gm„`i

ä×–Êæ Ü×ÃÖ] á^ne ÄÚ^q

±ŠÖ‚Þ¢] †ù fÖ] ‚f àe ̉çm†Û oeœ Ý¡‰¦] în ÀÊ^v×Ö

rg
DsâPRO³ ORTE

i.o
w
ad
in
n al
sa
ha
bul
.a
w
w
w
 Dè¾çËvÚ Äf_Ö] ÑçÏuE

oÖæ¢] èÃf_Ö]
³þâMPOL±Þ^%Ö] Äne…

rg
i.o
w
ad
in
n al
sa
ha
b ul
.a
w
w
w

†0ßÖ]æ Äf_Ö] ݈j×Ú

‚{ nã0Ö] á^ʆ àe ‚Ûuœ Ý^Ú¦] ÄÛrÚ
ènÚ¡‰¦] Í…^ÃÛÖ] ð^nu¦
D‚ßãÖ]E ±×m†e ±ñ]… (²] Ü× în0Ö] é…]8
 h^jÓÖ] °‚m àne

Üi^ìæ àn׉†ÛÖ]‚n‰ oF× ݡŠÖ]æ é¡’Ö]]æ ànÛÖ^ÃÖ] h… ²‚ÛvÖ]

áõ^Šu¬e ÜãÃfi àÚ oF×Âæ ànÚ^nÛÖ]†ùÇÖ] äe^v‘œæ äÖ oF×Âæ ‚Û³v³Ú à³nnfß³Ö]
= ‚Ãeæ(àm‚Ö] Ýçm oFÖ,

rg
ᜠènß³m‚³Ö] Ýç³×³Ã³Ö^³³e à³n׳dzj4Û³Ö] ‚³ß³Â …†³Ï³i^³³³Û³³Ú ä³³³Þ¬³³³Ê

i.o
Ðù×íjÖ]æ^ãe]8«e ±×v³jÖ]^³ãe¡ù_³Ö ‚ù³eŸ èß³›^³eæ 鳆³â^³¾÷^³e]8 æ÷^³Ï³×³ì^³ãÖ
w
ad
Ìßù‘‚Îæ(^ãÓÖ^ŠÚ Ô׊m ᜆnÇe äÚ]†Ûe ‡çËm ᜠ‚u¢ àÓÛ³mŸæ(^³ãϳ׳í³e
in

±Ê l^Ëßù’ÛÖ] Üù✠àÚæ W^÷%m‚uæ^÷Ûm‚Î l^Ú†ÓÛÖ]æ h]8¤] å„âF ÄÛre ð^۳׳óÖ]

n al
sa

ä³jm]æ†³Ö ±Çfßm^³Úæ ä³×–³Êæ ܳ׳óÖ] á^³³ne ijÚ^³³qZZh^³³jÒ Å糕ç³Û³Ö]]„³â

ha

àm‚×ùrÚ ±Ê(²] äÛu… ±f›†ÏÖ]†ùfÖ]‚f àe]†Û ±eœ èÚ¡ÃÖ] Ý^Ú§Ö(XXä׳۳uæ

bul
.a

änÊ ±ÃŠÖ] ‚Ûuæ äf×› Ø–Êæ Ü×ÃÖ] oFßÃÚ á^ne oF׳ á^³mç³jv³m(à³nÛ³í³•
w
w

äe Ð×ùíjÖ] Üù×ÃjÛÖ]æ ÜÖ^ÃÖ] ݈×m^Úæ (ä³e]8 æ ä³Ú^³Ó³uœ á^³neæ (ä³e èm^³ß³Ã³Ö]æ

w

g’øßùÖ]æ8^ãjqŸ] àÚ änÊ |‚Ú^Úæ g³×³_³Ö] ä³qæ á^³neæ (ä³n׳ èf¾]ç³Û³Ö]æ

Ì׉ à Ý^Ú¦] pFæ… ÔÖƒF ØÒæ (ÔÖƒF Ø–Êæ Ün×ÃjÖ]æ Ü×ùÃjÖ] h]8 àÚ å†³nÆæ
èm]æ†Ö] Í¡jì] á^³ne ÄÚ(å‚nÞ^³‰ª³³e(…^³³$¤]æ &³m8^³³u¢] à³Ú èÚ¢] 儳âF
àn%u^fÖ]æ h¡ù_×Ö ‚ºnËÚ(äÂç•çÚ ±Ê †º³mˆ³Æ ‹º ³³nË³Þ Äº³Û³q]„³ãÊ(é³]憳Ö]æ
÷ð]ç‰ ð^Û×ÃÖ]æ
̉çm†ÛÂçeœ Ý¡‰¦] înj ÀÊ^vÖ] Ý^Ú¦]çâ h^jÓ³Ö]]„³âF ijÚ^³qæ
±f›†ÏÖ] ±ŠÖ‚Þ¢] °†ÛßùÖ] Ü‘^ àe †ùfÖ] ‚f à³e ‚³Û³v³Ú à³e ²]‚³f à³e

O
èÛñœ…^fÒ àÂ„ìœ !DME DsâPRO³ ORTEèÏñ^ËÖ] ÌnÞ^’jÖ] gu^‘ (±ÓÖ^Û³Ö]
Ù^³³›æ(h^³³ŠÞ¢]æ î³m…^³³jÖ]æ 䳳ϳ˳Ö]æ &³m‚³³v³³Ö] ±³³Ê ‡†³³eæ 决³’³³Â
l…^‰æ(ÌÃù•æ Ð$ùææ(Ìßù‘æ ÄÛqæ(èf×_Ö] än׆$^Óiæ(å‚߉¡Âæ(å†Û³Â
èÏ$ ^÷ßmù8÷^Ú^Ú, á^ÒV±fâ„Ö] Ù^Î!á^ÚˆÖ] ð^Û× äÛ×ÃÖ Ä–ìæ á^fÒ†ùÖ] äËnÞ^’³je
Ø%Ú ‹Ö‚Þ¢^e àÓm ÜÖV±q^fÖ] Ù^Îæ !Å^fi]æ èßù‰ gu^‘ ÷]†ve èÚ¡ùÂ÷^߳ϳjÚ
!h†ÇÛÖ] Ø✠ÀËuœçâæ &m‚vÖ] ±Ê†ùfÖ] ‚f àe]†Û ±eœ
¬›ùçÛe oFßjÂ](äËnÖ«je ²] ÄËÞæ(än×Â^÷Þ^ÃÚö(ÌnÖªjÖ] ±Ê ^÷ϳÊ$ ç³Ú á^³Ò

rg
ÜÖ h^jÒ çâæ(XX‚nÞ^‰¢]æ ±Þ^ÃÛÖ] àÚ ¬›ùçÛÖ]±Ê^³Û³Ö ‚³nãÛ³jÖ]ZZÌßù³’³Ê(ÔÖ^³Ú

i.o
w
ð^³Û× g³³â„³Û³Ö…^³³Ò„³j‰Ÿ]ZZh^³³jÒ Ìßù³‘ ܳ$(䳳׳%Ú oF³³Ö, ‚³uœ 䳳ϳfŠm
ad
in

gâ„Ú ±Ê ±Ê^ÓÖ]ZZh^jÒ äÖæ(XX…^$¤]æ ±Þ^ÃÛÖ] àÚª›ùçÛÖ] äßÛ–i^ÛnÊ…^³’³Ú¢]

n al

gâ]„ÛÖ ð^ÏjÞŸ]ZZh^jÒ ä³Öæ(š^³m†³Ö^³e÷^³Ï³Ï³v³Ú (à³m ðˆ³q±³Ê ijf›(XXÔÖ^³Ú

sa
ha

!XX±ÃÊ^4Ö]æ ÔÖ^Úæ èËnßu ±eœ ð^ãÏËÖ]è$¡%Ö]

bul

àÓÖæ(÷ð]ç‰ h¡ù_Ö]æ é„i^‰£Ö ‚nËÚ h^jÒXXÜ×ÃÖ] á^ne ÄÚ^qZZäe^jÒæ

.a
w

h¡ù_×Ö è÷fÃjÚ kÞ^³Ò àn%u^³f×Ö ^³ãi8^³³Ê, Ä³Ú ^³³ãÂçù³ß³iæ 傳nÞ^³³‰œ 鳆³%Ò

w
w

à³Â 傳m†³r³i oF³Ö, èvù³×³Ú èq^³v³Ö] k³Þ^³Ó³Ê(à³nñ‚³³jfÛ³³Ö] à³³n‰…]‚³³Ö]æ

…^$¤]æ ”ç’ßÖ] èÃq]†Ú ÄÚ(è×mç_Ö]‚ñ^’ÏÖ]æ(l]…†ùÓÛÖ] Í„uæ(‚nÞ^‰¢]
†³Šùnjmæ(÷^³ÃÊ^³Þ ¡÷㉠áçÓnÖ(‚³m‚³q à³Ú ä³³fm„³ãiæ(h^³³jÓ³Ö] ±³Ê é³8…]ç³Ö]
!ànñ‚jfÛÖ]æ h¡_ù×Ö äßÚ é8^Ëj‰Ÿ]æ(äÛãÊ
g³n_íÖ] àÛF ³u†³³Ö]‚³f à³e ²]‚³f ƒ^³³j‰¢] ï¢] ä³³Ö p‚ù³’³jÊ
èâˆ³Þ |†³jZZh^³jÒ èóq]†³Úæ гnϳv³je Ý^³³Î ÔÖƒF س³fÎ ä³³³Þ,æ(°æ‚³³ß³³Ö]
½^‰æ¢] ±Ê Ÿ÷çfÎ Ù^Þæ Äf› äÞ¬Ê(±i]†r,Ö] àm‚Ö] änqæ èڡó׳ÖXX†³¿³ß³Ö]

P
t†ùìæ ä‘ç’Þ Äq]…æ äe„ùâæ ä’íù×Ê(h^jÓÖ]]„ãF e Ý^Î ˆmˆÃÖ] ï¢^Ê(ènÛ×óÖ]
äßÚ àm‚nËjŠÛÖ] à ²] å]ˆrÊ !±³Ö¤] g³‰^³v³Ö] oF³×³Â ä³fjÒ Üù³$(ä³%m8^³uœ
!h^jÓÖ]]„ãF e ÄËÞæ(å†4ße ànÛñ^ÏÖ]æ

äfjÒæ
°æ‚ßÖ] ±ßŠvÖ] ±vÖ] ‚f ١e
°æ‚ßÖ] àŠvÖ] ±eœ Ý^Ú¦]ˆÒ†Ú

rg
D‚ßãÖ]E±×m†e °]…( ²] Ü× în0Ö] é…]8

i.o
w
ad
in
n al
sa
ha
bul
.a
w
w
w

Q
 Ìß’ÛÖ] èÚ‚ÏÚ
(ÜÚ¢] Ñ]‡…æ (ÜÚ†Ö] †4ßÚæ (ÜŠßÖ] −…^e (ÜÃßÖ^e −‚jfÛÖ] ä×Ö ‚ÛvÖ]
(ànnfßÖ] Üi^ì ‚ÛvÚ ^Þ‚n‰ o× ä×Ö] oבæ (Ü×ÃÞ àÓ³Þ Ü³Ö^³Ú ^³ß³Û³×³Â p„³Ö]
óànÛÖ^ÃÖ] h… ä×Ö ‚ÛvÖ]æ (ànfn_Ö] äÖ! o×Âæ
(äf×› Ø–Êæ Ü×ÃÖ] oßÃÚ à ä×Ö] ÔÛu… oßjÖª‰ ÔÞ¬Ê —‚³Ã³e ^³Úœ™
8^ŠÊ ànnfiæ (Ü×ÃÖ^e t^rvÖ] knf%i àÂæ (äe èm^ßÃÖ]æ ä³nÊ o³Ã³ŠÖ] ‚³Û³uæ

rg
àÚ ˆnqœ p„Ö] ^Úæ (èru †nÇe ÜÓvÖ] Üm†viæ (ÜãÊ †nÇe ä×Ö] àm8 oÊ Ùç³Ï³Ö]

i.o
w
(äßÚ ‚Ûu ^Úæ pœ†Ö] àÚ Ýƒ p„Ö] ^Úæ (äßÚ å†Ò p„Ö] ^Úæ (Ù‚rÖ]æ t^r³juŸ]
ad
in

h]8! àÚ ]„âF ØfÎ ÔÖ Ý‚Îœ ᜠkfÆ…æ (äßÚ Ý†u ^Ú æ ‚n×ÏjÖ] àÚ ‡ç³r³m ^³Úæ
al

äqæ ÌnÒæ (än× èf¾]çÛÖ]æ äe Ð×íjÖ] Ü×ÃjÛÖ]æ ÜÖ^óÖ] ݈³×³m ^³Úæ (ܳ׳ójÖ]
n
sa

h]8! Å]çÞœ †ñ^‰ oÖ, (g’ßÖ]æ 8^ãjqŸ] àÚ änÊ |‚Úæ ‚³Û³u ^³Úæ (g³×³_³Ö]
ha
ul

å„âF Ì׉ à pæ… ^ÛÚ (^÷e^e ^÷e^e ä’ní×iæ ÔÖƒF Ø–Êæ (ܳn׳ójÖ]æ ܳ׳ójÖ]
b
.a

^Ú Í†Ãiæ (Üã×nf‰ Ô׊iæ (Üãm‚â ÄfjjÖ (ànó۳qœ ܳã߳ ä³×³Ö] o³•… èÚ¢]
w
w

^Ú oÖ, ÔjfqªÊ óäßÚ oßÃÛÖ] oÊ ànË×jíÚ æœ ànÃÛjrÚ ÔÖƒ àÚ än× ]æ‚Û³jÂ]

w

Ýçm oËÖˆÖ] oÊ ^÷ÃÛ›æ (h]ç%Ö] Ün¿Â ð^q… (kf׳› ^³Û³nÊ k³Â…^³‰æ (k³fÆ…
g×› ^Ú á^ne àÚ äß Øò‰ ^Ûe ÜÖ^ÃÖ] ÙçòŠÛÖ] o× ٠ä×Ö] å„ìœ ^ÛÖæ (h^FÛÖ]
çiöæû.] àømû„ôÖ$] Ñø^%ønûÚô äö×#Ö] „ø³ìø*] ƒû,ôæø V Ù ä×Ö] Ù^Î (äÛ× ^ÛÖ á^ÛjÓ³Ö] Õ†³iæ ä³ß³Ú
ø ö û ø ø ^ß$ ×ôÖ äüß$ ßönùføjöøÖ gøjFÓôÖû]
[ MTSVá]†Û Ù!] óäüÞçûÛöjÓi Ÿæø Œ
ô ô
äÛjÓÊ (äÛ× Ü× à Øò³‰ à³Ú VÙ^³Î ] ofßÖ] à é†m†â oeœ à³Â
DME
ó…^Þ àÚ Ý^rÖ än× èÚ^ÛnÏÖ] Ýçm ð^q
o×ÂMTN KM ÜÒ^vÖ] ävv‘æ óàŠu &m‚u VÙ^Îæ DNRPUE p„Ú†jÖ]æ DORQTE #æ]#çeœ äq†ìœ DME
óofâ„Ö] ä³þÏÊ]ææ (àn³í
þ n<Ö] ½†:

R
ÔnÖ, Üã×Ö] (^ÛÆ Ÿ, 88ˆÞ Ü×Ê ^ßq†ìæ (^ßÛÛjÆ^Ê ^ß×ì8 VàŠvÖ] Ù^³Î
^ßjÓ‰ á,æ (çãÏËm ÜÖ Üâ^ßfq œ á, (äß '‚vÞ ^ßÒ p„Ö] ð^ßdzÖ] ]„³â ]ç³Ó³4Þ
ÜãÛ× oÊ ð^Û×ÃÖ] o× ä×Ö] „ìœ ^Ú ŸçÖ ä×Ö]æ (‚m‚j o oÖ, Üâ ^³ß³×³Òæ ܳãß³Â
ó]‚eœ ®4e Üâ^Þ ^fÞœ^Ú
( ÷^nÿj ÜÓj$‚u ^Ú ä×Ö] h^jÒ oÊ á^jm! ŸçÖ VÙçÏm é†m†³â ç³eœ á^³Òæ
å„âF [MQUVé†ÏfÖ]] óp‚FãöÖû]æø lô^ßønùô føÖû] àøÚô ^ßøÖû ø̂ Þû*] «Úø áøçûÛöjöÓûmø àømû„ôÖ$] á$ ,ô VÙçÏm ä×Ö] á,
DME
ó^ãn×i ojÖ]æ èmŸ6 ]
‹Ûì à äÖªŠm Œ^f àe] oÖ, é‚re gjÒ VˆÚ†â à³e ‚³mˆ³m Ù^³Îæ

rg
i.o
(èm…æ†vÖ] gi^Óm Œ^f àe] á, VáçÖçÏm Œ^ßÖ] á, VŒ^f àe] Ù^ÏÊ (Ù¡ì
w
ad
óänÖ, kfjÒ ^Ú ^Û× ÜjÒœ ᜠÍ^ìœ oÞœ ŸçÖæ
in

óä×â^q äÞªÓÊ ^Û× ÜjÒ àÚ Vð^ÛÓvÖ] kÖ^Îæ

n al

^e]çeœ ]„â ^ße^jÒ oÊ å^Þ†Òƒæ äß ^ß×ò‰ ^Ú çvÞ oÊ Ý]çÎœ ÄÛq ‚Îæ
sa
ha

冖u ^Ú ÄÛq ÜãßÚ ‚u]æ ØÒ kmœ… oßÓÖæ (^³ãn׳ k³×³Ö8 ènÊ^³Ò ^³ãjmœ… ç³Ö
b ul

ØËÆœ çÖæ (änÖ, ‚j†jŠÛÖ] †¿ßm ᜠguœæ (än× k×ËjÖ] o4u ^Úæ 俳˳uæ
.a
w

ØÒæ (äe^e oÖ, ÅçÞ ØÒ èru ]çÒ†iæ (…^$Ÿ6 ] ˆnnÛiæ …^³fì¢] ij۳q ð^³Û³×³Ã³Ö]
w
w

á^Ò á,æ (Œ…8æ Ü×ÃÖ] Å^•æ (èÛÓvÖ] k×_fÖ (ä×Ój oÖ, ܳ׳óÖ] à³Ú سӳj
^nÞ‚Ö^e Ù^ÇjjŸ]æ èm^†Ö] è×Îæ èm^ßÃÖ] Ý‚ÃÖ †n%ÓÖ] ä³ß³Ú Œ…8 ‚³Î p†³Û³Ã³Ö
èÚ¢] o× áç¿Ëvm (]ç×Î á,æ ^ÚçÎ àm‚Ö] ]„ãÖ oÏfm ä×Ö] àÓÖæ (^ãn× g×ÓÖ]æ
^Ú †níe Œ^ßÖ] Ù]ˆm Ÿæ (èÛÃÞæ ä×Ö] àÚ ¡–Ê (ä³Âæ†³Ê á戳nÛ³mæ (ä³Ö糑œ
Ù^Î ^ÛÒ ð^Û×ÃÖ] h^â„e Ü×ÃÖ] h^⃠á¬Ê (†ìŸ6 ] äßÚ Ü׳ójm o³ju Ùæ¢] o³Ï³fm
äÖçve ä×Ö] ð^j á, ]„â ^ße^jÒ oÊ äãfjæ oßÃÛÖ] ]„â p†³j‰æ ó]ä×Ö] Ù牅
óØnÒçÖ] ÜÃÞæ ofŠu çâæ (ä×Ö éçÏÖ]æ ÙçvÖ^Ê (äiçÎæ
óDROUSE Ü׊Úæ DMMTE p…^ífÖ] äq†ìœ DME

S
 h ^³³þ ³þ ³þ eþ
Ü×ŠÚ ØÒ o× è–m†Ê Ü×ÃÖ] g×›
è–m†Ê Ü×ÃÖ] g³×³› V ]ä×Ö] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ÔÖ^³Ú à³e ‹³Þœ à³Â
DME
ó Ü ×Š Ú Ø Ò o× Â
Ÿ, (†fíÖ] änÊ x’m ÜÖæ gq]æ Ü×ÃÖ] g×› Vämçâ]… àe Ñ^v‰, Ù^³Î
á, äi^Ò‡æ äi¡‘æ äñç•æ àÚ änÖ, t^jvm ^Ú Ü× g×› äÚˆ×m äÞœ å^ß³Ã³Ú áœ
რªjŠm ÜÖ ÔÖƒ àÚ än× gqæ ^Úæ VÙ^Î (å†nÆæ svÖ] ÔÖ„Òæ (Ù^³Ú ä³Ö á^³Ò

rg
óämçeœ ცjŠm oju änÖ, t†ím ÜÖ è×n–Ê á^Ò ^Úæ (änÖ, tæ†íÖ] oÊ ä³mç³eœ

i.o
hçqæ oÊ &m‚vÖ] ᜠ- Ü×Âœ ä×Ö]æ - Ñ^v‰, ‚m†m Vä×Ö] äÛu… Ìß’ÛÖ] Ù^³Î w
ad
in

óÜâ‚ß xnv‘ å^ßÃÚ àÓÖæ (ØÏßÖ^e Ü×ÃÖ] Ø⢠Ù^ÏÚ å‚nÞ^‰œ oÊ Ü×ÃÖ] g×›
n al

[ Œ^ßÖ] o×Âè–m†Ê çâ œ Ü×ÃÖ] g×› à ÔÖ^Ú Øò‰ Vgâæ à³e] Ù^³Î

sa
ha

óäßm8 oÊ äe ÄËjßm ^Ú ð†ÛÖ] àÚ g×_m àÓÖæ (Ÿ VÙ^ÏÊ

ul

g×›ZZ]ofßÖ] ÙçÎ à Յ^fÛÖ] àe] kÖª‰ VÄne†Ö] àe àŠvÖ] Ù^Îæ

b
.a
w

o× è–m†Ê àÓÖæ (äÞçf×_m p„Ö]çâ ‹nÖ VÙ^Î XXÜ×ŠÚ ØÒ o× è–m†Ê Ü׳óÖ]
w
w

óäÛ×Ãm oju äß ٪Šm ᜠäßm8 †Úœ àÚ ®j oÊ ÄÎæ àÚ

ÄÛ‰œ ^Þœæ ‹Þœ àe ÔÖ^Ú Øò‰ VoÚ†–vÖ]èmæ^ÃÚ àe ‚³Û³v³Ú Ù^³Îæ
^Ú VÙ^ÏÊ XXÜ×ŠÚ ØÒ o× è–m†Ê Ü×ÃÖ] g×› ZZänÊ †³Ò„³m p„³Ö] &³m‚³v³Ö] à³Â
ó¡Ê è–m†Ê ^ÚªÊ (Ü×ÃÖ] g×› àŠuœ
[gq]æ œ Ü×ÃÖ] g×› à Øò‰æ ^ÓÖ^Ú kÃÛ‰ V áç4q^³Û³Ö] à³e] Ù^³Î
àÚ äßÚ ÔÖƒ †nÆæ (gq]çÊ †â^¿Ö] äãÏÊæ äß߉æ äÃñ]†j èʆ³Ã³Ú ^³Úœ VÙ^³Ï³Ê
óän× ®j ¡Ê äß ÌÕ
Vo³<
þ Ò…ˆÖ]æ pˆÛÖ] Ù^Î ó†ru àe] ÀÊ^vÖ]æ oÎ]†ÃÖ] äß³³þ ³þ Š
þ uæ (å†nÆæ DNNPE ä³³³þq^³Ú à³e] ä³q†³ìœ DME
óà³³þ ³þ ³þ Š
þ vÖ] è³³þ ³þ þfi… È×fi ц› àÚ pæ…
T
ÜãjÂ^Ûq o× è–m†Ê 8^ãrÖ]æ Ü×ÃÖ] g×› Vèßnn àe á^³n˳‰ Ù^³Îæ
ÜûãößûÚôù èõÎø†ûÊô Øùô Òö àûÚô †øËøÞø Ÿøçûø×Êø VèmŸ6 ] å„â¡iæ (˜Ãe à Üã–óe ä³nÊ −ˆ³r³mæ
ø
[ MNNVèeçjÖ]]óÜûãônûÖ,ô çûÃöq ø …ø ]ƒø,ô ÜûãöÚøçûÎø ]æû…ö„ôßûnöôÖæø àômû‚ùô Ö] oÊô ]çûãöÏ$ ËøjønøùôÖ èºËøñô«›ø
ØÒ o× è–m†Ê Ü×ÃÖ] g×› oÊ ð^q ^Û xÖ^‘ àe ‚Ûuœ ÀÊ^vÖ] Øò‰æ
ó8^ãrÖ] Ø%Ú ànÎ^fÖ] ࠼ω ÝçÎ äe Ý^Î ]ƒ, p‚ß å^ßÃÚ V‚Ûuœ Ù^ÏÊ Ü׊Ú
çâ ^Ú Ü×ÃÖ] àÚ áœ o× ð^Û×ÃÖ] ÄÛqœ ‚Î Vä×Ö] ä³Û³u… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
o× š†Ê çâ ^Ú äßÚæ (äŠËße äj‘^³ì o³Ê −†³Ú] Ø³Ò o³×³Â à³nójÚ š†³Ê
oÊ çË×jì]æ (Ä•çÛÖ] ÔÖƒ Ø✠o×Â ä•†Ê ¼Ï‰ ܳñ^³Î ä³e Ý^³Î ]ƒ, èm^³Ë³Ó³Ö]

rg
i.o
ä×ãq á^ŠÞ ¦] ÄŠm Ÿ^Ú ÔÖƒ àÚ ä•†Ê ÄnÛrÖ] ݈×m p„³Ö]æ (ÔÖƒ “³ní³×³i
w
ad
óän× 蕆jËÛÖ] ˜ñ]†ËÖ] è×Ûq àÚ
in

oÊ äe Üâ]çjÊ æ å^m, Œ^ßÖ] Ün×Ãiæ änÊ äÏËjÖ]æ äf×›æ Ü×ÃÖ] †ñ^‰ Ü$

n al

Ý^Î ]ƒ¬Ê (ä•†Ê ÄnÛrÖ] ݈×m (èm^ËÓÖ] o× š†Ê çãÊ Üâ^nÞ8æ Üãßm8 xÖ^’³Ú
sa
ha

änÊ Ü`jruæ óÔÖƒ oÊ ð^Û×ÃÖ] àne Í¡ì Ÿ (ànÎ^fÖ] àÂ ä•†Ê ¼Ï‰ Üñ^Î äe
ul

àômû‚ùô Ö] oÊô ]çûãöÏ$ ËøjønøùôÖ èºËø³ñô«³³›ø Üû³ãößû³Úùô èõÎø†û³Êô Øùô ³Òö àû³Úô †ø³Ëø³Þø Ÿøçû³ø׳Êø V Ù ²] ÙçÎ
b
.a
w

ø
[ MNNVèeçjÖ]]óÜûãônûÖ,ô çûÃöq ø …ø ]ƒø,ô ÜûãöÚøçûÎø ]æû…ö„ôßûnöôÖæø
w
w

àÚ kne oÊ áçÃÛjrm ÝçÎ àÚ ^Ú VÙ^³Î ] ofßÖ] à é†m†â oeœ àÂ

(èÓñ¡ÛÖ] Ü`jËu Ÿ] ܳãß³ne ä³³Þ糉…]‚³jm æ á!†³Ï³Ö] áç³Û³×³Ã³jm (²] lç³ne
àÚ ^Úæ óå‚ß àÛnÊ ²] Üa†Òƒæ (èßnÓŠÖ] Ü`n× kÖˆßiæ (èÛu†Ö] ܳ`jn4Ææ
àÚæ óèßrÖ] oÖ, ^Ïm†› äÖ ä×Ö] Ø㉠Ÿ, ^Û× änÊ ‹Ûj×m ÷^ϳm†³› Ô׳Šm سq…
DME
óäfŠÞ äe ņŠm ÜÖ ä×Û äe ª_eœ
äe ²] oß%Ãe ^Ú Ø³%Ú VÙ^³Î ] ofßÖ] à p †Ãj¢] o‰çÚ oeœ à³Âæ
k×fÎ èóþÏe ^ãßÚ kÞ^ÓÊ (^•…œ h^‘œ †n³þ%ÓÖ] &nÇÖ] Ø%ÛÒ Ü׳³Ãþ ³Ö]æ p‚³ãÖ] à³Ú
óDRTQOE Ü×ŠÚ äq†ìœ DME

U
 ²] ÄËßÊ (ð^ÛÖ] kÓŠÚœ èÃÏe ^ãßÚ kÞ^Òæ (†n%ÓÖ] g4ÃÖ]æ £ÓÖ] kjfÞªÊ (ð^³Û³Ö]
kfßiŸæ ð^Ú ÔŠÛiŸ èËñ^› ^`ßÚ kÞ^Òæ (]çÂ…‡ æ ]çωœæ ]çe†4Ê (Œ^³ß³Ö] ä³e
æ (Ü×ùÂæ ØÛÂæ Ü×ÃÊ (äe ²] oß%Ãe ^Ú äÃËÞæ ²] àm8 oÊ äÏÊ àÚ Ø%Ú ÔÖ„Ê (£Ò
DME
óäe k׉…œ p„Ö] ²] p‚â ØfÏm ÜÖæ ^‰œ… ÔÖ„e Äʆm ÜÖ àÚ Ø%Ú
Ä_ÏÞ] á^³ŠÞ¦] l^³Ú ]ƒ, V ] ä×Ö] Ù牅 Ù^Î VÙ^Π醳m†³â o³eœ à³Â
‚Öæ æœ (å‚Ãe äe ÄËjßm Ü×Â æœ (èm…^q è΂‘ àÚ Vð^njœ è$¡³$ à³ÚŸ, ä³×³Û³Â
DNE
óäÖ ç‚m xÖ^‘
VäiçÚ ‚Ãe Ü׊ÛÖ] Äfji '¡$ V Ù^³Î ]²] Ù牅 à é8^jÎ oeœ à³Â

rg
i.o
äe ØÛÃÊ å^4Êœ Ü×Âæ ( äÖ ç‚m xÖ^‘ ‚Öææ ( ^â†qœ äÖ p†rm ^â^³–³Úœ è΂³‘
w DOE
ad
óå‚Ãe àÚ
in

Väi^Êæ ‚Ãe àÚ©ÛÖ] Ù^ßi '¡³$ VÙ^³Î ] ofßÖ] à é†m†â oeœ à³Âæ
n al

Õ†jm Øq†Ö]æ (äñ^Â8 †qœ äÖ ^ßnÊ äi^Êæ ‚Ãe à³Ú ä³Ö ç³Â‚³m x³Ö^³’³Ö] ‚³Öç³Ö]
sa
ha

xÖ^’Ö] Ü×ÃÖ] Ü×Ãm Øq†Ö]æ (^ããqçÖ „Ëß³jÊ x³Ö^³’³Ö] ij•ç³Û³Ö] o³Ê è΂³’³Ö]
ul

DPE
b

óo‘^ÃÛÖ] à äe oãjßnÊ
.a
w

ó‚×íÛÖ] å‚Öæ Øq†Ö] Ü× V ð^ÛÓvÖ] kÖ^Îæ

w
w

VÙ^ÏÊ ]²] Ù牅 oÖ, Øq… ð^q VÙ^Î p…^’Þ¢] 8çÃŠÚ oeœ àÂæ
lªÊ (än× ÜÓ×Ûuœ ^Ú ‚qœ ^Ú VÙ^Î (oe Å‚eœ ‚Î äÞ¬Ê oß׳۳u, ! ²] Ù牅 ^m
Ù]‚Ö] V ] ²] Ù牅 Ù^ÏÊ (å†fìªÊ ] ²] Ù牅 oiªÊ (ä×ÛvÊ å^iªÊ (^÷Þ¡Ê
DQE
óä×Â^Ê †qœ Ø%Ú äÖ †níÖ] o×Â
óDQUQOE Ü׊Úæ DSUE p…^ífÖ] äq†ìœ DME
óDPNNOE Ü×ŠÚ äq†ìœ DNE
óQQKM gnƆjÖ] oÊ p…„ßÛÖ] ävv‘æ DNMPE äq^Ú àe] åçvÞ t†ìœ DOE
ó†Ú ^ÛÒ å†nÆæ Ü×ŠÚ å^ßÃÚ t†ìœ DPE
óDPTUUE Ü×ŠÚ äq†ìœ DQE

ML
†níÖ] o³×³Â Ù]‚³Ö] V Ù^³Î ]²] Ù牅 à ÔÖ^³Ú à³e ‹³³Þœ à³Âæ
DME
óä×Â^ËÒ
oÊ Ÿ, ‚³Šu Ÿ V ]²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î 8çóŠÚ à³e ²]‚³f à³Âæ
²] å^i! Øq…æ (ÐvÖ] oÊ äjÓ×â o× ä³_³×³ŠÊŸ^³Ú ²] å^³i! سq… (à³njß³$]
DNE
ó^ãÛ×Ãmæ ^ãe o–Ïm çãÊ èÛÓu
ø û ô Öû]æø hø^jøÓôÖû] äöÛö×ôùÃømöæøZZ oFÖ^Ãi äÖçÎ oÊ àŠv³Ö] à³Âæ
[ PTVá]†ÛÂ Ù!] XXèÛøÓv

óèßŠÖ ] èÛÓvÖ]æ (á!†ÏÖ] h^jÓÖ] VÙ^Î

åö^ßønûiø!æøZZ onv³m oÊ Ù ²] ÙçΆ҃æ ÔÖ^Ú oÖ Ù^Î Vg³âæ à³e] Ù^³Î

rg
i.o
[ROV͆숳Ö]] XXèôÛøÓv
û ô Öû^e ÜûÓöjöòû³q ‚û³ÎøZZ oF³Šn o³Ê ä³Öç³Îæ [MNVÜm†³Ú] XX^n& f‘ø ÜøÓûvö³Öû]
ô ô ô
w
oûÊô o×Fjûmö ^Úø áø†û³Òöƒû]æøZZ ä³Öç³Îæ [ PTVá]†Û Ù!] XXèøÛøÓûvôÖû]æø hø^jøÓôÖû] äöÛö³×ôù³Ãø³möæøZZäÖç³Îæ
ad
in

ä×Ò ]„â oÊ èÛÓv³Ö] VÔÖ^³Ú Ù^³Î [OPVh]ˆu¢]] XXèôÛøÓûvôÖû]æø äô×#Ö] kômF! àûÚô à$ Óö³iôçû³nöeö
n al

óäe ØÛÃÖ] ²] àm8 oÊ äÏËÖ]æ (^ãÖ Å^fiŸ]æ ²] èÂ^›

sa
ha

ᜠof×Î oÊ ÄÏm p„Ö] VÙçÏm p†ìœ é†Ú ^ÓÖ^Ú kÃÛ³‰æ Vg³âæ à³e] Ù^³Îæ
b ul

†Úœ oÊ ¡Î ^Â å ‚ri Øq†Ö] ᜠÔÖƒ ànfm ^ÛÚæ VÙ^Î ó²] àm8 oÊ äÏËÖ] oâ èÛÓv³Ö]
.a
w

(^nÞ‚Ö] †Úœ oÊ ^ËnÕ †ì! ‚riæ (äßm ‚e äÖ Ü× Ÿæ (^ãe †’eæ ^ãnÊ †¿³Þ]ƒ ^³nÞ‚³Ö]
w
w

óä×Ö] àm8 oÊ äÏËÖ] èÛÓvÖ^Ê (]„â äÚ†vmæ å^m, ²] äni©m (äe ]†n’e äßm8 †Úªe ^ÛÖ^Â
àÚ ä×Ö] äe p‚ãm …çÞ Ü×ÃÖ]æ èÛÓvÖ] VÙçÏm äjÃÛ‰æ Vg³âæ à³e] Ù^³Î
óØñ^ŠÛÖ] é†%Óe ‹nÖæ (ð^4m
V†Â^4Ö] Ù^Î
hçŠßÛÖ] ojËÖ^e ‚ÃÏm سãr³Ö]æ o×ÃÖ] oÖ, ‹nŠíÖ^e ˜ãßm Ü×óÖ]
oÊ Üâ…^nì (á8^Ã³Ú Œ^³ß³Ö] V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î †e^³q à³Âæ
óå†nÆæ DNRSLE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DME
óDMTURE Ü׊Úæ DSOE p…^ífÖ] äq†ìœ DNE

MM
 DME
ó]çãÏÊ ]ƒ, Ý¡‰¦] oÊ Üâ…^nì èn×â^rÖ]
VÙ^Î [ Œ^ßÖ] ݆Ҝ à³Ú V ] ²] Ù牅 Øò‰VÙ^Î é†m†â o³eœ à³Âæ
²] ofÞ àe ²] ofÞ Œ^ßÖ] Ý†ÒªÊ VÙ^Î (ÔÖªŠÞ ]„â à ‹nÖ V]çÖ^Î (ܳâ^³Ï³iœ
Ünâ]†e, àe Ñ^v‰, àe hçÏÃm àe ̉çm oßÃm (²] Øn×ì àe ²] o³fÞ à³e]
h†ÃÖ] á8^ÃÚ àÃÊ VÙ^Î (ÔÖªŠÞ ]„â à³Â ‹³nÖ V]ç³Ö^³Î (ܳãn׳ ²] l]ç³×³‘
DNE
ó]çãÏÊ ]ƒ, Ý¡‰¦] oÊ ÜÒ…^nì èn×â^rÖ] oÊ ÜÒ…^nì á, [oÞçÖªŠi
ä`ÏËm ]†nì äe ²] 8†m àÚ V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î é†m†â oeœ àÂæ
DOE
óàm‚Ö] oÊ

rg
i.o
ä`ÏËm ]†nì äe ²] 8†m àÚ V ÙçÏm ] ofßÖ] kÃÛ‰ VÙ^Î èmæ^ÃÚ àÂæ
w
ad
ÐvÖ] o× èÛñ^Î èÚ¢] å„â Ù]ˆi àÖæ (o_Ãm ²]æ ܉^Î ^Þœ ^ÛÞ,æ óàm‚Ö] o³Ê
in

DPE
ó²] †Úœ oiªm oju ÜãËÖ^ì àÚ Ü↖mŸ (²] †Úœ
n al

oÊ äãÏÊ VÙ¡ì '¡$ änÊ Øóq ]†³nì ‚³fóe ²] 8]…œ ]ƒ, V ]Ù^Îæ
sa
ha

DQE
óäeçn 冒eæ (^nÞ‚Ö] oÊ å‚â‡æ (àm‚Ö]
b ul

Øn×Î VÙ^Î äÞœ ] ²] Ù牅 à ”^ÃÖ] àe æ †Û àe ²] ‚f àÂæ

.a
w

Œ^ßÖ] ^ÛÞ, (ämœ†e grÂœ ]ƒ, ¡ãq ð†ÛÖ^e oËÒæ (é8^fÃÖ] †n%Ò àÚ †nì Ü×óÖ]
w
w

DRE
óØâ^rÖ]…æ^vi Ÿæ ÜÖ^ÃÖ] …^Ûi ¡Ê (Øâ^qæ ÜÖ^Â(á¡q…
o× ÜÖ^ÃÖ] Ø–Ê V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î p…‚íÖ] ‚nÉ oeœ àÂæ

ól^Ï$ äÖ^q…æ (ORSKO DMQLLTE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DME

óDRMRME Ü׊Úæ DOOQOE p…^ífÖ] äq†ìœ DNE
óDNNLE äq^Ú àe]æ DSMUOE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DOE
óDSOMNE p…^ífÖ] äq†ìœ DPE
g ÃÒ à e ‚ Û vÚ &m ‚u àÚ OPN KS gó<Ö ] o³Ê o³Ï³ã nf Ö] æ MUN KS èf n: o³eœ à³e] ä ³q †³ìœ D QE
ó¡ ‰ †Ú o ¾ †Ï Ö]
ógm†Æ VÙ^ÎæMSQ³MSPKQèn×vÖ] oÊ ÜnÃÞçeœæ DTRUTEOLMKT¼‰æ¢] oÊ oÞ]†f_Ö] äq†ìœ DRE

MN
 DME
óojÚœ o× o×–ËÒ ‚e^ÃÖ]
è–m†Ë³Ö] p8œ à³Ú V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ÔÖ^³Ú à³e ‹³³Þœ à³Âæ
ÜÒ^Þ8œ o× o×–ËÒ ‚e^ÃÖ] ‚â^rÛÖ] o× ä×–³Ê á^³Ò †³ní³Ö] Œ^³ß³Ö] ܳ׳Âæ
^Ú ²] å^_Âœ äÇ×e p„Ö] Ø–ËÖ] ÔÖ„e„ìªÊ Ø–Ê ²] à ä³Ç³×³e à³Úæ (¡³q…
DNE ÷
ó^eƒ^Ò ä$‚u p„Ö] á^Ò á,æ äÇ×e
(Øñ^–ËÖ] oÊ áç×â^Šjm ÜãjÂ^Û³r³e ܳ׳óÖ] س✠V Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
óÝ^Óu¢] &m8^uœ oÊ áæ8‚4jm ^ÛÞ,æ (ØÒ à ^ãÞææ†nÊ
óé¡‘ è‰]…‚Ö] V8çÃŠÚ àe] Ù^Îæ

rg
i.o
àÚ©ÛÖ] o× ÜÖ^³Ã³Ö] س–³ÊZZ VÙ^³Î ] ofßÖ] à Œ^f à³e] à³Âæ
DOE w
ad
ó è q … 8 á çà f ‰ ‚ e ^Ã Ö ]
in

‚e^ÃÖ]æ ÜÖ^ÃÖ] ²] &Ãfm VÙ^³Î ] ofßÖ] à ²] ‚f àe †e^q à³Âæ

n al

DPE
óÜãe8œ kߊuœ ^ÛÒ Œ^ß×Ö ÄËj] VÜÖ^Ã×Ö Ù^Ïmæ (èßrÖ] Øì8] V‚e^Ã×Ö Ù^ÏnÊ
sa
ha

óÜãÛn×Ãi oßÃm VØfj Ù^Î

b ul

kÛÃÞæ èn_ÃÖ] kÛÃÞ V] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î Œ^f àe] à pæ…æ

.a
w

äÛ×Ãi Ü×ŠÚ ÔÖ ïœ oÖ, ^ã×Ûvi Ü$ (^ãn× pç_ßjÊ (^ãÃÛŠi èÛÓu èÛ×³Ò èm‚³ãÖ]
w
w

DQE
óè߉ é8 ^f قÃi (^â^m,
(ÌnÕ ‚ߊe QLKM äñˆq oÊ pçÇfÖ] ܉^ÏÖ]çeœæ DMTPKM oÛ%nãÖ] ‚ñ]æ‡E èÚ^‰œ oeœ àe '…^vÖ] äq†³ìœ DME
äq†ìœ ^Ú äÖ ‚ã<m Vk×Î ³þâ]óx’m Ÿ VÙ^Îæ (l^nâ]çÖ] oÊ p‡çrÖ] àe] å#…æœ VPOMKP ˜nËÖ] oÊ pæ^ßÛÖ] Ù^³Î
óÜÒ^Þ#œ o× o×–ËÒ ‚e^ÃÖ] o× ÜÖ^ÃÖ] Ø–Ê V^÷ÂçÊ†Ú èÚ^Úœ oeœ &m‚u àÚ ävv‘æ DNRTQE p„Ú†jÖ]
é†Ò„i oÊ oßjËÖ] †â^³› à³e ‚³Û³v³Ú Ù^³Î óNTOKMèÂç³Û³r³Û³Ö] ‚³ñ]ç³Ë³Ö] o³Ê o³Þ^³Òç³<Ö] 决҃ DNE
óØñ^–ËÖ] oÊ áç×â^jŠm ÜãßÓÖ å#^߉o ÌnÕ VTPKMl^Âç•çÛÖ]
óé†m†â oeœ &m‚u àÚ MOPKP ØÚ^ÓÖ] oÊ p‚ àe] äq†ìœæ óDTNMKN ð^ËíÖ] Ì<ÒE †Ò^ŠÂ àe] äq†ìœ DOE
óPMO³ PMNKN ØÚ^ÓÖ] oÊ p‚ àe] æNRTKN gÃ<Ö] oÊ oÏãnfÖ] äq†ìœDPE
Ù^Î óÌnÕ #^߉¬e POKMNDMNPNME †nfÓÖ] oÊ oÞ]†f_Ö]æ PTSKM‚âˆÖ] oÊ Õ…^fÛÖ] à³e] ä³q†³ìœDQE
ó^ÊçÎçÚ áçÓm ᜠäf<m VRTKMgnƆjÖ] oÊ p…„ßÛÖ]

MO
àÚ |¡‘æ äŠËÞ |¡’Ö Øq†Ö] ä¿Ëvm Ü×óÖ] à³Ú h^³e Vé 8^jÎ Ù^Î
óÙçu é8 ^f àÚ Ø–Êœ å‚Ãe
(é8^fÃÖ] àÚ †nì Ü׳óÖ] V] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^³Î é †m†â oeœ à³Âæ
DME
óÅ…çÖ] àm‚Ö] Õ¡Úæ
Üjvf‘œ ÜÓÞ , VÙ^Î ] ²] Ù牅 à äÛ à ÜnÓu àe Ý]ˆu àÂ
änÊ ØÛÃÖ] (åç_ÃÚ †n%Ò (åç×ñ^‰ Øn×Î (å¨^f_ì Øn×Î (å¨^ãÏÊ †n%Ò á^Ú‡ oÊ
Øn×Î (å¨^f_ì †n%Ò (å¨^ãÏÊ Øn×Î á^Ú‡ Œ^ßÖ] o× oiªn‰æ (Ü×ÃÖ] à³Ú †³nì
DNE
óØÛÃÖ] àÚ †nì änÊ Ü×ÃÖ](åç×ñ^‰ †n%Ò (åç_ÃÚ

rg
i.o
àÚ oÖ , guœ Ü× àÚ Àu V †ní4Ö] àe ²] ‚f à³e ͆³_³Ú Ù^³Îæ
w
ad
l†¿Þæ (†f‘ªÊ o×jeœ ᜠàÚ oÖ, guœ †ÓjªÊ oÊ^Âœ á¢æ (é8^f àÚ À³u
in

ó†Ó4Ö]æ é^Ê^ÃÛÖ] Ø%Ú …œ Ü×Ê (änÊ †j Ÿ p„Ö] †níÖ] oÊ

n al

ó^ãñ^nu, àÚ oÖ, guœ è×nÖ ˜Ãe Ü×ÃÖ] †Ò]„i VŒ^f àe] Ù^Îæ
sa
ha

Ü×ÃÖ] †Ò]„iZZ äÖçÎ VØfßu àe ‚Ûu¢ k×Î V…ç’ß³Ú à³e гv³‰, Ù^³Î
b ul

äe ÄËjßm p„Ö] Ü׳óÖ] ç³â VÙ^³Î [8]…œ Ü× pœ XX^ãñ^nu, à³Ú o³Ö, g³uœ è׳nÖ
.a
w

Ñ¡_Ö]æ svÖ]æ Ýç’Ö]æ é¡’Ö]æ ðç•çÖ] oÊ Vk×Î (Üãß³m8 †³Úœ o³Ê Œ^³ß³Ö]
w
w

ó‚Ûuœ Ù^Î ^ÛÒ çâ Vämçâ]… àe Ñ^v‰, Ù^Î (ÜÃÞ VÙ^Î []„â çvÞæ
ᜠàÚ oùÖ, guœ oßm8 oÊ äÏÊªÊ èÂ^‰ ‹×qœ ᢠVé†m†â çeœ Ù^Îæ
ó|^f’Ö] oÖ, è×nÖ onuœ
óäÏËÖ] Ø%Ûe ²] ‚f ^Ú Vp†âˆÖ] Ù^Îæ
VÙ^ÏÊ á]†Û àe oÊ^ÃÛÖ] ÙªŠm ¡q… kÃÛ‰ VØnÛq àe 8]8ˆÛÖ] Ù^³Î
&m‚u àÚ DOMPE ÜÒ^vÖ] äq†ìœæ óx’mŸ VÙ^Îæ SSKMènâ^ßjÛÖ] Ø×ÃÖ] oÊ p‡çr³Ö] à³e] ä³q†³ìœ DME
óofâ„Ö] äÏÊ]ææ (ànín<Ö] ½†: o× ävv‘æ (”^Îæ àe ‚É
óÌnÕ #^߉¬e DMNNQEànnÚ^<Ö] ‚ßŠÚ oÊæ DOMMME †nfÓÖ] oÊ oÞ]†f_Ö] äq†ìœ DNE

MP
VÙ^ÏÊ [&m‚vÖ] gjÒœ æœ ä×Ò Øn×Ö] oבœ ÝçÎœ ÔnÖ, guœ ^Ûmœ =á]†Û ^eœ ^m
óå†ì! oÖ, Øn×Ö] Ùæœ àÚ ÔÚ^nÎ àÚ oÖ, guœ äfjÓi &m‚u
óé8^fÃÖ] oÊ ‚ãjrÛÖ] (^nÞ‚Ö] oÊ ‚â]ˆÖ] àÚ †nì ÜÖ^ÃÖ] VàŠvÖ] Ù^Îæ
Ü×ÃÖ] àÚ ^e^e Ü×ÃjÊ æ‚dzi ᢠV ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î …ƒ oeœ àÂæ
DME
óèÃÒ… èñ^Ú o×’i ᜠàÚ ÔÖ †nì
ð^q ]ƒ , VÙçÏm ] ²] Ù牅 ^ßÃÛ‰ VŸ^Î …ƒ oeœæ é†m†â oeœ àÂæ
DNE ÷
ó]‚nãj l^Ú Ù^vÖ] Ô×i o× çâæ Ü×ÃÖ] gÖ^› lçÛÖ]
†ã¿Ö] é¡‘ l ð^rÊ (‹³Þœ àe ÔÖ^³Ú ‚³ß³Â k³ß³Ò Vg³âæ à³e] Ù^³Î

rg
i.o
kÛÎæ ofjÒ kÃÛrÊ (äm‚m àne Ü×ÃÖ] oÊ †¿Þœæ än׳ œ†³Îœ ^³Þœæ †³’³Ã³Ö]æœ
w
ad
! grÃÖ ]„â á, VÙ^ÏÊ (é¡’Ö] oÖ, ÝçÎœ Vk׳Π? ]„â^Ú VÔÖ^Ú oÖ Ù^ÏÊ (ij҅¢
in

óänÊ ènßÖ] kv‘ ]ƒ, änÊ kßÒ p„Ö] àÚ Ø–Êªe änÖ, kÛÎ p„Ö] ^Ú
n al

óè×Ê^ßÖ] éç×’Ö] àÚ Ø–Êœ Ü×ÃÖ] g×_Ö VoÃÊ^4Ö] Ù^Îæ

sa
ha

óènßÖ] kv‘ ]ƒ, Ü×ÃÖ] g×› àÚ Ø–Êœ ØÛ àÚ ^ÚVp…ç%Ö] á^nˉ Ù^Îæ
ul

óÜ×ÃÖ] Œ^ßÖ] Ü×Ãm ᜠàÚ Ø–Êœ ^÷nÿj é8^fÃÖ] àÚ Ü×Âœ Ÿ V÷^–mœ Ù^Îæ

b
.a
w

änÏ³Ê V] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ^Ûãß ä׳Ö] o³•… Œ ^³f à³e] à³Âæ
w
w

DOE
ó‚e^ ÌÖœ àÚ á^_n4Ö] o× ‚jœ ‚u]æ
àm‚Ö] ]„âF 8^ÛÂæ (8^Û ®j ØÓÖ VÙ^Î ] ofßÖ] à é†m†â oeœ àÂæ
o× ‚jœ ‚u]æ änÏËÖæ (àm‚Ö] oÊ äÏÊ àÚ Ø–Êœ ®4e ä×Ö] ‚³f ^³Úæ (ä³Ï³Ë³Ö]
DPE
ó‚e^ ÌÖœ àÚ á^_n4Ö]
…^ãßÖ] Üñ^‘ Øn×Ö] Üñ^Î ‚e^ ÌÖœ lç³Û³Ö V ” h^_íÖ] àe †Û Ù^³Î
óÌnÕ #^߉¬e DNMUE äq^Ú àe] äq†ìœ DME
ó…]ˆfÖ] oÖoDQPQE†nÇ’Ö] ÄÚ^rÖ] oÊ o›çnŠÖ] å]ˆÂæ (NPSKU#]‚Çe îm…^i oÊ gn_íÖ] äq†ìœDNE
DNMNE äq^Ú àe]æ DNRTME p„Ú†jÖ] äq†ìœ DOE
óÌnÕ ‚ߊe DRMRRE¼‰æ¢] oÊ oÞ]†f_Ö]æ USKOàߊÖ] oÊ oß_Î…]‚Ö] äq†ìœ DPE

MQ
 óäÚ]†uæ ä×Ö] Ù¡ve †n’fÖ] ØÎ^ÃÖ] lçÚ àÚ áçâœ
^m V‹³n×e¦ ]çÖ^Î à³n›^³n4Ö] á, VÙ^³Î ä³Þœ Œ^³f à³e] à³Â pæ…æ
VÙ^Ï³Ê ? ‚e^ÃÖ] lçÛe |†Ëi Ÿ^Ú ÜÖ^óÖ] lç³Û³e |†³Ë³i Õ]†³Þ ^³ß³Ö ^³Ú ! ^Þ‚³n‰
(ÔÖªŠÞ ᜠ‚m†Þ ^Þ, VäÖ ]çÖ^ÏÊ (o×’m Üñ^Î ‚e^ oÖ , ]çÏ׳_³Þ^³Ê (]ç³Ï³×³_³Þ]
? è–ne Íçq oÊ ^nÞ‚Ö] ØÃrm ᜠÔe… …‚Ïm Øâ V‹n×e, äÖ Ù^ÏÊ (͆’Þ^³Ê
Ôu^–m äÏ×u oÊ ÜÖ^ oÖ, ð^q Ü$ (èÂ^‰ oÊ †ËÒ ä³Þ憳iœ VÙ^³Ï³Ê (Ÿ VÙ^³Ï³Ê
…‚Ïm Øâ VÙ^ÏÊ (؉ VÙ^ÏÊ (ÔÖªŠÞ ᜠ‚m†Þ ^Þ, VÙ^ÏÊ Üã$‚v³mæ ä³e^³v³‘œ
ÙçÏm VÙ^Î ? ÌnÒæ VÙ^Î (ÜÃÞ VÙ^³Î ? è–ne Íçq oÊ ^nÞ‚Ö] ØÃr³m ᜠÔe…

rg
i.o
]„âæ (äŠËÞ æ‚Ãm Ÿ Õ]ƒ áæ†iœ V‹n׳e, Ù^³Î óáç³Ó³nÊ à³Ò å8]…œ ]ƒ, ÔÖ„³Ö
w
ad
ó]†n%Ò ^ÛÖ^ o× ‚ŠËm
in

äÛ×Ãe ÄËjßm ÜÖ^ VànŠu àe o× àe ‚Û³v³Ú à³e †³Ë³Ã³q ç³eœ Ù^³Î
n al

Ø–Êœ Œ^ßÖ] oÊ ä%eæ &m‚vÖ] èm]æ… VÙ^Îæ ó‚e^ ÌÖœ ànóf‰ à³Ú س–³Êœ
sa
ha

ó‚e^ ÌÖœ é8^f àÚ

b ul

‚ ŠË m ^Ú á ^Ò Ü × †nÆ oÊ Ø Û Â à Ú V ˆmˆÃÖ ] ‚³f à³e †³Û ³Â Ù ^³Î æ

.a
w

ó x×’m ^ÛÚ †%Ò œ

w
w

^Ú áçÃ×Ú (èÞçÃ×Ú ^nÞ‚³Ö] V] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î é†m†â oeœ à³Â

DME
óÜ×ÃjÚ æœ ÜÖ^Â æœ åŸ]æ ^Úæ ²] †Òƒ Ÿ, ^ãnÊ
˜fÏm ᜠØfÎ Ü×ÃÖ^e ÜÓn× VÙ^³Î ] ²] Ù牅 áœèÚ^Úœ oeœ àÂæ
á, VÙ^Î Ü$ (Ý^ãe ¦] o×i ojÖ]æ o_‰çÖ] änÃf‘, àne ÄÛq Ü$ (Äʆm ᜠØfÎæ
DNE
ó‚Ãe Œ^ßÖ]†ñ^‰ oÊ †nì Ÿæ (†q¢] oÊ á^Óm†j Ü×ÃjÛÖ]æ ÜÖ^ÃÖ]
óÔÖƒ àne ‚Çi Ÿæ (^÷Û×ÃjÚ æœ ^÷ÛÖ^ ‚Æ] V8çÃŠÚ àe ²] ‚f Ù^Î
ógm†Æ àŠu &m‚uVp„Ú†jÖ] Ù^Îæ DNMNE äq^Ú àe]æ DNONNE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DME
óÌnÕ ‚ߊeDNNTE äq^Ú àe] äq†ìœDNE

MR
àÓi Ÿæ (^ÃfjÚ æœ ^÷fvÚ æœ ^÷Û×ÃjÚ æœ ^÷ÛÖ^ à³Ò V ð]8…‚³Ö] ç³eœ Ù^³Îæ
óÔ×ãjÊ ‹Ú^íÖ]
Ä_jŠi ÜÖ á¬Ê (^÷ÛÖ^ àÓÊ kó_³j‰] á, V²] ‚³f à³e áç³Â Ù^³Îæ
óÜã–Çfi ¡Ê Ä_jŠi ÜÖ á,æ (ÜãfuªÊ Ä_jŠi ÜÖ á,æ (÷^Û×ÃjÚ àÓÊ
(ÔÖƒ àne ^ÛnÊ ‚ÇiŸæ (^÷Û×ÃjÚ æœ ^÷ÛÖ^ ‚Æ] VÙçÏm 8çÃŠÚ àe] á^³Òæ
]‚Æ Øq†Ö ^ãjvßqœ ¼Šfi èÓñ¡ÛÖ] á,æ (سãq æœ Ø³â^³q ÔÖƒ à³ne ^³Û³Þ¬³Ê
óÄß’m ^ÛÖ o•†Ö] àÚ Ü×ÃÖ] g×_m
VŒ^ßÖ] àÚ ànËß‘ oÊ Ÿ, h8¢] ‹nÖ Vp†nÛv³Ö] á^³n˳‰ ç³eœ Ù^³Î

rg
i.o
ósÛâ Œ^ßÖ] †ñ^‰æ (äÏËÖ ^e h8ªi Øq…æ (á^_×ŠÖ ^e h8ªi Øq…
w
ad
o× Ü×ÃjÚæ (oÞ^e… ÜÖ^³Ã³Ê Vè$¡³$ Œ^³ß³Ö] VÙ^³Î ”o× à³Â pæ…æ
in

óÐÂ^Þ ØÒ Å^fiœ Å^Â… sÛâ oÎ^fÖ]æ (é^rÞ Ønf‰

n al

àe xÖ^’Ö] ÀÊ^vÖ] †ve àe æ†Û ^Þ‚4Þœ VÅ…ˆÛÖ] àe lç³Û³m Ù^³Îæ

sa
ha

VÜ×ÃÖ] oÊ |^ßq
b ul

Ü×ÃjÖ] Ø✠‚ß Ÿ, ܳ׳óÖ] ^³Û³Ê ÜÖ^Ãe ‹³nÖ k³ß³Ò^³Ú ]ƒ, ܳ׳ói
.a
w
w

Ü×Ãi ÜÖ á, Ü×ÃÖ] ijn_³jŠi à³Öæ ä³×⢠àm‡ ܳ׳óÖ] ᬳ³Ê ܳ׳ói

w

Ü×ÓjÖ] ‚ß ð^ߊvÖ] è׳v³Ö] à³Ú ojËÖ^e àm‡œ Ü׳óÖ] á¬³Ê Ü³×³Ã³i
Ü×ÃjÚ Ÿæ o³iª³³m ^³³Û³e †³³n’³e ÜÖ^Ãe ‹nÖ |]… à³Û³nÊ †³nì Ÿæ
^ÃÛjŠÚ æœ ^Û×ÃjÚ æœ ^ÛÖ^³Â ‚³Æ] VÙ^³Î ]ofßÖ] à é†Óe o³eœ à³Âæ
DME
óÔ×ãjÊ èŠÚ^íÖ] àÓi Ÿæ (^fvÚæœ
ð^Û×ÃÖ] é]8^ÃÚ Õ¡³ãÖ] ^³ãnÊ o³jÖ] èŠÚ^³í³Ö] V²]äÛ³u… Ìß’ÛÖ] Ù^³Î
óÜ×Âœ ²]æ (Õ¡ãÖ] änÊæ (ÔÖƒ h…^Îæœ Üã–Çeœ ‚ÏÊ Üãfvm ÜÖ àÚæ (Üã–Çeæ
Ù^³Î óNRQKN gÃ<Ö] oÊ oϳãnfÖ]æ DSTRE†³ndz’³Ö]æ DQMSME¼³‰æ¢] o³Ê o³Þ]†³f_³Ö] ä³³q†³ìœ DME
óáçÏ$çÚ äÖ^q… VONTKMoÛ%nãÖ]

MS
Vè$¡$ èÚ^nÏÖ] Ýçm ÄË4m V] ä×Ö] Ù牅 VÙ^Î á ^Ë àe á^Û% à³Â
DME
óð]‚ã³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ þ4Ö] Ü$ ð^³³þ ³þ ³þ ³þ þÛ×ÃÖ] Ü$ ð^³³þ þnfÞ¢]
V‚m…8 àe †Óe çeœ Ù^Îæ
ðŸŸ6 ] pƒ ²] o³³³³³Ê ܳ³³³â8æœæ ܳãfuœ à³m„³Ö^³e ¡³ã‰æ ¡³³âœ
ð¡³Ú Ø³Ò à³m‡æ åç³qç³³Ö] †³³Æ oÏi pæƒ ànvÖ^‘ Ýç³Ï³e ¡³âœ
ð^³³³nuæ èß³³nÓ³³‰ æ †³³Îç³³³iæ èËÃe &m‚vÖ] g×› oÊ áçóŠm
ð^’u¦ ] à k׳q سñ^³–³Êæ o³ãßÖ]æ èÖ¡r³Ö]æ èe^³³ãÛ³Ö] ܳãÖ

rg
ð]‚ã4Ö] Ý8 àÚ Ø³–³Êœæ o³³Ò‡œ ÜãÚ¡Îœ ä³e p†³³r³i ^³³Ú 8]‚³Úæ

i.o
ð]ç³³Še ܳ³Ò]ç³³‰æ ܳ³³jÞœ^³³³³Ú ‚ÛvÚ ofß³Ö] ܳ׳ o³fÖ^³³› ^³³m
w
ad
ð^q ]ƒ, VÙ^Î äÞœ ] ofßÖ] à …ƒ oeœæ é†m†â oeœ &m‚u àÚ pæ…æ
in
al

DNE ÷
ó]‚nãj l^Ú äÖ^u o× çâæ Ü×ÃÖ] gÖ^› lçÛÖ]
n
sa

o× ÔÖ8œ Ÿœ VÙ^ÏÊ (8^ãrÖ] à³Â Œ ^³f à³e] k³Öª³‰ Vp8‡¢] Ù^³Î
ha
ul

èߊÖ]æ ˜ñ]†ËÖ] änÊ Ü×Ãiæ (÷]‚rŠÚ oßfi Ù^Î (o×e Vk×Ï³Ê ? 8^ãrÖ] àÚ †nì
b
.a

óàm8 oÊ äÏËÖ]æ
w
w

‚ÏÊ 8^ãre ‹nÖ Ü×ÃÖ] oÖ, |]æ†Ö]æ æ‚ÇÖ] pœ… àÚ Vð]8…‚Ö]çeœ Ù^³Îæ
w

óämœ…æ ä×Ï “ÏÞ

äÖ gjÒ Ÿ, äÛ×Ãm æœ äÛ×Ãjm †níÖ ‚rŠÛÖ] oÖ, æ‚Çm ‚uœ àÚ^Ú VÙ^Îæ
ó^÷øÛÞ^Æ Ÿ, g×ÏßmŸ (‚â ^rÚ †qœ
?Ôe ð^q ^Ú VÙ^ÏÊ Ù^ŠÂ àe á]çË‘ kniœ VÙ^³Î ™³nq à³e …‡ à³Â
Ä–i èÓñ¡Û³Ö] á,VÙç³Ï³m ] ä×Ö] Ù牅 kÃÛ‰ VÙ^³Î (ܳ׳óÖ] g³×³› Vk³×³Î
óÌnÕ #^߉¬e DPOMOE äq^Ú àe] äq†ìœ DME
ó^ËÞ! ärm†íi †ÚDNE

MT
 DME
óg×_m ^Ûe ^÷•… Ü×ÃÖ] gÖ^_Ö ^ãjvßqœ
óxnv‘ &m‚u ]„â Ù^ŠÂ àe á]çË‘ &m‚u V Ìß’ÛÖ] Ù^Î
(Øq… oiªÊ (ð]8…‚Ö] oeœ ÄÚ ÷^ŠÖ^q kßÒ VÙ^Î ‹nÎ à³e †³n%Ò à³Âæ
oßÇ×e &m‚v³Ö ] Ù牆Ö] èßm‚Ú àÚ èßm‚ÛÖ] àÚ Ôjò³q ! ð]8…‚Ö] ^eœ ^m VÙ^ÏÊ
Ÿæ VÙ^Î (Ÿ VÙ^³Î ? èq^vÖ kòq ^³Úæ VÙ^³Î (] ²] Ù牅 à ä$‚v³i ÔÞœ
Ù牅 kÃÛ‰ oÞ¬Ê VÙ^Î (ÜÃÞ VÙ^Î ? ]„ãÖ Ÿ, kòq Ÿæ VÙ^Î (Ÿ VÙ^Î ? é…^rjÖ
ц› àÚ ÷^Ïm†› äe ²] Ô׉ ^÷Û× änÊ ‹Ûj×m ^÷Ïm†› Ô׉ à³Ú VÙç³Ï³m ] ²]
o× ÜÖ^ÃÖ] Ø–Ê á,æ (Ü×ÃÖ] gÖ^_Ö ^ãjvßqœ Ä–³jÖ èÓ³ñ¡³Û³Ö] á,æ (èß³r³Ö]

rg
i.o
àÚ äÖ †ËÇjŠnÖ ÜÖ^ÃÖ] á,æ (gÒ]çÓÖ] †ñ^‰ o× …‚fÖ] è×nÖ †ÛÏÖ] Ø–ËÒ ‚e^ÃÖ]
w
ad
á,æ (ð^ÛÖ] Íçq oÊ á^jnvÖ] oju ®j ØÒæ š…¢] oÊ à³Úæ l]ç³ÛF ³ŠÖ] o³Ê
in
al

]ç$…æ ^ÛÞ,æ (^Ûâ…8 Ÿæ ]…^ßm8 ]ç$…çm ÜÖ ð^nfÞ¢] á, ( ð^nfÞ¢] è$…æ ð^³Û³×³Ã³Ö]

n

DNE
sa

ó†Ê]æ Àve „ìœ äe „ìœ àÛÊ (Ü×ÃÖ]

ha

Ø㉠äÛ×Ãjm Ü×ÃÖ ]‚Æ àÚ V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ð]8…‚Ö] oeœ àÂæ
b ul
.a

á^jnu än× kבæ (^ãjvßqœ èÓñ¡ÛÖ] äÖ kj†Êæ (èßrÖ] oÖ, ^Ïm†› ä³Ö ²]
w
w

…‚fÖ] è×nÖ †ÛÏÖ] Ø–ËÒ Ø–ËÖ] àÚ ‚e^ÃÖ] o× ÜÖ^Ã×Öæ (ð^ÛŠÖ] èÓñ¡Úæ †v³fÖ]
w

Ÿæ ]…^ßm8 ]ç$…çm ÜÖ ð^nfÞ¢] á, (ð^nfÞ¢] è$…æ ð^Û×ÃÖ] æ (gÒ]çÓÖ] †ñ^‰ o׳Â

èÛ×$æ (†fri Ÿ èfn’Ú ÜÖ^ÃÖ] lçÚæ (†Ê]çÖ] ÀvÖ^e „ìœ äe „ìœ àÛÊ (^Û³â…8
DOE
óÜÖ^ lçÚ àÚ †Šmœ è×nfÎ lçÚæ (‹Û› ÜrÞæ (‚Ši Ÿ
®j ØÒ - äÖ ÄË4jŠm æœ - äÖ †ËÇjŠm †níÖ] Ü×ÃÚ VŒ^f à³e] Ù^³Îæ
ó†vfÖ] oÊ á^jnvÖ] oju
óMTLKM ÜÒ^vÖ] ävv‘æ DNNRE äq^Ú àe]æ DMQTE oñ^ŠßÖ] äq†ìœ DME
óDNNOE äq ^Ú àe]æ DNRTNE p„Ú†jÖ]æ DORPME #æ]#çeœ äq†ìœDNE
óÌnÕ #^߉¬e DMRUUE gÃ<Ö] oÊ oÏãnfÖ] äq†ìœ DOE

