የነርቭ ሥርዓት

ፋሲል አህመድ (ኤም.ኤስ.ሲ)

ማርች 2024

ይዘቶች
የነርቭ ሴሎች እና ተግባሮቻቸው ………………………………………… ................................................. ...... 1

የነርቮች ዓይነቶች ………………………………………… ................................................. ................. 2

በነርቭ ሥርዓት ውስጥ የመረጃ ፍሰት …………………………………………. ................................. 3

ነርቭ እና ነርቭ ትራክቶች …………………………………………. ................................................. ........... 3

የነርቭ ግፊት እና ስርጭት ………………………………………… ................................. 4

ሲናፕስ ................................................................ ................................................. ................................. 8

የነርቭ አስተላላፊዎች …………………………………………………. ................................................. ................... 9

የነርቭ ሥርዓት ዓይነቶች ………………………………… ................................................. 13

Reflex Action ................................................ ................................................. ................................. 21

ኮንዲሽናል ሪፍሌክስ ................................................ ................................................. ........... 25

የአደንዛዥ እፅ አላግባብ መጠቀም ................................................ ................................................. ................................. 25

በግለሰቦች ፣በቤተሰቦች እና በማህበረሰቦች ላይ የአደንዛዥ እፅ አላግባብ መጠቀሚያ ማህበራዊ ተፅእኖዎች ………………………………… 36

 የሰው አካል ስርዓት
የነርቭ ሥርዓት
 የስሜት ህዋሳት መረጃን የመቀበል እና የማቀናበር ሃላፊነት አለበት።

 ሁለት ዋና ዋና ክፍሎች አሉት፡ ማዕከላዊው የነርቭ ሥርዓት (ሲ.ኤን.ኤስ) እና የፔሪፈራል ነርቭስ

ስርዓት (PNS)።

 ሶስት ተግባራቶቹ፡-

1. የስሜት ህዋሳትን ይቀበላል

2. የመረጃ ማቀነባበሪያ እና ውህደት

3. የሞተር ውፅዓት ያመነጫል

የነርቭ ሴሎች እና ተግባሮቻቸው

 የነርቭ ሥርዓቱ የነርቭ ሴሎች እና ግሊያል ሴሎችን ያቀፈ ነው።

ሀ) ነርቭ

 መሰረታዊ መዋቅራዊ እና ተግባራዊ ክፍሎች.

 መሰረታዊ የግንኙነት አሃድ

 ለአነቃቂዎች ምላሽ ለመስጠት፣ ግፊቶችን ለማካሄድ እና የኬሚካል ተቆጣጣሪዎችን ለመልቀቅ ልዩ

 የማነቃቂያ፣ የመማር፣ የማስታወስ ችሎታ እና የጡንቻዎች እና እጢዎች ቁጥጥር ግንዛቤን ማንቃት

 የሴል አካል፣ ዴንትሬትስ እና አክሰን ያቀፉ ናቸው።

 ዴንድራይትስ እና አክሰንስ ከሴሉ አካል የሚመጡ ሂደቶች ወይም ማራዘሚያዎች ናቸው።

እኔ. የሕዋስ አካል (ሶማ)

 የሴል ኦርጋኔሎችን ይይዛል።

 የነርቭ ሴል ነው እና ኒውክሊየስን ይይዛል

 አብዛኛዎቹ በ CNS ውስጥ ይገኛሉ እና ግራጫ ቁስ ይመሰርታሉ።

 በፒኤንኤስ ውስጥ የሚገኙ የሕዋስ አካላት ጋንግሊያ ይባላሉ።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​1
 ii. አክሰን

 ከሴሉ አካል ርቆ መረጃን ያካሂዳል።

 ግፊትን ወደ ሌላ ነርቭ፣ እጢ ወይም ጡንቻ ያደርሳል።

 መጨረሻው ላይ ወደ ብዙ አክሰን ተርሚናሎች ቅርንጫፍ ያደርጋል።

 የግለሰብ አክሰን (የነርቭ ፋይበር) ነርቭ ይፈጥራሉ።

 ብዙዎቹ በ myelin ሽፋን ተሸፍነዋል።

 በፒኤንኤስ ውስጥ የሚገኙ ሹዋንን ሴሎች በሚባሉ ልዩ ሴሎች የተሰራ መከላከያ ነው።

 የነርቭ ግፊት ስርጭትን ፍጥነት እና ቅልጥፍናን የሚያጎለብት መከላከያ ይሰጣል።

 በ myelin sheath ክፍሎች መካከል ያሉት ትናንሽ ክፍተቶች ኖዶች ኦቭ ራቪየር ይባላሉ።

iii. ዴንድሪትስ

 ከስሜታዊ ተቀባይ ተቀባይ ወይም ከሌሎች የነርቭ ሴሎች ምልክቶችን የሚቀበሉ አጭር ማራዘሚያዎች።

 ነርቮች ዴንድሪቲክ ዛፎች በመባል የሚታወቁት ከአንድ በላይ የዴንራይትስ ስብስብ ሊኖራቸው ይችላል።

ለ) ግላይል ሴሎች (ኒውሮግሊያ ፣ ግሪክ ግሊያ - ሙጫ)

 ከነርቭ ሴሎች በአምስት እጥፍ የሚበልጡ ሴሎችን መደገፍ።

 ለነርቭ ሴሎች ምግብ መስጠት

የነርቭ ዓይነቶች

ሀ) የስሜት ህዋሳት (አፋጣኝ/አፈርን) ነርቮች

 ከተቀባዮች ወደ CNS መልዕክቶችን ያስተላልፉ።

 በአካላዊ እና ኬሚካላዊ ግብዓቶች የሚቀሰቀስ

 ረጅም ዴንራይት እና አጭር አክሰን ይኑርዎት

ለ) ሞተር (ኢፌክተር/ኢፈርንት) ነርቮች

 መልዕክቶችን ከ CNS ወደ ፈጻሚዎች ማስተላለፍ እና CNS ከተፅዕኖ ፈጣሪዎች ጋር እንዲገናኝ ፍቀድ

 በፈቃደኝነት እና በግዴለሽነት እንቅስቃሴዎች ውስጥ ሚና ይጫወቱ

 ረጅም አክሰን እና አጭር ዴንራይትስ ይኑርዎት

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​2

ሐ) ኢንተርኔሮን (የማህበር የነርቭ ሴሎች)

 ሙሉ በሙሉ በ CNS ውስጥ ተገኝቷል

 በስሜት ህዋሳት እና በሞተር ነርቮች መካከል ግንኙነት መፍጠር

 ምልክቶችን ከስሜታዊነት ወደ ሞተር ነርቮች ይለፉ፣ እነዚህን ተግባራት ያዋህዱ።

በነርቭ ሥርዓት ውስጥ የመረጃ ፍሰት

 ተቀባዮች ማነቃቂያዎችን (የስሜት ህዋሳትን) ይገነዘባሉ።

 የስሜት ህዋሳት የነርቭ ሴሎች መረጃን ወደ CNS ያስተላልፋሉ።

 CNS (interneurons) የስሜት ህዋሳትን ያካሂዳል እና ይተረጉማል።

 ከ CNS ወደ ተፅዕኖ ፈጣሪዎች (ጡንቻዎች, እጢዎች) የተላኩ ምልክቶች.

 ተፅዕኖ ፈጣሪዎች የሞተር ምላሾችን (እንቅስቃሴ, ምስጢር ወዘተ) ያካሂዳሉ.

ነርቭ እና ነርቭ ትራክቶች

ሀ) ነርቭ
 የደም ሥሮች እና ተያያዥ ቲሹዎች ያሉት የነርቭ ሴሎች ስብስብ (የነርቭ ሴሎች ስብስብ).
 ነርቮች በመጠን እና በተግባራቸው ሊለያዩ ይችላሉ።

ለ) የስሜት ህዋሳት (afferent) ነርቮች

 ከስሜታዊ ነርቭ ሴሎች ብቻ የተሰራ

 የስሜት ህዋሳት መረጃን ከፒኤንኤስ ወደ CNS ማጓጓዝ

 ኦፕቲክ ነርቭ እና የማሽተት ነርቭ ምሳሌዎች ናቸው።

ሐ) ሞተር (efferent) ነርቮች

 በሞተር ነርቭ ሴሎች ብቻ የተሰራ

 የሞተር ትዕዛዞችን ከ CNS ወደ ጡንቻዎች እና እጢዎች ያስተላልፉ

 ራስ-ሰር ነርቮች የሞተር ነርቮች ናቸው።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​3

መ) የተቀላቀሉ ነርቮች

 ሁለቱንም የስሜት ህዋሳት እና ሞተር ነርቮች ይይዛል

 በሁለት አቅጣጫ ግንኙነት ውስጥ ይሳተፋሉ።

 አብዛኛዎቹ የዳርቻ ነርቮች (ለምሳሌ የሳይያቲክ ነርቮች) የተቀላቀሉ ነርቮች ናቸው።

ሠ) የነርቭ ትራክት

 በማዕከላዊው የነርቭ ሥርዓት ውስጥ የነርቭ ሴሎች ቡድኖች

 ሁሉም የነርቭ ሴሎች ከስሜታዊነት ወይም ከሞተር እንቅስቃሴ ጋር የተያያዙ ናቸው።

 ከነጭ ቁስ (በዋነኛነት ከማይሊንድ ነርቭ ፋይበር የተዋቀሩ) ናቸው።

የፍተሻ ነጥብ 1

1. የነርቭ ሥርዓት ሁለት ዋና ዋና ክፍሎች ምንድን ናቸው?

ሀ. ስሜታዊ እና ሞተር C. CNS እና PNS

ለ. ሲምፓቲቲክ እና ፓራሳይምፓቲቲክ ዲ ሶማቲክ እና አውቶኖሚክ

2. ከሴል አካል ርቆ መረጃን የሚመራው የትኛው የነርቭ ክፍል ነው?

ኤ. ዴንድሪትስ ሲ. ኒውክሊየስ

B. Axon D. Soma

3. በነርቭ ሥርዓት ውስጥ የጂሊያን ሴሎች ሚና ምንድን ነው?

ሀ. የኤሌክትሪክ ግፊቶችን ማካሄድ ሐ. ለነርቭ ሴሎች አመጋገብን መስጠት

ለ. የሞተር ውፅዓት ማመንጨት D. የስሜት ህዋሳትን መቀበል

4. የብዙ አክሰኖች መከላከያ ሽፋን ምን ይባላል?

ሀ. ኑክሊየስ ሲ ማይሊን ሽፋን

B. Axon ተርሚናል D. Dendrite

5. የነርቭ ሴሎች የሕዋስ አካላት በፔሪፈራል ነርቭ ሥርዓት ውስጥ ካሉ የት ይገኛሉ?

ኤ. ኒውክሊየስ ሲ ጋንግሊያ

B. Axon ተርሚናል D. Dendrite

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​4
6. ከተቀባዮች ወደ CNS መልእክት የሚያስተላልፈው የትኛው የነርቭ ሴል ነው?

አ.አፍረንት ኒውሮንስ ሐ

B. Interneurons D. የተቀላቀሉ የነርቭ ሴሎች

7. በ CNS ውስጥ ሙሉ በሙሉ የሚገኘው የትኛው የነርቭ ሴል ነው?

A. Affector neurons C. Effector neurons

B. Interneurons D. የተቀላቀሉ የነርቭ ሴሎች

8. የሞተር (ኢፌክተር / ኢፈርን) ነርቮች ተግባር ምንድን ነው?

ሀ. የስሜት ህዋሳት መረጃን ከፒኤንኤስ ወደ CNS ይውሰዱ

ለ. የሞተር ትዕዛዞችን ከ CNS ወደ ተፅዕኖ ፈጣሪዎች ያስተላልፉ

ሐ. በስሜት ህዋሳት እና በሞተር ነርቮች መካከል ግንኙነቶችን ይፍጠሩ

መ. በሁለት አቅጣጫዎች ግንኙነት ውስጥ የተሳተፈ

9. የትኛው ነርቭ የስሜት ህዋሳት (afferent) ነርቭ ምሳሌ ነው?

ሀ. የፊት ነርቭ ሐ. Sciatic nerve

B. የተቀላቀለ ነርቭ D. ኦልፋክቲቭ ነርቭ

10. የተደባለቁ ነርቮች ምን ያካተቱ ናቸው?

ሀ. ሁለቱም የስሜት ህዋሳት እና የሞተር ነርቮች ሐ. የስሜት ህዋሳት ብቻ

ለ. ሁለቱም የስሜት ህዋሳት እና ማህበር የነርቭ ሴሎች መ. ሞተር ነርቮች ብቻ

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​5

የነርቭ ግፊት እና ስርጭት

 የነርቭ ግፊት በደቂቃ የኤሌክትሪክ ክስተት ሲሆን ይህም በክፍያ ልዩነቶች ምክንያት የሚሰራ ነው።

የ axon ሽፋን.

 ሦስቱ የግፊት መምራት እርከኖች የማረፍ አቅም፣ ዲፖላራይዜሽን እና ዳግም መፈጠር ናቸው።

ሀ) የእረፍት አቅም

 አንድ አክሰን ግፊትን በማይመራበት ጊዜ የሜምቦል እምቅ አቅም ነው።

 አክሰን በሚያርፍበት ጊዜ ውጫዊው ከውስጥ (ፖላራይዝድ) ጋር ሲነፃፀር አዎንታዊ ነው.

 የሽፋኑ ውስጠኛ ክፍል የበለጠ አሉታዊ ነው።

 የማረፊያ ሽፋን አቅም ከ -65mV (-40mV - -90mV) ጋር እኩል ነው።

ና + ከውጪ 16 ጊዜ ያህል ከፍ ያለ ሲሆን K + ከውስጥ 25 ጊዜ ያህል ከፍ ያለ ነው።

 ለአሉታዊ የእረፍት ሽፋን አቅም አስተዋፅኦ የሚያደርገው ይህ የማጎሪያ ቅልመት ነው።

አክሰን.
  የፖታስየም ፍሳሽ ቻናሎች ሁል ጊዜ ክፍት ናቸው እና K⁺ ions በነፃነት እንዲፈስሱ ያስችላቸዋል

በኤሌክትሮኬሚካላዊ ቅልጥፍናቸው መሰረት ሽፋን.

