Próbny egzamin maturalny z chemii.

Poziom rozszerzony
1
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
Zam Kor

MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA

Poziom rozszerzony

Dokument pobrany przez:

Punktacja
Odpowiedzi Uwagi
za

Zadanie
za czynność
zadanie
– za prawidłowe uzupełnienie tabeli: 1.1 za poprawne
Zapis ogólny konfiguracji Symbol bloku Wzór ogólny uzupełnienie
Nazwa grupy 3 wierszy – 2 pkt
elektronów walencyjnych energetycznego tlenku
2 wierszy –1 pkt
1 ns1 litowce s X2O za 1 wiersz 2
(n – 1)d3 ns2 wanadowce d X2O5 – 0 pkt

ns2 np2 węglowce p XO2

– za napisanie wzoru i określenie rodzaju wiązania: 2.1 1

2 1
wzór: CaCl2        rodzaj wiązania: jonowe
Uczeń otrzymuje punkt 3.1 1
Cl Cl Cl Cl za zapis:
– za poprawny wzór elektronowy:    lub  
B B

3 B B 2
– za podanie, w którym rozpuszczalniku chlor się lepiej rozpuszcza i odniesienie tej 3.2 1
właściwości do budowy cząsteczki Cl2:
Chlor lepiej rozpuszcza się w rozpuszczalniku niepolarnym. Cząsteczka Cl2
zawiera wiązanie kowalencyjne (ma budowę niepolarną).

235 94 1
4.1 1
4 – za prawidłowe równanie przemiany:   92U + 10n → 140
57La + 35Br + 2 · 0n 1
 Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
2
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
Zam Kor

– za prawidłowe wypełnienie całej tabeli: 5.1 1

Zdanie P/F
1. Spośród powyższych izotopów największą trwałość wykazuje izotop A. F

Dokument pobrany przez:

5 1
2. Czas połowicznego rozpadu dla izotopu C wynosi dwa lata. P
3. Po pięciu latach najwięcej rozpadnie się izotopu B. F

a) za poprawne uzupełnienie zdań: 6.1 1

Przedstawione na rysunku I nakładanie się orbitali atomowych 2px / 2py / 2pz atomów
tlenu z orbitalami zhybrydyzowanymi atomu węgla prowadzi do powstania wiązań
typu σ / π.
Na rysunku II przedstawiono sposób tworzenia wiązań typu σ / π, które powstają w wy-
6 niku czołowego / bocznego nakładania się orbitali atomowych 2px / 2py / 2pz atomów 2
tlenu z orbitalami atomowymi / zhybrydyzowanymi atomu węgla.
b) za poprawne uzupełnienie zdań: 6.2 1
Atom węgla w cząsteczce tlenku węgla(IV) wykazuje hybrydyzację sp / sp2 / sp3. Czą-
steczka CO2 ma budowę liniową / kątową / płaską / przestrzenną.

a) za podanie prawidłowej odpowiedzi i poprawne uzasadnienie: lub inne poprawne uza- 7.1 1
Po podniesieniu temperatury układu wartość K zmaleje. sadnienie odnoszące się
do reguły przekory
Uzasadnienie: Podwyższenie temperatury układu (dla procesów egzoenerge-
tycznych) zgodnie z regułą przekory powoduje przesunięcie stanu równowagi
7 reakcji w lewo (w stronę tworzenia substratów) – wartość K maleje. 2

b) za podanie prawidłowej odpowiedzi: 7.2 1

Po zwiększeniu ciśnienia w układzie wydajność procesu wzrośnie.
8 – za poprawny zakres temperatur: 45–80ºC    lub    powyżej 44ºC do 80ºC 8.1 1 1
 Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
3
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
Zam Kor

– za poprawną metodę lub inna poprawna 9.1 1

mol metoda 1
– za obliczenia i wynik z jednostką: 1, 57
dm 3
mol mol
V = 0,04 dm 3 ⋅ 0,04 dm 3 = 0,04 mola