MU
 (á¡q… èÚ¢] å„â ð^Û׳ V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î Œ^f à³e] à³Â
äe †j4m ÜÖæ (]†Ë‘ än× „ìªm ÜÖæ (Œ^ß×Ö äÖ „fÊ (^Û× ä×Ö] å^³_³Âœ سq†³Ê
Ý]†ÓÖ]æ š…¢] h]æ8æ †vfÖ] á^jnuæ ð^ÛŠÖ] †n› Üãn× o×’m ÔòÖæœ (^ßÛ³$
(]†Ë‘ ä³e „ìœæ (å8^f à ä³e†³–³Ê (^³Û³×³Â ²] å^³i! سq…æ (áç³fi^³Ó³Ö]
DME
ó…^Þ àÚ Ý^r×e ^Ûr×Ú èÚ^nÏÖ] Ýçm oiªm ÔÖ„Ê (^ßÛ$ äe p†jj]æ
l]æ^ÛŠÖ] سâœæ ²] á, V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î èÚ^³Úœ o³eœ à³Âæ
Ü×ÃÚ o× áç×’nÖ †vfÖ] oÊ lçvÖ] ojuæ ^â†vq oÊ è×ÛßÖ] oju š…¢]æ
DNE
ó†níÖ] Œ^ßÖ]

rg
i.o
oßÃÛe çâæ (…^ËÇj‰Ÿ]æ ð^‚Ö] ^³ß³ãâ é¡’Ö] V ä×Ö] äÛu… Ìß’ÛÖ] Ù^³Î
w
ad
óÜ×Âœ ²]æ ó]ç‚i pœ XX^ãjvßqœ Ä–i èÓñ¡ÛÖ]ZZ äÖçÎ
in

(^%m‚u ^ßÚ ÄÛ‰ œ†Ú] ²] †–Þ VÙ^Î ] ofßÖ] ᜠke^$ àe ‚m‡ àÂæ
n al

g×Î àãn× ØÇmŸ '¡$ (änÏËe ‹nÖ äÏÊ ØÚ^u h†Ê (å†nÆ äÇ׳eæ 䳿³Ë³v³Ê
sa
ha

á¬Ê èÂ^ÛrÖ] ÝæˆÖæ (†Ú¢] éŸæ èv‘^³ß³Úæ (ä³×³Ö س۳óÖ] ”¡³ì, V ܳ׳ŠÚ
b ul

é†ìŸ6 ] äjnÞ kÞ^³Ò à³Ú V ] Ù牅 Ù^Î VÙ^Îæ óÜãñ]…æ àÚ ¼nv³i ܳãiç³Â8
.a
w

kÞ^Ò àÚæ (èÛÆ]… oâæ ^nÞ‚Ö] äjiœæ (äf×Î oÊ å^ßÆ ØÃqæ (ä׳۳j ²] ij۳q
w
w

^nÞ‚Ö] àÚ äiªm ÜÖæ (änßn àne å†ÏÊ ØÃqæ (å†Úœ än× ²] Ñ†Ê ^nÞ‚³Ö] ä³jnÞ
DOE
óäÖ ²] gjÒ ^Ú Ÿ,
÷]‚f ²] †–Þ V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î 8çÃŠÚ àe ²] ‚³f à³Âæ
ØÚ^u h…æ (änÏÊ †nÆ äÏÊ ØÚ^u h†Ê (^ãÇ×eæ ^ã¿Ëuæ ^â^ÂçÊ (ojÖ^ÏÚ ÄÛ³‰
(ä×Ö ØÛÃÖ] ”¡ì , VÜ×ŠÚ g×Î àãn× ØÇm Ÿ '¡$ (äßÚ äÏÊœ çâ àÚ oÖ, äϳÊ

óÌnÕ #^߉¬e DSMTSE ¼‰æ¢] oÊ oÞ]†f_Ö] äq†ìœ DME

óxnv‘ gm†Æ àŠu &m‚u VÙ^Îæ DNRTQE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DNE
ó]†’jíÚ DNOLE äq^Ú àe]æ DNRQRE p„Ú†jÖ]æ DORRLE #æ]# çeœ å]æ…æ óDNOOE oÚ…]‚Ö] äq†ìœ DOE

NL
DME
óÜãñ]…æ àÚ ¼nvi éç‚Ö] á¬Ê èÂ^ÛrÖ] ÝæˆÖæ (ànÛ׊ÛÖ] èÛñœ èv‘ ^ßÚæ
È×fn×Ê Ÿœ VÙ^ÏÊ oß³Û³e ] ²] Ù牅 ^ßf_ì VÙ^³Î é†Óe oeœ à³Âæ
çâ àÚæœ (äßÚ äÖ oÂæœ çâ àÚ äÇ×fm ᜠä×ÃÖ äÞ¬Ê (g³ñ^³Ç³Ö] Ü³Ó³ß³Ú ‚³â^³4Ö]
DNE
óäÖ ÀËuœ
oßÚ àÚ ÌníÖ^³e ] ²] Ù牅 kÃÛ‰ VÙ^Î ÜÃ_Ú àe †³nfq à³Âæ
(äßÚ äÏÊœ çâ àÚ oÖ, ^â]8œ Ü$ (^â^ÂçÊ (ojÖ^ÏÚ ÄÛ‰ ÷]‚³f ²] †³–³Þ VÙç³Ï³m
(†Ú¢] oÖæœ èv‘ ^ßÚæ (ä×Ö ØÛÃÖ] ”¡ì, VàÚ©Ú …‚‘ àãn× Ødzm Ÿ '¡³$
DOE
óÜãñ]…æ àÚ ¼nvi ÜãiçÂ8 á¬Ê èÂ^ÛrÖ] ÝæˆÖæ

rg
ÄÛ‰ ÷]‚f ²] †–³Þ V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ÔÖ^Ú à³e ‹³Þœ à³Âæ

i.o
w
ØÚ^u h…æ(än³Ïþ Ê †nÆ ä³Ïþ Ê Ø³³þ Úþ ^u h†Ê (å†nÆ ^ãÇ×e Ü$ (^â^³Âç³Ê o³jÖ^³³³þϳÚ
ad
in

س³þ Ûþ ÃÖ] ”¡ì, VàÚ©Ú …‚³³þ ‘

þ àãn× ØÇmŸ '¡$ (äßÚ äÏÊœ çâ àÚ oÖ, ä³³þ þÏÊ
n al

¼nvi ÜãiçÂ8 á ¬Ê ànÛ׳þŠÛÖ] èÂ^Ûq ÝæˆÖæ (†Ú¢] oÖæœ è³v þ ‘^³ß³Úæ (ä³×³Ö
sa

DPE
ha

óÜãñ]…æ àÚ
ul

h… V]²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ”^ÃÖ] à³eæ †³Û³Â à³e ²] ‚³f à³Âæ
b
.a

DQE
óä×ãq 冕 ä`ÏÊ äÃËßm ÜÖ àÚæ (änÏÊ †nÆ äÏÊ ØÚ^u
w
w

8^Êœ ^³Ú VÙ^³Î ] ²] Ù牅 ᜠå†nÆæ …‚ÓßÛ³Ö] à³e ‚³Û³v³Ú à³Âæ

w

DRE ù
óäÇ×fÊ (äÇ×e àŠu &m‚u àÚ àŠuœ é‚ñ^Ê å^ìœ Ü׊ÛÖ]
(ÜÓßÚ ÄÛŠmæ áçó۳Ši V] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î Œ^f à³e] à³Âæ
DME
óÜÓßÚ ÄÛŠm àÛÚ ÄÛŠmæ
óDNRQTE p„Ú†jÖ] äq†ìœDME
DPOTOE Ü׊Úæ DRSE p…^ífÖ] äq†ìœ DNE
óTLKM oÚ…]‚Ö]æ DOLQRE äq^Ú àe] äq†ìœ DOE
óDMOOSPE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DPE
óNTNKN DMOPQE ànnÚ^<Ö] ‚ßŠÚ oÊ oÞ]†f_Ö] äq†ì] DQE
óå‚uæ †fÖ]‚f àe] oÖo ärm†íi oÊ oÎ]†ÃÖ] å]ˆÂæ (MPKM ð^nu¦] oÊ oÖ]ˆÇÖ] å†Òƒ DRE

NM
 óå†4Þæ Ü×ÃÖ] Èn×fi o× ØnÖ 8 ^÷–mœ &m‚vÖ] ]„â oÊæ
ànÃe…œ ojÚœ o× À˳u à³Ú V] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î †Û à³e] à³Â
DNE
óèÚ^nÏÖ] Ýçm ]‚nãj æœ ^ÃnËj äÖ kßÒ ÜãnÖ, ^ãm8©m oju èߊÖ] àÚ ^%m‚u
ÀËvm Ü×ŠÚ à³Ú ^³Ú V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ÔÖ^Ú àe ‹³Þœ à³Âæ
ØnÏÊ (èÚ^nÏÖ] Ýçm äe ðoq Ÿ, Üãßm8 †Úœ ^ãe ÜãÛ×Ãm ^%m‚u ànÃe…œ ojÚœ o³×³Â
ókòj àÛÖ ÄËj] VäÖ
ànÃe…œ Ü׳ói à³Ú V ] ²] Ù牅 Ù^³Î VÙ^³Î Øfq àe ƒ^³³Ã³Ú à³Âæ
óð^Û×ÃÖ]æ ð^ãÏËÖ] é†Ú‡ oÊ ²] ä%Ãe äßm8†Úœ àÚ^%m‚u

rg
i.o
àÚ ^ßnÖ, guœ äÛ×Ãjm Ü×ÃÖ] à³Ú h^³e VŸ^³Î …ƒ o³eœæ é†m†â oeœ à³Â
w
ad
gÖ^› lçÛÖ] ð^q ]ƒ, VÙçϳm ] ²] Ù牅 ^ßÃÛ‰ VŸ^Îæ óÅç_i èó҅ ÌÖœ
in

DOE
ó‚nãj çâæ l^Ú Ù^vÖ] Ô×i o× çâæ Ü×ÃÖ]
n al

Ø–Ê àÚ †nì Ü×ÃÖ] Ø–Ê V†ní4Ö] àe ²] ‚³f à³e ͆³_³Ú Ù^³Îæ

sa
ha

óÅ…çÖ] ÜÓßm8 †nìæ (ØÛÃÖ]

b ul

äÒ…8ªÊ ^Û× g×› àÚ Ù^Î V ] ²] Ù牅 ᜠÄω¢] àe è×$]æ àÂæ

.a
w

ØËÒ äÖ á^Ò äÒ…‚m Ü×Ê ^Û× g×› àÚæ (†q¢] àÚ àn×ËÒ äÖ Øqæ ˆÂ ²] g³jÒ
w
w

DPE
ó†q¢] àÚ
^ãjm]æ… oÊ ^Ûm‚Î ð^Û×ÃÖ] xÚ^Ši Øñ^–ËÖ] &m8^³uœ V Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
óofâ„Ö] äÏÊ]ææ (ànín<Ö] ½†: o× MSPKM ÜÒ^vÖ] ävv‘æ DORQUE #æ]#çeœ äq†ìœ DME
àe] äq†ìœæ (ƒ^ÃÚæ Œ^f àe]æ é†m†â oeœ æ ‹Þœæ †Û àe] &m‚u àÚ Ìß’³Û³Ö] å]æ… &³m‚³v³Ö] ]„³â DNE
Á^ËvÖ] ÐËi] VäßnÃe…œ èf_ì oÊ pæçßÖ] Ù^Î ó^ne^v‘ †< è$¡$ èm]æ… àÚ MNUIMMUKMØ×ÃÖ] o³Ê p‡ç³r³Ö]
àÓÖ (Ù^rÚ ^ãnÊ xnv’j×Ö ‹nÖ (Ù^ÏÚ ^ã×Ò ^ãnÊ ‚nÞ^‰ªe pæ… V†Ò^ŠÂ àe] Ù^Îæ (ÌnÕ &m‚³u ä³Þœ o³×³Â
(^ãjv‘ ]çʆÂæ (^ãnÖo ]çßÒ…æ (^ãe ]çÏ$æ ц› àÚ pæ… VoË×øŠôÖ] †â^_Ö]çeœ ÀÊ^vÖ] Ù^Îæ óämçϳi èΆ³› 鳆³%Ò
óàŠvÖ] èfi… È×fi ц› àÚ pæ… VpˆÛÖ] Ù^Îæ ó^ãn× ]çÖçÂæ
ó¼‰æ¢] oÊ oÞ]†f_Ö]æ …]ˆfÖ] oÖo USKM gnƆjÖ] oÊ p…„ßÛÖ] å]ˆÂæ (NPSKU îm…^jÖ] oÊ gn_íÖ] äq†ìœ DOE
óáçÏ$çÚ äÖ^q… VOOLKM‚ñ]æˆÖ] ÄÛrÚ oÊ oÛ%nãÖ] Ù^Î (RTKNN†nfÓÖ] oÊ oÞ ]†f_Ö] æ (MLO -MLNKM oÚ…]‚Ö] äq†ìœ DPE

NN
 óÐnÊçjÖ] ä×Ö^eæ (Ý^Óu¢] &m8^uœ oÊ Üâ8^ÏjÞ^Ò ^ãnÊ ]æ‚Ïjßm ÜÖæ (ØÒ àÂ
l]çÛŠÖ] ²] àÛ• Ÿ, Ü׳ g³×³› o³Ê سq… t†³ì ^³Ú Vg³Ã³Ò Ù^³Î
óä·… š…¢]æ
Ä•çi èÚ^nÏÖ] Ýçm á^Ò ]ƒ, äÞœ o߳dz׳e Vo³Ã³í³ß³Ö] ܳnâ]†³e, Ù^³Îæ
]ƒ¬Ê (äi^ߊu Øn4jÊ (p†ì¢] èËÓÖ] oÊ äi^òn‰æ èËÒ o³Ê سq†³Ö] l^³ß³Šu
Øn4jÊ (äi^ߊu oÊ ÄÏm oju h^vŠÖ] Ø%Ú ®j ð^q …^ß³Ö] ^³ãÞœ à³¾æ ‹³mœ
kÛ× ^Ú ]„â VÙ^ÏnÊ (Ÿ VÙç³Ï³nÊ ?Ô×Û àÚ ]„â ͆Ãiœ VäÖ Ù^ÏnÊ (ä³i^³ò³n‰
óÕ‚Ãe àÚ äe ØÛÃÊ (†níÖ] àÚ Œ^ßÖ]

rg
i.o
Ü×Ãm ᜠàÚ Ø–Êœ ^ònj é8^fÃÖ] àÚ Ü×Âœ Ÿ Vp…ç³%Ö] á^³n˳‰ Ù^³Îæ
w
ad
óÜ×ÃÖ] Œ^ßÖ]
in

(ÝçßÖ] oÊ Ü‰^ÏÖ] àe àÛu†Ö] ‚f pœ… äÞœ ‚nÉ àe áçßv‰ à³Âæ

n al

ÔÖ^ÛÂœ pœ VäÖ Ù^ÏÊ (kffuœ ^Ú å‚ß l‚qæ VÙ^ÏÊ ? Ôe… Ôe ØÃÊ^Ú VäÖ Ù^ÏÊ
sa
ha

†n4m á^Ó³Ê ? Øñ^ŠÛÖ^Ê VäÖ k×Î VÙ^³Î (á!†³Ï³Ö] é æ¡i VÙ^Î ? Ø–Êœ l‚qæ
b ul

óànn× oÊ çâ VoÖ ÙçÏnÊ (gâæ àe] à äÖª‰œ kßÓÊ VÙ^Î (^ãf%m änÃf‘ªe
.a
w

ð^Û×óÖ] Ù²] ÙˆÂæ èÚ^nÏÖ] Ýçm á^Ò ]ƒ, V8æ]8 à³e ²] ‚³f Ù^³Îæ
w
w

ojÛÓu ØÃqœ ÜÖ oÞ, (ÜÓnÊ á^Ò ^Ú o× èßrÖ] ]ç×ì8] VÙçÏnÊ (h^Šv³Ö] à³Â
ð^Û×ÃÖ] †4vm ²] ᜠV†fíÖ] ]„â oÊ å†nÆ 8]‡æ óÜÓe äi8…œ †³ní³Ö Ÿ, ܳӳnÊ
èßrÖ] Ø✠Øì‚mæ (Œ^ßÖ] àne o–Ïm oju (é‚u]æ 醳ڇ o³Ê èÚ^³nϳÖ] Ýç³m
Ä•œ ÜÖ oÞ, ! ð^Û×ÃÖ] †4ÃÚ ^m VÙçÏnÊ ð^Û×ÃÖ] ç‚m Ü$ (…^ßÖ] …^ßÖ] Øâœæ èßrÖ]
^Ú o‘^ÃÛÖ] àÚ áç_×íi ÜÓÞœ kÛ× ‚Î (ÜÓe„Âœ ᜠ‚m…œ ^Þœæ ÜÓnÊ ojÛÓ³u
ÜÒ ^njËe ‚fÂœ kßÒ ^Þœæ (ÜÓÖ ^ãi†ËÆ ‚Îæ ÜÓn× ^ãi†³jŠÊ (ܳ҆³nÆ ¼³×³í³m
(ÄßÚ ^ÛÖ o_ÃÚ Ÿ VÙ^Î Ü$ óh^Šu †nÇe èßrÖ] ]ç׳ì8] (p8^³f ܳӳ۳n׳óiæ
ó²] o_Âœ ^ÛÖ ÄÞ^ÚŸæ
NO
 óØ’jÚ ÅçÊ†Ú 8^߉¬e oßÃÛÖ] ]„â çvÞ pæ… ‚Îæ
8^fÃÖ] ²] &Ãfm V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î p†Ãj¢] o‰çÚ oeœ àÃÊ
oÛ× ĕœ ÜÖ oÞ, ! ð^Û×ÃÖ] †4ÃÚ ^m VÜãÖ ÙçÏm Ü$ (ð^Û×ÃÖ] ˆnÛm Ü$ (èÚ^nÏÖ] Ýç³m
DME
ó ÜÓÖ l†ËÆ ‚ÏÊ]çfâƒ] (ÜÓe„¢ ÜÓnÊ
²] äÛu… …çË’Â àe ²] ‚f àe †Û àe ‚Ûuœ ܉^ϳÖ] ç³eœ Ù^³Îæ
Vå^ßÃÚ oÊ ØnÎ ^Ú àŠuœ çâæ (Ü×ÃÖ] oÊ ]„â å†Ãj äŠËßÖ
ÜãÊ å‚ß àÚ ØÒ Ìj^ÓÊ äßÂæ Ü×ÃÖ] Ô׉ ^Ú &nu Ô׉^Ê Ü×ÃÖ] ÄÚ
Üju å†Úœ p„Ö] àm‚Ö] o× áçÂæ oÛÃÖ] àÚ hç×Ï×Ö ð¡q änËÊ

rg
i.o
Ü×ÃÖ] äÃʆm Ý]ç΢] oÊ Ü×ÃÖ] æƒæ ä×âªe p…ˆmö ØãrÖ] kmœ… oÞ¬Ê
w
ad
Üß Æ Ü ã j_ × ìæ à m ‡ Ü ãj fv ’ Ê Üâ… ^nì gv‘ ]æ Ü×ÃÖ ] é ]æ… ¼Ö ^íÊ
in
al

ÜrÞ ]‚e ÜrÞ h^Æ ^Ú ]ƒ, ÝçrÞ ÜãÞ¬Ê Üãß Õ^ßn á悳ói Ÿæ
n
sa

܉… ^ßÖ …çÚ¢] gnÆ à³Ú |Ÿ Ÿæ p‚ãÖ] x–i] ^Ú Ü×ÃÖ] ŸçÖ ²]çÊ
ha
ul

Vð^ÛÓvÖ] ˜ÃfÖæ
b
.a

‚m†ÛÖ] ä³f׳_³Ú ä³³qæ †³’³fmæ gm… ØÒ Ì4Ó³m ܳ׳óÖ] …ç³ß³e

w
w

‚³mˆ³Ú ]‚³eœ ]ç³ãjj] ^³Û³³Ú ܳ³ãÖ h†Îæ gu… oÊ Ü³×³Ã³Ö] س⪳Ê

w

‚³m†³m ^³³Ú å^³³Ç³je] ^³³Û³³Ú ä³³³Ö ØÓÊ ]ç³Û³×³Â ^³³Û³e ]ç³×³Û³Â ]ƒ,
‚m‚³‰ ܳãÖ ç³Ï³Ê ]ç³Ï³_³Þ á, æ 8^³ÃÚ oÊ †Ó³Ë³Ê ]ç³jÓ³‰ ᬳ³Ê
Üâæ (‚×e ØÒ oÊ ojÖ^• Üâ ð^Û×ÃÖ] oŠËße Vá]†³ãÚ à³e áç³Û³nÚ Ù^³Î
óð^Û×ÃÖ] è Š Ö ^rÚ oÊ of×Î |¡‘ l‚qæ (Üâ‚qœ ÜÖ ]ƒ, ojnÇe
VäÖ é‚n’Î oÊ p†e†fÖ^e Íæ†ÃÛÖ] pç×fÖ] Ðe^‰ Ù^Îæ
†ÛÏÖ] èÛ׿Ö] 8]ç‰ o׳r³m ^³Û³Ò äfu ^‘ g×Î à oÛÃÖ] ç×rm Ü×ÃÖ]æ
óÌnÕ ‚ߊe OQPKM †nÇ’Ö] oÊ oÞ]†f_Ö] äq†ìœ DME

NP
 †’e äÖ^Ú o۳ª³Ò †³n’³fÖ] Ÿæ ^ã×â ^rÒ pçÏjÖ ^e Ü×ÃÖ] æƒ ‹nÖæ
oÊ ànŠ×rÛe †Ú ] ²] Ù牅 ᜠ”^ÃÖ] àe †Û àe ²] ‚f àÂæ
äÏËÖ] áçÛ×Ãjm †ìŸ6 ]æ (änÖ, áçfƆmæ ²] áç‚m ànŠ×rÛÖ]‚uœæ (å‚rŠÚ
Ø–Êœ ^Ûâ‚uœæ (†nì o× ànŠ×rÛÖ] ¡³Ò V ] ²] Ù牅 Ù^ÏÊ (äÞçÛ×ómæ
(Üâ^_Âœ ð^j á¬Ê (änÖ, áçfƆmæ ²] áç‚nÊ ðŸ©â ^Úœ (äfu^‘ †ìŸ6 ] à³Ú
(^Û×ÃÚ k%Ãe ^ÛÞ,æ (Øâ^rÖ] áçÛ×Ãmæ áçÛ×ÃjnÊ ðŸ©â ^Úœæ (ÜãÃ³ß³Ú ð^³j á,æ
DME
óÜãÃÚ ‹×rÊ ØfÎœ Ü$

rg
…çßÖ] ‹fjÏm ÜãßÚ (8¡fÖ]… ^ßÚ ð^Û×ÃÖ] V†ËÃq oeœ àe ²] ‚nf Ù^Îæ

i.o
óäe pF‚jãm p„Ö]
w
ad
oq†iæ (èÛÓvÖ] änÊ †4ßi ‹×rÚ ‹×rÛÖ] ÜÃÞ V8çóŠÚ à³e] Ù^³Îæ
in
al

^ÛÚ ÷]†nì á^Ò ²] äqæ äe ‚m†m &m‚vÖ] g› àÚ VàŠvÖ] Ù^Îæ (èÛu†³Ö] ä³nÊ
n
sa

ó‹Û4Ö] än× kÃ×›

ha
ul

óÜ×ÃÖ] Ø%Ûe ²] ‚f ^Ú Vp†âˆÖ] Ù^Îæ

b
.a

Vé†ËÆ oÖçÚ †Û oÖ Ù^Î VŒ^_Še àe ܳnâ]†³e, à³e Ñ^³v³‰, Ù^³Îæ

w
w

p†ìœ æœ (p‚â o× قi èÛ×Ò äßÚ ÔÚ‚Ãm Ÿ äÞ¬Ê (Ü׳óÖ^³e Ôn׳ ! Ñ^v‰,^m
w

óp8… à oãßi
‚Îæ (“Ïm Äm†‰ àe 8牢]æ (‚rŠÛÖ] k×ì8 Và³m†³n‰ à³e] Ù^³Î
äÏËÖ] Ø✠àÚ èÏ×u ‚rŠÛÖ] àÚ p†ìœènu^Þ o³Êæ (‚³r³ŠÛ³Ö] س✠ij۳jq]
^Û×Ê (äÏËÖ] èÏ×uæ †Ò„Ö] èÏ×u àne ^Ú kÃÒ†Ê (áæ†Ò]„jmæ äÏËÖ^e áç$‚³v³jm
oŠÃÊ änÖ, kŠ×rÊ Äm†‰ àe 8牢] kniœ oÞœ çÖ Vk×Î èvfŠÖ] àÚ kƆ³Ê
ojÖ] èÏ×vÖ] kniœ çÖ Vk×Î Ü$ (ÜãÃÚ oßfn’jÊ èÛ³u… æœ èe^³q, ܳãfn’³m áœ
óÌnÕ #^߉¬e MMMKM oÚ…]‚Ö]æ DNNUE äq^Ú àe] äq†ìœ DME

NQ
(^ãe ØÛÂªÊ ^ãÃÛ‰œ èÛ×Ò ÄÛ‰œ o×ÃÖ ÜãÃÚ k³ãϳ˳jÊ ä³Ï³Ë³Ö] ^³ãnÊ á憳Ò]„³jm
‚u]æ oÖ, ‹×qœ Ü×Ê (Üãi‡æ^q oju ^â…æ^jœæ ÔÖ„e oŠË³Þ '‚³uœ Ù‡œ Ü×Ê
àne kËÎæ p„Ö] kÞœ VÙ^³Ï³Ê (Ý^³ß³Û³Ö] o³Ê l! o³Þ^³iª³Ê (k³Ê†³’³Þ]æ ܳãß³Ú
^ãnÊ áæ†Ò]„jm ojÖ] èÏ×vÖ] kniœ çÖ ÔÞ, ^Úœ VÙ^³Î (Ü³Ã³Þ Vk³×³Î ? ànjÏ×v³Ö]
óÜãÃÚ Øm†fq l‚q çÖ äÏËÖ]
Øâ Ôvmæ Väjm…^³r³Ö Ù^³Î é^Êç³Ö] ” Øfq àe ƒ^ÃÚ l†–³u ^³Û³Öæ
VÙ^ÏÊ (ÜÃÞ VkÖ^ÏÊ (p†¿Þ] VÙ^Î Ü$ (èÂ^³‰ ^³ãÒ†³i ܳ$ (Ÿ Vk³Ö^³Î ? ^ßv³f‘œ
ð^q †ñ]ˆe ^÷fu†Ú (lçÛÖ^e ^÷fu†Ú VÙ^Î Ü$ (…^ßÖ] o³Ö, |^³f‘ à³Ú ²^³e ƒç³Âœ

rg
i.o
^nÞ‚Ö] oÊ ð^ÏfÖ] guœ àÒœ ÜÖ oÞœ Ü×Ãi ÔÞ, Üã×Ö] (Ý‚Þ àÚ x׳ʜŸ (èÎ^³Ê o³×³Â
w
ad
Øn×Ö] é‚e^ÓÛÖ ð^ÏfÖ] guœ kßÒ àÓÖæ (…^r³j¢] Œ†³Ç³Ö Ÿæ …^³ãÞ¢] p†³r³Ö
in

ó†Ò„Ö] Ð×u oÊ gÒ†Ö ^e ð^Û×ÃÖ ] èÛu]ˆÛÖæ ‚m‚4Ö] †vÖ] oÊ †q]çãÖ]ªÛ¿Öæ Ømç_Ö]

n al
sa

- ^nÞ‚Ö] …]8 o³Ê Ù ² àn×Ú^ÃÖ] àÚ á^³Òæ - gâ]çÖ] àe …^Û Ù^³Îæ

ha

Ð×u o× l^f¾]çÛÖ] àÚ kÞ^Òæ (oÚ^ßÚ oÊ èm…^dz_³Ö] èß³nÓ³ŠÚ k³mœ… VÙ^³Î

b ul

(èßnÓŠÛÖ] …^Û ^m ²]æ kf⃠! l^ãnâ VkÖ^Î ! èßnÓŠÚ ^m ^÷fu†Ú Vk×Î (†Ò„Ö]
.a
w

èßrÖ] äÖ x³niœ à³Û³Â ?ÙªŠi ^۳ Vk³Ö^³Î ? änâ k×Î (†³fÒ¢] ð^³ß³Ç³Ö] ð^³qæ
w
w

†Ò„Ö] ‹Ö^rÛe VkÖ^³Î ?ÔÖƒ ÜÖ Vk×Î VÙ^Î (lð ^j &nu gâ„jÊ ^â†nÊ]„v³e
ó†ÏËÖ] o× †f’Ö]æ
oÊ ²] ànÚœ ܳÖ^³Ã³Ö] V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Πسfq à³e ƒ^³Ã³Ú à³Â
DME
óš…¢]
éô†øìôŸûF] oÊôæ$ è÷ßøŠøuø ^nøÞû‚% Ö] oÊô ^ßøiô!F «ßøe$ …øZZ oÖ^Ãi äÖçÎ oÊ àŠvÖ] àÂæ
oÊ èߊvÖ]æ (é8^fÃÖ]æ Ü×ÃÖ] ^nÞ‚³Ö] o³Ê èß³Šv³Ö] VÙ^³Î [ NLM Vé†Ï³fÖ] ] XXè÷ßøŠøuø
àe] äq†ìœ VRKM ð^nu¦] sm†íi oÊ oÎ]†ÃÖ] Ù^Î DPTSKP †m‚ÏÖ] ˜nÊ EoÛ×m‚Ö]æ o×Ãm ç³eœ ä³q†³ìœ DME
óÌnÕ ‚ߊe †fÖ]‚fÂ

NR
 óèßrÖ] é†ìŸ6 ]
^nÞ‚Ö] oÊ èߊvÖ] VÙçÏm p…ç%Ö] á^nˉ kó۳‰ Vg³âæ à³e] Ù^³Îæ
óèßrÖ] é†ìŸ6 ] oÊ èߊvÖ]æ (Ü×ÃÖ]æ gn_Ö] ч†Ö]
àÚ †nì äe ØÛÃnÊ Ü×ÃÖ] àÚ h^fÖ] Ü×ójnÖ Ø³q†³Ö] á, Vೊv³Ö] Ù^³Î
ó^ãnÊ ^Úæ ^nÞ‚Ö]
VÙçÏm Ü×ÃÖ] áçf×_³m h^³f4Ö] pœ…]ƒ, 8ç³Ã³ŠÚ à³e ²] ‚³f á^³Òæ
‹fu (hç×ÏÖ] 8‚q h^n%Ö] á^Ï×ì (Ü׿Ö] xne^’Úæ èÛÓvÖ] Äne^ßne ^³fu†³Ú
óè×nfÎ ØÒ á^vm… lçnfÖ]

rg
i.o
(é8^fÃÖ] oÊ ‚ãjrÛÖ] ^nÞ‚Ö] oÊ ‚â]ˆÖ] àÚ †nì ÜÖ^ÃÖ] VàŠv³Ö] Ù^³Îæ
w
ad
ó²] ‚Ûu l8… á,æ (²] ‚Ûu k×fÎ á¬Ê (²] èÛÓu †4ßm
in

VÙ^Î ? o×’m ÌnÒæ V]çÖ^Î (o×’m änÏËÖ] Ù]ˆm ŸV8çÃŠÚ à³e] Ù^³Îæ
n al

óäÞ^ŠÖæ äf×Î o× oFÖ^Ãi ²] †Òƒ

sa
ha

èÊçÓÖ] †fßÚ o× Ýçm l]ƒ 8^m‡ g_ì Voßm]‚Û³Ö] ೊv³Ö] ç³eœ Ù^³Î
b ul

Ý‚Ïiœ ᜠkmœ… ('¡$ Ù¡íe ^ÛjãÚ å„â oj׳nÖ k³e o³Þ, ! Œ^ßÖ] ^ãmœ VÙ^ϳÊ
.a
w

Ü×ÃÖ] pæƒ Ù¡q,æ ͆4Ö] pæƒ Ý^³¿³Â, k³mœ… Vèv³n’³ß³Ö^³e à³ãnÊ Ü³Ó³nÖ,
w
w

äßÚ ÔÖ„e Ä–nÖ Ü× pƒ o× 8… Øq†e oiæœ Ÿ²]æ (á^߉¢] pæƒ †³nÎç³iæ
^ÛÞ, (äjfÎ^ Ÿ, ÔÖ„e äÖnÖ èfnj pƒ o× 8… سq†³e o³iæœ Ÿæ (ä³jfÎ^³Â Ÿ,
óÜãÞ^߉œ pæƒæ Üãñ^Û×Âæ Üãڡªe Œ^ßÖ]
†Îçmæ ^Þ†nÇ‘ Üu†m ÜÖ àÚ ^ßÚ ‹nÖ VÙ^³Î ä³Þœ ] ofßÖ] à pæ…æ
DME
óäÏu oßÃm ^ßÛÖ^ÃÖ Í†Ãmæ ^Þ†nfÒ
óÙ^ÛÖ] ð^_Â, àÚ †ºnì èÛ×Ò h… VoÞŸçíÖ] ènßÆ çeœ Ù^Î
äߊuæ (kÚ^’Ö] àe é#^f &m‚u àÚ NMMKMÜÒ^vÖ]æ NQSKMDNOMOQE ‚Ûuœ Ý^³Ú¦] ä³q†³ìœ DME
ó÷]†’jíÚ ‹Þœ &m‚u àÚDMUMUE p„Ú†jÖ] åæ]…æ (MMPKM gnƆjÖ] oÊ °…„ßÛÖ]

NS
Ù^Ú àÚ ÔÖ †nì Ônìœ àÚ ÔÖ èÛÓ³u èÛ³×³Ò Vܳn׳‰ à³e á^³eœ Ù^³Îæ
óÔm‚ãièÛ×ÓÖ]æ ÔnÇ_m Ù^ÛÖ] ᢠ(Ôn_Ãm
^nÞ‚Ö] VÙçÏm - p†’fÖ] oßÃm - àŠvÖ] kÃÛ‰ Vp†ÛÖ] xÖ^³‘ Ù^³Îæ
óð^Û×ÃÖ] ‹Ö^rÚ Ÿ, èÛ×¾ ^ã×Ò
ó‚×fÖ] oÊ èe„ àn Ø%ÛÒ ‚×fÖ] oÊ ÜÖ^ÃÖ] Ø%Ú á, Vá]†ãÚ àe áçÛnÚ Ù^Îæ
(Ü×ÃÖ]æ Ô×ÛÖ] àne 8æ]8 àe á^Ûn׉ †nùì VÕ…^fÛÖ] àe ²] ‚f Ù^³Îæ
óÜ×ÃÖ] å…^njì^e äßÚ Ü×ÃÖ]æ Ô×ÛÖ] ²] å^i^FÊ (Ü×ÃÖ]…^jì^Ê
Vð^e8¢] ˜Ãe Ù^Î

rg
i.o
Ý^³³³ò³³Ö ð^³³³e! ä³³³³i‚³³³Öæ á,æ Ìm†j ä³fu^‘ ܳ׳óÖ] k³mœ…
w
ad
Ý]†³Ó³Ö] Ýç³Ï³Ö] å…‚³Î ܳ¿³Ã³³m ᜠo³Ö, ä³Ãʆ³m Ù]ˆ³³m ‹³³nÖæ
in

Ý]çŠÖ] ä³Ãfji ᪳³–³Ö] Å]†³³Ò †³³Úœ Ø³Ò o³³³Ê ä³³³³Þ糳ó³fjmæ

n al

Ý^³Ú¢] ç³ãÊ ^³Û³Ö^³³Â Ôm à³³Úæ ÐÊœ Ø³Ò o³³Ê ä³³Öç³Î س۳v³möæ

sa
ha

Ý]†vÖ]Ÿæ Ù¡³v³Ö] ͆³Â Ÿæ ŒçËÞ l‚É ^Ú Ü׳óÖ] Ÿç³×³Ê

b ul

Ý^³Æ†³Ö]æ èÖ„³Û³Ö] سãr³Ö^³³eæ p‡^íÛÖ] àÚ é^rßÖ] ܳ׳óÖ^³fÊ

.a
w

Ý¡¿Ö] ä³e ðo³–³m |^³³f’³Úæ oÖ^ÃÛÖ] oÖ, ØnÖ‚³Ö] p8^³ãÖ] ç³â

w
w

Ý¡³³ŠÖ]]æ ènv³³³jÖ] ²] à³³³Ú än× oiœ Ù糉†³Ö] à³Â Õ]„³Ò

(äÖ kŠnÖæ(änÏËÖ] àe …ç’ßÚ oÖ, Œ^ßÖ] ˜Ãe ^ãfŠÞ l^ne¢] å„âæ

óèÂ^Ûq äß ^â ^Þ‚4Þœæ (èvnv‘ 8^Ûu àe †ÓfÖ oâ ^ÛÞ,æ
äf×›æ (èn4ì ² äÛn×Ãi á¬Ê Ü×ÃÖ] ]çÛ׳ói V ” Øfq àe ƒ^ÃÚ Ù^Îæ
(è΂‘ äÛ×Ãm Ÿ àÛÖ äÛn×Ãiæ (8^ãq à &vfÖ]æ (xnfŠi ä³i†³Ò]„³Úæ (é8^fÂ
çâæ (èßrÖ] Ø✠Øf‰ …^ßÚæ (Ý]†vÖ]æ Ù¡vÖ] ÜÖ^ÃÚ äÞ¢ (èe†Î ä×⢠äÖ„³eæ
ØnÖ‚Ö]æ (éç×íÖ] oÊ '‚vÛÖ]æ (èe†ÇÖ] oÊ gu^³’³Ö]æ (è4uç³Ö] o³Ê ‹³Þ¢]

NT
 ²] Äʆm (ð¡ì¢] ‚ß àmˆÖ]æ (ð]‚¢] o× |¡ŠÖ]æ (ð]†–Ö]æ ð]†³ŠÖ] o³×³Â
(ÜãÖ^Ãʪe p‚jÏmæ (Üâ…^$! “jÏi èÛñœæ é8^Î †níÖ] oÊ Üã×ÃrnÊ ^÷³Ú]ç³Îœ ä³e
(ÜãvŠÛi ^ãjvßqªeæ (ܳãj׳ì o³Ê èÓ³ñ¡³Û³Ö] g³Æ†³i (ܳãmœ… o³Ö, o³ãjß³mæ
(äÚ^ÃÞœæ †fÖ] Å^f‰æ (äÚ]çâæ †vfÖ] á^jnuæ (‹e^mæ g›… ØÒ ÜãÖ†ËdzjŠm
‚fÃÖ] È×fm (Ü׿Ö] àÚ …^’e¢] xne^’Úæ (ØãrÖ] àÚ hç×ÏÖ] é^nu ܳ׳óÖ] á¢
Ù‚Ãm änÊ †ÓËjÖ] (é†ìŸ6 ]æ ^nÞ‚Ö] oÊ o×ÃÖ] l^q…‚Ö]æ …^nì¢] Ù‡^ßÚ Ü×óÖ^³e
àÚ Ù¡vÖ] ͆Ãm äeæ (Ý^u…¢] Ø‘çi äe (Ý^nÏÖ] Ù‚Ãi äj‰…]‚Úæ (Ý^³n’³Ö]
DME
óð^nÏj¢] äÚ†vmæ (ð]‚ÊÖ] äÛã×mæ (äÃe^i ØÛÃÖ]æ ØÛÃÖ] Ý^Ú, çâ (Ý]†vÖ]

rg
i.o
p‚ß &m‚vÖ] h^v‘œ áªÒ Ý^ßÛÖ] oÊ kmœ… V‚fÃÚ àe o³×³Â Ù^³Îæ
w
ad
(ÜãnÊ Ü×Óiœ kßÓÊ (è¿ÏnÖ] oÊ ÜãÚƒœ k³ß³Ò ^³Û³Ò &³m‚³v³Ö] h¡³› ݃œ ^³Þœæ
in

àe] Ù^Î VÙ^Îæ (äm‚m ÄÊ…æ p‚m àne Ý^ÏÊ (ènv×Ö]æ Œœ†Ö] ˜neœ î³nj o Þ ð ^rÊ
n al

óÙ h†Ö] oÖ, Ø’m oju Ü×ÃÖ] gÖ^_Ö h^ru Ä•çmæ h^ru Äʆm V8çÊÚ
sa
ha

çãÊ Ü×ÃÖ] g×› oÊ t†ì àÚ VÙ^³Î ] ofßÖ] à ÔÖ^Ú àe ‹Þœ à³Âæ

ul

DNE
b

óÄq†m oju ²] Ønf‰ oÊ

.a
w

^Úæ (Ü×ÃÖ] g×› àÚ Ø–Êœ ®4e Ù ²] 8]†m^Ú Vp…ç%Ö] á^nˉ Ù^Î

w
w

óÝçnÖ] äßÚ Ø–Êœ á^Ú‡ oÊ Ü×ÃÖ] g×›

ÄËjßnÊ Ü×ÃÖ] h]çeœ àÚ h^fÖ] gn’nÖ Øq†Ö] á^Ò á, VàŠvÖ] Ù^³Îæ
ÔfŠu VÌß’ÛÖ] Ù^Î (é†ìŸ6 ] oÊ ^ã×Ãq çÖ ^nÞ‚Ö] à³Ú ä³Ö ]†³nì áç³Ó³nÊ (ä³e
óXXé†ìŸ6 ] oÊ ^ã×ÃqçÖZZ äÖçÏe
(ÜÓvmæ Vh†ÃÖ] àÚ Øq†Ö ÙçÏm á^nˉ kó۳‰ VÑ]‡†³Ö] ‚³f Ù^³Î
(èÊçÎçÛÖ] èm]æ†×Ö äßÚ xnq†i ]„âæ ó^÷ÊçÎçÚ oj: ц› àÚ å^ßmæ… VÙ^Îæ (^÷ÂçʆÚæ ^÷ÊçÎçÚ Ìß’ÛÖ] å]æ… DME
ó÷]‚q gm†Æ äÃÊ… VUQKM gnƆjÖ] oÊ ^÷–mœ p…„ßÛÖ] Ù^Îæ
ógm†Æ àŠu &m‚u VÙ^ÎæDNRPSE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DNE

NU
(ÜÒ†nÆ oÖ, †n’nÊ (ÜÒ‚ß àÚ Ü×ÃÖ] t†ím ᜠÍ^ìœ oÞ¬³Ê (ܳ׳óÖ] ç³f׳›]
óé†ìŸ6 ] oÊ Í†jæ ^nÞ‚Ö] oÊ Í†j äÞ¬Ê (Ü×ÃÖ]çf×›] (áçÖˆjÊ
(‹Þœ àe ÔÖ^Ú kÂ8æ V -èÏ$ á^Òæ - p8]‚ÇfÖ] ›]‚ì àe ‚Ö^ì Ù^Îæ
(ènÞ¡ÃÖ]æ †ŠÖ] oÊ ²] pçÏje Ôn× VÙ^ÏÊ (o³ß³‘æœ ! ²] ‚f ^eœ ^m Vk×ϳÊ
óä×✠‚ß àÚ Ü×ÃÖ] èe^jÒæ (Ü×ŠÚ ØÓÖ x’ßÖ]æ
VÑ]…çÖ] á]æ†Ú àe ܉^Î †Óe çeœ Ù^Îæ
gjÓÖ]æ ð^fÞ¢] ]„e ^³ß³nÖ, k³iœ äfu ^’Ö Ìm†4iæ àm‡ Ü×ÃÖ ]æ
gŠu äÖ Ü× ]ƒ á^Ò à³Ú ÌnÓ³Ê gŠu ¡e ^Ú ]çÎœ Äʆm Ü×Ã³Ö ]æ

rg
i.o
gÃ×Ö]æ çã×Ö] çãÊ Ü×ÃÖ] pç‰ ^Û³Ê ^÷fŠjvÚ ²] äqæ ÔÛ×Ãe g×›^Ê
w
ad
óknfÖ] oÊ |^f’ÛÖ^Ò …‚’Ö] oÊ Ü×ÃÖ] V 7 8æ]8 èÛÓu oÊæ
in
al

? ^ãŠfjÏm ᜠÜÖ^Ã×Ö oÇfßm ð^nj¢] pœ VØñ]æ¢] ð^ÛÓu ˜Ã³fÖ Ø³nÎæ

n
sa

óÜ×ÃÖ] oßÃm äÃÚ kvf‰ äjßnˉ k렮 ]ƒ, ojÖ] ð^nj¢] VÙ^Î
ha
ul

͆ àÚæ (^Ú^Ú, Œ^ßÖ] å„íi] ^Ú^rÖ Ü×ÃÖ] „íi] àÚ VÜãßÚ å†³nÆ Ù^³Îæ
b
.a

(…^ÎçÖ^e áçnÃÖ] äj¿uŸ èÛÓvÖ^e

w
w

ÜjnßÇj‰] á¬Ê (Ü×ÃÖ] ]çÛ׳ói ! oßeø ^m VänßfÖ á]æ†Ú àe Ô×ÛÖ] ‚³f Ù^³Î
w

óŸ^Ú ÜÓÖ á^Ò Üi†ÏjÊ] á,æ (Ÿ^ÛÒ ÜÓÖ á^Ò

óð^nÏj¢] äÚ†vmæ (ð]‚ÊÖ] Ü×ÃÖ] ²] ч†m Vð]8…‚Ö] çeœ Ù^Îæ
Ü×ÃÖ]æ 䉆vi Ù^Û³Ö] ᢠ(Ù^³Û³Ö] à³Ú †³nì ܳ׳óÖ] V ” o× Ù^³Îæ
Ù^ÛÖ]æ ÜÒ^u Ü×ÃÖ]æ (Ñ^ËÞ¦] o× çÒˆm Ü×ÃÖ]æ èÏËßÖ] änßËi Ù^ÛÖ]æ (Ô‰†³v³m
(†â‚Ö] oÏe^Ú áçÎ^e ð^Û×ÃÖ]æ (ð^nuœ Üâæ Ù^ÛÖ] á]ˆ³ì l^³Ú (ä³n׳ Ýç³Ó³v³Ú
óé8çqçÚ hç×ÏÖ] oÊ Üâ…^$!æ é8çÏËÚ ÜãÞ^nÂœ
VÜ×Âœ ä×Ö]æ äÖçÎ p†e†fÖ] Ðe^‰ „ìœ ]„â o× ÙçÎ àÚ V Ìß’ÛÖ] Ù^Î

OL
 ð^nuœ Œ^ßÖ] oÊ Üâæ ÝçÎ l^Ú ‚³Î ^ãÖ Å^_ÏÞ] Ÿ é^nu oϳjÖ] lç³Ú
gjÓm ÜÖ àÛÖ kfr VoÛj^ãÖ] Ün׉ àe †Ëóq à³e سnÂ^³Û³‰, Ù^³Î
óèÚ†ÓÚ oÖ, äŠËÞ åç‚i ÌnÒ Ü×ÃÖ]
! oße ^m VèÊçÓÖ^e ^³Þœæ o³eœ où³Ö, g³jÒ Vá^³Û³n׳‰ à³e †³Û³jÃ³Ú Ù^³Î
ógâ„i †nÞ^Þ‚Ö]æ oÏfm Ü×ÃÖ] á¬Ê (&m‚vÖ] gjÒ]æ Ñ…çÖ]†jj]
änÖ, gŠÞ àÚ ØÒ áœ ä×–Êæ Ü×ÃÖ] ͆j àÚ Vð^۳׳óÖ] ˜³Ã³e Ù^³Îæ
än× ˆÂ ØãrÖ] oÖ, gŠÞæ äß ÄÊ8 àÚ ØÒæ (ä×✠àÚ àÓm ÜÖ á,æ ÔÖ„e |†Ê

rg
ó¡÷â^q á^Ò á,æ äŠËÞ àÚ ÔÖƒ Ù^Þæ

i.o
w
óÜâç%Þ©Ú äâ†Ómæ Ù^q†Ö] é…çÒƒ äfvm †Òƒ Ü×ÃÖ] Vp†âˆÖ] Ù^Î
ad
àÚ ^Úæ (&m‚vÖ] àÚ p‚ß Íçìœ ®j àÚ^Ú Vp…ç%Ö] á^nˉ Ù^³Îæ
in
al

óÙ ²] äe8]…œ àÛÖ äßÚ Ø–Êœ ®j

n
sa

oßÃm äŠËÞ àneæ äßne†Ú¢] ]„â ØÃq çÖ Øq†Ö] o× ^Ú V^–³mœ Ù^³Îæ
ha
ul

ó…^$Ÿ6 ]æ äÏËÖ]
b
.a

óÜãjÂ^› gvi Œ^ßÖ] ᜠð^Û×ÃÖ] è×n–Ê o× ØnÖ ‚Ö] àÚ Vð^ÛÓvÖ] ˜Ãe Ù^Î
w
w

ä×Ö] á¬Ê Ü×ÃÖ] g×_³e ܳӳn׳ ! Œ^ßÖ] ^ãmœVh^_íÖ] àe †³Û³Â Ù^³Îæ

w

gÞƒœ á¬Ê (ÔÖƒ äñ]8†e ä×Ö] å]8… Ü×ÃÖ] àÚ ^e^e g×› àÛÊ (ä³fv³Ú ð]8… wä×Ãqy
ólçÛm oju gÞ„Ö] ÔÖƒ äe Ùæ^_i á,æ ÔÖƒ å ð]8… äf׊m¡òÖ äfjÃj‰] ^fÞƒ
^Ûâ ‚³uœ á^³Ò (] ²] Ù牅 ‚ã o× ^Þ ^³Ò à³mç³ìœ ᜠ” ‹Þœ à³Âæ
Ù牅 ^m VÙ^ÏÊ (äjÃß‘ o× ØfÏm †ìŸ6 ] á^Òæ (äŠ×³r³Úæ ] ofßÖ] &m‚u †–vm
DME
óäe ч†i Ô×Ã×Ê V ] ²] Ù牅 Ù^ÏÊ (®4e oßjÃmŸ oìœ !²]
kÛ× ‚Î ^Ú oÖ, g×_i ᜠpçÏjÖ] Ù^ÛÒ àÚ V²] ‚f àe áç Ù^³Îæ
óxnv‘ àŠu &m‚uVÙ^Îæ DNOPQE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DME

OM
ÜׂΠ^ÛnÊ é8^mˆÖ] Õ†i ð^Çje] kÛׂΠ^ÛnÊ ¼m†ËjÖ] ᜠÜ×Â]æ (Ü×Ãi ÜÖ^Ú Ü×Â
óÜ× ^Ûe Å^ËjÞŸ] è×Î
VÜ×ÃÖ] gjÓm ÜÖ àÛÖ oÛj^ãÖ] á^Ûn׉ àe †ËÃq àe ØnÂ^³Û³‰, Ù^³Îæ
óèÚ†ÓÚ oÖ, äŠËÞ åç‚i ÌnÒ
o× †f’Ö]æ (àm‚Ö] oÊ äÏËjÖ] Ù^ÛÓÖ] ØÒ VÙ^ÛÓÖ] ‚ÛvÚ àe †ËÃq Ù^³Î
óänÏÊ lçÚ àÚ ‹n×e, oÖ, guœ ‚uœ lçÚ ^Úæ VÙ^Î óè4nÃÛÖ] †ne‚iæ (èfñ^ßÖ]
Œ^ßÖ] ᜠð^Û×ÃÖ] è×n–Ê o× ØnÖ‚Ö] àÚ Vð^³Û³Ó³v³Ö] ˜³Ã³e Ù^³Îæ
ó Üãj  ^› g v i

rg
i.o
óh^ŠÞ¢] ÄÊ…œ é ðæ†ÛÖ]æ h8¢]æ (h^Šu¢] ͆jœ Ü×ÃÖ] VÙ^Ïm á^Òæ
w
ad
Ü× äßÚ än× kŠÊ^Þ ^Ú oÖæœæ Ü×ÃÖ] Ø–Êœ V ð^ÛÓv³Ö] ˜³Ã³e Ù^³Îæ
in

óÔ i ðæ†Úæ Ôßm8 oÊ é8^mˆÖ] äe kʆÂ^Ú

n al

Ü×Ãe ‚Ò©m ÜÖ ˆÂ ØÒæ (^e^e…œ ]çÞçÓm ᜠð^Û×ÃÖ] 8^Ò VÌß³u¢] Ù^³Îæ

sa
ha

ó†n’m ^Ú Ùƒ oÖ¬Ê
bul

ó]çÃËÞ ]ç_ω ^Ú &nu ð^ÛÖ] Ø%Ú ð^Û×ÃÖ] Ø%Ú VÙ^Ïmæ

.a
w

Ý^Óu ð^Û×ÃÖ]æ (Œ^ßÖ] o× Ý^Óu Õç×ÛÖ] VoÖ¨‚Ö] 8糉¢] ç³eœ Ù^³Îæ
w
w

èʆÃÛÖ VÙ^³Î ? ð^nßÆ¢] h]çeœ áçiªm ð^Û×ÃÖ] Ù^e ^ÛÊ VäÖ ØnÎ (Õç³×³Û³Ö] o³×³Â
óÜ×ÃÖ] Ø–Ëe ð^nßÆ¢] Øãqæ oßÇÖ] Ø–Ëe ð^Û×ÃÖ]
‚% uœ ð^Û×ÃÖ] †4ÃÚ ÜjÞœ ! á]†Û ^eœ ^m VoÃíßÖ] Ünâ]†e¦ 霆Ú] kÖ^Îæ
ØãrÖ]æ ^ßÃÚ Ü×ÃÖ] á¬Ê é‚vÖ] àÚ l†Òƒ^Ú ^Úœ V^ãÖ Ù^ÏÊ (Œ^ßÖ] ÝçÖœæ Œ^ß³Ö]
o× †f’Ö] Ðn_m ]ƒ àÛÊ (Üã×ãre ^ßÛ× ÄÊ8 Ÿ, áçeªm Üâæ (^ß³n˳Ö^³í³Ú ijÚ
Ÿ, Üâ…‚Ö] oÇjfÞ Ÿ ^Þ,æ Ù¡vÖ] Üâ…‚Ö] …„Ãi áçÛ×Ãi ÜjÞªÊ Ýç×Ö] ^³Úœæ (]„³â
óäßÚ ‚e Ÿ p„Ö] äãqæ oÊ Ÿ, äq†íÞ ÜÖ ^ßnÖ, …^‘ ]ƒ¬Ê (Ÿ¡u
(Ý¡‰¦] Ý¡Âœ ð^Û×ÃÖ]æ ð^ÛŠÖ] oÊ ÝçrßÖ^Ò š…¢] oÊ ð^Û×ÃÖ] V]çÖ^Îæ
ON
 óÜñ^ãfÖ^Ò Œ^ßÖ] á^Ò Ü×ÃÖ]ŸçÖæ (äßÚ ‹fjÎ] äe †Ú àÚ t]†ŠÖ^Ò ÜÖ^ÃÖ]æ
oÊ ÔÖƒ p†m ᜠ&f×m ÜÖ Ü×ÃÖ] g×› ]ƒ, Øq†Ö] á^³Ò Vೊv³Ö] Ù^³Îæ
gn’nÖ Øq†Ö] á^Ò á,æ (å‚â‡æ äi¡‘æ å‚mæ ä³Þ^³ŠÖæ 决’³eæ ä³Ã³4í³i
äÖ kÞ^ÒçÖ ^ãnÊ ^Úæ ^nÞ‚Ö] àÚ äÖ ÷]†nì áçÓnÊ äe ØÛÃnÊ Ü×ÃÖ] h]çeœ àÚ h^fÖ]
óé†ìŸ6 ] oÊ ^ã×ÃrÊ
ó8]…œ ^Ú äßÚ ä¿u á^Ò Ÿ, ‚uœ Ü×ÃÖ] ]„â g×› ^Ú ²]æVÙçÏm àŠvÖ] á^Òæ
Ù^Ú ÔÖ àÓm á¬Ê (Ü×ÃÖ] ]çf×›] Voeœ ^ßÖ Ù^Î V²] ‚f àe gÃ’Ú Ù^Î
óŸ÷^Ú ÔfŠÒœ Ù^Ú ÔÖ àÓm ÜÖ á,æ (Ÿ÷^Ûq Õ]‚qœ

rg
i.o
gi^ÓÖ] ‚ÛvÚ àe o× çâæ àm†ìªjÛÖ] ˜Ãe å„ìœ V Ìß’³Û³Ö] Ù^³Î
w
ad
VÙ^ÏÊ ojŠfÖ]
in

p†Úœ àÚ Ý†eœæ p†Êœ ^ÛÖ †n’e oßÞ¬Ê p…^fjì]æ p†Úœæ oiç³Â8

n al

÷]‚m Äß_‘œ ÜÖæ Ýçm o–Ú ^Ú ]ƒ,

sa

p†Û àÚ çâ ^ÛÊ ^Û× ‹fjÎœ ÜÖæ

ha
ul

ÔÛ× …çÞ ðoË_i ¡Ê ^۳׳ k³niæœ ‚³Î ÔÞ, Vä³Ö ïœ o³Ö, سq… g³jÒæ
b
.a

óèßrÖ] oÖ, ÜãÛ× …çße Ü×ÃÖ] Ø✠oÊm Ýçm èÛ×¾ oÊ oÏfjÊ (hçÞ„Ö] l^Û׿e
w
w

èm‚â änì¢ ð†ÛÖ] p‚✠^³Ú V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î †Û àe] à³Âæ
w

DME
ó p 8… à  ^ã e å 8† m æ œ p ‚ â ^ ã e ² ] å ‚ m ˆ m è ÛÓ u è Û× Ò à Ú Ø –Ê œ
(Œ^ßÖ] äÛ×Âæ (†níÖ] Ü×ói V 7 o‰FçÚ oÖ, Ù ²] ouæœ VgÃÒ Ù^Î
óÜãÞ^ÓÛÖ ]ç4uçjŠm Ÿ oju Üâ…çfÎ äÛ×ÃjÚæ Ü×ÃÖ] Ü×ÃÛÖ …çßÚ oÞ¬Ê
^Ú o× ÔÖ8œ Ÿœ VÙ^ÏÊ (8^ãrÖ] à Œ^f àe] kÖª‰ Vp8‡¢] Ù^³Îæ
äÏËÖ]æ ] ofßÖ] à߉æ á!†ÏÖ] änÊ Ü×Ãi ÷]‚rŠÚ oßfi ? 8^ãrÖ] àÚ ÔÖ †nìçâ
óàm‚Ö] oÊ
ó ÌnÕ ‚ߊe æ†Û àe ä×Ö]‚f &m‚u àÚ NTLKN á^Ûm¦] gÃ: oÊ oÏãnfÖ] äq†ìœ DME

OO
 àe †Û àÚ‡ á^nßfÖ] oÊ Œ^ß³Ö] Ùæ^³_³i VÙ^³Î p…]‚³Ö] ܳnÛ³i à³Âæ
(èÂ^Ûre Ÿ, Ý¡‰, Ÿ äÞ, š ø …¢] š ø …¢] ! h†ÃÖ] †4ÃÚ ^m VÙ^ÏÊ ” h^_íÖ]
àÚæ (äÖ ÷]†nì ÔÖƒ á^Ò äÏÊ o× äÚçÎ å8ç‰ àÛ³Ê Ÿœ (èÂ^³_³e Ÿ,é³…^³Ú, Ÿæ
óäÃfi] àÛÖæ äÖ ^Ò¡â ÔÖƒ á^Ò äÏÊ †nÆ o× äÚçÎ å8ç‰
èãfßÚæ (àm‚Ö] oÖ, gf‰ äÞ¬Ê (Ü×ÃÖ] ]çÛ×Ãi VÙ^Ïm á^Ò V8†³fÛ³Ö] Ù^³Î
‹Ö^rÛÖ] oÊ èבææ (èe†ÇÖ] oÊ gu^‘ æ (è4uçÖ] o³Ê ‹³Þ©³Úæ (سq†³×³Ö
óèq^vÖ] g×› oÊ èÃm…ƒæ (Ù^Û×Ö gÖ^qæ
ÜjßÒ á, æ (Üãi‡†e ^Òç×Ú ÜjßÒ á¬Ê (Ü×ÃÖ]çf×›] VÄËϳ۳Ö] à³e] Ù^³Îæ

rg
i.o
óÜãj4 èÎç‰
á¬Ê (ÔÖƒ ÔfrÃm ¡Ê á^_׉ æœ Ù^Ûe Œ^ßÖ] ÔÚ†Òœ ]ƒ, V^÷–mœ Ù^Îæ w
ad
in

óàm8 æœ Ü×ÃÖ ÕçÚ†Òœ ]ƒ, ÔfrÃnÖ àÓÖæ (^ãÖ]æˆe èÚ]†ÓÖ] Ù]æ‡

n al

óh8¢]æ (èÞ^Ú¢]æ (äÏËÖ] V8çŠm ᜠ^ãfu^’Ö ‚e Ÿ è$¡$ VÙ^Ïmæ

sa
ha

oÇje] á, (ÜÖ^ àÚ©Ú VÙ^Î ? Ø–Êœ Œ^ßÖ] pœ VÜnÓvÖ] á^ÛÏ×Ö ØnÎæ

b ul

ó‚qæ †níÖ] å‚ßÂ

.a
w

V ä Ö Ù ^ Ï Ê ? é † ’ f Ö ] Ø â œ ‚ n ‰ à Ú V á ] ç Ë ‘ àe ‚ Ö ^ í Ö t ^ r v Ö ] Ù ^ Î æ
w
w

Üãßm8 oÊ änÖ, Œ^ßÖ] t^ju] VÙ^³Ï³Ê ? oÖçÚ çâæ ÔÖƒ ÌnÒæ VÙ^ÏÊ (àŠv³Ö]
Ÿ, 醒fÖ] Ø✠Í]†jœ àÚ ÷]‚uœ kmœ… ^Úæ (Üâ^nÞ8 oÊ Üã߳ o³ß³Ç³j‰]æ
Ù^ÏÊ ä³Û× gjÒæ ä³ÖçÎ ÄÛjŠnÖ ä³³nÖ, ä³³jϳ׳u o³Ê Ù糑ç³Ö] Ý憳m ç³âæ
ó 8 8 © Š Ö] ² ] æ ] „ â V t ^ r v Ö ]
oßje^Ê (l^rvÖ] ˜Ãe oÊ su á^nˉ oeœ àe èmæ^Ã³Ú áœ ^³ß³mæ…æ
(ØÊçÞ àe æ†Û àe辆Πèße, äjqæ‡ äÃÚæ än× ‹×rÊ (÷^Š×r³Ú x³_³e¢^³e
VoßÇm äi†nÏ ÄÊ… ‚Î ÜãßÚ h^j ]ƒ,æ (ÜãÖ Ù^q… o×ÂèÂ^Ûre çâ ]ƒ¬Ê
h†ÃÖ] kne àÚ é‚×rÖ] †³–³ìœ oßʆ³Ã³m à³Ú †³–³ì¢] ^³³Þœæ
OP
 h†³ÓÖ] ‚ϳ o³³Ö,ç³Ö‚³Ö] £³Û³m ]‚q ^Ú Øq^Šm o߳׳q^³Šm à³Ú
VÙ^Î (gÖ^› oeœ àe†ËÃq àe á¡Ê V]çÖ^³Ï³Ê ? ]„â àÚ Vèmæ^ÃÚ Ù^ϳÊ
VoßÇm Ý¡Æ ÜãnÊ èÂ^Ûreçâ ]ƒ, Ü$ (gâ„n×Ê Ðm†_Ö] äÖ ]ç×ì
†Æ¢] oe oÊm ØnÛÖ] ‚³Î ‚³ß³Â oßÞ†’eœ o³ß³Þ†³Ò„³m ^³³Û³ß³ne
†ÛÏÖ] oËím سâæ å^³ß³Ê†³Â ‚³Î ÜÃÞ à׳Πo³j˳Ö] à³Ê†³Ã³i à³×³Î
äÖ ]ç×ì VÙ^Î (èÃne… oeœ àe ²]‚f àe †Û³Â V]ç³Ö^³Î ? ]„â àÚ VÙ^Î
VÙçÏm Üã–ÃfÊ (äÞçÖªŠm Øq… Ùçu èÂ^Ûre çâ ]ƒ, Ü$ (gℳn×³Ê Ð³m†³_³Ö]

rg
à äÞçÖªŠm (oÚ…œ ᜠØfÎ kÏ×u VÙçÏm ܳ㖳óeæ (г׳uœ ᜠسfÎ k³nÚ…

i.o
w
àe ²] ‚f ]„â V]çÖ^Î ? ]„â àÚ VÙ^ÏÊ (svÖ] Ô‰^ßÚ àÚ Üãn× k×Ójœ ð^njœ
ad
²]æ ]„âæ (͆4Ö] Ôneœæ ]„â VÙ^ÏÊ è¾†Î èße] äjqæ‡ oÖ, k³Ë³jÖ^³Ê (†³Û³Â
in
al

óé†ìŸ6 ]æ ^nÞ‚Ö] ͆j

n
sa

[PVÍ^Ïu¢]] XXÜõ×ûÂ
ô àûÚùô éõ …ø^³³þ$ø]* æû]*ZZ Ù äÖçÎ oÊ èßnn àe á^nˉ Ù^³Îæ
ha
ul

óÝ¡ŠÖ] Üãn× ð^nfÞ¢] àÂèm]æ†Ö] VÙ^Î

b
.a
w
w
w

OQ
 h ^³³þ ³þ ³þ eþ
än× ˜vÖ]æ †Ç’Ö] oÊ Ü×ÃjÖ] Ø–Ê
oÊ ª4Þ ®j ^Þ ^Ûmœ V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î o×â^fÖ] èÚ^Úœ oeœ à³Â
ànÃf‰ †qœ äÖ ²] gjÒ ÔÖƒ o³×³Â ç³âæ †³fÓ³m o³ju é8 ^fÃÖ]æ Ü×óÖ] g³×³›
DME
ó^Ïm‚‘
h^j çâæ Ü×ÃÖ] Ü×Ãi àÚ V Ù^³Î ] ²] Ù牅 ᜠé†m†â oeœ à³Â æ
o× gi^ÓÖ^Ò á^Ò àŠÖ] oÊ Øì‚m ^Ú ‚Ãe Ü×ÃÖ] Ü×Ãi àÚæ (†ru ܳjç³Ò á^³Ò

rg
DNE

i.o
óð^ÛÖ] †ã¾
w
ad
ó†rvÖ] oÊ ™ÏßÖ^Ò †Ç’Ö] oÊ &m‚vÖ] g×› VàŠvÖ] Ù^Îæ
in

óèÎ…æ æœ Œ^›†Î oÊ änÖ,†¿Þœ oÞªÓÊ h^j ^Þœæ k¿Ëu ^Ú ^Úœ VèÛÏ× Ù^Îæ
n al

á, ÜÓÞ¬Ê Ü×ÃÖ] ]çÛ×Ãi Vänìœ oßfÖæ änß³fÖ o³×³Â à³e ೊv³Ö] Ù^³Îæ
sa
ha

ógjÓn×Ê ÀËvm ÜÖ àÛÊ (]‚Æ Üâ…^fÒ ]çÞçÓi ÝçÎ …^Ç‘ ]çÞçÓi

b ul

(å„â ÀËu] Vè–m†Ê oÊ h^j^Þœæ Ünâ]†³e, o³Ö Ù^³Î V™³Û³Â¢] Ù^³Î

.a
w

ó^ãß ٪Ši ᜠÔ×ÃÖ

w
w

ÜÖ^ oÊ Œ^ßÖ] ‚⇜ [á,] !oße ^m VänßfÖ ÙçÏm †neˆÖ] à³e é æ†Â á^Òæ
kßÒ oÞ, (ÝçÎ …^fÒ ]çÞçÓi ᜠáçÓjçi ÜÓÞ¬Ê (oßÚ ]çÛ×ÃjÊ oùÖ, ]çÛ×ãÊ (ä³×³âœ
(oßÞçÖªŠm Œ^ßÖ] ØÃq kÒ…8œ ^Ú àŠÖ] àÚ kÒ…8œ ^Û×Ê (oùÖ, †¿³ß³mŸ ÷]†³ndz‘
óä×ãrnÊ äßm8 †Úœ àÚ ®j à ٪Šm ᜠàÚ −†Úœ o× ‚jœ ®j ^Úæ
V²] äÛu… p†e†fÖ] Ðe^‰ Ù^Îæ
h8¢] é†fÓÖ] ‚ß ÄËßm ‹³nÖæ ØãÚ oÊ ']‚u¢] h8¢] ÄËßm ‚³Î

ó^Ïm‚‘ ànÃf‰æ ànß$] VänÊæ (ÌnÕ #^߉¬e MNUKT DSQULE †nfÓÖ] oÊ oÞ]†f_Ö] äq†ìœ DME
óOOOKM‚ñ]æˆÖ] ÄÛrÚ oÊ oÛ%nãÖ] äÖ^Î óÌnÕ ‚ߊe †nfÓÖ] oÊ oÞ]†f_Ö] äq†ìœ DNE

