Bölüm

28 İSMİN
HALLERİ
(-e HALİ) Kazanımlar
Bu bölüm bittikten sonra, nereye ve
kime sorularını sorabilecek ve cevap
verebileceksiniz.

Anahtar Kelimeler
Nereye? Sınıfa

Kime? Okula

Eve Denize

Ozan Ö., (2017). Bölüm 28:İsmin Halleri (-e Hali). Türkçenin Temel Düzey A1 Seviyesinde Yabancı Dil Olarak Farklılaştırılmış Uzaktan
Öğretimi (s. 292-304) içinde. İzmir: Yaşar Üniversitesi Yayınları eISBN:978-975-6339-63-3 Erişim adresi: https://turkish.yasar.edu.tr
292
 Bu bölümde, Türkçede bir yere yönelme yani bir yere doğru hareket
etme durumunu söylemeyi öğreneceğiz. Bunun için “-e” hal ekini
kullanıyoruz.

“Neye?”, “Nereye?” ya da “Kime?” soruları cevaplanırken isme

“-e” ya da “-a” eki gelir. Türkçede “-e/-a” ekini genellikle yönelme
anlamında kullanıyoruz. Örneğin;

28
İsmin
Halleri
(-e Hali)
Konu Anlatımı
Hilmi neye biniyor?
Otobüs-e biniyor.

Sema nereye gidiyor?

Ev-e gidiyor.

293
 Serkan kime para veriyor?
Serkan, Cüneyt’e para veriyor. 28
İsmin
Bu ek kelimenin son sesli harfine göre geliyor. Halleri
“a, ı, o, u”dan sonra “-a” / “e, i, ö, ü”den sonra “-e” oluyor. Örneğin;
(-e Hali)
Konu Anlatımı
Tablo 1: Neye? Nereye? Kime?

294
 Neye bakıyorsun?
28 Fotoğrafa bakıyorum.
İsmin
Halleri
(-e Hali)
Konu Anlatımı

Nereye gidiyorsun?
İstanbul’a gidiyorum.

295
 Nereye gidiyorlar?
Denize gidiyorlar. 28
İsmin
Halleri
(-e Hali)
Konu Anlatımı

Doktor kime ilaç veriyor?

Doktor Selim’e ilaç veriyor.

Eğer kelimenin son harfi “k, t, ç, p” harflerinden biri ise;

k -> g/ğ,
t -> d,
ç -> c,
p -> b oluyor.

Buna “Yumuşama Kuralı” diyoruz.

296
 Örneğin;

Tablo 2: Yumuşama Kuralı

28
İsmin
Halleri
(-e Hali) Örnekleri cümle içinde inceleyelim.

Konu Anlatımı

Neye bakıyor?
Kitaba bakıyor.

297
 Neye çıkıyorsun?
Ağaca çıkıyorum. 28
İsmin
Halleri
(-e Hali)
Konu Anlatımı

Kime ninni söylüyorsun?

Bebeğe ninni söylüyorum.

“Yumuşama Kuralı” ile ilgili ayrıntılar için Kurallar Sözlüğü’ne

bakabilirsiniz.
Eğer bir kelime sesli harf ile bitiyorsa “-e/-a” ekinden önce araya
kaynaştırma harfi “y” gelir.

298
 Örneğin;

28
İsmin “Kaynaştırma Harfi” ile ilgili ayrıntılar için Kurallar Sözlüğü’ne
Halleri bakabilirsiniz.

(-e Hali) “Kime?” sorusu cevaplanırken “-e” ya da “-a” eki şahıslarla da kullanılır.

Konu Anlatımı

299
Örneklere bakalım.

Lütfen, marketten bana çikolata al.

Küçük kız sana şeker veriyor.
Ona hediye alıyorum.
Şu adam bize bakıyor.
Öğretmen size soru soruyor.
Öğretmen onlara soru soruyor.

Bu bölümde, Türkçede bir yere yönelme yani bir yere doğru hareket
etme durumunu söylemeyi öğrendik. Sonraki bölümde görüşmek
üzere.

28
İsmin
Halleri
(-e Hali)
Konu Anlatımı

300
28 NEREYE GİDİYORSUN?

