makroekonomia – rozdział 9

gospodarka otwarta – gospodarka, która w nieograniczony sposób współpracuje

innymi gospodarkami, to gospodarka, w której występuje wymiana towarów i usług oraz
przepływa kapitału z gospodarkami państw zagranicznych
powiązanie gospodarki otwartej z innymi gospodarkami:
1) transakcje kupna i sprzedaży dóbr i usług na światowych rynkach
2) transakcje kupna i sprzedaży aktywów kapitałowych

eksport sprzedaż na rynkach zagranicznych dóbr i usług wytworzonych w kraju

import sprzedaż na rynku krajowym dóbr i usług wytworzonych za granicą
eksport netto danego kraju to różnica między wartością eksportu i importu; wartość eksportu
netto informuje o tym czy dane kraj jest w ostatecznym rozrachunku sprzedawcom czy
nabywcom na światowych rynkach dóbr i usług
bilans handlu zagranicznego różnica między wartością eksportu i importu danego kraju
inaczej eksport netto
jeśli eksport netto jest dodatni to eksport > import
nadwyżka handlowa – nadwyżka eksportu nad importem, kraj więcej sprzedaje niż kupuje
na światowych rynkach
deficyt handlowy – nadwyżka importu nad eksportem
zrównoważony bilans handlowy – sytuacja, w której eksport i import są sobie równe

czynniki wpływające na poziom eksportu, importu i eksportu netto:

1) preferencje konsumentów dotyczące dóbr krajowych i zagranicznych
2) ceny dóbr w kraju i zagranicą
3) kursy, po których można wymienić walutę krajową na waluty obce
4) dochody konsumentów w kraju i za granicą
5) koszt transportu dóbr między krajami
6) polityka państwa w dziedzinie handlu zagranicznego

odpływy kapitałowe netto - różnica między wartością zagranicznych aktywów kapitałowych

zakupionych przez podmioty krajowe a wartością krajowych aktywów kapitałowych
zakupionych przez podmioty zagraniczne
kiedy mieszkaniec Wielkiej Brytanii kupuje akcje BMW odpływy kapitałowe netto tego kraju
ulegają zwiększeniu, kiedy mieszkaniec Japonii nabywa brytyjskie obligacje skarbowe
transakcja ta zmniejsza odpływy kapitałowe netto wielkiej Brytanii
czynniki wpływające na wielkość odpływów kapitałowych netto
1) realna stopa zwrotu z aktywów zagranicznych,
2) realna stopa zwrotu z aktywów krajowych
3) ocena ryzyka politycznego i gospodarczego związanego z posiadaniem aktywów
zagranicznych
4) polityka państwa dotycząca nabywania aktywów krajowych przez podmioty
zagraniczne

zgodnie z zasadami rachunkowości, w skali całej gospodarki eksport netto i odpływy

kapitałowe netto muszą się znosić, czyli zawsze muszą być sobie równe (NX=NCO),
ponieważ każda transakcja która zmienia jedną z tych wielkości, o tę samą wartość zmienia
drugą z nich

S (oszczędności) = I (inwestycje) + NX (eksport netto)

S (oszczędności) = I (inwestycje) + NCO (odpływy kapitałowe netto)
w gospodarce otwartej oszczędności można wykorzystać na dwa sposoby: do finansowania
inwestycji krajowych lub odpływów kapitałowych netto

nominalny kurs walutowy kurs, po którym można wymienić walutę jednego kraju
na walutę innego kraju
aprecjacja euro - wzrost wartości waluty mierzonej ilością waluty obcej, którą można za nią
kupić
deprecjacja euro – spadek wartości waluty mierzonej ilością waluty obcej, którą można za
nią kupić

realny kurs walutowy – stosunek wymiany dóbr i usług wytworzonych w jednym kraju na
dobra i usługi wytworzone w innym kraju
przykład: będąc w sklepie zauważamy, że kilogram sera szwajcarskiego jest 2 razy droższy
niż kilogram sera angielskiego cheddar, moglibyśmy wtedy powiedzieć, realny kurs walutowy
wynosi 2 kg sera szwajcarskiego za 1 kg sera angielskiego
przykład 2: załóżmy, że kilogram brytyjskiej pszenicy kosztuje jednego funta, a kilogram
pszenicy europejskiej 3 €
nominalny kurs walutowy 2 euro = 1 funt
cena brytyjskiej pszenicy wyrażona w euro to 2 euro = 1 kg
ponieważ europejska pszenica kosztuje 3 €, brytyjska pszenica jest od niej o 1/3 tańsza, realny
kurs walutowy wynosi zatem 2/3 kg pszenicy Europejskiej za brytyjskiej

realny kurs walutowy = (nominalny kurs walutowy * cena krajowa)/cena zagraniczna

e∗P
realny kurs walutowy =
P∗¿ ¿

e – nominalny kurs walutowy

P – wskaźnik cen dla krajowego koszyka
P* - wskaźnik cen dla zagranicznego koszyka
teoria parytetu siły nabywczej – teoria kursu walutowego, zgodnie z którą ilość dóbr, jaką
można kupić za jednostkę danej waluty, powinna być jednakowa we wszystkich krajach
teoria parytetu siły nabywczej opiera się na zasadzie zwanej prawem jednej ceny, prawo to
mówi, że dane dobro musi mieć wszędzie taką samą cenę w przeciwnym razie istniałyby
niewykorzystane możliwości osiągnięcia zysku (waluta musi mieć taką samą siłę nabywczą
we wszystkich krajach)
arbitraż – transakcje handlowe polegające na wykorzystaniu różnicy w cenie dobra na
poszczególnych rynkach w celu osiągnięcia zysków
zgodnie z teorią parytetu siły nabywczej, nominalny kurs wymiany waluty jednego kraju
na walutę innego kraju musi odzwierciedlać różnicę poziomu cen między tymi krajami,
podstawowy wniosek wynikający z tej teorii jest taki, że nominalne kursy walutowe ulegają
zmianie, gdy zmieniają się poziomy cen
ponieważ nominalny kurs walutowy zależy od poziomów cen, zależy także od podaży
i popytu na pieniądz w odnośnych krajach, gdy bank centralny zwiększa podaż pieniądza,
powodując wzrost poziomu cen, przyczynia się w ten sposób do deprecjacji waluty tego
kraju; kiedy bank centralny wprowadza do obiegu dużą ilość waluty krajowej to obniża jej
wartość mierzoną ilością dóbr i usług oraz walut obcych którą można za nią kupić
wspólny obszar walutowy - obszar geograficzny obejmujący jeden lub więcej krajów, w
którym używa się jednej waluty

powody, przez które sprawiają, że czasami teoria parytetu siły nabywczej nie sprawdza się w
praktyce:
1) istnieje wiele dóbr, w wypadku których międzynarodowa wymiana handlowa jest
utrudniona
2) dobra wytwarzane w jednym kraju niekoniecznie są doskonałymi substytutami dóbr
wytwarzanych w innych krajach