Professional Documents
Culture Documents
CHAP 2. Ethics
CHAP 2. Ethics
Boatright
CHƯƠNG 2
ü Đạo đức trong tài chính bao gồm các chuẩn mực đạo đức áp dụng cho hoạt động tài chính được quan niệm
rộng rãi.
ü Các chuẩn mực đạo đức, có thể được hiểu là những hướng dẫn được quy định cho hành vi hoặc cách cư xử
về điều gì là đúng hay sai hoặc về những gì nên làm, sử dụng các khái niệm như quyền và sự công bằng
hoặc công bằng.
ü Việc tài chính được thực hiện theo các chuẩn mực đạo đức có tầm quan trọng rất lớn, không chỉ vì vai trò
quan trọng của hoạt động tài chính trong các lĩnh vực cá nhân, kinh tế, chính trị và xã hội mà còn vì những cơ
hội thu được lợi ích tài chính lớn có thể cám dỗ mọi người hành động phi đạo đức.
Ngành này bao gồm các tổ chức tài chính lớn, như: ngân hàng thương mại, ngân
hàng đầu tư, hiệp hội tiết kiệm và cho vay, hiệp hội tín dụng, quỹ tương hỗ và
quỹ hưu trí, các nhà hoạch định tài chính và các công ty bảo hiểm.
”
Các quan hệ đối tác tư nhân, chẳng hạn như các quỹ phòng hộ và các công ty
quản lý đầu tư được giao dịch công khai, chẳng hạn như Berkshire Hathaway của
Warren Buffet,
John R. Boatright
là toàn xã hội.”
ü Xung đột lợi ích là một vấn đề khuyến khích đặc biệt nổi bật trong tất cả các lĩnh vực đạo đức tài chính. Ví dụ,
khi một nhà môi giới có nghĩa vụ chỉ tư vấn các khoản đầu tư phù hợp cho khách hàng nhưng lại được trả nhiều
tiền hơn cho một số khoản đầu tư so với những khoản đầu tư khác, lợi ích cá nhân trong việc trả nhiều tiền hơn có
thể khiến nhà môi giới không thực hiện được nghĩa vụ phục vụ khách hàng. Chính sự tồn tại của động cơ vi phạm
nghĩa vụ phục vụ lợi ích của người khác như vậy là một hành vi sai trái được gọi là xung đột lợi ích
trộm cắp. Đây là một hành vi sai trái về mặt đạo đức trong bất kỳ bối cảnh nào.
v Ép buộc thường được định nghĩa là xúi giục một người chọn một giải pháp thay
thế không mong muốn dưới một mối đe dọa nào đó, và một hành động như vậy
không nhất thiết là sai miễn là không có quyền nào bị vi phạm.
1.4 Ép buộc và gian lận
q Mọi giao dịch trên thị trường đều liên quan đến việc: đưa ra một lời hứa hoặc một thỏa thuận hoặc một hợp
đồng. Vì vậy, cả hai bên trong giao dịch đều có nghĩa vụ thực hiện như đã cam kết hoặc đã thỏa thuận.
q Việc không thực hiện một trong hai bên là sai trái về mặt đạo đức, vi phạm các quy tắc chung “hãy giữ lời
hứa” và “tuân thủ các thỏa thuận đã đưa ra”. Vì mọi trao đổi trên thị trường đều có thể được xem như một
loại hợp đồng, nên việc không hành động theo yêu cầu có thể bị coi là vi phạm hợp đồng , đây cũng là một
hành vi sai trái về mặt đạo đức.
v Trong thị trường hoàn hảo, không bên nào nói dối bên kia về những gì quy
định trong một cuộc trao đổi. Những lời nói dối có thể bao gồm việc che
giấu hoặc không tiết lộ một số thông tin sự thật nhất định có liên quan
đến một cuộc giao dịch hoặc tệ hơn là trình bày sai những sự thật này.
Điều này được gọi là gian lận , có thể được định nghĩa là một sự xuyên tạc
quan trọng được thực hiện với mục đích lừa dối và gây tổn hại cho một bên
dựa vào lập luận một cách hợp lý.
➡ Liên quan chặt chẽ đến gian lận là thao túng . Điều này xảy ra phổ
biến nhất trong giao dịch chứng khoán khi các nhà đầu tư có hành vi
kiểm soát, điều chỉnh giá cổ phiếu để kiếm lợi từ sự thay đổi giá cổ
phiếu.
1.4 Ép buộc và gian lận
v ➡ Liên quan chặt chẽ đến gian lận là thao túng .
Bà Trương Thị Thanh, Thành viên Ban Kiểm soát VNZ vừa đăng ký bán 2.000 cổ phiếu
theo hình thức thỏa thuận từ ngày 23/2 đến ngày 23/3/2023.
Sơ đồ giá cổ phiếu VNZ trên UPCoM.
CTCP VNG (mã VNZ-UPCoM) thông báo giao dịch của bà Trương Thị Thanh - Thành viên Ban
kiểm soát công ty.