 በእረፍት ጊዜ, የነርቭ ሴል በአንፃራዊነት ወደ ions የማይበከል ነው.

 ion ቻናሎች በተለያዩ ማነቃቂያዎች ሊከፈቱ ይችላሉ።

ለ) ዲፖላራይዜሽን

 ነርቭ ከሌሎች የነርቭ ሴሎች ወይም በስሜት ህዋሳት አማካኝነት ማነቃቂያ ይቀበላል።

 ለአነቃቂው ምላሽ፣ የቮልቴጅ-ጋድ ሶዲየም ቻናሎች ሶዲየም ions ከፍተው ይፈቅዳሉ (ና +

) ወደ

ወደ ነርቭ ሴል ፍሰት.

 የአክሱም ውስጠኛው ክፍል ከውጭው ጋር ሲወዳደር አዎንታዊ ይሆናል.

 የሶዲየም ionዎች መግባታቸው በሴል ውስጥ ያለውን አሉታዊነት ይቀንሳል።

 የሽፋን እምቅ አቅም ከማረፍ ሁኔታው ​(-65mV) ወደ ያነሰ አሉታዊ እሴት ይቀየራል።

(ወደ ዜሮ የቀረበ ወይም እንዲያውም አዎንታዊ)። ይህ የሽፋን እምቅ ለውጥ ዲፖላራይዜሽን ይባላል.

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​6

 ዲፖላራይዜሽን አጎራባች ቦታዎችን በተመሳሳይ ሁኔታ ዲፖላራይዝድ ያደርጋል።

 ዲፖላራይዜሽን የተግባር አቅምን ወደ ማመንጨት ያመራል።

 የተግባር አቅም የነርቭ ሴል ሲነቃነቅ በአክሶን ውስጥ ያለው የአዎንታዊ ክፍያ ሞገድ ነው።

ሐ) ሪፖላራይዜሽን

 ዲፖላራይዜሽን እንደ ተደረገ፣ ሽፋኑ ወደ K በጣም በቀላሉ ሊገባ ይችላል። + ions

 የፖታስየም ቻናሎች ተከፈቱ እና ኬ + ionዎች ከሴሉ ውስጥ በማጎሪያ ቅልጥፍና ይሰራጫሉ።

 የውስጥ ክፍያው የበለጠ አሉታዊ ይሆናል።

 ከሴሉ ውጭ ያለውን አወንታዊ ክፍያ ወደነበረበት መመለስ እና በሴል ውስጥ ያለው አሉታዊ ክፍያ ይከሰታል።

 የሴል ሽፋን እምቅ አቅም ወደ ማረፊያው ሁኔታ የሚመለስበት ሂደት

ዲፖላራይዜሽን (repolarization) ይባላል።

 የሴሉ ውስጠኛው ክፍል ከውስጥ የበለጠ አሉታዊ በሚሆንበት የሜምቦል እምቅ ለውጥ

የማረፊያ ሽፋን አቅሙ ሃይፖላራይዜሽን ይባላል።

 ሃይፐርፖላራይዜሽን የሚመጣው ከሴሉ ውስጥ ከ K⁺ ionዎች በሚወጣው ፈሳሽ ነው።

 የሃይፖላራይዜሽን መጠን -90 mV ሊደርስ ይችላል።

 አንድን ድርጊት ለመፍጠር የሚያስፈልገውን ገደብ በመጨመር ህዋሱን አጓጊ ያደርገዋል

አቅም.

 የና-ኬ ፓምፕ ይጀምራል እና የና መደበኛ ትኩረት +

እና ኬ+ እንደገና ተመስርቷል.

 ናኦ እና ኬ ፓምፖች ሶዲየም ionዎችን ከውጭ እና ፖታስየም ionዎችን ወደ ውስጥ ይመለሳሉ

 እያንዳንዱ ፓምፕ ሁለት ኬን በንቃት ያጓጉዛል+ ions ወደ ሴል ወደ እያንዳንዱ ሶስት ና + ions ተጓጉዘዋል

ወጣ።

 ሽፋኑ እንደገና በማረፊያው ሽፋን አቅም ላይ እና ለሌላ ምላሽ ለመስጠት ዝግጁ ነው።

ማነቃቂያ.

 የነርቭ ሴል በእያንዳንዱ ሰከንድ በመቶዎች የሚቆጠሩ ግፊቶችን ያስተላልፋል።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​7
 ሲናፕስ

 ሲናፕስ በነርቭ ሴሎች መካከል ወይም በነርቭ እና ተፅዕኖ ፈጣሪ ሴል መካከል ያለ ልዩ መገናኛ ነው።

 የነርቭ ሴሎች የኤሌክትሪክ ወይም ኬሚካላዊ ምልክቶችን ወደ ሌሎች የነርቭ ሴሎች ወይም ዒላማ ህዋሶች እንዲያስተላልፉ ያስችላቸዋል።

 ሲናፕስ በተለምዶ ሶስት ዋና ዋና ክፍሎችን ያቀፈ ነው።

ሀ. ፕሪሲናፕቲክ ተርሚናል፡ በነርቭ አስተላላፊዎች የተሞሉ ሲናፕቲክ ቬሴሎች አሉት።

ሲናፕቲክ ቬሴሎች በነርቭ ሴሎች ሲናፕቲክ እብጠቶች ውስጥ ይገኛሉ።

ለ. የሲናፕቲክ መሰንጠቅ፡ በፕሬሲናፕቲክ እና በፖስትሲናፕቲክ ሽፋኖች መካከል ያለ ጠባብ ክፍተት።

በተለምዶ ከ 20 እስከ 40 nm ስፋቱ ይደርሳል.

ሐ. የፖስትሲናፕቲክ ሽፋን፡ የነርቭ አስተላላፊ ተቀባይዎችን ይዟል።

 በ ውስጥ በሚሳተፉ የነርቭ ነርቭ መዋቅሮች ላይ የተመሰረቱ 3 ዋና ዋና የሲናፕስ ዓይነቶች አሉ

ግንኙነት.

ሀ. Axodendritic Synapse፡ የአንድ የነርቭ ሴል አክሰን ተርሚናል ሲናፕቲክ ግንኙነት ይፈጥራል

ከሌላ የነርቭ ሴሎች ዴንትሬትስ ጋር። ይህ ዓይነቱ ሲናፕስ በነርቭ ውስጥ የተለመደ ነው.

ለ. Axosomatic Synapse፡ የአንድ የነርቭ ሴል አክሰን ተርሚናል ሲናፕቲክ ግንኙነት ይፈጥራል

ከሌላ የነርቭ ሴል ሴል አካል (ሶማ) ጋር በቀጥታ.

ሐ. Axoaxonic Synapse፡ የአንድ የነርቭ ሴል አክሰን ተርሚናል ከ ጋር ተመሳሳይ ግንኙነት ይፈጥራል

የሌላ የነርቭ ሴል አክሰን.

ሲናፕስ በኩል ሲግናል ማስተላለፍ

1. የድርጊት አቅም ወደ ፕሪሲናፕቲክ ተርሚናል ይደርሳል።

2. የቮልቴጅ-ጌት ካ 2+ ቻናሎች የሚከፈቱት የእርምጃ አቅም ወደ axon ተርሚናል ሲደርስ እና ነው።

ሽፋንን ያስወግዳል

3. ካልሲየም ወደ axon ተርሚናል በኒውሮን ዙሪያ ካለው ከሴሉላር ክፍል ውስጥ ይገባል ።

4. ኒውሮአስተላላፊ (ለምሳሌ አሴቲልኮሊን) ይለቀቃል እና ወደ ስንጥቅ ውስጥ ይሰራጫል።

5. ኒውሮአስተላላፊ ከፖስትሲናፕቲክ ተቀባዮች ጋር ይያያዛል

6. ኒውሮአስተላላፊ ማሰር በፖስትሲናፕቲክ ሽፋን ውስጥ ወደ ion ሰርጦች መከፈት ይመራል.

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​8

7. ኒውሮአስተላላፊ ከሲናፕቲክ መሰንጠቅ ይወገዳል በማጓጓዣ ፕሮቲኖች እንደገና በመወሰድ;

የኢንዛይም ማሽቆልቆል ፣ ስርጭት እና በጊሊያል ሴሎች መቀበል።

የፍተሻ ነጥብ 2

1. በቮልቴጅ የተገጠመ የሶዲየም ቻናሎች የሚከፈቱት በየትኛው የግፊት መቆጣጠሪያ ደረጃ ነው?

ሀ. የማረፍ አቅም ሐ. ሪፖላራይዜሽን

B. Depolarization D. ሃይፐርፖላራይዜሽን

2. የአክሱኑ ውስጠኛው ክፍል የበለጠ በሚሆንበት ጊዜ የሜምበር እምቅ ለውጥ ምን ይባላል

በዲፖላራይዜሽን ወቅት አዎንታዊ?

ኤ. ሪፖላራይዜሽን ሐ. ሃይፐርፖላራይዜሽን

ለ. የድርጊት አቅም መ. የማረፍ አቅም

3. በእንደገና ወቅት የ Na-K ፓምፕ ዋና ተግባር ምንድነው?

ሀ. የተግባር አቅምን ማስጀመር

 ለ. የሶዲየም ionዎችን ወደ ሴል ማጓጓዝ

ሐ. የማረፊያ ሽፋን እምቅ ወደነበረበት መመለስ

መ. ከሴሉ ውስጥ የፖታስየም ionዎችን ማጓጓዝ

4. ስንት ኪ + ions በየሶስት ና+ ions በና-K ፓምፕ ወደ ህዋሱ ይጓጓዛሉ

ተጓጓዘ?

ሀ. አንድ ሐ. ሁለት

B. ሶስት ዲ አራት

5. የትኛው የግፊት መመራት ደረጃ የሽፋን እምቅ ወደነበረበት መመለስን ያካትታል

የእረፍት ሁኔታ?

ሀ. የማረፍ አቅም ሐ. ዲፖላራይዜሽን

B. Repolarization D. Hyperpolarization

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​9

6. በዲፖላራይዜሽን ወቅት ወደ ነርቭ ሴል የሚፈሰው የትኛው ion ነው?

አ. ሶዲየም (ና +
ፖታስየም (ኬ +
)

ቢ. ክሎራይድ (Cl-ዲ. ካልሲየም (Ca2 +

)

7. የነርቭ ሴል በአንፃራዊነት የማይበገር መሆንን የሚያጠቃልለው የትኛውን የመነሳሳት ደረጃ ነው።

ions?

ሀ. የማረፍ አቅም ሐ. ዲፖላራይዜሽን

B. Repolarization D. Hyperpolarization

8. በኒውሮ አስተላላፊዎች የተሞሉ የሲናፕቲክ ቬሶሴሎችን የያዘው የትኛው የሲናፕስ ክፍል ነው?

ሀ. Presynaptic ተርሚናል ሐ. ሲናፕቲክ ስንጥቅ

B. Postsynaptic membrane D. Axon ተርሚናል

9. በፕሬሲናፕቲክ እና በፖስትሲናፕቲክ ሽፋኖች መካከል ያለው ጠባብ ክፍተት ምን ይባላል?

ሀ. Presynaptic ተርሚናል ሐ. ሲናፕቲክ ስንጥቅ

B. Postsynaptic membrane D. Synaptic vesicle

10. በየትኛው የሲናፕስ አይነት የአክሰን ተርሚናል ከ ጋር ሲናፕቲክ ግንኙነት ይፈጥራል

የሌላ የነርቭ ሴል dendrites?

A. Axodendritic synapse ሐ. Axosomatic ሲናፕስ

B. Axoaxonic synapse D. Axon ተርሚናል ሲናፕስ

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​10

 የነርቭ አስተላላፊዎች
 በሳይናፕስ ላይ ምልክቶችን ለማስተላለፍ በነርቭ ሴሎች የሚለቀቁ ኬሚካላዊ መልእክተኞች ናቸው።

 በነርቭ ሴሎች፣ እንዲሁም በነርቭ ሴሎች እና በሌሎች ሴሎች መካከል ያለውን ግንኙነት ያመቻቻሉ።

እንደ የጡንቻ ሕዋሳት ወይም የ gland ሴሎች.

 በነርቭ ሕዋስ አካል (ሶማ) ወይም በአክሰን ተርሚናል ውስጥ የተዋሃዱ ናቸው።

 ኒውሮአስተላላፊዎች ከተዋሃዱ በኋላ ወደ ሲናፕቲክ ቬሴስሎች ታሽገዋል።

 ሲናፕቲክ ቬሴሎች እስኪለቀቁ ድረስ የነርቭ አስተላላፊዎች ማከማቻ መጋዘኖች ሆነው ያገለግላሉ።

 በፖስትሲናፕቲክ ነርቮች ላይ ባላቸው ተጽእኖ መሰረት ሁለት አይነት የነርቭ አስተላላፊዎች አሉ።

 አነቃቂ የነርቭ አስተላላፊዎች፡ አስደሳች የነርቭ እንቅስቃሴ

 የሚገቱ የነርቭ አስተላላፊዎች፡ የነርቭ እንቅስቃሴን መከልከል

 የነርቭ አስተላላፊዎች ምሳሌዎች አሴቲልኮሊን፣ ዶፓሚን፣ ሴሮቶኒን፣ ግሉታሜት፣

ጋማ-አሚኖቡቲሪክ አሲድ (GABA) እና ኖሬፒንፊን.

ሀ. አሴቲልኮሊን.

 በሲናፕስ ውስጥ ከሚገኙት በጣም ከተለመዱት የኬሚካል አስተላላፊዎች አንዱ።

 በመላው የነርቭ ሥርዓት (CNS እና PNS) ውስጥ በሰፊው ተሰራጭቷል።

 በኒውሮሞስኩላር መስቀለኛ መንገድ ላይ አነቃቂ ተፅዕኖዎች ሊኖሩት ይችላል ነገርግን በተወሰኑ ክልሎች ላይ የሚገታ ውጤት አለው።

የአዕምሮ.

 በኒውሮሞስኩላር መስቀለኛ መንገድ ላይ በሞተር ነርቮች የሚለቀቀው ዋናው የነርቭ አስተላላፊ ነው።

 በርከት ያሉ የታወቁ መርዞች የሚሠሩት ሲናፕሶችን ከ acetylcholine ጋር በመነካካት ነው።

 እንደ botulinum toxin ያሉ አንዳንድ መርዞች የአሴቲልኮሊን ልቀትን ይከለክላሉ እና ወደ

የጡንቻ ሽባ.

 Strychnine እና organophosphorus ውህዶች የመደበኛውን መበላሸት ይከላከላሉ

በሲናፕቲክ ስንጥቅ ውስጥ ያለው አሴቲልኮሊን ጠንካራ ሽባ ያስከትላል።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​11

 ኩራሬ (የቀስት መርዝ) ከአሴቲልኮላይን ተቀባይ ጋር በተወዳዳሪነት ይተሳሰራል እና

የነርቭ ግፊቶችን ከሞተር ነርቭ ሴሎች ወደ ጡንቻ ሴሎች ማስተላለፍ.