OR
 g4íÖ] ^ãjÚçÎ ]ƒ, àn׳i à³Öæ kÖ‚jÂ] ^ãjÚçÎ ]ƒ, á璳dzÖ] á,
ó^÷f›… á^Ò ]ƒ, àn_Ö] Äf_m ^ÛÞ, V]„â Ø%Ú oÊ Ù^Ïmæ
óåæ‚ ÌÞœ ÜÆ…œ å‚Öæ h8œ àÚ VÙ^Ïm á^Òæ
óäe8œ àŠuœæ (Õ‚Öæ ݆ҜVáçÖçÏm ]çÞ^Ò Vàm†n‰ àe ‚ÛvÚ Ù^Îæ
VäßeŸ Ý¡ŠÖ] ^Ûãn× 8æ]8 àe á^Ûn׉ Ù^Î V†n%Ò oeœ àe onvm Ù^³Î
óå‚Öæ à ^’ÃÖ] Äʆm ¡Ê åæ‚ ÀnÇm áœ8]…œ àÚ
Vämç_ËÞ ²] ‚f çeœ Ù^Î

rg
†Ç’Ö] oÊ kÛ×Ãi ^Ú Œõ ^ße kŠÖæ †fÓÖ] oÊ kÛ×Ãi^Ú oŠÞœ oÞ]…œ

i.o
†fÓÖ] oÊ Ü×vjÖ^e Ÿ, Ü×vÖ] ^³Úæ ^f’ôùÖ] oÊ Ü×ÃjÖ^e Ÿ, Ü×ÃÖ] ^³Úæ
w
ad
†rvÖ] oÊ ™ÏßÖ^Ò Ü×ÃÖ] änÊ oËôÖ ¢ö ^f’Ö] oÊ Üö×ÃÛÖ] gø×ÏÖ] Ð×Ê çÖæ
in

†’fÖ]æ ÄÛŠÖ]æ ð†ÛÖ] g×Î Ø$ Òø ]ƒ,

al

ÌŠÃi Ÿ, gn4Ö] ‚Ãe Ü×ÃÖ] ^Úæ

n
sa

†Ú8 ‚ÏÊ ]„âæ ]„³â ä³i^³Ê à³Û³Ê Ð_ßÚæ ØÏ á^ß$] Ÿ, ð†ÛÖ] ^Úæ
ha
ul

V†ì! Ù^Îæ
b
.a

é8ŸçÖ] Ý‚³Î ijÊ^³³ß³e ‹³³n×³Ê ^³fnfÖ ‚Öç³m Ü³Ö ð†³³Û³Ö] ^³³Ú ]ƒ,
w
w
w

V†ì! Ù^Îæ
^³ß⃠Ñ懆³ÛÖ] o³j˳Ö^³³e …³³³³ ³³³³³’
þ ³Ï³i Ÿ ä³³³³$]‚³³v³³Ö] á,
^³³ß³‰ 䳳߳³Ú †³³fÒœ Ñ糳˳³nÊ ä³³³³×³³Ï³³Â o³³³Ò „³³i à³³³Ó³³³Ö
àvÞæ h^ãj àe] ^ßÖ Ù^Î Váç4q^ÛÖ] àe hçÏÃm à³e ̉ç³m Ù^³Îæ
]ƒ, á^Ò h^_íÖ] àe †Û á¬Ê (ÜÓÞ^߉œ è$]‚vÖ ÜÓŠËÞœ ]æ†Ïv³i Ÿ Vä³Öª³ŠÞ
óÜãÖçÏ é‚u Äfjm (Üâ…^4j‰^Ê á^njËÖ] ^Â8 Ø–ÃÛÖ] †Ú¢] äe ÙˆÞ
h^4Ö k×Î h^j ^Þœæ ] ²] Ù牅 ˜fÎ ^ÛÖ VÙ^Î Œ^f àe] àÂæ
ÜãßÚ Ü×Ãjß³Öæ ]²] Ù牅 h^v‘œ ÙªŠß×³Ê Ü³×³â ! á¡Ê ^m V…^’³Þ¢] à³Ú

OS
oÊæ ÔnÖ, áçq^jvm Œ^ßÖ] p†iœ ! Œ^f àe] ^m ÔÖ grÃÖ] VÙ^Î (†n%Ò ÜãÞ¬Ê
o× k×fÎœæ ÔÖƒ kÒ†jÊ VÙ^³Î ?] ²] Ù牅 h^v‘œ àÚ p†i àÚ š…¢]
&m‚vÖ] oÊ Øq†Ö] oiŸ6 kß³Ò á¬³Ê (] ²] Ù牅 h^v‘œ Äfjiæ èÖªŠÛ³Ö]
(äe^e o× oñ]8… ‚‰çiªÊ (¡ñ^Î å‚qªÊ (] ²] Ù牅 àÚ äÃÛ‰ äÞœ oßÇ×fm
Ù牅 Ü àe] ^m VÙ^Î t†ì ]ƒ¬Ê (t†í³m o³ju o³ãqæ o³×³Â x³m†³Ö] o³Ë³Ši
(] ²] Ù牅 à ä$‚vi ÔÞœ Ôß &m‚u o߳dz׳e VÙç³Îª³Ê ? ÔÖ^Ú !]²]
^Þœ VÙçÎªÊ (Ôni! oju oùÖ, k%Ãe ¡ãÊ VÙçÏnÊ VÙ^Î (ÔßÚ äÃÛ‰œ ᜠkffuª³Ê
] ²] Ù牅 h^v‘œ g⃠‚Îæ oÞ]†m ÔÖƒ ‚Ãe Øq†Ö] á^ÓÊ (Ôni! ᜠÐuœ

rg
i.o
DME ø ßÒ VÙçÏnÊ oùÖ, Œ^ßÖ] t^ju]æ
óoßÚ ØÏÂœ k
w
ad
ó]æ8çŠi ᜠØfÎ ]çãÏËi V ” †Û Ù^Îæ
in

óänÖ, Øním ojÚ p…‚m Ÿ ÜÒ‚uœ á¬Ê ]çÛ×Ãi V8çÃŠÚ àe ²] ‚f Ù^Îæ
n al

kniœ Váç4q^ÛÖ] èÛ׉ oeœ àe ˆmˆÃ³Ö] ‚³f à³e Ô׳۳Ö] ‚³f Ù^³Îæ
sa
ha

o× oùÖ, ˆjâ] k$‚vi ^Û×Ê (àŠÖ] &m‚u ^Þœæ oÚ]ˆvÖ] ²] ‚f à³e …„³ß³Û³Ö]
b ul

Ô×ÛÖ] ‚f VäÖ k×Ï³Ê ? kÞœ àÚ VoÖ Ù^ÏÊ (èu^’ËÖ] ˜Ãe oùÊ pœ… ^Û³Ö p†³nÆ
.a
w

óÕ ð^ωæ Õ ð]„u ÔÃÚ á¬Ê (Ü×ÃÖ] g×›] VÙ^ÏÊ (èÛ׉ oeœ àe ˆmˆÃÖ] ‚f àe
w
w

!oße^m VäßeŸ Ù^Î ÜnÓvÖ] á^ÛÏÖ á, Väneœ à o× àe o³‰ç³Ú Ù^³Îæ

ó†nfÓÖ] o× Ð4m Ü×ÃÖ] ð^Çje] á¬Ê (÷]†nÇ‘ Ü×ÃÖ] Èje]
Ü×ÃÖ] g×_mŸ ¼Î ^e^j kmœ…^Ú VoÚ]ˆvÖ] …„ßÛÖ] àe ܳnâ]†³e, Ù^³Îæ
óäjÛu… Ÿ, é‚u äÖ kÞ^Ò ]ƒ, ^Ûn‰ Ÿæ
†ÏjËm ojÚ p…‚m Ÿ ÜÒ‚uœ á¬Ê (Ü×ÃÖ^e ÜÓn× V 8ç³Ã³ŠÚ à³e] Ù^³Îæ
ó - å‚ß ^Ú oÖ, æœ - änÖ,

óMPTKM oÚ…]‚Ö] äq†ìœ DME

OT
 h ^³³þ eþ
Ü×ÃÖ] g×› oÊ è×u†Ö] †Òƒ
Øq… ^Û³mœ V]²] Ù牅 Ù^³Î VÙ^³Î ” p†Ãj¢] o‰ç³Ú o³eœ à³Â
^ãÏjÂœæ (^ãfm8ªi àŠuªÊ ^ãe8œæ (^ãÛn×Ãi àŠuœæ ^ãÛ×ÃÊ (é‚nÖæ å‚ß kÞ^Ò
ä×Ê (äe… Ðu p8œæ änÖ]çÚ Ðu p8œ Õç×ÛÚ ^³Û³mœæ (á] †³qœ ä³×³Ê (^³ãq戳jÊ
‚ÏÊ (®j †nÇe^â„ì V&m‚vÖ]]„â èm]æ… ‚Ãe Ùç³Ï³m o³fó4Ö] á^³Òæ óá]†qœ
DME
óèßm‚ÛÖ] oÖ, ^ãÞæ8 ^ÛnÊ Øu†m Øq†Ö] á^Ò

rg
i.o
h^v‘œ àÚ Øq… à &m‚u oßÇ×e VÙ^Î ²] ‚f à³e †³e^³q à³Âæ
w
ad
oju ]†ãj änÖ, l†‰ Ü$ (o×u… än× l8‚4Ê (]†nÃe kÃje^Ê (]²] Ù牅
in

änÖ, k׉…œæ äÖˆßÚ kniªÊ (p…^’Þ¢] ‹nÞœ àe ²] ‚f ]ƒ¬Ê (Ý^4Ö] kÚ‚³Î
n al
sa

Vk×ÏÊ ? ²] ‚f àe †e^q VÙ^ÏÊ (Ù牆Ö] oùÖ, Äq†Ê (h^fÖ] o׳ ]†³e^³q áœ
ha

ÔÞœ Ôß oßÇ×e &m‚u Vk×Î VÙ^Î (oßÏßjÂ]æ äjÏß³jÂ^³Ê où³Ö, t†³í³Ê (ܳóÞ
b ul

Ù牅 kÃÛ‰ VÙ^Î (äßÚ ^Þœ äÃÛ‰œ ÜÖ ÜÖ^¿Û³Ö] o³Ê ] ²] Ù牅 àÚ äjÃÛ‰
.a
w

DNE
óóó&m‚vÖ] †Ò„Ê (ÙçÏm ] ²]
w
w

èfÏ ]æ†fìœ †’Ú Ý‚Î ^Û×Ê (†Ú^ àe èfÏ o³Ö, hç³mœ ç³eœ سu…æ
Ðfm ÜÖ Ü׊ÛÖ] †j‰ oÊ ] ²] Ù牅 àÚ äjÃÛ‰ ^Ú ^ß$‚u VÙ^Î (änÖ, t†í³Ê
÷^Û×ŠÚ †j‰ àÚ VÙçÏm ] ä×Ö] Ù牅 kÃÛ‰ Ù^Î (Õ†nÆæ p†nÆ äÃÛ‰ ‚³uœ
͆’Þ]æ ^ãfÒ†Ê äj×u]… hçmœ çeœ oiªÊ óèÚ^nÏÖ] Ýçm ²] å†j‰ èmˆì o³×³Â
DOE
óä×u… Øu ^Úæ èßm‚ÛÖ] oÖ,
óDOTSE Ü׊Úæ DQLTOEp…^ífÖ] äq†ìœ DME
óofâ„Ö] äÏÊ]ææ PSR-PSQKN ÜÒ^vÖ] ävv‘æ (PUQKO DMRMOTE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DNE
MQOKP DMSQNRE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DOE

OU
h^³v‘œ àÚ Øq… à &m‚vÖ] ^³ß³Ç³×³fm á^³³Ò VŒ^³³f à³e] Ù^³³Î
kßÒ oßÓÖæ (k×ÃÊ oß$‚vnÊ oßònrm oju änÖ, ؉…œ ᜠªjœ ç×Ê (]ofßÖ]
óoß$‚vnÊ oÖ, t†ím oju äe^e o× ØfÎªÊ änÖ, g⃜
g×› oÊ Ý^m¢]æ oÖ^n×Ö] †n‰¢ kß³Ò á, Vg³nŠÛ³Ö] à³e ‚³nó‰ Ù^³Î
ó‚u]çÖ] &m‚vÖ]
ó͆u oÊ ‚nÉ çeœ Øu… ÔÖ„Òæ (͆u oÊ Øu… ^Îæ†ŠÚ áœ pæ…æ
àÚ ÐÊœ oÊ Ü×ÃÖ g×›œ á^Ò Œ^ßÖ] àÚ ÷]‚uœ ᜠkÛ×Â^Ú VofÃ4Ö] Ù^Î
óÑæ†ŠÚ àÚ Ñ^ÊŸ6 ]

rg
i.o
àÚ †’ÛÖ] oÖ, gÒ…¢ kßÒ á, VoÚ†–vÖ] ²] ‚nf àe †³Še Ù^³Îæ
w
ad
óäÃÛ‰¢ ‚u]çÖ] &m‚vÖ] oÊ …^’Ú¢]
in

„íi] ᜠ7oF‰çÚ oÖ, oFÖ^Ãi ²] o³uæœ V…^³ß³m8 à³e ÔÖ^³Ú Ù^³Îæ

nal

Ôn×ÃÞ Ñ†íi oju †fÃÞ]æ (Ü×ÃÖ] g×›] Ü$ (‚m‚u àÚ ÷^’Âæ ‚m‚u àÚ àn×óÞ
sa
ha

óÕ^’ †ŠÓßiæ Õ¡ÃÞ Ð×íi æœ

ul

àÛnÖ] o’Îœ oÖ, Ý^4Ö] o’Îœ àÚ †Ê^‰ ¡÷q… ᜠçÖ Vofó4Ö] Ù^³Îæ

b
.a
w

óÅ^• å†Ë‰ ᜠkmœ… ^Ú èÛÓu èÛ×Ò ÄÛŠnÖ

w
w

PL
 h ^³³þ ³þ eþ
g’ßÖ]æ ð]æ£Ö] o× †f’Ö]æ g×_Ö] èÚ]‚j‰] o× ˜vÖ]
óÜ×ÃjÖ] Õ†jm ᜠÜ×ÃÖ] å‚ß áçÓm ‚u¢ oÇfßm Ÿ VÔÖ^Ú àe ‹Þœ Ù^Î
oÖ, ÔÛ×Ãi pçÏjÖ] á8^ÃÚ àÚ á, V] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î †e^q àÂæ
‚âˆm ^ÛÞ,æ (änÊ é8^mˆÖ] è×Î kÛ× ^ÛnÊ “ÏßÖ]æ (Ü×Ãi ÜÖ^Ú Ü× kÛ׳ ‚³Î ^³Ú
DME
óÜ× ^Ûe äÂ^ËjÞ] è×Î Ü×Ãm ÜÖ^Ú Ü× oÊ Øq†Ö]
gÖ^›æ Ü× gÖ^› (^ãjÛãÞ o–Ïß³i Ÿ á^³Úç³ãß³ÚVŒ^³f à³e] Ù^³Îæ

rg
DNE
óå†nÆæ ‹Þœ &m‚u àÚ ^÷ÂçÊ†Ú pæ…æ (^nÞ8

i.o
w
ad
ä׳qœ å ð^q à³Ú V] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î Œ^f à³e ²] ‚³f à³Âæ
in

DOE
óèq…‚e Ÿ, áçnfßÖ] ä×–Ëi ÜÖ Ý¡‰¦] äe onvnÖ ^÷Û× g×_m çâæ
n al

VÙçÏm ]²] Ù牅 ^ÃÛ‰ ^ÛãÞœ ÷^ÃnÛq …ƒ oeœæ 醳m†³â o³eœ à³Âæ
sa
ha

DPE ÷
ó]‚nãj l^Ú Ù^ÛÖ] Ô×i o× çâæ Ü×ÃÖ] gÖ^› lçÛÖ] ð ^q ]ƒ,
b ul

óé ^nvÖ] kߊu ^Ú VÙ^Î ?Ü×ÃjÖ] àŠvm ojÚ oÖ , VäÖ ØnÎ ] xnŠÛÖ] ᜠpæ…æ
.a
w

(²] ð^j á, l^ÛÛÖ] oju VÙ^Î ? Ü×ÃÖ] g×_i ojÚ oÖ, VÕ…^fÛÖ] àeŸ سnÎæ
w
w

óÔÖƒ ‚³³þ þÃe ^ãf³³þ jþ Òœ ÜÖ oß³þÃËßi ojÖ] èÛ×ÓÖ] ØÃÖ VÙ^³þÏÊ (ÔÖƒ Ø%Ú p†ìœ é†Ú äÖ ØnÎæ
VÙ^ÏÊ ? Ü×Ãjm ᜠð†ÛÖ^e àŠvm ojÚ oju Vð¡ÃÖ] àe †Û çeœ Øò³‰æ
óé^nvÖ] äߊvi Ý]8^Ú
VÙ^Î ? Ü×ÃÖ] g×› oÖ, Œ^ßÖ] tçuœ àÚ Vèß³n à³e á^³n˳‰ سò³‰æ
óxfÎœ äßÚ ª_íÖ] ᢠ(ÜãÛ×Âœ
óÌnÕ #^߉¬ePMPKM #]‚Çe îm…^i oÊ gn_íÖ] æ RPKODNPNUE¼‰æ¢] oÊ oÞ]†f_Ö] äq†ìœ DME
óofâ„Ö] äÏÊ]ææ (ànín<Ö] ½†: o× ävv‘æ MRUKM ÜÒ^vÖ] äq†ìœ DNE
÷
ó¡‰†Ú àŠvÖ] à MMNKMoÚ…]‚Ö] å]æ…æ (STKO îm…^jÖ] oÊ gn_íÖ] äq†ìœ DOE
óärm†íi†Ú DPE

PM
? Ü×Ãjm ᜠîn4Ö^e àŠvmœ VáçÚªÛ×Ö p‚ãÛÖ] à³e …ç³’³ß³Û³Ö] Ù^³Îæ
óäe àŠvm Ü×ÃjÖ^Ê äfnÃm ØãrÖ] á^Ò á, VÙ^ÏÊ
ó¡÷â^q kßÒ knßÇj‰] ]ƒ¬Ê (÷^Û×ÃjÚ kßÒ ^Ú ^÷ÛÖ^ Ù]ˆiŸ Vá^ŠÆ àe] Ù^Îæ
h^v‘œ Ü׳ èÚ^³Â l‚³qæ VÙ^³Î ä³Þœ ” Œ^f àe] à³Â ^³ß³mæ…æ
çÖæ (Üâ‚uœ h^fe Øn΢ kßÒ á, (…^’Þ¢] àÚ ovÖ] ]„⠂߳ ] ²] Ù牅
óäŠËÞ gn› ÔÖ„e oÇjeœ àÓÖæ (oÖ áƒœ kòj
ŸçÖæ (é†m†â çeœ †%Òœ áçÖçϳm Œ^³ß³Ö] á, VÙ^³Î é †m†â oeœ à³Âæ
ö²] Ùø ø̂ Þû*] «Úø áøçûÛöjöÓûmø àømû„ô$Ö] á$ ,ôZZ¡i Ü$ (^%m‚u k$‚u ^³Ú ²] h^³jÒ o³Ê á^³jm!

rg
i.o
lô^³ßønùô føÖû] àøÚô ^³ßøÖû ø̂ ³³Þû*] «³³Úø áøçû³Ûö³jöÓû³mø àø³mû„ô³$Ö] á$ ,ôZZ æ [MSPV醳³Ï³fÖ]] XXhô^jøÓô³Öû] àø³Úô
w
ad
Ñ]牢^e ÐË’Ö] Üã×Ç4m á^Ò àm†q^ãÛÖ] ^ß³Þ]ç³ì, á,æ ([MQUVé†ÏfÖ]]XXp‚FãöÖû]æø
in
al

݈×m á^Ò é†m†â ^eœ á,æ (ÜãÖ]çÚœ oÊ ØÛÃÖ] Üã×Ç4m á^Ò …^’Þ¢] ^³ß³Þ]ç³ì,æ
n

DME
sa

óá憖vm Ÿ^Ú †–vmæ äß_e Äf4nÖ ] ²] Ù牅

ha

ᜠ^ãßÚ (á^ÃÚ äÏËÖ] àÚ &m‚vÖ] ]„â oÊ V ä×Ö] äÛu… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î

b ul
.a

Ü×ÃÖ] …^ã¾, ^ãßÚæ (ÙˆßÛÖ] ²] h^jÒ ÜÓu äÛ³Ó³u ] ²] Ù牅 à &m‚vÖ]

w
w

…^%m¦] ^ãßÚæ (èfƆ×Ö †nŠnÖ^e o•†Ö]æ ð^Û×ÃÖ] èÚ‡¡Ú ^ãßÚæ (äÛn×Ãiæ å†4Þæ
w

ó^ãfŠÓeæ ^nÞ‚Ö^e Ù^ÇjjŸ] o× Ü×Ã×Ö

²]‚f àe ²] ‚nf oiªm ˆmˆÃÖ] ‚f àe †Û kmœ… V8^ÞˆÖ] çeœ Ù^Î
óäfru ^Ûe…æ äÖ áƒœ ^Ûe†Ê (Œ^f àe] Ü× à äÖªŠm
VÕ…^fÛÖ] àe] Ù^Îæ
†f’Ö^³Ò ä³³ß³Ú Ñ愳Ö] −‚³eæ 䳳۳ó› „³m„³Ö ܳ׳³Ã³³Ö] †³³ì!
ó†ÏËÖ] ÜÛ änÊ Ñ]„m oju Ù^ßm àÖ †Ú¢] ]„â á,VÙç³Ï³m ÔÖ^³Ú á^³Òæ
óDROUSEÜ׊Úæ DTMMEp…^ífÖ] äq†ìœ DME

PN
oÊ äjne Ìω g4ì Å^e oju Ü×ÃÖ] g×› oÊ †ÏËÖ] àÚ èÃne†e Ùˆ³Þ^³Ú †³Òƒæ
ó†ÛjÖ] é…^’Âæ gneˆÖ] àÚ èßm‚ÛÖ] Øe]ˆÚ o× oÏ×m^Ú ØÒªm á^Ò ojuæ (Ü×ÃÖ] g×›
ó‹×Êœ &m‚vÖ] g×› àÚVèfÃj Ù^Îæ
xÖœ àÚ Vgñ^ÇÖ] ÜÓßÚ ‚â^4Ö] È×fnÖ VÙ^Î äÞœ ^÷–³mœèfój à³Â pæ…æ
ó†ÏËÖ] ä$…æœ Ü×ÃÖ] g×› oÊ
än’vi Ÿ àÚ ^ßÃÚ äf×›æ (Ü×ÃÖ] ]„â ^ßf×› ‚ÏÖ V ̉ç³m ç³eœ Ù^³Îæ
o–Êœ ^ÛÖ Œ^fÃÖ] ^eœ ᜠÔÖƒæ (äf×Î àf×Ö] Èe8 àÚ Ÿ, ^ßÚ äe ÄËjÞ] ^Û³Ê (é†%Ò

rg
(Ü×ÃÖ] Ø✠àÚ ^ãnÊ á^Ò àÚ èÚ^ änÖ, Ý‚ÎªÊ (èßm‚³Û³Ö] o³Ö, &³Ã³e †³Ú¢] ä³nÖ,

i.o
Ü$ (Ü×ÃÖ] g×› oÊ ]æ‚ÇßÊ (àf×Ö^e ^ßÖ äÞçí_×m ]ˆfì ^ßÖ áæ‚Ãm ^ß׳✠á^³Ó³Ê
w
ad
é‚n’Â æœ èŠm†â äÖ Äß’i ᜠ†¿jßm á^Ò àÚ ^ÚªÊ (ä×ÒªßÊ ÔÖƒ o³Ö, ijq†³Þ
in
al

óäÒ…‚Þ àvÞ ^ßÒ ^Ú ØÒ äiçËm oju ä×Ç4m ÔÖƒ á^ÓÊ

n
sa

àÛ Ö Ÿæ (Äf 4m oj u Ø Ò ªm à Û Ö Ü×à Ö] x ×’³mŸ Vá ç³ß ³v ³‰ Ù ^³Î æ

ha
ul

óäeç$ ØŠÇ e Üjãm

b
.a

óäf×Î àf×Ö] цuœ àÚ Ÿ, †Ú¢]] „â oÊ x×ËmŸ VàŠvÖ] àe ‚ÛvÚ Ù^Îæ

w
w

(x×ËnÊ ‹ËßÖ] ˆÂæ Ù^ÛÖ^e ‚uœ Ü×ÃÖ] ]„â g×_³m ŸVo³Ã³Ê^³4Ö] Ù^³Îæ
w

óx×Êœ Ü×ÃÖ] èÚ†uæ ™nÃÖ] Ðn•æ ‹ËßÖ] èÖ„e äf×› àÚ àÓÖæ

àÓmÜÖ æ h^jÓÖ] oÊ oßjÃÊ‚Ê (oÚœ†ru oÊ ^Ûnjm kßÒ VoÃÊ^4Ö] Ù^Î
^Û×Ê (Ý^Î ]ƒ, äË×ìœ áœ oßÚ o•… ‚Î Ü×ÃÛÖ] á^ÓÊ (Ü×ÃÛÖ] o³_³Ã³i^³Ú ^³â‚³ß³Â
&m‚vÖ] ÄÛ‰œ kßÒæ ð^Û×ÃÖ] ‹Ö^qœ kßÓÊ (‚rŠÛÖ] k×ì8 á!†³Ï³Ö] k³Û³jì
(‹n›]†Î äe p†jjœ oßn_Ãi ^Ú oÚœ ‚ß àÓm ܳÖæ (^³ã¿³Ë³uª³Ê èÖª³ŠÛ³Ö]æœ
é†q oÊ äju†› £jÚ] ]ƒ¬Ê (änÊ gjÒªÊ å„ì! |ç×m ^Û¿³Â k³mœ… ]ƒ, k³ß³Ó³Ê
ᜠànnj†ÏÖ] ˜Ãe oÖ äÛ×ÓÊ àÛnÖ] o× Ù]æ Ý‚Î Ü$ VÙ^Î (^Ûm‚³Î ^³ß³Ö k³Þ^³Ò

PO
†4 èjŠe ^ãñ]8… kßâ†Ê (äe ØÛriœ oßn_Ãi ^Ú oÚœ ‚ß àÓm ÜÖæ (äfv³‘œ
ØÛ o× oß×ÛÃj‰] àÛnÖ] ^ßÚ‚Î ^Û×Ê óäÃÚ ^ãe k×ÛrjÊ (oßj_³Âª³Ê (÷]…^³ß³m8
oÊ èÓÚ… ^ÛÃÖ] Ý‚Îæ (¡Û oÞ8]ˆÊ (änÊ l‚ÛvÊ (¡Û oÞ8]ˆÊ (änÊ l‚Û³v³Ê
oeœ àe] knÏ×Ê (àÛnÖ] àÚ kÚ‚ÏÊ (†Òƒ ÔÖ„e oÖ …^_Ê (où× ]ç³ß³$ª³Ê (g³q…
]ƒ¬Ê ? áçÃß’iæ áçÃß’iæ ^ßÞçŠÖ^ri VÙ^Îæ oßíeçÊ (än× kÛ×ŠÊ onvm
knÏÖ Ü$ (äjÒ†jÊ VÙ^Î (Ý¡ÓÖ] àÚ ]„â çvÞæ ä³nÊ Ø³ì8 ®³j ܳ҂³u¢ ņ³j
^ÛÊ ÔjmŸæ ^ßjÇ×e ‚Î VÙ^Îæ oe gu†Ê (än׳ k³Û³×³ŠÊ (èß³nn à³e á^³n˳‰

rg
á^nˉ è¿ÂçÚ kÞ^ÓÊ VÙ^Î (‚Ãi Ÿæ än× ä×Ö p„Ö] ØÒ km8œ ^Úæ Ôß †³4jÞ]

i.o
óonvm oeœ àe] oe Äß‘ ^ÛÚ È×eœ p^m,
w
ad
ó÷]‚eœ ØãrÖ] Ùƒ oÊ oÏe èÂ^‰ Ü×ÃjÖ] Ùƒ ØÛjvm ÜÖ àÚ V]çÖ^Îæ
in
al

óå†nÆ ‹Ö^ri oju ÔÛ× ª_ì ͆Ãi Ÿ ÔÞ,Vhçmœ Ù^Îæ

n
sa

àÚ ^fm†Î kÖˆßÊ (é…^ri oÊ èÊçÓÖ] kniœ Vá^_ϳÖ] g³Ö^³Æ Ù^³Îæ

ha
ul

醒fÖ] oÖ, …‚vÞœ ᜠl8…œ è×nÖ á^Ò ^Û×Ê (änÖ, Ì×jìœ kßÓÊ (™Û³Â¢]
b

èöÓøñô?¡øÛøÖû]æø çøâö Ÿ$,ô äøÖFô] ?Ÿø äüÞ$ *] ö²] ‚øãôjøZZ èmŸ6 ] å„â œ†ÏÊ (Øn×Ö] àÚ ‚rãjÊ Ý^Î
.a
w

ô ] ‚øßûÂô àømû‚ôùÖ] á$ ,ô(ÜönûÓôvøÖû] ö̂ mû ô̂ ÃøÖû] çøâö Ÿ$,ô äø³ÖF,ô ?Ÿø ¼ôŠûÏôÖû^eô ^÷Ûñô«Îø Üô×ûÃôÖû] çöÖæ.]æø
w

²
w

Å8çj‰œæ (äe ²] ‚ãj ^Ûe ‚ãjœ ^Þœæ V™Û¢] Ù^Î [ MUVá]†Û Ù!]XXÝö¡ø‰û¬ôÖû]
( Ý ¡ ‰ ¦ ] ² ] ‚ ß Â à m ‚ Ö ] á , æ ( è à m 8 æ ² ] ‚ ß Â o ³Ö o ³â æ ( é 8 ^ ã 4 Ö ] å „ â ² ]
èmŸ6 ] å„â œ†Ïi ÔjÃÛ‰ oÞ, Vk×Î Ü$ (äjÂ8çÊ änÖ, læ‚³Ç³Ê (]…]†³Ú ^³ãÖ^³Î
Ÿ ²]æ VÙ^Î (äe oß$‚vi ÜÖ è߉ „ßÚ Õ‚ß³Â ^³Þ œ ? ^ãnÊ ÔÇ×e^ÛÊ ^â88†³i
k–Ú ^Û×Ê (ÝçnÖ] ÔÖƒ äe^e o× kfjÒæ kÛÎªÊ VÙ^³Î (èß³‰ ä³e Ôß³$‚³uœ
‚ f  à  Øñ ] æ ç e œ o ß$ ‚ u V Ù ^Î ( è ß Š Ö ] k– Ú ‚ Î ! ‚ Û vÚ ^ eœ ^ m V k ×Î è ß Š Ö ]
(èÚ^nÏÖ] Ýçm ^ãfu^³’³e ð^³r³m V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î 8ç³Ã³ŠÚ à³e ²]

PP
]ç×ì8œ (‚ãÃÖ^e oÊæ àÚ Ðuœ ^Þœæ (oùÖ, ‚ã p‚³f VoF³Ö^³Ã³i ²] Ùç³Ï³nÊ
DME
óè ß r Ö ] p ‚ f Â
àÚ ð^ßeœ Œ^ß³Ö] ᜠ]ç³Û³×³Â]æ V ^³ãf_³ì èf_³ì o³Ê ” o׳ Ù^³Îæ
óÜÒ…]‚Îœ ànfji Ü×ÃÖ] oÊ ]çÛ×ÓjÊ (àŠv³m ^³Ú −†³Ú] Ø³Ò …‚³Îæ (áç³ß³Šv³m
änÖ, äÏfŠm ÜÖ XXàŠvm ^Ú ðp†Ú] ØÒ èÛnÎZZgÖ^› oeœ àe o× ÙçÎ á, VÙ^ϳmæ
†•œ èÛ×Ò Ÿæ V]çÖ^Î ó^ãßÚ Ü×ÃÖ] gÖ^› o× ˜uœ èÛ×³Ò ‹³nÖ V]ç³Ö^³Îæ ó‚³uœ
ó^nÿj †ì¡6 Ö Ùæ¢] Õ†i^ÚVØñ^ÏÖ] ÙçÎ àÚ ànÛ×ÃjÛÖ]æ ð^Û×ÃÖ^eæ Ü×ÃÖ^e
àÚ©ÛÖ] Äf4m àÖ V ]²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î p…‚íÖ] ‚nÉ oeœ à³Âæ

rg
i.o
DNE
óèßrÖ] å^ãjßÚ áçÓm oju äÃÛŠm †nì àÚ
w
ad
(7 o‰çÚ oËjÒ Ÿ ®4e Ü×ÃÖ] àÚ oËjÓm ‚uœ á^ÒçÖ Vé³8^³jÎ Ù^³Îæ
in

û ø Ûû×ôùÂö ^Û$ Úô àÛøù×ôÃøiö áû*] o×FÂø ÔøÃöfi$*] Øûâø VÙ^Î äßÓÖæ

[RRVÌãÓÖ]]ó]‚÷j…ö k
al

ô ô
n
sa
ha
b ul
.a
w
w
w

óÌnÕ ‚ߊe OQKQØÚ^ÓÖ] oÊ p‚ àe]æ MUUKMLDMLPQOE †nfÓÖ] oÊ oÞ]†f_Ö] äq†ìœ DME
ógm†Æ àŠu &m‚u VÙ^Îæ DNRTRE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DNE

PQ
 ijÚþ ^³³þ q
þ h ^³eþ
Ü×ÃÖ] ^ãe Ù^ßi ojÖ] Ù^vÖ] oÊ
óÜ×ÃjÖ^e Ü×ÃÖ] ^ÛÞ,æ (÷^ÛÖ^ ‚ÖçmŸ Øq†Ö] á,V8çÃŠÚ àe ²] ‚f Ù^Î

rg
i.o
óÜ×ÃjÖ^e Ü×ÃÖ] Vð]8…‚Ö] çeœ Ù^Îæ
w
ad
óg×› ¡e Ü× Ÿæ (h8œ ¡e Äf› áçÓm Ÿ Vgnfj àe] Ù^Îæ
in

p‚mœ àÚ çÖæ åæ„íÊ (àÚ©ÛÖ] èÖ^• Ü×ÃÖ] VäÖ Ý¡Ò o³Ê ” o× Ù^Îæ
n al

óäßÚ ^ãÃÛ‰ àÛÚ èÛÓvÖ]„ìªm ᜠÜÒ‚Óuœ ÌÞªm Ÿæ (ànÒ†4ÛÖ]

sa
ha

]ç×ÃËi ÜÖ á, ÜÓÞ¬Ê (&m‚vÖ]]æ†Ò]„iæ ]æ…æ]ˆi VÙ^Î äÞœ ^÷–mœ äß³Âæ

b ul

óÜÓÛ× Œ…‚m
.a
w

óäe oÏʆe Ÿ, ð^_ àÚ kq†íj‰] p„Ö] t†íj‰œ ÜÖ Vsm†q àe] Ù^Îæ

w
w

ó&m‚vÖ] snãm &m‚vÖ] á¬Ê ]ç$‚vi Vp…‚íÖ]‚nÉçeœ Ù^Îæ

óå†Òƒ äñ^nu, á¬Ê (&m‚vÖ]]æ†Ò]„i VèÛÏ× Ù^Îæ
š†ÃnÊ (h^jùÓÖ] á^nf‘ oiªm á^Ò äÞœ ð^³q… à³e سnÂ^³Û³‰, à³Âæ
óoŠßm Ÿ oÒ (ä%m‚u Üãn×Â
(äÃÛŠi ànu äe '‚vÊ ^÷%m‚u kÃÛ‰ ]ƒ, VoÃí³ß³Ö] ܳnâ]†³e, Ù^³Îæ
óÕ…‚‘ oÊ h^jÓÖ^Ò áçÓm äÞ¬Ê (änãjj4m Ÿ àÚ äe '‚vi ᜠçÖæ
VÙ^Î ? Ü×ÃÖ] äe Ù^ßm p„Ö] gfŠÖ]^Ú Vð^ÛÓvÖ]æœ ð^Û×ÃÖ] ˜Ãe Øò³‰æ
óÄÛjrm äÖ É]†ËÖ^eæ (ÄÛjŠm äÖ gvÖ^eæ (Äfjm än× ”†vÖ^e

PR
 çÖ &m‚vÖ^e oß$‚vm Œ^f àe] á^Ò ‚ÏÖ V†nfq à³e ‚³nó‰ Ù^³Îæ
ók×ÃËÖ ä‰œ… ØfÎªÊ ÝçÎœ ᜠoÖ áƒªm
ÔßÚ ”†uœ Õ…‚‘ oÊ^Ú è‰…]‚Ú o× àÒ V‚Ûuœ àe Øn×íÖ] Ù^³Îæ
óÔfjÒ oÊ ^Ú è‰…]‚Ú o×Â
Üâ^ÏÖªÊ (xf‘œ oju Øn×Ö] où× Ùç_nÖ äÞ, VoÃíßÖ] Ünâ]†e, Ù^³Îæ
ä‰8œ VèÚ^‰œ çeœ Ù^Î (o×✠äe '‚uœ æœ (oŠËÞ àneæ o³ß³ne 䳉8œ ^³Û³e†³Ê
óä¿Ëuœ VÙçÏm
äÖ Ù^ÏÊ (äi†Ò]„Ú &m‚vÖ] ð^nu, á, Vo×nÖ oeœ àe àÛF u†Ö] ‚f Ù^³Îæ

rg
i.o
ól^Ú á^Ò ‚Î p…‚‘ oÊ äjnnuœ &m‚u àÚ ÜÒ (²] ÔÛu†m V8]‚j àe ²] ‚fÂ
w
ad
^ß$‚vjÊ ð]8…‚Ö] Ýœ ^ßniœ ‚³Ï³Ö Vèfj à³e ²] ‚³f à³e áç³Â Ù^³Îæ
in

é8^fÃÖ] kf×› ‚ÏÖ (oÞçÛj××Úœ^Ú VkÖ^ÏÊ ! ð]8…‚Ö] Ýœ ^m Õ^ß××Úœ V^ß×ÏÊ (^â‚ßÂ

n al

àÚ VkÖ^Îæœ (Ü×ÃÖ] é†Ò]„Ú àÚ oŠËßÖ oËjœ ^÷³nÿj l‚³qæ ^³Û³Ê (®³j Ø³Ò o³Ê
sa
ha

óäÏËÖ] é†Ò]„Ú
bul

oŠÞæ k¿Ëu ÌnÒ VäÖ ØnÎæ oÃÛ³‘¢] k³Ã³Û³‰ Vo³j^³m†³Ö] Ù^³Îæ

.a
w

ó]çÒ†iæ k‰…8 VÙ^Î ?Ôe^v‘œ

w
w

(äÖ ÜãÊ Ÿæ Ü×ÃÖ] g×_m Øq… Vàn×q†Ö ojÛu†Ò ÷]‚uœ Üu…œ Ÿ Vð]†ËÖ] Ù^Îæ
óÜ×Ãjm Ÿæ Ü×ÃÖ] g×_m ᜠäÉæ oÊ àÛÚ gr¢ oÞ, æ (äf×_m Ÿæ ÜãËm Øq…æ
Ü×Âœ kßÒ Üe VŒçßnÖ^q Øò³‰ Vܳr³Ã³Ö] g³jÒ ˜³Ã³e o³Ê k³mœ…æ
Ø%Ú gjÓÖ] Œ…‚Ö |^f’ÛÖ] km‡ oÊ k³Ï³Ë³Þœ o³Þ¢ VÙ^³Î ? g×_Ö^e Ôñ^³Þ†³Î
ó†ÛíÖ] h†j oÊ ]çÏËÞœ^Ú
óÜ×Âœ ²]æ (á盡ʜ à ÙçÏÖ] ]„â Ø%Ú pæ…æ
…çÓfÒ …çÓfe VÙ^Î ? Ü×ÃÖ] àÚ kÒ…8œ ^Ú kÒ…8œ Üe V†ãÛq…ˆfÖ ØnÎæ
ó†mˆßíÖ] ”†vÒ ”†uæ (…^ÛvÖ] †f’Ò †f‘æ (h]†ÇÖ]
PS
Ø✠àÚ Øq… à 8]‚vÖ] àe ‚ÛvÚ àe ‚nó‰ á^³Û³% ç³eœ سò³‰æ
VÙ^ÏÊ ? Ü×ÃÖ] àÚ äjÖˆßÚ ÌnÒ VäÖ ØnÎ (Ü×ÃÖ] oÖ, hçŠßÚ äÞ]†nq àÚ ènÏm†³Êœ
! Ü×ÃÖ^e äÖ oÞªÊ (gÒ†m …^ãßÖ^eæ h†4m Øn×Ö^e ?çâ ^Ú p…8œ^Ú
o× †f’Ö] à š^n àe Øn–Ê kÖª‰ V&Ãj¢] àe Ünâ]†e, Ù^Îæ
çâæ èÂ^ßÏÖ] çâ ‚âˆÖ] VÙ^ÏÊ (‚âˆÖ] à äjÖª‰æ (&fi Ÿ ᜠVÙ^ÏÊ l^fn’ÛÖ]
(Ä•]çjÖ] à äjÖª‰æ (Ý…^vÛÖ] h^ßjq] VÙ^Î (Å…çÖ] à³Â ä³jÖª³‰æ (o³ß³Ç³Ö]
ᜠÔÚˆÖ Œ^ßÖ] Øãqœ á^Ò çÖæ äjÃÛ‰ àÛÚ äÖ 8^Ïßiæ Ðv×Ö Ä–íi áœVÙ^ϳÊ
]ƒ, ÔÞ¬Ê (Ü×Ãm àÛÚ Ü×Ãiæ (Øãrm àÚ ÔÛ× Ü× VÙ^Ïm á^Òæ VÙ^Î (äßÚ ä׳fϳi

rg
i.o
ókÛ× ^Ú k¿Ëuæ k×ãq ^Ú kÛ× ÔÖƒ k×ÃÊ
w
ad
VÜã–Ãe Ù^Îæ
in

Ü×ÏÖ]æ Œ^›†ÏÖ] äjÛâ Ü׳óÖ^³e ØÇj4Ú Ø³Ò Ÿ, ܳ׳óÖ] Õ…‚³mŸ

nal
sa

ᜠÍ^ìœæ (Ü×ÃÖ] ܳ׳óiœ ᜠ‚³m…œ o³Þ, V é†m†â o³e¢ سq… Ù^³Îæ

ha

ó^÷Ãnn–i äÖ ÔÒ†je oËÒ Vé†m†â çeœ Ù^ÏÊ (äÃn•œ

bul
.a
w
w
w

PT
 h ^³³þ ³þ eþ
Ü×ÃÖ] „ìœ oÊ èfi†Ö] ènËnÒ
Ü×ÃÖ]†e^Ó³i Ÿ ! ‹Þçm ^m Vh^ãj àe] oÖ Ù^Î V‚mˆm à³e ‹³Þç³m Ù^³Î
ÄÚ å„ì àÓÖæ (äÇ×fi ᜠØfÎ Ôe Ä_Î änÊ l„³ìœ ^³ãmª³Ê (èm8æœ Ü³×³Ã³Ö] ᬳÊ
äß g⃠è×Ûq å„ìœ Ý]… àÚ á¬Ê (è×Ûq Ü×óÖ] „³ìª³i Ÿæ (o³Ö^³n׳Ö]æ Ý^³m¢]

rg
i.o
óoÖ^n×Ö]æ Ý^m¢] ÄÚ ®4Ö] ‚Ãe ®4Ö] àÓÖæ (è×Ûq
w
ad
àÚ ]çi^â VÙçÏm Ü$ ('‚³v³m p†³âˆ³Ö] á^³Ò V‚³m‡ à³e 8^³Û³u Ù^³Îæ
in

óè–Ûu ‹Ëß×Ö á, æ (èq^rÚ áƒ¢] á¬Ê (ÜÓ%m8^uœ àÚçi^â (ÜÒ…^Ãjœ

nal
sa

óx×ÛÖ^e kfŠÒæ Ü×ÃÖ^e kבæ VoÃÛ‘¢] Ù^Îæ

ha

óäÛ× х äãqæ Ñ… àÚ V]çÖ^Îæ

bul

(èÛÓvÖ] Ìñ]†› ^ãÖ ]çÇje]æ (hç×ϳÖ] 儳â ]çÃÛqœ V ” o× Ù^Îæ

.a
w
w

óá]‚e¢] ØÛi ^ÛÒ ØÛi ^ãÞ¬Ê

w

Vh^fÖ]]„â oßÃÚ Ø%Ú oÊ ÙçÏm &nu ènâ^jÃÖ]çeœ àŠuœ‚ÏÖæ

Ù^u oÖ, Ù^u àÚ Ø³Ï³ß³jÖ] Ÿ, èʆ’Ú kÞ^Ò ƒ, ‹ËßÖ] x×’mŸ
Ù^ÃÊœæ ^ãnÊ †f àÚ k³ò³j^³Ú p†i kÞœæ ^nÞ‚Ö] Ôe à³fó׳i Ÿ
àÚ än× ]æ†%Ò ]ƒ, ‚ÛvÚ àe ܉^ϳÖ] á^³Ò V èmˆ³Æ à³e é… ^Û Ù^³Îæ
(&m‚vÖ] àÚ ÷^fn’Þ Œ^ßÖ] &³m‚³uæ h†³Ã³Ö] &³m‚³v³Ö á, VÙ^³Î سñ^³ŠÛ³Ö]
ó]„â àÚ ^ßn× ]æ†%Ói¡Ê
áæ‚j^ßjnÊ ] ofßÖ] h^v‘œ ‹Ö^rÞ ^ßÒ VofÖ]çÖ] ‚Ö^ì çeœ Ù^Îæ

PU
 óèn×â^rÖ] oÊ ÜãÚ^mœ áæ†Ò]„jmæ (…^Ãj¢]
8çÃŠÚ àe ²] ‚f ^ßn× t†ì Vè۳׳‰ à³e гnϳj سñ]æ ç³eœ Ù^³Î
(ÜÓ×Ú ènâ]†ÒŸ, ÜÓnÖ, tæ†íÖ] àÚ oßÃßÛm ^ÛÊ (ÜÓŠ×rÛe †³fì¢ o³Þ, VÙ^³Îæ
DME
ó^ßn× èÚ^FŠÖ] èÊ^íÚ è¿ÂçÛÖ^e ^ßÖçíjm á^Ò ]²] Ù牅 á,æ
äm‚m àne kmœ†Ê (oÃÛ‘¢] o× k×ì8 VoבçÛÖ] ØnÂ^³Û³‰, Ù^³Îæ
ó†n%ÓÖ Ðu àÚ ]„â á, VÙ^ÏÊ ?ä×Ò ÔÛ× ]„â Vk×ÏÊ (]†_nÛÎ
óäߊuœ äßÚ ]æ„íÊ (äe ½^vm ᜠàÚ †%Òœ Ü×ÃÖ] V Œ^f àe ²]‚f Ù^Îæ
VŒ^f àeŸ gÃ’Ú àe ‚ÛvÚ ‚4Þœæ

rg
i.o
äÃÛrm ᜠ…‚³Ï³m p„³Ö] ]ƒ à³Ú ä³Ã‰æœ ^³Úæ ܳ׳óÖ] †³³%Òœ ^³³Ú
w
^÷³³fÖ^³³› ä³³Ö ‚³e Ÿ k³³ß³³Ò á,
ad
ä³Ã˳ޜ ‹³³³Û³jÖ^³³Ê Ÿæ^³³v³Ú
in
al

ÀËvmæ (ÄÛŠm^Ú àŠuœ gjÓm p„Ö] سnfß³Ö] ܳÖ^³Ã³Ö] VÙ^³Ï³m á^³Òæ

n
sa

óÀËvm^Ú àŠuªe '‚vmæ (gjÓm^Ú àŠuœ

ha
bul
.a
w
w
w

óDSMNUE Ü׊Úæ DRPMME p…^ífÖ] äq†ìœ DME

QL
 h ^³³þ ³þ eþ
å^m5 ä–uæ äße] äjn‘æ àÚ ÜnÓvÖ] á^ÛÏÖ à pæ…^Ú
Ü×ÃÖ] o× ”†vÖ]æ ð^Û×ÃÖ] èŠÖ^rÚ o×Â
àÚ kÇ׳e^³Ú ! oße ^m VäßeŸ á^ÛÏÖ Ù^Î VÙ^³Î o³Û³njÖ] á^³Û³n׳‰ à³Â
(†ì! ®j oÏe ‚³Î ä³Þ, ! oße ^m VÙ^Î (oßnßÃmŸ ^³Ú Ì׳ӳiœ Ÿ VÙ^³Î ?ÔjÛÓu
^ÛÒ èÛÓvÖ^e èjnÛÖ] hç×ÏÖ] onvm ²] á¬Ê (ÔnjfÒ†e ÜãÛu]‡æ ð^Û×ÃÖ] ‹Ö^³q

rg
i.o
óð^ÛŠÖ] Øe]çe èjnÛÖ] š…¢] onvm
w
ad
^Ê èÛÓvÖ] ÜÓÖ Õç×ÛÖ] Õ†i ^ÛÒ VÙ^³Î ä³Þœ 7 oŠnÂ æœ á^ÛÏÖ àÂæ
in

ó^nÞ‚Ö] ÜãÖ ]çÒ†i

n al
sa

^m VÙçÏm á^Ò ÜnÓvÖ] á^ÛÏÖ áœ oßÇ×e VÙ^³Î à³nŠu o³eœ à³e] à³Âæ
ha

oÊ äe oñ]†iæ (ð^ãËŠÖ] äe p…^Ûiæ (ð^Û×ÃÖ] äe o³â^³fjÖ Ü³×³Ã³Ö] ܳ׳ójiŸ ! oße

bul

†jì] ! oße ^m (èÖ^ãrÖ] oÊ èfÆ…æ (ä³nÊ ÷]‚³â‡ ܳ׳óÖ] Å‚³i Ÿæ (‹³³Ö^³r³Û³Ö]

.a
w

á, ÔÞ¬Ê (ÜãÃÚ ‹×q^Ê ²] áæ†Ò„m ^÷ÚçÎ kmœ… ]ƒ¬Ê (Ôßn o× ‹³Ö^³r³Û³Ö]
w
w

èÛu†e Üãn× Ä×_m ²] ØÃÖæ (ÕçÛ×Ãm ¡â^q Ôi á,æ (ÔÛ× ÔÃËßm ^ÛÖ^³Â Ôi
Ôi á, ÔÞ¬Ê (ÜãÃÚ ‹×ri ¡Ê ²] áæ†Ò „mŸ ^ÚçÎ kmœ… ]ƒ,æ (ÜãÃÚ Ôfn’jÊ
Üãn× Ä×_m ᜠ²] ØÃÖæ (^fÆ Õæ‚mˆm ¡â^q Ôi á,æ (ÔÛ× ÔÃËßm Ÿ ^ÛÖ^³Â
óÜãÃÚ Ôfn’nÊ h]„Ãe
ó^÷–mœ gjçu àe †ãj à pæ… ]„Òæ
('¡%Ö Ü×ÃÖ] Ü×ÃjiŸ !oße ^m VäßeŸ Ù^Î á^ÛÏÖ áœ Ü׉œ àe ‚m‡ àÂæ
ä‚i Ÿæ (äe oñ]†jÖ Ÿæ (äe oâ^fjÖ Ÿæ (äe p…^ÛjÖ äÛ×ÃjiŸ V'¡%Ö ä‚i Ÿæ
á^Ò VÜ׉œ àe ‚m‡ Ù^Î (èÖ^ãrÖ^e ^•… Ÿæ (Œ^ßÖ] à³Ú ð^³nu Ÿæ (ä³nÊ é8^â‡
QM
 óèeçßÖ] àÚ á^ÛÏÖ
kŠ×qœ èÛÓv³Ö] á, ! oße ^m VäßeŸ á^ÛÏ³Ö Ù^³Î VÙ^³Î p†³ŠÖ] à³Âæ
óÕç×ÛÖ] ‹Ö^rÚ ànÒ^ŠÛÖ]
Üãn× áçãjÊ ð^Û×ÃÖ] Ù8^riŸ V^÷–³mœ ä³ß³eŸ á^³Û³Ï³Ö À³Â]ç³Ú à³Úæ
ÔŠËÞ †f‘] àÓÖæ (ÕçÛj4mæ Ôn× ]ç×ãrnÊ ð^ãËŠÖ] Ù8^ri Ÿæ (Õç–ʆmæ
ÜãÖ †f‘ àÚ ð^Û×ÃÖ^e Ðv×m ^ÛÞ¬Ê (ÔÞæ8 çâ àÛÖæ Ü׳óÖ] o³Ê ÔÎç³Ê ç³â à³Û³Ö
óÐÊ… oÊ ÜãÛ× àÚ ‹fjÎ]æ ÜãÚˆÖæ

rg
i.o
w
ad
in
nal
sa
ha
bul
.a
w
w
w

QN
 h ^³³þ ³þ ³þ eþ
ÄßÚ ^Ú Ýƒæ Ü×ÃÖ] g×› oÊ |^vÖ¦]æ Ù]©ŠÖ]‚Ûu
DME
óÙ]©ŠÖ] oÃÖ] ð^Ëj V ] ²] Ù牅 Ù^Î
àÓm ÜÖ (…^’Þ¢] ð^ŠÞ ð^ŠßÖ] ÜÃÞ V^³ã߳ ²] o³•… è4ñ^³Â k³Ö^³Îæ
DNE
óänÊ àãÏËjmæ àm‚Ö] à àÖªŠm ᜠð^nvÖ] àãÃßÛm
Øâ (ÐvÖ] àÚ o³nv³jŠm Ÿ ²] á, ! ²] Ù牅 ^m VÜn׉ Ýœ k³Ö^³Îæ
DOE
óØŠÆ àÚ éœ†ÛÖ] o×Â

rg
i.o
äjße] àÚ ] ²] Ù牅 á^ÓÛÖ p„ÛÖ] à ٪Šm ᜠoù× o³nv³j‰]æ
DPE w
óÔÖƒ à ]²] Ù牅 äÖ ŸªŠÊ ÷]…^ÛÂæ 8]‚ÏÛÖ] †ÚªÊ (å‚ß kÞ^Ò ojÖ]
ad
in

(Ù]©ŠÖ] Ü×ÃÖ] Õ…8æ (ð^ÇjeŸ] Ü×ÃÖ] é8^m‡ V8çÃŠÚ àe ²] ‚f Ù^³Îæ

n al
sa

ók×Û ^Ûe ØÛÂ]æ (k×ãq ^Ú Ü×ÃjÊ

ha

óèÖªŠÛÖ] ^ãvi^ËÚ (èÞ]ˆì Ü×ÃÖ] Vh^ãj àe] Ù^Îæ

b ul

Ü$ ] ²] Ù牅 ‚ã o× |†q äe^‘œ ¡÷q… ᜠŒ^³f à³e] à³Âæ

.a
w
w

VÙ^ÏÊ ] ²] Ù牅 ÔÖƒ È×fÊ (l^ÛÊ †ùÏÊ (Ù^ŠjÆŸ^e †ÚªÊ (Ý¡ju] ä³e^³‘œ
w

]ofßÖ] ᜠoßÇ×eæ Vð^_ Ù^Î ! Ù]©ŠÖ] oÃÖ] ð^Ëj àÓm ÜÖœ (²] Üã×jÎ (åç×jÎ
DQE
ó|]†rÖ] Ä•çÚ Õ†iæ ØŠjÆ] çÖ VÙ^Î
èe^ŠßÖ] ¡fÂ8 ^Â8 á^nˉ oeœ àe èmæ^ÃÚ áœ ‚m‡ àe ²] ‚f àÂæ
Øq… ]ƒ¬Ê (ÝçrßÖ] à äÖª‰æ (Œ^ßÖ] h^ŠÞœ à äÖª‰æ (ène†ÃÖ] à äÖªŠÊ
óàÓŠÖ] àe] ävv‘ VMPSKM“ní×jÖ] oÊ ÀÊ^vÖ] Ù^Îæ DQSNE äq^Ú àe]æ DOORE#æ]# çeœ äq†ìœ DME
óDQL h^eE Ü×ÃÖ] h^jÒ oÊ ^Ïn×Ãi p…^ífÖ] å†Òƒæ DSQLEÜ×ŠÚ äq†ìœ DNE
óDSMNE Ü׊Úæ DMOLE p…^ífÖ] äq†ìœ DOE
óDRUQE Ü׊Úæ DMONE p…^ífÖ] äq†ìœ DPE
óDQSNE äq^Ú àe]æ DOOSE #æ]#çeœ äq†ìœ DQE

QO
 (ÙçÏ g×Ïe ]„â k¿Ëu VÙ^³Î ? ]„â k¿Ëu àmœ à³Ú ! ØfÂ8 ^m VÙ^ÏÊ (ÜÖ^³Â
óÙ橉 á^ŠÖæ
á, Ÿœ óð^Û×ÃÖ] ÙªŠn×Ê Ü×Ãm ÜÖ àÚæ (Ü×ón×³Ê Ü³×³Â à³Ú V†³Û³Â Ù^³Îæ
ó͆uœ èÃf‰ o× h]çeœ èÃf‰ àÚ ÙˆÞ á!†ÏÖ]
(]„Óe oßÚ Ü×Âœ Ü×ÃÖ] àÚ ®4e ^Þœ ^Úæ Ð4Ú8 kÚ‚³Î VÙç³v³Ó³Ú Ù^³Î
óg⃠oju oj×òŠÚ à ^ã×âœ ÔŠÚªÊ Ù^Î (Ü×ÃÖ] h]çeœ àÚ å†Òƒ h^fÖ
ó^ãvni^ËÚ lŸ]©ŠÖ]æ ØÊ^Îœ Ýç×ÃÖ] VØn×íÖ] Ù^Îæ
V‚4ßm oÃÛ‘¢] á^Òæ

rg
i.o
ØãrÖ] o× lçÓŠÖ] Ùç› oÛÃÖ] Ý^Û³i ^ÛÞ,æ Ù]©ŠÖ] Ùç› oÛÃÖ] o³Ë³j
w
ad
VÐe^‰ Ù^Îæ
in
al

ð]‚Ö] ÜŠv³m ^³³Û³m‚³Î ð]悳Ö^³³eæ äe ÙçãrÖ] oËjj] ]ƒ, oË4m Ü×ÃÖ]æ

n
sa

V†ì! Ù^Îæ
ha

p…‚i ÷]ƒ, ÌnÓÊ p…‚m àÚ ÙªŠm

ul

p„Ö^e Ôi ÜÖæ p…‚iŸ k³ß³Ò ]ƒ,

b
.a

÷^e]ç$ Œ^ßÖ] Ü×Ãi ÜÖ á, VÙ^Î äÞœ ²] ä³Û³u… سn׳í³Ö] à³Â ^³ß³mæ…æ

w
w
w

o× Ôãfßm äÞ¬Ê Ù]©ŠÖ] Äm†Ïi àÚ ÅˆriŸæ (ÔÛ× ÔÛn×Ãje Œ…‚jÖ ÜãÛ׳óÊ
óÜ×Ãi ÜÖ^Ú Ü×Â
(Ü×ÃÖ] Ì’Þ èÖªŠÛÖ] àŠu V…^Šm àe á^Ûn׉æ äfßÚ àe gâæ Ù^³Îæ
ó™nÃÖ] Ì’Þ ÐʆÖ]æ
ó8æ†4Ö] èÛÓvÖ] oÏ×iæ oÖ]©‰ é†%ÓeVÙ^Î ?k×Þ^Ú k×Þ Üe VoÃÛ‘¢] Øò‰æ
‚Îæ Ÿ, ®j^Ú V†Û àe ˆmˆÃÖ] ‚f oÖ Ù^³Î Và³Ã³Ú à³e ‚³Û³v³Ú Ù^³Î
ö †fÓÊ (^ãß ٪‰œ ᜠonvj‰œ kßÒ ð^njœ Ÿ, äßÚ kÛ×Â
ó^ãjÖ^ãq oùÊæ l
ᜠØfÎ ^âçÛjn–Þ¢ Øe¦] ÜjfÒ… çÖ àâ ç¿Ëu] ‹Ûì Vo× Ù^³Îæ

QP
Øâ^q onvjŠm Ÿæ (äe… Ÿ, çq†m Ÿæ (äfÞƒ Ÿ, ‚f Í^ímŸ Vàâç³fn’³i
àÚ †f’Ö]æ (Ü×Âœ ²] VÙçÏm ᜠÜ×Ãm ÜÖ á, ÜÖ^ o³nv³jŠm Ÿæ (Ùª³Šm áœ
á ^ Û m, Ÿ æ ( ä Ö Œ œ … Ÿ ‚ Š q o Ê † n ì Ÿ æ ( ‚ Š r Ö ] à Ú Œ œ † Ö ] è Ö ˆ ß Û e á^ Û ³ m¦ ]
ó äÖ † f ‘ Ÿ à Û Ö
óá^Ú†vÖ^e ð^nvÖ]æ (èfníÖ^e èfnãÖ] kކΠV” Ù^Îæ
(äÖ^e†‰ Øãr×Ö ‹fÖ ð^nvÖ^e Ü×ÃÖ] g×› à †jj‰] àÚ Vೊv³Ö] Ù^³Îæ
óäÛ× х äãqæ Ñ… àÚ äÞ¬Ê (Ü×ÃÖ] oÊ ð^nvÖ] ÄÊ‚e ÜÓß ØãrÖ] Øne]†‰ ]çÃ_Î^Ê
á^Òæ óèËÞ¢]æ ð^nvÖ] àne èÖˆßÚ ØãrÖ] V‚Û³uœ à³e سn׳í³Ö] Ù^³Îæ

rg
i.o
èm^Æ Ü×Ã×Ö áœ à¾ àÚæ (Ù^q†Ö] ‚ß äÛ× х Ù]©ŠÖ] à äãqæ Ñ… àÚVÙ^Ïm
w
ad
óäÏu äŠíe ‚ÏÊ
in

gâ„Ö] ']†nÚ àÚ †nì Ü׳óÖ] ']†³nÚ V†³n%Ò o³eœ à³e o³nv³m Ù^³Îæ
n al

(ÜŠrÖ] èu]†e Ü×ÃÖ] Å^_jŠm Ÿæ (©Ö©×Ö] àÚ †nì èvÖ^’Ö] ‹ËßÖ]æ (è–ËÖ]æ

sa
ha

óá‚fÖ] èu]†e Ü×ÃÖ] Ù^ßm Ÿ V†ì! ÀËÖ oÊæ

ul

óÜŠrÖ] èu]†e Ü×ÃÖ] Å^_jŠm Ÿ V÷^–mœ ànŠu àe o× àe ‚mˆm Ù^Îæ

b
.a
w

p„Ö]çâæ (å‚ßÂ^Ú 8‚ÃÛÖ] ÜãßÚ ‹nÖæ ð^Û×ÃÖ] àÚ ‚Ãm VoÃÛ‘¢] Ù^Îæ

w
w

óÑæ‚ß’Ö] oÊ æœ Ñ^_Ö] oÊ p‚ß çâ VÙ^Î ®4Ö] à Øò‰ ]ƒ,

ÀËu ÀËu]æ (oFÏÛv³Ö] è׳ò³ŠÚ س‰ Vp‚³ãÛ³Ö] à³e ܳnâ]†³e, Ù^³Îæ
óŒ^nÒ¢]

QQ
 h ^³³þ ³þ ³þ ³þ eþ
ä j  ^ •5 æ ä j × ñ ^ Æ æ Ü× Ã Ö ] è Ê !
ä×✠‹ nÖ àÚ ‚ß äÕæ ènâ]†Òæ
gâ„m oju Ü×ÃÖ] Õ†jm ᜠä×ñ]çÆ àÛÊ (Øñ]çÆ Ü×Ã×Ö á,V p†âˆÖ] Ù^³Î
óä×ñ]çÆ †j çâæ (änÊ h„ÓÖ] ä×ñ]çÆ àÚæ (á^nŠßÖ] ä×ñ]çÆ àÚæ (äÛ×Ãe
óé†Ò]„ÛÖ] Õ†iæ á^nŠßÖ] Ü×ÃÖ] gâ„m ^ÛÞ, VÙ^Îæ
󌅂m ]ç×ÃËi ÜÖ á, ÜÓÞ¬Ê (&m‚vÖ] ]„â ]æ†Ò]„i Vo× Ù^Îæ

rg
i.o
óé†Ò]„ÛÖ] Õ†iæ á^nŠßÖ] Ü×ÃÖ] è×ñ^Æ VàŠvÖ] Ù^Îæ
w
äjÂ^•,æ (á^nŠßÖ] Ü×ÃÖ] èÊ! V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ™Û¢] àÂæ »
ad
in
DME
óä×✠†nÆ äe '‚vi áœ
n al

Vke^$ àe o× Ù^Îæ

sa
ha

gãßÖ] æ †m„³fjÖ] ä³³jÊ! Ù^³³Û³Ö]æ g–ÇÖ]æ h^r¦] ä³jÊ! ܳ׳óÖ]

b ul

^m VÔvmæ VÙ^ÏÊ (^Úç³Î '‚³uœ ^³Þœæ ™³³Û³Â¢] o³Þ!… Vèfój Ù^³Îæ

.a
w

ó†m‡^ßíÖ] Ñ^ßÂœ ©Ö©×Ö] Ð×Ãi ! èfÃj

w
w

VŒæ‚ÏÖ] ‚f àe xÖ^‘ Ù^Îæ

ÜãÊœ Ôß³Ú ä³³Þœ ¡÷ãq g³³Šv³nÊ ¡÷â^³³q ܳãù˳³i ᜠ÷ð^³³³ß³³Â á,æ
Ý‚ãm Õ†³nÆæ ä³³nß³fi k³³ß³Ò ]ƒ, äÚ^Ûi ^Úçm á^³nß³fÖ] ȳ׳fm o³jÚ
ÜÏm ÜÖ Å^Ûj‰Ÿ] −8… ÜãËÖ] àŠu á^Ò àÚ Vînj oeœ àe ‹³Þœ Ù^³Îæ
óå†4e å†nì
^ã×✠èÛÓvÖ] ÄßÛiŸ VÙçÏm á^Ò Üm†³Ú à³e o³Šn á, Véæ†Ê çeœ Ù^Î
oÊ oÂ^–ÏÖ] äÖæœ t†ìœæ ó¡‰†Ú €Û¢] à NTRKQ èfn: o³eœ à³e]æ MQTKM o³Ú…]‚³Ö] ä³q†³ìœ DME
óo× &m‚u àÚ RTKO DNRTTE†nfÓÖ] oÊ oÞ]†f_Ö]æ (ð]#…‚Ö] oeœ &m‚u àÚ STKMh^ã<Ö] ‚ߊÚ

QR
&nu å ð]æ8 Ä–m ^÷ÏnÊ… ^fnf› àÓÖæ (ØãrjÊ ä×✆nÆ ‚ß ^ãÖi Ÿæ (Ü$ªjÊ
óÄËßm äÞœ Ü×Ãm
ó÷]†n%Ò Ü×ÃÖ] á^ÓÖ á^nŠßÖ] ŸçÖ VàŠvÖ] Ù^Îæ
‚ß äÖi ᜠVÙ^Î ? äßÛ$ ^Ú VØnÎ (^ßÛ$ Ü×ÃÖ] ]„ãÖ á, VèÚ†Ó Ù^³Îæ
óäÃn–m Ÿæ ä¿Ëvm àÚ
á¬Ê (†mˆßíÖ] oÖ, ©Ö©³×³Ö] |†³_³i Ÿ V 7 oŠn Ù^Î Vèچӳ Ù^³Î
á¬Ê (^â‚m†m Ÿ àÛÖ èÛÓvÖ] o_Ãi Ÿæ (^÷nÿj ©³Ö©³×³Ö^³e ij߳’³mŸ †³mˆ³ß³í³Ö]
ó†mˆßíÖ] àÚ †j ^â‚m†m Ÿ àÚæ (©Ö©×Ö] àÚ †nìèÛÓvÖ]

rg
oÊ Ôn× ᜠ^ÛÒ ^Ïu ÔÛ× oÊ Ôn× á, VoÚ†–vÖ] é†Ú àe †n%Ò Ù^³Îæ

i.o
'‚viŸæ (Ü$ªjÊ ä×✠Ü×ÃÖ] ÄßÛi Ÿæ (ØãrjÊ ä×✠†nÆ Ü×ÃÖ] '‚viŸ (÷^Ïu ÔÖ^³Ú
w
ad
óÕçjÏÛnÊ ð^ÛÓvÖ] ‚ß ؛^fÖ^e '‚vi Ÿæ (Õçe„ÓnÊ ð^ãËŠÖ] ‚ß èÛÓvÖ^e
in
al

