BUỔI 10

ĐẦU TƯ QUỐC TẾ

V1.0200922 1 phenikaa-uni.edu.vn
MỤC TIÊU HỌC TẬP

Hiểu một số khái niệm quan trọng

1 Tìm hiểu các liên kết, liên doanh
trong đầu tư quốc tế 3
quốc tế

Chiến lược thâm nhập thị trường

2
theo hình thức đầu tư trực tiếp
nước ngoài (FDI)

V1.0080823 2 phenikaa-uni.edu.vn
TÀI LIỆU HỌC TẬP

Tài liệu giáo trình chính

[1]. S. Tamer Cavusgil, Gary Knight, John R. Riesenberger (2020), International Business:
The New Realities, Pearson, 978-1-292-30324-6: Chương 1, trang 39, Chương 13, trang
394-427, và Chương 14, trang 428-457.
Tài liệu tham khảo:
Tạ lợi, Nguyễn Thị Hường (2023), Giáo trình Kinh doanh quốc tế, NXB ĐH Kinh tế quốc
dân, Chương 9, trang 507-550.
Website tham khảo: Tổng Cục Hải Quan, Bộ KH&ĐT.

V1.0080823 3 phenikaa-uni.edu.vn
Một số khái niệm quan trọng
INTERNATIONAL
INVESTMENT – ĐẦU TƯ
QUỐC TẾ
Việc chuyển giao tài sản
sang một quốc gia khác hoặc
mua lại tài sản ở quốc gia đó
V1.0080823
FOREIGN DIRECT
INVESTMENT (FDI) – ĐẦU TƯ
TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI
Chiến lược quốc tế hóa trong đó
công ty thiết lập cơ sở sản xuất,
kinh doanh ở nước ngoài
4 phenikaa-uni.edu.vn
1. Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI)

• Thiết lập cơ sở sản xuất, kinh doanh tại

nước ngoài nhằm mở rộng phạm vi hoạt
động, kinh doanh của các công ty ra toàn
cầu.

• Chiến lược thâm nhập thị trường tiên tiến,

nhưng tốn kém, phức tạp và rủi ro nhất..

V1.0080823 5 phenikaa-uni.edu.vn
Phân loại FDI

• Phân loại theo tính chất đầu tư: Đầu tư mới (Greenfield Investment)
so với Sáp nhập và Mua lại (M&A).
• Phân loại theo bản chất sở hữu: đầu tư trực tiếp sở hữu hoàn toàn
doanh nghiệp so với hình thức liên doanh, liên minh chiến lược.
• Phân loại theo chiều đầu tư: FDI theo chiều dọc và chiều ngang.
• Phân loại theo động cơ đầu tư: Tìm kiếm thị trường, tìm kiếm nguồn
lực/tài sản hay tìm kiếm hiệu quả.

V1.0080823 6 phenikaa-uni.edu.vn
Tính chất đầu tư – Greenfield Investment

• Đầu tư mới (Greenfield

Investment): công ty đầu tư
để xây dựng cơ sở sản xuất
mới thay vì mua lại cơ sở vật
chất hiện có.

V1.0080823 7 phenikaa-uni.edu.vn
Tính chất đầu tư – Greenfield Investment
• 25/3/2008 dự án nhà máy Samsung sản xuất điện thoại di
động đầu tiên tại Bắc Ninh – SEV, nhận giấy chứng nhận
đầu tư. Tháng 4/2008, nhà máy chính thức được khởi
công xây dựng.
• Cuối 2012, Samsung tiếp tục nhận chứng nhận đầu tư cho
dự án thứ hai trị giá 830 triệu USD. Dự án này sau đó sáp
nhập với dự án thứ nhất, đặt viên gạch đầu tiên cho việc
hình thành ra một “thành phố công nghệ cao” ở Bắc Ninh.
• Cuối năm 2012, Samsung có giấy chứng nhận đầu tư vào
Thái Nguyên, với tổng vốn đăng ký 2 tỷ USD. Vào tháng
3/2013 Samsung Electronics Việt Nam Thái Nguyên
(SEVT) đã chính thức khởi công, bắt đầu hình thành khu tổ
hợp công nghệ Samsung thứ hai ở Việt Nam.
• Đến 1/10/2014, Samsung chính thức có Tổ hợp công nghệ
cao thứ ba tại Việt Nam, Samsung Electronics Ho Chi Minh
Complex (SEHC).
V1.0080823 8 phenikaa-uni.edu.vn
Tính chất đầu tư – M&A
• Mua bán và sáp nhập (M&A):
Mua lại hoặc sáp nhập để dành
quyền sở hữu/kiểm soát doanh
nghiệp.