Dokument pobrany przez:

Cm = 1 nZ = 1
dm 3 dm 3
czyli nk = 0,04 mola
Cp ⋅ d mol
C1 = = 2, 87
M ⋅ 100% dm 3
9 mol 2
C1 = 2, 87 V = 1 dm 3 n1 = 2, 87 mola
dm 3

0,02 dm 3 – 0,04 mole HCl

3 dm 3 − x x = 6 moli

n2 = 6 moli – 2, 87 mola = 3,13 mola

3,13 mol mol
C2 = 3
= 1, 57
2 dm dm 3
– za każdy poprawnie uzupełniony wiersz tabeli: 10.1 2x1

Warunki Wzory związków

10 2
1. Po wprowadzeniu do wody obniża wartość pH. NO2, Mn2O7, (NH4)2SO4, C6H5OH
2. Reaguje z mocnym kwasem oraz mocną zasadą. ZnO, Al(OH)3

– za prawidłowe obserwacje w obydwóch probówkach: Uczeń otrzymuje punkt 11.1 2x1
Probówka 1: Wydziela się brunatny gaz, powstały roztwór ma barwę niebieską. gdy napisze, że w pro-
11 bówce 1 powstał roztwór 2
Probówka 2: W
 ydzielają się pęcherzyki bezbarwnego gazu, powstały roztwór o barwie zielononiebie-
jest bezbarwny. skiej lub zielonej.
– za prawidłowe równania reakcji: 12.1 2x1
12 Probówka 1: Cu + 2NO3– + 4H+ = Cu2+ + 2NO2 + 2H2O 2
+ 3+
Probówka 2: 2Al + 6H = 2Al + 3H2
 Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
4
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
Zam Kor

a) za prawidłowe równania procesów redukcji i utleniania: lub inny poprawny zapis 13.1 2x1
Równanie procesu redukcji: I2 + 2e– → 2I–   / (x 5)
Równanie procesu utleniania: I2 + 12OH– → 2IO3– + 6H2O + 10e–
13 3
b) za prawidłowy dobór współczynników stechiometrycznych: 13.2 1

Dokument pobrany przez:

6I2 + 12KOH = 10KI + 2KIO3 + 6H2O
lub: 3I2 + 6KOH = 5KI + (1)KIO3 + 3H2O
a) za prawidłowe równanie w formie cząsteczkowej: 14.1 1
NaHCO3 + HCl = NaCl + CO2 + H2O
b) za określenie barwy wskaźnika i prawidłowe równanie reakcji: 14.2 1
Barwa wskaźnika: niebieska
Uzasadnienie: BaH2 + 2H2O = Ba2+ + 2OH– + 2H2
            lub Ba(OH)2 → Ba2+ + 2OH–
14 3
c) z a prawidłowe obserwacje: Wytrącił się (brunatny) osad, który (w temperaturze Lub inne poprawne 14.3 1
pokojowej) po dodaniu nadmiaru odczynnika nie rozpuszcza się. określenie barwy.
Uczeń otrzymuje punkt
jesli napisze, że osad
po dodaniu nadmiaru
odczynnika rozpuszcza
się, tworząc roztwór
(o barwie żółtej).
– za poprawną metodę lub inna poprawna 15.1 1
metoda
– za obliczenia i wynik z jednostką: 0,16 cm3 1

0,0001 mol mol

Ag +  = = 10 –4
  3
1 dm dm 3
Ir 1,6 ⋅ 10 –10 mol
15 I r = Ag +  ⋅ Cl –  czyli Cl–  = = –4
= 1,6 ⋅ 10 –6 2
  Ag +  10 dm 3
 
V = 1 dm 3 czyli nCl– = nH + = 1,6 ⋅ 10 –6 mola

mol 1,6 ⋅ 10 –6
pH = 2 =>  H +  = 10 –2 Vk = dm 3 = 1,6 ⋅ 10 –4 dm 3 = 0,16 cm 3
dm 3 10 –2
 Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
5
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
Zam Kor