†m‡ ^ßíÖ] ‚×ÏÛÒ ä׳✠†³nÆ o³Ê ܳ׳óÖ] ij•]æ V ] ofßÖ] Ù^³Îæ
n
sa

DME
ó g â„ Ö ] æ ©Ö © × Ö ]
ha
ul

ó&m‚vÖ] snãm &m‚vÖ] á¬Ê (&m‚vÖ] ]æ†Ò]„i VÙ^Î ‚nÉ oeœ àÂæ
b
.a

ä×âœæ äÞ^nf‘ äÛ×Ãe '‚vm á ^Ò ð^ÛÓvÖ] ˜Ãe á, VØñ^Î Ù^³Î ᬳÊ

w
w

óoŠßm ¡òÖ ÜãßÚ ä×ÃÊ àÚ ÔÖƒ ØÃÊ ^ÛÞ, VäÖ ØnÎ ?Øâªe ÔÖ„Ö ]çÞçÓm ÜÖæ
w

oŠßm ¡òÖ Üã$‚vm h^jÓÖ] á^nf‘ ÄÛrm ð^q… àe ØnÂ^Û³‰, á^³Ó³Ê

(Üã$‚vÊ ànÒ^ŠÛÖ] oiœ ÷]‚uœ ‚rm ÜÖ ]ƒ, oÞ^‰]†í³Ö] ð^³_³Â á^³Òæ (ä³%m‚³u
óÀËvÖ] ÔÖ„e ‚m†m
'‚vm ä$‚vm ÷]‚uœ ‚rm ÜÖ ]ƒ, èmæ^ÃÚ à³e ‚³mˆ³m à³e ‚³Ö^³ì á^³Òæ
óÀËvÖ] ÔÖ„e ‚m†m (Øâªe àjŠÖ àÓÞœ Ü×¢ oÞ, VÙçÏm Ü$ (äm…]çq
- èÛÏ× ç³âæ - Üã–Ãe á^Òæ (&m‚vÖ] †m†Ói áç↳ӳm ]ç³Þ^³Ò ‚³Îæ
óÐnÊçjÖ] ²^eæ (ÄÊ‚m Ÿ äqæ ØÓÖæ (Œ…‚m ¡òÖ åæ…†Ò VÙçÏm
óDNNPE äq^Ú àe] äq†ìœ DME

QS
 h ^³³þ ³þ eþ
ÜÖ^Ã×Ö Ü×ÃjÛÖ] èfnâ oÊ
h^_íÖ] àe †Û ٪‰œ ᜠ‚m…œ ànj߉ k%ÓÚ VÙ^Î Œ^f àe] à³Â
Õ]…¢] oÊ é†ÛÂ æœ su oÊ Ì×íi oju (äjfnâ Ÿ, äßÚ oßÃßÚ ^Ú &³m‚³u à³Â
! ànßÚ©ÛÖ] †nÚœ ^m Vk×Î äe lç×ìæ ð^q ^Û×Ê (äjq^vÖ á]†ã¿Ö] †Ú à_fe p„Ö]

rg
VÙ^Î (ÔÖ èfnâ Ÿ, oßÃßÛm ^Ú ànj߉ „ß³Ú &³m‚³u à³Â ÔÖª³‰œ ᜠ‚³m…œ o³Þ,

i.o
Ÿ,æ (Ôi†fìœ Ü× p‚ß äßÚ á^Ò á¬Ê (oß×ŠÊ ÙªŠi ᜠl8…œ ]ƒ, (ØÃËi¡³Ê
w
ad
^ÛãÞœ ^Ûâ†Òƒ á^j×Ö] á^iœ†ÛÖ] àÚ Vk×Î (ܳ׳óm à³Ú k³Öª³ŠÊ (ܳ׳œ Ÿ Vk³×³Î
in

DME
al

óè’Ëu æ è4ñ^ VÙ^Î ?] ²] Ù牅 o× ^i†â^¿i

n
sa

ÔÖª‰œ ᜠ‚m…œ oÞ, VÔÖ^Ú àe ‚ÃŠÖ k×Î VgnŠÛÖ] àe ‚³nó‰ Ù^³Îæ

ha
ul

^Û× p‚ß ᜠkÛ׳ ]ƒ, ! oì] àe] ^m oßfãi Ÿ VÙ^ÏÊ (Ôe^✠oÞ,æ ®³j à³Â
b
.a

?äË×ì ànu Õçfi éæˆÆ oÊ o×Ã³Ö ] ²] Ù牅 ÙçÎ Vk×Î VÙ^Î (äß oß׊Ê
w
w

èÖˆßÛe oßÚ áçÓi ᜠo³•†³i ^³Úœ ! o× ^³m V ]²] Ù牅 Ù^Î V‚É Ù^³Ï³Ê
w

DNE
óo‰çÚ àÚ áæ…^â
óÜÖ^ÃÖ] †Îçi ᜠèߊÖ] àÚ á, VŒ¨^› Ù^Îæ

óDORUNE Ü׊Úæ DPUMOE p…^ífÖ] äq†ìœ DME

óDRNMTE Ü׊Úæ DOSLREp…^ífÖ] äq†ìœ DNE

QT
 h ^³³þ ³þ ³þ eþ
oÞç׉ äÖçÎæ é‚ñ^ËÖ^e äñ^Š×q ÜÖ^ÃÖ] ð]‚je] oÊ
å‚ß ^Ú „ì©m ᜠo× 䑆uæ
]æ„ì(oß ]æ„ì V ]²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î kÚ^’³Ö] à³e é8 ^f àÂ
(é…^rvÖ^e Üq…æ èñ^Ú ‚×q gn%Ö^e gn%Ö] (¡nf‰ àãÖ ²] سóq ‚³Î (o³ß³Â

rg
DME
óè߉ oËÞæ èñ^Ú ‚×q †ÓfÖ^e †ÓfÖ]æ

i.o
w
(äj×u]… o× †vßÖ] Ýçm é†ÛrÖ] o³Ú… ] ²] Ù牅 ᜠ†e^q àÂæ
ad
DNE
in

óå„â ojru ‚Ãe suœŸ o×ÃÖ p…8œŸ oÞ¬Ê( ÜÓÓ‰^ßÚ oß ]æ„ì VÙ^Îæ
al

o× äËm8… Øfq àe ƒ^ÃÚ äÃÚæ (†Ë‰ oÊ á^³Ò ] ofßÖ] ᜠ‹Þœ àÂ

n
sa
ha

àÚ ^Ú VÙ^Î (^$¡$ Ôm‚ó‰æ ! ²] Ù牅 ^m ÔnfÖ VÙ^Î ! ƒ^ÃÚ ^m VÙ^ÏÊ (Øu†³Ö]

ul

݆u Ÿ, äf×Î àÚ ^Î8^‘ ²] Ù牅 ÷]‚ÛvÚ áœæ ²] Ÿ, ä³Ö, Ÿ ᜠ‚³ã4m ‚³uœ

b
.a

VÙ^Î ? ]æ†4fjŠnÊ Œ^ßÖ] äe †³fìœ Ÿœ ! ²] Ù牅 ^m Vk×Î (…^ßÖ] ä³n׳ ²]

w
w

DOE
óäiçÚ ‚ß ƒ^ÃÚ ^ãe †fìœæ óç×Ójm ÷]ƒ,
w

! å¨^Š×q ÄËßmæ ÄËjßnÊ (ÙªŠm Øq… Ÿœ VgÖ^› oeœ àe o× Ù^Îæ

†nÆ oÞç׉ VÙçÏm Œ^ßÖ] àÚ ‚uœ á^Ò ^Ú VgnŠÛÖ] àe ‚nó‰ Ù^³Îæ
ógÖ^› oeœ àe o×Â
oÞ¬Ê (oÞç׉ VÙ^Ï³Ê Œ^³f à³e] o³×³Â ^³ß³×³ì8 VèÓ³n×³Ú o³eœ à³e] Ù^³Î
áçÓm ᜠkn4íÊ (Ä×› ‚Î gÞ„Ö] ]ƒ gÒçÓÖ] ᜠl†fìœ (oŠËÞ èfn› kvf‘œ‚Î
DPPMPE Ü×ŠÚ äq†ìœ DME
óDMOOSE Ü×ŠÚ äq†ìœ DNE
óDMPTE Ü׊Úæ DMNTE p…^ífÖ] äq†ìœ DOE

QU
 ó̉çm é…ç‰æ é†ÏfÖ] é…ç‰ à oÞç׉æ (ц› ‚Î Ù^q‚Ö] VÙ^Îæ á^ì‚Ö]
óänÏÊ †nÆ æœçâ änÏÊœ kʆ Ÿ, è×òŠÚ à Øq… oßÖª‰ ^Ú VŒ^f àe] Ù^Îæ
]æ„ìœ ‚Î Œ^ßÖ] ᜠl88æ oÞœ oßÛãm ^ÛÚ á, V†nfq àe ‚nÉ Ù^³Îæ
óÜ×ÃÖ] àÚ oÃÚ ^Ú
óoÞç׉ VÙçÏmæ Ü×ÃÖ^e Œ^ßÖ] −‚jfm á^Ò äÞœ àŠvÖ] à ^ßmæ…æ
󟪊m [oju] ÷]‚uœ á^ñ‚jfmŸ Ünâ]†e,æ àm†n‰ àe] á^Òæ
(äŠËÞ oÖ, ç‚m àÛÚ grÃm çâæ á^Ú‡ àŠvÖ] o× oiœ Vé8^jÎ Ù^Î
óäŠËÞ oÖ, ^Â8 oju l^Ú ^ÛÊ VÙ^Î

rg
i.o
ó…^ÎçÖ]æ kÛ’Ö^e äÛ× oÖ, Œ^ßÖ] ]ç‚m ÜÖ^ÃÖ] á, VÜnÓvÖ] á^ÛÏÖ Ù^Îæ
w
ad
?ÜjŠ×Êœ ?^ßÞçÖªŠi Ÿ ÜÓÖ ^Ú VÙ^Î èÚ†Ó à ‚m‡ àe ‚nÉ àÂæ
in

®j à Œ^ßÖ] oßÖªŠm^Ú ²]æ Voeœ oÖ Ù^Î Vé³æ†³Â à³e Ý^³4â Ù^³Î

n al

Ü$ (ÝçÎ †Æ^‘œ ^ßÒ ^Þ, V^ßÖ ÙçÏm oeœ á^Òæ VÝ^³4â Ù^³Î ók³nŠÞ ‚³Ï³Ö o³ju
sa
ha

]çÛ×ÃjÊ (÷]…^fÒ áçÞçÓj‰æ (ÝçÎ †Æ^‘œ ÝçnÖ] ÜÓÞ,æ (ÝçÎ …^fÒ ÝçnÖ] à³v³Þ
bul

óÜÓnÖ, áçq^jvmæ ÜÓÚçÎ äe ]æ8çŠi Ü×ÃÖ]

.a
w

á^³Û%Âæ éæ†Â àe ²] ‚fÂæ oß³Þç³Â‚³m o³eœ á^³³Òæ VÝ^³³4â Ù^³³Î

w
w

]ƒ,æ Œ^ßÖ] ÄÚ oÞç4Çi Ÿ VÙçÏnÊ (Ý^4â å^Û‰ ‚Î †ì!æ oiçì,æ ØnÂ^Û‰,æ

p‚ãÖ] Ü$ svÖ] Ü$ Ä×íÖ] Ü$ Ñ¡_Ö] oÊ „ìªm ^ß$‚vm á^ÓÊ (oÞç×ŠÊ lç³×³ì
²]æ VÝ^4â Ù^Î (o¿Ëu àÚ gróm á^³Ó³Ê (où³×³Â ]æ†³Ò VÙç³Ï³m ܳ$ ]„³Ò ܳ$
óä%m8^uœ àÚ ðˆq ÌÖœ àÚ ÷] ðˆq äßÚ ^ßÛ×Ãi^Ú
VÙçÏnÊ (ÜãnÖ, t†ím á^Ò é‚ñ]‡ ᜠp‚ãÚ à³e à³Û³u†³Ö] ‚³f à³Âæ
óoŠÞœ ᜠØfÎ ]çfjÒ] (]çfjÒ]
oßÃm (Üãiçne oÊ Üãjni¢ oÞçiªm ÜÖ çÖ ²]æ Vp…ç%Ö] á^³n˳‰ Ù^³Îæ
ó&m‚vÖ] h^v‘œ
RL
ᜠl…‚Î çÖ ! Äne… ^m VoÃÊ^4Ö] oÖ Ù^Î Vá^³Û³n׳‰ à³e ijne… Ù^³Îæ
óå^m, ÔjÛÛ¢ Ü×ÃÖ] ÔÛÛœ
àv‘ oÊ ^ßn× o׳۳m ²] ä³³Û³u… o³Ã³Ê^³4Ö] á^³Ò Vijne†³Ö] Ù^³Îæ
oÊ ! ²] ‚f ^eœ ^m VÙ^ÏÊ (äÞ]çì, ˜Ãe äe †ÛÊ (‹Û4Ö] äjÏv×³Ê (‚³r³ŠÛ³Ö]
VÙçÏm oÃÊ^4Ö] ^4ÞªÊ ?‹Û4Ö]
^ãßnãi Ÿ ojÖ] ‹ËßÖ] ݆Ói à³Öæ Üãe ^ãÚ†Ò¢ o³ŠË³Þ ܳãÖ à³nâœ
ó÷^eç×_Ú l‡ˆÃÊ ^÷fÖ^› k×Öƒ V ” Œ^f àe] Ù^Îæ

rg
äÞçf×_m ÜãÞ, Vá^nËŠÖ ØnÏÊ (Üãjni¢ oÞçiªm Ü³Ö ç³Ö Vá^³n˳‰ Ù^³Îæ

i.o
óèÛÃÞ å^m, Üãf×› á, Ù^ÏÊ (ènÞ †nÇe
w
ad
in
n al
sa
ha
bul
.a
w
w
w

RM
 h^³³þ ³þ eþ
ܳ×þ ³³þ ³þ Ãþ Ö] Ù‡^³³þ ³þ þßÚ
Ü$ (Å^³Ûj‰Ÿ] Ü$ (l^³’Þ¦] Ü×óÖ] Ùæœ Vš^³³n à³e سn–³Ê Ù^³³Î

rg
ó†4ßÖ] Ü$ (ØÛÃÖ] Ü$(ÀËvÖ]

i.o
Ü$ (ÜãËÖ] Ü$ (Å^Û³j‰Ÿ] ܳ$ (ènß³Ö] ܳ׳óÖ] ÙæœVÕ…^³fÛ³Ö] à³e] Ù^³Îæ
w
ad
ó†4ßÖ] Ü$ (ØÛÃÖ] Ü$ (ÀËvÖ]
in
al

?]ƒ^Ú Ü$ VØnÎ (Å^Ûj‰Ÿ] Ü×ÃÖ] Ùæœ Vo$…^vÖ]†–ßÖ] àe ‚Ûv³Ú Ù^³Îæ

n
sa

ó†4ßÖ] Ù^Î ?]ƒ^Ú Ü$ VØnÎ (ÀËvÖ] VÙ^Î

ha
ul

Ü$ (ÀËvÖ] Ü$ (l^’Þ¦] Ü$ (Å^³Û³j‰Ÿ] ܳ׳óÖ] Ùæœ Vá^³n˳‰ Ù^³Îæ

b
.a

ó†4ßÖ] Ü$ (ØÛÃÖ]
w
w
w

RN
 h^³³þ ³þ eþ
Ü×ÃjÛÖ] o× è×òŠÛÖ] ÜÖ^ÃÖ] |†›
! ƒ^ÃÚ ^m p…‚i Øâ VÙ^ÏÊ ] ofßÖ] Í8… kßÒ VÙ^Î Øfq àe ƒ^ÃÚ àÂ
ᜠÜãn× äÏu VÙ^Î (Ü×Âœ äÖç‰…æ ²] Vk³×³Î VÙ^³Î ? Œ^ßÖ] o× ²] Ðu ^³Ú

rg
i.o
]ƒ, ²] o× Œ^ß³Ö] гu ^³Ú ! ƒ^ÃÚ ^m p…‚i ó^ÿ³³þnj ä³e ]ç³Ò†³4m Ÿæ å悳fóm
w
ad
ᜠ²] o× Œ^ßÖ] Ðu VÙ^³Î (ܳ׳œ ä³Ö糉…æ ²] Vk³×³Î VÙ^³Î ?ÔÖƒ]ç×óÊ
in

DME
óáç×ÛÃm ÜãÂ8 VÙ^Î ?Œ^ßÖ] †4eœ Ÿœ ! ²] Ù牅 ^m k×Î VÙ^Î (Üãe„ÃmŸ
n al
sa

é†rj †r4Ö] àÚ á, VÙ^Î ] ²] Ù牅 ᜠ†Û àe ²] ‚f àÂæ

ha

V²] ‚f Ù^Î ?oâ ^Ú oÞç$‚u (Ü׊ÛÖ] Øq†Ö] س%Ú ^³ãÞ,æ (^³ãÎ…æ ¼³Ï³Šm Ÿ
bul

VÙ^³Î (è×íßÖ] ^³ãÞœ o³ŠË³Þ o³Ê ijÎææ (p8]ç³fÖ] †³r³j o³Ê Œ^³³ß³Ö] ijÎç³Ê
.a
w
w

àe ²]‚f Ù^Î óè×íß³Ö] VÙ^³Î ? oâ ^Ú ! ²] Ù牅^m V]çÖ^ÏÊ (k³nnv³j‰^³Ê

w

áçÓi ᢠV†Û Ù^Î (oŠËÞ oÊ ÄÎæ p„Ö^e h^_íÖ] àe †Û k³$‚³v³Ê V†³Û³Â
DNE
ó]„Òæ ]„Ò oÖ áçÓm ᜠàÚ oÖ, guœ ^ãj×Î
h…^4Ö] oÊ áæ†i^³Ú VÙ^³Î ] ²] Ù牅 áœ é †Ú àe á^ÛÃß³Ö] à³Âæ
VÙ^Î (Ü×Âœ äÖç‰…æ ²] V]çÖ^Î (ÜãnÊ Ùˆß³m ᜠسfÎ ÔÖƒæ ? oÞ]ˆÖ]æ Ñ…^ŠÖ]æ
DOE
ó^â8çr‰ Ÿæ ^ãÂçÒ… ÜjmŸ
óDMPOE Ü׊Úæ DNTQRE p…^ífÖ] äq†ìœ DME
óDSLUTE Ü׊Úæ DRME p…^ífÖ] äq†ìœ DNE
óOSMKN Ìß’ÛÖ] oÊ Ñ]‡†Ö] ‚fÂæMRSKM DPLME^›©ÛÖ] oÊ ÔÖ^Ú äq†ìœ DOE

RO
oÊ áæ†i^Ú VÙçÏm gnŠÛÖ] àe ‚nÉ ÄÛ‰ äÞœ ‚nÉ àe onv³m à³Â
¡q… á, V‚nÉ Ù^ÏÊ (^nÿj ÝçÏÖ] äÖ ØÏm Ü×Ê ? ݆vÚ çâæ äiœ †Ú^e ÄÏm Øq…
ó&m‚vÖ] †Òƒ æ ݆vÚ çâæ äiœ†Ú^e ÄÎæ
oÊ ‹×rm é¡‘ ^Ú VÙ^Î gnŠÛÖ] àe ‚nÉ ÄÛ‰ ᜠh^ãj àe] àÂæ
ÔÖ„Òæ VÙ^Î (èÃÒ… ^ãßÚ Ôji^Ê ]ƒ, h†ÇÛÖ] oâ V‚nÉ Ù^Πܳ$ ? ^ãßÚ èÃÒ… ØÒ
ó^ã×Ò é¡’Ö] è߉
ÄÚ ‹×ri ᜠèÃÒ… ^ãßÚ Ôji^Ê ]ƒ, oßÃm V ä×Ö] äÛu… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
óèÃÒ… ^ãßÚ Ôji^Ê ƒ, ^ã×Ò é¡’Ö] è߉ å„âæ (oÖæœ ÔÖ oâæ (äjnÞ^$ oÊ ÔÚ^Ú,

rg
i.o
äf×Æ àÛnÊ áæ†i^Ú VÙ^Î gnŠÛÖ] àe ‚nÉ ᜠ‚nÉ àe onvm àÂæ
w
ad
ᜠp…œ V‚nÉ Ù^Î Ü$ V‚nÉ àe onvm Ù^Î ? äß Ä_Ïßm Ü×Ê Í^Â… àÚ Ý‚Ö]
in

óð^Ûm, 䉜†e oÚçm

nal
sa
ha
b ul
.a
w
w
w

RP
 h ^³³þ ³þ ³þ eþ
äÞƒ¬e †nfÓÖ] p‚m àne †nÇ’Ö] pçjÊ
kmœ…œ VØfq àe ƒ^ÃÛÖ k×Î VÙ^Î p†Ãj¢] ÜßÆ àe àÛu†Ö] ‚f à³Â
ô ] pô‚ømø àønûeø ]çûÚö‚ôùÏøiö Ÿø ]çûßö³Úø! àø³mû„ô³Ö$] ^³ãøm%^*³m5 ZZ ²] Ùç³Î
[MVl]†rv³Ö]] XXä́ôÖçû‰ö…øæø ²
oÖ, oß%Ãfm ᜠ8]…œ ànu †Û³Âæ †³Ó³e ^³eœ ^³Â8æ ] ²] Ù牅 ‚ãj VÙ^ϳÊ
‚Î ‹nÖœ ! ²] Ù牅 ^m VŸ^Î (àÛnÖ] àÚ „ì! ^ÛnÊ où× ]æ†njœ Ù^Ï³Ê (à³Û³nÖ]
Ù^ÏÊ ?†•^u kÞœæ ÙçÏÞ ÌnÓ³Ê ? äÖç‰…æ ²] p‚m àne Ý‚Ïjm ᜠ²] o³ãÞ

rg
i.o
Ù^³Î óä³Öç‰…æ ²] p‚m àne ^³Ú‚³Ï³ji Ü³×³Ê ^³³Û³Ó³i†³³Úœ ]ƒ, V ] ²] Ù牅
w
ad
äÃÚæ ÙçÏm ᜠÜÖ^ÃÖ] Øq†××Ê VØfq àe ƒ^ÃÛÖ k×ÏÊ VÜß³Æ à³e à³Û³u†³Ö]‚³fÂ
in

oju ÔŠÚœ ð^j á,æ VÙ^Î (ð^j á, VÙ^Î (äßÚ ‚e Ÿ †Ú¢] oÊ Œ^ßÖ] àÚ å8]‚³Â
n al

DME
óoÖ, guœ ÔÖ„Ê äe^v‘œ änËÓm
sa
ha

äßÓÖæ (å8^߉, ÌÃ–Ö ä×%Ûe sjvm Ÿ &m‚u ]„³â V Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î

b ul

óäʆÃiæ ÔÖƒ o× ÌÏjÖ å^Þ†Òƒæ (Œ^ßÖ] ä×ÏÞ àŠu &m‚u

.a
w

t^rvÖ] oÖ, á]æ†Ú àe Ô×ÛÖ] ‚f gjÒ VÙ^Î ²] ‚f àe ÜÖ^‰ à³Âæ
w
w

å ð^q èʆ Ýçm á^Ò ^Û×Ê (s³v³Ö] †³Úœ o³Ê †³Û³Â à³e ²] ‚³f ÌÖ^³í³i Ÿ áœ
? ]„â àmœ èÎ8]†‰ ‚ß |^’Ê (äÃÚ ^Þœæ ‹Û4Ö] kÖ]‡ à³nu †Û àe ä×Ö]‚fÂ
? àÛu†Ö]‚f ^eœ ^m ÔÖ ^Ú VÙ^ÏÊ (é†Ë’ÃÚ èËv×Ú än×Âæ (t^rvÖ] änÖ, t†íÊ
VÙ^Î ? èÂ^ŠÖ] å„â VÙ^ÏÊ (ÝçnÖ] èߊÖ] gn’i ᜠ‚m†i kßÒ á, |]憳Ö] VÙ^³Î
t†ì oju ²] ‚f وßÊ (ÔnÖ, t†ìœ Ü$ ð^Ú où× ˜nÊœ oÞ†¿ÞªÊ VÙ^Î (ÜóÞ
gn’i ᜠ‚m†i kßÒ á, VäÖ k×ÏÊ (oeœ àneæ o³ß³ne …^³ŠÊ (t^³r³v³Ö] ä³nÖ,
àe ²] ‚f oÖ, †¿ßm ØÃrÊ VÙ^Î (ÍçÎçÖ] ØrÂæ èf_í³Ö] †³’³Î^³Ê èß³Š% Ö]
óä×Ö] ‚ß Ü×ÃÖ]æ (Ìß’ÛÖ] †nÆ å]æ… àÚ o× ÌÎœ ÜÖ DME

RQ
 DME
óÑ‚‘ VÙ^Î ÔÖƒ ä×Ö]‚f pœ… ^Û×Ê (äßÚ ÔÖƒ ÄÛŠm ^ÛnÒ †ÛÂ
(ke^$ àe ‚m‡ ‚ß ^ŠÖ^q á ^Ò äÞœ èmˆÆ àe æ†Û àe t^r³u à³Âæ
‹nÖ p…]çq p‚ß á, ! ‚nÉ ^eœ ^m VÙ^ÏÊ -àÛnÖ] àÚ Øq… - ‚ãÊ àe] å ð^rÊ
(oßÚ ØÛvi ᜠoßfrÃm àã×Ò ‹nÖæ (àãßÚ oùÖ, gørªe à% Òô*] oñ¡³Ö] o³ñ^³ŠÞ
ÔnÖ, ‹×rÞ ^ÛÞ, (ÔÖ ²] †ËÆ Vk×Î VÙ^Î ! t^ru ^m äjÊœ V‚m‡ Ù^ÏÊ ?وªʜ
kòj á,æ (äjnω kòj á, (Ô$†uçâ Vk×Î VÙ^Î (äjÊœ VÙ^ÏÊ (ÔßÚ Ü׳ójß³Ö
DNE
óÑ‚‘ V‚m‡ Ù^ÏÊ óke^$ àe ‚m‡ àÚ ÔÖƒ ÄÛ‰œ kßÒæ (äj4_Â

rg
i.o
w
ad
in
nal
sa
ha
b ul
.a
w
w
w

óDMRRLEp…^ífÖ] äq†ìœ DME

óOUKN ª›çÛÖ] oÊ ÔÖ^Ú äq†ìœ DNE

RR
 ij³þ Ú
þ ^³³þ q
þ h ^³³þ eþ
Ü×ÃÖ] †LßÖ
Ôe ²] p‚ãm ᢠVo×Ã³Ö Ù^³Î ] ²] Ù牅 ᜠ‚É àe س㉠à³Â
DME
óÜÃßÖ] †Ûu àÚ ÔÖ †nì ]‚u]æ ¡q…
Ÿæ Ü×ÃÖ] Ü×Ãjm p„Ö] س%Ú VÙ^³Î ] ²] Ù牅 ᜠé†m†â oeœ à³Âæ
DNE
óäßÚ ÐËßm Ÿæ ˆßÓÖ] ˆßÓm p„Ö] Ø%ÛÒ äe '‚vm
óäfu^‘ äßÚ ÐËßm Ÿ ˆßÒ Ø%ÛÒ äfu^‘ å†ã¿m Ÿ Ü× Ø%Ú VŒ^f àe] Ù^Îæ

rg
i.o
ˆßÓÒ äe Ù^³Ï³m Ÿ ܳ׳ V ]²] Ù牅 Ù^ÎVÙ^Î †³Û³Â à³e] à³Âæ
w DOE
ad
ó äßÚ Ð Ë ßmŸ
in

o× „ìœ oju Ü×ÃÖ] g×_e ‚ã Øâ^rÖ] o× „ì©m ÜÖ V”o× Ù^Îæ
n al

óäe ØãrÖ] ØfÎ á^Ò Ü×ÃÖ] ᢠ(Ù^ãr×Ö Ü×ÃÖ] Ù„fe ‚ã ð^Û×ÃÖ]
sa
ha

]æ†4Þ]æ ²]]çÏi] V^ßÖ ÙçÏm ^ÓÖ ^Ú ^ßÂ8æ ]ƒ, ^ßÒ V܉^ÏÖ] à³e] Ù^³Îæ
b ul

óåçÛjÓi Ÿæ åçÛ×Âæ (Ü×ÃÖ]„â

.a
w

Øq†Ö] Ü×Ãjm ᜠè΂’Ö] à³Ú V] ²] Ù牅 Ù^ÎVÙ^Î àŠvÖ] à³Âæ

w
w

DPE
óäÛ×Ãm Ü$ äe ØÛÃnÊ Ü×ÃÖ]
Ýçm ^³fn_ì á]æ†³Ú à³e Ô׳۳Ö] ‚³f k³³Ã³Û³‰ V h^³³ãj à³e] Ù^³³Î
†nÆ å†4ßn×Ê Ü× å‚ß á^Ò àÛÊ (^Ãm†‰ ^–fÎ ˜fÏm Ü×ÃÖ] á, VÙ^Ïʆ_³Ë³Ö]
óänÊ Ùõ^ÆŸæ äß Í^ì
óDRNNOE Ü׊Úæ DNUPNE p…^ífÖ] äq†ìœ DME
óDMLSSPE ÄÚ^rÖ] xnv‘ oÊ oÞ^fÖ¢] ävv‘æ (NMOKM DRTUE ¼‰æ¢] oÊ oÞ]†f_Ö] äq†ìœ DNE
VÀË×e DNROEh^ã<Ö] ‚ßŠÚ oÊ oÂ^–ÏÖ] äq†ìœæ (äe #^ËmŸ Ü×ÂVÀË×e NNKU†Ò^ŠÂ à³e] ä³q†³ìœ DOE
ó^ÊçÎçÚ á^Û׉ à MPTKM oÚ…]‚Ö] å]æ…æ óäe ÄËßmŸ Ü×Â
óONKM Ü×ÃÖ] oÊ èÛ%nì çeœ äq†ìœ DPE

RS
ÔÖ^³Ú àe ‹³Þœ á^³Ò VÙ^³Î p‚³ãÚ à³e à³Û³u†³³Ö] ‚³f à³Â ^³³ß³mæ…æ
óäÇn×fi à oßÃm ð^nfÞ¢] ÙªŠi ^ÛÒ èÚ^nÏÖ] Ýçm áçÖªŠm ð^Û×ÃÖ] ᜠoßÇ×eVÙçÏm
VÙçÏm Ü$ (†%ÓnÊ ^ß$‚vm èÚ^³Úœ ç³eœ á^³Ò V†³Ú^³Â à³e ܳn׳‰ Ù^³Îæ
ᜠän× ^Ïu ᜠp†m (ÜÒ ^ßÇ×e‚ÏÊ ^ß ]çÇ×e VÙçÏnÊ (ÜÃÞ VÙç³Ï³ß³Ê ? Üj×ÏÂ
óÄÛ‰ ^Ú ØÓe '‚vm
ÔÖƒ †qœ ä×Ê ^Û× Ü׳ à³Ú VÙ^³Î ]ofßÖ] à oßãrÖ] ƒ^³Ã³Ú à³Âæ
DME
ó®j ØÚ^ÃÖ] †qœ àÚ “ÏßmŸ (ØÚ^ äe ØÛÂ^Ú

rg
† Û Ê ( ‚ à e ^ Ú œ V ˆ m ˆ Ã Ö ] ‚ f  àe † Û Â ^ ß n Ö , g j Ò V á ^ Î † e à e † Ë Ã q Ù ^ Î æ

i.o
ÜãŠÖ^³rÚ oÊ ²] ÜãÛ× ^³Ú ]憳4ß³n×³Ê Õ‚³ß³Â à³Ú ܳ׳óÖ]æ 䳳ϳ˳Ö] سâœ
w
ad
óÝ¡³³þ ³þ ³þ þŠÖ]æ (Üâ‚q^ŠÚæ
in
al

óä×⢠äÖ„eæ äe ØÛÃÖ] Ø%Ûe Ü×ÃÖ] àn‘^Ú VÙ^Ïmæ

n
sa

^f_u ‚ri Ÿœ ^ã’Ïßm àÓÖæ ^ãßÚ „ìœ ^Ú ^ã’Ïß³mŸ …^³ß³Ö] V]ç³Ö^³Îæ

ha
ul

óäÚ‚Â gf‰ äÖ àn×Ú^vÖ] ‚ÏÊ àÓÖæ (äßÚ Œ^fjΟ] ä’ÏßmŸ Ü×ÃÖ] ÔÖ„Òæ
b
.a

l çÓ×Ú oÊ o 8 Ü × æ Ø Û Â æ Ü× àÚ VÙ ^Î ä³Þœ o³×³Â à³Â p æ… æ

w
w

à e †Ó e å„ ³ìœ ó ] xn ŠÛ Ö] Ý¡ Ò à Ú ] „ â p æ… ‚ Îæ ó ^Û ³n ¿³Â l] ç³Û ³ŠÖ]

w

VÙ^ÏÊ (8^Ûu
]8çŠÚ ð^ÛŠÖ] oÊ ^Ûn¿Â p8çÞ äÛ×Ãe å]‚m k׳۳ ¨†³Ú] ^³Ú ]ƒ,
è΂’e Øq… Ñ‚³’³i^³³Ú V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^³Î ೊv³Ö] à³Âæ
DNE
óå†4ßm Ü× àÚ Ø–Êœ
óp†4Þ ‚uœ å†4Þ Ÿæ (p†f‘ Ü×ÃÖ] o× ‚uœ †f‘ ^Ú Vh^ãj àe] Ù^Î
óDNPLE äq^Ú àe] äq†ìœ DME
à àŠvÖ] &m‚u àÚ ONNKO ØÚ^ÓÖ] oÊ p‚ àe]æ NOMKS DRURPE†nfÓÖ] oÊ oÞ]†f_Ö] äq†³ìœ DNE
óÌnÕ ‚ߊe é†Û‰

RT
 ó†vfÖ] oÊ lçvÖ] oju ®j ØÒ äÖ†ËÇjŠm †níÖ] Ü×ÃÚVŒ^f àe] Ù^Îæ
è÷Ú$ .] áø^³³Òø Üø³nûâô]†ø³³³eû,ô á$ ,ôZZ Ù ²] Ùç³Î o³³Ê 8ç³Ã³³ŠÚ à³³e] Ù^³³³Îæ
ó Än_ÛÖ] kÞ^ÏÖ]æ (†ní×Ö Ü×ÃÛÖ] èÚ¢] VÙ^Î [MNLVØvßÖ]]XX^j÷Þô^Îø
ÄÛ‰ œ†Ú] ²] †–³Þ V] ²] Ù牅 ÙçÎ ^Þ†Òƒ ‚Îæ VÌß’³Û³Ö] Ù^³Î
Ü×ÃÖ] †4Þ Ø–Ê àÚ ^Þ†Òƒæ (å†nÆ äÇ×e Ü$ å^ÂçÊ -^%m‚u ^ßÚ ÄÛ‰ æœ- ojÖ^ÏÚ
ó^ßãâ äi8^Â, à oßÆœ ^Ú äßÚ Ä•çÚ †nÆ oÊ ]„â ^ße^jÒ oÊ äÞ^ÛjÒ ènâ]†Ò
^Úø àømû*] ^Ò÷…ø^føÚö oûßô³×ø³Ãø³qøæøZZ Ù ²] ÙçÎ oÊ èßnn àe á^³n˳‰ Ù^³Îæ
ó†ní×Ö ^Û×ÃÚ VÙ^Î [OMVÜm†Ú]XXkößûÒö

rg
i.o
èÓ×â Ü×ÃÖ] ð^Ëì, ᜠoìœ ^m Ü×Â]æVäÖ ïœ oÖ, ð ^ÛÓvÖ] ˜Ã³e g³jÒæ
w
ad
óé^rÞ ØÛÃÖ] ð^Ëì,æ
in

ᜠÜÖ^Ã×Ö ‡çrm ojÚ V²] äÛu… p†jŠjÖ] ²] ‚f àe س㉠سò³‰æ

n al

ól^ãe^4jÛÖ] àÚ l^ÛÓvÛÖ] ͆ ]ƒ, VÙ^Î ?Œ^ßÖ] Ü×Ãm

sa
ha

ÝçßÖ] oÊ áæ…^â àe ‚mˆm kmœ… VÈñ^’Ö] ØnÂ^Û‰, àe ‚Ûv³Ú Ù^³Îæ

b ul

p„Ö] &m‚vÖ] ]„ãe VÙ^Î ? ®j pªe Vk×Î(oÖ†ËÆ VÙ^Î ? Ôe ²] ØÃÊ ^Ú Vk×ÏÊ

.a
w

óŒ^ßÖ] oÊ äi†4Þ
w
w

RU
 ijþÚ^q h^³³þ ³þ eþ
Ü×ÃjÛÖ]æ ÜÖ^ÃÖ] h]M! oÊ
DME ÷
ó^$¡$ ]憊Ãi Ÿæ (]憊mæ ]çÛ× VÙ^Î ]ofßÖ] ᜠŒ^f àe] àÂ
óÜ× oÖ, Ü×u àÚ àm‡œ ®j oÖ, ®j pææœ ^ÚV…^Šm àe ð^_ Ù^Îæ
o× ‚jœ ®j àÚ ^Ú Vá¡r àe ‚ÛvÚæ ܳâ8œ à³e ܳnâ]†³e, Ù^³Îæ
ÙçÏm (Ü×ve kÓ‰ kÓ‰ á, æ (Ü×Ãe Ü×Ói Ü×Ói á, (Ün×u ÜÖ^ à³Ú á^³_³n4Ö]
óäiçÓ‰ àÚ où× ‚jœ äÚ¡Ò (änÖ , ]憿Þ]Vá^_n4Ö]

rg
i.o
^Úæ (á^Ûm¦] äßmˆmæ Ý¡‰¦] àŠuœ^Ú VÙ^³Ï³m Vé çnu àe ð^q… Ù^Îæ
w
ad
àŠuœ ^Úæ (Ü×ÃÖ] ^ãßmˆmæ pFçÏjÖ] àŠuœ ^Úæ (pFçÏjÖ] äßmˆmæ á^Ûm¦] ೊuœ
in

óÐʆÖ] äßmˆmæ Ü×vÖ] àŠuœ ^Úæ (Ü×vÖ] äßmˆmæ Ü×ÃÖ]

n al

óÜ×ÃÖ] è‰]…8 èʆÃÛÖ] |^ÏÖ VÙ^Ïm á^Òæ

sa
ha

xne^’Ú Ü×ÃÖ] Äne^ßm ]çÞçÒ Väe^v‘¢ 8ç³Ã³ŠÚ à³e ²] ‚³f Ù^³Îæ

b ul

oÊ áçʆÃi (h^n%Ö] á^Ï×ì hç×ÏÖ] 8‚q Øn×Ö] t†‰ lç³nfÖ] Œ¡³uœ pF‚³ãÖ]
.a
w

óš…¢] Ø✠o× áçËíiæ ð^ÛŠÖ]

w
w

óð^ÛÓvÖ] ¼ Ö ^ìæ (ð^Û×ÃÖ] Ø Ö^ìæ (ð]†fÓÖ] ‹Ö^q VÙ^Ïm á^Ò VèËnvq çeœ Ù^Îæ
²^e ÜÒ†Ò„m àÚ ]çŠÖ^q VÜm†Ú àe oFŠn Ù^ÎVèßnn àe á^nˉ Ù^Î
óä×Û é†ìŸ6 ] oÊ ÜÓfƆm àÚæ (äÏ_ßÚ ÜÓÛ× oÊ ‚mˆm àÚæ (äjmæ…
ÙçÏm ‚É àe &n×Ö] ÄÛ‰œ kßÒ^Ú ÷]†³n%Ò V8^³Û³u à³e oF³Šn Ù^³Îæ
óÜ×ÃÖ] ØfÎ Ü×vÖ] ]çÛ×Ãi V&m‚vÖ] h^v‘¢
óäÛ× àÚ Ø–Êœ ÔÖ^Ú h8œ àÚ kÛ×Ãi ^Ú Vgâæ àe] Ù^Îæ
àÚ oÖ, guœ ÜãjŠÖ^rÚæ ð^Û×ÃÖ] à l^m^Óv³Ö] Vè˳nß³u ç³eœ Ù^³Îæ
óPPSKM#†ËÛÖ] h#¢] oÊ p…^ífÖ]æ (NTOKMDNQQRE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DME

SL
 óÜãΡìœæ ÝçÏÖ] h]8! ^ãÞ¢ (äÏËÖ] àÚ †n%Ò
óäÖ8æ äm‚â àÚ Ü×ÃjßÊ ^Îæ†ŠÚ oiªÞ ^ßÒ VoÃíßÖ] Ünâ]†e, Ù^Îæ
óÜ×ÃÖ] Ø✠ÄÚ äq†íÚæ ä×ì‚Úæ å^4ÛÚ Øq†Ö] äÏÊ àÚ Vð]8…‚Ö] çeœ Ù^Îæ
ØfÞ äÏËÖ] g×› àÚæ (äjÚ†u kÛ¿Â á!†ÏÖ] ÀËu àÚ VoÃÊ^4Ö] Ù^Îæ
àÚæ (äÃf› Ñ… çvßÖ] oÊ †¿Þ àÚæ (äjru kmçÎ &m‚vÖ] ͆ àÚæ (å…‚Î
óÜ×ÃÖ] äß’m ÜÖ äŠËÞ à’m ÜÖ
…çÚ¢] oÊ †Šrm ÜÖ ^Ú ^ÛÖ^ ÜÖ^ÃÖ] Ù]ˆm Ÿ Vé†ËÆ oÖç³Ú †³Û³Â Ù^³Îæ
óäßÚ Ü×Âœ çâ àÚ oÖ, o4Ûm ᜠovjŠm ÜÖæ (ämœ†e

rg
i.o
àÚ ÌÞªm äÞœ Ü×Ãi àÚ Ôi†–ve ª_ìœ ]ƒ, V‚Ûuœ àe Øn×í³Ö] Ù^³Îæ
w
ad
äi8^Ê, k†‰œ äñ^_ì o× äjãfÞ ]ƒ, ÔÞ¢ (åª_ì ä³n׳ 8†³i ¡³Ê Õ8^³j…,
in

óäiæ]‚Â kfŠjÒ]æ
n al

óäßÏ×Ê în4Ö] Ôe„Óm ᜠl8…œ ]ƒ,VoÖ¨‚Ö] 8牢] çeœ Ù^Îæ

sa
ha

ó‚f äÖ ^ÞªÊ ^%m‚u äßÚ kÃÛ‰ àÚ ØÒ VèfÃj Ù^Î

bul

óäÃ4íiæ 冒eæ äÃÛ‰ oÊ ÔÖƒ p†m Ü×ÃÖ] gÖ^› á^Ò VàŠvÖ] Ù^Îæ
.a
w

]ƒ¬Ê (è$¡%Ö]æ àn×q†Ö]æ Øq†Ö] ÄÚ &m‚vÖ] VÜ×ŠÚ à³e èfϳ Ù^³Îæ

w
w

ók’ÞªÊ èÏ×vÖ] kÛ¿Â

óÙ^ÛÖ] á^nÇ_Ò ^Þ^nÇ› Ü×Ã×Ö á, VäfßÚ àe gâæ Ù^Îæ
è×Çe äÖ ke†Î Ü$ (é‡^ßq o× ke^$ àe ‚³m‡ o³×³‘ Vo³fó4Ö] Ù^³Îæ
Ü àe] ^m äß Øì V‚m‡ äÖ Ù^ÏÊ (äe^Ò†e „ìªÊ Œ^³f à³e] ð^³r³Ê (^³ãfÒ†³nÖ
óð]†fÓÖ]æ ð^Û×ÃÖ^e ØÃËm ]„Óâ VŒ^f àe] Ù^ÏÊ !]²] Ù牅
km… ^Ú ]ƒ, ÔÞ¬Ê (¡÷â^q Ÿæ ^ÛÖ^ …^Ûi ŸVá]†ãÚ à³e áç³Û³nÚ Ù^³Îæ
óÕ…‚‘ à4ì¡â^q km…^Ú á,æ (äÛ× Ôß áˆì ^÷ÛÖ^Â
ó÷]†n%Ò ^÷Û× ÔÖ„e ݆vÊ Œ^f àe] p…^Ûm èÛ׉ çeœ á^Ò Vp†âˆÖ] Ù^Î
SM
VÙ^Î ä³Þœ èÛ׉ oeœ à 醳n%Ò åç³qæ à³Ú ^³ß³mæ… VÌß³’³Û³Ö] Ù^³Î
ó ÷]†n%Ò ^÷Û× äßÚ kq†íj‰Ÿ Œ^f àe^e kÏÊ…çÖ
óäe oÏʆe Ÿ, ð^_ àÚ kq†íj‰] p„Ö] t†íj‰œ ÜÖ Vsm†q àe] Ù^Îæ
óÜÖ^ÃÖ] †Îçm ᜠèߊÖ] àÚ VŒ¨^› Ù^Îæ
än× †%Ói Ÿœ ܳÖ^³Ã³Ö] гu à³Ú á, V”gÖ^› o³eœ à³e o³×³Â Ù^³Îæ
äeç%e „ìªi Ÿæ (ØŠÒ ]ƒ, än× x×i Ÿ áœæ (h]çrÖ] oÊ äjßÃi Ÿæ (Ù]©ŠÖ^³e
(äi†4 àf×_i Ÿæ (÷]‚uœ å‚ß àe^jÇi Ÿæ (÷]†‰ ä³Ö à³n4˳i Ÿæ (˜³ãÞ ]ƒ,
(]†Úœ ÀËvm Ý]8^Ú ² äÛ¿Ãiæ 决Îç³i ᜠÔn׳Âæ (ä³i…„³Ã³Ú k³×³fÎ Ù‡ á,æ

rg
i.o
óäjÚ‚ì oÖ, ÝçÏÖ] kÏf‰ èq^u äÖ kÞ^Ò á,æ (äÚ^Úœ ‹×riŸæ
w
ad
V áæ…^â àe ̉çm Ù^Î
in

Øn×q Ø³Ò Ù¡³q¦] ä³³Ö p†³nÊ ä³³Û³×³Â à³nÂ Ø³Ò o³Ê 䳳׳³qœæ
n al
sa

óØ nr fj Ö ]æ Ün ¿ ÃjÖ ] o Ê Œ ^ ßÖ ] ‚ß Â Á^ Ë vÖ ^ Ò ð ^ Û× ÃÖ ] Ô Ö „Ò æ
ha

ÔßÚ ”†uœ ÄÛŠi ᜠo× àÓÊ ð^Û×ÃÖ] kŠÖ^q ]ƒ, Vð^ÛÓvÖ] kÖ^³Îæ
b ul
.a

óÙçÏi ᜠo×Â
w
w

ᜠo× àÓÊ ð^Û×ÃÖ] kŠÖ^q ]ƒ, ! oße ^m VäßeŸ o× àe àŠvÖ] Ù^Îæ
w

àŠu Ü×Ãji ^ÛÒ Å^Ûj‰Ÿ] àŠu Ü×Ãiæ (ÙçÏi ᜠo׳ Ôß³Ú ”†³uœ ij۳Ši
óÔŠÛm oju Ù^› á,æ ^%m‚u ‚uœ o× Ä_Ïi Ÿæ (kÛ’Ö]
(ÜÒæ‚Ûu Üjߊuœ á, ÜÓÞ¬Ê ð^Û×ÃÖ]]çŠÖ^q V²] äÛu… ofÃ4Ö] Ù^Îæ
Üj×ãq á,æ (ÜÒçËßÃm ÜÖ Üiª_ìœ á,æ (ÜÒæ…„³Âæ Ü³Ó³Ö ]ç³Ö檳i ܳiª³‰œ á,æ
óÜÒçÃËÞ ÜÓÖ ]æ‚ãj á,æ (ÜÒçÛ×Â

SN
 س³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ’
þ Ê
醾^ßÚ ØÃq]æ (ÔÖ è‰]…8 ÔÛn×Ãi ØÃq] V‚Û³uœ à³e سn׳í³Ö] Ù^³Î
óÀËvjÖ äßÚ Ø×Îœæ (Ü×ÃjÖ Ü×ÃÖ] àÚ †%Òœæ (Õ‚ß ‹nÖ ^Ûe ^ãnfßi Ü×ÃÖ]
ó]çÛ×ÃjÖ ^ãßÚ ]æ†%Òœæ (]çÛ×ÃjÖ gjÓÖ] àÚ ]ç×Îœ VÙ^Î äÞ œ äß pæ…æ
l8…œ á,æ (Ü×ÃÖ] àÚ àËÖ ‚’Î^Ê ^ÛÖ^ áçÓ³i ᜠl8…œ ]ƒ, VÙ^³Ï³mæ
óäߊuœ ®j ØÒ àÚ „íÊ ^fm8œ áçÓi áœ
(Ü×ÃÖ] àÚ ‚u]æ àÊ oÊ †¿Þ ^¿Ê^u áçÓm ᜠ8]…œ à³Ú V决nÆ Ù^³Îæ
ógn’ße Ü× ØÒ àÚ „ìœ ^ÛÖ^ áçÓm ᜠ8]…œ àÚæ

rg
i.o
^ßßËÚ á^Òæ ¼Î Øq… oÞ†¾^Þ ^ÚVÝ¡‰ àe ܉^ϳÖ] ‚³nf ç³eœ Ù^³Îæ
w
ad
óÔÖƒ äÛ× oÊ oßf×Æ Ÿ, ‚u]æ àÊ æƒ Øq… oÞ†¾^Þ Ÿæ (äjf×Æ Ÿ, Ýç×ÃÖ] oÊ
in

Àve Ü× ØÒ àÚ „ì ! oße ^m VäßeŸ ÔÚ†e àe ‚Ö^ì àe onvm Ù^³Îæ

n al

où× ˆmˆÂæ (äjm8^ Ü×ÃÖ] àÚ ^nÿj k×ãq á,æ (k×ãq ØÃËi ÜÖ á, ÔÞ¬Ê (†Ê]æ
sa
ha

óÜ×ÃÖ] àÚ ^nÿj p8^Ãi áœ

b ul

äÖ p„Ö] Ø%Ú ‚u]æ ÜÖ^ à pæ†m p„Ö] س%Ú VÑ]…ç³Ö] †³_³Ú Ù^³Îæ
.a
w

ó é ‚u ] æ é œ † Ú ]
w
w

†ÏvmŸ VÙ^’ì '¡$ änÊ áçÓi oju ^ÛÖ^ Øq†Ö] áçÓm Ÿ VÙ^Ïm á^Òæ
ó^÷ßÛ$ äÛ× o× „ìªm Ÿæ (Ü×ÃÖ] oÊ äÎçÊ àÚ ‚Švm Ÿæ (Ü×ÃÖ] oÊ äÞæ8 àÚ
]ç×fÏi ᜠ^ßÚ áçÛ×Ãi ^Ú ðç‰ ÜÓÃßÛm Ÿ Vé8†³e o³eœ à³e Ù¡³e Ù^³Îæ
ó^ßÚ áçÃÛŠi ^Ú àŠuœ
V‚Ûuœ àe Øn×íÖ] Ù^Îæ
p†n’Ïi Õ…†–m Ÿæ oÛ× ÔÃËßm oÛ× oÊ l†’Î á,æ oÛ×Ãe ØÛÂ]

SO
 Ü×ÃÖ] oÊ Í^’Þ¦] oÊ Ø’Ê
Ì’ßm ÜÖ àÚæ (änÊ Í^’Þ¦] äe]8!æ Ü×ÃÖ] èÒ†e àÚ V Ìß’Û³Ö] Ù^³Î
óÜãËjm ÜÖæ ÜãËm ÜÖ
óÜ×Âœ kŠÖ oÞœ Ü×Âœ oÞœ Ÿ, Ü×ÃÖ] àÚ oÃÚ ‹nÖ Vð^Û×ÃÖ] ˜Ãe Ù^Î
VÑ]…çÖ] 8çÛvÚ Ù^Îæ
䳑†uæ ä³içã4Ö Ü³ãó۳Μæ ä’Ïße ܳãʆ³Âœ Œ^³ß³Ö] ܳiœ
oÊ ]æ‚mˆi Ÿ Vh^_íÖ] àe †Û Ù^Î VÙ^Î gó’³Ú à³e ²] ‚³f à³Â

rg
àe ‚mˆm oßÃm (èf’ÃÖ] pƒ kße kÞ^Ò çÖæ ènÎæœ ànÃe…œ o׳ ð^³Šß³Ö] …ç³ãÚ

i.o
w
àÚ éœ†Ú] kÚ^ÏÊ (Ù^ÛÖ] kne oÊ äi8^m‡ knÏÖœ 8]‡ àÛÊ (o$…^vÖ] à³n’³v³Ö]
ad
in

ᢠVkÖ^³Î ? ÜÖæ VÙ^Î ? ÔÖ Õ]ƒ ^Ú VkÖ^ÏÊ ‹_Ê ^³ãnÊ è׳mç³› ð^³Šß³Ö] Ì‘

al

[NLVð^Šß³Ö]] ^ò÷nûj
ø äößûÚô ]æû„öìö^+iø ¡øÊø ]…÷^_øßû³Îô àù³âö ‚F³uû, Üû³jönûiø! áû,æø VÙç³Ï³m Ù²]
n

ô ô
sa

DME
ha

óª_ìœ Øq…æ ke^‘œ 霆Ú] V†Û Ù^ÏÊ

ul

Ù^ÏÊ (è×òŠÚ à ^n× Øq… Ùª‰ VÙ^Î o¾†ÏÖ] gÃÒ àe ‚ÛvÚ à³Âæ
b
.a
w

Ù^ÏÊ (]„Òæ ]„Ò à³Ó³Öæ ! ànßÚ©ÛÖ] †nÚœ ^m ÔÖ„Ò ‹³nÖ Vسq†³Ö] Ù^³Ï³Ê (^³ãnÊ
w

ø Üõ×ûÂô pûƒô Øùô Òö Ñ

ø çûÊøæøZZ (lª_ìœæ kf‘œ V”o×Â
w

[SRV̉çm]XXÜõnû×ôÂ

†Ëßi ŸV‚m‡ Ù^ÏÊ (†Ëßi ˜ñ^v³Ö] o³Ê ‚³m‡æ Œ ^³f à³e] Ì׳jì]æ
Ôi^nŠÞ ؉V‚mˆÖ Œ^f àe] Ù^ÏÊ (knfÖ^e Í]ç_Ö] ^â‚ã †ì! áçÓ³m o³ju
VÙ^ÏÊ (Ôv–m çâæ ð^q Ü$ àãÖªŠÊ (‚m‡ gâ„Ê (^ãi^fvm糑æ á^³Û³n׳‰ Ýœ
ók×Î^Ú ÙçÏÖ]
óÍ^’Þ¦] àÚ ØÎœ ð±j ^ßÞ^Ú‡ oÊ^Ú V‹Þœ àe ÔÖ^Ú Ù^Îæ
óäf×› Ðu†Ú¢] ]„â ^ßf×› ^ÚVt†Â¢] Ù^Îæ
óofÃ<Ö] à NOOKS oÏãnfÖ] äq†ìœ DME

SP
(^³ßŠËÞ¢ Ÿ, å^³ßf×› ^³Ú Váç³Öç³Ï³m Ÿ÷^³³q… k³³Ò…8œæ VÔÖ^³³Ú Ù^³³Î
óŒ^ßÖ] …çÚœ äe ØÛjvßÖ å^ßf×›^Úæ
än× k×ì‚Ê (oÞ^Â8 …璳߳۳Ö] †³Ë³Ã³q ç³eœ s³u ^³Û³Ö VÔÖ^³Ú Ù^³Î
ojÖ] å„â ÔfjÓe †Ú! ᜠkڈ ‚Î oÞ, VÙ^ÏÊ (äjfqª³Ê o³ß³Öª³‰æ (ä³j$‚³v³Ê
…^’Úœ àÚ †’Ú ØÒ oÖ, &Ãeœ Ü$ (^íŠÞ îŠßßÊ (ª³›ç³Û³Ö] o³ß³Ã³m ^³ãjó•æ
(^â†nÆ oÖ, ^âæ‚Ãjm Ÿ (^ãnÊ ^Ûe ]ç×ÛÃm ᜠÜâ†Ú!æ (èíŠÞ ^ãß³Ú à³n۳׳ŠÛ³Ö]
Ü×ÃÖ] ]„â Ø‘œ kmœ… oÞ¬Ê ('‚vÛÖ] Ü×óÖ] ]„³â à³Ú ÔÖƒ p糉 ^³Ú ]ç³Â‚³mæ
á¬Ê (ØÃ˳i Ÿ ! ànßÚ©ÛÖ] †nÚœ ^m Vk×ÏÊ VÙ^Î (Üã۳׳Âæ èß³m‚³Û³Ö] س✠èm]æ…

rg
i.o
ØÒ „ìœæ (l^m]æ… ]ææ…æ (&m8^uœ ]çÃÛ‰æ (Ømæ^Îœ ÜãnÖ, kÏf‰ ‚Î Œ^³ß³Ö]
w
ad
Ù牅 h^v‘œ Œ^ßÖ] Í¡jì] àÚ äe ]çÞ]8æ äe ]ç×ÛÂæ (ÜãnÖ, Ðf‰ ^Ûe ÝçÎ
in

^Úæ än× Üâ^Úæ Œ^ßÖ] Å‚Ê (‚m‚j åæ‚ÏjÂ] ^Û Üâ8… á, æ (Üâ†nÆæ ]²]
n al

óäe l†Ú¢ ÔÖƒ o× oßÂæ^› çÖ (p†ÛÃÖ VÙ^ÏÊ (ÜãŠËÞ¢ ‚×e ØÒ …^jì]
sa
ha

óÜãÊ àÛÖ Í^’Þ¦] oÊ èm^Æ ]„âæ

ul

(†’Ú Ø✠àÚ ÅçnfÖ^e Ü×Âœ ÷]‚uœ Ü×Âœ ^Ú VÔÖ^ÛÖ Ü‰^ϳÖ] à³e] Ù^³Îæ
b
.a
w

ÌnÓÊ (ÅçnfÖ] ͆œ Ÿ ^³Þª³³Ê VÙ^³³Î (Ôe VÙ^³³Î ? ÔÖƒ Üeæ VÔÖ^³Ú ä³Ö Ù^³³Ï³Ê
w
w

?oe ^ãÞçʆÃm
àÚ ^Þœ ^ÛÊ (gjÓÖ] ÄÛre knß Vèmæ^ÃÚ à³e ‚³mˆ³m à³e ‚³Ö^³ì Ù^³Îæ
óÙ^ãrÖ] àÚ Ÿæ ð^Û×ÃÖ]
óäi‚qæ Ÿ, oßÚ Ü×Âœ p…œ ᜠð^jœ ^Ú (o×%Ú kmœ… ^Ú VofÃ4Ö] Ù^Îæ
ó^ß×ãq ^Ûe ^ßÛ× ^Ú Ø_fÞ ¡Ê (ð^njœ ^ß×ãqæ ð^njœ ^ßÛ× Vå†nÆ Ù^Îæ
(®j änÊ oßÇ×fm ÜÖ VÙ^ÏÊ (®j à hçmœ Øò‰ V‚m‡ àe 8^Ûu Ù^³Îæ
óomœ… äÇ×fm Ÿ VÙ^ÏÊ VÙ^Î (Ômœ†e änÊ ØÎ VäÖ ØnÏÊ
o•^ÏÖ] ànŠvÖ] àe²] ‚nf l†Ò]ƒ Vp‚ãÚ àe àÛu†Ö] ‚³f Ù^³Îæ
SQ
Œ^ßÖ] å‚ßÂæ än× k×ì‚Ê (änÊ oßËÖ^³í³Ê (š^³Î „³ò³Úç³m ç³âæ &³m‚³v³e
ó]†Æ^‘ ^Þœ Äq…œæ (kÞœ k×Î ^ÛÒ &m‚vÖ] ÔÖƒ VoÖ Ù^ÏÊ (àn›^Û‰
^Þœ àÚ änÊ oÏÖªÊ t†ìœ Ýçm VèÃe…œ oÚ ^mœ V‚Ûuœ àe Øn×í³Ö] Ù^³Îæ
àÚ änÊ oÏÖªÊ t†ìœ Ýçmæ (ojÛnßÆæ oi‚ñ^Ê Ýçm ÔÖ„Ê (äßÚ Ü×ÃiªÊ oßÚ Ü×Âœ
(å†Ò]ƒªÊ o×%Ú çâ àÚ änÊ oÏÖªÊ t†ìœ Ýçmæ (p†qœ Ýçm ÔÖ„Ê (äßÚ Ü×Âœ ^Þœ
oÎçÊ äÞœ p†m çâæ oÞæ8 çâ àÚ änÊ oÏÖªÊ t†ìœ Ýç³mæ (o³‰…8 Ýç³m ÔÖ„³Ê
óoju]… Ýçm ä×Ãqœæ (äÛ×Òœ ¡Ê
‚ß àÚ t…^ì ç³âæ ä³³Ú^³r³×³e é œ†Ú] l„ìœ †³ãÛ³q…ˆ³e ᜠpæ…æ

rg
i.o
…‚Î o× œ Üãj^ÃÚ àÚ änÊ Œ^ßÖ] ¼fvm ^Ú à³Â o³Þ†³fìœ Vk³Ö^³Ï³Ê (p†³ŠÒ
w
ad
àÚ ^ãnÊ Ì×jì] ‚Î èÖªŠÚ å„â V^ãÖ Ù^³Ï³Ê ?ÜãÖ ÜãÏÖ^ì àÚ †m‚ϳje Ýœ ܳãŠnÒ
in

onÃi Ù^ÛÖ] kne àÚ „ìªi ^Ú é†%Ò o× kÞªÊ VäÖ kÖ^ÏÊ (^³ß³Ë³×³‰ à³Ú o³–³Ú
n al

…‚Î o× Ù^ÛÖ] kne àÚ „³ì! ^³Û³Þ, V^³ãÖ Ù^³Ï³Ê ? èÖªŠÛÖ] å„â oÊ h]ç³r³Ö^³e
sa
ha

V霆ÛÖ] äÖ kÖ^ÏÊ (÷^Ãm†‰ äi„ËÞœ àŠuœ Ÿ ^Ú …‚Î o× l„ìœ çÖæ (ೊuœ^³Ú
b ul

]„â ð^Ïe oÊ è×nvÖ] kߊuœ ‚ÏÖ èÖªŠÛÖ] 儳â h]ç³q à³Â k³nn ƒ, ÔÞ, ^³Úœ
.a
w

óÔn× ч†Ö]
w
w

Ü×¢ àÓÖæ (å^’Îœ È×e¢ Ü×ÃÖ] g×›œ ÜÖ Vð^ÛÓv³Ö] à³Ú 决nÆ Ù^³Îæ
óä×ãq oßÊm^Ú
á]æ†nÏÖ] kÖˆÞ Ñ†4ÛÖ] o³Ö, k³×³ì8 ^³Û³Ö Vȳf‘œ à³e ܳ‰^³Î Ù^³Îæ
(Œ^ßÖ] knÏÖæ 8]‚Çe oÖ, k×u… Ü$ (8‚ŠÚ &m‚u 8^Ûu àe †Óe o× l„ìªÊ
&m‚u ^÷Úçm änÊ än× lœ†ÏÊ (8‚ŠÚ &m‚u Ý^ÛjÖ änÖ, l‚ kʆ’³Þ] ^³Û³×³Ê
oe^jrÚ çâ ^ÛÞ, VoÖ Ù^ÏÊ (…^Û%Ö] oe^jrÚ †’³Ú à³Ú Ýç³Î Ý‚³Î ä³Þœ ] ofßÖ]
VoÖ Ù^ÏÊ (Ñ]†ÃÖ^eæ ‹Ö‚Þ¢^e än× lœ†Î àÚ ØÒ o× äiœ†Î ]„³Ó³â (…^³Û³ß³Ö]
oÖ, ^ße ÜÎ VoÖ Ù^Î Ü$ (]„â çvÞ æœ ^ßn× †rËiæ ^ß•…^Ãi Ñ]†Ã³Ö] ÔÖç³ì‚³e
SR
å^ßÖª‰æ änÖ, ^ßÛÏÊ (^Û× ]„â Ø%Ûe äÖ á¬Ê - ‚rŠÛÖ^e á^Ò în4Ö - în4Ö] ÔÖƒ
áçŠf×m ]çÞ^Ò ÝçÎ Üâæ (k×Î ^ÛÒ …^ÛßÖ] oe^jrÚ ç³â ^³Û³Þ, VÙ^³Ï³Ê (ÔÖƒ à³Â
„ìœæ 8^Ûu àe †Óe Ù^ÏÊ (é†ÛÞ ÄÛq …^ÛßÖ]æ (ÜãÚ^Úœ Üãeçnq èÏϳ4Ú h^³n%Ö]
ó͆’Þ]æ (Ðv×Ö oËÞœ ÜÆ… VäËÞœ
óàÇ–Ö] '…çmæ (g×ÏÖ] oŠÏm ð]†ÛÖ]VÔÖ^Ú Ù^Îæ
س³þ ³þ ’
þ ³Êþ
(ÔŠËßÖ äÛ×ÃjÊ kÛ×Ãi ^Ú VŒ¨^› oÖ Ù^Î VÙ^Î Ün׉ oeœ à³e &³nÖ à³Â

rg
óŒ^ßÖ] àÚ ^f⃠‚Î ð^nvÖ]æ èÞ^Ú¢] á¬Ê

i.o
äf×› àÚæ (Ü×ÃÖ] Øn×ÏÊ äŠËßÖ Ü×ÃÖ] g×› àÚV…^ß³m8 à³e ÔÖ^³Ú Ù^³Îæ
w
ad
óé†n%Ò Œ^ßÖ] sñ]çvÊ Œ^ß×Ö
in
al

àÚ ÜÖ^ÃÖ] ^ÛÞ, VÙ^Ï³Ê (o³ß³jÊ] ! ÜÖ^ÃÖ] ^ãmœ Vofó4×³Ö é œ†Ú] kÖ^³Îæ

n
sa

óÙä×Ö] Í^ì
ha
ul

á^Ò Ÿ, ÜãÖçÏ äÇ×fmŸ ^%m‚u ^ÚçÎ '‚vÚ kÞœ ^Ú VŒ^f àe] Ù^Îæ
b
.a

óèßjÊ Üã–ÃfÖ
w
w

Ü×ÃÖ] àÚ ®4e ÷]‚uœ k$‚u^Ú Voeœ oÖ Ù^Î VÙ^Î éæ†Â àe Ý^4â àÂæ
w

óän× Ÿ¡• á ^Ò Ÿ, äÛ× äÇ×fm Ÿ ¼Î

äʆÃm Ÿ àÚ á¬Ê (äʆÃiŸ àÚ &m‚ve '‚v³i Ÿ Vèe¡³Î ç³eœ Ù^³Îæ
óäÃËßm Ÿæ 冖m
h „Ó m á œ á æ ‚ m † i œ ( á ç Ê † à m ^Û e Œ ^ ß Ö] ] ç$ ‚ u V Œ ^ f  à e ] Ù ^ Î æ
óäÖç‰…æ ²]

SS
 س³þ ³þ ’
þ ³Êþ
äÖ ]çÛ×Ãiæ (Œ^ßÖ] åçÛ×Âæ Ü×ÃÖ] ç³Û³×³Ã³i V” h^_íÖ] àe †Û Ù^³Î
]çÞçÓi Ÿæ (åçjÛ× àÛÖæ äßÚ ÜjÛ×Ãi à³Û³Ö ]ç³Ã³•]ç³iæ (èß³nÓ³ŠÖ]æ …^³Îç³Ö]
ó ÜÓÛ×Ãe ÜÓ×ãq ÝçÏm ¡Ê (ð^Û×ÃÖ] é†e^fq
h^v‘œ oÖ, †¿ßÊ (éæ†Û³Ö] o³×³Â á^³n˳‰ á^³Ò Vܳ׳ŠÚ ç³eœ Ù^³Îæ
h^v‘œ Ø%Ú Üã×%Ú VÙ^ÏÊ (ànÞ^³r³Ú ܳãÞª³Ò å朅 à³nu á悳óm &³m‚³v³Ö]
ó^_íÖ] ]çe…^ÏÖ äe ²] ]æ8]…œ çÖ ®j oÊ é„Ö ÜãÖ ˆñ^ßrÖ]
äjÚ‚ìæ (äne¢ äŠ×rÚ àÚ äÚ^nÎ VÌm†4Ö] àãßÚ ÌÞªm Ÿ èÃe…œ VÙ^ϳmæ

rg
i.o
óäÛ× àÚ „ìªnÖ ÜÖ^ÃÖ] äjÚ‚ìæ (‚nf äÖ á^Ò á, æ ä‰†Ê o× äÚ^nÎæ (äËn–Ö
w
ad
óØâ^q ÜÓu än× p†rm ^ÛÖ^ ]çÛu…] VÙ^Ïmæ
in

ÄÚ äßr‰ ÜÖ^ o׳ ¼³í³‰ ]ƒ, á^³Ò 醉 ^Ò¢] ˜Ã³e ᜠp憳mæ
n al

ó‚u]æ kne oÊ Øâ^q

sa
ha

Ÿ, ÜãÏve Ìí³jŠm Ÿ è$¡³$ V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î †³e^³q à³Âæ

ul

DME
b

ó†níÖ] Ü×ÃÚæ (¼ŠÏÛÖ] Ý^Ú ¦]æ (Ý¡‰¦] oÊ èfn4Ö]æƒ VÐÊ^ßÚ

.a
w

ᜠÜ×ÃÖ] g×› àÚ o× ÷^Ïu á, VÙçÏm ^ÓÖ^Ú kÃÛ‰ Vgâæ à³e] Ù^³Îæ
w
w

óä×fÎ o–Ú àÚ …^$Ÿ6 ^ÃfjÚ áçÓm áœæ (èn4ìæ èßnÓ‰æ …^Îæ äÖ áçÓm
ó^Ãqæ 88ˆm ^Û× 88ˆm àÚ Vð]8…‚Ö] çeœ Ù^Îæ
óoÞˆvÖ ØÎœ á^Ò Ü×Âœ ÜÖçÖ Vp…ç%Ö] á^nˉ Ù^Îæ
àÚæ (Ü×vjÖ^e Ü×vÖ] ^ÛÞ, æ (Ü×ÃjÖ^e Ü×óÖ] ^³Û³Þ, Vð]8…‚³Ö]ç³eœ Ù^³Îæ
àÓŠm ÜÖ àã×ÃÊ àÚ '¡$ (äÎçm †4Ö] oÎçjm à³Úæ (ä³_³Ã³m †³ní³Ö] p†³v³jm
óé†n_Ö å†Ë‰ àÚ Äq… æœ(ÜŠÏj‰] æœ (àãÓi àÚV èßrÖ] ÙçÎœ Ÿ o×ÃÖ] l^q…‚Ö]
&m‚u àÚ NSKT #]‚Çe îm…^i oÊ gn_íÖ]æ (èÚ^Úœ oeœ &m‚u àÚ NLNKT †nfÓÖ] oÊ oÞ]†f_Ö] äq†³ìœ DME
óDPOTMMEÙ^ÛÃÖ] ˆßÒ oÊ äÖ^Î (†e^q à îneçjÖ] oÊ în<Ö]çeœ å]æ…æ (å‚q à äneœ à o:†ÏÖ] é…^ÛÂ