ለ. ዶፓሚን

 በአንጎል ውስጥ የነርቭ አስተላላፊ ነው።

 በእንቅስቃሴ፣ ተነሳሽነት፣ ሽልማት እና ግንዛቤ ውስጥ ወሳኝ ሚናዎችን ይጫወታል።

 ዶፓሚን እንደ ልዩ ተቀባይ ተቀባይ አካላት አነቃቂ ወይም አነቃቂ ውጤት ሊኖረው ይችላል።

ያነቃቁ እና የሚሠሩባቸው የአንጎል ክልሎች.

ሐ. ሴሮቶኒን

 በስሜት መታወክ (ለምሳሌ፣ ድብርት፣ ጭንቀት)፣ የእንቅልፍ መነቃቃት ዑደቶች፣ የምግብ ፍላጎት ቁጥጥር፣

እና እንደ የመማር እና የማስታወስ የመሳሰሉ የእውቀት (ኮግኒቲቭ) ሂደቶች.

 በዋነኛነት በማዕከላዊው የነርቭ ሥርዓት (ሲ.ኤን.ኤስ.) ውስጥ እንደ ነርቭ አስተላላፊ ሆኖ ይሠራል። ይችላል
 በአንዳንድ የአንጎል ክልሎች ወይም በተወሰኑ ሁኔታዎች ውስጥ አነቃቂ ተጽእኖዎችን ይፈጥራል.

መ. ግሉታሜት

 በአንጎል ውስጥ እንደ ዋና አነቃቂ የነርቭ አስተላላፊ ሆኖ ይሠራል።

 በመማር፣ በማስታወስ፣ በማወቅ እና በተለያዩ የስሜት ህዋሳት ላይ የተሳተፈ የሲናፕቲክ ስርጭትን ያማልዳል

ሂደቶች.

 ለሲናፕቲክ ፕላስቲክነት እና ለነርቭ ነርቭ እድገት አስፈላጊ ነው.

ሠ. ጋማ-አሚኖቡቲሪክ አሲድ (GABA)

 በአንጎል ውስጥ እንደ ዋና ተከላካይ የነርቭ አስተላላፊ ሆኖ ይሠራል።

 የነርቭ መነቃቃትን ያስተካክላል፣ ከመጠን በላይ የነርቭ መተኮስን ይከላከላል እና መዝናናትን ያበረታታል።

 ጭንቀትን፣ የጭንቀት ምላሾችን እና እንቅልፍን በመቆጣጠር ረገድ ወሳኝ ሚና ይጫወታል።

ረ. ኖሬፒንፊን

 እንደ ነርቭ አስተላላፊ እና ሆርሞን ሆኖ ይሠራል፣ መነቃቃትን፣ ትኩረትን፣ የጭንቀት ምላሾችን ይቆጣጠራል፣

እና ስሜት.

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​12

 በሰውነት ትግል ወይም በረራ ምላሽ፣ ትኩረትን እና ንቃትን መቆጣጠር፣ ማስተካከልን ያካትታል።

የስሜት ሁኔታ, እና እንደ የልብ ምት እና የደም ግፊት የመሳሰሉ ራስን በራስ የማስተዳደር ተግባራትን ይቆጣጠራል.

 በሚያነቁዋቸው ልዩ ተቀባይ እና ላይ በመመስረት አነቃቂ ወይም አነቃቂ ውጤቶች ሊኖሩት ይችላል።

የሚሠሩባቸው የአንጎል ክልሎች.

የፍተሻ ነጥብ 3

1. የነርቭ አስተላላፊዎች ዋና ተግባር ምንድነው?

ሀ. በነርቭ ሴሎች ውስጥ የኤሌክትሪክ ግፊቶችን ለማመንጨት

ለ. ከ dendrites የሚመጡ ምልክቶችን ለማዋሃድ

ሐ. በነርቭ ሴሎች መካከል ያለውን ግንኙነት ለማመቻቸት

መ. የነርቭ ሴሎችን ኤሌክትሮላይት ሚዛን ለመጠበቅ

2. በነርቭ ማስተላለፊያ ውስጥ የሲናፕቲክ ቬሴሎች ሚና ምንድን ነው?

ሀ. በነርቭ ሴሎች ውስጥ የኤሌክትሪክ ምልክቶችን ያጎላሉ

ለ. እስኪለቀቁ ድረስ የነርቭ አስተላላፊዎችን ያከማቻሉ

ሐ. በሲናፕቲክ ስንጥቅ ውስጥ የነርቭ አስተላላፊዎችን ያመነጫሉ።

መ. ከተለቀቁ በኋላ የነርቭ አስተላላፊዎችን ያበላሻሉ

3. የነርቭ አስተላላፊዎችን የሚያመነጨው የነርቭ ሴል ክፍል የትኛው ነው?

A. Dendrites C. Presynaptic ተርሚናሎች

B. Schwann ሕዋሳት D. Synaptic vesicles

4. ከሚከተሉት ውስጥ የነርቭ አስተላላፊ ያልሆነው የትኛው ነው?

ኤ ሴሮቶኒን ሲ ዶፓሚን

ቢ. አሴቲልኮሊን ዲ ኢንሱሊን

5. አሴቲልኮሊንን የሚነኩ መርዞች ከሚከተሉት ውስጥ የትኛው የተለመደ ምልክት ነው?

ሀ. የማስታወስ ችሎታ መቀነስ ሐ. የልብ ምት መጨመር

ለ. የጡንቻ ሽባ መ. የእይታ ቅዠቶች

 የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​13

6. ስለ አሴቲልኮሊን ከሚከተሉት መግለጫዎች ውስጥ የትኛው ውሸት ነው?

ሀ. በመላው የነርቭ ሥርዓት ውስጥ በሰፊው ተሰራጭቷል.

ለ. በኒውሮሞስኩላር መገናኛዎች ላይ አነቃቂ ተጽእኖ ሊኖረው ይችላል.

ሐ. በስሜት ህዋሳት የሚለቀቀው ዋናው የነርቭ አስተላላፊ ነው።

መ የተወሰኑ መርዞች መውጣቱን ሊገቱት ይችላሉ, ይህም ወደ ጡንቻ ሽባነት ይመራዋል.

7. የትኛውን መርዝ ከ acetylcholine መቀበያ ጋር ተቀናጅቶ የሚያስተሳስር፣ ስርጭቱን የሚያግድ

የነርቭ ግፊቶች ከሞተር ነርቭ ሴሎች ወደ ጡንቻ ሴሎች?

A. Botulinum toxin C. Strychnine

ለ. ኦርጋኖፎስፈረስ ውህዶች D. Curare (የቀስት መርዝ)

8. እንደ ነርቭ አስተላላፊ እና ሆርሞን የሚሰራው የትኛው የነርቭ አስተላላፊ ነው?

ኤ. ዶፓሚን ሲ ሴሮቶኒን

ቢ ኖሬፒንፊን ዲ ግሉታሜት

9. ከደስታ ወይም ከሽልማት ጋር የሚዛመደው የትኛው የነርቭ አስተላላፊ ነው?

ኤ. GABA ሲ ሴሮቶኒን

ቢ ዶፓሚን ዲ ግሉታሜት

10. የእንቅልፍ-ንቃት ዑደትን በመቆጣጠር ረገድ በዋነኝነት የሚሳተፈው የትኛው የነርቭ አስተላላፊ ነው?

ኤ ሴሮቶኒን ሲ ዶፓሚን

ቢ. አሴቲልኮሊን ዲ ግሉታሜት

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​14

የነርቭ ሥርዓት ዓይነቶች

 የሰው ልጅ የነርቭ ሥርዓት በሰፊው በሁለት ዋና ዋና ቡድኖች ሊከፈል ይችላል፡ ማዕከላዊ ነርቭ

ስርዓት (CNS) እና የፔሪፈራል ነርቭ ሲስተም (PNS)።

1. ማዕከላዊ የነርቭ ሥርዓት (ሲኤንኤስ)

 CNS አንጎል እና የአከርካሪ ገመድን ያካትታል።

 የስሜት ህዋሳት መረጃዎችን በማዋሃድ እና በማስኬድ፣ የሞተር ምላሾችን በማስተባበር፣

እና ከፍተኛ የእውቀት (ኮግኒቲቭ) ተግባራትን መቆጣጠር.

ሀ) አንጎል

 አንጎል የሚገኘው የራስ ቅሉ የራስ ቅሉ ክፍል ውስጥ ነው።

 የአዋቂ ሰው አእምሮ በአማካይ 1.4 ኪ.ግ ይመዝናል እና መጠኑ ከ1,300 እስከ 1,300 ይደርሳል።

1,400 ሲሲ.
 የሰው አንጎል በግምት ሞላላ ቅርጽ አለው።

 አንጎል ስስ እና ወሳኝ አካል ስለሆነ ጥበቃ ያስፈልገዋል።

 አራት ዋና ዋና ባህሪያት አንጎልን ከጉዳት ለመጠበቅ ይረዳሉ፡-

እኔ. ቅል፡ አእምሮን በጠንካራ አጥንቶች ይከላከላል።

ii. ማይኒንግስ፡ አንጎልን የሚከላከሉ እና የሚመግቡ ሶስት ሽፋኖች።

 የሜኒንግ ንብርብሮች ከውጪ ወደ ውስጠኛው ክፍል ዱራ ማተር፣ አራችኖይድ ማተር እና ፒያ ናቸው።

እናት.

 ዱራ ማተር፡- የራስ ቅሉን ውስጠኛ ክፍል የሚዘረጋው ጠንካራ፣ ውጫዊው ንብርብር።

 Arachnoid mater፡ ከዱራማተር በታች የሚገኝ ስስ፣ ድር የሚመስል ሽፋን፣ ከ ጋር

ሴሬብሮስፒናል ፈሳሽ ያለበት የሱባራክኖይድ ክፍተት።

 ፒያ ማተር፡- ከአዕምሮው ወለል ጋር በቀጥታ የሚጣበቅ ውስጠኛው ሽፋን፣

ለነርቭ ቲሹዎች አመጋገብ እና ድጋፍ መስጠት.

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​15

iii. ሴሬብሮስፒናል ፈሳሽ፡- ትራስ እና የአንጎልን አካባቢ ይቆጣጠራል፣ ክብደቱን ይደግፋል

አንጎል, እና በአንጎል ዙሪያ አንድ አይነት ግፊት እንዲኖር ይረዳል.

iv. የደም-አንጎል እንቅፋት፡- ንጥረ-ምግቦችን በመምረጥ መርዞችን ይከላከላል።

 አንጎል እንደ የነርቭ ሥርዓት የትእዛዝ ማዕከል ሆኖ የሚያገለግል ውስብስብ እና አስፈላጊ አካል ነው።

 ሴሬብራም፣ ሴሬብልም እና የአንጎል ግንድ ጨምሮ በተለያዩ ክልሎች የተከፋፈለ ነው።

 አእምሮ በእድገት እና በመሃከለኛ አንጎል የተከፋፈለ ነው።

የአናቶሚክ ባህሪያት.

እኔ. የፊት አእምሮ፡- ከፊት ያለው (የፊት) የአንጎል ክፍል ሲሆን ሴሬብራምንም ያጠቃልላል።

ታላመስ፣ ሃይፖታላመስ እና ሊምቢክ ሲስተም።

ii. ሚድ አእምሮ፡- የሚገኘው በፊት አንጎል እና በኋለኛ አእምሮ መካከል ሲሆን በማስተላለፍ ረገድ ሚና ይጫወታል

ወደ ከፍተኛ የአንጎል ክልሎች የስሜት ህዋሳት መረጃ.

iii. የኋላ አእምሮ፡- ከኋላ ያለው (የኋላ) የአንጎል ክፍል ሲሆን ያካትታል

cerebellum, pons እና medulla oblongata.

 የተለያዩ የአንጎል ክልሎች ለተወሰኑ ተግባራት ልዩ ናቸው።

ሴሬብራም (ቴሌንሴፋሎን)

 ሴሬብራም ትልቁ የአዕምሮ ክፍል ሲሆን የላይኛውን ክፍል ይይዛል።

 በሁለት ሴሬብራል hemispheres ይከፈላል፣ በኮርፐስ ካሊሶም የተገናኘ።

 ሴሬብራል ኮርቴክስ ተብሎ የሚጠራው የውጨኛው ሽፋን በቢሊዮን የሚቆጠሩ የነርቭ ሴሎችን ይይዛል እና በማቀነባበር ውስጥ ይሳተፋል

የስሜት ህዋሳት መረጃ እና የሞተር ምላሾችን ማነሳሳት.

 ለከፍተኛ የእውቀት (ኮግኒቲቭ) ተግባራት እንደ አስተሳሰብ፣ ትውስታ እና ግንዛቤ ሃላፊነት አለበት።

 አራት ሎቦችን ያቀፈ ነው፡ የፊት፣ የፓርታታል፣ ጊዜያዊ እና ኦሲፒታል፣ እያንዳንዱም የተለየ ተግባር አለው።

Cerebellum

 ሴሬብልም ከሴሬብራም በታች፣ በአዕምሮው ጀርባ ላይ ይገኛል።

 የበጎ ፈቃደኝነት እንቅስቃሴዎችን፣ ሚዛናዊነትን እና አቀማመጥን የማስተባበር ሃላፊነት አለበት።

 የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​16

 ከስሜታዊ ስርዓቶች እና ሴሬብራል ኮርቴክስ ወደ ጥሩ-ማስተካከል የሞተር ቁጥጥር እና ግብዓት ይቀበላል

ማስተባበር.

Medulla oblongata

 Medulla oblongata በጣም ዝቅተኛው የአዕምሮ ግንድ ክፍል ነው።

 የአከርካሪ አጥንትን ከአእምሮ ጋር ያገናኛል።

 በአንጎል እና በአከርካሪ መካከል ለሚጓዙ የስሜት ህዋሳት እና የሞተር ምልክቶች እንደ ማስተላለፊያ ጣቢያ ይሰራል

ገመድ.