SEDA: Kendine iyi bak, Emre.

İsmin
Halleri EMRE: Sen de.

(-e Hali) SEDA: Hoşça kal, Büşra.

Drama
BÜŞRA: Hoşça kal.

TUĞÇE: Merhaba, Seda!

SEDA: Merhaba, Tuğçe!

TUĞÇE: Emre nereye gidiyor?

SEDA: Emre Bursa’ya gidiyor.

TUĞÇE: Büşra nereye gidiyor?

SEDA: Büşra eve gidiyor. Duraktan otobüse biniyor.

TUĞÇE: Sen ne yapıyorsun?

SEDA: Ben Hasan’a mesaj yazıyorum. Bugün tiyatroya gidiyoruz. Sen

de gelmek istiyor musun?

TUĞÇE: Tabii ki gelmek istiyorum. Kafeye gidelim mi?

SEDA: Haydi gidelim. Metroya binelim.

301
bebek: 0-3 yaş arasında meme veya kucak çocuğu
Bebek her gece ağlıyor.

durak: Tren, tramvay, otobüs, minibüs vb. genel taşıtların durma yeri.
Öğrenciler durakta dolmuş veya otobüs bekliyor.

fotoğraf: Çeşitli araç ve malzeme kullanarak görüntüyü özel bir yüzey

üzerinde sabitleme
Derya bana Whatsapp’tan fotoğraf gönderdi.

hareket etmek: Yola gitmek, yola çıkmak

Bütün yolcular otobüse bindi ve otobüs hareket etti.

hediye: Birine herhangi bir karşılık beklemeden verilen şey, armağan

Uğur annesine pahalı bir hediye aldı.

horoz: Tavuğun erkeği olan kümes hayvanı

Horoz tavuktan daha büyüktür. 28
kafe: İçecek ve hafif yiyeceklerin satıldığı yer. İsmin
Tuğrul kafede arkadaşları ile çay içiyor.
Halleri
kaynaştırma: 1. Bir araya getirme. 2.Türkçedeki bir ses olayı. (-e Hali)
Türkçede iki ünlü harf yan yana gelmez. Ünlü harfle biten bir kelimeye
ünlü harfle başlayan bir ek geldiğinde araya kaynaştırma harfi girer. Sözlük
1. Okul öğrencileri kaynaştırmak için bir parti düzenledi. 2.
mutlu+um-> mutluyum. Detaylar için kurallar sözlüğüne bakınız.

kepenk: İş yeri, pencere, kapı vb. yerleri kapamak için kullanılan, türlü
biçimlerde sac levha, demir veya tahta kanat
Tatil günü dükkanların kepenkleri kapalıdır.

mesaj: Bir olay veya durum sebebiyle ilgililere gönderilen bildiri, ileti
Aylin arkadaşlarına Whatsapp’tan mesaj gönderdi.

metro: Büyükşehirlerde semtler arasında işleyen, ulaşımı yerin altında

sağlayan tren, yer altı treni
İstanbul›da birçok metro istasyonu var.

ninni: Bebeklerin uyumasına yardımcı olmak için söylenir.

Anne bebek için ninni söyledi.

sakız: Şekerli ve kokulu ağızda çiğnenen eğlence yiyeceği, çiklet

Dilek sakız çiğniyor.

tabii ki: bir fikri, sözü onaylama durumu

Yarın tabii ki seninle hastaneye geleceğim.

302
 yönelme: Bir yöne doğru gitme
Artık bir işe yönelmen gerekiyor.

yumuşama: 1. Sertliği kalmama, yumuşak duruma gelme 2.

Türkçedeki bir ses olayı. Süreksiz sert ünsüzlerle biten sözcüklerin,
ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında, sözcüklerin sonundaki ç, k, p, t
ünsüzlerinin yumuşayarak - sırasıyla- c, g/ğ, b ve d’ye dönüşmesidir.
1. Buz dolabından çıkınca hamur yumuşadı. 2. Bebek->Bebeğe.
Detaylar için kurallar sözlüğüne bakınız.

yurt: Öğrencilerin kaldığı yer, bina.

Bu yurtta iki yüz öğrenci kalıyor.

28
İsmin
Halleri
(-e Hali)
Sözlük

303