ST
 (Ðm†› †nÆ o× ÔÖ^ŠÖ^Ò Ü׳ †³nÆ o³×³Â ܳÖ^³Ã³Ö] Vೊv³Ö] Ù^³Îæ
]憖i Ÿ ^÷f×› Ü×ÃÖ] ]çf×›^Ê (x×’m ^ÛÚ †%Òœ ‚ŠËm ^Ú Ü× †nÆ o× ØÚ^óÖ]æ
é8^fÃÖ] ]çf×› ^ÚçÎ á¬Ê (Ü×ÃÖ^e ]憳–³iŸ ^³f׳› é8^fÃÖ] ]çf׳›]æ ( é 8^fÃÖ^e
Ü×ÃÖ] ]çf×›ç³Öæ (] ‚ÛvÚ èÚœ o× ÜãÊ^n‰ªe ]çq†ì oju ܳ׳óÖ] ]ç³Ò†³iæ
ó]ç×ÃÊ ^Ú o× ÜãÖ‚mÜÖ
oÊ Ýˆuæ (àm‚Ö] oÊ éçÎ àÚ©ÛÖ] Ñ¡ìœ à³Ú á, VÙ^³Î ೊv³Ö] à³Âæ
(é8^f oÊ ‚’Îæ (äÏËi oÊ èÏËjæ (Ü× o× ”†uæ (ànÏm oÊ á^Ûm, æ (à³nÖ
àÛnÊ Ü$ªm Ÿæ (˜Çfm àÚ o× Ìnvm Ÿ (Øñ^Š×Ö ð^_Â,æ (8çãr³Û³×³Ö èÛ³u…æ

rg
i.o
(ÜãËnÖ Ð_ßm (äÖ p„Ö^e ÄÞ^Î (…çÓj ð^ì†Ö] o³Êæ (…ç³Îæ Ù‡Ÿˆ³Ö] o³Ê (g³v³m
w
ad
óän× ‚ã4m ᜠØfÎ ÐvÖ^e †Ïmæ (Ü׊nÖ kÓŠmæ
in

VÙ^ÏÊ o× àe ànŠvÖ] àe où× o× k×ì8 VoÖ^Û%Ö] 鈳۳u ç³eœ Ù^³Îæ
n al

(Õ]‚Ê ²] oß×Ãq o×e Vk׳Π? ÐÊ^ßÛÖ]æ àÚ©ÛÖ] èË‘ ÔÖ Ùç³Îœ Ÿœ ! éˆÛu ^eœ^³m
sa
ha

'‚vm Ÿ (Ü׊nÖ k’ßmæ (Ü×ÃnÖ ÙªŠm (äÛ×ve äÛ× ¼³×³ì à³Ú©³Û³Ö] á, VÙ^³Ï³Ê
bul

(ð]‚¢] o× Ìnvm Ÿæ (‚fÃ×Ö é8^ã4Ö] ܳjÓ³m Ÿæ (^³Î‚³‘ Ÿ, èÞ^³Ú¢]æ †³ŠÖ^³e

.a
w

(áçÖçÏm ^Ú Í^ì †níe †Òƒ ]ƒ¬Ê (ð^nu ä‚m Ÿæ (ð^m… ÐvÖ] àÚ ^nÿj س۳ómŸæ
w
w

Ý^Î ]ƒ, (†ÛiªmŸæ †Ú©mæ (oãjßmŸæ oãßm ÐÊ^ßÛÖ] á,æ (áçÛ×ÃmŸ ^Û³Ö †³Ë³Ç³j‰]æ
ð^4ÃÖ] äjÛâæ oŠÛm (†ÏÞ ‚³r³‰]ƒ,æ (˜³e… ij҅ ]ƒ, æ (š†³jÂ] é ¡’Ö] o³Ö,
ó†ãŠm ÜÖæ ÝçßÖ] äjÛâæ xf’mæ (Ü’mÜÖæ

SU
 å‚Ûuæ kÛ’Ö] Ø–Ê oÊ Ø’Ê
DME
ó^rÞ kÛ‘ àÚ VÙ^Î äÞœ
]ofßÖ] à kf$
æœ ]†nì ØÏn×Ê †ìŸ6 ] Ýç³nÖ]æ ²^³e à³Ú©³m á^³Ò à³Ú V ] Ù^Î ä³Þœæ
DNE
ókÓŠnÖ
änÖ, guœ Ý¡ÓÖ] áçÓm ᜠÜÖ^ÃÖ] èßjÊ àÚ á, Vgnfu àe ‚³mˆ³m Ù^³Î
ÄÛjŠÛÖ]æ (Ü×ÃÖ] oÊ é8^³m‡æ èÚ¡³‰ Å^³Û³j‰Ÿ] o³Êæ VÙ^³Îæ (Å^³Û³j‰Ÿ] à³Ú
ð^Û×ÃÖ] àÚæ VÙ^Î (á^’ÏÞæ é8^m‡æ àmˆiæ àâçi Ý¡ÓÖ] oÊæ (Ü×ÓjÛ³Ö] Ôm†³j

rg
Üâ]†mŸæ ànÒ^ŠÛÖ] p…8ˆm àÚ ÜãßÚæ (å†nÆ àÚ Ý¡ÓÖ^³e гuœ ä³Þœ p†³m à³Ú

i.o
gvm àÚ ÜãßÚæ (èÕ äÛn×Ãi ᜠp†mæ äÛ× áˆím àÚ ÜãßÚæ (^ÕçÚ ÔÖ„³Ö
w
ad
oju á^_׊Ö] „ìªÚ äÛ× oÊ „ìªm àÚ ÜãßÚæ (å‚ß Ÿ, ܳ׳óÖ] ‚³qç³mŸ áœ
in
al

àÚ ÜãßÚæ (äÏu àÚ ®j à ØËÇm æœ äÖç³Î à³Ú ®³j ä³n׳ 8†³m ᜠg³–³Ç³m

n
sa

oÖ Üן ÙçÏm ᜠonvjŠnÊ äe äÖ Üן †Úªe oi©m ä×Ã×Ê ^njË×Ö äŠËÞ g’ßm
ha
ul

Ý¡Ò pæ†m oju ÄÛ‰ ^Ú ØÒ pæ†m àÚ ÜãßÚæ (ànË×ÓjÛÖ] àÚ gjÓ³nÊ Ü³q†³nÊ

b
.a

óäÛ× …ˆÇm ᜠé8]…, p…^’ßÖ]æ 8çãnÖ]

w
w

óèÛu†Ö] †¿jßnÖ k’ßÛÖ] á,æ (èßjËÖ] †¿jßnÖ Ü×ÓjÛÖ] á, VÙ^Îæ

w

óèßrâ ØÏÃÖ] o× Ð_ßÛÖ] Ø–Êæ (èÛÓu Ð_ßÛÖ] o× ØÏÃÖ] Ø–Ê V]çÖ^Îæ
óÐñ^Ú æœ Ðñ^Ê Ÿ, Ý¡ÓÖ] o× −†jrmŸ V]çÖ^Îæ
àÚ Ø–Êœ çâæ (èÛnßÆ †níÖ^e Ý¡ÓÖ] Vä³×³Ö] ä³Û³u… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
‚Îæ (èÛnßÆ †níÖ^e Ý¡ÓÖ]æ (èÚ¡ŠÖ] lç³Ó³ŠÖ] o³Ê^³Ú ijʅœ ᢠ(lç³Ó³ŠÖ]
Ø–Êœ àÚ Ü×ÃÖ] oÊ Ý¡ÓÖ]æ (Ü׉ kÓ‰ àÚæ (ÜßÆ †³ní³e ܳ׳ӳi à³Ú V]ç³Ö^³Î
sm†íi oÊ oÎ]†ÃÖ] Ù^Î ógm†Æ VÙ^Îæ (æ†Û àe ä³×³Ö]‚³f &³m‚³u à³Ú DNQLME p„³Ú†³jÖ] ä³q†³ìœ DME
ó‚nq ‚ߊe oÞ]†f_Ö] ‚ß çâæ VQUKOð^nu¦]
óDMSOE Ü׊Úæ DRLMTE p…^ífÖ] äq†ìœ DNE

TL
ØãrÖ] oËÞ äe ‚m…œ ]ƒ, éæ¡jÖ]æ †Ò„Ö] p†rÚ Üâ‚ß p†rm ç³âæ (Ù^³Û³Â¢]
óoÞ^ÃÛÖ] èÏnÏu o× ÍçÎçÖ]æ Ù ä×Ö] äqææ
óÄÛjŠÚ É^fÖ æœ (Л^Þ ÜÖ^ÃÖ oeç› Vé8^jÎ Ù^Î
Ý¡ÓÖ] àÓm á¬Ê (Ý¡ÓÖ] Ü×Ãji ^ÛÒ kÛ’Ö] Ü×ói VÙ^³m„³Ö] ç³eœ Ù^³Îæ
Ü× àÚ ^ãe „ìªi è×’ì Vá^j×’ì kÛ’Ö] oÊ ÔÖæ (ÔnÏm kÛ’Ö] á¬Ê Ôm‚ãm
óÔßÚ Øãqœ çâ àÚ Øãq^ãe ÄÊ‚iæ (ÔßÚ Ü×Âœ çâ àÚ
†nÆ äßÚ ÄÛ‰œ ÜÖæ èÛÓvÖ^e Ü×Ójm Ù^m„Ö] çeœ á^ÒVo³›ç³v³Ö] Ù^³Îæ
ókÛ’Ö] oÊ ]„â

rg
i.o
Vènâ^jÃÖ] çeœ Ù^Îæ
w
ad
ÜßÆ †³³ní³Ö^³³e Ù^³³Î à³Ú ^³r³Þ k³Û³’³Ö] ݈³³Ö à³³Ú
in

ܳ׳ ܳ׳óÖ] g³×³³› à³³Ú ¡³³³³Â ²] Ñ‚³³³³‘ à³³³³Ú

n al
sa
ha
b ul
.a
w
w
w

TM
 ‚r³ ³þ Š
þ ÛÖ] oÊ lç’Ö] ÄÊ … oÊ Ø ³’
þ ³Êþ
Ü×ÃÖ] h]M! àÚ ÔÖƒ †nÆæ
†nì Ÿ VÙ^Î ? å†nÆæ Ü×ÃÖ^e ‚rŠÛÖ] oÊ lç’Ö] ÄÊ… à ÔÖ^Ú Øò‰
o× ÔÖƒ áçfnÃm ^Ûm‚Î Œ^ßÖ] kÒ…8œ ‚ÏÖæ (å†nÆ oÊ Ÿæ Ü×óÖ] o³Ê ÔÖƒ o³Ê
^Þœæ (äßÚ …„jÃm á^Ò äŠ×rÚ oÊ ÔÖƒ áçÓm á^Ò àÚæ (äŠ×rÚ oÊ áç³Ó³m à³Ú
ó÷]†nì änÊ p…œ Ÿæ ÔÖƒ å†Òœ
óèËnßu çeœ ÜãßÚ ÝçÎ ÔÖƒ ‡^qœ Vä×Ö] äÛu… Ìß’ÛÖ] Ù^Î

rg
oÊ äe^v‘œ ÄÚ çâæ èËnß³u o³eª³e l…†³Ê Vèß³nn à³e á^³n˳‰ Ù^³Î

i.o
w
(‚rŠÛÖ] o³Ê ]„³â ! èËnßu^eœ ^m Vk×ÏÊ (Üãi]ç‘œ k³Ã³Ë³i…] ‚³Îæ (‚³r³ŠÛ³Ö]
ad
ó]„ãe Ÿ, áçãÏËm Ÿ ÜãÞ¬Ê ÜãÂ8 VÙ^ÏÊ ! !änÊ Äʆm ᜠoÇfßm Ÿ lç’Ö]æ
in
al

VÙ^ÏÊ (äÏËÖ] oÊ á憾^ßjm èÏ×u ]„Ò ‚rŠÚ oÊ Vè˳nß³u o³e¢ سnÎæ

n
sa

ó÷]‚eœ áçãÏËmŸVÙ^Î (Ÿ V]çÖ^Î ?Œœ… ÜãÖœ

ha
ul

oÊ lç’Ö] ÄÊ… ‡^qœ àÚ ˜Ãe sju] V ä׳Ö] ä³Û³u… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î

b
.a

Ì×íi VÙ^Î æ†Û àe ²]‚f &m‚vÖ ÔÖ„e ŒªeŸ VÙ^Îæ Ü×ÃÖ^e 醳¾^³ß³Û³Ö]
w
w

àvÞæ é¡’Ö] ^ßÏâ…œ ‚Îæ ^ßÒ…8ªÊ (^â^Þ†Ê^‰ é†Ë³‰ o³Ê ] ²] Ù牅 ^ßÂ
w

(…^ßÖ] àÚ h^Ï壅 Ømæ äiç‘ oתe p8^ßÊ (^ß×q…œ o׳ x³ŠÛ³Þæ ª³•ç³jÞ
DME
óå†nÆæ p…^ífÖ] å†Òƒ ó^$¡$ æœ àni†Ú
(äß ÜãËm oju ÔÖƒ äÚ¡Ò…†Óm ᜠÜãËm ÜÖ ]ƒ, ÜÖ^³Ã³Ö] o³×³Â g³qææ
à kf$ ^ÛÖ (l]†Ú '¡$ àÚ †%Òœ å…†Óm Ÿ ᜠgv³jŠm ܳ㖳óe á^³Ò ‚³Îæ
á^Ò Üâ‚߳ ÔÖƒæ DNEól]†Ú '¡$ ^â8^Âœ èÛ×Óe Ü׳ӳi ]ƒ, á^³Ò ä³Þœ ] ofßÖ]
'‚vÛÖ] …†Óm ᜠgrm ]„Óâæ (‚nÃeæ gm†Î àÚ äŠÖ^q àÚ Ø³Ò ä³ß³Â ܳã˳nÖ
óDQSNE Ü׊Úæ DRLE p…^ífÖ] äq†ìœ DME
ó‹Þœ &m‚u àÚ DUPE p…^ífÖ] äq†ìœ DNE

TN
 ó†m†Ój×Ö äqæ ¡Ê äß ÜãÊ ]ƒ, ^Úœæ (Ù^Î äÞœ äß ÜãËm oju ä%m‚u
†m†Óiæ (o× ‚Âœ V¼Î ‚u¢ ÙçÏm é8^³jÎ k³Ã³Û³‰ ^³Ú V†³Û³Ã³Ú Ù^³Î
†m†Ói VÙçÏm h^ãj àe] á^Ò ‚Îæ (å…çße g³â„³m ‹³×³r³Û³Ö] o³Ê &³m‚³v³Ö]
óé…^rvÖ] ØÏÞ àÚ o× ‚jœ &m‚vÖ]
(å…†Ói ÔÞœ Ÿ, Ô%m‚u àŠuœ^Ú VäÖ ÀÂ]çÖ] Õ^ÛŠÖ] àeŸ èm…^³q k³Ö^³Îæ
óäÛãÊ àÚ ä×Ûm äÃÛ‰ àÚ ØÒ äÛãËm ᜠoÖ, VkÖ^ÏÊ (äÃÛ‰ àÚ ØÒ äÛãËnÖ å…†Òœ VÙ^ÏÊ
àe] &m‚vÖ (ÌnËíÖ] †Ú¢] oÊ ^nj^Úæ ^Ûñ^Î ÜÖ^ÃÖ] Ùª³Šm ᜠŒª³e Ÿæ
o× ªÒçjm çâæ èßm‚ÛÖ] h†ì o³Ê ] ²] Ù牅 ÄÚ o4Úœ ^Þœ ^ßne VÙ^Î 8çóŠÚ

rg
i.o
Ý^ÏÊ |æ†Ö] à åç׉ V˜ÃfÖ Üã–Ãe Ù^ÏÊ (†fnì 8çãm àÚ †Ëße †Ú ä³Ã³Ú g³nŠÂ
DME
w
ad
óp…^ífÖ] äq†ìœóóó&m‚vÖ] †Òƒæ ?|æ†Ö] ^Ú !܉^ÏÖ] ^eœ ^m VÙ^ÏÊ ÜãßÚ Øq…
in
al

س³þ ³þ ³þ ’
þ ³Ê
þ
n
sa

Ü×ÃÖ] Ü×ói Ÿ ! oße ^m V ^Ûãß ²] o•… ²] ‚f äßeŸ Œ^³fóÖ] Ù^³Î

ha
ul

'¡%Ö ä‚iŸæ (äe oâ^fiŸæ (ä³e p…^³Û³iŸæ (ä³e o³ñ]†³iŸ VÙ^³’³ì '¡³%Ö
b
.a

óÜ×ÃjÖ] àÚ ð^nvj‰]æ (Ü×ÃÖ] oÊ é8^m‡æ (ØãrÖ] oÊ èfÆ… VÙ^’ì

w
w

óäe äße] g›^ì äÞœ ÜnÓvÖ] á^ÛÏÖ à åçvÞ æœ oßÃÛÖ] ]„â pæ… ‚Îæ
w

]çÛ¿Ò^Ê åçÛjÛ×Ãi ]ƒ¬Ê (Ü×ÃÖ] ]çÛ׳ói V ”gÖ^› oeœ àe o× Ù^³Îæ

Ôv• ]ƒ, ÜÖ^ÃÖ] á¬Ê (hç×ÏÖ] ärÛjÊ gÃ×e Ÿæ Ôv–e åç_×í³i Ÿæ (ä³n׳Â
óèrÚ Ü×ÃÖ] àÚ sÚ èÓv•
àÛÖ ]çÕ]çiæ (Ü×vÖ]æ …^ÎçÖ^e äÃÚ ]çßmˆiæ (Ü×ÃÖ] ]ç³Û³×³Ã³i VÙ^³Îæ
óÜÓÏu ÜÓ×›^e gâ„nÊ ð^Û×ÃÖ] é†e^fq ]çÞçÓi Ÿæ (äÞçÛ×Ãi àÛÖæ äßÚ ]çÛ×Ãji
(]ofßÖ] à ÀË×Ö] ]„â çvße oßÃÛÖ] ]„³â pæ… ‚³Î V Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
ó^–mœ h^_íÖ] àe †Û àÂæ
ó^–mœ DSLQUE Ü×ŠÚ äq†ìœæ (MNQVÜÎ… DME

TO
 è‰^m†Ö] g×›æ grÃÖ] ݃æ Ä•]çjÖ] |‚Ú oÊ Ø’Ê
gu „fÞæ (äÛ×Ãe h^r¦] Õ†iæ (äÕ]çi ÜÖ^ÃÖ] h]8! Ø–³Êœ à³Úæ
óäß è‰^ñ†Ö]
(èÃÊ… Ÿ, ‚fÃÖ] ‚mˆmŸ ij•]ç³jÖ] á, VÙ^³Î ä³Þœ ] ofßÖ] à³Â pæ…æ
DME
ó²] ÜÓÃʆm ]çÕ]çjÊ
(Ù^Ú àÚ è΂‘ k’ÏÞ ^³Ú VÙ^³Î ] ²] Ù牅 ᜠé†m†â oeœ à³Âæ
DNE
ó²] äÃÊ… Ÿ, ä×Ö ‚uœ Ä•]çi ^Úæ (]ˆÂ Ÿ, çËÃe ÷]‚f ²] 8]‡ ^Úæ

rg
]ƒ, ‚fÃÖ] á, VÙçÏm á^Ò äÞœ h^_íÖ] àe †Û à åçqæ àÚ ^ß³mæ…æ

i.o
äŠËÞ oÊ çãÊ (ä×Ö] Ô4ÃÞ ™ÃjÞ] VäÖ ØnÎæ (äjÛÓve ä×Ö] ä³Ã³Ê… ä³×³Ö ij•]ç³i
w
ad
ó†nfÒ Œ^ßÖ] ànÂœ oÊæ †nÏu
in
al

ᜠÜÒ†Úª³m Ù ä×Ö] á, VÙ^³Î ] ä×Ö] Ù牅 ᜠÔÖ^Ú àe ‹³Þœ à³Âæ

n
sa

DOE
ó˜Ãe o× ÜÓ–Ãe ÈfmŸæ (]çÕ]çji
ha
ul

䉜… o× h]†jÖ] Ä–m ᜠÜÖ^Ã×Ö oÇfßm VoÞ^³njí³ŠÖ] hç³mœ Ù^³Îæ

b

óä×Ö ÷^Õ]çi
.a
w
w

á^ÓÛÖ] ᜠ^ÛÒ ^Û׳ †³%Òœ ܳ׳óÖ] h¡³› à³Ú ij•]ç³jÛ³Ö] V]ç³Ö^³Îæ õ

w

óð^Ú Å^ÏfÖ] †%Òœ ˜ËíßÛÖ]

VÙ^Î ?^ãfu^‘ ^ãn× ‚Švm Ÿ ojÖ] èÛó߳Ö] ^³Ú V†³ãÛ³q‡†³fÖ Ø³nÎæ
VÙ^Îæ ógrÃÖ] VÙ^Î ? äfu^‘ än× Üu†mŸ p„Ö] ð¡fÖ] ^ÛÊ VäÖ ØnÎ (Ä•]çjÖ]
óÌnÕ ‚ߊe ‹Þœ &m‚u àÚ Œæ#†ËÖ] ‚ßŠÚ oÊ oÛ×m‚Ö]æ (gnâ†jÖ]æ gnƆjÖ] oÊ oÞ^ãË‘¢] äq†³ìœ DME
Ù^Îæ ó†Û àe] &m‚u àÚ p‚ àe] å]æ…æ VNOQKO oÊ Ù^Îæ (MPTKO ð^nu¦] sm†í³i o³Ê o³Î]†³Ã³Ö] ä³Ö^³Î
ó p ‚ f Ã Ö ] † n % Ò à e ‚ Û v Ú à  g – Ç Ö ] Ý ƒ o Ê ^ n Þ ‚ Ö ] o e œ à e ] å ] æ … æ V U KN ð^ Ë í Ö ] Ì< Ò o Ê o Þ ç × r Ã Ö ]
óDRQUNE Ü×ŠÚ äq†ìœ DNE
àe š^n &m‚u àÚ å†nÆæ DTNRQE Ü×ŠÚ äq†ìœæ (àŠu #^߉¬³e DPNMPE ä³q^³Ú à³e] ä³q†³ìœ DOE
XXóó óoÖo ouæœ ä×Ö] áoZZ VÀË×e …^Ûu

TP
Ü¿ÂªÊ (h8¢]æ ð^íŠÖ] ÄÚ †fÓÖ] àÚ ‚Ûuœ ØífÖ]æ èÊ^³í³ŠÖ] Ä³Ú Ä³•]ç³jÖ]
óànjߊu äfu^‘ àÚ ‚ŠÊœ gnÃe Ä¿Êœæ (ànjòn‰ à kË èߊve
Vp†jvfÖ] Ù^Î
ijn•ç³Ö] à³n ç³ãÊ ð¡³ì£³³Ö Ä•]çjm Ü³Ö Ìm†³4Ö] ^³³Ú ]ƒ, æ
á^߉¢] ']‚uœ Ù^q… Ønñ]†‰] oße oÊ á^Ò VäfßÚ à³e g³âæ Ù^³Îæ
(Ù^ÛÖ]æ ͆4Ö] ÜãÛ×Âæ Üãjñ]†Ïe ]çf×› ÜãÞ,æ (^Û× ]çÛ×Âæ gjÓ³Ö] 朆³Î ‚³Î
ó]çוœæ ]ç×–Ê Í†4Ö]æ Ù^ÛÖ] ^ãe ]çÒ…8œ ^‚e ^ãe ]ç‚je] ÜãÞ,æ

rg
ņ‰œ änÖ, grÃÖ] á^Ò ÄËi…]æ Ü×ÃÖ] †Îçi ^Û×Ò VŒæ‚f à³e] Ù^³Îæ

i.o
óäŠËÞ à è‰^m†Ö] gu |†›æ (äÏnÊçje ²] äÛ’Â àÚ Ÿ,
w
ad
àÚ áæ‚Ö^e š…]æ (²] Ði] V&m8^u¢] Äfji å!… Øq†Ö g³Ã³Ò Ù^³Îæ
in

grÃÖ] ÄÚ š…¢]æ ð^ÛŠÖ] àne ^Ú ÔÛ×£ÚçÖ äÞ¬Ê (÷]‚uœ ƒ©i Ÿæ (‹×r³Û³Ö]

n al
sa

ó^Þ^’ÏÞæ Ÿ^ˉ Ÿ, äe ²] Õ8]‡^Ú

ha

'¡$æ (l^Ó×ãÚ '¡³$ V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ÔÖ^Ú àe ‹³Þœ à³Â

b ul
.a

(äŠËße ð†ÛÖ] h^rÂ, æ (ÄfjÚ pçâæ (Å^_Ú x4Ê Vl^Ó×ãÛÖ] ^Úª³Ê (l^³nr³ß³Ú
w
w

^•†Ö] oÊ ÐvÖ] èÛ×Òæ (ènÞ¡ÃÖ]æ †ŠÖ] oÊ ²] pçÏi Vl^³nr³ß³Û³Ö] '¡³%Ö]æ

w

DME
ó†ÏËÖ]æ oßÇÖ] oÊ 8^’jΟ]æ (¼íŠÖ]æ
(Ä•]çjÖ] à š^n àe Øn–ËÖ] kÖª‰ V&Ãj¢] àe Ünâ]†e, Ù^Îæ
ÔÚˆÖ Œ^ßÖ] Øãqœ á^Ò çÖæ (äjÃÛ‰ àÛÚ äÖ 8^Ïßiæ Ðv×Ö Ä–³í³i ᜠVÙ^³Ï³Ê
óäßÚ ä×fÏi áœ
ᜠ¡ãq ð†ÛÖ^e oËÒæ (²] o4ím ᜠ^Û× ð†ÛÖ^e oËÒ VÑæ†ŠÚ Ù^Îæ
óäÛ×Ãe grÃm
oÊ ÜnÃÞçeœæ (PSMKM gÃ<Ö] o³Ê o³Ï³ãnfÖ]æ (ONTKQ DQPQNE¼³‰æ¢] o³Ê o³Þ]†³f_³Ö] ä³³q†³ìœ DME
óDOLOUE ÄÚ^rÖ] xnv‘ oÊ oÞ^fÖ¢] äß³³þ ³þ Š
þ uæ (OPOKNèn×vÖ]

TQ
^ÛnÊ Ð_ßÛÖ] é†%Òæ (grÃÖ] V'¡$ Øãr³Ö] èÚ¡³Â Vð]8…‚³Ö]ç³eœ Ù^³Î
óäniªmæ ®j à oãßm áœæ (änßÃmŸ
óà‰^vÛÖ] Ý‚ãm grÃÖ] V]çÖ^Îæ
óh^fÖ¢] èÊ! h^r¦] V ”o× Ù^Îæ
óä×Ï ÌÕ o× ØnÖ8 äŠËße ð†ÛÖ] h^rÂ, Vå†nÆ Ù^Îæ
VÙçÏm &nu ke^$ àe o× àŠuœ ‚ÏÖæ
g–ÇÖ]æ h^r¦]èÊ! Ü׳óÖ]æ g³ãß³Ö]æ †³m„³fjÖ] èÊ! Ù^³³Û³³Ö]

rg
†fÓi àÚæ (Ù‡ ä×ÏÃe oßÇj‰] àÚæ (Ø• ämœ†e grÂœ à³Ú V]ç³Ö^³Îæ

i.o
ó†Îæ ð^Û×ÃÖ] ‹Ö^q àÚæ (†Ïu Ù]‚Þ¢] ¼Ö^ì àÚæ (Ùƒ Œ^ßÖ] o×Â
w
ad
(oÇeæ ‚ŠuŸ, è‰^m†Ö] guœ ‚uœ àÚ ^Ú Vš^n àe Øn–ËÖ] Ù^³Îæ
in
al

ó†níe ‚uœ †Ò„m ᜠå†Òæ (Œ^ßÖ] hçn Äfjiæ

n
sa

óè‰^m†Ö] gve Ÿ, Ô×â àÚ Ô×â^Ú ²]æ VÜnÃÞ çeœ Ù^Îæ

ha

Ù^frÖ] èÖ]‡¦ (çâ Ÿ, äÖ, Ÿ p„³Ö] ²]æ VÌ׳ì à³e Ñ^³v³‰ , Ù^³Îæ
bul

óè‰^m†Ö] èÖ]‡, àÚ †Šmœ o‰]æ†Ö]

.a
w

ó |^_ß×Ö ä‰œ… ‚Ãn×Ê è‰^m†Ö] guœ àÚ Vp…ç%Ö] Ù^Îæ

w
w

‚ß Øq†Ö] p…œæ (h^j ^Þœæ è‰^m†Ö] oß³Û³iœ k³ß³Ò Vá^³n˳‰ Ù^³Î
ó^ãjʆ ^ãjÇ×e ^Û×Ê (ä_fÆªÊ ojËm èm…^ŠÖ]
ó†n%Ò Ü× äi^Ê ÷]†nÇ‘ Ü×ÃÖ^e è‰^m†Ö] g×› àÚ VáçÚªÛÖ] Ù^Îæ
ÜãnÖ, kËjÖ^Ê (Œ^ßÖ] äÃfi^Ê (‚rŠÛÖ] àÚ ^Úçm t†ì äÞœ o³×³Â à³Â pæ…æ
óÙ^q†Ö] oÒçÞ hç×ÏÖ é‚ŠËÚ Ù^ÃßÖ] ÐËì VÙ^Î Ü$ ?]„â o× x×’m g×Î pœ VÙ^Îæ
óÄe^j×Ö èÖ„Ú ÅçfjÛ×Ö é‚ŠËÚ oâ Vh^_íÖ] àe †ÛÂ Ù^Îæ
†nÇÖ äÛ×Ãi àÚæ (å†ŠÒ ØÛÃ×Ö Ü×ÃÖ] Ü×Ãi àÚ ó…^ß³m8 à³e ÔÖ^³Ú Ù^³Îæ
ó÷]†íÊ å8]‡ ØÛÃÖ]

TR
 س³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ’
þ ³Êþ
^³ÛÖ pç‚Ö] Õ†i ÜÖ^³ÃÖ] h8œ à³Úæ V 䳳׳Ö] ä³³Û³u… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³³Î
†_•] ^ÛÒ (ÔÖƒ oÖ, †_–m ᜠŸ, (äߊvm ^³Û³e †³í³Ë³Ö] Õ†³iæ (ä³ß³Šv³mŸ
ø ÀºnûËôuø oûÞùô,ô š
[QQV̉çm] ܺnû×ôÂ
*û ø F û
ô …ûŸ] àôñô ø̂ ì o×Âø oûßô×Ãøqûô] VÙ^Î ànu 7̉çm
än_Ãmæ änÊ çâ ^Ûe än× oß%nÊ (äÏu ͆Ãm àÚ äi†–ve àÓ³m Ü³Ö ä³Þœ ÔÖƒæ
grm ^Û †’Î Ÿ, äjÎæ Ø✠àÚ å†nÆ å‚ÃÏmŸ ‚ÃÏÛÖ] ÔÖƒ ᜠpœ…æ (ä_ŠÏe
(äßÓÚœ^Ûe ÐvÖ] …çã¾ oÊ oÊÖ] Ÿ, äÊm Ü×Ê (äÎçÏu àÚ ä³e Ý^³nϳÖ] à³Ú ²

rg
(äÕçÚ o× änfßjÖ]æ äŠËÞ o× ð^ß%Ö] „òßnu ÜÖ^Ã×Ö ˆñ^³r³Ê ÔÖƒ á^³Ò ]ƒ¬³Ê

i.o
ó^ãÖ †Ó4Ö] äqæ o× å‚ß äe… èÛÃße '‚vm „òßnu áçÓnÊ
w
ad
^ãnÊ Å‡^ßi ànu ] ofßÖ] l^΂‘ &m‚u oÊ h^_íÖ] àe †Û Ù^³Î
in

ÔÖƒ àÓm ÜÖæDME ó^Î8^‘ Ðv×Ö ^Ãe^i ÷]…^e ^ãnÊ kßÒ ‚ÏÖ ²]æ Vo׳Âæ Œ^³fóÖ]
n al
sa

óäß ²] o•… äŠËßÖ ènÒˆi äßÚ

ha
ul

ÔÖƒ ð^Û×ÃÖ] h^ ‚Îæ (äe ÝçÏmŸ ^Ûe å]çÂ8 ð†Û×Ö áç³Ó³m^³Ú x³–³Êœæ
b
.a

Voj^ßÖ] Œ^fÃÖ] oeœ ÙçÎ ÔÖƒ àÛÊ (]†%Þæ ^Û¿Þ änÊ ]çÖ^Îæ (^%m‚uæ ^Ûm‚Î
w
w

ä³n‚m ^³³Ú ä³³m‚³m o³³Ê h^³³Â ä³nÊ çâ ^³Ú †³ndze o³×³v³i à³Ú
w

ä³nÊ ‹³nÖ ^³Ú ä³³nÖ, ]ç³Ê^³³•œ änÊ ^Û³Ö pæ^³Â‚³Ö] Ùæ^³u ]ƒ,æ
ä³³m‚³jóm ^³³Û³e ܳ³Ö^³³³Â ä³³³Þœ å^Â8] ^Ú oÂ8] p„Ö] g³Šv³mæ
ä³³³nË³í³³m ^³³³fñ]8 á^³³³Ò á,æ Œ^ßÖ] oÊ †ã¿n‰ ojËÖ] ØvÚæ

óDPQSSE Ü׊Úæ DPLOOE p…^ífÖ] äq†ìœ DME

TS
 س³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ’
þ ³Êþ
^ßniœ ]ƒ, ^ßÒ VŸ^Î gjçu àe †ãjæ p‚fÃÖ] áæ…^â oeœ à ^ßmæ…æ
V ] ä×Ö] Ù牅 Ù^Î (] ²] Ù牅 èn‘çe ^fu†Ú VÙçÏm p…‚íÖ] ‚nÉ ^³eœ
áçf×_m (ÜãÞ^߉œ è%m‚u - á^Û×Æ Ù^Î æœ - ÝçÎ ÜÓniªmæ (š…¢] ÜÓÖ xjËj‰
ÜâçÛ×ÃÊ ÜÒæ ð^q ]ƒ¬Ê (ÜÓßÚ áç³Û³×³Ã³jmæ (à³m‚³Ö] o³Ê áç³ãϳ˳jmæ (ܳ׳óÖ]
çeœ á^Ó³Ê DMEó&m‚vÖ] óóóÜâçÛãÊœæ ‹×rÛÖ] oÊ ÜãÖ ]ç³Ã³‰ææ ܳâç³Ë³_³Ö]æ
ᜠ] ²] Ù牅 ^Þ†³Úœ (] ²] Ù牅 èn‘çe ^fu†Ú V^ß³Ö Ùç³Ï³m ‚³nó‰

rg
ó & m ‚ v Ö] Ü Ó Û ã Ë Þ á œ æ ‹ Ö ^r Û Ö] o Ê Ü Ó Ö Ä ‰ç Þ

i.o
äjniœ ]ƒ, Ôn× ÜÖ^ÃÖ] Ðu àÚ VÙ^Î äÞœ gÖ^› oeœ àe o× à p憳mæ
w
ad
(Ôm‚ne †4i Ÿæ (äÚ]‚Î ‹×riæ (èÚ^ ÝçϳÖ] o³×³Âæ è‘^³ì ä³n׳ ܳ׳Ši áœ
in
al

x×i Ÿæ (äeç%e „ìªi Ÿæ (ÔÖçÎ Í¡ì á¡Ê Ù^Î VØÏi Ÿæ (Ônßnóe ˆ³Û³Ç³iŸæ
n
sa

ó®j ^ãßÚ Ôn× ¼ÏŠm Ù]ˆm Ÿ èf›†ÛÖ] è×íßÖ] èÖˆßÛe äÞ¬Ê (Ù]©ŠÖ] oÊ än×Â
ha

Øn×Î l^ËjÖŸ] ®_e(÷]…çÎæ ^÷fnãÚ áçÓm ᜠÜÖ^ÃÖ] èÖ! Ý^Ûi àÚ V]çÖ^³Îæ

b ul
.a

]„â á, VØnÎ ‚Îæ óçÇ×m Ÿæ ç³Ë³r³m Ÿæ (g³Ã³×³m Ÿæ g³í³’³m Ÿ (é…^³j ¦]

w
w

óän× ä×Ö ^Ú ð]8œ ÄÚ änÖ, t^jvmŸ

w

äÞ¬Ê (^qçrÖ Ÿæ ¡â^q †¾^ßm Ÿ ᜠÜÖ^ÃÖ] o³×³Â g³q]ç³Ö] V]ç³Ö^³Îæ

ó†Ój †nÇe Ü×ÃjÖ] oÖ,èÃm…ƒ 醾^ßÛÖ] ØÃrm
ð^³Û×ÃÖ] Vè$¡$ Ù¡q¦^³³e Œ^³³ß³Ö] гuœ Vèm†³Ï³Ö] à³e hç³mœ Ù^³³Îæ
Ìíj‰] àÚæ (äi ðæ†Ú ‚ŠÊœ ð^Û×ÃÖ^e Ìíj‰] àÛÊ (à³n›¡³ŠÖ]æ á]ç³ì¦]æ
àm‚Ö] ØÎ^ÃÖ]æ VÙ^Î (‚uªe ÌíjŠm Ÿ سÎ^³Ã³Ö]æ (å^³nÞ8 ‚³ŠÊœ á^³_³×³ŠÖ^³e
óäjnr‰ àŠvÖ] pœ†Ö]æ (äjÃnf› Ü×vÖ]æ (äjÃm†j

óofâ„Ö] äÏÊ]ææMRPKM ÜÒ^vÖ] ävv‘æDNPSE äq^Ú àe]æ DNRQLE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DME

TT
ÝçÎ ÌÖœ ‚Îæ (^â†Ò„e h^jÓÖ] Ùç_m 醾^ßÛÖ] h]8!æ V Ìß’ÛÖ] Ù^Î
^ÛnÊæ (^ãßÚ 8]†ÛÖ] o× ÌÎæ ^ãÃÖ^› àÚ ^fjÒ é†¾^ßÛÖ] h8œæ Ù‚rÖ] h8œ o³Ê
óäÛãËÖ ÐÊæ àÛÖ oËÓmæ oßÇm ^Ú …^$Ÿ6 ] èãq àÚ Ì׊Ö] à h^fÖ] ]„â oÊ ^Þ†Òƒ
(å]8^ ^nÿj Øãq àÚ (ä×â^q àÚ †Úœ ÜÖ^ Ømæ VoËn‘ àe ܳ%Òœ Ù^³Î
óå‚fÃj‰] ^nÿj guœ àÚæ
]ƒ , (p 8^Þ ä³Ã Ú †Û à ³i Ÿ p8 ]æ Ôà ³Ú †³f à ³m Ÿ Ü ³×³Â Vå †³n Æ Ù ^³Î æ
Ÿ àÚ kÓ‰ çÖ ( ¼×Ç Ö] äß Ú áçÓ m ¼Ç ×Ö] ( h]ç’Ö] oË ì h ]ç³r³Ö] Ü ³u 8‡]
óÍ¡ j ìŸ ] ¼ ω Ü × Ã m

rg
i.o
Ÿ, äjfjÒ Ÿæ (äjfjÒ Ÿ, ^nÿj kÃÛ‰ ^³Ú V²] ä³Û³u… سn׳í³Ö] Ù^³Îæ
w
ad
(Ü× ^Ú ‹ßm ÜÖ ð^Û×ÃÖ] é†Ò ]„Ú àÚ †%Òœ àÚ óoßÃËÞ Ÿ, äj¿Ëu ^Úæ (ä³j¿³Ë³u
in

óÜ×Ãm ÜÖ ^Ú 8^Ëj‰]æ
n al

oju ^e]çq ‚uœ o× 8†i Ÿ VÙ^ÏÊ †ËÃq äße] ‚Ö^ì àe onv³m o³‘æœ
sa
ha

(Ôn× ØãrÖ] ‚Ò©mæ (å†nÆ oÖ, äÚ¡Ò h]çq à Ôʆ’m ÔÖƒ á¬Ê (äÚ¡Ò ÜãËi
b ul

(Ý^ãËj‰Ÿ] ØfÎ h]çrÖ^e Ørói Ÿæ (ä³fqª³Ê ä³jÛ³ãÊ ]ƒ¬³Ê ä³ß³Â ܳãÊœ à³Ó³Öæ
.a
w

k×ãq ]ƒ,æ (ÐÛu ÜãËÖ] ØfÎ h]çrÖ] á¬Ê (ÜãËi ÜÖ ]ƒ, ܳã˳jŠi ᜠo³v³jŠiŸæ
w
w

óoÃÖ] o× lçÓŠÖ] àÚ †nìæ Ôe ØÛqœ ÔÚ^ãËj‰]æ (ÔÖ æ‚fnÊ (Øò‰^Ê

TU
 h ^³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ eþ
ð^ Û× Ã Ö] h ^⃠æ Ü ×à Ö] ˜fÎ o Ê pæ… ^Ú
VÙçÏm ] ²] Ù牅 kÃÛ‰ VÙ^Î ”^ÃÖ] àeæ†Û àe ²] ‚³f à³Â
˜fÏe Ü×ÃÖ] ˜fÏm àÓnÖæ (Œ^ßÖ] àÚ äˆjßm ^Â]ˆjÞ] Ü×ÃÖ] ˜fϳm Ÿ ²] á,
]çjÊªÊ ]ç×òŠÊ (Ÿ^ãq ð^‰¨… Œ^ßÖ] „íi] ^ÛÖ^ Նjm Ü³Ö ]ƒ, o³ju (ð^³Û³×³Ã³Ö]
DME
ó]çוœæ ]ç×–Ê (Ü× †nÇe
(p‚Ãe ‚uœ äe ÜÓ$‚vm Ÿ &m‚³v³e ܳӳ߳$‚³u¢ VÙ^³Î ‹³Þœ à³Âæ

rg
i.o
†ã¿mæ (Ü×ÃÖ] ØÏm ᜠèÂ^ŠÖ] ½]†³jœ à³Ú á, VÙç³Ï³m ] ²] Ù牅 kÃÛ³‰
w
ad
ànŠÛíÖ áçÓm oju (Ù^q†Ö] ØÏmæ (ð^ŠßÖ] †%Ó³mæ (^³Þˆ³Ö] †³ã¿³mæ (سãr³Ö]
in

DNE
ó‚u]çÖ] ÜnÏÖ] 霆Ú]
n al
sa

Œ^ßÖ] „íjiæ (áçfâ„m ÜÒ¨^Û×Âæ ÜÒ¨]†Î V8çÃŠÚ àe ²]‚³f Ù^³Î

ha

ó&m‚vÖ] †Òƒæ (Ÿ^ãq ð^‰¨…

b ul
.a

óä×✠h^⃠ä–fÎæ (˜fÏm ᜠØfÎ ØÛÃÖ^e ÜÓn× VÙ^Îæ

w
w

Ý^’jŸ] V]çÖ^Î Ü×ÃÖ] Ø✠àÚ Ù^q… à ^ßdz׳e Vh^³ãj à³e] Ù^³Îæ

w

(^nÞ‚Ö]æ àm‚Ö] l^ße Ü×ÃÖ] ™ÃßÊ (^Ãm†‰ ^–fÎ ˜fÏm Ü×ÃÖ]æ (é^rÞ àߊÖ^³e
óÜ×ÃÖ] h^⃠oÊ ä×Ò ÔÖƒ h^âƒæ
‚ß Œç×q àvÞ ^ßneVÙ^Î ä³Þœ o³Ã³r³j¢] ÔÖ^³Ú à³e Íç³Â à³Âæ
äÖ Ù^ÏÊ (Ü×ÃÖ] Äʆm á]æœ ]„â VÙ^ÏÊ (ð^ÛŠÖ] o³Ö, †³¿³Þ ƒ, Ýç³m l]ƒ ] ofßÖ]
^ßnÊæ ! ²] Ù牅 ^m ^ß Äʆm V‚nfÖ àe 8^m‡ ä³Ö Ù^³Ï³m …^³’³Þ¢] à³Ú سq…
kß³Ò á, V] ²] Ù牅 Ù^Ï³Ê ?^ß³ñ^ŠÞæ ^ßñ^ßeœ å^³ß³Û³×³Â ‚³Îæ ²] h^³jÒ
óDRSURE Ü׊Úæ DMLLE p…^ífÖ] äq†ìœ DME
óDRSTRE Ü׊Úæ DTME p…^ífÖ] äq†ìœ DNE

UL
^Ú Üâ‚ßÂæ h^jÓÖ] ØâœèÖ¡• ä³Ö †³Òƒæ (èß³m‚³Û³Ö] س✠ä³Ï³Êœ à³Ú ÔfŠu¢
ä$‚vÊ (o×’ÛÖ^e Œæœ àe 8]‚j †nËÞ àe †nfq oÏ×Ê ó²] h^jÒ àÚ Ü₳߳Â
p…‚i Øâ V8]‚j Ù^Î Ü$ (Íç т‘ VÙ^ÏÊ (ÔÖ^Ú àe Íç à &m‚vÖ] ]„â
Ü×ÃÖ] pœ p…‚i Øâ (äjnÂæœ h^⃠VÙ^³Î (p…8œ Ÿ Vk³×³Î VÙ^³Î ? Ü×ÃÖ] ÄÊ…^³Ú
DME
ó^Ãj^ì p†m Ÿ oju Åç4íÖ] VÙ^Î (p…8œ Ÿ Vk×Î VÙ^Î ?Äʆm
8†› ^Ú ®j ^â‚Šm Ÿ (Ý¡‰¦] oÊ èÛ×$ ÜÖ^³Ã³Ö] lç³Ú Vೊv³Ö] Ù^³Î
ó…^ãßÖ]æ Øn×Ö]
óðç‰ ènÂæœ oÊ l]†fÆŸ, Ðfm Ü×Ê (Ü×ÃÖ] g⃠Vàm†n‰ àe] Ù^Îæ

rg
i.o
Õ¡â æ èÂ^ŠÖ] èÚ¡Â ^Ú V†nfq àe ‚nó‰ h^³fì à³e Ù¡³â Ùª³‰æ
w
ad
óÜâ¨^Û× g⃠]ƒ, VÙ^Î ?Œ^ßÖ]
in

(àÚ©ÛÖ] èÖ^• èÛÓvÖ] àÚ èÛ×ÓÖ] ᜠ]ç³Û³×³Â]æ VÙç³Ï³m g³Ã³Ò á^³Òæ

n al
sa

óäi]æ… gâ„i ᜠäÃÊ…æ (Äʆm ᜠØfÎ Ü×ÃÖ^e ÜÓn×ÃÊ

ha

(Œ^ßÖ] åçÛ×Âæ Ü×ÃÖ] ]çÛ×ói V]²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î 8çÃŠÚ àe] à³Âæ
b ul

(˜fÏn‰ Ü×ÃÖ] á, æ (šçfÏÚ ¨†Ú] oÞ¬Ê (Œ^ßÖ] ^âçÛ×Âæ ˜ñ]†³Ë³Ö] ]ç³Û³×³Ã³iæ

.a
w

DNE
ó^Ûãßne Ø’Ëm ]‚uœ á]‚rm Ÿ è–m†ËÖ] oÊ á^ß$Ÿ] Ì×jím oju (àjËÖ] †ã¿iæ
w
w

šø …û*Ÿû] oiô^+Þø ^Þ$*] ]æû†ømø ÜûøÖæø*]ZZ Ù ²] ÙçÎ oÊ |^e… oeœ àe ð^_ àÂæ
ó^ã×✅^nìæ ^ãñ^ãÏÊ h^⃠VÙ^Î [PMV‚†Ö]]XX^ãøÊô]†ø›û*] àûÚô ^ãø’öÏößûÞø
ÌnÒ †¿ßm ᜠ冉 àÚ Vke^$ àe ‚³m‡ l^³Ú ^³Û³Ö Œ^³f à³e] Ù^³Îæ
óäe^⃠]„ãÊ Ü×ÃÖ] h^âƒ
çËÃi oju äj×u]… Øq†Ö] àÛŠm á^Ú‡ Œ^ßÖ] o× oiªm Vt]…8 Ù^³Îæ
óofâ„Ö] äÏÊ]ææ (MSU-MSTKM ÜÒ^vÖ] ävv‘æ (NS-NR KR DNPPULE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DME
DNSMUE äq^Ú àe]æ DNLUMEp„Ú†jÖ] å]æ…æ (ofâ„Ö] äÏÊ]ææ ävv‘æ (ORUKP ÜÒ^³v³Ö] ä³q†³ìœ DNE
ó ÷]†’jíÚ é†m†â oeœ &m‚u àÚ

UM
èߊe änjËm àÚ ‹Ûj×m (^–ÏÞ †n’i oju…^’΢] oÊ ^ãn× †nŠm Ü$ (÷^Ûv³j
óà¿Ö^e änjËm àÚ Ÿ, ‚rm ¡Ê (^ãe ØÛÂ ‚Î
Ðv×Ö †$œæ lçÛm ÜÖ^ Ù]ˆm Ÿ VÙçÏm á^Ò äÞœ Œ^f àe] à pæ…æ
(ØãrÖ^e áç×ÛÃnÊ (Ü×ÃÖ] س✠g³âƒ‚³Îæ (سãr³Ö] س✠†³%Ó³m o³ju Œ…‚³m
óØnfŠÖ] ð]ç‰ à áç×–mæ (ÐvÖ] †nÇe áçßm‚mæ
VÙ^Î XXé‚j Ÿ,†Ú¢] 8]ˆm ŸZZ&m‚vÖ] †nŠËi oÊ 8^m‡ à³e †³n%Ò à³Âæ
VÙ^Î äÞœ ] ofßÖ] à ÔÖ^Ú àe ‹Þœ à pæ†Ú &m‚vÖ] ]„âæ óð^Û×óÖ] h^³âƒ
ÝçÏi Ÿæ (^vj Ÿ, Œ^ß³Ö] Ÿæ ]…^³e8,Ÿ, ^³nÞ‚³Ö] Ÿæ (é ‚j Ÿ, †Ú¢] 8]8ˆ³mŸ

rg
i.o
DME
óÜm†Ú àe oŠnŸ, p‚ãÚ Ÿæ (Œ^ßÖ] …]†j o× Ÿ,èÂ^ŠÖ]
w
ad
á^Ú‡ ojÚœ o× o³iª³n‰ VÙ^³Î ] ²] Ù牅 àÂé†m†â o³eœ à³Âæ
in

^m t†ãÖ] ^Úæ V]çÖ^Î (t†ãÖ]†%Ómæ (Ü×ÃÖ] ˜fÏmæ (ð^ãÏËÖ] Øϳmæ (ð]†³Ï³Ö] †³%Ó³m
n al

àÚ Ù^q… á!†ÏÖ]œ†Ïm á^Ú‡ ÔÖƒ ‚Ãe oiªm Ü$ (ÜÓßne ØjϳÖ]VÙ^³Î ? ²] Ù牅

sa
ha

†Ê^ÓÖ] ÐÊ^ßÛÖ] Ù8^rm á^Ú‡ ÔÖƒ ‚Ãe àÚ oiªm ܳ$ (ܳãnÎ]†³i ‡æ^³r³mŸ o³jÚœ
ul

DNE
b

óÙçÏm ^Ú Ø%Ûe Õ†4ÛÖ]

.a
w

(áçÛ×ÃjmŸ ÜÓÖ^ãqæ áçfâ„m ÜÒ ð ^Û× p…œ oÖ^Ú Vð]8…‚Ö] çeœ Ù^³Îæ

w
w

ÜÒ]…œ oÖ^Ú (ð^Û×ÃÖ] h^⃠Ü׳óÖ] ijʅ á¬³Ê (ܳ׳óÖ] ijʆ³m ᜠسfÎ ]ç³Û³×³Ã³i
ÜÒ…]†4e ^Þ¢ ! äe ÜÓÖ ØÒæ ^Ú áç‚iæ (äe ÜÓÖ ØÒçi ‚Î ^Ú o׳ á糑†³v³i
áçÃÛŠm Ÿæ (]†e8 Ÿ, é¡’Ö] áçiªm Ÿ àm„Ö] ܳâ (سní³Ö^³e 醛^nfÖ] àÚ †’eœ
ó]†râ Ÿ, á!†ÏÖ]
(ÜãjmŸ àÚ t^ãßÚ o× èÚ¢] å„â àÚ Ùæ¢] á†ÏÖ] á, Vè˳m„³u Ù^³Îæ
8^ŠËÖ] ÜãnÊ †ã¿m &Ö^%Ö] á†ÏÖ]æ (é†$¢]æ ÌnvÖ] änÊ †ã¿m o³Þ^³%Ö] ᆳϳÖ]æ
óPTTKP ÜÒ^vÖ]æ DPLOUE äq^Ú àe] äq†ìœ DME
óofâ„Ö] äÏÊ]ææ ävv‘æ QLP KP ÜÒ^vÖ] äq†ìœ DNE

UN
è×nfÎ ØÒ ˆÂœ áçÓm oju Üãßm8 à áç×Ïjßm Äe]†Ö] á†Ï³Ö]æ (ð^³Ú‚³Ö] Ô˳‰æ
óÜãÛÖ^ äÖƒœæ (ÜãÏÊ^ßÚæ Üãω^Ê
àm†n‰ àe ‚ÛvÚ ‚ß ÷^ŠÖ^q kßÒ VÙ^Î xnrÞ àe Ý^Ûi à ^³ß³mæ…æ
(èßnÛ‰^m o× ð^ÛŠÖ] àÚ ÙˆÞ ]†ñ^› áœè×n×Ö] kmœ… oÞ, VÙ^ÏÊ Øq… å ð^³q ƒ,
˜fÎ ]„â Vàm†n‰ àe] Ù^ÏÊ (ð^Û³ŠÖ] o³Ê سì8 o³ju …^³› ܳ$ (^³ãß³Ú Ìjß³Ê
àm†n‰ àe]æ àŠvÖ] l^Ú oju èߊÖ] Ô×i ˜Ûi Ü³×³Ê VÝ^³Û³i Ù^³Î (ð^³Û³×³Ã³Ö]
óèߊÖ] Ô×i ]çi^Ú (Ñ^ÊŸ6 ^e ð^Û×ÃÖ] àÚ èj‰æ ÙçvÓÚæ

rg
i.o
w
ad
in
nal
sa
ha
b ul
.a
w
w
w

UO
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ þe
Ù]ƒ… ¢]æ Ñ ^ ŠË Ö ] ‚ ß á^ Ò ]ƒ5 Ü × ÃÖ ] Ù^ u
†³Ú¢] Õ†³jm o³jÚ ! ²] Ù牅 ^³m VØnÎ VÙ^³Î ÔÖ^³³Ú à³e ‹³³Þœ à³Â
Ønñ]†‰] oße oÊ †ã¾ ^Ú ÜÓnÊ †³ã¾ ]ƒ, VÙ^³Î ?†ÓßÛÖ] à oãßÖ]æ Íæ†ÃÛ³Ö^³e
(ÜÒ…^nì o³Ê á^³â8Ÿ] †³ã¾ ]ƒ, VÙ^³Î ?²] Ù牅 ^m Õ]ƒ^Úæ VسnÎ (ܳӳ׳fÎ
DME
óÜÓÖ]ƒ…œ oÊ äÏËÖ]æ (ÜÒ…^Ç‘ oÊ Ô×ÛÖ] Ùçviæ (ÜÒ…]†j oÊ è4u^ËÖ]æ
½]†jœ à³Ú á, VÙ^³Î ] ²] Ù牅 ᜠov³Û³r³Ö] ènÚœ o³eœ à³Âæ

rg
VÕ…^fÛÖ] àeŸ ØnÎ DNEó†Æ^‘¢] ‚ß Ü×ÃÖ] ‹Ûj×m ᜠàâ]‚u, V^$¡$ èÂ^³ŠÖ]

i.o
w
ad
†nfÒ à pæ†m †nÇ‘ ^ÚªÊ (Üãmœ†e áç³Öç³Ï³m à³m„³Ö] VÙ^³Î ?†Æ^‘¢] à³Ú
in

ó † n Ç ’ e ‹n × Ê
n al

á^Ò äÞœ Õ…^fÛÖ] àe] à †fí³Ö] ]„³â سm檳i o³Ê ‚³nf ç³eœ †³Òƒæ
sa
ha

]„âæ V‚nfÂçeœ Ù^Î óàŠÖ] oÖ, gâ„mŸæ (Å‚fÖ] Ø✠oÖ, †Æ^³‘¢^³e g³â„³m
b ul

á^Ò àÛ Ü×ÃÖ] „ì©m ᜠ†Æ^‘¢] oÊ ^Þœ p…œ p„Ö]æ V‚³nfÂç³eœ Ù^³Î óä³qæ
.a
w

] ä×Ö] Ù牅 h^v‘œ pœ… o× ÔÖƒ Ý‚³Ï³mæ (] ä×Ö] Ù牅 h^v‘œ ‚óe
w
w

ó†Æ^‘¢] à Ü×ÃÖ] „ìœ Õ]„Ê (ÜãÛ×Âæ

DOE
óÜÒ†e^Òœ ÄÚ èÒ†fÖ] VÙ^Î ] ofßÖ] ᜠŒ^f àe] àÂ
p‚â p‚ãÖ] àŠuœæ (²] ØnÎ ØnÏÖ] Ñ‚‘œ á,Ÿœ VÙçÏm †Û á^³Òæ
]çÖ]ˆm àÖ Œ^ßÖ] á,Ÿœ (^ãi^$‚vÚ …çÚ¢] †jæ (Ü׉æ än× ²] oב ‚³Û³v³Ú
óÜâ†e^Òœ à Ü×ÃÖ] Üâ^iœ ^Ú †níe
ð^q ]ƒ, (Üâ8^ŠÊ ojÚæ Œ^ßÖ] |¡‘ ojÚ k۳׳ ‚³Î V^÷³–³mœ Ù^³Îæ
óDPLMQE äq^Ú àe]æ MTOKO DMNUSOE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DME
óDRUQEèvnv’Ö] oÊ oÞ^fÖ¢] ävv‘æ (ORMKNN†nfÓÖ] oÊ oÞ]†f_Ö]æ NMKM‚âˆÖ] oÊ Õ…^fÛÖ] àe] äq†ìœ DNE
óofâ„Ö] äÏÊ]ææ (p…^ífÖ] ½†: o× ävv‘æ (MOMKM ÜÒ^vÖ] äq†ìœ DOE

UP
†nfÓÖ] ØfÎ àÚ äÏËÖ] ð^q ]ƒ,æ (†nfÓÖ] än× o’Ãj‰] †nÇ’Ö] ØfÎ àÚ ä³Ï³Ë³Ö]
ó^m‚jâ^Ê †nÇ’Ö] äÃe^i
à Ü×ÃÖ] ]æ„ìœ ^Ú †níe Œ^ßÖ] Ù]ˆm Ÿ V8ç³Ã³ŠÚ à³e ²] ‚³f Ù^³Î
ó]çÓ×â Üâ…]†jæ Üâ†Æ^‘œ àÚ åæ„ìœ ]ƒ¬Ê (Üâ†e^Òœ
oßÃÛÖ ‚nf oeœæ Õ…^fÛÖ] àe] †nŠËi àÚ Ý‚Ïi ‚³Î V Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
ókmœ…^Ú h^fÖ] ]„â oÊ †Æ^‘¢]
á^Ò ^Úæ †Û &m‚u oÊ…çÒ„ÛÖ] †nÇ’Ö] á, VÜ×ÃÖ] Ø✠˜Ã³e Ù^³Îæ
çâ †nfÓÖ] áœæ (å‚ß Ü× Ÿæ ojËjŠm p„Ö] äe 8]†m ^ÛÞ, &m8^u¢] àÚ ä³×³%Ú

rg
i.o
ÜÖ^ÃÖ]æ (^ínj á^Ò á, æ †nÇ‘ Øâ^rÖ] V]ç³Ö^³Îæ óá^³Ò ೉ pœ o³Ê ܳÖ^³Ã³Ö]
w
VÙæ¢] ÙçÏe ]æ‚ã4j‰]æ (÷^$‚u á^Ò á,æ†nfÒ
ad
in

Øâ^q çâ àÛÒ Ü× çìœ ‹³nÖæ ^ÛÖ^ ‚Öçm ð†ÛÖ] ‹n×³Ê Ü³×³Ã³i
n al

ØÊ ^vÛÖ] änÖ, kËùjÖ] ]ƒ, †ndz‘

sa

å ‚ß Ü× Ÿ Ýç³Ï³Ö]†³nfÒ á,æ

ha
ul

áœæ (†nÇ‘ çâæ ojËjŠm á^Ò Œ^f àe ²] ‚³f ᪳e]悳ã4j‰]æ

b
.a

(àŠÖ] ]†nÇ‘ ^Ûâæ Œ^ßÖ] á^njËm ^³Þ^³Ò ‚³n‰œ à³e h^³jÂæ سfq à³e ƒ^³Ã³Ú
w

ó†n%Ò ð^Û×ÃÖ] oÊ ]„â Ø%Úæ (^Ûã߉ †Ç‘ ÄÚ l^mŸç³Ö] ] ²] Ù牅 ^ÛâŸùææ

w
w

h^f4Ö] ÜÖ^ V†ÛjÃÛÖ] àe] Ù^Î^Ú o× &m‚vÖ] o³ß³Ã³Ú áç³Ó³m ᜠس۳jv³mæ
oßÃÚ ^ÛÞ, Váæ†ì! Ù^Îæ óå8]…œ ^Ûe Ü×Âœ ²]æ (…æ„Ã³Ú ä³×³â^³qæ (…ç³Ï³v³Ú
ð^q ^ÛÒ èe^v’Ö] à àÓm ÜÖ ]ƒ, Ü×ÃÖ] ᜠÔÖƒ oÊ 8çÃŠÚ àe]æ †Û³Â &³m‚³u
(Å^Ûq¦]æ èߊÖ]æ á!†ÏÖ] oÊ Ø³‘œ ä³³Ö á^³Ò Ÿæ (8ç³Ã³ŠÚ à³e] &³m‚³u o³Ê
Ù^Î ^ÛÒ ^n•†Ú Ÿæ ^ßnÚœ Ÿæ ^Ú^Ú, ä×Ú^u áçÓm Ÿæ (äfu^‘ äe Ô×ãm Ü×Âç³ãÊ
VofÃ4Ö] à ð^q^Ú åçvÞæ ó²] äÛu… ‚nf çeœ ÅˆÞ ]„â oÖ,æ ó8çóŠÚ à³e]
Üãmœ… àÚ äe Õç$‚u ^Úæ (Ôm‚m än× ‚4Ê ‚ÛvÚ h^v³‘œ à³Â Õç³$‚³u ^³Ú

UQ
(] ‚ÛvÚ h^v‘œ à ð^q^Ú Ü×ÃÖ] VoÂ]‡æ¢] ÙçÎ ^–mœ ä׳%Úæ óä³n׳ سföÊ
óÜ×Ãe ‹n×Ê ÜãßÚ ‚u]æ à ®rm ÜÖ^Úæ
Ü×ÃÖ^e Œ^ßÖ] Ðuœ 8]…œ áçÓm ᜠh^fÖ] ]„³â &³m‚³u س۳jv³m ‚³Îæ
ÌÖªi ÜÖ Üâ‚ß á^Ò ]ƒ, Ü×ÃÖ] á¬Ê (å^r³Ö]æ à³m‚³Ö]æ ͆³4Ö] س✠ä³Ï³Ë³jÖ]æ
oÖ, á^_n4Ö] ‚qæ Üâ†nÆ ‚³ß³Â á^³Ò ]ƒ,æ (ܳãnÖ, Œç³×³r³Ö] à³Ú Œç³Ë³ß³Ö]
àÚ èËÞœ سãr³Ö^³e ^³•†³Ö] é †$œ Üã‰çËÞ o³Ê ijÎæœæ (سnfŠÖ] ܳâ…^³³Ï³ju]
èÂ^³ŠÖ] ½]†jœ àÚ ÔÖƒ Øóqæ (à³m8 Ÿæ ä³³Ö g³Šu Ÿ à³Ú o³Ö, Í¡³jìŸ]
(äÖçÏe †Û 8]…œ …çÚ¢] pœ Ü×Âœ ²]æ (Ü×óÖ] ijʅ h^³f‰œ à³Úæ ^³ãi^³Ú¡³Âæ

rg
i.o
óguœ àÚ l^q…8 ²] ÄÊ…æ (†nfÓÖ]æ †nÇ’Ö] ^Ûm‚Î Ü×ÃÖ^e 8^‰‚ÏÊ
w
ad
Ñ]‡†Ö] ‚f å†Òƒ ^Ú å‚ß Üן^³Ú †³Æ^³‘¢] ᜠo³×³Â Ù‚³m ^³Û³Úæ
in

(ŸçãÒæ ^e^fj ð]†ÏÖ] àÚ ^’jÇÚ †Û ‹×rÚ á ^Ò VÙ^Î p†³âˆ³Ö] à³Â 决nÆæ
nal
sa

á¬Ê (ämœ†e †n4m ᜠä߉ è$]‚u ÜÒ‚uœ ÄßÛm Ÿ VÙçÏmæ Üâ…^³4j‰] ^³Û³e†³Ê
ha

óð^4m &nu äÖm ²] àÓÖæ (äÚ‚Îæ àŠÖ] è$]‚u o× ‹nÖ Ü×ÃÖ]
bul

ó^nÞ‚Ö] 8^ŠÊ è×ËŠÖ] äÏËiæ (àm‚Ö] 8^ŠÊ Å^†Ö] äÏËi VÙçvÓÚ Ù^Î
.a
w

Ü×ÃÖ] áçfjÓm ¼fßÖ] 🩳a pœ… ]ƒ, á^³n˳‰ á^³Ò Vo³e^³m†³Ë³Ö] Ù^³Î
w
w

Ü×ÃÖ] áçfjÓm 🩳a k³mœ… ]ƒ, Õ]†³Þ ! ²]‚fÂ^eœ^m VäÖ k×³Ï³Ê (ä³`q憳ndzjm
Ü`ß t†ì]ƒ^Ê (Œ^ßÖ] l]8^‰ oÊæ h†ÃÖ] oÊ Ü×ÃÖ] á^Ò VÙ^³Ï³Ê ? Ônׂj4m
óàm‚Ö] †nÆ - è×ËŠÖ]æ ¼fßÖ] oßÃm - ðŸ©a oÖ,…^‘æ

UR
 h ^³³þ ³þ ³þ ³þ eþ
ÄËßm Ÿ Ü× àÚ ] ²] Ù牅 éƒ^Ãj‰] †Òƒ
ÄÊ^ßÖ] Ü×ÃÖ] äÖ]©‰æ
Ü× àÚ Ôe ƒçÂœ oÞ, Üã×Ö] VÙçϳm á^³Ò ] ²] Ù牅 ᜠ‹Þœ àÂ
äÞ¬Ê ÅçrÖ] àÚæ (Äf4i Ÿ ‹ËÞæ (Ä4ím Ÿ g×Îæ (ÄÛŠm Ÿ ð^Â8æ (ij˳߳mŸ
DME
óÄnr–Ö] ‹òe
ÔeƒçÂœ oÞ, Üã×Ö] VÙçϳm ]²] Ù牅 á^Ò VÙ^Î é†m†â o³eœ à³Âæ

rg
i.o
àÚæ (Äf4i Ÿ ‹ËÞ àÚæ (Ä4ím Ÿ g×Î àÚæ (ÄËßm Ÿ ܳ׳ à³Ú Vije…¢] à³Ú
w DNE
ad
óÄÛŠm Ÿ ð^Â8
in