– za prawidłowe uzupełnienie schematów: Jeżeli uczeń w probówce 16.1 3x1

nr 3 wśród odczynników
nie uwzględni H2SO4, to
NaNO2(aq) KOH(aq) H2SO4 otrzymuje punkt.
NaNO2(aq)

Dokument pobrany przez:

16 Uczeń nie traci punktów 3
za brak zapisu (aq).

KMnO4(aq) K2Cr2O7(aq) K2Cr2O7(aq)

1 2 3
– za poprawną metodę 17.1 1
– za obliczenia i wynik z jednostką: 0,281 mola 1
mol
V1 = 0,25 · 0,5 = 0,125
dm 3 ⋅ s
Po pierwszej sekundzie ubywa 0,125 mola N2O5 z przestrzeni reakcyjnej o objętości
17 1 dm3. 2
0,5 – 0,125 = 0,375 mola – pozostaje N2O5 po 1 sekundzie
mol
V2 = 0,25 · 0,375 = 0,094
dm 3 ⋅ s
0,375 – 0,094 = 0,281 mola – pozostaje N2O5 po 2 sekundzie
a) – za poprawną metodę lub inna poprawna 18.1 1
– za obliczenia i wynik z jednostką: 149,33 dm3 metoda 1
30 ⋅ 100
mr = = 150 g
20
18 mwody = 230 g – 150 g = 80 g 3
Obliczenie łącznej objętości gazów:
18 g H2O – 33,6 dm3 (H2 i O2)
80 g – x               x = 149,33 dm3
b) za wybór właściwej substancji: NaNO3 18.2 1
 Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
6
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
Zam Kor

– za poprawną metodę lub inna poprawna 19.1 1

– za obliczenia i wynik z jednostką: 0,059 V metoda 1
0, 059
E Ag|Ag+C = E° + log C1 = + 0, 80 V
1 1

Dokument pobrany przez:

19 0, 059 2
E Ag|Ag+C = E° + log C2 = + 0, 80 V − 0, 059 = + 0, 741 V
2 1

SEM = +0,80 V – 0,741 V = 0,059 V

– za prawidłowo uzupełniony rysunek: 20.1 1

Kierunek przepływu elektronów

20 katoda anoda 1
(+) Ag klucz Ag ( –)
elektrolityczny

C1Ag + C2Ag +

– za poprawny wzór i nazwę izomeru: 21.1 1

Wzór:
CH3

21 1

H3C CH3

Nazwa: 1,2,3-trimetylocyklopropan
 Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
7
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
Zam Kor

– za prawidłowe uzupełnienie zdań: 22.1 2x1

1. Reakcja metylobenzenu z chlorem pod wpływem światła przebiega zgodnie z mecha-

nizmem nukleofilowym / elektrofilowym / wolnorodnikowym. Pod wpływem światła

Dokument pobrany przez:

z cząsteczek chloru powstają wolne rodniki / czynniki nuklofilowe / czynniki elek-
trofilowe, które atakują fragment alifatyczny / aromatyczny metylobenzenu. Wśród
organicznych produktów tej reakcji znajdzie się chlorofenylometan / 1-chloro-2-me-
tylobenzen / 1-chloro-3-metylobenzen.
22 2
2. Reakcja metylobenzenu z chlorem w obecności chlorku glinu przebiega zgodnie
z mechanizmem nukleofilowym / elektrofilowym / wolnorodnikowym. Pod wpły-
wem katalizatora z cząsteczek chloru powstają wolne rodniki / czynniki nuklofilowe /
czynniki elektrofilowe, które atakują fragment alifatyczny / aromatyczny metyloben-
zenu. Wśród głównych organicznych produktów tej reakcji znajdzie się chlorofenylo-
metan / 1-chloro-2-metylobenzen / 1-chloro-3-metylobenzen.