 የልብ ምት፣ አተነፋፈስ እና የደም ግፊትን በመቆጣጠር ረገድ ወሳኝ ሚና ይጫወታል።

 እንደ መዋጥ፣ ማሳል እና ማስነጠስ ያሉ ምላሽ ሰጪዎችን የመቆጣጠር ሃላፊነት አለበት።

ታላሙስ

 ታላሙስ ወደ ሴሬብራል ኮርቴክስ ለሚጓዙ የስሜት ህዋሳት መረጃ ማስተላለፊያ ጣቢያ ሆኖ ያገለግላል።

 ከአዕምሮ ግንድ በላይ፣ ከሴሬብራል ንፍቀ ክበብ በታች ይገኛል።

 ከተለያዩ የስሜት ህዋሳት መንገዶች (ከማሽተት በስተቀር) የስሜት ህዋሳት ምልክቶችን ይቀበላል እና ያስተላልፋቸዋል።

ለቀጣይ ሂደት ተገቢው የሴሬብራል ኮርቴክስ ክልሎች.

 ንቃተ ህሊናን፣ እንቅልፍን እና ንቃትን በመቆጣጠር ላይም ይሳተፋል።

 ወደ ኮርቴክስ ከመድረሱ በፊት የስሜት ህዋሳትን በማዋሃድ እና በመቀየር ረገድ ወሳኝ ሚና ይጫወታል።

ሃይፖታላመስ

 ሃይፖታላመስ ከታላመስ በታች፣ በአንጎል ውስጥ የሚገኝ ትንሽ፣ አተር የሚያክል መዋቅር ነው።

 በነርቭ ሥርዓት እና በኤንዶሮኒክ ሲስተም መካከል እንደ ወሳኝ ግንኙነት ሆኖ ያገለግላል፣ ይቆጣጠራል

ብዙ የሰውነት ተግባራት እና homeostasis መጠበቅ.

 እንደ የሰውነት ሙቀት፣ ረሃብ፣ ጥማት፣ እና የእንቅልፍ መንቃት ያሉ የተለያዩ ራስን በራስ የማስተዳደር ተግባራትን ይቆጣጠራል

ዑደቶች.

 ከፒቱታሪ ግራንት የሚወጣውን የሆርሞን መጠን ይቆጣጠራል፣ እንደ እድገት ባሉ ሂደቶች ላይ ተጽእኖ ያሳድራል።

የመራባት እና የጭንቀት ምላሽ.

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​17

 በተጨማሪም በስሜታዊ ቁጥጥር እና ከህልውና ጋር የተያያዙ ባህሪያትን መግለጽ እና

ማባዛት.

ፖኖች

 ፖንሶቹ በአዕምሮ ግንድ ውስጥ፣ ከሜዱላ ኦልጋታታ እና በላይ የሚገኝ ታዋቂ መዋቅር ነው።

ከመካከለኛው አንጎል በታች.

 በሴሬብራም፣ ሴሬብልም እና አከርካሪ መካከል ምልክቶችን በማስተላለፍ እንደ ማስተላለፊያ ማዕከል ሆኖ ያገለግላል።

ገመድ.

 እንደ አተነፋፈስ፣ እንቅልፍ እና መነቃቃትን የመሳሰሉ አስፈላጊ ተግባራትን በመቆጣጠር ላይ የተሳተፈ።

 የፊት እንቅስቃሴን፣ ስሜትን እና አንዳንድ ምላሾችን የመቆጣጠር ኃላፊነት ያለባቸው ኒውክሊየሮች አሉት።

 የበጎ ፈቃደኝነት እንቅስቃሴዎችን እና አቀማመጦችን በማስተባበር፣ ከ ጋር በቅርበት በመስራት ሚና ይጫወታል

 ሴሬብልም.

ለ) የአከርካሪ አጥንት

 በአከርካሪ አጥንት ቦይ ውስጥ የሚገኝ ሲሆን CNSን ከፒኤንኤስ የስሜት ህዋሳት እና ሞተር ነርቮች ጋር ያገናኛል።

 ከአእምሮ የበለጠ ቀላል መዋቅር አለው።

 ከአእምሮ ወደ ታችኛው ጀርባ የሚወጣ ረጅም፣ ቀጭን፣ ቱቦላር መዋቅር ነው።

 የሜዱላ ኦልጋታታ እንደ ቀጣይነት ይጀምራል።

 በአዋቂዎች ውስጥ ከ42-45 ሳ.ሜ ርዝመት እና ከ 30 እስከ 35 ግራም ይመዝናል.

 በአከርካሪ አጥንት ውስጥ ነጭ ቁስ ውጫዊውን ሽፋን ይፈጥራል እና ግራጫው ነገር መሃል ላይ ይገኛል.

 በመደበኛ ክፍተቶች የመግቢያ እና መውጫ ቦታዎች አሉት።

 የመግቢያ እና መውጫ ነጥቦቹ የአከርካሪ ነርቮች ከሚወጡበት ቦታ ጋር ይዛመዳሉ

የአከርካሪ አጥንት.

 ከአከርካሪ አጥንት የሚወጡ ነርቮች ወደ ውጭ ወደተለያዩ የ

ሰውነት የአከርካሪ ነርቮች ይባላሉ.

 በአከርካሪ አጥንት፣ በአከርካሪ አጥንት ሜንጅ እና በሲኤስኤፍ የተጠበቀ ነው።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​18

 የአከርካሪ አጥንቶች የተደራረቡ የአጥንት ክፍሎች ሲሆኑ መዋቅራዊ ድጋፍና ጥበቃን ይሰጣሉ

የአከርካሪ አጥንት.

 ሜንጅኖቹ የመዋቅር ድጋፍ፣ ከጉዳት ይከላከላሉ፣ እና ን ለመጠበቅ ይረዳሉ

የአከርካሪ አጥንት ውስጣዊ አከባቢ.

 ዱራ ማተር (ውጫዊው)፣ አራቸኖይድ ማተር (መካከለኛው ሽፋን) እና ፒያማተር (ውስጣዊ አብዛኛው) ናቸው።

የአከርካሪ አጥንት ሜኒንግ ሶስት ንብርብሮች.

 ሴሬብሮስፒናል ፈሳሽ (ሲኤስኤፍ) በአከርካሪ አጥንት እና በአከርካሪ አጥንት ዙሪያ ያለው ግልጽ፣ ቀለም የሌለው ፈሳሽ ነው።

ትራስ፣ ተንሳፋፊነት፣ አልሚ ምግብ እና ቆሻሻን ጨምሮ በርካታ ጠቃሚ ተግባራትን ያገለግላል

ማጓጓዝ, እና ከኬሚካላዊ አለመመጣጠን መከላከል.

2. የከባቢያዊ የነርቭ ሥርዓት (ፒኤንኤስ)

 ፒኤንኤስ ከአእምሮ እና ከአከርካሪ ገመድ ውጭ የሚገኙትን ሁሉንም ነርቮች ያቀፈ ነው።

 CNSን ከሰውነት አካላት፣ጡንቻዎች እና የስሜት ተቀባይ ተቀባይዎች ጋር ያገናኛል።

 በተለያዩ የሰውነት ክፍሎች እና በ CNS መካከል ግንኙነትን ያመቻቻል።

 በይበልጥ በሁለት ዋና ዋና ተግባራዊ አካላት ሊከፋፈል ይችላል።

A. Afferent ክፍል

 ከተቀባዮች ወደ CNS መረጃን የሚሸከሙ ሁሉንም የስሜት ህዋሳትን ያጠቃልላል።

 የስሜት ህዋሳት መረጃን ከስሜታዊ ተቀባይ ተቀባይ ወደ CNS የማስተላለፍ ሃላፊነት አለበት።

ቢ ኤፈርንት ክፍል

 የሞተር ትዕዛዞችን ከ CNS ወደ ጡንቻዎች፣ እጢዎች እና ሌሎች የመሸከም ሃላፊነት አለበት።

ተፅዕኖ ፈጣሪ አካላት.

 በፈቃደኝነት እና ያለፈቃድ እንቅስቃሴዎችን እንዲሁም የ glandular ቁጥጥርን ያስችላል

ምስጢር.

 የኢፈርን ክፍፍል ወደ SNS እና ANS ሊከፋፈል ይችላል።

 የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​19

እኔ. ሶማቲክ ነርቭ ሲስተም (ኤስኤንኤስ)

 የስሜት ህዋሳትን እና የሞተር መረጃዎችን ወደ CNS እና ወደ ኋላ ይወስዳል።

 የአጥንት ጡንቻዎችን በፈቃደኝነት የሚደረግ እንቅስቃሴን ይቆጣጠራል።

ii. ራስ-ሰር የነርቭ ሥርዓት (ኤኤንኤስ)

 እንደ የልብ ምት፣ የምግብ መፈጨት፣ መተንፈሻ እና የ glandular የመሳሰሉ ያለፈቃድ የሰውነት ተግባራትን ይቆጣጠራል።

ምስጢር.

 በተጨማሪ ወደ ርህራሄ እና ፓራሳይምፓቲቲክ ክፍሎች ተከፍሏል.

 የ ANS ሁለቱ ክፍሎች ብዙ ጊዜ እርስ በርሳቸው ተቃርኖ ይሠራሉ።

አዛኝ ስርዓት

 ለጭንቀት ወይም ለአደጋ ምላሽ ሰውነትን ለፈጣን፣ ኃይለኛ እርምጃ ያዘጋጃል።

 ብዙ ጊዜ የ"ውጊያ ወይም በረራ" ስርዓት ተብሎ ይጠራል።

 አንዳንድ የአዘኔታ ማግበር ከሚያስከትላቸው ውጤቶች መካከል፡-

 የልብ ምት እና የመኮማተር ሃይል መጨመር።

 የኦክስጅን መጠን ለመጨመር የአየር መተላለፊያ ቱቦዎች መስፋፋት።

 የተማሪዎችን መስፋፋት የማየት ችሎታን ለማጎልበት።

 የምግብ መፈጨት እንቅስቃሴን መከልከል እና ወደ የምግብ መፍጫ አካላት የደም ፍሰት መቀነስ።

 ሃይል ለማቅረብ የግሉኮስ መጠን ወደ ደም ውስጥ ይለቀቅ።

 የደም ዝውውርን ለመጨመር በአጥንት ጡንቻዎች ውስጥ የደም ሥሮች መስፋፋት.

Parasympathetic ሥርዓት

 ጉልበትን ይቆጥባል እና መዝናናትን፣ የምግብ መፈጨትን እና ሌሎች ድንገተኛ ያልሆኑ ተግባራትን ያበረታታል።

 ብዙ ጊዜ "እረፍት እና መፈጨት" ስርዓት ይባላል።

 አንዳንድ የፓራሲምፓቲቲክ ማግበር ከሚያስከትላቸው ውጤቶች መካከል፡-

 የልብ ምት ፍጥነት መቀነስ።

 የአየር መተላለፊያ መንገዶች መጨናነቅ።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​20

 የተማሪዎች መጨናነቅ።

 የምግብ መፈጨት እንቅስቃሴን ማበረታታት እና ወደ የምግብ መፍጫ አካላት የደም ዝውውር መጨመር።

 ሽንትና መጸዳዳትን ማስተዋወቅ።

የፍተሻ ነጥብ 4

1. ከሚከተሉት ውስጥ የማዕከላዊውን የነርቭ ሥርዓትን ሁለት ክፍሎች በትክክል የሚለየው የትኛው ነው?

A. ANS እና SNS C. Neuron እና Neuroglia

ለ. የአከርካሪ ገመድ እና አንጎል D. ሲምፓቲቲክ እና ፓራሳይምፓቲቲክ

2. አንጎልን በትክክል የሚገልጸው የትኛው መግለጫ ነው?

ሀ. የሰው አንጎል አራት ማዕዘን ቅርጽ አለው.

 ለ. በአከርካሪ አጥንት ተዘግቶ የተጠበቀ ነው.
ሐ. የአዋቂ ሰው አንጎል በአማካይ 1.4 ኪ.ግ ይመዝናል.

መ. አንጎሉ በመቋቋሙ ምክንያት ጥበቃ አያስፈልገውም.

3. ከሚከተሉት ውስጥ ማኒንግስን በትክክል የሚገልጸው የትኛው ነው?

ሀ. ሴሬብሮስፒናል ፈሳሽ ለማምረት ኃላፊነት ያላቸው ልዩ ሴሎች.

ለ. ለአንጎል ቲሹ ንጥረ ነገሮችን የሚያቀርቡ የደም ስሮች መረብ።

ሐ. አንጎልን እና የአከርካሪ አጥንትን የሚከላከሉ እና የሚመግቡ ሶስት ሽፋኖች።

መ. መረጃን የማስኬድ ሃላፊነት ያለው የአዕምሮ ውጫዊ ክፍል።

4. ከውጪ ወደ ውስጠኛው ክፍል ትክክለኛውን የሜኒንግ ንብርብሮች ቅደም ተከተል የሚወክለው የትኛው ቅደም ተከተል ነው?

A. Arachnoid mater, Dura mater, Pia mater

ቢ ዱራ ማተር፣ ፒያ ማተር፣ አራችኖይድ ማተር

ሐ. ፒያ ማተር፣ አራችኖይድ ማተር፣ ዱራ ማተር

D. Dura mater, Arachnoid mater, Pia mater

5. ከሚከተሉት አወቃቀሮች ውስጥ የትኛው የፊት አንጎል አካል ነው?

አ. Pons ሲ ሴሬብራም

B. Cerebellum D. Medulla oblongata

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​21

6. ሴሬብራል ኮርቴክስ ዋና ተግባር ምንድን ነው?

ሀ. የበጎ ፈቃደኝነት እንቅስቃሴዎችን፣ ሚዛናዊነትን እና አቀማመጥን ማስተባበር

ለ. እንደ መተንፈስ እና የልብ ምት የመሳሰሉ አስፈላጊ ተግባራትን መቆጣጠር

ሐ. እንደ መዋጥ፣ ማሳል እና ማስነጠስ ያሉ ምላሽ ሰጪዎችን መቆጣጠር

መ. የስሜት ህዋሳት መረጃን ማካሄድ እና የሞተር ምላሾችን ማነሳሳት

7. እንደ ማደንዘዣ፣ ማሽኮርመም ላሉ ምልክቶች በዋነኝነት ተጠያቂ የሆነው የትኛው የአንጎል ክፍል ነው።

በአልኮል መጠጥ ምክንያት ንግግር እና የመራመድ ችግር?

አ. ታላመስ ሲ ሴሬብራም።

B. Cerebellum D. ሃይፖታላመስ

8. እንደ አስፈላጊ ተግባራትን ለመቆጣጠር በዋናነት የትኛው የአንጎል ክፍል ነው

የልብ ምት፣ የመተንፈስ እና የደም ግፊት?

አ. ሴሬብራም ሐ. ሃይፖታላመስ

ቢ. ታላሙስ ዲ.ሜዱላ ኦልሎንታታ

9. ከታች ከተዘረዘሩት ውስጥ የታላመስ ተግባር የትኛው ነው?