àÚ ²^e ]æƒçÃiæ (÷^ÃÊ^Þ ^÷Û× ²]]ç׉ VÙ^Î ] ofßÖ] ᜠ†e^q àÂæ

n al

DOE
óÄËßmŸ Ü×Â
sa
ha

oÞ, Üã×Ö] Vx³f‘œ ]ƒ, Ùç³Ï³m á^³Ò ] ²] Ù牅 ᜠèÛ׳‰ Ýœ à³Âæ

ul

DPE ÷
ó¡fÏjÚ ¡ÛÂæ (^fn› ^·…æ (^ÃÊ^Þ ^÷Û× Ô×ò‰œ
b
.a
w

óäÛ×Ãe ÄËjßm Ÿ ÜÖ^ èÚ ^nÏÖ] Ýçm èÖˆßÚ ²] ‚ß Œ^ßÖ]†j àÚ á, Vð]8… ‚Ö]çeœ Ù^Îæ
w
w

^e]„ Œ^ßÖ] ‚jœ à³Ú á, VÙ^³Î ] ²] Ù牅 ᜠé†m†â o³eœ à³Âæ

DQE
óäÛ×Ãe ²] äÃËßm Ÿ ^ÛÖ^ èÚ^nÏÖ] Ýçm
óD QPSNEoñ^ŠßÖ]æ DMOLOPE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DME
äq†ìœæ (ofâ„Ö] äÏÊ]ææ (MTQKM ÜÒ^vÖ] ävv‘æ DQPRUE oñ^ŠßÖ]æ DMQPTE #æ]# çeœ äq†³ìœ DNE
óæ†Û àe ²] ‚f &m‚u àÚ DOPTNE p„Ú†jÖ]æ ( ÜÎ…œ àe ‚m‡ &m‚u àÚ DMULRE Ü׊Ú
óDOTPOE äq^Ú àe] äq†ìœ DOE
óDUNQE äq^Ú àe]æ NUPKR DNSLQRE ‚Ûuœ Ý^Ú ¦] äq†ìœ DPE
‚ßŠÚ oÊ oÂ^³–ÏÖ]æ NTPKN g³Ã³<Ö] o³Ê o³Ï³ãnfÖ]æ OLQKM †³ndz’³Ö] o³Ê o³Þ]†³f_³Ö] ä³³q†³ìœ DQE
‚ÏÊ (Øn‘œ Ø‘œ &m‚v×Ö àÓÖ VRRNKM†m‚ÏÖ] ˜nÊ oÊ pæ^³ß³Û³Ö] Ù^³Î óÌnÕ ‚ߊe NSNKNh^ã<Ö]
(^nfÞ ØjÎ àÚ èÚ^nÏÖ] Ýçm ^e]„ Œ^ßÖ] ‚:œ àÚ áo V^ÂçÊ†Ú Œ^f àe] &m‚u àÚ Õ…‚jŠÛÖ] oÊ ÜÒ^v³Ö] pæ…
óäÛ×Ãe ÄËjßm Ÿ ÜÖ^Âæ (áæ…ç’ÛÖ]æ (ofÞ ä×jÎæœ

US
óÔÃËßm^Ú äßÚ Äfi^Ê (‚ËßmŸ Ü×ÃÖ] á, VÙ^Î äÞœ o‰…^ËÖ] á^Û׉ à ^ßmæ…æ
óå†n%Ò å†• äÛ× Øn×Î äÃËßm ÜÖ àÚ VÙ^Ïmæ
óä×Ö] Ønf‰ oÊ ÐËßmŸ ˆßÒ Ø%ÛÒ ÄËßmŸ Ü× Ø%Ú Vé†m†âçeœ Ù^Îæ
VÕ…^fÛÖ] àe] Ù^Îæ
ij۳_³Ö] o³Ê Ÿ, Ù„³³Ö] ^³³Ú Ä³Ë³Þ á, o³Û³×³Ã³e o³³fŠu
Äß³‘ á^³³Ò ^³³Ú ð糉 à³Â ijq… ä³³³×³³Ö] g³³³Î]… à³³Ú
ij³Îæ …^³³³³› ^³³³³³Û³³³Ò Ÿ, ij˳i…^³³Ê ®³j …^³³³› ^³³³Ú

rg
ð^Û×ÃÖ] …æ‚‘ à Ü×ÃÖ] oËßm^Ú VÙ^ÏÊ (^fÃÒ Ý¡‰ àe ä×Ö]‚f ٪‰æ

i.o
óÄÛ_Ö] VÙ^Î ?åçÛ×Ãm ᜠ‚Ãe
w
ad
óènÊ^ÃÖ^e ^ß×Ûqæ (Ü×vÖ^e ^ßm‡æ (Ü×ÃÖ^e ^ßÃËÞ] Üã×Ö] VÙçÏm ÙçvÓÚ á^Òæ
in
al

®j ‹nÖæ (ÄËßm Ü× àÚ ÄËÞœ ®j ‹nÖ Vèß³nn à³e á^³n˳‰ Ù^³Îæ

n
sa

óÄËßmŸ Ü× àÚ †•œ

ha

áæ†m^Ú Ü×ÃÖ] g×› oÊ Œ^ßÖ] ‚⇠^ÛÞ, V ” gÖ^› oeœ àe o× Ù^Îæ
b ul
.a

óÜ× ^Ûe Ü× àÚ Å^ËjÞŸ] è×Î àÚ

w
w
w

UT
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ eþ
ÜÖ^¿Ö] á^_׊Ö] è×ì]‚Ú o× ÜÖ^ÃÖ] ݃
Äfi] àÚæ (^Ëq èm8^fÖ] àÓ‰ à³Ú VÙ^³Î ] ofßÖ] à Œ^f àe] à³Â
DME
óàjjÊ] á^_׊Ö] oiœ àÚæ (ØËÆ ‚n’Ö]
áçʆÃi ð]†Úœ ÜÓn× áçÓm V ] ²] Ù牅 Ù^Î VkÖ^Î èÛ׉ Ýœ àÂæ
o•… àÚ àÓÖæ (Ü׉ ‚ÏÊ å†Ò àÚæ (−†e ‚ÏÊ †ÓÞœ à³Û³Ê (á憳ӳ߳iæ ܳãß³Ú
DNE
ó]çב ^Ú (Ÿ VÙ^Î ?Üã×jÏÞ ¡Êœ ! ²] Ù牅 ^m VØnÎ (²] å‚ÃeªÊ Äe^iæ

rg
i.o
ÜãÞ,æ (Üãf×_mæ á^_׊Ö] àÚ áæ†Ëm ]çÞ^Ò ð^Û×ÃÖ] á, V݇^u çeœ Ù^Î
w
ad
óÜãßÚ †Ëm á^_׊Ö]æ á^_׊Ö] h]çeœ áçiªm ÝçnÖ]
in

oß ÀËu] ! hçmœ ^eœ ^mVèe¡Î çeœ oÖ Ù^Î VoÞ^njíŠÖ] hçmœ Ù^³Îæ
n al

(ð]çâ¢] h^v‘œ èŠÖ^rÚæ Õ^m,æ (á^_׊Ö] h]ç³eœæ Õ^³m, VÙ^³’³ì '¡³$

sa
ha

óènÊ^ÃÖ] àÚ oßÇÖ] á¬Ê (ÔÎç‰ ÝˆÖ]æ

b ul

óÕç×Û×Ö áæ…]æˆÖ] ð]†ÏÖ] Ÿ, äßÓŠm Ÿ 8õ]æ Üßãq oÊ Vá^nˉ Ù^Îæ

.a
w

VÑ]…çÖ] 8çÛvÚ Ù^Îæ

w
w

ä³Ën׳í³Ö] h^³e o³Ö, ]†³Ú‡ ]æ…‚³jÆ]æ g³Ò]†³Û³Ö] ç³³fÒ…

ä˳m†³4Ö] gi†Ö] ]ç³Ç³×³fnÖ
䳳˳n_³³×³³Ö] Ù^³³v³Ö] à³³Ú
ä³Ë³nv³’³Ö] pçv³i ^³³Û³e
ä³ËnßÃÖ] †³nŠÖ]æ ܳ׳¿³Ö^³³e
äÊçíÛ³Ö] ц³_³Ö] ̊óje
|]憳Ö] o³Ö, …ç³Ó³fÖ]ç³×³‘æ
]çf×› ^³Û³e ]憳˳¾ ]ƒ, o³ju
^³u†³Ê ÜãßÚ o³³Ö]ç³Û³Ö] ]‚³Ææ
ܳ³ãjv³³i à³³Ú ]糳˳³ŠÃ³³³iæ
傳ã è˳n׳³í³³Ö] ]ç³³Þ^³³³ì

ógm†Æ xnv‘ àŠu &m‚u Vp„Ú†jÖ] Ù^Îæ DPOMPE oñ^ŠßÖ]æ DNNQRE p„Ú†jÖ]æ DNTQUE#æ]# çeœ äq†ìœ DME
óDPTLLE Ü×ŠÚ äq†ìœ DNE

UU
 䳳˳nq à³Ú¢^³³e]憳³jj]æ èÞ^³ní³Ö^³e èÞ^³³Ú¢] ]ç³³Â^³³e
äËnß³u oeœ Œ^nÎ o³Ö, '³³ ³³³³mþ ‚³v³Ö] ij۳q ä³³³Ï³³Ë³³jÚ
ä³Ën¾ç³Ö] Ñç³Ê ènv³×³e ð ]³³ ³³³–þ ³Ï³×³Ö x³×³’³³m Õ^³³iª³³Ê
ä³ÊçÇ4Ö] å^³³nÞ8 ä³³j˳dzj ƒ, ܳ׳ó³Ö^³³³e ij³Ë³³jß³³m ܳ³Ö
ä³ËnÕ h^³f‰ª³e ^³³nÞ‚³Ö] o³³³³Ê ƒŸæ ä³³³³³³Ö¦] o³³³³ŠÞ
^m ?àjËÖ] ÌÎ]çÚ ^Úæ VØnÎ (àjËÖ] ÌÎ]çÚæ ÜÒ^m, VÙ^Î è˳m„³u à³Âæ
h„ÓÖ^e ä΂’nÊ (†nÚ¢] o× ÜÒ‚uœ Øì‚m (ð]†Ú¢] h]çeœ VÙ^Î ! ²] ‚f ^eœ

rg
óänÊ ‹nÖ ^Ú äÖ ÙçÏmæ

i.o
(Øe¦] Õ…^fÛÒ ^ßjÊ àn›¡ŠÖ] h]çeœ o׳ á, V8ç³Ã³ŠÚ à³e] Ù^³Îæ
w
ad
æœ - ä×%Ú ÜÓßm8 àÚ ]çe^‘œ Ÿ, ^nÿj Üâ^nÞ8 àÚ áçfn’m Ÿ å‚ne oŠËÞ p„Ö]æ
in
al

ó-än×%Ú Ù^Î
n
sa

àÚ á^nÏfm Ÿ á^_׊Ö] á^n4Ææ Ù^ÛÖ] ÄÛq á, VäfßÚ àe gâæ Ù^³Îæ

ha
ul

ÜßÆ änÊ …^¿u oÊ ^_ω á^m…^• á^Ãñ^q á^fñƒ oÏfm ^ÛÒ Ÿ, ð†ÛÖ] l^³ß³Šu
b
.a

ó^vf‘œ oju á^‰çrm ^i^fÊ

w
w
w

p†Ãj¢] o‰çÚ oeœ &m‚u à³Ú ] ofßÖ] à pæ… ‚Î oßÃÛÖ] „³âæ

Ù^ÛÖ] gu àÚ ^ãÖ ‚ŠÊªe ÜßÆ é†n¿u oÊ ¡‰…œ á^Ãñ^q á^³fñƒ ^³Ú VÙ^³Î ä³Þœ
óÜ׉æ än× ²] oב äÖçÎ àÚ ]„â çvÞ æœ DMEóð†ÛÖ] àm‚Ö Í†4Ö]æ
p†i kßÒ VäfßÚ àe gâ çÖ k×Î VÙ^³Î ä³neœ à³Â Ñ]‡†³Ö] ‚³f pæ…æ
„Ú oß ÔÖƒ g⃠VÙ^Î ? kË‘æ ^ÛÒ ^â]†Þ ᜠ&f×Þ ¡Ê (^â^Þ†fíjÊ ^m¨†³Ö]
àŠvÖ]æ VÙ^ÏÊ (&m‚vÖ] ]„ãe ÷]†ÛÃÚ k$‚u VÑ]‡†Ö] ‚f Ù^Î óð^–ϳÖ] k³nÖæ
óäÛãÊ ]æ‚Ûvm ÜÖ ð^–ÏÖ] oÖæ „Ú
óxnv‘ àŠu &m‚u VÙ^Îæ (ÔÖ^Ú àe gÃÒ &m‚u àÚ DNOSRE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DME

MLL
ÜãnÖ, …ç¿ßÛÖ]æ ÜãÊ]†jœæ Œ^ßÖ] …^nì á^Ò Vp…ç%Ö] á^³n˳‰ Ù^³Îæ
á^Òæ (ð]†Ú¢] oßÃm ÜãÞçãßmæ ÜãÞæ†ÚªnÊ (ðŸ©â oÖ, áçÚçÏm àm„Ö] àm‚Ö] o³Ê
(áæ†Ò„m Ÿæ Üãe ÄËjßm Ÿ ]çÞ^ÓÊ (ÔÖƒ Üâ‚ß ‹nÖ Üãiçne áçڈ׳m á憳ì!
]çÚˆÖ àm„Ö]æ (Œ^ßÖ] …]†j ÜãÞæ†ÚªnÊ ÜãÞçiªm àm„Ö] …^³‘ o³ju ^³ß³nϳe ܳ$
óŒ^ßÖ] …^nì Üâçi ªm ÜÖæ Üãiçne
^vב ]ƒ, ojÚœ àÚ á^³Ë³ß³‘ VÙ^³Î ] ofßÖ] à Œ^f à³e] à³Âæ
DME
óð^Û×ÃÖ]æ á^_׊Ö] VèÚ¢] l‚ŠÊ ]‚ŠÊ ]ƒ, æ (èÚ¢] kvב
oÖ áœ çÖ VØn–ËÖ] Ù^³Î - Ü×Âœ ²]æ - ^ßãâ Vä×Ö] äÛu… Ìß’Û³Ö] Ù^³Î

rg
i.o
óÝ^Ú¦] oÊ ^ãj×ÃrÖ èe^rÚ éçÂ8
w
ad
^Ú ànÛÏjŠÚ Œ^ßÖ] Ù]ˆm Ÿ äÞœ ]ç۳׳Â] Vh^³_³í³Ö] à³e †³Û³Â Ù^³Îæ
in

óÜãi]‚âæ ÜãjÛñœ ÜãÖ kÚ^Ïj‰]

n al

Ù牆Ö] ð^ßÚœ ð^Û×óÖ] V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ÔÖ^Ú àe ‹Þœ à³Âæ

sa
ha

ÔÖƒ ]ç×ÃÊ ]ƒ¬³Ê - Ü׿Ö] oÊ o߳óm - á^_׊Ö] ]ç_Ö^ím Ü³Ö ^³Ú ²]8^³f o³×³Â
ul

DNE
b

óÜâçÖˆjÂ]æ Üâæ…„u^Ê (؉†Ö] ]çÞ^ì‚ÏÊ

.a
w

‚ŠÊ ]ƒ,æ (x×ÛÖ^e xב ®4Ö] ‚ŠÊ ]ƒ, (x×ÛÖ^Ò ð^Û×ÃÖ] Vé8^³³þ ³jþ Î Ù^³Îæ
w
w

ó®4e x×’m ÜÖ x×ÛÖ]

(Ôß å„ìªm àÚ é†%Óe Ü×óÖ] k³nnuœ ! ‚ÛvÚ ^eœ ^m V™ÛÂ£Ö Ø³nÎæ
áçÚˆ×m ^%×$æ (]çÒ…‚m ᜠØfÎ áçiçÛm Üãß³Ú ^³%׳$ á¬³Ê (]ç³fr³Ã³iŸ VÙ^³Ï³Ê
óx×Ëm àÚ Øn×Î &Ö^%Ö] &×%Ö] àÚæ (oiçÛÖ] àÚ †j ÜãÊ (á^_׊Ö]
óð]†Ú¢] àÚ Üãe†Îœ ð^Û×ÃÖ] †jæ (ð^Û×ÃÖ] àÚ Üâ‚Ãeœ ð]†Ú¢] †j VÙ^Îæ
óÌnÕ ‚ߊe URKP èn×vÖ] oÊ ÜnÃÞçeœæ MURKN ‚ñ]çËÖ] oÊ Ý^Ûi äq†ìœ DME
V o›çn Š Ö] Ù^ Î ó Å ç•ç Ú V p‡çr Ö ] à e] Ù^ Îæ (MLL KM h^ã <Ö ] ‚ß Š Ú oÊ o ^ –³Ï³Ö] ä ³q †³ìœ D NE
ó àŠ vÖ ^ e &m ‚ vÖ ] è ^ ß‘ o – jÏ Ú à  ä Ö Ü Ó vß Ê ( àn Ãe …¢] Ñ ç Ê ‚ â ]ç : äÖ æ ( Å ç ß ÛÚ Å ç •ç Ú ä Ö ç Î
ó QLO KP ˜n ËÖ ] o Ê pæ ^ ßÛ Ö] å †Ò ƒ

MLM
o•^ÏÖ] oiªm ïœ Ü×ÃÖ] Ø✠˜ÃfÖ á^Ò Váçßv‰ à³e ‚³Û³v³Ú Ù^³Îæ
Õ]†m p„Ö] á¬Ê (‚Ãe ^ÚœVänÖ, gjÓÊ (ÔÖƒ äÇ×fÊ (^Ûãn× Ü׊m Øn×Ö^e oÖ]ç³Ö]æ
o× äiœ†ÏÊ V‚ÛvÚ Ù^Î óÔnÖ, äe gjÒœ h^jÒ †ì! ]„âæ (…^ãßÖ^e Õ]†m Øn×Ö^³e
‚qçm¡Ê (äŠ×rÚ oÖ, oi©m ᜠÜÖ^ÃÖ^e ärÛ‰œ ^Ú VÙ^Îæ äfrÂªÊ (áçß³v³‰
Øq†Ö] oiœ ]ƒ, Váçßv‰ Ù^Îæ ó†nÚ¢] ‚ß äÞ, VÙ^³Ï³nÊ (ä³ß³Â Ùª³ŠnÊ (ä³nÊ
óäi8^ãj ØfÏi Ÿ ᜠoÇfßnÊ èq^u¡e Ý^mœ è$¡$ o•^ÏÖ] ‹×rÚ
†ñ^rÖ] á^_׊Ö] oÊ ä×Ò h^fÖ]]„â oßÃÚ Vä×Ö] äÛ³u… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î

rg
àÚ |¡’Ö] o× äÞçÂæ äjm¨…æ äj×ì]‚ÛÊ Ø•^ËÖ] ÜãßÚ Ù‚ÃÖ] ^ÚªÊ (Љ^³Ë³Ö]

i.o
è×q äfv’m á^Ò ^ÛÞ, ˆmˆÃÖ] ‚f àe †Û ᜠp†i Ÿœ ó†³fÖ] Ù^³Û³Âœ س–³Êœ
w
ad
àe] á^Ò ‚Îæ (äjÏf›æ h^ãj àe]æ ä³jϳf›æ †³neˆ³Ö] à³e é æ†Â Ø%Ú ð^Û׳óÖ]
in
al

oÖ, Øì‚m àÛÚ á^Òæ (å‚Ãe änßeæ Ô×ÛÖ] ‚f á^³_³×³ŠÖ] o³Ö, س삳m h^³ãj
n
sa

æ p‚ß³Ó³Ö] é çnu àe ð^³q…æ g³³m¨ƒ à³e]æ è’³nfÎæ o³³fó4Ö] á^³³_³×³ŠÖ]

ha
ul

‹Þœ àe ÔÖ^Úæ 8^Þˆ³Ö] ç³eœæ ೊv³Ö]æ - ^ÛÖ^ ¡³•^³Ê á^³Òæ - Ý]‚ÏÛÖ]ç³eœ

b
.a

á^_׊Ö] ‚ß ÜÖ^ÃÖ]†–u ]ƒ,æ óÜâ†Òƒ Ùç_m èÂ^Ûqæ oÃÊ^4Ö]æ o³Â]‡æ¢]æ

w
w

ÔÖƒ oÊ á^Òæ (^ߊu á^Ò Ü×Ãe Ð_³Þæ ]†³nì Ù^³Îæ èq^³v³Ö] ä³nÊ ^³Û³nÊ ^³fÆ
w

^ãßÚ èÚ¡ŠÖ]æ (g×Æœ ^ãnÊ èßjËÖ] ‹Ö^rÚ ^ãßÓÖæ (å^Ï×m Ýçm oÖ, ²] á]糕…
ó^ãnÊ ^Ú Õ†i
‚u]çÖ Ü×ÃÖ] VÝ^4â àe '…^vÖ] àe àÛu†Ö] ‚f àe †Ó³e ç³eœ Ù^³Îæ
¼×jím àÛÖ æœ (äßm8 äe ŒçŠm àm8 p„Ö æœ (äe äßmˆm gŠu p„Ö Vè$¡$ à³Ú
ÄÛq ]‚uœ Ü×Âœ Ÿæ VÙ^Î (äe äÃËßmæ äÛ×Ãe äËvjm änÖ, س삳mæ á^³_³×³ŠÖ^³e
gŠvÖ] ÄÛq ^Ûâ ¡ÓÊ (ˆmˆÃÖ] ‚f àe †ÛÂæ †neˆÖ] àe éæ†Â Ÿ, Ù¡íÖ] å„â
óá^_׊Ö] è_Ö^íÚæ àm‚Ö]æ

MLN
Ý^Ú, Vä³×¾ Ÿ, ؾ Ÿ Ýç³m ²] س¾ o³Ê èóf‰ V ] ²] Ù牅 Ù^³Îæ
VÙ^Îæ DNE óèÚ^nÏÖ] Ýçm …çÞ àÚ †e^ßÚ o× áç_ŠÏÛÖ] VÙ^Îæ (äe œ‚fÊ DMEóÙ‚Â
ó†n%Ò ]„â Ø%Úæ DOEóäiçÂ8 8†i Ÿ Ù8^ÃÖ] Ý^Ú¦]
ᜠäÖ^Û oÖ, ˆmˆÃÖ] ‚f àe †Û gjÒ V†n%Ò oeœ à³e o³nv³m Ù^³Îæ
óg×_×Ö ÜâçƆÊæ (ч†Ö] Ü×ÃÖ] èf×› o× ]æ †qœ
óÐnÊçjÖ] ² ^eæ óÙ8^ÃÖ] Ý^Ú¦] é†n‰ ä×%Úæ ]„ãÊ
? áæ…çrmæ áçÛ׿m Üâæ á^_׊Ö] o× Ø삳i ÔÞ, VÔÖ^³Û³Ö سnÎæ
! ?ÐvÖ^e Ý¡ÓÖ] àmªÊ (²] ÔÛu†m VÙ^ÏÊ

rg
i.o
ÔÖ^Ú oÖ, &Ãe èßm‚ÛÖ] Ý‚Îæ áæ…^â su ^ÛÖ Vo× àe à³nŠv³Ö] Ù^³Î
w
ad
&Ãe èßm‚ÛÖ] Ý‚Îæ ͆’Þ]æ äÓŠÞ o–Î ^Û×Ê (…^ßm8 èñ^Û³ŠÛ³ì ä³nÊ ‹³nÓ³e
in

Ù^ÏÊ (Ý¡ŠÖ] èßm‚Ú oÖ] äÃÚ ØÏjßi ᜠgvm à³nß³Ú©³Û³Ö] †³nÚœ ᜠÔÖ^³Ú o³Ö,
n al

ÜãÖ †nì èßm‚ÛÖ]æ V ] ²] Ù牅 Ù^Îæ (äÛi^íe ‹nÓÖ] á, VäÖ ØÎ VÙ牆׳Ö

sa
ha

DPE
óáçÛ×Ãm ]çÞ^Ò çÖ
b ul
.a
w
w
w

óDNOTLE Ü׊Úæ DRRLE p…^ífÖ] äq†ìœ DME

óDPSNME Ü×ŠÚ äq†ìœ DNE
ó&m‚vÖ]óóóÙ#^ÃÖ] Ý^Ú¦] VÜãiçÂ# #†mŸ è$¡$ VÀË×e DNQNRE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DOE
óDMOTTE Ü׊Úæ DMSSRE p…^ífÖ] äq†ìœ DPE

MLO
 h^³³þ eþ
ð^Û×ÃÖ] àÚ †q^ËÖ] ݃
^nÞ‚Ö] g×›æ é^â^fÛ×Ö Ü×ÃÖ] g×› ݃æ
(ð^Û×ÃÖ] äe ]çâ^fjÖ Ü×ÃÖ] ]çÛ×Ãi Ÿ V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î †e^q àÂ
…^ßÖ^Ê ÔÖƒ ØÃÊ àÛÊ (‹Ö^rÛ³Ö] ä³e]æ‡^³jv³jÖ Ÿæ (ð^³ã˳ŠÖ] ä³e ]æ…^³Û³jÖ Ÿæ
ð^4m àÛÖ †ËÇm ²]æ (†níÖ] àÚ ^nÿj äÛ×Ãe 8†m ÜÖ àÛÖ ‚³nÂç³Ö] ]„³âæ DMEó…^ßÖ]
óð^4m àÚ h„Ãmæ

rg
i.o
åçÕææ ÜãÛ× ]çÞ^‘ Ü×ÃÖ] Ø✠ᜠçÖ V8çÃŠÚ à³e ²] ‚³f Ù^³Îæ
w
ad
àÚ äe ]çÖ^ßnÖ ^nÞ‚Ö] Ø⢠åçÖ„e ÜãßÓÖæ (ÜãÞ^Ú‡ Ø✠ä³e ]æ8^³ŠÖ ä³×³âœ ‚³ß³Â
in

]‚u]æ ^Ûâ ÝçÛãÖ] ØÃq àÚ VÙçÏm ] ÜÓnfÞ kÃÛ‰ ó^ã×✠o× ]çÞ^ãÊ Üâ^nÞ8
n al

oÊ ²] Ù^fm ÜÖ ^nÞ‚Ö] Ù]çuœ oÊ ÝçÛãÖ] äe kfÃ4i àÚæ (äi†ì! Üâ ²] å^³Ë³Ò

sa
ha

DNE
óÄÎæ ^ãjm8æœ pœ
bul

(Üã$‚vm åçÖªŠÊ (…ƒ oeœ o× ^Úçm Ñ]†³Ã³Ö] س✠à³Ú èÂ^³Û³q †³Úæ
.a
w

^ãÛ×Ãjm Ÿ oFÖ^Ãi ²] äqæ ^ãe oÇjfm ojÖ] &m8^u¢] å„â ᜠàÛ×Ãi VÜãÖ Ù^³Ï³Ê
w
w

‚rnÊ - ^nÞ‚Ö] š†Â Ÿ, ^ãe ‚³m†³m Ÿ VÙ^³Î æœ- ^nÞ‚Ö] š†Â ^ãe ‚³m†³m ‚³uœ
ó^ãvm… ^ãʆ VÕ…^fÛÖ] àe ²] ‚f Ù^Î (]‚eœ èßrÖ] ͆Â
-&m8^³u¢] VÙ^Î æœ- Ü×ÃÖ] oÇjfm àÚVoÞŸç³í³Ö] ‹³m…8, ç³eœ Ù^³Î
óèßrÖ] xm… ‚rm ÜÖ ^ãe '‚vnÖ
äe oâ^fnÖ æœ ð^ãËŠÖ] äe p…^ÛnÖ &m‚vÖ] g×› àÚ VÙç³v³Ó³Ú Ù^³Îæ
ó…^ßÖ] oÊ çãÊ Œ^ßÖ] åçqæ äe ͆’nÖ æœ ð^Û×ÃÖ]
óMRMKM ÜÒ^vÖ]æ DNQPE äq^Ú àe] äq†ìœ DME
óDNQSE äq^Ú àe] äq†ìœ DNE

MLP
Ü×ÃÖ] áç³f׳_³m Ÿ^³³q… p†³³i ᜠÔjç³m V…8ç³Ê à³e ‚³mˆ³³m Ù^³³Îæ
óäßÚ Üã¿u çâ (霆ÛÖ] o× Ñ^ŠËÖ] †m^Çjm ^ÛÒ än× áæ†m^ÇjnÊ
^Û× ÔÖ ²] '‚uœ ]ƒ, Vèe¡Î çeœ oÖ Ù^Î VoÞ^njí³ŠÖ] hç³mœ Ù^³Îæ
óäe '‚vi ᜠÔÛâ àÓm Ÿæ (é8^f äÖ '‚uªÊ
^ãnÊ ]çe†m èßjÊ ÜjŠfÖ ]ƒ, ܳjÞœ ÌnÒ V 8ç³Ã³ŠÚ à³e ²] ‚³f Ù^³Îæ
†nÆ ]ƒ¬Ê (Œ^ßÖ] ^ãn× p†rm ä‚jfÚ è߉ „íjiæ (†nfÓÖ] ݆ãmæ (†³ndz’³Ö]
]ƒ, VÙ^Î ! àÛu†Ö] ‚f ^eœ ^³m ? Õ]ƒ ojÚ VØnÎ óèߊÖ] l†nÆ ‚Î ØnÎ ®j ^ãß³Ú
^nÞ‚Ö] kŠÛjÖ]æ (ÜÒ¨^ßÚœ ØÎæ (ÜÒ¨]†Úœ ˆßÒæ (ÜÒ¨^ãÏ³Ê Ø³Îæ (ܳҨ]†³Î †³%Ò

rg
i.o
óØÛÃÖ] †nÇÖ äÏËiæ é†ìŸ6 ] ØÛÃe
w
ad
Üãfu¢ oÇfßm ^Úæ äÏve åæ„ìœ Ü×ÃÖ] è×Ûu ᜠçÖVŒ^f à³e] Ù^³Îæ
in

Üã–ÇeªÊ (^nÞ‚Ö] äe ]çf×› àÓÖæ (Œ^ßÖ] Üãe^ãÖæ (áçvÖ^’Ö]æ äjÓñ¡³Úæ ²]

n al

óŒ^ßÖ] o× ]çÞ^âæ (²

sa
ha

ð^ãÏÊ änÖ, ÄÛjq^Ê (èßm‚ÛÖ] Ô×ÛÖ] ‚f àe Ý^4â Ý‚Î V݇^u çeœ Ù^³Î
b ul

Œ^ßÖ] '‚viŸ œ ! ݇^u ^eœ ^m Vp†âˆÖ] oÖ Ù^ÏÊ (p†âˆÖ] ofßq oÖ, æ (Œ^ßÖ]
.a
w

à ÜãÛ×Ãe áçßÇjŠm é†Ú ð^ãÏËÖ] Œ^ßÖ] á^Ò (o׳e Vk³×³Ï³Ê ? Ô%m8^uœ ˜Ãe
w
w

Ø✠á^ÓÊ (Üâ^nÞ8 oÊ ^nÞ‚Ö] Ø✠o–ÏmŸ ^Ú ÜãÛ× oÊ áç–Ïmæ ^nÞ‚Ö] سâœ
ÜãÛ× áçÖ„fm ÝçnÖ] ð^Û×ÃÖ] xf‘ªÊ (ÔÖƒ o× ÜãÞçÛ¿Ãmæ ÜãÞçe†³Ï³m ^³nÞ‚³Ö]
ä×✠‚ß Ü×ÃÖ] Ä•çÚ ^nÞ‚Ö] Ø✠pœ… ^Û×Ê (ܳâ^³nÞ8 o³Ê èfÆ… ^³nÞ‚³Ö] سâ¢
óÜâ^nÞ8 oÊ èfÆ… ]æ8]8‡]æ (änÊ ]æ‚â‡
(^nÞ‚Ö] à äßm‚e h†â àÚ ð^Û×óÖ] à³Ú Œ^³ß³Ö] ͆³jœ VÙ^³Ï³m á^³Ò
ópçãÖ] o× å8^nÎ gÃ’j‰]æ
á^ÚˆÖ] †ì! o³Ê t†³í³m V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Π醳m†³â o³eœ à³Â
ofÊ ?áæ†jrm o׳ ݜ ? áæ†jÇm oeœ ( Ù²] ÙçÏe ^nÞ‚Ö] áç×jv³m Ù^³q…
MLQ
 DME
ó^Þ]†nu ÜãßÚ Ün×vÖ] Å‚i èßjÊ ÔòÖæœ o× à%Ãe¢ kË×u
(ØÛÃÖ] †nÇÖ áçÛ×Ãjm ÝçÎ kÃÞ gjÓÖ] ˜Ãe oÊ ‚qœ oÞ, VgÃ³Ò Ù^³Î
8ç×q áçŠf×m (é†ìŸ6 ] ØÛóe ^³nÞ‚³Ö] áç³f׳_³mæ (é 8^fÃÖ] †nÇÖ áç³ãϳ˳jmæ
kË×u ofÊ (áçÂ8^ím p^m,æ áæ†jÇm ofÊ (†f’Ö] àÚ †Úœ Üãeç×Îæ (᪳–³Ö]
ó^Þ]†nu Ün×vÖ] Õ†ji èßjÊ ÜãÖ àvni¢
Üù× ! Ý8! àe] VÙæ¢] h^jÓÖ] oÊ Üâ‚ß hçjÓÚ VènÖ^³Ã³Ö] ç³eœ Ù^³Îæ
ó^Þ ^rÚ kÛ×ôÂ ^ÛÒ ^Þ^rÚ
„ìªi¡Ê ^ßÛ$ ݆Çi ÜÖ ^ÛÒ Üâ‚ß å^ßÃÚ V ä×Ö] äÛ³u… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î

rg
i.o
ó^÷ßÛ$ äÛ×ÃÖ „ìªm Ÿ p„Ö] Üâ‚ß á^rÛÖ]æ (^ßÛ$
w
ad
äe oÇjfm ^ÛÚ ^Û× Ü×Ãi à³Ú V ] ²] Ù牅 Ù^Î Ù^Î é†m†â oeœ à³Â
in

Ýçm èßrÖ] ͆ ‚rm ÜÖ ^nÞ‚Ö] àÚ ^•†Â äe gn’nÖ Ÿ, äÛ׳ójm Ÿ ²] ä³qæ

n al

DNE
ó^ãvm… oßÃm (èÚ^nÏÖ]
sa
ha

ó^nÞ‚Ö] kÞ^Ò àÚ p‚m oÊ oÖ^fi Ÿ oju äÏËi Ÿ ÔÞ, VxÖ^‘ àe àŠu Ù^Îæ
b ul

!ð^Û×ÃÖ]æ ð]†ÏÖ] †4ÃÚ ^m VoŠn Ù^Î VxÖ^‘ oeœ à³e ²] ‚³f Ù^³Îæ
.a
w

éçãjæ ènÞ8 ^nÞ8 Øqœ àÚ ÜÒ†’e ‚Ãe áçÛÃi æœ ÜÓÛ× ‚óe áç³×³–³i ÌnÒ
w
w

óÜÓßÚ ØmçÖ] ^ãÖæ (^ãn× ØmçÖ] ÜÓ×Ê ! èm8…

ÔÖ„Ê (g×ÏÖ] oÊ Ü× Vá^Û× Ü×ÃÖ] V ] ²] Ù牅 Ù^ÎVÙ^Î àŠvÖ] àÂæ
DOE
óÝ8! àe] o× ٠²] èru ÔÖ„Ê (á^Š×Ö] o× Ü×Âæ (ÄÊ^ßÖ] Ü×ÃÖ]
ÔÖ„×Ê (Ù ²] äe oÏjnÖ &m‚vÖ] g×_m ^ÛÞ, Vp…ç%Ö] á^³n˳‰ Ù^³Î
ógm†Æ àŠu &m‚u VÙ^Îæ (†Û àe] &m‚u àÚ ^–mœ DNPLQE äq†ìœæ (DNPLPE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DME
óofâ„Ö] äÏÊ]ææ (ànín<Ö] ½†: o×ÂMRLKM ÜÒ^vÖ] ävv‘æ DNQNE äq^Ú àe]æ DORRPE #æ]# çeœ äq†ìœ DNE
OPRKP îm…^jÖ] oÊ gn_íÖ] äq†ìœæ (¡‰†³Ú ೊv³Ö] à³Â MLU - MLTKM oÚ…]‚Ö] äq†ìœ ]„³Òæ DOE
sm†íi oÊ oÎ]†ÃÖ] Ù^Îæ (MLOKMgnƆjÖ] oÊ p…„ßÛÖ] å#^߉o àŠùuæ (†e^q à àŠvÖ] èm]æ… àÚ Ÿç‘çÚ
ó‚nq å‚߉ VSOKMð^nu¦]

MLR
 óð^nj¢] †ñ^ŠÒ á^Ò ÔÖƒ ŸçÖæ (Ýç×ÃÖ] àÚ å†nÆ o× ؖÊ
óäe †ÓÚ ²] †nÇÖ &m‚vÖ] g×› àÚ VèÛ׉ àe 8^Ûu Ù^Îæ
àÚæ (‚m‚j Üãñ¡e á¬Ê (‚ãjrn×Ê Œ^ß×Ö &m‚vÖ] 8]…œ àÚ V†ÃŠÚ Ù^Îæ
ógjÓm ᜠoÇfßm ²]æ ]„â VÙ^ÏÊ (÷]†•^uèfÃj á^Òæ óoËjÒ] ‚ÏÊ äŠËßÖ å8]…œ
èÞ^Ú¢] á¬Ê (ÔŠËßÖ äÛ×ÃjÊ kÛ×Ãi ^Ú VŒææ^› o³Ö Ù^³Î V&³nÖ Ù^³Îæ
óŒ^ßÖ] àÚ ^f⃠‚Î Ñ‚’Ö]æ
óänËÓm ^Ú äßÚ ²] å^i! Ù ² Ü×ÃÖ] g×› àÚ VoÛjnÖ] Ünâ]†e, Ù^Îæ
óäe ]çßmˆi Ÿæ Ü×ÃÖ] çßm‡ Vp…ç%Ö] á^nˉ Ù^Îæ

rg
i.o
ó&m‚vÖ^e ]çßmˆi Ÿæ (ÜÓŠËÞªe &m‚vÖ] çßm‡ VÙ^Î äßÂæ
w
ad
å†nÆ o× Ü×ÃÖ] Ø–Ê ^ÛÞ,æ (²] äe oÏjnÖ Ü×ÃÖ] Ü׳ójm ^³Û³Þ, VÙ^³Îæ
in

ó²] äe oÏjm äÞ¢

n al

æ †q^ËÖ] ÜÖ^ÃÖ] èßjÊ àÚ ²^e ]æƒçÃi VÙ^Ïm á^Ò VÕ…^³fÛ³Ö] à³e] Ù^³Î
sa
ha

óáçjËÚ ØÓÖ èßjÊ ^ÛãjßjÊ á¬Ê (Øâ^rÖ] ÜÖ^ÃÖ]

bul

àÚ ‚ri^Ú Ù ²] oÖ, ‹mæ]çßÖ] kÓj V²] äÛu… o³Â]‡æ¢] Ù^³Îæ

.a
w

óänÊ ÜjÞœ ^ÛÚ àjÞœ ðçŠÖ] ð^Û× áç_e V^ãnÖ] ²] ouæªÊ (…^ËÓÖ] àjÞ
w
w

àÚ èÏŠËÖ] ᜠ^ßÇ×e V l]†ËÖ] à³e ‚³‰œæ š^³n à³e سn–³Ê Ù^³Îæ

Øn–Ê Ù^Î óá^$æ¢] é‚f ØfÎ èÚ^nÏÖ] Ýçm Üãe œ‚fm á!†ÏÖ] è×Ûu àÚæ ð^Û×óÖ]
óÜ×Ãm ÜÖ àÛÒ ‹nÖ Ü× àÚ á¢ Vš^n àe]
? g×ÏÖ] lçÚ ^Úæ VäÖ ØnÎ (g×ÏÖ] lçÚ ÜÖ^ÃÖ] èeçϳ Vೊv³Ö] Ù^³Îæ
óé†ìŸ6 ] ØÛÃe ^nÞ‚Ö] g×› VÙ^Î
8^ŠËÖ]æ oÇfÖ] …ç`¾ ÔnÖ, ]çÓjœ oÞ, Üã×Ö] VànvÖ^’Ö] ˜Ãe Ù^³Îæ
óÄÛ_Ö] àÚ ä×âœæ ÐvÖ] àne Ùçvm ^Úæ (š…¢] oÊ
(äf×Î àÚ é†ìŸ6 ] Íçì g⃠^nÞ‚Ö] gu oÊ ½†Êœ àÚ VàŠvÖ] Ù^Îæ
MLS
 ÜÖæ (÷^–Çe Ÿ, ²] àÚ 88ˆm ÜÖ ^‘†u ^nÞ‚Ö] o× 8]8‡] ܳ$ ^³Û³×³Â 8]8‡] à³Úæ
ó÷]‚Ãe Ÿ, ^nÞ‚Ö] àÚ 88ˆm
æœ ²] †nÇÖ Ü×ÃÖ] g×› àÚ VÙ^Î äÞœ Ý¡ŠÖ]æ é¡’Ö] än× ä߳ pæ…
(Œ^ßÖ] †j à Øò‰ äÞœ ]äßÂæ DMEó…^ßÖ] àÚ å‚ÃÏÚ œçfjn×Ê ²] †nÆ äe8]…œ
DNE
ó]æ‚ŠÊ ]ƒ, ð^Û×ÃÖ] VÙ^ÏÊ
^ÛÒ l ð^q ‚Î ^ãÞ¬Ê èmçÎ ‚nÞ^‰œ ^ãÖ àÓm Ü³Ö á,æ &³m8^³u¢] 儳âæ
ó†jÇiŸæ ™Â V]„â çvÞ oÊ †Û àe] ÙçÎ ^ÛÒ ^ãnÊ ÙçÏÖ]æ (p†i
o× åçÛãi^Ê äßm‚Ö ^fvÚ ÜÖ^ÃÖ] Üjmœ… ]ƒ, V‚Ûv³Ú à³e †³Ë³Ã³q Ù^³Îæ

rg
i.o
óguœ ^Ú ½çvm ®4Ö gvÚ ØÒ á¬Ê (ÜÓßm8
w
ad
Ôßneæ oßne Øór³iŸ ! 8æ]8 ^m V8æ]8 oÖ, o³uæœ Ù ä׳Ö] ᜠpæ…æ
in

Ðm†› Å^_Î ÔòÖæœ á¬Ê (ofvÚ Ðm†› à Ղ’nÊ (^nÞ‚Ö^e ^³Þç³jË³Ú ^³Û³Ö^³Â
n al

óÜãeç×Î àÚ é^q^ßÛÖ] éæ¡u ňޜ ᜠÜãe ÄÞ^‘ ^Þœ ^Ú oÞ8œ á, (p8^fÂ

sa
ha

(…^ßÖ] Ø✠àÚ ÝçÎ oÖ, èßrÖ] Ø✠àÚ Ýç³Î ij׳_³m Vo³fó4Ö] Ù^³Îæ
b ul

! ÜÓÛn×Ãiæ ÜÓfm8ªi Ø–Ëe èßrÖ] ^ß×ì8 ^ÛÞ,æ ? …^ßÖ] ÜÓ×ì8œ^Ú VÜãÖ áçÖçÏnÊ
.a
w

óä×ÃËÞŸæ †níÖ^e ÜÒ†ÚªÞ ^ßÒ ^Þ, V]çÖ^Î

w
w

(ðçŠÖ] ð^Û×óe …悳i ð^³u…œ ܳ߳ãq o³Ê á, VÙ^³Î é †m†â o³eœ à³Âæ
]„â oÊ ÜÒ†n‘ ^Ú VÙçÏnÊ (^nÞ‚Ö] oÊ ÜãʆÃm á^Ò àÚ ˜Ã³e ܳãn׳ ͆³4nÊ
óå†nÆ oÖ, ÜÓËÖ^íÞ æ †Ú¢^e ÜÒ†ÚªÞ ^ßÒ ^Þ, V]çÖ^Î ?ÜÓßÚ Ü×ÃjÞ ^ßÒ ^ÛÞ,æ
áæ†Úªm ]çÞ^Ò ^ÚçÎ äe^jÒ oÊ ²] ݃ ‚Î V ä×Ö] äÛu… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
o× o×jm ^íneçi ^ãe ²] Üãíeæ æ (^Úƒ ^ãe áç×ÛÃmŸæ †fÖ] Ù^۳ª³e Œ^³ß³Ö]
ÜûÓöŠøËöÞû*] áøçûŠøßûiøæø †ùô fôÖû^eô Œ
ø ^ß$ Ö] áøæû†öÚö^+iø*] VÙ^ÏÊ èÚ^nÏÖ] Ýç³m o³Ö, †³â‚³Ö] Ùç³›
ógm†Æ àŠu &m‚u Vp„Ú†jÖ] Ù^Îæ DNQTE äq^Ú àe]æ DNRQQE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DME
Øq… Ùª‰ VÙ^Î äneœ à ÜnÓu àe ”çu¢] à MMRKMoÚ…]‚Ö] t†ìœ ‚Îæ (À˳׳Ö] ]„³ãe 傳qœ Ü³Ö DNE
óð^Û×ÃÖ] …^nì †níÖ] †nì áoæ (ð^Û×ÃÖ] …]†: †<Ö] †: áo Ÿœ VÙ^Î Ü$ (óóóóóó V Ù^ÏÊ (†<Ö] à ]ofßÖ]

MLT
 [PPVé†ÏfÖ]]óáøçûö×ÏôÃûiø ¡øÊø*] g
ø jFÓôÖû] áøçûö×jûiø ÜûjöÞû*]æø
Vènâ^jÃÖ] çeœ Ù^Îæ
^ãniªi kÞœ ]…ç³Úœ ܳãß³Ú k³f ƒ, ^ÛãjÚ kvf‘œ ‚Î Œ^ßÖ] ÀÂ]æ ^m
(Õ†iœŸ^Ú ofn ²] oÖ, çÓjœ V†neˆÖ] àe éæ†Â àe ²] ‚³f Ù^³Îæ
óoi! Ÿ^Ú ojÃÞæ
ó^nÞ‚×Ö àm‚Ö^e oÓfm ^ÛÞ, VÙ^Îæ
Œ^ßÖ] Àóm p„³Ö] س%Ú á, V ” o×rfÖ] ²] ‚f à³e h‚³ß³q Ù^³Îæ

rg
óå†nÇÖ ®–mæ äŠËÞ Ñ†vm |^f’ÛÖ^Ò äŠËÞ oŠßmæ

i.o
^ãønûÊô ]çûföÓôfûÓöÊøZZ Ù ²] ÙçÎ oÊ o× àe ‚ÛvÚ †ËÃq o³eœ à³Â pæ…æ
w
ad
ø æü^ÇøÖû]æø Üûâö
[UPVð]†³³þ þÃ<Ö]]XXá
in
al

äÛ× ‚Î Ü×ÃÖ] oŠßm سq†³Ö] ᜠg³Šu¢ o³Þ, V8ç³Ã³ŠÚ à³e] Ù^³Îæ

n
sa

óä×ÛÃm gÞ„Ö^e
ha
ul

Ün×ójÖ] ]ƒ á^³³Ò ÔŠË³ß³Ö ¡³â å†nÆ Ü×ÃÛ³Ö] سq†³Ö] ^³³ãmœ^³³m

b
.a
w

ÜnÓu kÞªÊ ä߳ k³ãjÞ] ]ƒ¬³Ê ^ãnÆ à ^ããÞ^³Ê Ԋ˳߳e œ‚³e]

w
w

Ün×ÃjÖ] ÄËß³mæ Ôß³Ú Ü³×³Ã³Ö^³³e p‚jÏmæ ÙçÏi ^Ú ØfÏm Õ^³ß³ãÊ

Ünω kÞœæ ä³e x³’³m ^³³Û³nÒ ^ß–Ö ]àÚ Ý ^ÏŠÖ ] p„Ö ð]æ‚Ö ] Ì’i
Üm‚ 8^j†Ö] àÚ kÞœæ ^v’Þ ^ßÖçÏ 8^j†Ö^e x³Ï³×³i Õ]…œæ
Ün¿Â k³×³Ã³Ê ]ƒ, Ôn׳ …^³³Â ä×%Ú oiªiæ г׳ì à³Â ä³ß³i Ÿ
†¿ßm äÞ¬Ê (àÚ©ÛÖ] è‰]†Ê ]çÏi] VÙ^³Î ] ofßÖ] à èÚ^Úœ oeœ àÂæ
óÜ×Âœ ²]æ (Ø•^ËÖ] ÜÖ^ÃÖ] ‚m†m DMEóØqæ ˆÂ ²] …çße
Ü n Ã Þ ç e œ æ ( U U K Q # ] ‚ Ç e î m … ^ i o Ê g n _ í Ö ] æ ( O M N K O ¼ ‰æ ¢ ] æ M L N K T † n f Ó Ö ] o Ê o Þ ] † f _ Ö ] ä q † ì œ D M E
àjÛÖ] ^Úœ Vk×Î óàŠu oÞ]†f_Ö] #^߉o VPSOKML‚ñ]æˆÖ] ÄÛrÚ oÊ oÛ%nãÖ] Ù^³Î óMMTKRèn׳v³Ö] o³Ê
ó p … ‚ í Ö] ‚ n à ‰ o e œ & m ‚u à Ú D O M N S E p „Ú † j Ö ] ä q † ì œ ‚ Ï Ê

MLU
 h^³³þ ³þ ³þ eþ
èÚ ^nÏÖ] Ýçm ð^Û×ÃÖ] Ù ²] èÖ ªŠÚ oÊ ð^q ^Ú
]çÛ× ^ÛnÊ ]ç×Û ^ÛÂ
äe ç×ín‰ Ÿ,‚uœ àÚ ÜÓ³ß³Ú ^³Ú ²]æ V8ç³Ã³ŠÚ à³e ²] ‚³f Ù^³Î
VÙçÏm ܳ$ - äj×n×³Ö Ù^³Î æœ - …‚fÖ] è×nÖ †ÛÏÖ^e ÜÒ‚uœ ]ç³×³í³m ^³Û³Ò Ù äe…
! Ý8!à³eþ ] ^m kÛ× ^ÛnÊ k×Û ^Ú ?oe Õ†Æ ^Ú !Ý8! àe] ?oe Õ†Æ ^Ú ! Ý8! à³eþ ]^³mþ
? à n ׉ † ÛÖ ] k f q œ ] ƒ ^ Ú

rg
i.o
ᜠh^ŠvÖ] o× kËÎæ ]ƒ, Í^ìœ ^Ú Íçìœ á, Vð]8…‚³Ö] ç³eœ Ù^³Îæ
w
?kÛ× ^ÛnÊ k×Û ]ƒ^ÛÊ (kÛׂΠoÖ Ù^Ïm
ad
in

o–Ïm Œ^ßÖ] Ùæœ VÙçÏm ] ²] Ù牅 kÃÛ‰ VÙ^Î é†m†â oeœ àÂ

n al

äʆÃÊ (äe… äe oiªÊ (²] Ønf‰ oÊ ‚³ã4j‰] سq… Vè$¡³$ èÚ^³nϳÖ] Ýç³m ä³nÊ
sa
ha

(ke„Ò VÙ^Î (k×jÎ oju k×i^³Î VÙ^³Î ? ^ãnÊ k×Û ^ÛÊ VÙ^ÏÊ (^ãʆÃÊ (ä³Û³Ã³Þ
b ul

oju äãqæ o× gvŠÊ (äe †Úœ Ü$ (ØnÎ ‚Îæ (−†q çâ VÙ^ÏnÖ k×i^Î à³Ó³Öæ
.a
w

(äÛÃÞ äʆÃÊ (äe oiªÊ (á!†ÏÖ] œ†Îæ (äÛ×Âæ Ü×ÃÖ] Ü×Ãi Øq…æ (…^ßÖ] oÊ o³Ï³Öœ
w
w

(á!†ÏÖ] lœ†Îæ (äjÛ×Âæ Ü×ÃÖ] ÔnÊ kÛ×Ãi VÙ^Î ?^ãnÊ k×Û ^ÛÊ VÙ^ÏÊ (^ãʆÃÊ
äãqæ o× gvŠÊ (äe †Úœ Ü$ (ØnÎ ‚ÏÊ (−…^Î çâ VÙ^ÏnÖ àÓÖæ (ke„³Ò VÙ^³Î
(äe oiªÊ (Ù^ÛÖ] Í^ß‘œ àÚ å^_Âœæ än× ²] Ä‰æœ Øq…æ (…^ßÖ] oÏÖœ o³ju
ᜠgvi Ønf‰ àÚ kÒ†i^Ú VÙ^Î ? ^ãnÊ k×Û ^ÛÊ VÙ^Î (^ãʆÃÊ (äÛÃÞ äʆóÊ
Ü$(ØnÎ ‚ÏÊ (8]çq çâ VÙ^ÏnÖ àÓÖæ (ke„Ò VÙ^Î (^ãnÊ kÏ˳ޜ Ÿ, ^³ãnÊ Ð³Ë³Þœ
DME
ó…^ßÖ] oÊ oÏÖœ oju äãqæ o× gvŠÊ (äe †Úœ
oÊ ØnÎ ‚Îæ (²] äqæ ä×Û Ÿæ äÛ×Ãe 8†m ÜÖ àÛ³nÊ &³m‚³v³Ö] ]„³âæ
óDPUNOE Ü×ŠÚ äq†ìœ DME

MML
 óäjÛu†e ²] ^ßÛ’Â óØÛ äÃÚ çÒˆm Ÿæ †Ç‘¢] Õ†4Ö] äÞ, Vð^m†Ö]
^Ú Íçìœ VÙ^Î é^ÊçÖ] Œæœ àe 8]‚j l†³–³u ^³Û³Ö V8ç³Û³v³Ú Ù^³Î
óènËíÖ] éçã4Ö]æ ð^m†Ö] èÚ¢] å„â o× Í^ìœ
ó†fÖ] o× ‚Ûvm ᜠgvm p„Ö] ènËíÖ] éçã4Ö] Vèßnn àe á^nˉ Ù^Îæ
oju èÚ^nÏÖ] Ýçm ‚fÃÖ] ^Ú‚Î Ù戳i Ÿ VÙ^³Î ä³Þœ ] ofßÖ] à pæ…æ
àÂæ (å^ßÊœ ^ÛnÊ å†Û àÂæ (å¡eœ ^ÛnÊ äe^fj à VÙ^’ì ‹Ûì à ٪³Šm
DME
óänÊ ØÛ ]ƒ^Ú äÛ× àÂæ (äÏËÞœ àmœæ (äfŠjÒ] àmœ àÚ äÖ^Ú
VèÚ^nÏÖ] Ýçm oÖ Ù^Ïm ᜠÍ^³ìœ ^³Û³Þ, VÙ^³Î ä³Þœ ð]8…‚³Ö] o³eœ à³Âæ

rg
i.o
æœ é†Ú! Ù ²] h^jÒ àÚ èm! oÏfi¡Ê (k۳׳ VÙç³Îª³Ê ? k×ãq æœ k۳׳œ
w
? l†Ûjñ] Øâ Vé†ÚŸ6 ] oß³Öª³ŠjÊ (^³ãj–³m†³Ê o³ß³Öª³Ši o³ß³jñ^³q Ÿ, é†q]‡
ad
in

(Äf4i Ÿ ‹ËÞ àÚæ (ÄËßm Ÿ Ü× àÚ ²^e ƒç³Âª³Ê ? l†q8‡] Øâ Vé†q]ˆÖ]æ

n al

óÄÛŠmŸ ð^Â8 àÚæ

sa
ha

ókËÎæ Ü$ á!†ÏÖ] lœ†Î oÞœ l88æ Vp…ç%Ö] á^nˉ Ù^Î

b ul

VÙ^³Îæ (o³×³Â Ÿæ o³ÖŸ †³Ú¢] ]„³â à³Ú k³×³³Êœ o³³Þœ l88æ VÙ^³³Îæ
.a
w

óÔÖƒ Ù^Î Ÿ, å^•…œ ]‚uœ kÒ…8œ^Úæ

w
w

VÙçÏm ²] ᜠgjÓÖ] ˜Ãe oÊ áœ oßÇ×e VÙ^³Î èm†³â]ˆ³Ö] o³eœ à³Âæ

(‚fÃÖ]æ †vÖ]æ (霆ÛÖ]æ Øq†Ö] ä۳׳óm o³ju á^³Úˆ³Ö] †³ì! o³Ê ܳ׳óÖ] &³eœ
óÜãn× oÏve Üãi„ìœ Üãe ÔÖƒ k×ÃÊ ]ƒ¬Ê (†nfÓÖ]æ †nÇ’Ö]æ

óxnv‘ àŠu &m‚u Ù^Îæ (oÛ׉¢] 釆e oeœ &m‚u àÚ DNPMSE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DME

MMM
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ eþ
Ü×ÃÖ^e ØÛÃÖ] oÊ ÙçÏÖ] ÄÚ^q
oÊ Ä•]çi àÛÖ oeç³› V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î p†’ÛÖ] gÒ… à³Â
†nÆ oÊ äÃÛq Ÿ^Ú ÐËÞœæ (èßÓ³ŠÚ †³nÆ o³Ê ä³ŠË³Þ o³Ê Ùƒæ (è’³Ï³ß³Ú †³nÆ
àÛÖ oeç› (èßÓŠÛÖ]æ Ù„Ö] Ø✠Üu…æ (èÛÓvÖ]æ äÏËÖ] Ø✠¼Ö^ìæ (èn’³Ã³Ú
(å†j Œ^ßÖ] à وÂæ (äjnÞ¡Â kÚ†Òæ (äi†m†‰ k³v³×³‘æ (ä³fŠÞ h^³›
DME
óäÖçÎ àÚ Ø–ËÖ] ÔŠÚœæ (äÖ^Ú àÚ Ø–ËÖ] ÐËÞœæ (äÛ×Ãe ØÛ àÛÖ oeç›

rg
i.o
Ü×Ãm àÛÖ Ømææ (é†Ú ØÛÃm Ÿæ Ü×Ãm Ÿ àÛ³Ö Ø³mæ Vð]8…‚³Ö] ç³eœ Ù^³Îæ
w
ad
ól]†Ú Äf‰ ØÛÃmŸæ
in

¡ãq ÐvÖ] Å8œ á¢æ (ØÛ àÓm ÜÖ ØÏÃÖ] ŸçÖ Vð^ÛÓvÖ] ˜Ãe Ù^³Îæ
n al

óänÊ ]‚⇠äÂ8œ àÚ †nì äe

sa
ha

^÷e]„ äßÚ ‚jœæ (ØãrÖ] o× äe„ Ü×ÃÖ] äß ²] gru àÚV]ç³Ö^³Îæ
b ul

óäe ØÛÃm Ü×Ê ^Û× änÖ, ²] p‚✠àÚæ (äß †e8ªÊ Ü×ÃÖ] än× ØfÎœ àÚ
.a
w

(ànʆu oÊ oßi‚qæ oßjŠÛ³jÖ] á, ! Ý8! àe] VèÛÓvÖ] kÖ^Î V]çÖ^³Îæ

w
w

óÜ×Ãi ^Ú †j Å‚iæ (Ü×Ãi ^Ú†níe ØÛÃi

ØÛÂæ Ü× à³Ú V 7 oŠn Ù^Î VÙ^Î á^nf¾ àe ˆmˆÃ³Ö] ‚³f à³Âæ
VÙ^ÏÊ 8^Ûu àe †Óe å„ìœ ól]çÛŠÖ] lçÓ×Ú oÊ ^Ûn¿Â o‚m ÔÖ„Ê Ü×ùÂæ
^Ò…^fÚ ð^ÛŠÖ] oÊ ^Ûn¿Â p8ç³Þ ä³Û×Ãe å]‚³m k³×³Û³Â ¨†³Ú] ]ƒ,æ
]ç×ÛÃi oju ]çÛ×Ãi ÜÖ ^Ú Ü× çf×_iŸ V^eçjÓÚ ØnrÞ¦] oÊ á,VÙ^Ïmæ

(MTNKPàߊÖ] oÊ oÏãnfÖ]æ DPRMQESMKQ†nfÓÖ] oÊ oÞ]†f_Ö]æ OOTKOîm…^jÖ] oÊ p…^í³fÖ] ä³q†³ìœ DME

#]†Ú VPUTKNèe^‘¦] oÊ ÀÊ^vÖ] Ù^Î ó†fÖ]‚f àe] äߊuæ (^Ûâ†nÆæ †ru àe] ÀÊ^vÖ]æ ofâ„Ö] ä³Ë³Ã³•æ
óQUKN ^ËíÖ] Ì<Ò oÊ oÞç×rÃÖ] Ù^Î ]„Òæ óä¿ËÖ àŠu äÞªe †fÖ] ‚f àe]

MMN
 óÜjÛ× ^Ûe
èÛÓvÖ] Øñ^Î á, ÜÓÖ ÙçÎœ à³v³Þ Và³nm…]ç³v³×³Ö 7 oŠn Ù^³Îæ
oßÇm ^Ú ! Ønñ]†‰] oße ^m (ä×ÛÃe ^ãÏÏu àÚ ^Ûãe ^ÛâŸæœæ (á^Óm†j ^ãÃÚ^³‰æ
Ü×ÃÖ] é†%Ò ÜÖ^ÃÖ] à oßÇm ^Úæ (^→fm Ÿ çâæ ‹Û4Ö] …çÞ äÃÚ o۳¢] à³Â
óäe ØÛÃm Ÿ çâæ
gûrô³jø‰û*] oû³Þôçû³Âö8ûö] V Ù ²] Ù^³Î VÜâ8œ àe ܳnâ]†³e¦ سq… Ù^³³Îæ
èŠÛì Øqœ àÚ VÜnâ]†e, Ù^ÏÊ ? ^ßÖ h^rjŠm ¡Ê ]çÂ‚Þ ^ßÖ ^ÛÊ [RLVàÚ©ÛÖ]]óÜûÓöøÖ
Ü×Ê á!†ÏÖ] Üiœ†Îæ (äÏu ]æ8©i Ü×³Ê ²] ܳjʆ³Â VÙ^³Î ? oâ^Úæ VÙ^Î (ð^³njœ

rg
i.o
‹n×e, àÃ×Þ Üj×Îæ (äj߉ ÜjÒ†iæ Ù牆Ö] gvÞ Üj׳Îæ (ä³nÊ ^³Û³e ]ç³×³Û³Ã³i
w
ad
óŒ^ßÖ] hçn oÊ Üi„ìœæ ÜÓeçn ÜjÒ†i VèŠÚ^íÖ]æ (åçÛjÛœæ
in

Ü×ÃÖ] o³Šßm Øq†³³Ö] g³³Šu¢ o³³Þ, V8ç³Ã³ŠÚ à³e ²] ‚³f Ù^³³Îæ

n al

åô8ô^føÂô àûÚôø²] o4øíûmø ^ÛøÞ$ ,ô V¡iæ (²] o4ím àÚ ÜÖ^ÃÖ] á,æ (^ã×ÛÃm èòn_íÖ^e
sa
ha

[NTV†›^³Ëþ Ö]]ó]ç. ³ÛFþ ø׳þÃöÖû]

b ul

Ÿæ(äÞçf×_m ^Ú]çÎœ Ü×ÃÖ] ]„ãÖ ²] &ófm Vp†³’³fÖ] ೊv³Ö] Ù^³Îæ

.a
w

Ü×ÃÖ] Än–m¡nÒ äf×› oÊ ²] Üã%Ãfm (ènÞ änÊ Ü³ãÖ ‹³nÖæ (èfŠu ä³Þç³f׳_³m
w
w

óèru än× oÏfm Ÿ oju

åç¿Ëu ᜠ‚Ãe ð^Û×ÃÖ] hç×Î àÚ Ü×ÃÖ] gâ„m^Ú Vg³Ã³Ó³Ö †³Û³Â Ù^³Îæ
óŒ^ßÖ] oÖ, l^q^vÖ] g×_iæ ÄÛ_Ö] äfâ„m VÙ^ÏÊ ?åçÂææ
(äe ]ç×ÛrjjÖ åçÛ×Ãji Ÿæ (äe ]ç×ÛÂ]æ Ü×ÃÖ] ]çÛ×Ãi VgÃÒ àe oeœ Ù^Îæ
óäeç%e Øq†Ö] ØÛrjm ^ÛÒ Ü×ÃÖ^e ØÛrjm ᜠá^Ú‡ ÜÓe Ù^› á, Ôjçm äÞ¬Ê
²] ÜÒ†qªm à×Ê (]çÛ×Ãi ᜠÜjòj^Ú ]çÛ׳Â] Vسfq à³e ƒ^³Ã³Ú Ù^³Îæ
ó]ç×ÛÃi oju äÛ×Ãe
ÐÊ]æ àÛÊ (Üã×Ò ÙçÏÖ] ]çߊuœ Œ^ßÖ] á,V8çÃŠÚ àe ²] ‚f Ù^³Îæ
MMO
 óäŠËße îeçm ^ÛÞ¬Ê ä×ÃÊ äÖçÎ ÌÖ^ì àÚæ (ä¿u h^‘œ p„Ö] ÔÖ„Ê äÖçÎ ä×ÃÊ
^ÛÞ, (ÙçÏÖ] ÜãfrÃm ^Úæ Œ^ßÖ] kÒ…8œ V‚Û³v³Ú à³e ܳ‰^³Ï³Ö] Ù^³Îæ
óØÛÃÖ] ÜãfrÃm
ᜠà Ú t çuœ Ù^Û Â ¢^e À çÞ áœ o³Ö , à³v ³Þ Váç³Ú ª³Û³Ö] Ù ^³Î æ
ó Ù] çÎ ¢^e À ÂçÞ
Ü$ Ü× àÚ ÜÖ^ÃÖ] ^ÛÞ¬Ê (ä³e ]ç³×³Û³Â] ! Ü×ÃÖ] è×Ûu ^³m V ” o× Ù^³Îæ
(ÜãnÎ]†i ‡æ^rm Ÿ Ü×ÃÖ] áç×Ûvm Ý]çÎœ áçÓn‰æ (ä×Û äÛ׳ гÊ]ææ (س۳Â
oâ^fnÊ ^Ï×u áæ‚ÃÏm (ÜãÛ× Üã×Û ÌÖ^ímæ (Üãjnޡ ܳãi†³m†³‰ ÌÖ^³í³i

rg
i.o
å†nÆ oÖ, ‹×rm ᜠäŠn×q o× g–ÇnÖ Øq†Ö] á, oju (^³–³Ã³e ܳ㖳óe
w
ad
óÙ ²] oÖ, Ô×i ÜãŠÖ^rÚ oÊ ÜãÖ^ÛÂœ ‚Ã’iŸ ÔòÖæœ (ä‚mæ
in

Ü×ÃÖ^e áçÓi Ÿæ (^ÛÖ^ áçÓi oju ^nÏi áçÓi Ÿ V ð]8…‚Ö] ç³eœ Ù^³Îæ
n al

ó¡÷Ú^Â äe áçÓi oju ¡nÛq

sa
ha

Øñ^ÏÖ] „³ìœ - Ü×Âœ ²]æ - ]„â ð]8…‚Ö] oeœ ÙçÎ àÚ V Ìß’³Û³Ö] Ù^³Î
b ul

XXóoÏjm^Ú p…‚m Ÿæ oÏjm çâ ÌnÒZZ VäÖçÎ

.a
w

ó&m‚vÖ] àÚ p‚ß Íçìœ ¡Û k×ÛÂ^ÚVá^nˉ Ù^Î

w
w

àÚ kßÒ Ü$ (˜ñ]†ËÖ] k•†Êæ (á!†ÏÖ] lœ†Î o³Þœ l88 ç³ÖæVÙ^³Îæ

ó…ç$ oeœ š†Â
ó&m‚vÖ] æ…œ ÜÖæ (^ßãâF àÚ kÃ_Î ^ãÞœ l88æ VÙ^Îæ
[SPVá^ΆËÖ]] XX^Ú÷^Úø,ô àønûÏôj$ Ûö×ûôÖ ^ßø×ûÃø³qû]æøZZ Ù ²] ÙçÎ oÊ ÙçvÓÚ àÂæ
óáçÏjÛÖ] ^ße p‚jÏi pçÏjÖ] oÊ èÛñœ VÙ^Î
]ƒ¬Ê (]ç×Çj ]ç×Û ]ƒ¬Ê (]ç×Û ]ç۳׳ ]ƒ, ð^³Û³×³Ã³Ö] Vp…ç³%Ö] Ù^³Îæ
ó]çe†â ]çf×› ]ƒ¬Ê (]çf×› ]æ‚ÏÊ ]ƒ¬Ê (]æ‚ÏÊ ]ç×Çj
àÚ 8]†m ^ÛÞ, (oÓviæ ÄÛŠi8‚×jÚ kÞœ ^ÛÞ, V'…^vÖ] àe †4e Ù^³Îæ
MMP
g×› ÌnÒ á^nˉ oÖ, †i ÜÖ œ (h†â]æ Üù×Âæ Ü×Â]æ (Ü×Ãiæ ÄÛ‰] (ØÛÃÖ] Ü×óÖ]
‹nÖ ^nÞ‚Ö] à h†ãÖ] o× قm ^ÛÞ, Ü×ÃÖ] ]„Óâæ (h†âæ Ü×ù³Âæ Ü³×³Ã³Ê ?Ü×ÃÖ]
ó^ãf×› o×Â
ᜠ^ÛÒ ^vË‘ änÞƒœ o× †Ûi àÚ è¿ÂçÛÖ^e ÄËjß³m Ÿ Vೊv³Ö] Ù^³Î
ókfßi ÜÖ èíf‰ š…œ oÊ ÄÎæ ]ƒ, †_ÛÖ]
Vè4ñ^ àe] ‚4Þœæ
†_ÛÖ ] ^ãnvm ÜÖ kíf‰ á, š…¢^Ò è¿ÂçÚ äÃËßi ÜÖ g×ϳÖ] ^³ŠÎ ]ƒ,
†q8ˆÚ áŸ^Ú ]ƒ, ä³³nÊ g³×³Ï³Ö]æ kv_Î ojÖ ] š…¢ ] äe ^nvi †_Ï³Ö ]æ

rg
i.o
óg×ÏÖ] éçŠÎ àÚ Ü¿Âœ èeçÏÃe ‚f h†•^Ú V…^ßm8 àe ÔÖ^Ú Ù^Îæ
w
ad
ნ è¿ÂçÛÖ] k×ì8 ]ƒ, VÙçÏm ^ne]†Âœ k³Ã³Û³‰ Vo³Ã³Û³‘¢] Ù^³Îæ
in
al