1.6 Thất bại thị trường Lý giải hiện tượng “kỳ lân” VNG thua lỗ nặng, giá cổ
phiếu lập kỷ lục trên sàn chứng khoán Việt Nam
ü Chưa từng có một doanh nghiệp nào
kinh doanh thua lỗ mà cổ phiếu lại
được trả ở mức giá hơn 1,3 triệu
đồng/cổ phiếu - kỷ lục lạ thường trên
thị trường chứng khoán Việt Nam...
ü Song khoản lỗ lớn nhất phải kể đến lỗ
của cổ đông không kiểm soát khi âm
đến 457 tỷ đồng. Không loại trừ khả
năng phần lỗ này đến từ khoản đầu tư
vào CTCP Zion - đơn vị sở hữu ví
điện tử Zalo Pay.
ü Báo cáo tài chính ghi nhận tính đến
thời điểm cuối quý 4/2022, VNG đầu
tư vào Zalo Pay 2.962 tỷ đồng, tăng
mạnh so với con số 1.881 tỷ đồng đầu Luỹ kế cả năm, VNG lỗ sau thuế kỷ lục 1.315 tỷ đồng trong khi năm 2021
năm. lỗ 71 tỷ đồng, lỗ ròng 858 tỷ đồng. Doanh thu đạt 7.801 tỷ đồng, tăng nhẹ
so với cùng kỳ năm trước.
Năm 2022, VNG rót thêm hơn 1.000 tỷ vào các startup, nhưng trong danh
mục, chỉ có khoản đầu tư vào Dayone là ghi nhận lãi trong năm. Tính đến
2023 31/12/2022, lỗ lũy kế từ việc đầu tư của VNG đã lên tới 643 tỷ đồng. 25
PGS.TS TRA$ N THỊ THUỲ LINH
1.5 Tác hại của sai trái
Các tác nhân thị trường bị cấm, cả về mặt đạo đức và pháp lý, làm hại
người khác khi vi phạm quyền của họ. Ba trường hợp được xem xét cho
đến nay đều liên quan đến các quyền bị vi phạm trong trao đổi thị trường
khi áp dụng vũ lực, không giữ lời hứa và xảy ra nói dối.
Về mặt pháp lý, đây là những vấn đề của luật hợp đồng. Những người tham
gia thị trường có nhiều quyền khác, bao gồm: bảo vệ khỏi các sản phẩm bị
lỗi, hư hỏng, điều kiện làm việc nguy hiểm, phân biệt chủng tộc và giới
tính, xâm phạm quyền riêng tư, v.v. Hành vi vi phạm các quyền này nói
chung liên quan đến bồi thường cho những tổn hại sai trái.
Ví dụ: khi một ngân hàng bán một sản phẩm, chẳng hạn như một khoản
vay, thì ngân hàng đó có nghĩa vụ đạo đức giống như nhà sản xuất là thực
hiện cẩn thận để đảm bảo rằng sản phẩm không bị lỗi dưới bất kỳ hình thức
nào, nghĩa là tư vấn cho khách hàng về khoản vay.
Thất bại thị trường có thể được giải quyết bằng nhiều cách. Phần lớn các quy định pháp lý về kinh
doanh liên quan đến những khiếm khuyết hoặc sự không hoàn hảo này trên thị trường.
Ví dụ, các loại luật công bố thông tin, luật chống độc quyền và cạnh tranh lành mạnh cố gắng bảo đảm
các điều kiện của thông tin hoàn hảo và cạnh tranh hoàn hảo tương ứng. Đạo đức cũng có một vai trò
nhất định.
Một khuôn khổ về đạo đức trong tài chính bao gồm hai phần: đạo đức của thị trường và đạo đức của
các vai trò và mối quan hệ
Các yếu tố của nghĩa vụ ủy thác là sự thẳng thắn, quan tâm và lòng trung thành.
1. Thật thà. Trong một thị trường, mọi người đều có nghĩa vụ trung thực hoặc nói sự thật. Nói sai điều gì
đó hoặc trình bày sai về vật chất là sai.
2. Chăm sóc. Khi tài sản hoặc tài sản được ủy thác cho một người được ủy thác, ví dụ như người được
ủy thác của một quỹ ủy thác, người đó nên quản lý những gì được ủy thác một cách thận trọng. Ví
dụ, một nhà sản xuất nên thực hiện cẩn trọng trong thiết kế và lắp ráp các sản phẩm của mình, nhưng
họ không có trách nhiệm phải cẩn trọng với các sản phẩm mà họ chọn sản xuất. Ngược lại, người
được ủy thác có nhiệm vụ hành động trong mọi vấn đề với mức độ cẩn trọng cao.
3. Lòng trung thành. Nghĩa vụ trung thành có hai khía cạnh: nó yêu cầu người được ủy thác hành động
vì lợi ích của người thụ hưởng và tránh lợi dụng bất kỳ lợi ích cá nhân nào trong mối quan hệ.
Một nhiệm vụ quan trọng khác của cả đại diệnvà người được ủy thác là duy trì tính bảo mật. Nhu cầu bảo
mật phát sinh từ thực tế là để phục vụ lợi ích của người khác, các đại diện và người được ủy thác thường
phải có quyền truy cập vào thông tin nhạy cảm, đặc quyền và loại thông tin này thường sẽ chỉ được tiết
lộ bởi những người có nó theo cam kết bảo mật.