ሀ. የእይታ እና የመስማት መረጃን ማካሄድ

ለ. የልብ ምት, የደም ግፊት እና የመተንፈስን መቆጣጠር

ሐ. የስሜት መረጃን ወደ ሴሬብራል ኮርቴክስ ማስተላለፍ

መ የነርቭ ሥርዓትን እና የኤንዶሮሲን ስርዓትን ማገናኘት

10. ሃይፖታላመስ ሆሞስታሲስን ለመጠበቅ አስተዋፅኦ የሚያደርገው እንዴት ነው?

ሀ. በፈቃደኝነት የጡንቻ እንቅስቃሴዎችን በመቆጣጠር

ለ. የሰውነት ሙቀትን, ረሃብን እና ጥማትን በመቆጣጠር

ሐ. በሰውነት ውስጥ የትንፋሽ ቆሻሻዎችን በመቆጣጠር

መ. በአንጎል እና በአከርካሪ ገመድ መካከል ምልክትን በማስተላለፍ

 የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​22

11. በሴሬብራም, በሴሬብልም መካከል ምልክቶችን የሚያስተላልፍ, እንደ ማስተላለፊያ ማእከል የሚያገለግለው የትኛው ነው.

እና የአከርካሪ አጥንት?

A. Pons C. ሃይፖታላመስ

ቢ. ታላሙስ ዲ. ኮርፐስ ካሎሶም

12. ከሚከተሉት ውስጥ የአከርካሪ አጥንት ያለበትን ቦታ በደንብ የሚገልጸው የትኛው ነው?

ሀ. በደረት አቅልጠው ውስጥ ይገኛል. ሐ. በአከርካሪ አጥንት ቦይ ውስጥ ያልፋል።

ለ. በሆድ ክፍል ውስጥ ይገኛል. መ. በ cranial cavity ውስጥ ይገኛል.

13. በአከርካሪ አጥንት ውስጥ, የትኛው ጉዳይ የውጭውን ሽፋን ይፈጥራል?

አ. ፒያ ማተር ሲ. ግራጫ ጉዳይ

B. Dura mater D. ነጭ ጉዳይ

14. ከሚከተሉት ውስጥ የአከርካሪ አጥንትን የማይከላከለው የትኛው ነው?

አ. ቅል ሐ. የአከርካሪ አጥንት መጎተት

B. Vertebrae D. Cerebrospinal ፈሳሽ

15. የፔሪፌራል ነርቭ ሥርዓት (PNS) በዋናነት ምንን ያካትታል?

ሀ. በአንጎል እና በአከርካሪ ገመድ ውስጥ ያሉ ነርቮች

ለ. አንጎል, የአከርካሪ ገመድ እና የውስጥ አካላት

ሐ. ከተቀባዮች ግፊትን የሚሸከሙ የስሜት ህዋሳት

መ. ከአእምሮ እና ከአከርካሪ ገመድ ውጭ የሚገኙ ነርቮች

16. የስሜት ህዋሳትን የመሸከም ሃላፊነት ያለበት የትኛው የፔሪፈራል ነርቭ ሲስተም (PNS) ክፍል ነው።

ከስሜታዊ ተቀባይ ወደ ማዕከላዊው የነርቭ ሥርዓት (ሲ.ኤን.ኤስ) መረጃ?

ሀ. ሶማቲክ ነርቭ ሲስተም ሐ. የአፍረንት ክፍል

ለ. ራስ-ሰር የነርቭ ሥርዓት D. Efferent ክፍል

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​23

17. የትኛው የ PNS የኤፈርን ክፍፍል አካል የፈቃደኝነት እንቅስቃሴዎችን ይቆጣጠራል

የአጥንት ጡንቻዎች?

ሀ. ሲምፓቲቲክ ሲስተም ሐ. ሶማቲክ የነርቭ ሥርዓት

ለ. ፓራሲምፓቲቲክ ሲስተም ዲ. ራስ-ሰር የነርቭ ሥርዓት

18. የትኛው የራስ-ሰር የነርቭ ስርዓት (ኤኤንኤስ) አካልን በፍጥነት ያዘጋጃል.

ለጭንቀት ወይም ለአደጋ ምላሽ የሚሆን ጠንካራ እርምጃ?

ሀ. ፓራሲምፓቲቲክ ሲስተም ሐ. የአፍረንት ክፍል

ለ. ሶማቲክ ነርቭ ሲስተም ዲ. ሲምፓቲቲክ ሲስተም

19. የራስ-ሰር የነርቭ ሥርዓት (ኤኤንኤስ) ሁለቱ ዋና ዋና ክፍሎች ምንድን ናቸው?

 ሀ. የስሜት ህዋሳት እና የሞተር ክፍሎች

ለ. የአፈርን እና የኤፈርት ክፍሎች

ሐ. ማዕከላዊ እና ተጓዳኝ ክፍሎች

መ. ሲምፓቲቲክ እና ፓራሳይምፓቲቲክ ክፍሎች

20. ከሚከተሉት ውስጥ የርህራሄ ማግበር ውጤት የትኛው ነው?

ሀ. የልብ ምት መቀነስ እና የመኮማተር ኃይል

ለ. የእይታ እይታን ለመጨመር የተማሪዎች መጨናነቅ

ሐ. ወደ የምግብ መፍጫ አካላት የደም ፍሰት መቀነስ

መ. የኦክስጂንን ቅበላ ለመቀነስ የአየር መንገዶችን ማጥበብ

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​24

Reflex Action
 የሰውነት ወይም የአካል ክፍሎች ድንገተኛ፣ አውቶማቲክ እና ቁጥጥር ያልተደረገበት ምላሽ።

 በተፈጥሮ የተፈጠሩ ምላሾች በተወለዱበት ጊዜ ይገኛሉ እና ለመከሰት አስቀድሞ መማር ወይም ልምድ አያስፈልጋቸውም።

 በተገላቢጦሽ ድርጊቶች፣ መልእክቶቹ ወደ አንጎል አካባቢ አይደርሱም።

 ብዙውን ጊዜ አደጋን ወይም ጉዳትን ለማስወገድ ይረዳል።

 አንዳንድ ምሳሌዎች ይንበረከኩ-መንቀጥቀጥ፣ የተማሪ ምላሽ፣ ብልጭ ድርግም የሚል ምላሽ፣ የመውጣት ምላሽ እና እና

በማስነጠስ ሪፍሌክስ.

 በሪፍሌክስ ድርጊት ውስጥ የተሳተፉ የነርቭ ሴሎች መንገድ ሪፍሌክስ አርክ በመባል ይታወቃል።

 የ reflex ቅስት አምስቱ አስፈላጊ ክፍሎች፡ ተቀባዮች፣ የስሜት ህዋሳት፣ CNS፣ ሞተር ነርቮች ናቸው።

እና ተፅዕኖ ፈጣሪዎች.

 ብዙ ምላሾች የአከርካሪ አጥንትን ያካትታሉ።

ኮንዲሽነር ሪፍሌክስ

 አንድ አካል ገለልተኛ ማነቃቂያ (እንደ የደወል ድምጽ) ማያያዝ ሲማር ይከሰታል።

ትርጉም ባለው ማነቃቂያ (እንደ ምግብ)።

 ካለፉት ልምዶች እና በመካከላቸው ባሉ ማህበሮች ላይ የተመሰረተ የባህሪ ለውጥን ያካትታል

ማነቃቂያዎች.

 ሁኔታዊ ምላሽ ሰጪዎች የልምድ ወይም የመማር ውጤቶች ናቸው።

 ኢቫን ፓቭሎቭ ውሻን በመጠቀም ሁኔታዊ የሆነ ሪፍሌክስ ድርጊትን መርምሯል።

የፓቭሎቭ ሙከራ

1. መጀመሪያ ላይ ውሾች ምግብ ሲያዩ ምራቅ ያደርጉ ነበር (በተፈጥሮ ምላሽ)።

2. ምግብ ከማቅረቡ በፊት ደወል ጮኸ, ማህበር ፈጠረ.

3. በመጨረሻ፣ ውሾች በደወሉ ድምፅ ብቻ ምራቅ ሆኑ (conditioned reflex)።

 የፓቭሎቭ ሙከራዎች የመማር እና የባህሪ ዘዴዎችን በተመለከተ ጠቃሚ ግንዛቤዎችን ሰጥተዋል።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​25

የፍተሻ ነጥብ 5

1. የትኛው ቃል ነው የሚያመለክተው በወሊድ ጊዜ ያሉ እና ቅድመ ትምህርት የማይፈልጉትን ምላሾችን ነው?

ሀ. ውስጣዊ ምላሽ ሰጪዎች ሐ. የተገኘ ምላሽ

ለ. የተማረ ምላሽ ሰጪዎች D. Adaptive reflexes

2. የአጸፋዊ ድርጊትን በተሻለ ሁኔታ የሚገልጸው ምንድን ነው?

ሀ. ቅድመ ትምህርት የሚያስፈልገው የበጎ ፈቃደኝነት ተግባር።

ለ. የሰውነት ዘገምተኛ እና ንቁ ምላሽ።

ሐ. የነቃውን አንጎል ብቻ የሚያካትት ምላሽ።

መ. የሰውነት አውቶማቲክ እና ቁጥጥር ያልተደረገበት ምላሽ.

3. የአጸፋዊ ድርጊቶች ዋና ዓላማ ምንድን ነው?

A. የሞተር ክህሎቶችን ለማሻሻል

ለ. አደጋን ወይም ጉዳትን ለማስወገድ

ሐ. የነቃውን አንጎል ለማሳተፍ

መ. የሰውነት ምላሽ ችሎታዎችን ለመፈተሽ

4. በሰውነት ውስጥ ከማነቃቂያ ወደ ሪፍሌክስ እርምጃ የሚወስደው የነርቭ መንገድ ምን ይባላል?

A. Synapse C. የነርቭ ምልልስ

B. Reflex arc D. የሞተር መንገድ

5. የአጸፋዊ ቅስት አካላት ትክክለኛ ቅደም ተከተል የትኛው ነው?

ኤ. ተቀባዮች፣ የስሜት ህዋሳት፣ CNS፣ ሞተር ነርቮች፣ ተፅዕኖ ፈጣሪዎች

B. የስሜት ህዋሳት፣ ተቀባይ፣ CNS፣ ሞተር ነርቮች፣ ተፅዕኖ ፈጣሪዎች

ሐ. ተፅዕኖ ፈጣሪዎች, የሞተር ነርቮች, CNS, የስሜት ህዋሳት, ተቀባዮች

D. ተቀባዮች፣ CNS፣ የስሜት ህዋሳት፣ ሞተር ነርቮች፣ ተፅዕኖ ፈጣሪዎች

6. በአጸፋዊ ድርጊት ውስጥ, የአከርካሪ አጥንት ብዙውን ጊዜ ለምን ይሳተፋል?

ሀ. ማነቃቂያውን በንቃት ለመተርጎም ሐ. ውስብስብ እንቅስቃሴዎችን ለማቀናጀት

ለ. ፈጣን፣ አውቶማቲክ ምላሽ ለመስጠት መ. የሞተርን ምላሽ ለመጀመር

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​26

7. በማራገፊያ ሪልፕሌክስ ውስጥ በተጎዳው እግር ጡንቻዎች ውስጥ ምን ዓይነት ምላሽ ይከሰታል?

ሀ. ኮንትራክሽን ሐ. መዝናናት

ለ. ማራዘሚያ D. መጨናነቅ

8. የማስነጠስ ሪፍሌክስ ዋና ተግባር ምንድን ነው?

ሀ - የማሽተት ስሜትን ለማነሳሳት

ለ. ከመጠን በላይ የሆነ ንፍጥ ከሳንባ ውስጥ ለማስወጣት

ሐ - በመተንፈሻ አካላት ውስጥ የአየር ዝውውርን ለመቆጣጠር

መ. የውጭ ቅንጣቶችን ከአፍንጫው አንቀጾች ለማጽዳት

 9. ውሾችን በመጠቀም ሁኔታዊ የሆነ ሪፍሌክስ እርምጃ በመመርመር ማን ነው የተመሰከረለት?
ኤ ኢቫን ፓቭሎቭ ሲ ሉዊስ ፓስተር

B. ቻርለስ ዳርዊን ዲ. አሌክሳንደር ኦፓሪን

10. በኮንዲድ ሪፍሌክስ ላይ በተደረገ ክላሲክ ሙከራ ውስጥ፣ ውሻዎችን ለማከም ምን ማበረታቻ ጥቅም ላይ ውሏል?

ሀ. የንፋስ ንፋስ ሐ. የብርሃን ብልጭታ

B. በአፍንጫ ላይ መታ D. የሚደወል ደወል

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​27

ዕፅ አላግባብ መጠቀም
 መድሀኒት አእምሮህ ወይም አካልህ ወይም ሁለቱም የሚሰሩበትን መንገድ የሚቀይር ንጥረ ነገር ነው።

 መድሀኒቶች የሚከተሉት የጋራ ባህሪያት አሏቸው።

 ሱስ የሚያስይዙ ናቸው።

 የአንጎል ተግባር ላይ ተጽእኖ ያሳድራሉ እና ባህሪን ይለውጣሉ።

 ጤናን ይጎዳሉ, ይህም ዝቅተኛ ምርታማነት እና ከትምህርት ቤት / ከስራ መቅረት ያስከትላል.

 ግለሰብን፣ ቤተሰብን፣ ማህበረሰብንና ሀገርን ክፉኛ ይጎዳሉ።

 ኢትዮጵያ ውስጥ ካፌይን፣ ኒኮቲን፣ ጫት እና አልኮሆል ህጋዊ የመዝናኛ መድሃኒቶች ናቸው።

 ህጋዊ መድሃኒቶች ላመጡት ቀላል ደስታ፣ተግባቢ ለመሆን እና ለመጠቀም ያገለግላሉ

ልማድ ይሆናሉ።

 እንደ ኤልኤስዲ፣ ኤክስታሲ፣ ካናቢስ፣ ኮኬይን እና ሄሮይን ያሉ መድሐኒቶች በኢትዮጵያ ውስጥ ሕገወጥ ናቸው ነገር ግን እምብዛም ጥቅም ላይ የማይውሉ ናቸው።

 ከሕገወጥ ዕፅ አጠቃቀም ጋር የተያያዘ የአኗኗር ዘይቤ በጤና ላይ ትልቅ ተፅዕኖ አለው።

 ህገ-ወጥ እፅ መጠቀም ሱስ፣የአእምሮ ጤና መታወክ እና የመጋለጥ እድልን ይጨምራል

በኤች አይ ቪ እና በሄፐታይተስ ሲ መያዙ.