óp†ì¢] ტ] àÚ kÎ†Ú Øâ^rÖ]

n
sa

à äj¿ÂçÚ kÖ‡ ØÛÃm Ü³Ö ]ƒ, ܳÖ^³Ã³Ö] á, V …^³ß³m8 à³e ÔÖ^³Ú Ù^³Îæ
ha
ul

ó^Ë’Ö] à †_ÏÖ] Ùˆm ^ÛÒ hç×ÏÖ]

b
.a

o× †Ûm á^Š×Ö] Ý¡Òæ (g×ÏÖ] ņÏm g×ÏÖ] Ý¡Ò VÙçÏm …]糉 á^³Òæ
w
w

ó^vË‘ g×ÏÖ]
w

g×ÏÖ] oÊ ÄÎæ g×ÏÖ] àÚ Ý¡ÓÖ] t†ì ]ƒ, Vá^nˉ oeœ à³e 8^³m‡ Ù^³Îæ
óá]ƒŸ6 ] ‡æ^rm ÜÖ á^Š×Ö] àÚ t†ì ]ƒ,æ
(ØÛÃÖ] áˆímæ (Ü×ÃÖ] †ã¿³m ᜠÔjç³m Vo³‰…^³Ë³Ö] á^³Û³×³‰ Ù^³Îæ
²] Äf› ÔÖƒ ]ç×ÃÊ ]ƒ¬Ê (Üãeç×Ïe áçÛ^Ïjmæ (Üãjߊ֪³e Œ^³ß³Ö] س‘]ç³jm
óÜâ…^’eœæ ÜãÃÛ‰æ Üãeç×Î o×Â
lçÚ oiçÚæ änËŠÖ] é^nu oi^nu kÞ^Ò ]ƒ, Vð^Û³Ó³v³Ö] ˜³Ã³e Ù^³Îæ
óèÛÓvÖ] gñ]†Æ àÚ kÃÛq ^Ú oß oßÇm ^ÛÊ Øâ^rÖ]

MMQ
ð^ÛÓvÖ] èÛÓu àÚ kÛÃq ^Ú Ôß o߳dzm^³Ú VÝ8! à³e ೊv³Ö] Ù^³Îæ
óð^ãËŠÖ] p†rÚ ØÛÃÖ] oÊ p†ri kÞœæ
Vgi^ÓÖ] †m‡çÖ] p†mˆvÖ] ‹m…8, àe Ô×ÛÖ] ‚f Ù^Îæ
†’fi àŠuæ ¡Û ‚³Ë³m Ü³Ö ^³Ú ä³e^³e…œ ÄÊ^³ß³e ‹³³nÖ Ü³×³Ã³Ö]æ
†ã_m Ü³Ö à³Ú é ¡‘æ äe ¡³Û³Â ‚ËjŠm ÜÖ àÚ Ü× p‚߳ á^³n‰
†ŠíÛÖ] á‡æ Änn–jÖ^e š†iŸ ^ãÞ‡æ ÔŠËÞ Íçi ÔÛ×Ãe ØÛÂ^Ê
ó]ç×ÛÂ^Ê ÜjÛ×Â] ƒ¬Ê (]çÛ×Ãi ]çÛù×Ãi V8çÃŠÚ àe ²] ‚f Ù^Î

rg
óØÛÃÖ] oÊ ÜãÎçËm ᜠ†m‚q Ü×ÃÖ] oÊ Œ^ßÖ] ÑçËm p„Ö] VàŠvÖ] Ù^Îæ

i.o
ᜠoÇfßm ^Û× ÜÒ†%Òœ VÕ…^fÛÖ] àe] oÖ Ù^Î Vš^n àe Øn–Ê Ù^Îæ
w
ad
ó^Êçì ÜÒ†%Òœ áçÓm
in
al

?…^fjŸ] àÚ p†Þ ^Ú ÄÚ …]†jÆŸ] ]„â ^Ú Vð^ÛÓvÖ] ˜Ãe Ù^Îæ

n
sa

?Ÿøæø ÜûjöÞû*] çû³Ûö³×ø³Ãû³iø Üû³øÖ ^³³Ú$ Üû³jöÛû³×ôù³ÂöæøZZ Ù ä³Öç³Î o³³Ê ೊv³Ö] à³Âæ
ha

óÜ×Ãe ÜÓÖƒF^Ú ²]çÊ (]ç×ÛÃi ÜÖæ ÜjÛ×ÃÊ ÜjÛ×ùôÂö VÙ^Î [UMVÝ^ÃÞ¢]]XXÜûÒöæ. «eø!
b ul
.a

óØvi…] Ÿ,æ äe^qœ á¬Ê ØÛÃÖ^e Ü×ÃÖ] Ìjãm Vp…ç%Ö] á^nˉ Ù^Îæ
w
w

änÖ, t^ju] Ÿ, ²^e ‚uœ oßdzj‰] ^³Ú V8ç³Ã³ŠÚ à³e ²] ‚³f Ù^³Îæ
w

óå‚ß ^Ú oÖ, Œ^ßÖ] t^ju] Ÿ, ²] äÛ× ^Ûe ‚uœ ØÛ ^Úæ (Œ^ßÖ]
…]‚Ö]æ ²] äqæ äe ‚m†m ^Û× Ü׳ói à³Ú Vo³Ã³í³ß³Ö] ܳnâ]†³e, Ù^³Îæ
óänÖ, t^jvm ^Ú Ü×ÃÖ] àÚ ²] å^i! é†ìŸ6 ]
^ÛÞ, (]çfrÃjÖ ÜÓÛ×Âœ kŠÖ Vànm…]çv×Ö Ù^Î 7 oŠn ᜠpæ†mæ
ó^ãe ØÛÃÖ]èÛÓvÖ] ^ÛÞ, (^ãe ÙçÏÖ] èÛÓvÖ] kŠnÖ (]çÛ×ÃjÖ ÜÓÛ×Âœ
'‚uœ ]ƒ, ! hçmœ^eœ ^m Vèe¡Î çeœ oÖ Ù^Î VoÞ^njíŠÖ] hç³mœ Ù^³Îæ
óäe '‚vi ᜠÔÛâ àÓm Ÿæ (é8^f äÖ '‚uªÊ ^Û× ÔÖ ²]

MMR
øð …øæø åöæû„ö³føßø³ÊøZZ o³³Ö^³³Ã³i ä³³³Öç³Î o³³³Ê Ù糳dz³Ú à³³e ÔÖ^³³³Ú à³³Âæ
óäe ØÛÃÖ] ]çÒ†i VÙ^Î [MTSVá]†ÛÂÙ]]XXÜûâô…ôçûãö¾ö
†¿Þ Øq… Vá¡q… èÚ^nÏÖ] Ýçm 醊u Œ^ßÖ] ‚jœ á, VàŠvÖ] Ù^Îæ
oÊ äÛ× oÖ, †¿Þ Øq…æ (äe çâ oÏjæ äe ‚ó‰ 决nÆ á]ˆ³nÚ o³Ê ä³Ö^³Ú o³Ö,
óäe çâ oÏjæ äe ‚É å†nÆ á]ˆnÚ
^ßÒæ (äe ØÛÃÖ^e &m‚vÖ] ÀËu o× à³nójŠÞ ^³ß³Ò Vo³fó4Ö] Ù^³Îæ
óÝç’Ö^e äf×› o× ànÃjŠÞ
…^Îæ ä³Ö áçÓm ᜠ&m‚v³Ö] g³×³› à³Ú o³×³Â ^³Ï³u á, VÔÖ^³Ú Ù^³Îæ

rg
i.o
óä×fÎ o–Ú àÚ …^$Ÿ6 ^ÃfjÚ áçÓm áœæ (èn4ìæ èßnÓ‰æ
w
ad
óäfnrmæ äÖªŠm àÚ ØÒ ÜÖ^ÃÖ] Ü×Óm ᜠÜ×ÃÖ] èÖ]‡, àÚVÙ^Îæ
in
n al
sa
ha
b ul
.a
w
w
w

MMS
 h^³³þ ³þ ³þ eþ
á^Ò ]ƒ¬Ê (^â¨]8 Ù^ÛÖ]æ (èÚ¢] å„â gnf› ÜÖ^ÃÖ] Vp…ç%Ö] á^nˉ Ù^Î
óå†nÆ sÖ^Ãm ÌnÓÊ äŠËÞ oÖ, ð]‚Ö] †rm gnf_Ö]
hç×_ÛÖ] çâ Ü×ÃÖ] Ø✠‚ß ÝçÚ„ÛÖ] Ù^ÛÖ] V ä×Ö] äÛu… Ìß’Û³Ö] Ù^³Î
ÙçÎ çvÞ Ù^ÛÖ] Ý„e é8…]çÖ] …^$Ÿ6 ]æ (ä×u †nÆ àÚ ƒçìªÛÖ]æ (äãqæ †³nÆ à³Ú
çvÞæDMEóÜÒ^Ó×ãÚ ^ÛãÞ,æ ÜÓ×fÎ á^Ò àÚ^Ó×✠Üâ…‚Ö]æ …^ßm‚Ö] V ]²] Ù牅
‚ŠÊªe ÜßÆ é†n¿u oÊ ¡‰…œ á^Ãñ^q á^fñƒ ^Ú VÝ¡ŠÖ]æ é¡’Ö] än× ä³Öç³Î
çvÞæ (] ä%m‚u àÚ å^ßÃÚ oÊ á^Ò ^³Úæ DNEó͆4Ö]æ Ù^Û×Ö ð†ÛÖ] gu àÚ ^³ãÖ

rg
i.o
o× è–ËÖ]æ gâ„Ö] æœ Üâ…‚Ö]æ …^ßm‚Ö] ²] xjÊ ^Ú Vh^_íÖ] à³e †³Û³Â Ùç³Î
w
ad
å†nÆ àÂæ äß pæ… ^ÛÚ ]„â çvÞæ (ÜãÚ^u…œ ]çÃ_Îæ Üãñ^Ú8 ]çÓˉ Ÿ, Ýç³Î
in
al

Ù^ÛÖ] oÊ ÜãËÖ]æ Ü×ÃÖ] Ø✠‚ß ä×Ò ÔÖƒ äqçÊ (oßó۳Ö] ]„³â o³Ê Ì׳ŠÖ] à³Ú
n
sa

²] Ä_m ÜÖ^Ú Ù^Ú ØÒ oÊæ (^ãvfm ÜÖæ ²] ^ãÚ†u ojÖ] åçqçÖ] àÚ gŠjÓ³Û³Ö]
ha
ul

²] èn’ÃÚ o× äe á^Ãj‰]æ (äffŠeæ ä×qœ àÚ äe… oÛÂæ (äfŠÒ oÊ äóÚ^³q

b
.a

ÝçÚ„ÛÖ] Ù^ÛÖ] çâ ÔÖ„Ê (äß³Úæ ä³nÊ ä³–³ñ]†³Êæ ²] гu 8©³m ܳÖæ (ä³f–³Ææ
w
w

l8ªiæ (²] |^eœ ^Ú äqæ àÚ ^fŠjÓÚ Ù^ÛÖ] á^Ò ]ƒ, ^Úœæ óÝçò4ÛÖ] gŠÓÛ³Ö]æ
w

Ù^ÛÖ] ÔÖ„Ê (äi^•†Úæ ä×nf‰ oÊ Ñ^ËÞ¦^e änÖ, ä³nÊ h†³Ï³iæ (ä³Îç³Ï³u ä³ß³Ú
ÌÖ^ím Ÿæ (ÔÖƒ oÊ ð^Û×ÃÖ] àne Í¡ì Ÿ (äÏËßÚæ äf‰^Ò |æ‚³Û³Ú (8ç³Û³v³Ú
Ù^vÚæ (èm! †nÆ oÊ Ù^ÛÖ] Ñ^ËÞ, o× ²] oß$œ ‚Îæ (²] †Úœ Øãq àÚ Ÿ, ä³nÊ
Ü$ $ö ô²] Øônûfô‰ø oûÊô ÜûãöøÖ]çøÚû*] áøçûÏöËôßûmö àømû„ô³$Öø] V Ù ²] Ù^Î (gŠjÓmŸ ^Ú ÐËß³m áœ
ÜûãöøÖ]çøÚû*] áøçûÏöËôßûmö VÙ^³Îæ [ NRN Vé†ÏfÖ]]èmŸ6 ] óóópƒ÷*] ?Ÿøæ$ ^ß& Úø ]çûÏöËøÞû*] «Úø áøçû³Ãö³fôjûmö Ÿø
Ù^Î óp†Ã:¢] o‰çÚ oeœ &m‚u àÚ NUPKN¼‰æ¢] o³Ê o³Þ]†³f_³Ö]æ PSUKNá^³fu à³e] ä³q†³ìœ DME
óàŠu å#^߉o VPNTKML‚ñ]æˆÖ] ÄÛrÚ oÊ oÛ%nãÖ]
óxnv‘ àŠu &m‚u VÙ^Îæ (ÔÖ^Ú àe gÃÒ &m‚u àÚ DNOSRE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DNE

MMT
 àûÚô ÐøËøÞû*] àûÚ$ ÜûÓößûÚô pûçô³jøŠûmøŸø VÙ^³Îæ [NSPVé†Ï³fÖ]]è÷nøÞô¡øÂøæ$ ]†& ‰ô …ô^ãøß$ Ö]æø Øônû×$³Ö^³eô
ÜûãôôÖ]çøÚû^*eô ]æû‚öâø^qøæø ]æû†öqø^âøæø ]çûßöÚø! àømû„ô³$Öø] VÙ^³Îæ [MLV‚m‚vÖ]] Øøiø^Îøæø xôjûËøÖû] ØôfûÎø
Ù]]áøçûf% v ô iö ^Û$ Úô ]çûÏöËôßûiö oj# uø †$ fôÖû] ]çöÖ^ßø³iø àû³øÖ VÙ^³Îæ [SNVÙ^ËÞ¢]] èmŸ6 ]óóóÜûãôŠôËöÞû*]æø
àûÚø VÙ^³Îæ [NSRVé†Ï³fÖ]] lô^Îø‚ø’$ Ö] oeô†ûmöæø ^eø†ùô ³Ö] ö²] Ðö³vø³Ûû³mø VÙø^³Îøæø [UNVá]†Û³Â
oÊ ^³Úæ [MMV‚m‚v³Ö]] èmŸ6 ]óóóäüøÖ äüËøÂô^–ønöÊø ^ß÷³Šøuø ^³•÷†û³Îø ø²] š ö †ô³Ïû³mö pû„ô³Ö$]]ƒø
]„ãe Ð_ßi ^ã×Ò |^v’Ö] àߊÖ] ÔÖ„Òæ (]‚q †n%Ò oßó۳Ö] ]„³â à³Ú á!†³Ï³Ö]
ØÒ V] Ù^Î óànÛ׊ÛÖ] ð^ãÏÊæ ànÃe^jÖ]æ èe^v’Ö] à ke^%Ö] çâæ (o߳ó۳Ö]
^n×ÃÖ] ‚³nÖ]æ DNEóo×ËŠÖ] ‚nÖ] àÚ †nì ^n׳óÖ] ‚³nÖ] VÙ^³Îæ DMEóè΂‘ Íæ†Ã³Ú

rg
i.o
óè×ñ^ŠÖ] o×ËŠÖ]æ èn_ÃÛÖ]
w
ad
ᜠàÚ †nì ð^nßÆœ Ôj$…æ Å‚³i ᢠV”^³Îæ o³eœ à³e ‚³Ã³ŠÖ Ù^³Îæ
in

l†³qœ Ÿ, èÏ³Ë³Þ Ð³Ë³ß³i à³Ö ÔÞ, æ (Œ^³³ß³Ö] áç³Ë³Ë³³Ó³³jm èÖ^³³³Â ܳ³ã‚³³i

n al

…^$Ÿ6 ]æ DPE óÔÖ^n o× äÏËßi Üâ…8 Üõâ…8 Ø–Êœ V]Ù^Îæ DOEó&m‚vÖ]óóó^ãnÊ
sa
ha

ó÷]‚q é†i]çjÚ ]„â oÊ

b ul

²] ÔÛßÇm ™³nq oÊ Ô׳‰…œ ᜠÔÖ Ø³â ”^³³Ã³Ö] à³e æ†³Û³Ã³Ö ]Ù^³Îæ

.a
w

DQE
óxÖ ^’Ö] Øq†×Ö xÖ ^’Ö] Ù^ÛÖ] ÜÃßÊ (èvÖ^‘ èfÆ… Ù^ÛÖ] àÚ ÔÖ gÆ…œæ ?ÔÛ׊mæ
w
w

²] Ð×ì àÚ ‚uœ ^Ú V^ãß ²] o•… è4ñ^ÃÖ Ðm‚’Ö] †Óeç³eœ Ù^³Îæ

óÔßÚ p‚Ãe †ÏÊ o× ˆÂœ Ÿæ (ÔßÚ p‚Ãe oßÆ oÖ, oùÖ, guœ
Õ‚Ê àÚ å^m^Ë‘ àÚ än× ²] ð^Êœ ^³Û³Ú †³ì‚³m ] ²] Ù牅 á^Òæ
ó²] Ønf‰ oÊ |¡ŠÖ]æ Å]†ÓÖ] oÊ oÎ^fÖ] ØÃrmæ (è߉ lçÎ ^â†nÆæ
óèËm„u &m‚u àÚ DNONTE Ü׊Úæ (†e^q &m‚u àÚ DRLNEp…^ífÖ] äq†ìœ DME
óDQSNTE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] ‚ßŠÚ oÊ pæ†Ú †nŠËjÖ]æ ó†Û àe] &m‚u àÚ DNOTQE Ü׊Úæ DMPNUE p… ^ífÖ] äq†ìœ DNE
ó”^Îæ oeœ àe ‚É &m‚u àÚ DPNLUE Ü׊Úæ DMNUQEp…^ífÖ] äq†ìœ DOE
óäÖ^n o× äÏËßm …^ßm# Øq†Ö] äÏËßm …^ßm# Ø–ÊœVÀË×e á^eç$ &m‚u àÚ å†nÆæ DNOMLE Ü×ŠÚ äq†ìœ DPE
óMUSKP DMSUMQE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DQE

MMU
VänßfÖ Ù^Î é^ÊçÖ] äi†–u ànu å^eœ ᜠܑ^ àe ‹nÎ àe ÜnÓu à³Âæ
óÜnò×Ö] à äe oßÇjŠmæ Üm†Ó×Ö èãfßÚ äÞ¬Ê (äÂ^ß_‘]æ Ù ^ÛÖ ^e ÜÓn× !oße ^m
^ãe^‘œ ^ãÞœ Íç àe àÛF u†Ö] ‚f ð^ŠÞ àÚ éœ†Ú] à ‚a^³r³Ú à³Â
ó^ËÖœ áçÞ^Û$æ ÌnÞ àÛ%Ö] Äe… oÊ
(Íç àe àÛF u†Ö] ‚f kÚ^’Ö] Õ†i àÛÚ á^Ò Và³m†³n‰ à³e] Ù^³Îæ
ó†ÛÂæ †Óeçeœ ^jÚ^‘ Å‚m ÜÖ àÛÚ á^Òæ
Øì‚m àÓm ÜÖ (t]†íÖ] áæ8©m Õç×ÛÚ ÌÖœ †neˆ×Ö á^Ò Vg³Ã³Ò Ù^³Îæ
ó÷^Ûâ…8 ^ãßÚ äjne

rg
i.o
óÜâ…8 ÌÖœ èñ^Ûe †Û àe] àÚ ä$]†nÚ Å^e †ÛÃÖ ^ße] ᜠÄÊ^Þ àÂæ
w
ad
&×%e h^_íÖ] àe †Û o‘æœ VàŠvÖ] ^ßÖª‰ V‚³Ö^³ì à³e é †Î Ù^Îæ
in

ànÃe…œ ä%×$ áçÓm ᜠàÚ †Šmœ á^Ò äÖ^Û³Ö (²]æ Ÿ VÙ^³Î ? ^ËÖœ ànÃe…œ äÖ^³Ú
n al

ó^âæ‡^qªÊ ^ËÖœ ànÃe…ªe o‘æœ ä×ÃÖ äßÓÖæ ó^ËÖœ

sa
ha

óÜâ…8 ÌÖœ ànÃf‰ Õ†iæ (8çÃŠÚ àe²] ‚f l^Ú VÙ^Î …‡ àÂæ
bul

äe ÌÓm (Ù^ÛÖ] ÄÛrm Ÿ à³Û³nÊ †³nì Ÿ Vg³nŠÛ³Ö] à³e ‚³nó‰ Ù^³Îæ

.a
w

óäjÞ^Úœ p8©mæ (äãqæ

w
w

ó…^ßm8 èñ^Ú Äe…œ Õ†i gnŠÛÖ] àe ‚nÉ ᜠ‚nÉ àe onvm àÂæ

ó - oãqæ æœ - o•†Â ^ãe áç‘¢ Ÿ, ^ãjÒ†i ^Ú ²]æ oÞ, VÙ^Îæ
Vhçmœ Ù^Î ó² ^âçÛi †Ój ]ƒ, ^³nÞ8 ܳ҆³–³i Ÿ Vèe¡³Î ç³eœ Ù^³Îæ
óènÊ^ÃÖ] àÚ oßÇÖ] á¬Ê (ÔÎç‰ ÝˆÖ, ! hçmœ ^eœ ^m VoÖ ÙçÏm èe¡Î çeœ á^Òæ
^m ÔÖ^Ú Vh^_íÖ] àe †Û³Â o³Ö Ù^³Î VÙ^³Î p8‡¢] á^³nf¾ o³eœ à³Âæ
äÞ¬Ê (^Ûñ^‰ å„íi^Ê VÙ^Î óèñ^Ú ‹Ûìæ ànËÖœ oÊ ^Þœ Vk׳ΠVÙ^³Î ?á^nf¾^eœ
óð^_ÃÖ] ]„â áçÃßÛm ™m†Î àÚ èÛ×nÆœ ðorm ᜠÔjçm
é†nfâ àe] o× †ÛÊ (èe^ÇÖ] gÒ… †Û àe ²] ‚³f ᜠ鳆³nfâ à³e] à³Âæ
MNL
kÓŠÊ VÙ^Î (^Þ†ŠÊ (]…^Ûu ä³Ã³Ú k³fÒ†³Ê ?^ßÃÚ gÒ†i Ÿœ VÙ^Ï³Ê (ä³jne o³Ê ç³âæ
á^Ò çÖ V†Û àe] Ù^Î (oßÛiœ kÓ‰ Vk×Î ?ÔÖ^Ú V†Û àe ²] ‚f Ù^Î (oŠËÞ '‚uœ
ó-oÞ†–m ᜠkn4ì ^Ú æœ- ÔÖ ƒ kâ†Ò ^Ú äi ^Ò‡ t†ìœæ å8‚ Ü×Âœ ^f⃠‚uœ p‚ßÂ
é†4 Ì×ìœ á¢ Vp…ç%Ö] á^nˉ oÖ Ù^Î V½^f‰œ àe ̉çm Ù^³Îæ
óŒ^ßÖ] oÖ, t^juœ ᜠàÚ oÖ, guœ ^ãn× ²] oßf‰^vm Üâ…8 ÍŸ!
æ†ÛÂæ xm†j àe àÛF u†Ö] ‚f ÄÛq VpˆnrÖ] ÜãrÖ] àe ‚nÉ Ù^³Îæ
àe æ†ÛÃÖ xm†j àe] Ù^Î Ý^Ú¦] Ü׉ ^Û×Ê (‚rŠÛÖ] oÊ Ì’³Ö] '…^³v³Ö] à³e]
àÚ t†ím ᜠ8]…ªÊ Ÿ¡u Ÿ^Ú '…æ Øq… oÊ Ùçϳi ^³Ú ! ènÚœ ^eœ ^m V'…^vÖ]

rg
i.o
àe] Ù^Î (ØÃ˳m Ÿ VÙ^³Î ? å‚ß ^ÛnÊ èfÆ…æ ^nÞ‚Ö] oÊ ]‚⇠²] o³Ö, ä³Ã³nÛ³q
w
ad
æ†Û Ù^ÏÊ ? ^nÞ‚Ö] oÊ ‚âˆm Ÿ (ØÃ˳m Ÿ ! ²] á^vf‰ Væ†ÛÃÖ k×ÏÊ Vxm†³j
in

VoÖ^Ãiæ Õ…^fi ²] Ù^Î (ÔÖƒ àÚ Ø–³Êœ ]änfÞ äe ²] h8œ ^Ú V'…^vÖ] à³e]

n al

^Ú÷çû×öÚø ‚øÃöÏûjøÊø ¼ôŠûføÖû] Ø$ Òö ^ãø_û³Šöfûiø Ÿøæø ÔøÏô³ßö³Âö o³ÖF,ô è÷øÖçû³ö׳Çû³Úø Õø‚ø³mø Øû³Ãø³rû³iø Ÿøæø
sa
ha

ó^÷–Ãe ÔŠÛm æ ^÷–Ãe Ý‚Ïm àÓÖæ [NUVð]†‰¦]]ó]…÷çûŠövûÚ$

b ul

¡òÖ ^ßãâ ^â^Þ8…æœ ^ÛÞ, ^ã×Ò …^$Ÿ6 ] å„â Vä×Ö] äÛ³u… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
.a
w

Í^ËÓ×Ö äãqæ àÚ Ù^ÛÖ] g×› ᜠh^fÖ] ]„â oÊœ†Ïm ^³Û³e سâ^³q á^³¾ ೿³m
w
w

(ÔÖ„Ò ‹nÖ äÞ¬Ê (äßÚ ÅçßÛÛÖ] åæ†ÓÛÖ] ^nÞ‚Ö] g×› àÚ Œ^ßÖ] à ð^ßÇj‰Ÿ]æ
óäj4nÃÚ äu¡’j‰] Ü׊ÛÖ] Øq†Ö] äÏÊ àÚ VÙçÏm &nu ð]8…‚Ö] ^eœ²] Üu…
|¡‘æ (àm‚Ö] |¡‘ àÚ è4nÃÛÖ] |¡‘ V^³–³mœ ð]8…‚³Ö] ç³eœ Ù^³Îæ
ó^ãßÚ Ôv×’m ^Ûe Ô‰^ÛjÖ] ^nÞ‚Ö] Ôfu àÚ ‹nÖ VÙ^Îæ óØÏÃÖ] |¡‘ àÚ àm‚Ö]
DME
óÔj4nÃÚ Ôu¡‘, ! †Ûm ç ÔãÏÊ àÚ VÙçÏm á^Òæ
(l]†níÖ] ]ç³Ï³fj‰] ! ð]†ÏÖ]†³4Ã³Ú ^³m V ” h^_íÖ] à³e †³Û³Â Ù^³Î
óŒ^ßÖ] o× Ÿ^n ]çÞçÓi Ÿæ (²] Ø–Ê àÚ ]çÇje]æ
óð]#…‚Ö] oeœ ܉] V†ÛômçøÂö DME

MNM
 [Í^ËÓÖ^e ^•†Ö]æ èÂ^ßÏÖ] Ø–Ê h^e]

é…‚ÏÖ] ÄÚ ^nÞ‚Ö] Õ†iæ Ù¡vÖ] oÊ ‚âˆÖ] á, VänÏ˳Ö] …ç³’³ß³Ú Ù^³Î

ànÛ׊ÛÖ] ð^Û× àne änÊ Í¡ì Ÿ^Ú ]„âæ (^ãÖ¡u oÊ èfƆÖ] àÚ Ø–Êœ ^ãn×Â
Ùç_m ^Ûe äß é…^fÃÖ]æ ‚âˆÖ] 8æ‚u oÊ Œ^ßÖ] Ì×jì] ‚Îæ (^%m‚uæ ^³Û³m‚³Î
g×ÇmŸ ᜠ^nÞ‚Ö] oÊ ‚∳Ö] Vh^³ãj à³e] Ùç³Î ä³nÊ Ø³nÎ^³Ú ೊuœæ (决҃
óÕ†Ój Ù¡vÖ] Ÿæ Õ†f‘ Ý]†vÖ]
^nÞ‚Ö] oÊ ‚âˆÖ] VáŸçÏm ‹Þœ à³e ÔÖ^³Úæ p…ç³%Ö] á^³n˳‰ á^³Òæ

rg
ó ØÚ ¢] †’ Î

i.o
w
VÙ^ÏÊ (‚âˆÖ] à š^n àe Øn–Ê kÖª‰ V&Ãj¢] àe Ünâ]†e, Ù^Îæ
ad
in

óÝ…^vÛÖ] h^ßjq] VÙ^ÏÊ (Å…çÖ] à äjÖª‰æ VÙ^Î (oßÇÖ] ^ãnÊæ èÂ^ßÏÖ] ‚âˆÖ]
al

ð^Û× àÚ Üâ‚Ãe àÚæ ànÃe^jÖ]æ èe^v’³Ö] à³Ú Ì׳ŠÖ] à³Â …^³$Ÿ6 ]æ

n
sa
ha

^•†Ö]æ èÂ^ßÏÖ] Ø–Êæ (^ãnÊ ‚âˆÖ]æ ^nÞ‚Ö] à †f’Ö] Ø–Ê oÊ à³n۳׳ŠÛ³Ö]

ul

àÚ †%Òœ (oÇ_mæ oã×m p„Ö] †$^ÓjÖ] áæ8 oËÓm ^Ú o×Â…^’jΟ]æ (Í^ËÓ³Ö^³e

b
.a

àÚ ^nÞ‚Ö] Üãß ä×Ö] pæ‡ àm„Ö]æ (h^e ^ãn× ØÛj4m æœ h^jÒ ^³ãe ¼³nv³m á,
w
w

óèËÂ^–Ú ^Ê^Õœ Üãn× ^ãvjÊ àm„Ö] àÚ †%Òœ èe^v’Ö]

w

^ÛÒ ^nÞ‚Ö] å‚f oÛvnÖ ØqæˆÂ ²] á, VÙ^Î äÞœ ] ofßÖ] à ^ßmæ…

Ù äßÚ †¿³Þ - Ü×Âœ ²]æ - ]„âæ DMEóänãj4m Ý^Ã_Ö] ä–m†Ú ÜÒ‚³uœ o³Û³v³m
äÒ^ãjÞ]æ äe†Ö äÞ^n’Âæ äÏŠÊ gf‰ o³ß³Ç³Ö] á^³Ò سq… h†³Ê (‚³fóÖ] ÔÖ„³Ö
å†ËÒ gf‰ á^Ò ^Ûe…æ (äÖ ä×Ò ÔÖƒ g³f‰ †³Ï³Ë³Ö] á^³Ò سq… h…æ (ä³Ú†³v³Ö
] ofßÖ] à pæ… ‚Îæ óð^Û×ÃÖ] ‚ß á^ÚçÚ„Ú á^ʆ› ^Ûâæ (ä–ñ]†Ê Øn_óiæ
†ÏÊæ (È_Ú †_fÚ oßÆ àÚ ÔeƒçÂœ oÞ, Üã׳Ö] V 7 äÖçÎ àÚ ÔÖƒ o× قm ^Ú
óofâ„Ö] äÏÊ]ææ NOLKP ÜÒ^vÖ] ävv‘æ (äߊuæ DNLORE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DME

MNN
 (Änr–Ö] ‹òe äÞ¬Ê (ÅçrÖ] àÚ ÔeƒçÂœ oÞ, Üã×Ö] VÙçÏm ]á^Òæ DMEó‹ßÚ
DNE
óèÞ^_fÖ] kŠòe ^ãÞ¬Ê (èÞ^níÖ] àÚ ÔeƒçÂœæ
è×ÏÖ]æ èÎ^ËÖ]æ †ÏËÖ] à³Ú Ôeƒç³Âœ o³Þ, ܳã׳Ö] V ] äñ^Â8 à³Ú á^³Òæ
DOE
óoù× Øãrm æœ Øãqœ æœ Ü×¾.] æœ Ü×¾œ áœæ (èÖ„Ö]æ
ènÊ^ÃÖ]æ oÏjÖ]æ p‚³ãÖ] Ô׳ò³‰œ o³Þ, ܳã׳Ö] V ] äñ^³Â8 à³Ú á^³Òæ
DPE
óoßÇÖ]æ
Í^ËÓÖ^e ^•†Ö]æ ^ãnÊ 8^’jΟ]æ ^nÞ‚Ö] àÚ Ø×ÏjÖ] ᜠo× ØnÖ‚³Ö]æ
^ãßÚ …^%Ój‰¦] àÚ Ø–Êœ Œ^ßÖ] à oßÇmæ oËÓm ^Ú o׳ …^³’³jΦ]æ ^³ãß³Ú

rg
i.o
Ù^Î VÙ^Î ‚m‡ àe èÚ^‰œ à³Â ^³ß³mæ… ^³Ú èÚ¡³ŠÖ] o³Ö, h†³Îœæ ^³ãnÊ èfƆ³Ö]æ
w
ad
(ànÒ^ŠÛÖ] ^ã×ì8 à³Ú èÚ^³Â ]ƒ¬³Ê (èß³r³Ö] h^³e o³×³Â k³Û³Î V ] ²] Ù牅
in

Üãe †Úœ ‚Îæ …^ßÖ] h^v‘œ Ÿ, (áç‰çfvÚ - ð^nßÆ¢] oßÃm - ‚rÖ] h^v‘œæ
n al

DQE
óð^ŠßÖ] ^ã×ì8 àÚ èÚ^ ]ƒ¬Ê (…^ßÖ] h^e o× kÛÎæ (…^ßÖ] oÖ,
sa
ha

oÊ ÜÒ‚uœ ½ç‰ ‚³nÏ³Ö V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î é†m†³â o³eœ à³Âæ

ul

DRE
b

ó^ãnÊ ^Úæ ^nÞ‚Ö] àÚ †nì èßrÖ]

.a
w

ð^Óe oÓe é^ÊçÖ] äi†–u ^ÛÖ äÞœ Íç àe àÛF u†Ö] ‚f à ^³ß³mæ…æ
w
w

÷]†nì †nÛ àe gÃ’Ú á^Ò VÙ^Ï³Ê ?!‚ÛvÚ ^eœ ^m ÔnÓfm ^Ú VäÖ ØnÏÊ (÷]‚³m‚³j
䉜… ^ãe o_Æ ]ƒ, á^Ò é8†e Ÿ, äÖ ‚qçi ÜÖæ (änÊ àËÓm^Ú Õ†jm ÜÖæ oÊçi (o³ß³Ú
óoÇ_Ú oßÆæ oŠßÚ †ÏÊ àÚ „nÃjŠm á^Òæ VMNOKO“ní×jÖ] oÊ ÀÊ^vÖ] Ù^Î DME
óxnv‘ å#^߉o VpæçßÖ] Ù^Î (é†m†â oeœ &m‚u àÚ DQPSLE oñ^ŠßÖ]æ DMQPSE #æ]#ç³eœ ä³q†³ìœ DNE
óMTUKN pæ^ßÛÖ] ä×ÏÞ
S N Q K M Ü Ò ^ v Ö ] äv v ‘ æ ( é † m † â o e œ & m ‚ u à Ú D Q P R N E o ñ ^ Š ß Ö ] æ D M Q P P E # æ ] # ç e œ ä q † ³ ìœ D O E
ó Ü× ŠÚ ½ † : o × Â
óXXènÊ^ÃÖ]ZZ Ù‚e XXÍ^ËÃÖ]ZZ änÊæ ó#çÃŠÚ àe] &m‚u àÚ DRULPE Ü×ŠÚ äq†ìœ DPE
óDRUOSE Ü׊Úæ DQMURE p…^ífÖ] äq†ìœ DQE
ó‹Þœ &m‚u àÚ DNSURE p…^ífÖ] äq†ìœæ (DMLNSQEPTOKN ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DRE

MNO
 àÚ kf‘œ oju å‚Ãe knÏeæ (䉜… l‚e å¡q… ^ãe k³_³Æ ]ƒ,æ (塳q… l‚³e
où× ²] xjÊ ^Ûe oe^v‘œ à ‹fuª‰ Ÿ, oßfŠuœ ^Úæ (oßÚ ke^³‘œæ ^³nÞ‚³Ö]
óän× ²] èÛu… ^nÞ‚Ö] Ñ…^Êæ (äŠËÞ k•^Ê oju oÓfm ØÃqæ (ÔÖƒ àÚ
Ø–Êœæ (oËÓm^Ú Ñ‡†³Ö] †³nì V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ‚ó‰ à³Âæ
DME
óoËíÖ] †Ò„Ö]
Ù! ч… ØÃq] ܳã׳Ö] V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Π鳆³m†³â o³eœ à³Âæ
DNE
ó ^ i çÎ ‚ Ûv Ú
á, !ð]†³³þ Ïþ ËÖ] †4ÃÚ ^m ÜÒ†4eœŸœ V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î †Û àe] àÂæ

rg
i.o
DOE
óÝ^ èñ^Ú ‹Ûì Ýçm Ì’ße Üãñ^nßÆœ ØfÎ èßrÖ] áç×ì‚m ànßÚ©ÛÖ] ð]†ÏÊ
w
ad
ànßÚ©ÛÖ] ð]†ÏÊ Ø³ì‚³m V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^³Î é †m†â oeœ à³Âæ
in

DPE
óÝ^Âèñ^Ú ‹Ûì Ýçm Ì’ße ð^nßÆ¢] ØfÎ èßrÖ]
n al

óÍ^ËÓÖ^e ^•†Ö]æ èÂ^ßÏÖ] Ø–Ê oÊ ^ã–Ãe ‚m©m…^$Ÿ6 ] å„ãÊ

sa
ha

(éç×u 醖ì ^nÞ‚³Ö] á, VÙ^³Î ] ofßÖ] à ÜnÓu kße èÖçì à³Âæ

b ul

äÖ äÖç‰…æ ²] Ù^Ú oÊ šçíjÚ h…æ (^ãnÊ äÖ Õ…çe ^³ãϳv³e ^³â„³ìœ à³Û³Ê

.a
w

DQE
óå^Ï×m Ýçm …^ßÖ]
w
w

å8çÃm èfj àe Ý^4â oeœ äÖ^ì o׳ èmæ^³Ã³Ú سì8 Vгnϳj Ù^³Îæ
o× ”†u Ýœ(å‚r³i ijqæœ ? oÖ^ì ^m ÔnÓfm ^Ú Vèmæ^Ã³Ú ä³Ö Ù^³Ï³Ê (o³Ó³fÊ
Ô×ÃÖ ^³ãÞ, ! [ Ý^4â ] ^eœ ^m VÙ^ÏÊ où³Ö,‚³ã ] ofßÖ] àÓÖæ (¡³Ò VÙ^³Î ? ^nÞ‚Ö]
Ønf‰ oÊ gÒ†Úæ Ý8^ì Ù^ÛÖ] àÚ ÔnËÓm ^ÛÞ¬Ê (Ý]çÎœ ^â^i©³m Ù]ç³Úœ ÔÒ…‚³i
óUMKOá^fu àe]æ MTNKM DMPSSE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DME
óDNPNSE Ü×ŠÚ äq†ìœ DNE
óDPMNPE äq^Ú àe] äq†ìœ DOE
óxnv‘ àŠu &m‚u Vp„Ú†jÖ] Ù^Îæ (DPMNNE äq^Ú àe]æ DNOQOE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DPE
óxnv‘ àŠu &m‚u VÙ^Îæ DNOSPE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DQE

MNP
 DME
ókÃÛq ‚Î oÞ]…œæ (²]
^nÞ‚Ö] àÚ ÜÒ‚uœ o˳ӳm VÙ^³Î ] ofßÖ] à oÛ׉¢] 邳m†³e à³Âæ
DNE
ógÒ†Úæ Ý8^ì
(á^Û׉ ]8^ ÔÖ^Ú àe ‚Éæ 8çÃŠÚ àe] ᜠgnŠÛÖ] àe ‚nÉ àÂæ
ä¿Ëvm ÜÖ ] ²] Ù牅 ^ßnÖ, ‚ã ‚ºã VÙ^Î ?ÔnÓfm^Ú VäÖ Ÿ^ÏÊ (oÓfÊ VÙ^³Î
(ènâ^jÃÖ] çeœ å„ìœ DOEógÒ]†Ö] 8 ]ˆÒ ^nÞ‚Ö] àÚ ÜÒ ‚uœ É¡e àÓnÖ VÙ^Î (‚uœ
VäÖçÎ oÊ àŠuªÊ
†Ê^ŠÛÖ] 8]‡ Ø%Ú ^³ãß³Ú ÔÆ¡³e ^ÛÞ¬Ê ÷]†n’e ^nÞ‚Ö^e k³ß³Ò ]ƒ,

rg
i.o
g×Æ æœ (Œªe äe ‹nÖ ^nÞ‚Ö] àÚ …^%Ój‰¦] ᜠØâ^q á^¾ ྠá¬Ê
w
ad
ÙçÏe än× äfjæ (^ãßÚ Í^ËÓÖ] g×› àÚ Ø–Êœ ÔÖƒ ᜠà¿Ê (سãr³Ö] ä³n׳Â
in

àÚ ] ofßÖ] o× ٠²] 8‚ ^ÛnÊ [SVov–Ö]] XX oßFÆû^*Êø ¡÷ñô«Âø Õø‚øqøæøæøZZ Ù ²]

n al

ᜠÔÖ x•çm^Ú ^ßÚ‚Î ojÖ] …^$Ÿ6 ] oÊæ (ྠ^ÛÒ ‹nÖ ÔÖƒ á¬Ê (傳߳ è۳óÞ
sa
ha

oßÇÖ] ²] Ä•æ àÛÊ (g×ÏÖ] oßÆ çâ Øe (äfŠju]æ änÖ, g⃠^Ú ‹nÖ o³ß³Ç³Ö]
ul

ÔÖ„e äß pæ… ‚Îæ (^÷f×Î ²] 8^f oßÆœ ]ofßÖ] á^Òæ (å^ßÆœ ‚ÏÊ äf×Î o³Ê
b
.a
w

ó^ß×Î ^Ú o× قi é†n%Ò …^$! Ü׉æ än× ä×Ö] oב

w
w

é†%Ò àÚ o߳dzÖ] ‹³³nÖ V ]²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Π醳m†³â o³eœ à³Ã³Ê
DPE
ó‹ËßÖ] oßÆ oßÇÖ] ^ÛÞ,æ (š†ÃÖ]
醳%Ò à oF³³ß³Ç³Ö] ‹³³³nÖ V ]²] Ù牅 Ù^³Î VÙ^³³Î ‹³³³Þœ à³Âæ
DQE
ó‹ËßÖ] oßÆ oFßÇÖ] ^ÛÞ,(š†ÃÖ]
óDPMLOE äq^Ú àe]æ DQOSPE oñ^ŠßÖ]æ DNONSE p„Ú†jÖ] äq†ìœ DME
óSQRKN oÚ…]‚Ö]æ ORLKQ DNOPOME ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DNE
ó‹Þœ &m‚u àÚ DPMLPE äq^Ú àe] äq†ìœ DOE
óDNPNLE Ü׊Úæ DRPPRE p…^ífÖ] äq†ìœ DPE
oÊ oÛ%nãÖ] Ù^Î (OLNKS DSNSPE ¼‰æ¢] oÊ oÞ]†f_Ö]æ PLPKQ‚ߊ۳Ö] o³Ê o³×³Ã³mç³eœ ä³q†³ìœ DQE
óxnv’Ö] Ù^q… oÞ]†f_Ö] Ù^q… VPMNKML‚ñ]æˆÖ] ÄÛrÚ

MNQ
 Vèßmƒœ àe †Óe Ù^Îæ
ànÓŠÚ ‹ËßÖ] †nÏÊ oßÆ à³Úæ äʆÃi ‹ËßÖ] oßÆ †nÏÊ à³Ú ܳÒ
äßnÖ (å^ße†q ™nÃÖ] ØÒ V Ü׉æ ^Û`n× ²] oב 8æ]8 àe á^Ûn׉ Ù^Îæ
óå^Þ8œ äßÚ oËÓm å^Þ‚qçÊ (å‚m‚j æ
Œ^ßÖ] oiæœ ^ÛÚ ^ßniæœ V8æ]8 àe á^Ûn׉ Ù^Î VxnrÞ oeœ àe] Ù^³Îæ
àÚ Ø–Êœ ^nÿj ‚rÞ Ü×Ê (]çÛ×Ãm ÜÖ ^ÛÚæ Œ^ßÖ] Ü× ^ÛÚ ^ßÛ×Âæ (]çi©³m ܳÖ^³Úæ
oÊ ‚’ÏÖ]æ (g–ÇÖ]æ o•†Ö] oÊ Ù‚ÃÖ] èÛ×Òæ (ènÞ¡ÃÖ]æ †ŠÖ] oÊ ²] pçϳi

rg
ó†ÏËÖ]æ oßÇÖ]

i.o
änÖ, Ønf‰ Ÿ änÊ …^$Ÿ6 ]æ änÊ ÙçÏÖ] o’Ïiæ h^fÖ] ]„â o³Ê Ý¡³Ó³Ö]æ
w
ad
o× ^ßq†Â ᜠo× ^ß×Ûu ^ÛÞ,æ (^Þ‚’Î äÖ ^ÛÂæ ^ßËnÖªi à ÔÖ„e ^ßqæ†íÖ
in
al

óÐnÊçjÖ] ²^eæ (^ßË‘æ ^ÛÚ ^ß•†jÂ] p„Ö] oßÃÛÖ] änÊ ^Þ†Òƒ

n
sa
ha
b ul
.a
w
w
w

MNR
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ eþ
Ù^u ØÒ o× ٠²] oÖ5 MçÏm äÞœ Ü×ÃÖ] à †fíÖ]
óé†ìŸ6 ] oÖ, ^Þ†ùrÊ (^nÞ‚×Ö Ü×ÃÖ] g×_Þ ^ßÒ VàŠvÖ] Ù^Î
oju Ü×ÃÖ] än× oeªm ²] †nÇÖ Ü×ÃÖ] g×› àÚ VÙ^Ïm á^Ò V†ÛÃÚ Ù^³Îæ
ó²] oÖ, å†n’m
oju Ü×ÃÖ] än× oeªnÊ (²] †nÇÖ Ü׳óÖ] g³×³_³nÖ Ø³q†³Ö] á, VÙ^³Îæ
ó² áçÓm

rg
i.o
lð ^q Ü$ (ènÞ änÊ ‹nÖæ †Ú¢] ]„â ^ßf×› Vke^$ oeœ àe gnfu Ù^Îæ
w
ad
ó‚Ãe ènßÖ]
in

óé†ìŸ6 ] oÖ, ^Þ†rÊ (^nÞ‚×Ö Ü×ÃÖ] g×_Þ ^ßÒ Vp…ç%Ö] á^nˉ Ù^Îæ
n al

óáæ†i ^Ú ²] ^ßfÏÂªÊ (²] †nÇÖ &m‚vÖ] ]„â ^ßf×› Vèßnn àe] Ù^Îæ
sa
ha

(å‚ß ^Úæ ²] äe ]æ8]…œ^Ú (Ü×ÃÖ] ]„â Ý]çÎœ g×› ‚ÏÖ VàŠvÖ] Ù^³Îæ
b ul

óå‚ß ^Úæ ä×Ö] äe ]æ8]…œ oju Üãe Ù]‡ ^ÛÊ

.a
w
w
w

MNS
 h^³³þ ³þ ³þ eþ
äjÏnÏuæ Ü×ÃÖ] Ùç‘œ èʆÃÚ
^Ï×_Ú Ü×ÃÖ]æ äÏËÖ] ܉] än× ÄÏm p„Ö] ^Úæ
(è$¡$ Ü×ÃÖ] VÙ^Î ] ²] Ù牅 ᜠ”^ÃÖ] àe æ†Û àe ²] ‚f àÂ
DME
óèÖ8^ è–m†Êæ (èÛñ^Î è߉æ (èÛÓvÚ èm! VØ–Ê çãÊ ÔÖƒ pFç‰ ^ÛÊ
Ü× äÞœ å^ßÃÚ á^Ò &m‚v³Ö] x³‘ á, Vä³×³Ö] ä³Û³u… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
ÄËßm Ÿæ (èÖ8^ÃÖ] è–m†ËÖ]æ èÛñ^ÏÖ] èߊÖ]æ èÛÓvÛÖ]èmŸ6 ^e ØãrÖ] ÄÚ Ä˳߳m Ÿ

rg
i.o
oÊ †–mæ ÄËßm ‚Îæ (äãfjæ oßÃÛÖ] ÔÖƒ oÊ ä×ãq †–m Ÿ ÔÖ„Òæ (^Ú äqæ oÊ
w
ad
óh8¢] Ü× ]†’ß gŠßÖ]æ ène†ÃÖ] ᢠ(oÞ^ÃÛÖ] ˜Ãe
in

è߉æ (Л^³Þ h^³jÒ V ð^njœ è$¡$ Ü׳³Ãþ ³Ö] V†³Û³Â à³e ²] ‚³f Ù^³Î
n al

óp…8œŸæ (èn•^Ú
sa
ha

å‚j… ÔÖ ànfi †Úœ Vè$¡$…çÚ¢] ^ÛÞ, VÙ^Î ]ofßÖ] à Œ^f àe] àÂæ
ul

DNE
b

óäÛÖ^ oÖ, ä×ÓÊ änÊ Ì×jì] †Úœæ (äfßjq^Ê äÇm‡ ÔÖ ànfi †Úœæ (äÃfi^Ê
.a
w

(^Ûãe ÜjÓŠÛi ^Ú ]ç×–i àÖ àm†Úœ ÜÓnÊ kÒ†³i V ] ²] Ù牅 Ù^Îæ

w
w

DOE
óÜ׉æ än× ²] oב änfÞ èß‰æ ²] h^jÒ
ÄÛjri Ÿœ oe… kÖª‰ VÙ^³Î ] ofßÖ] à p…^ËÇÖ] 醒e o³eœ à³Âæ
DPE
ó^ãnÞ^_ÂªÊ èÖ¡• o× ojÚœ
à oßÖ^Ši oùÖ, kfjÒ V éæ†Â oÖ, ˆmˆÃÖ] ‚f à³e †³Û³Â h^³jÒ o³Êæ
óDQPE äq^Ú àe]æ DNTTQE #æ]# çeœ äq†ìœ DME
oÛ%nãÖ] Ù^Î óDMLSSPE OMTKML †nfÓÖ] oÊ oÞ]†f_Ö]æ NNQKMå‚ßŠÚ oÊ ‚nÛu àe ‚³f ä³q†³ìœ DNE
óävv‘æ ]†’jíÚ OLMKPÜÒ^vÖ] äq†ìœæ óáçÏ$çÚ äÖ^q… VOULKM‚ñ]æˆÖ] ÄÛrÚ oÊ
óMSMKM ÜÒ^vÖ] äq†ìœ DOE
óOURKR DNSSRRE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DPE

MNT
 èߊe ð^³–
þ ÏÖ] Ü$ (²] h^jÒ oÊ^Ú Å^fi] ð^–ÏÖ] Œœ… á,æ (Œ^ßÖ] àne ð^–ÏÖ]
ópœ†Ö]æ Ü×ÃÖ] pæƒ é…^4j‰] Ü$ (p‚ãÖ] èÛñœ ÜÓve Ü$ (²] Ù牅
äjÛÓuœ ÜÓuæ (²] h^jÒ äe ð^q ÜÓu Vá^ÛÓ³u ܳӳv³Ö] VÔÖ^³Ú Ù^³Î
óän× àÃ_Ê(Ì×ÓjÚæ VÙ^Î (ÐÊçm ä×Ã×Ê ämœ… ‚ãjrÚæ VÙ^Î (èߊÖ]
à Ú ²] än i©m äÏ Ë Ö] à ÓÖæ ( Ø ñ^ŠÛ Ö] é †% Ó³e ä ³Ï ³Ë ³Ö ] ‹³n Ö VÙ ^³Î æ
óäÏ×ì àÚ ð^4m
óhç×ÏÖ] oÊ ²] ä×Ãq …çÞ äßÓÖæ (èm]æ†Ö] é†%Óe ‹nÖ Ü×ÃÖ] á, VÙ^Îæ
^ÛÞ, (&m‚vÖ] é†%Ò à Ü×ÃÖ] ‹³nÖ V8ç³Ã³ŠÚ à³e ²] ‚³f Ù^³Îæ

rg
i.o
ó²] èn 4ì Ü×ÃÖ]
w
ad
àÛÊ (] äÖ牅 èß‰æ ²] h^jÒ çâ ^ÛÞ, VŒ^f àe ²] ‚³f Ù^³Îæ
in

óäi^òn‰ oÊ Ýœ ‚rm äi^ߊu oÊœ p…8œ ^ÛÊ ämœ†e ÷^nÿj ÔÖƒ ‚Ãe Ù^Î
n al

àÚ Ÿ, Ý]†u Ÿæ Ù¡u ®j oÊ ÙçÏm ᜠ‚u¢ ‹nÖVoóÊ^³4Ö] Ù^³Îæ

sa
ha

æœ Å^Ûq¦] oÊ æœ èߊÖ] oÊ æœ h^jÓÖ] oÊ “Þ ^³Ú ܳ׳óÖ] èãqæ (ܳ׳óÖ] èãq

b ul

ó^â^ßÃÚ oÊ ^Ú Ùç‘¢] å„â o× Œ^nÏÖ]

.a
w

ÔjÂ^Ë4e Œ^ßÖ] ‚Éœ à³Ú ! ²] Ù牅 ^m VÙ^Î äÞœ é†m†â o³eœ à³Â
w
w

&m‚vÖ] ]„â à oßÖª³ŠmŸ ä³Þœ ! é†m†â ^eœ ^m kßß¾ ‚Ï³Ö VÙ^³Î ? èÚ^nÏÖ] Ýçm
Œ^³ßÖ] ‚Éœ á, (&m‚vÖ] o³×³Â Ô‘†³u à³Ú k³mœ… ^³³Û³Ö Ôß³Ú o³Öæœ ‚³uœ
DME
óäŠËÞ ØfÎ àÚ ^’Ö^ì ²] Ÿ, äÖ, Ÿ Ù^Î àÚ èÚ^nÏÖ] Ýçm ojÂ^Ë4e
oÊ Ôe… ÔnÖ, 8… ]ƒ^³³Ú ! ²] Ù牅 ^³m Vk³×³Î Vp†³³ìœ èm]æ… o³³Êæ
à oßÖªŠm àÚ Ùæœ ÔÞœ kßß¾ ‚ÏÖ å‚ne ‚ÛvÚ ‹ËÞ p„Ö]æ VÙ^ÏÊ ? èÂ^Ë4Ö]
ó&m‚vÖ] †Òƒæ (Ü×ÃÖ] o× ԑ†u àÚ kmœ… ^ÛÖ ÔÖƒ
Ô‘†u àÚ kmœ… ^ÛÖZZ Ùæ¢] †fíÖ] oÊ V ä×Ö] ä³Û³u… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
óDUUE p…^ífÖ] äq†ìœ DME

MNU
&m‚vÖ] oÛŠÊ (XXÜ×ÃÖ] o× ԑ†u àÚ kmœ… ^ÛÖZZ ]„â oÊæ (XX&m‚³v³Ö] o³×³Â
^â^ÂçÊ (ojÖ^ÏÚ ÄÛ‰ ]‚f ²] †–³Þ V] äÖçÎ ÔÖƒ Ø%Úæ (Ñ¡›¦] o× ^Û׳Â
äÏÊœçâ àÚ oÖ, äÏÊ ØÚ^u h…æ (änÏÊ †nÆ äÏÊ ØÚ^u h†Ê (决nÆ ^³ãdz׳e ܳ$
æ†Û àe ²] ‚fÃÖ ] äÖçÎ ÔÖ„Òæ ó^Û×Âæ ^Ï×_Ú ^ãÏÊ &m‚vÖ] oÛ³ŠÊ DMEóäßÚ
! ²] Ù牅 ^m VäÖ Ù^ÏÊ (Ü×ÃÖ] ‚nÎ Vä%m‚u gjÓm ᜠä³Ö ნ ]ƒ, ”^³Ã³Ö] à³e]
óäÛãÊæ å†e‚i àÛÖ Ü×ÃÖ] ܉] ä%m‚u o× Ð×›ªÊ DNEóh^jÓÖ] VÙ^Î ?å‚nnÏi ^Úæ
ÔÃÚ èm! pœ ! …„ßÛÖ] ^eœ V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î gÃÒ àe oùeœ à³Âæ
VÙ^Î (ÝçnÏÖ] ovÖ] çâ Ÿ, äÖ, Ÿ ²] Vk׳ΠVÙ^³Î ? àni†Ú Ü¿Âœ ²] h^jÒ o³Ê

rg
i.o
ó&m‚vÖ] Ý^Ûi †Òƒæ DOE ! …„ßÛÖ] ^eœ Ü×ÃÖ^e ÔßãnÖ VÙ^Îæ (p…‚‘ oÊ h†–Ê
w
ad
àe] ‚ß é†m†â çeœæ ^Þœ ^ßne VÙ^Î àÛF u†Ö] ‚f àe èÛ׉ o³eœ à³Âæ
in

^ãÞœ l†Ò„Ê (ØÚ^u oâæ ^ãqæ‡ ^ã߳ o³Êç³i Vk³Ö^³Ï³Ê (é œ†Ú] äið^q Œ^³fÂ
n al

VŒ^f àe] Ù^ÏÊ (^ãqæ‡ ^ãß l^Ú Ýçm àÚ †ãjœ èÃe…œ à³Ú o³Þ8¢ k³Ã³•æ
sa
ha

†Òƒæ (^Û× ]„â àÚ p‚ß á, Vk×ÏÊ VèÛ׳‰ ç³eœ Ù^³Î óà³n׳q¢] †³ìŸ6 k³Þœ
ul

DPE
b

óènÛ׉¢] èÃnf‰ &m‚u

.a
w

†fìªÊ Ý^4Ö] oÖ, t†ì ànu h^_íÖ] àe †Û ᜠŒ^³f à³e] à³Âæ
w
w

ð^³q (] ²] Ù牅 h^³v³‘œ ä³³n׳ Ì׳jì]æ (^³³ãnÊ Ä³Îæ ‚³Î ð^³³eç³Ö] áœ

] ²] Ù牅 kÃÛ‰ (^Û× ]„â àÚ p‚ß á, VÙ^ÏÊ (Íç àe àÛF ³u†³Ö]‚³fÂ

ó^Ûâ†nÆæ DNRQREp„Ú†jÖ]æ DORRLE#æ]#çeœ äq†ìœ DME

ÄÛrÚ oÊ oÛ%nãÖ] Ù^Î àÓÖ (Ý¡Ò ä³nÊæ (سک³Û³Ö] à³e] å#^³ß³‰o o³Êæ (MTTKM ܳÒ^³v³Ö] ä³q†³ìœ DNE
ó&m‚vÖ] Øn×Î èÏ$ V‚É àe] Ù^Îæ (á^fu àe]æ ànÃÚ àe] äÏ$æ VOTLKM‚ñ]æˆÖ]
óDMTTQE Ü×ŠÚ äq†ìœ DOE
óDMPTQE Ü׊Úæ DPRNRE p…^ífÖ] äq†ìœ DPE
äq†ìœóäßÚ ÷]…]†Ê ]çq†íi ¡Ê ^ãe ÜjÞœæ š…ªe ÄÎæ ]ƒoæ (än× ]çÚ ‚Ïi ¡Ê š…ªe äe ÜjÃÛ‰ ]ƒoVä³Ú^³Û³i DME
óDQSTPE Ü׊Úæ DQSNUE p…^ífÖ]

MOL
 DPE
ó&m‚vÖ]†Òƒæóóóš…ªe äe ÜjÃÛ‰ ]ƒ, VÙçÏm
o0 nûjø oûÊô ÜûjöÂû‡ø^ßø³iø áû¬ô³ÊøZZ Ù ä×Ö] ÙçÎ oÊ |^e… oeœ àe ð^³_³Â à³Âæ
oÖ,æ (ä×Ö] h^³jÒ o³Ö, ä³×³Ö] o³Ö, VÙ^³Î [QUVð^Šß³Ö]] XXÙôçû‰ö†$ Ö]æø äô×#³Ö] o³øÖ,ô åöæû8% †ö³Êø
óäj߉ VÙ^Î ?˜fÎ ]ƒ¬Ê (^nu Ý]8^Ú VØnÎ (Ù牆Ö]
Øq†Ö] å†e‚jm á]†ÏÖ] ]„â (oÞ]çì¦æ oÖ guœ '¡$ Váç àe] Ù^³Îæ
^ãf×_jm èߊÖ] å„âæ (äÛ×Ãm àÓm ÜÖ Ü× o׳ ijϳm ᜠÔjç³nÊ (ä³nÊ †³Ó³Ë³jmæ
p„Ö] ÐvÖ] çâ ]„â V‚Ö^ì àe ‚Ûuœ Ù^Î ó†nì àÚ Ÿ, Œ^ßÖ] …„mæ (^ãß ٪Šmæ
ó‚nq ‚nq VÙçÏmæ †fíÖ] ]„â äfrÃm |^•æ àe] á^Òæ VÙ^Î óänÊ ÔjŸ

rg
i.o
VÙ^Î XXÙøçû‰ö†$ Ö] ]çÃö³nû›ôøœæø äø×#Ö] ]çÃö³nû›ôœøZZ Ù ä×Ö] ÙçÎ oÊ ð^_³Â à³Âæ
w
VÙ^Î [QUVð^ŠßÖ]] XXÜûÓößûÚô †ôÚûøªÖû] oôÖæöœæøZZ (èߊÖ]æ h^jÓÖ] Å^fi] äÖ牅æ ä×Ö] èÂ^³›
ad
in

óäÏËÖ]æ Ü×ÃÖ] oÖæœ

n al

à ð^q ^Ú Ü׳óÖ] ! ènÏe ^m VoÂ]‡æ¢] oÖ Ù^Î V‚nÖçÖ] à³e ä³nϳe Ù^³Î

sa
ha

! ènÏe ^m (Ü×Ãe ‹n×Ê ]‚ÛvÚ h^v‘œ à ®rm ÜÖ ^³Úæ (] ‚ÛvÚ h^v‘œ

ul

]ƒ,æ (ÔjÚœ àÚ ÷]‚uœ Ÿæ †níe Ÿ, ] ÔnfÞ ‚ÛvÚ h^v‘œ àÚ ]‚uœ †Ò„³i Ÿ

b
.a
w

óäßÚ †nì ^Þœ VÙçÏm ^ÛÞ, äÞœ Ü×Â^Ê å†nÆ oÊ ÄÏm ]‚uœ kÃÛ‰
w
w

àûÚô ÔønûøÖ,ô Ùø ô̂ Þû.] pû„ôÖ$] Üø×ûÃôÖû] çiöæû.] àømû„ô$Ö] p†ømøæøZZ Ù äÖçÎ oÊ é8^jÎ àÂæ
ó] ‚³³þ ³þ ³þ Ûþ vÚ h^v‘œ Ù^Î [RV^f‰]XX$ÐvøÖû] çøâö Ôøeùô…$
ä×Ö] Ù牅 h^v‘œ änÊ Ì×jì] VÙ^ÏÊ (®j à gnŠÛÖ] àe] Øò‰æ
óÐvÖ] çâ ]„â V|^•æ àe] Ù^Î (ŸçÎ ÜãÃÚ oÖ p…œ Ÿæ (]
óäe ÜãËÖ^ím ÙçÏe oiªm ᜠäÖ ‹nÖ å^ßÃÚ Vä×Ö] äÛu… Ìß’ÛÖ] Ù^Î
ó]‚ÛvÚ h^v‘œ ð^Û×ÃÖ] V‚â^rÚ Ù^Îæ
óàm‚e ‹n×Ê áçm…‚fÖ] ͆Ãm ÜÖ^Ú V†nfq àe ‚nÉ Ù^Îæ
kû³qø†ô³ìû.] èõÚ$ .] †ø³³nûìø Üû³³jößû³³ÒöZZ Ù ²] Ùç³Î o³Ê Œ^³³f ೳe] à³³Âæ
MOM
 ó] ‚ÛvÚ ÄÚ ]æ†q^â àm„Ö] Üâ [MMLVá]†ÛÂÙ!]XXŒ $
ô ^ß×ôÖ
äÃÚæ èËvrÖ^e á^Û% ÄÛÖ ²]æ ^Þ, VÙ^Î †neˆ³Ö] à³e ²] ‚³f à³Âæ
äÖ †Òƒæ - á^Û% Ù^Î ƒ, (p†ãËÖ] èÛ×ŠÚ àe gnfu ÜãnÊæ (Ý^4Ö] Ø✠àÚ ¼â…
ç×Ê (svÖ] †ãjœ oÊ åç’×ìæ s³v³Ö] ]ç³Û³iœ ᜠ- svÖ] oÖ, é†ÛÃÖ^³e ijjÛ³jÖ]
‚Î ²] á¬Ê (Ø–Êœ á^Ò àni…æ‡ knfÖ]] „â ]æ…æˆi oju é†ÛÃÖ] å„â ܳi†³ìœ
è’ì…æ ( ] ²] Ù牅 è߉ oÖ, l‚ÛÂVo׳ ä³Ö Ù^³Ï³Ê (†³ní³Ö] o³Ê ij‰æ
p„Ö kÞ^Òæ (^ãß oãßiæ ^ãnÊ Üãn× Ðn–³i ä³e^³jÒ o³Ê ^³ãe 8^³fÃ³×³Ö “³ì…
Œ^ßÖ] o× á^Û% ØfÎªÊ (÷^ÃÚ èruæ é†ÛÃe Ø✠Ü$ (…]‚Ö] oñ^³ß³Öæ èq^³v³Ö]

rg
i.o
ð^j àÚæ (äe „ìœ ð^j àÛÊ (äe l†jœ ^÷mœ… á^Ò ^Û³Þ, ? ^ãß knãÞ Øâæ VÙ^ÏÊ
w
ad
†¿Þœ VèÛ×ŠÚ àe gnfu ÄÚ Ý^4Ö] Ø✠àÚ Øq… ÙçÎ oŠÞœ ^³Û³Ê VÙ^³Î óä³Ò†³i
in

VÙ^Î óäÏß ke†–Ö o³Þ†³Úœ ç³Ö ²]æ ? ànßÚ©ÛÖ] †nÚœ ÌÖ^ím ÌnÒ ]„³â o³Ö,
n al

á¬Ê (Õ^Ê ²] ˜Ê kÓ‰] VÙ^Îæ å…‚‘ oÊ ^ãe h†³–³Ê (傳m g³nfu ijʆ³Ê
sa
ha

óänÊ áçË×jím ^Ûe Ü×Âœ ]²] Ù牅 h^v‘œ

bul

†Û ^ãâ†Ò VÙ^Î ? svÖ] oÖ, é†ÛÃÖ^e èÃjÛÖ] à àm†n‰ àe] سò³‰æ
.a
w

^m œ… àÓm á,æ (oßÚ Ü×Âœ ^ÛãÊ ^Û× àÓm á¬Ê (á^Ë àe á^Û%Âæ h^_íÖ] àe]
w
w

ó Ø–Êœ ^Ûãmœ†Ê
á^ÛÓvÖ] ÜÓuæ ànË‘ Ýçm á^Ò ^ÛÖ VèÛ׉ àe ÐnÏj Øñ]æ çeœ Ù^³Îæ
ÄÚ ^ßjmœ… ‚Ï×Ê (ÜÓmœ… ]ç³Û³ãi] ! Œ^ßÖ] ^ãmª³mþF VÙçÏm Ìnßu àe Ø㉠k³Ã³Û³‰
å†Úœ ] ²] Ù牅 o× 8†Þ ᜠÄn_jŠÞ çÖæ (Ù‚ßq oeœ Ýç³m ]²] Ù牅
ó&m‚vÖ] †Òƒæ (å^Þ88†Ö
(omœ… oÊ ]憿Þ^Ê (gn‘œæ ®_ìœ †4e ^Þœ ^ÛÞ,V‹Þœ àe ÔÖ^Ú Ù^³Îæ
óåçÒ†i^Ê èߊÖ]æ h^jÓÖ] ÐÊ]çm ÜÖ ^Û×Òæ (äe ]æ„íÊ èߊÖ]æ h^jÓÖ] ÐÊ]æ ^Û×ÓÊ
^ÛÚ ®j o× ԊÛi Ÿ V- t†Â¢] oßÃm - ˆÚ†â àe] oÖ Ù^Î VÔÖ^Ú Ù^³Î
MON
 óÔŠÛji ¡Ê (èÃne…æ ^Þœ äe†rjÊ] ^ÛÞ¬Ê (pœ†Ö] ]„â àÚ oßÚ kÃÛ‰
Ù牅 h^v‘œ à Õç$‚u ^Ú VofÃ4Ö] oÖ Ù^Î V†³r³eœ à³e] Ù^³Îæ
óän× ØföÊ Üãmœ†e änÊ ]çÖ^Î ^Úæ (äe„íÊ ]²]
‹nÖ VÙ^Î ®j à Øò‰ ]ƒ, àm†n‰ àe] á^Ò VÙç³u¢] ܳ‘^³Â Ù^³Î
Ü×Âœ çÖ VÙçÏnÊ (Ômœ†e ÔÖƒ o× änÊ ØÎ VäÖ Ù^ÏnÊ (äÛãiœ pœ… Ÿ, änÊ p‚ß³Â
(å†nÆ ÷]‚Æ p…œæ (^mœ… ÝçnÖ] p…œ ᜠÍ^ìœ oßÓÖæ (änÊ k×ÏÖ kf%m omœ… áœ
óÜâ…æ8 oÊ Œ^ßÖ] Äfiœ ᜠt^juªÊ
äÖ Ù^ÏÊ ®j à äÖª‰ ¡q… ᜠ†Û³Â à³e ²] ‚³f à³e ܳÖ^³‰ à³Âæ

rg
i.o
äÖ Ù^ÏÊ (Ômœ†e o•…œ oÞ, VØq†Ö] äÖ Ù^ÏÊ (®4e ]„â o³Ê ij۳‰œ Ü³Ö VܳÖ^³‰
w
ad
!Õ‚qœ¡Ê (å†nÆ †ì! ^mœ… Õ‚Ãe p…ªÊ (gâ„i Ü$ (pœ†e Õ†fìœ o×ÃÖ VÜÖ^‰
in