V1.0080823 9 phenikaa-uni.edu.vn
Tính chất đầu tư – M&A
• Vào tháng 5/2016, Central Group - Tập đoàn bán lẻ
đến từ Thái Lan đã chi 1,14 tỷ USD để sở hữu Big C
Việt Nam.
• Trước đó, Big C Việt Nam thuộc sở hữu của Tập đoàn
Casino (Pháp). Cuộc đua sở hữu Big C Việt Nam diễn
ra gần 1 năm với sự tham gia của nhiều ‘ông lớn’ trong
lĩnh vực bán lẻ như Berli Jucker (Thái Lan), Lotte
Group (Hàn Quốc), Aeon (Nhật Bản), Dairy Farm
(Singapore) và Saigon Co.op (Việt Nam).
• Cuối cùng, Central Group - tập đoàn của gia đình tỷ
phú Thái Lan – Chirathivat đã dành phần thắng, thâu
tóm 100% cổ phần của Big C Việt Nam từ tập
đoàn Casino Group của Pháp.
• Việc mua lại Big C Việt Nam đã đưa Central
Group trở thành một trong những nhà điều hành hàng
lẻ lớn nhất tại Việt Nam, mở rộng quy mô hoạt động và
tạo ra cơ hội tương tác và trải nghiệm đa dạng cho
hàng triệu người tiêu dùng

V1.0080823 10 phenikaa-uni.edu.vn
Bản chất của quyền sở hữu

• Đầu tư trực tiếp sở hữu 100%: nhà đầu tư sở

hữu toàn bộ tài sản nước ngoài.
• Liên doanh: công ty hợp danh trong đó có một
công ty riêng biệt được thành lập thông qua việc
đầu tư tài sản của hai hoặc nhiều công ty mẹ có
quyền sở hữu chung của một pháp nhân mới.
• Liên minh chiến lược: Giống liên doanh nhưng
các công ty mẹ không muốn đi xa để hình thành
công ty hợp danh riêng biệt. Thường một bên sẽ
mua lại cổ phần của bên kia, các bên đều có lợi từ
hoạt động của đối tác.

V1.0080823 11 phenikaa-uni.edu.vn
Liên doanh
• Hai hay nhiều công ty mẹ hợp tác thành lập một
công ty riêng biệt (công ty hợp danh), đồng sở hữu
để đạt được những mục tiêu kinh doanh chung.
• Mỗi bên có thể đóng góp vốn, khả năng kinh doanh,
khả năng tiếp cận thị trường, công nghệ sản xuất,
kinh nghiệp nghiên cứu quản lý,…
• Ít rủi ro hơn hình thức đầu tư doanh nghiệp sở hữu
100% vốn. Có thể liên doanh với công ty nội địa để
học hỏi, nắm bắt thông tin thị trường nội địa.
• Liên doanh có thể do Chính phủ nước sở tại đưa ra
khuyến khích/ưu đãi cho hình thức này.
• Có thể gây ra tranh chấp quyền sở hữu giữa các
bên.
V1.0080823 12 phenikaa-uni.edu.vn
Ví dụ công ty liên doanh

• Công ty TNHH Nhà máy bia Heineken

Việt Nam: Liên doanh giữa Heineken
(60%) và Tổng công ty thương mại sài
gòn (40%).
• Công ty liên doanh Honda Việt Nam:
Đây là công ty liên doanh giữa Công
ty Honda Motor Nhật Bản, Công ty
Asian Honda Motor Thái Lan và Tổng
công ty Máy Động lực và Máy Nông
nghiệp Việt Nam.