 የመድሃኒት (ወይም ንጥረ ነገር) አጠቃቀም አንድን ንጥረ ነገር በሚነካ መጠን ለመውሰድ ሲመርጡ ነው።

የአንጎል እና / ወይም የሰውነት ተግባር እና የአዕምሮ እንቅስቃሴ.

 አደንዛዥ እፅ (ወይም ንጥረ ነገር) አላግባብ መጠቀም ማለት አንድን ንጥረ ነገር ከመጠን በላይ እና/ወይም ሲጠቀሙ ነው።

ጥገኝነት.

 በኢትዮጵያ የአደንዛዥ ዕፅ አጠቃቀም የህብረተሰብ ጤና ችግር እየሆነ መጥቷል።

 የመድሃኒት ጥገኝነት ማለት መድሀኒት ደጋግመህ ስትጠቀም እና ሱስ ስትይዝ ነው።

 ሱስ ካለ መድሃኒቱ በአግባቡ መቆጣጠር ወይም መስራት አለመቻልን ያስከትላል።

 በሥነ ልቦናዊ አጠቃቀሙን ለመቀጠል እንደ ፍላጎት ወይም አስገዳጅነት ሊገለጽ ይችላል።
  አካላዊ ጥገኝነት የሚከሰተው ሰውነት መድኃኒቱ በመደበኛነት እንዲሠራ ሲፈልግ ነው።

 የሚፈለገውን ውጤት ለማስቀጠል የመድሃኒት መጠን መጨመር ያስፈልጋል።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​28

 ሱስ በባዮኬሚካላዊ ለውጦች ምክንያት የባህሪ ለውጥ ይታያል

ከቀጠለ ንጥረ ነገር አላግባብ መጠቀም በኋላ አንጎል.

 የአደንዛዥ እፅ ሱስ (የእቃ አጠቃቀም ዲስኦርደር) የሰውን አእምሮ በአሉታዊ መልኩ የሚጎዳ በሽታ ነው።

እና ባህሪ.

 የመውጣት ምልክቶች በድንገት የሚፈጠሩ በሰውነት ላይ ደስ የማይል ተጽእኖዎች ስብስብ ናቸው።

መድሃኒት መጠቀም ማቆም.

 የማስወገጃ ምልክቶች ህመም፣ መንቀጥቀጥ፣ማላብ፣ራስ ምታት፣ምኞት እና ትኩሳት ናቸው።

በኢትዮጵያ ውስጥ በብዛት ጥቅም ላይ የዋሉ መድኃኒቶች

 በኢትዮጵያ በብዛት የሚወሰዱ መድኃኒቶች ሲጋራ፣ አልኮል፣ ጫት፣ ካናቢስ እና የመሳሰሉት ናቸው።

ፈሳሾች.

ሀ. ማጨስ

 በሲጋራ ጭስ ውስጥ ያለው ሱስ የሚያስይዝ ኒኮቲን ነው።

 ኒኮቲን በአንጎል ውስጥ ዶፓሚን እንዲለቀቅ ያደርጋል ይህም ለሰዎች ጥሩ ስሜት ይፈጥራል።

 ኒኮቲን በአንጎል ላይ ተጽእኖ ስለሚያሳድር የመረጋጋት፣የደህንነት እና የመቻል ስሜት ይፈጥራል

ማቻቻል.

 ከጊዜ በኋላ አእምሮ ከኒኮቲን የሚመጡ ስሜቶችን መመኘት ይጀምራል።

 ኒኮቲን ወደ ሱስ ይመራል በዋነኛነት በአንጎል ሽልማት ስርዓት ላይ በሚያመጣው ተጽእኖ፣

በተለይም የዶፖሚን መለቀቅ.

 የሲጋራ ጭስ እንደ ታር እና ካርሲኖጂንስ ያሉ ብዙ በጣም ጎጂ ኬሚካሎችን ይዟል።

 ሲጋራ ማጨስ የልብና የደም ቧንቧ በሽታ፣ ስትሮክ፣ የሳንባ በሽታዎችን ይጨምራል (ለምሳሌ ሥር የሰደደ

የሳንባ ነቀርሳ (COPD) እና የሳንባ ካንሰር) እና የከንፈር ፣ የአፍ ፣ የጉሮሮ ካንሰር ፣

ቆሽት, ፊኛ እና ኩላሊት.

 ሲጋራ ማጨስን ማቆም ለእነዚህ በሽታዎች የመጋለጥ እድልን በእጅጉ ይቀንሳል

አጠቃላይ ጤናን እና ደህንነትን ማሻሻል ።

 ማጨስ የሚያጨሰውን ሰው ብቻ አይጎዳውም; በዙሪያቸው ያሉትንም ይነካል.

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​29

 ተገብሮ ማጨስ፣ ይህም የሌሎችን ጭስ ወደ ውስጥ መሳብን ይጨምራል፣ ከፍተኛ የጤና አደጋዎችን ያስከትላል።

 በእርግዝና ወቅት ማጨስ በማህፀን ውስጥ ባለው ልጅ ላይ አሉታዊ ተጽእኖ ይኖረዋል.

 የኒኮቲን ሱስ ማጨስን ማቆም ከባድ ያደርገዋል።

 ብዙ ዘዴዎች ግለሰቦች ማጨስን እንዲያቆሙ ይረዳቸዋል፡-

 ማጨስን በድንገት ማቆም ወይም ቀስ በቀስ መቀነስ

 የኒኮቲን ምትክ ሕክምናዎች እንደ ፕላስተር ወይም ድድ።

 የፈለጋችሁትን ዘዴ የትኛውንም ዘዴ ሥልጣንና ቁርጠኝነት ያስፈልጋል። በመጨረሻም, ቀላል ነው

በመጀመሪያ ደረጃ ማጨስ ላለመጀመር.

 ለ. አልኮል

 በኢትዮጵያ ውስጥ አልኮል በብዛት የሚጠቀሙበት በሁሉም የዕድሜ ክልል ውስጥ ባሉ ሰዎች ነው።

 ኢትዮጵያውያን የሚጠጡት ከብዙ አገሮች ያነሰ ነው።

 ለብዙ ሰዎች አልኮል የማህበራዊ ሕይወታቸው አካል ነው።

 በትንሽ መጠን አልኮል ሰዎችን መዝናናትና የደስታ ስሜት እንዲሰማቸው ያደርጋል።

 በተጨማሪም የመከልከል እና በራስ የመተማመን ስሜት እንዲሰማዎት ያደርጋል።

 አልኮሆል በሺዎች ለሚቆጠሩ ዓመታት የቆየ ሲሆን በመላው አለም ተቀባይነት አለው።

 ባህላዊና ታሪካዊ ፋይዳው ሰፊ ተቀባይነት እንዲኖረው አስተዋጽኦ አድርጓል

ሕጋዊ ማድረግ.

 አልኮሆል በአንጎል ላይ ኃይለኛ ተጽእኖ አለው። ደስ የሚያሰኙ ስሜቶችን ይፈጥራል እና አሉታዊውን ያዳክማል

ስሜቶች.

 አንዳንድ ሰዎች ደጋግመው አልኮል የሚጠጡት ለዚህ ነው።

 አልኮል በጣም ሱስ የሚያስይዝ እና መርዛማ ነው።

 በአልኮል ውስጥ ያለው መርዝ ኢታኖል ነው።

 አልኮል ሲጠጡ ወደ ጉበትዎ ይገባል እና ጉበት ይህን መርዝ ለመስበር ይሰራል።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​30

 ጉበት ለዘለቄታው ጉዳት እና ሞት ከማድረሱ በፊት አልኮልን ያስወግዳል። ግን መጠጣት

ከመጠን በላይ አልኮል ጉበትዎን ሊጎዳ ይችላል.

 ከጊዜ በኋላ ከመጠን በላይ አልኮሆል እንደ ጉበት በሽታ ያሉ ከባድ የጤና ችግሮችን ያስከትላል።

አልኮል በአንጎል ውስጥ ያሉ የነርቭ አስተላላፊዎችን በተለይም ጋማ-አሚኖቡቲሪክ አሲድ (GABA) ይነካል

እና glutamate.

 አልኮሆል የ GABA ተጽእኖን ያሻሽላል እና ግሉታሜትን በመከልከል የመንፈስ ጭንቀትን ያስከትላል.

በማዕከላዊው የነርቭ ሥርዓት ላይ ተጽእኖ.

 GABA የአንጎል እንቅስቃሴን የሚቀንስ የነርቭ አስተላላፊ ነው፣ ይህም ወደዚህ ይመራል።

ማስታገሻ እና ማስታገሻ.

 ግሉታሜት የአእምሮ እንቅስቃሴን የሚያነቃቃ አነቃቂ የነርቭ አስተላላፊ ነው።

 በተደጋጋሚ አልኮል በመጠጣት፣ ሰውነትዎ ለሚያስከትለው ውጤት መቻቻልን ያዳብራል።

 በጊዜ ሂደት፣ የሚፈለገውን ያህል ውጤት ለማግኘት ብዙ አልኮል መጠጣት ሊኖርብዎ ይችላል።

የአልኮል ውጤቶች

 ከቆዳው አካባቢ አጠገብ የደም ቅዳ ቧንቧዎችን ያሰፋል፣ ይህም የሙቀት እና የደህንነት ስሜት ይፈጥራል።

 በቆዳ ላይ ያለው የደም ፍሰት መጨመር ወደ የውስጥ አካላት የደም ዝውውርን ይቀንሳል።

 የቆዳ ካፊላሪ መስፋፋት ከሰውነት ሙቀት እንዲቀንስ ያደርጋል።

 አልኮሆል በደም ስሮች ላይ የሚፈጥረው ተጽእኖ የልብ ምት እና የደም ግፊትን ሊቀይር ይችላል።

 የልብ ምት እና ረሃብ ይጨምራል።

 በደም ስኳር ላይ በሚያመጣው ተጽእኖ ምክንያት ለርሃብ እና የምግብ አወሳሰድ መጨመር አስተዋፅኦ ያደርጋል

ደረጃዎች እና የምግብ ፍላጎት የሚቆጣጠሩ ሆርሞኖች.

 በነርቭ ሥርዓት ላይ ተጽእኖ ያሳድራል, ምላሽን ይቀንሳል እና ራስን መግዛትን ያበላሻል.

 ደካማ የሆነ የጡንቻ ቅንጅት ያስከትላል ይህም ንግግር እንዲደበዝዝ እና ሚዛን እንዲዛባ ያደርጋል።
 እንደ ዳይሬቲክ ሆኖ ያገለግላል ይህም ማለት የሽንት መጨመር እና የሰውነት ድርቀትን ያስከትላል, በዚህም ምክንያት

ውጤቶቹ እየጠፉ ሲሄዱ ራስ ምታት እና ማቅለሽለሽ.

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​31

 ከመጠን በላይ ከጠጡ በኋላ የሚከሰቱ ደስ የማይል የአካል እና የአዕምሮ ምልክቶች

የአልኮሆል መጠን ተንጠልጣይ ይባላል።

 ከመጠን በላይ አልኮሆል መጠጣት ወደ መበላሸት ያመራል፣ የመከሰቱን እድል ይጨምራል

እንደ ጥንቃቄ የጎደለው የግብረ ሥጋ ግንኙነት ባሉ አደገኛ ባህሪያት ውስጥ መሳተፍ።

 ከመጠን በላይ መጠጣት በተለይም በወጣቶች ላይ ወደ ብጥብጥ ባህሪ፣ የንብረት ውድመት፣

እና ጥንቃቄ በጎደለው የግብረ ሥጋ ግንኙነት ለኤችአይቪ/ኤድስ ተጋላጭነት ይጨምራል። የመሆን እድላቸውም ከፍተኛ ነው።

እርጉዝ.

 አልኮል ባህሪን ይጎዳል፣ የአደጋ ስጋትን ይጨምራል፣ በተለይም በሚያሽከረክሩበት ወቅት አደገኛ።

 አልኮሆል አላግባብ መጠቀም ለቤት ውስጥ ብጥብጥ እና ለተለያዩ ወንጀሎች አስተዋፅዖ ያደርጋል፣ ብዙ ጊዜም ከ ጋር

ሌሎች መድሃኒቶች.

 ሥር የሰደደ መጠጥ ወደ ሱስ፣ የጉበት ጉዳት፣ ለሰርሮሲስ እና ለጉበት ካንሰር፣

የአንጎል ጉዳት, እና በመጨረሻም ሞት.

 የአልኮሆል ሱስ ከግዳጅ አልኮል መጠጣት ጋር የተያያዘ ሥር የሰደደ የማገገም ችግር ነው።

የመጠጥ ቁጥጥርን ማጣት, እና አልኮል በሚጠጣበት ጊዜ አሉታዊ ስሜታዊ ሁኔታ ብቅ ይላል

ከአሁን በኋላ አይገኝም።

 የአልኮሆል አጠቃቀም ዲስኦርደር (AUD) የማቆም ወይም የማቆም ችሎታን በማዳከም የሚታወቅ ሁኔታ ነው።

በማህበራዊ፣ በስራ ወይም በጤና ላይ አሉታዊ መዘዞች ቢኖሩትም የአልኮል አጠቃቀምን ይቆጣጠሩ።

ሐ. ጫት (ካታ ኢዱሊስ)

ጫት በአፍሪካ ቀንድ ውስጥ በብዛት የሚበቅል ቁጥቋጦ ነው።

 በኢትዮጵያ ብዙ ጊዜ በማህበራዊ ሁኔታዎች ውስጥ ጥቅም ላይ ይውላል እና አጠቃቀሙ በወጣቶች ዘንድ በፍጥነት እያደገ ነው።

 በኢትዮጵያ ህጋዊ የሆነ መድሃኒት ሲሆን ከ30% በላይ የሚሆነው ህዝባችን ጫትን አዘውትሮ ይጠቀማል።

 በጣም የተለመደው የጫት አጠቃቀም ዘዴ ትኩስ የጫት ቅጠሎችን እና ቡቃያዎችን በማኘክ ነው።

 ወደ ሻይ ሊዘጋጅም ይችላል።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​32

 እንደ አምፌታሚን፣ ኮኬይን ወይም በጣም ጠንካራ ቡና ጋር ተመሳሳይ የሆነ አነቃቂ ውጤት አለው።

ምን ያህል እንደሚበላ.