Một quy tắc đạo đức không phải là một lựa chọn cho các chuyên gia mà là một cái gì đó được yêu cầu bởi bản chất của tính
chuyên nghiệp. Xây dựng quy tắc đạo đức thường là bước đầu tiên được thực hiện bởi một nhóm nghề nghiệp đang tìm kiếm
sự công nhận như một nghề nghiệp.
Tài chính có phải là một nghề? Chỉ đơn thuần tuyên bố một nghề nghiệp, và do đó, bất kỳ nhóm nào đưa ra tuyên bố về tình
trạng nghề nghiệp đều phải đưa ra lý do thuyết phục. Trường hợp tốt nhất được thực hiện bởi các nhà hoạch định tài chính và
và bảo lãnh phát hành bảo hiểm, những người cung cấp các dịch vụ kỹ thuật cao đáp ứng một số nhu cầu quan trọng.
Hiệp hội lập kế hoạch tài chính quốc tế đã phát triển các quy tắc đạo đức bao gồm các thủ tục thực thi. Các thành viên của mỗi
tổ chức được yêu cầu đăng ký quy tắc đạo đức của tổ chức và họ có thể bị khiển trách, đình chỉ hoặc xóa tư cách thành viên
nếu vi phạm.
ü Các dịch vụ tài chính khó có thể được cung cấp mà không gây ra xung đột lợi
ích. Khi đóng vai trò trung gian cho các giao dịch tài chính của mọi người và là
người giám sát tài sản tài chính của họ, các nhà cung cấp dịch vụ tài chính
thường buộc phải lựa chọn giữa các lợi ích cạnh tranh của những người khác
và cân nhắc những lợi ích đó với lợi ích của chính họ.
ü Mặc dù lợi ích cá nhân đóng một số vai trò, xung đột lợi ích trong các dịch vụ
tài chính phát sinh chủ yếu từ nỗ lực cung cấp nhiều loại dịch vụ khác nhau
cho một số bên khác nhau, thường là cùng một lúc.
ü Xung đột lợi ích được xây dựng trong cấu trúc của các tổ chức tài chính của
chúng ta và chỉ có thể tránh được với rất nhiều khó khăn.
ü Các dịch vụ tài chính khó có thể được cung cấp mà không gây ra xung đột lợi
ích. Khi đóng vai trò trung gian cho các giao dịch tài chính của mọi người và là
người giám sát tài sản tài chính của họ, các nhà cung cấp dịch vụ tài chính
thường buộc phải lựa chọn giữa các lợi ích cạnh tranh của những người khác
và cân nhắc những lợi ích đó với lợi ích của chính họ.
ü Mặc dù lợi ích cá nhân đóng một số vai trò, xung đột lợi ích trong các dịch vụ
tài chính phát sinh chủ yếu từ nỗ lực cung cấp nhiều loại dịch vụ khác nhau
cho một số bên khác nhau, thường là cùng một lúc.
ü Xung đột lợi ích được xây dựng trong cấu trúc của các tổ chức tài chính của
chúng ta và chỉ có thể tránh được với rất nhiều khó khăn.
ü Có nhiều bài viết về định nghĩa xung đột lợi ích, nhưng các
vấn đề tranh cãi về các định nghĩa khác nhau hầu như không
ảnh hưởng đến sự hiểu biết về xung đột trong ngành dịch vụ
tài chính
ü Một định nghĩa cho rằng: “Xung đột lợi ích xảy ra khi lợi ích
cá nhân hoặc tổ chức cản trở khả năng của một cá nhân
hoặc tổ chức hành động vì lợi ích của một bên khác. Khi cá
nhân hoặc tổ chức đó có nghĩa vụ đạo đức hoặc pháp lý để
hành động vì lợi ích của bên kia.”
Nếu vậy, thì các quy tắc đạo đức thị trường sẽ được áp dụng. Nếu không, thì người ta nên hỏi, thứ hai, tôi
đang giữ vai trò hoặc mối quan hệ nào, và tôi được yêu cầu về mặt đạo đức trong vai trò hoặc mối quan hệ
này là gì?
Đặc biệt, các lệnh cấm gian lận và thao túng, nhu cầu tôn trọng quyền của người khác và hành vi có trách
nhiệm trong trường hợp thị trường thất bại gây ra những hạn chế đáng kể đối với những gì có thể được thực
hiện một cách đúng đắn. Vai trò và mối quan hệ, đặc biệt là vai trò của các đại lý và người được ủy thác, cấu
thành phần lớn hoạt động tài chính và các nhiệm vụ hoặc nghĩa vụ rất rõ ràng đi kèm với chúng. Một nhiệm
vụ đáng chú ý của các đại lý và người được ủy thác là tránh xung đột lợi ích, được thể hiện trong chương này
là một vấn đề đạo đức đặc biệt thách thức.
2023 PGS.TS TRẦN THỊ THUỲ LINH 50