V1.0080823 13 phenikaa-uni.edu.vn
Liên minh chiến lược

• Hợp tác giữa hai hay nhiều công ty để đạt được

những mục tiêu chung của mỗi bên (nhưng
không muốn thành lập một công ty liên
doanh riêng biệt).
• Có thể thành lập trong một thời gian ngắn hoặc
duy trì nhiều năm, tuỳ thuộc vào mục tiêu của
các bên tham gia.
• Chia sẻ chi phí, rủi ro của những dự án đầu tư
quốc tế.
• Có thể tạo ra một đối thủ cạnh tranh trong
tương lai. Tranh chấp có thể xảy ra.

V1.0080823 14 phenikaa-uni.edu.vn
Ví dụ về liên minh chiến lược

• Toshiba (Nhật), Siemens (Đức) và IBM (Mỹ) chia sẻ chi phí 1 tỷ đô la

Mỹ để phát triển một cơ sở sản xuất bộ nhớ máy tính nhỏ ở Nagoya
(Nhật).
• Microsoft và Liquid Audio đã liên minh để thực hiện mục tiêu đưa âm
nhạc ra thị trường thông qua trang web và phát triển tiêu chuẩn cho
việc dùng thử và mua âm nhạc trên mạng.

V1.0080823 15 phenikaa-uni.edu.vn
Chiều đầu tư

• FDI theo chiều dọc (Vertical FDI): Là đầu tư vào một chuỗi
cung ứng, có thể bao gồm nhiều ngành, nghề, sản phẩm
khác nhau, bổ trợ cho sự phát triển của công ty mẹ.
• FDI theo chiều ngang (Horizontal FDI): Là thực hiện đầu tư
cùng ngành công nghiệp, cùng sản phẩm ở nước ngoài.

V1.0080823 16 phenikaa-uni.edu.vn
Số lượng các doanh nghiệp tại Việt Nam
năm 2020

Nguồn: Tổng cục Thống kê

V1.0080823 17 phenikaa-uni.edu.vn
Case study: Tổng công ty đầu tư quốc tế Viettel (Viettel
Global)

• Công ty Cổ phần Đầu tư quốc tế

Viettel (nay là Tổng Công ty Đầu tư
quốc tế Viettel) được thành lập tháng
10 năm 2006 với tầm nhìn và sứ mệnh
đưa Viettel trở thành tập đoàn viễn
thông lớn mạnh tầm quốc tế.
• Hiện diện tại 10 quốc gia trên khắp
châu Á, châu Phi và châu Mĩ với tổng
dân số hơn 320 triệu dân, phục vụ 100
triệu khách hàng, lọt top 30 tập đoàn
viễn thông có số lượng khách hàng
lớn nhất thế giới. Nguồn: Viettel Global

V1.0080823 18 phenikaa-uni.edu.vn
Case study: Tổng công ty đầu tư quốc tế Viettel (Viettel
Global)

Các nước Viettel đầu tư 100% vốn:

• Năm 2008, Viettel nhận giấy phép đầu tư tại Campuchia. Năm 2009, Viettel
chính thức khai trương mạng di động viễn thông tại đây (tên gọi Metfone). Đến
2021, Metfone nắm gần 42% thị phần viễn thông tại Campuchia (khoảng 9
triệu khách hàng).
• Năm 2013, Viettel đầu tư thành lập chi nhánh tại Đông Timor, lấy thương hiệu
Telemore (tổng vốn đầu tư khoảng 15 triệu USD).
• Năm 2014, khai trương dịch vụ di động tại thị trường Peru (thương hiệu Bitel).
• Năm 2015, khai trương dịch vụ di động tại Cộng hoà Bunrundi (thương hiệu
Lumitel).