 ጫት በአንጎል ውስጥ ያሉ የነርቭ አስተላላፊዎችን በተለይም ዶፖሚን፣ ኖሬፒንፊሪን እና የመሳሰሉትን ይጎዳል።

ሴሮቶኒን.

 ካቲኖን እና ካቲንን ጨምሮ አበረታች ንጥረ ነገሮችን የሚያመነጩ ሳይኮአክቲቭ ውህዶችን ይዟል

ጥቅም ላይ ሲውል ተጽእኖዎች.

 ሰዎች የደስታ ስሜት እንዲሰማቸው ያደርጋል ( euphoria ) በተጨማሪም የምግብ ፍላጎትን ይቀንሳል።
  የኃይል መጨመር፣የደስታ እና የንቃት (ጫት ከፍ ያለ) ስሜትን ሊፈጥር ይችላል።

 ትኩረትን እና ትኩረትን ያሻሽላል።

የጫት ውጤቶች

 ሰዎች የጫት ሱስ ሊሆኑ ይችላሉ። መድሃኒቱን መውሰድ በማይችሉበት ጊዜ, የመንፈስ ጭንቀት, ድካም እና

ማተኮር አለመቻል.

 ጫትን ለረጅም ጊዜ መጠቀም የጥርስ ቀለም እንዲለወጥ እና የጥርስ መበስበስ አደጋን ይጨምራል

እና ጉድጓዶች.

 ጫት መጠቀም ጥንቃቄ ካልተደረገበት የግብረ ሥጋ ግንኙነት ጋር የተቆራኘ ሲሆን ወጣቶችን ለእርግዝና እና ለኤችአይቪ/ኤድስ ተጋላጭነት ያጋልጣል።

ኢንፌክሽን.

 ጫት የሚጠቀሙ ወጣት ወንዶች የወሲብ ሰራተኛ የመጠቀም እድላቸው ከፍተኛ እንደሆነ እና ሌሎችም ታይቷል።

ብዙ የተለያዩ ወሲባዊ አጋሮች ሊኖሩት ይችላል።

 ሰዎች በአደጋ የመጎዳት ዕድላቸው ከፍ ያለ፣ በወንጀል የመሳተፍ እድላቸው ከፍተኛ ያደርገዋል።

 ሰዎች ሥራ የማግኘት እድላቸው እንዲቀንስ እና በቤተሰባቸው ህይወት ውስጥ ችግር እንዲፈጠር ያደርጋል።

 ሰዎች መሥራት በሚችሉበት ጊዜ በማኘክ እና በማለም ሰዓታት ያሳልፋሉ።

መ. ካናቢስ (ማሪዋና)

 ካናቢስ 400 የሚታወቁ ኬሚካሎችን የያዘ ተክል ሲሆን ከእነዚህ ውስጥ 60ዎቹ ካናቢኖይድስ ይባላሉ።

ለፋብሪካው ልዩ.

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​33

 በጣም ኃይለኛው ዴልታ-9-ቴትራሃይሮካኖይድ (THC) ነው።

 THC የማስታወስ፣ ስሜት እና መነሳሳት ኃላፊነት ያለባቸው የአንጎል ሴሎች ላይ ተጽእኖ እንደሚያሳድር ይታወቃል።

 ካናቢስ አብዛኛውን ጊዜ የሚጨስ ቢሆንም ሊበላም ይችላል። ብዙ ሰዎች ካናቢስን ከትንባሆ ጋር ያዋህዳሉ።

 ጥሩ የደስታ እና የመዝናናት፣ የደስታ እና የደስታ ስሜት እንዲሰማዎት ሊያደርግ ይችላል - እና ይሄ ነው።

ሰዎች ለምን ይጠቀማሉ.

 መለስተኛ ሃሉሲኖጅኒክ መድሃኒት ነው።

 ሃሉሲኖጅኖች ተጠቃሚው የሚያይበት ወይም የሚሰማበት ሕያው ህልሞችን የሚያመርቱ መድኃኒቶች ናቸው።

በእውነቱ እዚያ የሌሉ ወይም ስለ ዓለም ያለው አመለካከት የተዛባ ነው።

 ብዙ ሰዎች የመድሃኒቱ ተጽእኖ በጣም ደስ የማይል እና የሚረብሽ ገጠመኝ አድርገው ይመለከቱታል።

 የተለያዩ ሰዎችን በተለያየ መንገድ ይጎዳል, እና አንድ አይነት ሰው እንኳን በጣም የተለየ ምላሽ ሊሰጥ ይችላል

እንዴት ጥቅም ላይ እንደሚውል ላይ በመመስረት.

 በኢትዮጵያ ውስጥ ካናቢስ ሕገ-ወጥ ነው፣ ይህ ሆኖ ሳለ ግን ለረጅም ጊዜ የመጠቀም ባህል አለ።

 ካናቢስ ህገወጥ ስለሆነ ሰዎች እቃዎቻቸውን ከህገ-ወጥ ዕፅ አዘዋዋሪዎች መግዛት አለባቸው።

 እንደ ስክለሮሲስ ላሉ በሽታዎች የህመም ማስታገሻ በጣም ውጤታማ ይመስላል።

የካናቢስ አጠቃቀም የጤና አደጋዎች

 ከባድ እና ረዘም ያለ የካናቢስ አጠቃቀም ለስኪዞፈሪንያ ተጋላጭነት ይጨምራል

እና የአእምሮ ሕመም.

 በኤች አይ ቪ/ኤድስ እና በግብረ ሥጋ ግንኙነት የሚተላለፉ በሽታዎችን የመጋለጥ እድልን ይጨምራል

ጥንቃቄ በጎደለው የግብረ ሥጋ ግንኙነት አማካኝነት በሽታዎች.

 የካናቢስ አጠቃቀም የማስታወስ ችሎታን፣ ትኩረትን እና የውሳኔ አሰጣጥ ችሎታን ሊጎዳ ይችላል።

 የሞተር ቅንጅት እና ፍርድን ያበላሻል።

  ሰዎች መስራት እንዳይችሉ ያደርጋሉ።

ካናቢስ ማጨስ እንደ ማሳል እና ብሮንካይተስ የመሳሰሉ የመተንፈሻ ምልክቶችን ያስከትላል።

 ለጊዜው የልብ ምት እና የደም ግፊት መጨመር።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​34

 በእሱ ተጽእኖ ስር በሚያሽከረክሩበት ጊዜ የአደጋ እድልን ይጨምራል።

 ሌሎች ብዙ ህገወጥ መድሃኒቶች አሉ ነገርግን በኢትዮጵያ ውስጥ በብዛት ጥቅም ላይ አይውሉም ምንም እንኳን በአንዳንድ ውስጥ

ቦታዎች በጣም የተለመዱ እየሆኑ መጥተዋል. እነሱም የሚከተሉትን ያካትታሉ:

ኤልኤስዲ (ላይሰርጂክ አሲድ ዲኤቲላሚድ)

 ኤልኤስዲ በቤተ ሙከራ ውስጥ የተዋሃደ ኃይለኛ ሃሉሲኖጅኒክ መድኃኒት ነው።

 በአንጎል ላይ ከፍተኛ ተፅዕኖ አለው፣ የአመለካከት ለውጥ፣ ስሜት እና የአስተሳሰብ ሂደቶች።

 መድሃኒቱ ደማቅ ቅዠቶችን በማነሳሳት እና የእውነታውን ስሜት በመቀየር ይታወቃል።

 ለረጅም ጊዜ ኤልኤስዲ መጠቀም፣ እና በአንዳንድ ሁኔታዎች ለመጀመሪያ ጊዜ መጠቀም እንኳን ለከባድ የአእምሮ ህመም ሊዳርግ ይችላል።

 የኤልኤስዲ በአንጎል ላይ የሚያሳድረው ኃይለኛ ተጽእኖ እንደ ሳይኮሲስ፣

ስኪዞፈሪንያ እና ሌሎች የስነልቦና በሽታዎች።

 በኤልኤስዲ የሚቀሰቅሰው ቅዠት በጣም ኃይለኛ ከመሆኑ የተነሳ ተጠቃሚዎች በጣም አደገኛ ውስጥ ሊገቡ ይችላሉ።

ባህሪያት.

 በኤልኤስዲ የተፈጠረ ቅዠት ያጋጠማቸው ብዙ ግለሰቦች አሉ።

መብረር እንደሚችሉ በማመን ሰዎች ከህንፃዎች እየዘለሉ ወደሚሰቃዩ አሳዛኝ ክስተቶች ያመራል።

ገዳይ ጉዳቶች.

ኮኬይን

 ኮኬይን የሚገኘው ከኮካ ተክል (Erythroxylum coca) ቅጠሎች ነው።

 የኃይል ፍጥነት እና ኃይለኛ ከፍተኛ ይሰጣል።

 በኋላ ወደ ፓራኖያ እና ድብርት ስሜት ሊመራ ይችላል።

 ፓራኖያ (ፓራኖያ) በሌሎች ወይም በአካባቢያቸው ላይ ከፍተኛ አለመተማመን እና መጠራጠር ነው።

 በጣም ሱስ የሚያስይዝ ነው; ሰውነት በፍጥነት የበለጠ ይፈልጋል ።

 ሱስ በፍጥነት በማደግ ወደ አደገኛ ባህሪያት እና መዘዞች ያስከትላል።

 ውድ ነው እና ወደ የገንዘብ ችግር ያመራል።

 የደም ግፊትን እና የልብ ምትን ይጨምራል።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​35

 መደበኛ ያልሆነ የልብ ምት እና የሰውነት ሙቀት መጨመር ያስከትላል።

 ድንገተኛ የልብ ድካም ሊያስከትል ይችላል, ለመጀመሪያ ጊዜ ጥቅም ላይ ቢውልም.

 ኮኬይን በእያንዳንዱ አጠቃቀም የአእምሮ እና የአካል ጤናን አደጋ ላይ ይጥላል።

ሄሮይን

 ሄሮይን ከኦፒየም ፖፒ (Papaver somniferum) የተገኘ ኦፒዮይድ ነው።

 ኦፒዮይድ በነርቭ ሥርዓት ላይ ህመምን ለማስታገስ የሚሠሩ መድኃኒቶች ክፍል ነው።

 ኦፒያተስ ለዘመናት የህመም ማስታገሻ እና የመዝናኛ መድሀኒት ሆኖ ሲያገለግል ቆይቷል።
 ሄሮይን በተለምዶ ነጭ ወይም ቡናማ ዱቄት ሆኖ ይታያል።

 ሊወጋ፣ ሊነኮራፍ፣ ሊጨስ፣ ሊበላ፣ ወይም እንደ ማሟያ መጠቀም ይችላል።

 ደስታን ለማምረት እና ህመምን ለመግታት ከአንጎል ተቀባይ አካላት ጋር ይገናኛል።

 ተጠቃሚዎች ረሃብን፣ ህመምን እና የወሲብ ስሜትን ይቀንሳል።

 የሄሮይን ሱሰኞች ብዙውን ጊዜ መርፌዎችን ይጋራሉ, ይህም ለኤችአይቪ / ኤድስ ተጋላጭነት ይጨምራል.

 ሌሎች አደጋዎች የሆድ ድርቀት፣ ሄፓታይተስ እና በልብ እና በአንጎል ላይ የሚደርስ ጉዳት ናቸው።

 ከፍተኛ መጠን ያለው ሄሮይን ገዳይ ሊሆን ይችላል።

በግለሰቦች፣ ቤተሰቦች እና ማህበረሰቦች ላይ የአደንዛዥ እፅ አላግባብ መጠቀም ማህበራዊ ተፅእኖዎች

 ከመጠን በላይ የመድሃኒት አጠቃቀም በግለሰብ ተጠቃሚ፣ ቤተሰብ እና በሰፊው ይጎዳል።

ማህበረሰብ ።

ሀ. በግለሰብ ላይ ተጽእኖ

 አደንዛዥ እጾች በነርቭ ስርዓት ላይ ተጽእኖ ያሳድራሉ, ይህም ዘና ለማለት ወይም ጉልበት ይጨምራል.

 ወደ ጠበኛ ባህሪ እና የእውቀት (ኮግኒቲቭ) ተግባር መጓደል ሊያስከትሉ ይችላሉ።

 ብዙ ጊዜ እንቅልፍ ማጣት፣ ጭንቀት፣ ድብርት እና ፓራኖያ ያስከትላሉ።

 የምግብ ፍላጎት እና ክብደት ለውጦች በስራ፣ በማህበራዊ እና በቤተሰብ ህይወት ላይ ተጽእኖ ያሳድራሉ።

 የአደንዛዥ እጽ ተጠቃሚዎች ልማዳቸውን ለመደገፍ ወደ ወንጀል፣ ሴተኛ አዳሪነትን ጨምሮ።

 ይህም ለኤችአይቪ/ኤድስ እና ለሌሎች በሽታዎች ተጋላጭነትን ይጨምራል።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​36

 የግል ንፅህናን ችላ ማለት እና የተመጣጠነ ምግብ እጥረት ለጤና መጓደል ይዳርጋል።

 በመርፌ የመድሃኒት አጠቃቀም እንደ ሄፓታይተስ እና ኤችአይቪ/ኤድስ ያሉ በደም ወለድ በሽታዎች የመያዝ እድልን ይጨምራል።

 አንዳንድ መድሃኒቶች የአእምሮ ሕመምን ሊያስከትሉ እና በቀጥታ ገዳይ ወይም አእምሮን የሚጎዳ ውጤት ሊኖራቸው ይችላል።

ለ. በቤተሰብ እና በጓደኞች ላይ ተጽእኖ

 ዕፅ አላግባብ መጠቀም በቤት ውስጥ እና ከጓደኞች ጋር ያለውን ግንኙነት ያበላሻል።

 በደካማ አፈጻጸም ወይም መቅረት ምክንያት የሥራ መጥፋት የገንዘብ ጫናን ያባብሳል።

 አደንዛዥ እጾች የወሲብ ተግባርን ያበላሻሉ እና ብዙ ጊዜ ወደ ሴሰኝነት ባህሪ ያመራል።

 ይህ ደግሞ ግንኙነቶችን ሊያበላሽ እና ወደ ፍቺ ሊያመራ ይችላል።

 አንዳንዶች የቤተሰብ ችግሮችን ለመቋቋም መድሀኒት ይጠቀማሉ፣ ነገር ግን የአደንዛዥ ዕፅ አጠቃቀም ብዙ ጊዜ የቤተሰብ መፈራረስ ያስከትላል።

 የረዥም ጊዜ የመድሃኒት አጠቃቀም ግለሰቦችን ከቤተሰብ እና ከማህበረሰብ ድጋፍ ያገለል።

 የመድኃኒት ተጠቃሚዎች ቤተሰቦች የተለያዩ አሉታዊ ስሜቶች ያጋጥማቸዋል።

 የተሸነፉ፣ አቅመ ቢስ፣ ቁጣ፣ ድብርት እና ብቸኝነት ሊሰማቸው ይችላል።

 የመድኃኒት ተጠቃሚው የት እንዳለ እርግጠኛ አለመሆን የስሜት ጭንቀት ያስከትላል።

 ችግሩን ለመፍታት በቤተሰብ ውስጥ ግጭቶች ይፈጠራሉ።

 የአደንዛዥ ዕፅ ተጠቃሚዎች ልማዳቸውን ለመደገፍ ከቤት ውስጥ ዕቃ ሊሰርቁ እና ሊሸጡ ይችላሉ።

 በእነዚህ ቤተሰቦች ውስጥ ያሉ ልጆች ብቸኝነት፣ ግራ መጋባት እና የመንፈስ ጭንቀት ሊሰማቸው ይችላል።

 አንዳንዶች ህመምን ለመቋቋም እና ዑደቱን ለማራዘም ወደ አደንዛዥ እጾች እራሳቸውን ሊቀይሩ ይችላሉ።

ሐ. በማህበረሰቡ ላይ ተጽእኖዎች

 አደንዛዥ እፅን አላግባብ መጠቀም ወደ ስርቆት፣ ስርቆት፣ የመኪና ስርቆት፣ የድብደባ እና የጥቃት ወንጀሎች ይመራል።

 ከፍተኛ የአደንዛዥ ዕፅ አጠቃቀም ያላቸው ማህበረሰቦች ጥቃት፣ ወሲባዊ ጥቃት፣ ጥቃት እና ንብረት ይደርስባቸዋል
 ጉዳት.