a) za poprawnie zapisane równanie reakcji: 23.1 1

ZnCl2
CH3 CH CH3 + HCl(stęż.) CH3 CH CH3 + H2O
23 2
OH Cl

b) za prawidłową obserwację: Zmętnienie pojawia się po kilku minutach. 23.2 1

Jeśli uczeń nie uwzględ- 24.1 1

– za napisanie równania reakcji: ni stanu skupienia
1 reagentów, otrzymuje
6Cgrafit + 3H 2(g) + O2(g) = C 6 H 5OH (s)
2 punkt.

24 – za poprawną metodę 24.2 1 3

– za obliczenia i wynik z jednostką: –164,52 kJ/mol   lub   –164,52 kJ 1

∆Ho = 6 ∙ ∆H1o + 3 ∙ ∆H2o + (–1) ∙ ∆H3o

∆Ho = 6 ∙ (–393,50) + 3 ∙ (–285,84) + (–1) ∙ (–3054) = –164,52 kJ
 Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
8
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
Zam Kor

a) za poprawną nazwę systematyczną oraz wzór sumaryczny odczynnika: 25.1 1

Nazwa ketonu: propanon      Wzór odczynnika Grignarda: CH3MgBr
25.2 2x1
b) za poprawnie zapisane równania dwóch etapów:

Dokument pobrany przez:

O
Równanie 1 etapu: MgBr + CO2 = C
25 3
OMgBr

O O
Równanie 2 etapu: C + HBr = C + MgBr2
OMgBr OH

a) za wybór odpowiedniej probówki: 4 26.1 1

b) za wskazanie numeru probówki o szafirowym zabarwieniu: 2 26.2 1

lub inne poprawne okre- 26.3 1
c) za poprawnie sformułowane obserwacje: W probówce 3 nie widać zamian,
ślenie barwy
natomiast w probówce 4 pojawia się fioletowe zabarwienie.
26 5
d) za poprawnie uzupełnione wnioski z doświadczenia: 26.4 za 5 poprawnych
Cukrem, który nie wykazywał właściwości redukujących, jest sacharoza. uzupełnień – 2 pkt
4 i 3 poprawne uzu-
W probówce, która zawierała fruktozę, powstał ceglastoczerwony osad tlenku pełnienia –1 pkt
miedzi(I), a w probówce, w której była sacharoza, otrzymano czarny osad tlenku 2, 1 lub brak po-
miedzi(II). prawnych uzupeł-
nień – 0 pkt
a) za wybór odpowiedniego kwasu i poprawne uzasadnienie: 27.1 1
CCl3COOH, ponieważ ma największą wartość stałej dysocjacji.
27 b) za poprawną odpowiedź wraz z uzasadnieniem: 27.2 1 2
Im więcej atomów chloru w cząsteczce kwasu etanowego, tym moc wiązania
O–H w grupie karboksylowej maleje.
 Próbny egzamin maturalny z chemii. Poziom rozszerzony
9
Copyright by ZamKor P. Sagnowski i Wspólnicy spółka jawna, Kraków 2013
Zam Kor

– za prawidłowe uzupełnienie tabeli: 28.1 1

Zdanie P/F
1. Cząsteczka dopy wykazuje czynność optyczną. P

Dokument pobrany przez:

28 1
2. Pod względem budowy cząsteczka dopy jest β-aminokwasem. F
3. Pod wpływem wodnego roztworu chlorku żelaza(III) przyjmuje granato-
P
wofioletowe zabarwienie.

– za poprawne uzupełnienie równania: 29.1 1

– –
COO COO
29 + 1
H3N C H + OH – H2N C H + H 2O
CH2OH CH2OH

– za prawidłowy wzór fosfolipidu: 30.1 1

O

H2C O C C17H35

OH
30 HC O P O 1

OH
H2C O C C17H35