V1.0080823 19 phenikaa-uni.edu.vn
Ví dụ về đầu tư trực tiếp nước ngoài

• Volkswagen đã chi 1 tỷ USD xây dựng một nhà máy ở Ba Lan để sản
xuất xe tải giao hàng.
• Công ty dược phẩm GlaxoSmithKline của Anh đã mua bộ phận Vacxin
toàn cầu của Novartis của Thuỵ Sĩ với giá 5,25 tỷ USD.
• Tập đoàn Lego của Đan Mạch chi hơn 100 triệu Euro xây dựng nhà máy
đồ chơi tại Trung Quốc.
• Toshiba của Nhật Bản đã thành lập liên doanh với công ty United
Technologies của Mỹ để thành lập các trung tâm R&D ở châu Âu và Ấn
Độ nhằm hỗ trợ đổi mới ching trong ngành sưởi ấm và điều hoà không
khí.

V1.0080823 20 phenikaa-uni.edu.vn
Động cơ đầu tư trực tiếp nước ngoài
Động cơ tìm kiếm thị trường
Hoạt động thâm nhập thị trường
mới hoặc duy trì thị trường hiện có
Theo dõi các khách hàng quan
trọng
Cạnh tranh với các đối thủ trực tiếp Tiếp cận bí quyết công nghệ và
trên thị trường
V1.0080823
Động cơ tìm kiếm nguồn lực Động cơ tìm kiếm hiệu quả
hoặc tài sản
Tiếp cận dây chuyền sản xuất và Giảm chi phí tìm nguồn cung ứng
nguồn lực khác như lao động rẻ, và sản xuất
tài nguyên thiên nhiên (khan hiếm
hoặc không có ở nước chủ nhà)
Tiếp cận kiến thức, nguồn lực Vị trí sản xuất gần khách hàng
và tài sản
Tận dung ưu đãi của Chính phủ,
quản lý sẵn có ở một thị trường tránh rào cản thương mại
trọng điểm
21 phenikaa-uni.edu.vn
Các yếu tố tác động đến việc lựa chọn địa điểm của
doanh nghiệp FDI

Nguồn: International Business: The New Realities

V1.0080823 22 phenikaa-uni.edu.vn
2. FDI và vấn đề đạo đức
• FDI mang lại nhiều lợi ích cho các nước tiếp nhận.
• Tuy nhiên, một số bất lợi của FDI có thể gây hại cho môi trường tự
nhiên, đặc biệt ở những quốc gia có luật môi trường yếu kém. Ô nhiễm
và huỷ hoại sinh thái có thể xuất hiện cùng với tốc độ tăng trưởng kinh tế
nhanh chóng.
• Một công ty đa quốc gia, nhà sản xuất phụ gia thực phẩm, đã để nước
thải chưa qua xử lý chảy vào sông Thị Vải ở Việt Nam, gây ô nhiễm ảnh
hưởng sinh kế của hàng ngàn nông dân vùng hạ lưu.
• Các công ty đa quốc gia phải cư xử có trách nhiệm trong các giao dịch
quốc tế của mình. Các chính phủ không được cho phép các mục tiêu
phát triển ảnh hưởng đến phúc lợi của người dân.

V1.0080823 23 phenikaa-uni.edu.vn
TÓM TẮT NỘI DUNG BUỔI 10

Hiểu một số khái niệm quan trọng

1 Tìm hiểu các liên kết, liên doanh
trong đầu tư quốc tế 3
quốc tế

Chiến lược thâm nhập thị trường

2
theo hình thức đầu tư trực tiếp
nước ngoài (FDI)

V1.0080823 24 phenikaa-uni.edu.vn
 HẾT BUỔI 10

V1.0080823 25 phenikaa-uni.edu.vn