 የመድሃኒት አጠቃቀም እይታን፣ ቅንጅትን እና ጊዜን ያበላሻል፣ ለአደጋዎችም አስተዋፅዖ ያደርጋል።

 ማህበረሰቦች በአደንዛዥ እፅ አጠቃቀም ምክንያት በሚደርሱ አደጋዎች ምክንያት ፍርሃት፣ ጭንቀት እና ሀዘን ያጋጥማቸዋል።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​37

 አደንዛዥ እፅን አላግባብ መጠቀም ስራን ይረብሸዋል፣ ቤተሰብን ያፈርሳል፣ እና ከፍተኛ ኢኮኖሚያዊ ተፅእኖ አለው።

ማህበረሰቦች.

 ማህበረሰቦች ለሱሰኞች፣ ለትምህርት ፕሮግራሞች እና ለድጋፍ የጤና እንክብካቤ ወጪ ይሸከማሉ

የተጎዱ ቤተሰቦች.

 የመድኃኒት አላግባብ መጠቀም ዋጋ በኢኮኖሚም ሆነ በግል።

 የጤና አጠባበቅ ወጪዎችን፣ የድጋፍ ፕሮግራሞችን እና የማህበራዊ ውጤቶችን ያጠቃልላል

ሱስ.

 ዕፅ አላግባብ መጠቀምን ማሸነፍ አደንዛዥ ዕፅን ለማስወገድ እና ሌሎች እንዲያደርጉ ለመርዳት የግለሰብ ቁርጠኝነትን ይጠይቃል

ተመሳሳይ።

 አስተዋይ የሆነ አልኮል መጠቀምን በማስተዋወቅ እና መጠቀምን በመከላከል ማህበረሰቦች ሊጠናከሩ ይችላሉ።

እንደ ጫት እና ካናቢስ ያሉ ህገወጥ ንጥረ ነገሮች።

የፍተሻ ነጥብ 6

1. መድሃኒትን በተሻለ ሁኔታ የሚገልጸው ምንድን ነው?

ሀ. የአንጎል ተግባርን ብቻ የሚቀይር ንጥረ ነገር

ለ. ለመዝናኛ አገልግሎት ህጋዊ የሆነ ንጥረ ነገር

ሐ. ሱስ የሚያስይዝ ነገር ግን ባህሪን አይነካም።

መ. አእምሮ ወይም አካል የሚሰራበትን መንገድ የሚቀይር ንጥረ ነገር

2. ከሚከተሉት ውስጥ የመድኃኒት የተለመደ ባህሪ የትኛው ነው?

ሀ. በህጋዊ መንገድ በሀኪሞች የታዘዙ ናቸው።

ለ. በአእምሮ ጤና ላይ ምንም ተጽእኖ የላቸውም

ሐ. በጤና እና በባህሪ ላይ አሉታዊ ተጽእኖ ያሳድራሉ

መ. ምርታማነትን እና የትምህርት ቤት ክትትልን ያሳድጋሉ።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​38

3. በኢትዮጵያ ውስጥ ህጋዊ የመዝናኛ መድሃኒቶች የትኞቹ ንጥረ ነገሮች ናቸው?

ኤ.ኤልኤስዲ፣ ኤክስታሲ፣ ካናቢስ፣ ኮኬይን

ለ. ካፌይን፣ ኒኮቲን፣ ጫት፣ አልኮል

ሐ. ሄሮይን፣ ካናቢስ፣ ኮኬይን፣ ኤልኤስዲ

መ. ሜታምፌታሚን፣ ኤክስታሲ፣ ጫት፣ አልኮል

4. በአደንዛዥ ዕፅ አጠቃቀም እና በአደገኛ ዕፅ አላግባብ መጠቀም መካከል ያለው ልዩነት ምንድን ነው?
 ሀ. የመድኃኒት አጠቃቀም ለመዝናኛ ዓላማዎች ሲሆን አደንዛዥ ዕፅ አላግባብ መጠቀም ለመድኃኒት ዓላማዎች ነው።

ለ. የአደንዛዥ ዕፅ አጠቃቀም ሕገ-ወጥ ንጥረ ነገሮችን መጠቀምን ያካትታል, የአደንዛዥ ዕፅ አላግባብ መጠቀም ግን ህጋዊ ቁሳቁሶችን ያካትታል.

ሐ. የመድኃኒት አጠቃቀም አልፎ አልፎ እና መካከለኛ ሲሆን አደንዛዥ ዕፅ አላግባብ መጠቀም ከመጠን በላይ ወይም ጥገኛ መሆንን ያካትታል።

መ. የአደንዛዥ እፅ አጠቃቀም አንድ ንጥረ ነገር የአንጎልን ተግባር ሲቀይር ነው, የአደንዛዥ እጽ አላግባብ መጠቀም ደግሞ ተጽዕኖ በሚያሳድርበት ጊዜ ነው

የሰውነት ተግባር.

5. የመድኃኒት ጥገኛነት ምን ይታወቃል?

ሀ. አንድ ጊዜ መድሃኒት መጠቀም እና ሱሰኛ መሆን

ለ. አልፎ አልፎ መድሃኒትን ያለ ምንም ተጽእኖ መጠቀም

ሐ. መድሃኒትን ደጋግሞ መጠቀም እና ሱሰኛ መሆን

መ. ምንም አይነት የጎንዮሽ ጉዳት ሳይኖር መድሃኒት መጠቀም

6. የማስወገጃ ምልክቶች ምንድን ናቸው?

ሀ. አንድ ሰው የአደገኛ ዕፅ ሱሰኛ በሚሆንበት ጊዜ ብቻ የሚከሰቱ ምልክቶች

ለ. በየቀኑ መድሃኒትን በመጠቀም በሰውነት ላይ ደስ የሚሉ ተፅዕኖዎች

ሐ. ከመጠን በላይ መድሃኒት በመጠቀማቸው ምክንያት የሚከሰቱ የሕመም ምልክቶች ስብስብ

መ. የመድሃኒት አጠቃቀም በድንገት በማቆም በሰውነት ላይ ደስ የማይል ተጽእኖ

7. በሲጋራ ጭስ ውስጥ ያለው ሱስ የሚያስይዝ መድሃኒት የትኛው ነው?

ኤ ታር ሲ ካፌይን

ቢ ኒኮቲን ዲ ካቲኖን

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​39

8. በጫት ውስጥ ምን ዓይነት ሳይኮአክቲቭ ውህዶች ይገኛሉ?

ኤ. ካፌይን እና ኒኮቲን ሲ. ሞርፊን እና THC

ቢ ካቲኖን እና ካቲን ዲ ሄሮይን እና ኤል.ኤስ.ዲ

9. አልኮል በማዕከላዊው የነርቭ ሥርዓት ላይ ምን ተጽእኖ ይኖረዋል?

ሀ. የአንጎል እንቅስቃሴን ያበረታታል

ለ. የጭንቀት እና የጭንቀት ደረጃዎችን ይጨምራል

ሐ. የማስታወስ እና የእውቀት (ኮግኒቲቭ) ተግባራትን ያሻሽላል

መ. የአንጎል እንቅስቃሴን ይከለክላል እና መዝናናትን ያበረታታል

10. በካናቢስ ውስጥ በጣም ኃይለኛ የሆነው የትኛው ውህድ ነው?

A. Delta-9-tetrahydrocannabinoid (THC) C. Cannabidiol (CBD)

B. Tetrahydrocannabivarin (THCV) D. Cannabinol (CBN)

11. ሕያው ሕልሞችን እና የተዛቡ አመለካከቶችን የሚያመነጩ መድኃኒቶችን የሚገልጸው የትኛው ቃል ነው?

ኤ ኦፒዮይድ ሐ. ዲፕሬሰቶች

ለ. አነቃቂዎች D. Hallucinogens

12. በካናቢስ ተጽእኖ ስር ማሽከርከር አንድ ሊያስከትል የሚችለውን መዘዝ ምንድን ነው?

ሀ. የአደጋ እድል መጨመር ሐ. የተሻሻለ የምላሽ ጊዜ

ለ. የተሻሻለ የውሳኔ አሰጣጥ ችሎታ መ. የአደጋ ስጋትን መቀነስ

13. ኤልኤስዲ በዋነኝነት የሚታወቀው በምንድን ነው?

ሀ. መዝናናትን እና እንቅልፍን ማነሳሳት

ለ. የማስታወስ እና የእውቀት (ኮግኒቲቭ) ተግባርን ማሳደግ

 ሐ. የምግብ ፍላጎትን ማፈን እና ጉልበት መጨመር

መ. ግንዛቤን መቀየር እና ግልጽ ቅዠቶችን ማነሳሳት።

14. ኮኬይን የተገኘው ከየትኛው ተክል ነው?

ሀ. ካናቢስ ሲ. ኦፒየም ፖፒ

ለ. የኮካ ተክል ዲ. ጫት ተክል

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​40

15. ሄሮይን በየትኛው የመድኃኒት ክፍል ውስጥ ይገኛል?

ኤ ኦፒዮይድ ሲ ሴዴቲቭስ

ለ. አነቃቂዎች D. Hallucinogens

16. አደንዛዥ ዕፅን አላግባብ መጠቀም ምን ዓይነት የአእምሮ ጤና ችግሮች ሊያስከትሉ ይችላሉ?

ሀ. ለራስ ከፍ ያለ ግምት መጨመር ሐ. ጭንቀትን መቀነስ

ለ. የተሻሻለ የግንዛቤ ችሎታዎች መ. እንቅልፍ ማጣት እና ፓራኖያ

17. ዕፅ አላግባብ መጠቀም በቤት ውስጥ እና ከጓደኞች ጋር ያለውን ግንኙነት የሚነካው እንዴት ነው?

ሀ. ግንኙነቶችን ያጠናክራል ሐ. ግንኙነቶችን ያበላሻል

ለ. በግንኙነቶች ላይ ምንም ተጽእኖ የለውም D. ግንኙነትን ያሻሽላል

18. ዕፅ አላግባብ መጠቀም በጾታዊ ተግባር ላይ ምን ተጽእኖ ይኖረዋል?

ሀ. የወሲብ ተግባርን ያሻሽላል ሐ. የወሲብ ተግባርን ያበላሻል

ለ. በወሲባዊ ተግባር ላይ ምንም ተጽእኖ የለውም መ. የወሲብ ፍላጎትን ያሻሽላል

19. በቤተሰብ ውስጥ ያሉ ልጆች በአደገኛ ዕፅ መውሰድ ምን ሊሰማቸው ይችላል?

ሀ. ለራስ ከፍ ያለ ግምት መጨመር ሐ. የተሻሻለ ማህበራዊ ችሎታዎች

ለ. የተሻሻለ የትምህርት ክንዋኔ መ. ብቸኝነት እና ድብርት

20. የአደንዛዥ ዕፅ አጠቃቀም በማህበረሰቡ ውስጥ ለሚደርሱ አደጋዎች አስተዋጽኦ የሚያደርገው እንዴት ነው?

ሀ. ጊዜን ያሻሽላል እና ምላሽ ይሰጣል

ለ. በአደጋ መጠን ላይ ምንም ተጽእኖ የለውም

ሐ. ራዕይን እና ቅንጅትን ያሻሽላል

መ. እይታን፣ ቅንጅትን እና ጊዜን ይጎዳል።

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​41

መልሶች

የፍተሻ ነጥብ 1
1. ሲ 4. ሲ 7. ለ 10. አ
2. ለ 5. ሲ 8. ለ
3. ሲ 6. አ 9. ዲ

የፍተሻ ነጥብ 2
 1. ለ 4. ሲ 7. አ 10. አ
2. ለ 5. ለ 8. አ
3. ሲ 6. አ 9. ሲ
የፍተሻ ነጥብ 3
1. ሲ 4. ዲ 7. ዲ 10. አ
2. ለ 5. ለ 8. ለ
3. ሲ 6. ሲ 9. ለ
የፍተሻ ነጥብ 4
1. ለ 5. ሲ 9. ሲ 13. ዲ 17. ሲ
2. ሲ 6. ዲ 10. ለ 14. አ 18. ዲ
3. ሲ 7. ለ 11. አ 15. ዲ 19. ዲ
4. ዲ 8. ዲ 12. ሲ 16. ሲ 20. ሲ

የፍተሻ ነጥብ 5
1. አ 4. ለ 7. አ 10. ዲ
2. ዲ 5. ዲ 8. ዲ
3. ለ 6. ለ 9. አ
የፍተሻ ነጥብ 6
1. ዲ 6. ዲ 11. ዲ 16. ዲ
2. ሲ 7. ለ 12. አ 17. ሲ
3. ለ 8. ለ 13. ዲ 18. ሲ
4. ሲ 9. ዲ 14. ለ 19. ዲ
5. ሲ 10. አ 15. አ 20. ዲ

የነርቭ ሥርዓት ገጽ ​1