á, VÙ^Î ®j änÊ äÇ×fm ÜÖ ®j à Øò‰ ]ƒ, æ†Û àe ²] ‚f á^³Òæ

n al

óà¿Ö^e ÜÓi†fìœ Üjòj

sa
ha

Œ^ßÖ] o× oiªn‰ äÞœ V²] äÛu… xÛŠÖ] oeœ Ùç³Î †³Òƒ Ý‚³Ï³i ‚³Îæ
b ul

änjËm àÚ ‹Ûj×m (Ùˆãi oju ^ãn× †nŠm Ü$ (ä³j׳u]… سq†³Ö] à³Û³Šm á^³Ú‡
.a
w

óà¿Ö^e änjËm àÚ Ÿ, ‚rm ¡Ê (èߊe

w
w

àövûÞø ^Úøæ$ ^ß& ¾ø Ÿ$,ô à% ¿öÞ$ áû,ôZZÙçÏm á^Ò äÞœ ²] äÛu… ÔÖ^³Ú à³Â pæ…æ
ø nûßôÏônûjøŠûÛöeô
[ONVèn$^rÖ]]XXà

(®j à ] ofßÖ] h^v‘œ ˜Ãe Øò‰ VÙ^Î äneœ à³Â ð^³_³Â à³Âæ
ópœ†e ‚ÛvÚ èÚœ oÊ ÙçÎœ ᜠoe… àÚ onvj‰¢ oÞ, VÙ^ÏÊ
kmœ… VØq†Ö] ÙçÏm ᜠ†¿ßÖ] Ü× ^–mœ Ü×ÃÖ] ÌÕœæ Vð^_³Â Ù^³Îæ
ó^nâ^‰ ä×ÃÊ ‚Î ä×ÃÖæ (]„Ò ØÃËm ^Þ¡Ê
‹nÖZZ ÜãÖçÏÖ á, p†ÛÃÖæ VÙ^Î èÛnjnÖ] oÊ ÄËÏÛ³Ö] à³eŸ س’³Ê à³Úæ
èÚç’ì á^ÒçÖæ (èÚç’íe àm‚Ö] ^Ú ]ç΂‘æ (kf%m ¡‘œ XXèÚç’ì à³m‚³Ö]
MOO
Œ^ßÖ] oÖ, ÙçÒçÚ ØÒæ (Üãß¾æ Üãñ]…^Fe ÜãÞçjf%m Œ^ßÖ] o³Ö, Ÿç³Òç³Ú á^³Ó³Ö
‹nÖæ (^mœ… àm‚Ö] ]æ„íi] ÜãÞœ Ÿ, Å‚fÖ] Ø✠o× ÜÏß³m ^³Úæ (Å^³n• èß³nâ…
ÜÖæ (^fm†Î Ÿ, à¿Ö]æ Ô4Ö] èÖˆßÚ pœ†Ö] ‡æ^r³jm ܳÖæ (^³Û³ju Ÿæ èϳ$ pœ†³Ö]
äßÏnj‰] ‚Î †Ú¢ ÙçÏm ÷]‚uœ ànÃÚ^‰ ÜjŠÖæ (^jf$ Ÿæ ^ßnÏm áç³Ó³m ᜠȳ׳fm
„íi] àÛÚ äßm‚e ^Ê^Ëíj‰] ‚jœ ]‚uœ ‚qœ ¡Ê (]„Ò æ]„³Ò ä³Þœ p…œ Vä³Û³×³Âæ
ó^•æ†ËÚ ^ßm8 Ù^q†Ö] pœ…æ ämœ…
p†neˆÖ] gÃ’Ú …^³jœ - Ü×Âœ ²]æ - oßÃÛÖ] ]„â oÖ, VÌß’ÛÖ] Ù^³Î
VäÖçÎ oÊ

rg
i.o
ànÏnÖ] Ü׳óÖ^³³Ò pœ†³Ö] ‹³³nÖæ p†nÆ pœ†Ö k۳׳ ^³Ú Õ†³iª³Ê
w
ad
pœ†Ö] ᜠ^Ê¡ì ^ãË׉æ èÚ¢] å„â ð^Û× o³Ú‚³Ï³jÚ à³ne ܳ׳œ Ÿæ
in
al

†m‡æ ÜÃÞ V]çÖ^Î ÜãÞœ pœ†Ö] oÊ Üãß pæ… ^Ú Ø–Êœæ (èϳnϳu ܳ׳óe ‹³nÖ
n
sa

ó à Š v Ö ] p œ †Ö ] Ü ×Ã Ö ]
ha

(ànÛŠÎ èߊÖ] ÜŠÏßiæ óèߊÖ]æ(h^³³jÓ³Ö^³³Ê Vܳ׳óÖ] Ù糑œ ^³³Úœæ

b ul
.a

]ƒ,…]„壅 èÛ^ÏÖ] srvÖ] àÚ ]„ãÊ (èÊ^ÓÖ] à èÊ^ÓÖ] ä×Ïßi Å^Ûq, V^Û₳uœ

w
w

grm ²] ”ç’Þ àÚ ^’Þ 8… ‚ÏÊ ÜãÂ^Ûq, 8… àÚæ (Í¡ì Õ^ßâ ‚qç³m ܳÖ
w

(áçÛ׊ÛÖ] än× ÄÛqœ ^Û äqæ†íÖ (gjm ÜÖ á, äÚ8 èÎ]…,æ än׳ ä³je^³jj‰]
óÜãÃnÛq Ønf‰ †nÆ äÒç׉æ
Ø’jÛÖ] l^f$¢] l^Ï%Ö] 8^³uŸ6 ] †³fì Vèß³ŠÖ] à³Ú o³Þ^³%Ö] h†³–³Ö]æ
óéæ‚ÏÖ]æ èrvÖ] Üâ àm„Ö] èÚ¢] ð^Û× èÂ^Ûq ‚ß ØÛÃÖ] gqçm ]„ãÊ (8^߉¦]
óá!†ÏÖ] áçÛ×Ãji ^ÛÒ èߊÖ]æ ˜ñ]†ËÖ] ]çÛ×Ãi Vh^_íÖ] àe †Û Ù^Î
óäe ÜÓj$‚u †$¢] oÊ l‚qæ ^ÛÊ (†$¢] oËjÎœ ^ÛÞ, Vxm†j Ù^Îæ
ÄÚ ‚u¢ pœ… Ÿ äÞœ Œ^ßÖ] oÖ, gjÒ äÞœ ˆmˆÃÖ] ‚f à³e †³Û³Â à³Âæ

MOP
 ó] ²] Ù牅 ^ã߉ è߉
(†$¢] ]„â ä³n× áæ‚ÛjÃm p„³Ö] †³Ú¢] à³Ó³nÖ VÕ…^³fÛ³Ö] à³e] Ù^³Îæ
ó&m‚vÖ] ÜÓÖ†ŠËm ^Ú pœ†Ö] àÚ ]æ„ìæ
ó…^$Ÿ6 ^e àm‚Ö] ^ÛÞ, Vá^nˉ Ù^Îæ
? &m‚vÖ] ÔfrÃm ! oÖ„â ^m Vp†âˆÖ] oÖ Ù^Î VoÖ„ãÖ] †Óeç³eœ Ù^³Îæ
óÜâç%Þ©Ú äâ†Ómæ Ù^q†Ö] …çÒƒ äfrÃm äÞ, ^Úœ VÙ^Î (ÜÃÞ Vk×Î
^jÎæ ‹×r³iŸ ! ²]‚f ^eœ ^m Vp‚ãÛ×Ö …ç’ßÛÖ] †³Ë³Ã³q ç³eœ Ù^³Îæ
VÙ^Î p†âˆÖ] h^ãj àe ‚ÛvÚ á¬Ê (Ô$‚³v³m à³Ú ܳ׳óÖ] س✠à³Ú ÔÃ³Ú æŸ,

rg
i.o
óé†â‡ çìœ Ñ‚‘æ (Ù^q†Ö] …çÒƒ Ÿ, äfvmŸæ (†Òƒ &m‚vÖ]
w
ad
àÚ h^e o× oßÖ8 VojfÖ] á^Û%Ã³Ö k³×³Î Vo³Þ^³njí³ŠÖ] hç³mœ Ù^³Îæ
in

óÍ¡jìŸ] ÄÛ‰] VÙ^Î (äÏËÖ] h]çeœ

n al

‚m‚4jÖ] ^ÚªÊ (èÏ$ àÚ è’ì†Ö] ^ނ߳ ܳ׳óÖ] ^³Û³Þ, Vá^³n˳‰ Ù^³Îæ

sa
ha

ó‚uœ ØÒ äߊvnÊ
bul

Ùç‘¢] èʆÃÚ àm‚Ö^e †’fÖ] Ý¡Âœ àÚ VÜna]†e, àe áçßÖ]æƒ Ù^Îæ

.a
w

óàÚªjÖ ^›^nju] Åæ†ËÖ] àÚ Ð$æ¢^e „ì¢]æ (ª_íÖ]æ Å‚fÖ] àÚ Ü׊jÖ

w
w

MOQ
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ eþ
l^Þ^m‚Ö] Ü× Mæ‚u à é…^fÃÖ]
l¡vjßÛÖ] Ýç×ÃÖ]†ñ^‰æ
lŸ^ÏÛÖ] Ø✠ijþnÛq ‚ßÂ
äjßÏnj‰] ^Ú çâ oßÃÛÖ] ]„â oÊ ànÛ×ÓjÛÖ] ð^Û׳óÖ] ‚³ß³Â ܳ׳óÖ] ‚³u
àÏnjŠm ÜÖ [àÚ] ]„â o×Âæ (äÛ× ‚ÏÊ äßnfiæ ^nÿj àÏnj‰] àÚ ØÒæ (äjß³nfiæ
ᢠ(Å^fi¦] †nÆ ð^Û×ÃÖ] èÂ^Ûq ‚ß ‚n×ÏjÖ]æ (äÛ×Ãm Ü×Ê ]‚n×Ïi äe Ù^Îæ ®4Ö]

rg
i.o
(äfâ„Ú èv‘æ äÖçÎ Ø–Ê àÚ ÔÖ á^e ^Ú o׳ سñ^³Ï³Ö] ijfji ᜠç³â Å^³fiŸ]
w
àÚ oeªiæ (å^ßÃÚ Ÿæ ÙçÏÖ] äqæ Ÿæ äʆÃi Ÿ kÞœæ äÖçÏe ÙçÏi ᜠ‚³n׳ϳjÖ]æ
ad
in

8^ŠÊ ÔÖ á^e ‚Î kÞœæ (äÊ¡ì èe^ãÚ äÃfjjÊ å©_³ì ÔÖ à³nfjm áœ æœ (å]糉

n al

Ø✠†nÆ ‚ß Ü×ÃÖ]æ (äÞ^vf‰ ²] àm8 o³Ê ä³e Ùç³Ï³Ö] ݆³v³Ú ]„³âæ (ä³Öç³Î
sa
ha

èʆÃÚ Üq†jmæ oe†ÃÖ] á^Š×Ö^e Üq†jm ᜠ‡çrm ]æ†Òƒ ^ÛnÊ oe†ÃÖ] á^³Š×³Ö]
b ul

ó^ÛãÊ Üq†jmæ
.a
w

p…憖Ö] ‚vÊ (gŠjÓ³Úæ (p…憳• Và³nÛ³ŠÎ ܳŠÏ³ß³i Ýç³×³Ã³Ö]æ

w
w

äÖ ÄÏmæ (èãfj äŠËÞ o× änÊ Øì‚m Ÿæ (äŠËÞ änÊ ÔÓ4m ᜠÜÖ^ÃÖ] àÓÛmŸ^Ú
Ü×ÃÖ^Ò (ØÏÃÖ]æ ‹vÖ] èãq àÚ ÔÖƒ Õ…‚mæ (†¿ßÖ]æ é†ÓËÖ] ØfÎ ÔÖ„e ܳ׳óÖ]
oÊ ^vnv‘ ^–m†Ú æœ (]‚Â^Î ^Ûñ^Î æœ (^ßÒ^‰ ^Ò†vjÚ ®4Ö] áçÒ èÖ^vj‰^e
èãq àÚ gfŠe Ø’vm †³ì! ä³³qæ ^³³–³mœ p…憳–³Ö] à³Úæ (é ‚u]æ Ù^³u
kÛ׉ ]ƒ, é…憕 éæ¡vÖ]æ é…]†ÛÖ] äe Ü×Ãm ®4Ö] Ñæ„Ò (‹ÛíÖ] Œ]ç³v³Ö]
ÄÛŠÖ] ÔÖ„Òæ (Ý^Šq¢]æ á]çÖ¢] ^ãe Ü×Ãm ®4Ö] èm¨†³Ò æ (èÊ! à³Ú èu…^³r³Ö]
ól]ç‘¢] äe Õ…‚m
†’Úæ ‚ßãÖ]æ èÓÚ ^nÞ‚Ö] oÊ áœ Œ^ßÖ] Ü× ^³–³mœ p…憳–³Ö] à³Úæ

MOR
 ók×ì ‚Î ^ÛÞœæ ^âçʆ ^Þ]‚×eæ àn’Ö]æ
oËíÖ] äßÚæ (†¿ßÖ]æ ÙŸ‚j‰Ÿ] äÏm†› á^Ò^Ú çãÊ gŠjÓÛÖ] Ü×óÖ] ^³Úœæ
óoËìœ á^Ò ^ãßÚ ‚Ãe ^Úæ (o×qœ á^Ò èm…憖Ö] Ýç×ÃÖ] àÚ h†Î ^ÛÊ (o×rÖ]æ
Ü× ^Ú ‚â^4Ö^Ê (gñ^³Ææ (‚³â^³j Và³ne†³• o³×³Â l^³Úç³×³Ã³Û³Ö]æ
ó‚â^4Ö] àÚ èÖŸ‚e Ü× ^Ú gñ^ÇÖ]æ (é…憕
(Øˉœ Ü×Âæ (o×Âœ Ü× Vè$¡$ l^Þ^m‚Ö] Ø✠ÄnÛq ‚³ß³Â Ýç³×³Ã³Ö]æ
änÊ Ý¡ÓÖ] ‚u¢ ‡çrmŸ p„Ö] àm‚Ö] Ü× Üâ‚ß o×¢] Ü×ÃÖ^Ê (¼‰æœ Ü׳Âæ
Ü×ÃÖ]æ ó^’Þ Üãn× ²] l]çב äñ^nfÞœ èߊ֜ o×Âæ äfjÒ oÊ ²] äÖæœ^Ú †nÇe

rg
i.o
(å†n¿Þ èʆÃÛe ^ãßÚ ®4Ö] èʆÃÚ áçÓm ojÖ] ^nÞ‚Ö] Ýç× èʆÃÚ ç³â ¼³‰æ¢]
w
ad
çâ Øˉ¢] Ü×ÃÖ]æ ó艂ßãÖ]æ g_Ö] Ü×ÃÒ (äÂç³Þæ 䳊߳r³e ä³n׳ ق³jŠmæ
in

pˆÖ]æèn‰æ†ËÖ]æ èu^³fŠÖ] Ø%Ú (Ù^³Û¢] h憕æ l^³³Â^³³ß³’³Ö] Ý^³³Ó³uœ

n al

^ãÃÛrm ᜠàÚ †%Òœ oâ ojÖ] Ù^Û¢] àÚ ÔÖƒ äfjœ ^³Úæ ¼³í³Ö]æ гm戳jÖ]æ

sa
ha

]„âæ ó^ãnÊ |…]çrÖ] gm…‚je Ø’vi ^Û³Þ, æ (Ì‘æ ^³ãn׳ o³iª³m æœ h^³jÒ
b ul

çâ Üâ‚ß o×¢] Ü×ÃÖ] ᜠŸ, èËŠ×ËÖ] Ø✠‚ß çâ ÔÖ„Ò Ýç×ÃÖ] oÊ ÜnŠÏ³jÖ]

.a
w

oÊ Ý¡ÓÖ] Ø%Ú (Ô×ËÖ]æ èÃnf_Ö] à ÄËi†i ojÖ] èmç×ÃÖ] Ýç×ÃÖ] oÊ Œ^nÏÖ] Ü×Â
w
w

^³ãßÚ ®j Õ…‚³m Ÿ …ç³Úœæ (ä³³n˳Þæ ä³³nf4jÖ]æ (ä³³Þ^³³Ú‡æ ܳÖ^³³Ã³Ö] '悳u

èÏ›^ßÖ] ²] gjÒ ^ãnÊ Ý¡ÓÖ] à k³ß³Æœ ‚³Î (Œ]ç³v³Ö^³e Ÿæ é ‚³³þâ^4Û³Ö^³e
Ü×ÃÖ] Ü$ (Üãn× ²] l]çב ð^nfÞ¢] à x‘ ^Úæ (Ñ‚’Ö^e èÖˆßÛ³Ö] (гv³Ö^³e
Ü×ÃÖ] ᜠŸ, (á^m8¢] Ø✠à ^³Þ†³Òƒ ^³Ú o³×³Â ܳ₳߳ س˳‰¢]æ ¼³‰æ¢]
(Ýç×ÃÖ] Œæ¨… Üâ‚ß kÞ^Ò oâ Ý^ŠÎœ èÃe…œ o× Üâ‚ß ܳŠÏ³ß³m ¼³‰æ¢]
áçv×Ö] ÌnÖªi å^ßÃÚæ (oÏn‰çÛÖ] Ü×Âæ g_Ö]æ ÜnrßjÖ]æ h^ŠvÖ] Ü× oâæ
óoâ¡ÛÖ] Íçß‘ Ý^Óuœæ …^ÏÞ¢] á‡ææ l]ç‘¢] Øm‚Ãiæ
á^m8¢] Ø✠ÄnÛq ‚ß ƒçfßÚæ |†_ÛÊ çã×Ö]æ oÏn‰çÛÖ] Ü׳ ^³Úª³Ê
MOS
èʆÃÚ äßÚ Üâ‚ß xnv’Ö^Ê h^ŠvÖ] Ü× ^Úœæ (á^Ûm¦]æ Ü×ÃÖ] ¼ñ]†j o³×³Â
oßÃÚæ 8]‚¢] ØÛq …æ„rÖ] t]†ì, æ ènÛŠjÖ]æ èÛ³ŠÏ³Ö]æ h†³–³Ö]æ 8‚³Ã³Ö]
óÔÖƒ ØÒ^j ^Úæ ˜Ãe àÚ ^ã–Ãe Ù^Ój¢] t]†ì, æ è_Ïß³Ö]æ é †ñ]‚Ö]æ ¼íÖ]
äi†Û%Ê ÜnrßjÖ] ^Úœæ óÝç×ÃÖ] àÚ Ü×Â æƒ äß oßÇjŠm 8^Óm Ÿ Ü× h^³Šv³Ö]æ
ÄÖ^_Úæ p…]…‚Ö] †nŠÚæ Ô×ËÖ] èm†³q á^³m8¢] س✠ijnÛ³q ‚³ß³Â ä³³i‚³ñ^³Êæ
ØÒ oÊ …^ãßÖ] ŒçÎ àÚ Øn×Ö] ŒçÎæ (…^ãßÖ]æ Øn×Ö] èÂ^³‰ èʆ³Ã³Úæ (t憳fÖ]
ÐÊ¢]æ oÖ^Û4Ö] †rÛÖ] àÚæ (ð]çj‰Ÿ] ¼ì àÚ ‚×e ØÒ ‚Ãeæ (Ýçm ØÒ oÊæ ‚×e
(^â†nÆæ ð]çÞ£Ö gÒçÓÖ] Å¡›]æ (å…çã¾æ Ù¡ãÖ] ‚ÖçÚæ (oe†ÇÖ]æ o³Î†³4Ö]

rg
i.o
(†ÛÏÖ]æ ‹Û4Ö] ÍçŠÒæ (š†ÃÖ]æ Ùç_Ö] oÊ ^â„ìœæ ^ãjÚ^³Ï³j‰]æ ^³ãn4Úæ
w
ad
(gÒ]çÓÖ] oß‰æ †ÛÏÖ]æ ‹Û4Ö] o߉ oßÃÚæ (‚׳e Ø³Ò o³Ê å…]‚³Ï³Úæ ä³jÎææ
in

àÚ ^nÿj èÚ^rßÖ^e ‚uœ Ü×Ãm Ÿ äÞœ ^ßË‘æ ^ÛÚ ^nÿj †Óßm àÚ Ü׳óÖ] س✠à³Úæ
n al

^Ûe ²] ä’ì ^nfÞ áçÓm ᜠŸ, (^vnv‘ ^Û׳ ¼³Î ‚³uœ ä³Û³×³Â Ÿæ g³ndzÖ]
sa
ha

ØÒ Ÿ, Ä_ÏÖ] o× ÝçnÖ] ^ãe gnÇÖ] èʆÃÚ o‚m Ÿæ V]çÖ^³Î (ä³Ò]…8, ‡ç³r³mŸ
b ul

oÊ Ÿ, ^ã%m‚vi àÓÛmŸ äÞœ Üâ…]‚Îœ oÊ ƒ, (”†íjÚ †jÇÚ ”çÏ³ß³Ú Ø³â^³q

.a
w

á瑆íjÛÖ]æ ó^ãe äjʆÃÚ áç‚m ^Ú ØÒ oÊ Üãe„Óm ^Ú ^nÞ‚Ö] †Û³Â à³Ú †³%Òœ

w
w

ÌjÓÖ] oÊ †¿ßÖ]æ ÌÓÖ] ½ç_ìæ †qˆÖ]æ èÊ^nÃÖ^e àn‘†íjÛÖ^Ò èÚ^r³ß³Ö^³e

ØÒ^j^Úæ àrÖ] Ô×Úæ †ËÓÖ^e t¡ÃÖ]æ á¡níÖ] oÊæ (…^ËÖ] š†Î Ä•]çÚ oÊæ
(®4e ä×Ò ÔÖƒ àÚ x’m Ÿæ (á^â†e än× ÝçÏm Ÿæ (ÙçÏÃÖ] ä×fÏi Ÿ ^³Û³Ú ÔÖƒ
®4Ö] ÜãÒ]…8, oÊæ (äבœ 8^ŠÊ ÄÚ ä×%Ú oÊ áçò_ím ä³ß³Ú áç³Ò…‚³m ^³Ú á¢
èÏnÏvÖ] o× xnv‘ Ÿæ (åçÛ‡ ^Ú 8^ŠÊ o× ÔÖ‚m ^Ú ^Ê^Õœ ä×%Ú h^³âƒæ
óÜãn× ²] l]çב ð^nfÞ¢] …^fìœ oÊ ð^q ^Ú Ÿ,
( † v f Ö ] æ † f Ö ] l ^ Û × ¾ oÊ ä e áæ ‚ j ã i ^ Ú Ý ç r ß Ö ] à Ú ] ç Û × Ã i V† Û Â Ù ^ Î
ó ] ç Ó ŠÚ œ Ü $
MOT
 óäe p‚jãi ^Ú ÝçrßÖ] àÚ Ü×Ãji ᜠŒªe Ÿ VÜnâ]†e, Ù^Îæ
àÚ ^Û׳ ‹³³fjÎ] à³Ú V ] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^³Î Œ^³f à³e] à³Âæ
DME
ó8]‡^Ú 8]‡ (†vŠÖ] àÚ èfÃj ‹fjÎ] ÝçrßÖ]
óÜãÖ Ñ¡ì Ÿ ÔòÖæœ V ÝçrßÖ] oÊ á憿ßm ÝçÎ oÊ Œ^f àe] Ù^Îæ
Í^ìœ VÙ^Î ä³Þœ ]²] Ù牅 o× ‚ãjœ VÙ^Î àr³v³Ú o³eœ à³Âæ
DNE
ó…‚ÏÖ^e gm„Óiæ (ÝçrßÖ^e á^Ûm, æ (èÛñ¢] Ìnu V^$¡$ p‚Ãe ojÚœ o×Â
^ãÞ8^ÃÚæ ^ãâ^nÚæ ^â†rjæ š…¢] l^fÞ Äñ^f› ÜãË×³Ê g³_³Ö] ^³Úœæ
”]çìæ (á^Ò…¢]æ †‘^ßÃÖ] èʆóÚæ (^³ãv³ñ]æ…æ ^³ãÚç³Ã³›æ ^³â†³â]ç³qæ

rg
i.o
Äñ^f›æ (è•…^ÃÖ] l^ÊŸ6 ]æ (ð^–¢]æ ˆñ]†ÇÖ]æ á]‚³e¢] ijñ^³f›æ á]ç³nv³Ö]
w
ad
ÐʆÖ]æ é]æ]‚ÛÖ] h憕æ (áçÓŠÖ]æ èÒ†v³Ö] ijÊ^³ß³Úæ (á]‚³×³fÖ]æ á^³Ú‡¢]
in

Ùæ¢] Ü×ÃÖ]æ (á]‚e¢] Ü× çâæ (¼‰æ¢] oÞ^%Ö] Ü׳óÖ] ç³â ]„³ãÊ (è‰^³nŠÖ]æ
n al
sa

^ÛÒ |…]çrÖ] ä×Û o× ke…8 ^Ú Øˉ¢] &Ö^%Ö] Ü×ÃÖ]æ óá^m8¢] Ü׳ o³×³Â¢]
ha

óå†Òƒ ^ßÚ‚Î
b ul

óàm‚Ö] Ü× çâ o×¢] Ü×ÃÖ] ᜠá^m8¢] Ø✠ÐËi]æ

.a
w
w

V^ãÖæœ (Ý^ŠÎœ è$¡$ oF× äjʆÃÚ áçÓi àm‚Ö] ᜠݡ‰¦] Ø✠ÐËi]æ
w

(”¡³ì¦]æ ‚³nuç³jÖ] èʆ³Ã³Ú ÔÖƒæ (Ý¡³‰¦]æ á^³Û³m¦] è‘^³ì èʆ³³Ã³³Ú

(å8]†ÛÖ ànfÛÖ]æ ²] à p8©ÛÖ] ç³ãÊ (] ofßÖ^e Ÿ, ÔÖƒ Ü× oÖ, Ø‘ç³mŸæ
oÊ äjÃß‘ …^$! àÚ ØñŸ‚Ö^e ²] Ð×ì oÊ …^fjŸ^e †Ú¢] àÚ á!†ÏÖ] oÊ ^Û³eæ
á!†ÏÖ] oÊ ^Ú ØÓe Ðm‚’jÖ]æ …]†Î¦]æ (äÞ^vf‰ äjnÖ‡œæ å‚nuçi o× äjm†e
óä׉…æ äfjÒæ ²] èÓñ¡Ûeæ
óDOSNRE äq^Ú àe]æ DOULQE #æ]#çeœ äq†ìœ DME
t†ìœæ (DNMPEäi#^m‡æ †nÇ’Ö] ÄÚ^rÖ] xnv‘ oÊ oÞ^fÖ¢] ävv‘æ PLMKQT†Ò^ŠÂ à³e] ä³q†³ìœ DNE
óé†Û‰ àe †e^q &m‚u àÚ å†nÆæ TUKQ DNLTROE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] åçvÞ

MOU
 èʆÃÚ ÔÖƒæ (äÃñ]†jæ àm‚Ö] †fì t†³í³Ú èʆ³Ã³Ú Vo³Þ^³%Ö] ܳŠÏ³Ö]æ
]æ8œ [ àm„Ö] äe^v‘œ] èʆÃÚæ (å‚mæ äÞ^ŠÖ o× àm‚Ö] ²] ņj p„Ö] ]ofßÖ]
èʆÃÚæ (ÔÞ^Ú‡ oÖ, Üãi^Ïf›æ ÔÖƒ ]ç×Ûu àm„³Ö] Ù^³q†³Ö] èʆ³Ã³Úæ (ä³ß³Â ÔÖƒ
Ùç‘¢] gjÒ oÊ ð^Û×ÃÖ] Ä•æ ‚Îæ óå…çã¾æ å†i]çjÖ …„ÃÖ] Ä_Ïm p„Ö] †³fí³Ö]
]„â ‹nÖæ (änË4mæ änÊ †¾^ßÖ] oËÓm ^Ú ^ãq…^íÚæ …^fì¢] åçqæ “ní×i àÚ
ó^Þ‚’Î äÖ^Ú àÂæ ^ßËnÖªi à äe ^ßqæ†íÖ ÔÖƒ †Òƒ Ä•çÚ
oÊæ (Ý^Óu¢] Ü×Âæ ^ãe8œæ ^ãfq]æ àߊÖ] èÊ†Ã³Ú V&³Ö^³%Ö] ܳŠÏ³Ö]æ
(è×Ê^ßÖ] àÚ è–m†ËÖ] èʆÃÚæ (äjʆÃÚæ Ù悳óÖ] è‘^³í³Ö] †³fì س삳m ÔÖƒ

rg
i.o
Ø‘çm Ÿæ V]çÖ^Î óƒæ„4Ö] àÚ Å^Ûq¦] èʆÃÚæ (oÂ]‚jÖ]æ ÑçÏvÖ] t…^³í³Úæ
w
ad
óÐnÊçjÖ] ²^eæ (ÔÖƒ èʆÃÛe Ÿ, äÏËÖ] oÖ,
in

pæ^³nÞ8 Ü×Âæ (pæ^³nÞ8 Ü׳ Vè$¡³$ Ýç³×³Ã³Ö] VÑ^³³v³‰,ç³eœ Ù^³³Î

nal

ÝçrßÖ]æ g_Ö] Ü× ^nÞ‚×Ö p„Ö] Ü×ÃÖ^Ê (é†ì¡6 Ö Ÿæ ^nÞ‚×Ö Ÿ Ü×Âæ (pæ†ìœæ
sa
ha

(^ÛãnÊ äÏËÖ]æ àߊÖ]æ á!†ÏÖ] Ü× é†ìŸ6 ]æ ^nÞ‚×Ö p„Ö] Ü×ÃÖ]æ (ÔÖƒ äfjœ ^Úæ
bul

óäe ØÇ4Ö]æ †Ã4Ö] Ü× é†ì¡ 6 Ö Ÿæ ^nÞ‚×Ö ‹nÖ p„Ö] Ü×ÃÖ]æ

.a
w
w
w

MPL
 †³’
þ jíÚ h^³³þ ³þ eþ
Üãß èm]æ†Ö]æ h^jÓÖ] Ø✠gjÒ èÃÖ^_Ú oÊ
(èm! çÖæ oßÂ]çÇ׳e V ]²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Îæ†Û àe ²] ‚³f à³Â
DME
ót†u Ÿæ Ønñ]†‰, oße à ]ç$‚uæ
] ²] Ù牅 ‚ß ‹Ö^q çâ ^ßne äÞœ p…^³’³Þ¢] è×³Û³Þ o³eœ à³Âæ
Ù牅 Ù^ÏÊ ? é‡^ßrÖ] å„â Ü×Óji Øâ ! ‚ÛvÚ ^m VÙ^ÏÊ (8çãnÖ] àÚ Øq… åð^q
V] ²] Ù牅 Ù^ÏÊ (Ü×Óji ^ãÞœ ‚ãjœ ^ÞœVp8çãnÖ] Ù^Ï³Ê (ܳ׳œ ²] V ]²]

rg
i.o
äfjÒ æ ²^e ^ßÚ! ]çÖçÎæ (Üâçe„Ói Ÿæ Üâç΂’i ¡Ê h^jÓÖ] Ø✠ÜÓ$‚³u ^³Ú
DNE
w
ad
óÜâç΂’i ÜÖ ¡›^e á^Ò á,æ (Üâçe„Ói ÜÖ ^Ïu á^Ò á¬Ê (ä׉…æ
in

(] ofßÖ] h^v‘œ áç$‚vm 8çãm kÞ^Ò VÙ^Î …^Šm àe ð^_ à³Âæ

n al

ܳâç³Î‚³’³i Ÿ V] ²] Ù糉… Ù^³Ï³Ê (áç³fr³Ã³jm ܳãÞª³Ò áç³³v³³fŠnÊ

sa
ha

‚u]æ ÜÓãÖ,æ ^ßãÖ,æ ÜÓnÖ, ÙˆÞœæ ^ßnÖ, ÙˆÞœ p„Ö^e ^ßÚ! ]çÖçÎæ (Üâçe„ÓiŸæ
b ul

óáçÛ×ŠÚ äÖ àvÞæ
.a
w

à Ö Ü ã Þ ¬ Ê ( ® j à  h ^ j Ó Ö ] Ø â œ ] ç Ö ª Š i Ÿ V 8 ç à Š Ú àe ² ] ‚ f  ٠^ ³ Î
w
w

á, VÙ^Î (Ø›^fe áç΂’iæ Ðve áçe„ÓjÊ (ÜãŠËÞœ ]ç׳•œ ‚³Îæ ܳÒ悳ãm

ÌÖ^ì ^Úæ (åæ„íÊ ²] h^jÒ ª›]æ ^Ú ]憿Þ^Ê èÖ^³v³Ú Ÿ ܳãn׳ñ^³‰ ܳjß³Ò
ó å ç ‚ Ê ²] h ^ j Ò
(å‚ne ‚ÛvÚ oŠËÞ p„Ö]æ VÙ^Î ]ofßÖ] à h^_íÖ] àe †Û à³Âæ
oÊ o¿u ÜÓÞ,(Üj××–Ö oÞçÛ³jÒ†³iæ åç³Û³jófi^³Ê oF³‰ç³Ú ܳӳnÊ x³f‘œ ç³Ö
DOE
óànnfßÖ] àÚ ÜÓ¿u ^Þœæ(ÜÚ¢]
óDOPRME p…^ífÖ] äq†ìœ DME
óDORPPE #æ]#çeœ äq†ìœ DNE
óMNNKM oÚ…]‚Ö]æ DMQNNOE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DOE
MPM
ÜÓe^jÒæ ?®j à h^jÓÖ] Ø✠áçÖªŠi ÌnÒ VÙ^Î Œ^f à³e] à³Âæ
÷^–Æ äe†e ÷]‚ã gjÓÖ] '‚³uœ ܳ҆³ã¾œ à³ne ] änfÞ o× ²] ä³Öˆ³Þœ p„³Ö]
]çfjÒæ (åçÖ‚eæ ²] h^jÒ ]æ†nÆ ‚Î ÜãÞœ äe^jÒ oÊ ²] ÜÒ†fím ÜÖœ (g³4mÜÖ
ÜÒ^ãßm Ÿ œ ? ¡n×Î ^ßÛ$ äe ]æ†j4nÖ ²] ‚ß àÚ ]„â V]çÖ^ÏÊ Üãm‚mª³e h^³jÓ³Ö]
^Û ÜÓÖªŠm ¼Î ÜãßÚ ¡q… ^³ß³mœ… ^³Ú ²]æ ?ÜãjÖªŠÚ à ÜÒ ð^q p„Ö] Ü׳óÖ]
óÜÓnÖ, ²] ÙˆÞœ
àÚ äe^‘œ h^³jÓ³e ] ofßÖ] oiœ h^_íÖ] àe †Û³Â ᜠ†³e^³q à³Âæ
Ø✠˜Ãe àÚ ^ߊu ^e^jÒ k³f‘œ o³Þ, ! ²] Ù牅 ^m VÙ^ÏÊ (gjÓÖ] ˜³Ã³e

rg
i.o
oŠËÞ p„Ö]æ ? h^_íÖ] àe] ^m ^ãnÊ áçÒçãjÚœ VÙ^Îæ (g–ÇÊ VÙ^Î (h^³jÓ³Ö]
w
ad
(Ðve ÜÓÞç$‚vnÊ ®j à ÜâçÖªŠi Ÿ (ènÏÞ ð^–ne ^ãe ÜÓ³jò³q ‚³Ï³Ö (傳ne
in

^nu á^Ò o‰çÚ áœ çÖ å‚ne oŠËÞ p„Ö]æ (äe ]ç΂’jÊ Ø›^fe æœ äe ]çe„ÓjÊ
n al

DME
óoßÃfjm ᜠŸ, äÉæ ^Ú
sa
ha

o× ä×Ö] ^ãÖˆÞœ ojÖ] é]…çjÖ] ^ãÞœ Ü×Ãi kßÒ á, Vg³Ã³Ó³Ö †³Û³Â Ù^³Îæ
b ul

ó…^ãßÖ]æ Øn×Ö] ð^Þ! ^✆Î^Ê á]†Û àe o‰çÚ

.a
w
w
w

óDMQMUQE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DME

MPN
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ eþ
]‡^rÚ Ÿ èÏnÏu ^ãnÏÊ oÛŠm ᜠÐvjŠm àÚ
ð^Û×ÃÖ] ‚ß ^njËÖ] äÖ ‡çrm àÚæ
! 8çÃŠÚ àe ²] ‚f ^m V ] ²] Ù牅 oÖ Ù^Î VÙ^Î 8çÃŠÚ àe] à³Â
äÖç‰…æ ²] Vk×Î ? Ø–Êœ Œ^ßÖ] pœ p…‚iœ VÙ^Î ! ²] Ù牅 ^m ÔnfÖ Vk×Î
^m VÙ^Î (Üãßm8 oÊ ]çãÏÊ ]ƒ, ¡Û Üã×–Êœ Œ^³ß³Ö] س–³Êœ á¬³Ê VÙ^³Î (ܳ׳œ
Œ^³ßÖ] pœ p…‚³iœ VÙ^³³Î ! ²] Ù牅 ^³m ÔnfÖ Vk³×³Î ! 8çóŠÚ à³e ²]‚³fÂ

rg
i.o
Ì×jì] ]ƒ, ÐvÖ^e Ü→eœ Œ^ßÖ] Ü×Âœ VÙ^Î (Ü×Âœ äÖç‰…æ ²] Vk³×³Î? Ü×Âœ
DME
w
ad
óäj‰, o× Ìuˆm á^Ò á,æ (ØÛÃÖ] oÊ ]†’ÏÚ á^Ò á, æ (Œ^ßÖ]
in

óð^ãÏËÖ] èË‘ 儳þâæ V̉çm çeœ Ù^Î

n al

óèʆÃÛÖ] Ü×ÃÖ] Ø–Êœ Vð]8…‚Ö] Ýœ kÖ^Îæ

sa
ha

Œ^ßÖ] 8]8‡] Ÿ, ^Û× ²^e ‚f 8]8‡] ^³Ú Vèn_³Â à³e á^³Šu Ù^³Îæ
ul

ó^÷e†Î äßÚ
b
.a
w

VknfÖ] ]„ãF e Ø%Ûjm^Ú ]†n%Ò p†’fÖ] àŠvÖ] á^Òæ

w
w

ä³×i^Î ç³â p„³Ö] ð]‚³Ö] ͆³Â ]ƒ, oÏi àÚ Ý‚Î á^Ò^³Ú o³j˳Ö]†³Šm
ø ³Þû¬ô³³Öû]æø à$ ³rô³Öû] ök³Ïû×ø³ìø ^³³ÚøæøZZ Ù ä³ÖçÎ o³³Ê ‚³â^³³r³Ú à³Âæ
Ÿ$,ô ‹
^Ú ]çÛ×ÃnÖ Ÿ, Vsm†q à³e] Ù^³Îæ óáç³Ê†³Ã³nÖ Ÿ, VÙ^³Î [QRVl^m…]„³Ö]] XXáôæû‚öföÃûnøôÖ
óé8^ÊÖ]æ éçÏ4Ö] àÚ än× Üãj×fq
V]çÖ^Î ? änÏËÖ] ØÒ änÏËÖ^e ÜÓò³fÞœ Ÿœ V ” gÖ^› oeœ àe o× Ù^³Îæ
(²] |æ… àÚ ÜãŠm©m ÜÖæ (²] èÛu… àÚ Œ^³ß³Ö] ¼³ß³Ï³m Ü³Ö à³Ú VÙ^³Î (o³×³e
†nì Ÿ Ÿœ óå]ç‰^Ú oÖ, äß èfÆ… á!†ÏÖ] Å‚m Ÿæ (²] †ÓÚ à³Ú ܳãß³Ú©³mÜÖ æ
óxnv’e ‹nÖ Vofâ„Ö] Ù^Îæ (ävv‘æ QNNKN ÜÒ^vÖ] äq†ìœ DME

MPO
 ó†e‚i ^ãnÊ ‹nÖ é ð]†Î Ÿæ (ÜãËi änÊ ‹nÖ Ü× Ÿæ (äÏËi ^ãnÊ ‹nÖ é8^f oÊ
V]çÖ^Î (oiæœ ^Ûe o³•… à³Ú VÙ^³Î ? oßÆœ Œ^ßÖ] pœ Vá^ÛÏ³×³Ö Ø³nÎæ
óäÛ× oÖ, Œ^ßÖ] Ü× àÚ 8]8‡] àÚ VÙ^Î ?Ü×Âœ ܳ³þ þãmªÊ
Ü Ö ^  VÙ ^ Î ? Ü × Â œ Õ8 ^ f  p œ ! h… ^ m V Ù ^ Î 7 o ‰ç Ú á œ g Ã Ò à  æ
óÜ×ÃÖ] àÚ Äf4m Ÿ p„Ö] ‚m†m Vgâæ àe] Ù^Î óÜ×ÃÖ] á^$†Æ
? Ü×Âœ Õ8^f pœ ! h… ^m VÙ^Î 7 o‰çÚ áœ é†ËÆ oÖçÚ é†Û àÂæ
óäÛ× oÖ, Œ^ßÖ] Ü× ‹Ûj×m p„Ö] VÙ^Î
…]†jÆŸ^e oËÒæ (^Û× ²] èn4íe oFËÒ V8çÃŠÚ à³e ²] ‚³f Ù^³Îæ

rg
i.o
ó¡ãq ²^e
w
ad
^âçqæ á!†Ï×Ö p†i oju äÏ˳Ö] Ø³Ò ä³Ï³Ë³i à³Ö Vð]8…‚³Ö] ç³eœ Ù^³Îæ
in

o× ØfÏi Ü$ (²] l]ƒ oÊ Œ^ßÖ] kÏÛi oju äϳ˳Ö] Ø³Ò ä³Ï³Ë³i à³Öæ ( é†n%Ò
n al

óŒ^ßÖ] àÚ ÔßÚ ^jÏÚ ‚jœ ^ãÖ áçÓjÊ (ÔŠËÞ

sa
ha

? XXé†n%Ò ^âçqæ á!†Ï×³Ö p†³i o³juZZä³³Öç³Î k³mœ…œ Vhç³m¢ سnÎ

b ul

çâ VÙ^Î ? än× Ý]‚Φ] h^ãÊ (^âçqæ äÖ p†m ᜠçâ VØnÏÊ (†ÓËjm k³Ó³ŠÊ

.a
w

ó ] „ â ç â (] „ â
w
w

VÙ^Î(ànãqæ ^ãÖ Í†Âœ èn–ÏÖ] oßniªjÖ äÞ, Vèm^ÃÚ à³e Œ^³m, Ù^³Îæ
óÐvÖ^e kn–Î oÞœ kʆ äe l„ìœ ^ÛãmªÊ
óäËÞªe äÏËÖ] Ü4m ÜÖ Í¡jì¦] ͆Ãm ÜÖ àÚ Vé8^jÎ Ù^Îæ
ó^÷ÛÖ^ åæ‚Ãi ¡Ê Í¡jìŸ] ÄÛŠm ÜÖ àÚ Vèeæ†Â oeœ àe ‚nÉ Ù^Îæ
‹n×Ê ð]†ÏÖ] Í¡jì] ͆Ãm ÜÖ àÚ Vp‡]†Ö] ä×Ö]‚nf àe Ý^4â Ù^³Îæ
óänÏËe ‹n×Ê ð^`ÏËÖ] Í¡jì] ͆Ãm ÜÖ àÚæ (−…^Ïe
Í¡jì^e ^ÛÖ^ áçÓm oju Œ^ßÖ] ojËm ᜠ‚u¢ oÇfßmŸ Vð^_ Ù^Îæ
óäm‚m oÊ p„Ö] àÚ Ð$æœ çâ ^Ú Ü×ÃÖ] àÚ 8… ÔÖ„Ò àÓm ÜÖ á, äÞ¬Ê (Œ^ßÖ]
MPP
^Û× Üã×Îœ ^nj˳Ö] o³×³Â Œ^³ß³Ö] †³Šqœ Vo³Þ^³njí³ŠÖ] hç³mœ Ù^³Îæ
óð^Û×ÃÖ] Í¡jì^e ÜãÛ×Âœ ^njËÖ] à Œ^ßÖ] ÔŠÚœæ (ð^Û×ÃÖ] Í¡jì^e
óäÏu &m‚u ØÒ o_Ãm p„Ö] ÜÖ^ÃÖ] Vèßnn àe] Ù^Îæ
óð^Û×ÃÖ] Í¡jì^e ^Û× Üã×Îœ ^njËÖ] o× Œ^ßÖ] †Šqœ V^–mœ Ù^Îæ
(á!†ÏÖ] oÊ äÏÊ àÚ änÏËÖ] ØÒ änÏËÖ] á, VhçÏÃm àe '…^³v³Ö] Ù^³Îæ
óá^_n4Ö] é‚nÓÚ Í†Âæ
^Ú Ü× àÛÖ Ÿ, pçjËÖ] ‡çriŸ VÙ^Î ?pçjËÖ] ‡çri àÛÖ ÔÖ^Ú Øò‰æ
h^v‘œ Í¡jì] (Ÿ VÙ^³Î ?pœ†Ö] Ø✠͡jì] VäÖ ØnÎ (änÊ Œ^³ß³Ö] Ì׳jì]

rg
i.o
óojËm ]„Òæ (7 Ù牆Ö] &m‚u àÚæ á!†ÏÖ] àÚ ïçŠßÛÖ]æ î‰^ßÖ]æ (]‚ÛvÚ
w
ad
àÓm ÜÖ àÚ äÏËÖ] oÊ ^Ú^Ú, áçÓmŸ VáçÖçÏm ]çÞ^Ò Váç4q^ÛÖ] àe] Ù^Îæ
in

óäÏËÖ] oÊ ^Ú^Ú, àÓm ÜÖ àÚ …^$Ÿ6 ] oÊ ^Ú^Ú, áçÓmŸæ (…^$Ÿ6 ]æ á!†ÏÖ] oÊ ^Ú^Ú,

n al

àÓ m Ü Ö àÚ '8 ^vÖ] oÊ ^ãn Ï Ê áçÓ ³mŸ Vá ç³Öç³Ï ³m ]ç³Þ^³Ò æ VÙ ^³Î

sa
ha

óo •^ÛÖ^e ^ÛÖ^Â
b ul

^Úæ (†Ã4Ö] èm]æ… Ÿ, èm]æ†Ö] çÂ‚Þ ^ßÒ ^Ú V…‚ÓßÛÖ] àe ‚³Û³v³Ú Ù^³Îæ

.a
w

óÜÖ^ Ÿ, èÛÓvÖ] &m8^uœ pæ†m ]„â ÙçÏÞ ^ßÒ

w
w

Äfji àÚ &m‚vÖ] oÊ ^Ú^Ú, áçÓm Ÿ Vp‚ãÚ à³e à³ÛF ³u†³Ö]‚³f Ù^³Îæ

ó‚uœ ØÒ à '‚u æœ (ÄÛŠm ^Ú ØÓe '‚u æœ (&m‚vÖ] ƒ]çj
(ojËm ᜠ͡jìŸ] ͆Ãm Ÿ àÛÖ oÇfßm Ÿ VÝ¡‰ àe onv³m Ù^³Îæ
óoùÖ, guœ ]„â VÙçÏm ᜠØmæ^΢] Ü×Ãm Ÿ àÛÖ ‡çrm Ÿæ
óŒ^ßÖ] Í¡jì] ͆Ãm Ÿ àÚ x×Ëm ŸVèfÏ àe èfn’Î Ù^Îæ
(p…‚m Ÿ äÞœ p…‚m Øq… (èÃe…œ Ù^q†Ö] V‚Ûuœ àe سn׳í³Ö] Ù^³Îæ
p…‚mŸ Øq…æ (åçãßÊ p…‚m äÞœ p…‚mŸæ p…‚m Øq…æ (åçÛ×ÃÊ Øâ^q ÔÖ„Ê
óåæ…„u^Ê Ðñ^Ú ÔÖ„Ê p…‚mŸ äÞœ p…‚m Ÿæ
MPQ
 „ìœ àÚ Ü×ÃÖ] oÊ ^Ú^Ú, áç³Ó³m Ÿ Vp‚³ãÚ à³e à³ÛF ³u†³Ö] ‚³f Ù^³Îæ
áçÓm Ÿæ (‚uœ ØÒ à pæ… àÚ Ü×ÃÖ] oÊ ^Ú^Ú, áçÓm Ÿæ (Ü×óÖ] à³Ú ƒ^³4Ö^³e
óÄÛ‰ ^Ú ØÒ pæ… àÚ Ü×ÃÖ] oÊ ^Ú^Ú,
Ìm†j Ÿæ ÜÖ^ àÚ ‹nÖ VÙçÏm á^Ò äÞœ gnŠÛ³Ö] à³e ‚³nó‰ à³Âæ
ä’ÏÞ g⃠ä’ÏÞ àÚ †%Òœ ä×–Ê á^Ò àÚ àÓÖæ (gn änÊæ Ÿ, Ø–Ê pƒŸæ
óä×–Ê g⃠äÞ^’ÏÞ än× g×Æ àÚ äÞœ ^ÛÒ (ä×–ËÖ
h^‘œæ ¡n×Î ª_ìœ àÛÊ (ª_íÖ] àÚ ÜÖ^³Ã³Ö] ܳ׳Šm Ÿ V决nÆ Ù^³Îæ
óØâ^q çãÊ ÷]†n%Ò ª_ìœæ ¡n×Î h^‘œ àÚæ (ÜÖ^ çãÊ ]†n%Ò

rg
i.o
à×ÃÚ änˉ VèÃe…œ à Ü×ÃÖ] „ì©m Ÿ V²] äÛu… ‹Þœ àe ÔÖ^Ú Ù^Îæ
w
ad
&m8^uœ oÊ h„ÓÖ^e Íæ†ÃÚ Øq…æ (ä³nÖ, ç³Â‚³m pç³â g³u^³‘æ (ä³Ë³ŠÖ]
in

͆Ãm Ÿ |¡‘æ Ø–Ê äÖ Øq…æ (] Ù牆Ö] o× h„Óm Ÿ á^Ò á, æ Œ^ßÖ]

n al

óäe '‚vm ^Ú
sa
ha

[NTV†›^Ê] XX]ç. ³Û5þ ø×ÃöÖû] åô8ô^føÂ

ô àûÚô ø²] o4øíûmø ^Ûø³Þ$,ôZZ ÙäÖçÎ oÊ ð^_ à³Âæ
b ul

óÜÖ^ çãÊ ²] o4ì àÚ VÙ^Î

.a
w

ó²] Í^ì àÚ än³Ïþ ËÖ] V‚â^rÚ Ù^Îæ

w
w

ØÒ „ìªm Øq… Vè$¡$ ÜÖ^ÃÖ] oÖ, ‹×rm Vo‰çÚ àe á^Ûn׳‰ Ù^³Îæ

çâæ oËjßm Øq…æ (ÜÖ^ÃÖ] ‹³n׳q ç³âæ ^÷³nÿj À³Ë³v³m Ÿ سq…æ (ij۳‰^³Ú
ènÚ^j äjÂ^›æ ^nÎ]†Â äÏ×ìæ ^m‡^ru Øq†Ö] Ü× á^Ò ]ƒ,æ VÙ^Î (ܳ↳nì
ó Ø q † Ö ] äÞ œ o ß Ã m

MPR
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ eþ
Ü×ÃÖ] åçqæ àÚ äm…‚m Ÿ ^Û Øò‰ ]ƒ5 ÜÖ^ÃÖ] ݈×m^Ú
pœ ! ²] Ù牅 ^m VÙ^Ï³Ê ] ofßÖ] oÖ, Øq… ð^q VÙ^Î †³Û³Â à³e] à³Â
؉ VÙ^Î (p…8œ ŸV Ù^Ï³Ê ?†j Å^ÏfÖ] pœ VÙ^Ï³Ê (p…8œ Ÿ VÙ^³Î ?†nì Å^ϳfÖ]
VÙ^ÏÊ (p…8œ Ÿ VÙ^Î ?†nì Å^ÏfÖ] pœ ! Øm†fq ^m VÙ^ÏÊ ] Øm†fq å^iªÊ (Ôe…
8^Ò è•^ËjÞ] Øm†fq ˜ËjÞ^Ê (Ôe… ؉ VÙ^ÏÊ (p…8œ Ÿ VÙ^Ï³Ê ?†j Å^ÏfÖ] pœ
ÔÖª‰ VØm†frÖ Ù ²] Ù^ÏÊ (®j à äÖª‰œ ^Ú VÙ^³Îæ (] ‚ÛvÚ ^ãßÚ ÐÃ’³m

rg
i.o
(p…8œŸ Vk×ÏÊ ?†j Å^ÏfÖ] pœ ÔÖª‰æ (p…8œ Ÿ Vk×ÏÊ ?†nì Å^ÏfÖ] pœ ‚ÛvÚ
DME
w
ad
óÑ]牢] Å^ÏfÖ] †j áœæ (‚q^ŠÛÖ] Å^ÏfÖ] †nì ᜠå†fìªÊ
in

^Úæ ? Ÿ Ýœ ofÞ †mˆÂ œ p…8œ ^Ú VÙ^³Î ] ofßÖ] ᜠé†m†â oeœ à³Âæ

n al

DNE
ó?Ÿ Ýœ áçÃ×Ú Äfiœ p…8œ
sa
ha

Ýœ ànÃÖ Äfi p…8œ ^Ú V] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ^÷–mœ é†m†â oeœ à³Âæ
ul

DOE
b

ó?Ÿ Ýœ ^ã×⢠l]…^ËÒ 8æ‚vÖ] p…8œ ^Úæ ? Ÿ Ýœ ofÞ ànÞ†ÏÖ]æƒ p…8œ ^Úæ?Ÿ
.a
w

àÚ Ü×Ãm Ÿ ^ÛÖ g³n✠] ofßÖ] ‚Ãe ‚uœ àÓm ÜÖ Vàm†³n‰ à³e] Ù^³Îæ
w
w

oÊ Ÿæ ¡‘œ ^ãßÚ ²] h^jÒ oÊ ‚rm Ü×Ê (èn–Î äe kÖˆÞ †Óe ^³eœ á,æ (†³Û³Â
á,æ (²] àÛÊ ^÷e]ç‘ àÓm á¬Ê (omœ… ]„â VÙ^Î Ü$ (ämœ… ‚ãjq^Ê (]†³$œ èß³ŠÖ]
ó²] †ËÇj‰œæ (oßÛÊ ª_ì àÓm
ØÏn×Ê äÛ×Ãm Ü× à Øò‰ àÚ ! Œ^ßÖ] ^ãmœ V8çÃŠÚ àe ²] ‚f Ù^Îæ
^ÛÖ ÙçÏm ᜠÜ×ÃÖ] àÚ á¬Ê (Ü×Âœ ²] VØÏn×Ê Ü³×³Â å‚³ß³Â à³Ó³m Ü³Ö à³Úæ (ä³e
àûÚô äônû×øÂø ÜûÓöö×òø‰û*] «Úø ØûÎö V ] änfßÖ Ù^Î oFÖ^Ãiæ Õ…^fi ²] á, (Ü×Âœ²] VÜ×ÃmŸ
óMRT -MRSKM ÜÒ^vÖ] äq†ìœ DME
óDPR SPE #æ]# çeœ äq†ìœ DNE
óofâ„Ö] äÏÊ]ææ (ànín<Ö] ½†: o× ävv‘æ PTU-PTTKNÜÒ^vÖ]æ DPRSPE #æ]#çeœ äq†ìœ DOE
MPS
 DME
[TRV”
?] óàønûËôù×ôÓøjøÛöÖû] àøÚô ^Þø*] «Úøæ$ †qû*]
õ
çÖæ (^ãߊuœŸ †eæ l]ƒ ð^f×â ð^e‡ oâ VÙ^ÏÊ èÖªŠÚ à ofÃ4Ö] سò³‰æ
ÑçßÃÖ] oÊ àvÞ ^ÛÞ,æ (äe k׳–³Â¢ ] ²] Ù牅 h^v‘œ ˜Ãe o× knϳ֜
àÓÖ VÙ^ÏÊ (ÔßÚ ^ßmœ… ^ÛÚ ÔÖ ^ßnnvj‰] ‚Î Väe^v‘œ äÖ Ù^ÏÊ (ÑçßÖ] o³Ê ^³ß³ŠÖæ
[ONVé†ÏfÖ]]óXX^ßøjøÛû×$Â
ø ^Úø Ÿ$,ô «ßøøÖ Üø×ûÂô ŸøZZVkÖ^Î ànu ovjŠi ÜÖ àne†ÏÛÖ] èÓñ¡ÛÖ]
oÊ k×Î ]ƒ, oß×Ïi š…œ pœæ (oß׿i ð^Û‰ pœVÐm‚’Ö] †Óe çeœ Ù^Î
óÜ× †nÇe ²] h^jÒ
]ƒ, oß׿i ð^Û‰ pœ æœ oß×Ïi š…œ pœ VgÖ^› o³eœ à³e o³×³Â Ù^³Îæ

rg
i.o
óÜ×ÂœŸ ^Ú ²] h^jÒ oÊ k×Î
w
ad
Ù^Î ^ÛÃÞ VÙ^Î Øq†Ö] oÖæ ^Û×Ê (p…8œ Ÿ VÙ^ÏÊ (®j à †Û àe] Øò³‰æ
in

óäe oÖ Ü× Ÿ VÙ^ÏÊ Ü×Ãm Ÿ ^Û Øò‰ (†Û àe ²] ‚fÂ

n al

p„×Ö Ømæ VÙ^Î Ü$ (Ü×Âœ Ÿ VÙ^ÏÊ (®j à †nfq àe ‚³nó‰ سò³‰æ

sa
ha

óÜ×Âœ oÞ, VÜ×ÃmŸ ^ÛÖ ÙçÏm

b ul

^â8†eœ ^Ú VÙçÏm çâæ Üãn׳ t†³ì ä³Þœ ” o× à ofó4Ö] †³Òƒæ

.a
w

óÜ×Âœ ²] VäÛ×ÃiŸ ®4×Ö ÙçÏi ᜠVÙ^Î ?ÔÖƒ ^Úæ VäÖ ØnÏÊ (‚fÓÖ] o×Â
w
w

äÖªŠÊ (Øq… åð^q ƒ, ‚ÛvÚ àe ܉^ÏÖ] ‚ß kßÒ Váç³Â à³e] Ù^³Îæ
ÔnÖ, kÃÊ… oÞ, VÙçÏm Øq†Ö] ØÃrÊ (ä³ß³ŠuœŸ Vܳ‰^³Ï³Ö] Ù^³Ï³Ê (®³j à³Â
(oÖçu Œ^ßÖ] é†%Òæ ojnvÖ Ùç› oÖ, †¿ßi Ÿ V܉^ÏÖ] Ù^ÏÊ (Õ†nÆ Í†ÂœŸ
(^ãÚˆÖ] ! oìœ àe] ^m Väfßq oÖ, ‹Ö^q ™m†Î àÚ înj Ù^ÏÊ (äߊuœ ^³Ú ²]æ
Ä_Ïm ᢠ²]æ V܉^ÏÖ] Ù^ÏÊ (ÝçnÖ] ÔßÚ ØfÞœ ‹×r³Ú o³Ê Ôjmœ… ^³Ú ²] ç³Ê
óäe oÖ Ü× Ÿ ^Ûe Ü×Óiœ ᜠàÚ oÖ, guœ oÞ^ŠÖ
(Øq… åð ^rÊ (‹Þœ àe ÔÖ^Ú ‚ß ^ßÒ Vp‚ãÚ àe àÛF u†Ö] ‚³f Ù^³Îæ
óDSLRRE Ü׊Úæ DPTLUE p…^ífÖ] äq†ìœ DME

MPT
 p‚×e Ø✠oß×Û³u (†³ãjœ èj‰ é†nŠÚ àÚ Ôjò³q ! ²] ‚f ^eœ ^m Vä³Ö Ù^³Ï³Ê
(^ãߊuœ Ÿ VÙ^ÏÊ (èÖªŠÛÖ] à Øq†Ö] äÖªŠÊ (ØŠÊ VÙ^Î (^ãß ÔÖª‰œ èÖª³ŠÚ
ÙçÎœ ®j pœ VÙ^ÏÊ (®j ØÒ Ü×Ãm àÚ oÖ, ð^q ‚Î ä³Þª³Ò سq†³Ö] k³ãfÊ VÙ^³Î
óàŠuœŸ VÔÖ^Ú Ù^Î VÜãÖ ÙçÏi VÙ^Î ?ÜãnÖ, kÃq… ]ƒ, p‚×e Øâ¢
oÇfßm VÙçÏm ^ÓÖ^Ú kÃÛ‰ VÙ^Î ‹Ö ^rÛÖ] h^jÒ oÊ gâæ àe] †³Òƒæ
(†nì äÖ ªnãm ᜠoŠÂ äÞ¬Ê (p…8œ Ÿ ÙçÎ än× ØÓjœ ^ÛnÊ ÌÖªm ᜠܳÖ^³Ã³×³Ö
V†ì! Ä•çÚ oÊ Ù^Îæ (p…8œ Ÿ VÙçÏm ^Ú ÷]†n%Ò äÃÛ‰œ kßÒæ Vgâæ à³e] Ù^³Î
ó|]çÖ¢] ^Þ£ÛÖ p…8œ Ÿ ÔÖ^Ú à ^ßfjÒ çÖ

rg
i.o
ÙçÏm ᜠàÚ †nì ¡÷â^q Øq†Ö] ™nÃm ᢠV‚ÛvÚ àe ܉^ϳÖ] Ù^³Îæ
w
ad
àÚ ä’ì ^Ûe ²] ä’ì ‚Îæ Ðm‚’Ö] †Óe çeœ ]„â VÙ^Î Ü$ (Ü×Ãm Ÿ^Ú ²] o׳Â
in

óp…8œ Ÿ VÙçÏm Ø–ËÖ]

n al

à ٪Šm (ànÛÖ ^ÃÖ] ‚n‰æ ànÛ׳ŠÛ³Ö] Ý^³Ú, ]²] Ù牅 á^Ò V ÔÖ ^Ú Ù^³Î
sa
ha

[ONVé†ÏfÖ]]ó^ßøøÖ Üø×ûÂ
ô ŸøV kÖ ^Î ‚Î èÓñ¡ÛÖ] å„âæ (ouçÖ] äniªm oju (gnrm ¡Ê ®4Ö]
b ul

óä×i^ÏÚ kfn‘œ‚ÏÊ Ü×ÂœŸ ÜÖ^ÃÖ] Õ†i ]ƒ, VŒ^f àe] Ù^Î

.a
w

á^ÓÊ (÷]†ãj àn$¡$æ èÃe…œ †Û àe] kfv‘ VÜ׳ŠÚ à³e èfϳ Ù^³Î
w
w

‚m†m ^Ú p…‚iœ VÙçÏnÊ (oÖ, k˳j׳m ܳ$ (p…8œ Ÿ VÙç³Ï³nÊ (Ùª³Šm ^³Ú ÷]†³n%Ò
óÜßãq oÖ, ]†Šq ^Þ…çã¾ ]ç×Ãrm ᜠáæ‚m†m ?ðŸ©â
óÜ×ÃÖ] Ì’Þ Ü×Âœ Ÿ Ü×Ãm Ÿ ^ÛnÊ Øq†Ö] ÙçÎ Vð]8…‚Ö] çeœ Ù^Îæ
Vk×Î á, ÔÞ¬Ê (p…8œ Ü׳ói Ÿæ p…8œ Ÿ ܳ׳ói VÙ^³m„³Ö] ç³eœ Ù^³Îæ
óp…‚iŸ oju ÕçÖª‰ p…8œ Vk×Î á,æ (p…‚i oju ÕçÛ× p…8œŸ
óáçßrÛÖ äÞçjËjŠm ^Ú ØÒ oÊ Œ^ßÖ] ojËm àÚ á, V8çÃŠÚ àe] Ù^Îæ
ØfÎ ÔßÚ ]„â kÃÛ‰ çÖ VÙ^ÏÊ (èfnj àe ÜÓv×Ö ÔÖƒ l†Ò„³Ê V™³Û³Â¢] Ù^³Î
óojÊœ ^Ú ØÒ oÊ ojÊœ kßÒ ^Ú ÝçnÖ]
MPU
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ eþ
^ãnÖ5 Å…^‰ àÚ Ýƒæ pçjËÖ] ÄÊ]‚i
h^v‘œ àÚ èñ^Úæ àm†4 kÒ…8œ Vo×nÖ oeœ àe àÛu†Ö] ‚³f Ù^³Î
å^ìœ áœ 8æ Ÿ, '‚vÚ ÜãßÚ á^Ò ^Û³Ê - ‚rŠÛÖ] oÊ VÙ^Î å]…œ- ]²] Ù牅
ó^njËÖ] å^ËÒ å^ìœ áœ 8æ Ÿ, kËÚ Ÿæ (&m‚vÖ] å^ËÒ ‚Î
²]‚f ‚ß ÷^ŠÖ^q ›^n oeœ àe èmæ^ÃÚ á^Ò Vsj¢] àe †nÓe Ù^³Î
VÙ^ÏÊ †nÓfÖ] àe Œ^m, àe ‚ÛvÚ ^Ûâ ð^rÊ VÙ^Î (†Û àe Ü‘^Âæ †neˆ³Ö] à³e]

rg
? á^m†i ]ƒ^ÛÊ (^ãe Øì‚m ᜠØfÎ ^÷$¡$ äiœ†Ú] Ð×› èm8^fÖ] س✠à³Ú ¡÷q… á,

i.o
w
ad
²] ‚f oÖ, gâƒ^Ê (ÙçÎ änÊ ^ßÖ ^Ú †Ú¢] ]„â á, V†neˆÖ] à³e ²] ‚³f Ù^³Ï³Ê
in

^ÛãÛ×ŠÊ (] ofßÖ] tæ‡ è4ñ^ ‚ß ^ÛãjÒ†i oÞ¬Ê (é†m†â o³eœæ Œ^³f à³e]
nal

^m äjÊ] Vé†m†â oe¢ Œ^f àe] Ù^ÏÊ (^ÛãÖªŠÊ g³â„³Ê ó^³Þ†³fìª³Ê ^³ß³jñ] ܳ$
sa
ha

'¡%Ö]æ ^ãßnfi é‚u]çÖ] Vé†m†â çeœ Ù^ÏÊ (è×–Ã³Ú Ôjñ^³q ‚³Ï³Ê ! é†m†â^³eœ
bul

óå†nÆ ^qæ‡ xÓßi oju ^ãÚ†vi

.a
w

óáçßrÛÖ äß äÞçÖªŠm ^Ú ØÒ oÊ Œ^ßÖ] ojÊœ àÚ á,VŒ^f àe] Ù^Îæ

w
w

oßÓm èßm‚ÛÖ] Ø✠àÚ înj à p8]†ÛÖ] á^Ûn׳‰ à³e ‚³Û³v³Ú à³Âæ

à ٪ŠnÊ Øì‚nÖ äÞ,æ (á^ÚˆÖ] ÔÖƒ oÊ Øq†Ö] p…œ kßÒ VÙ^Î Ñ^³v³‰,^³eœ
‚nÉ ‹×rÚ oÖ, ÄÊ‚m oju (‹×rÚ oÖ, ‹×rÚ àÚ Œ^ßÖ] äÃ³Ê ‚³nÊ (®³4Ö]
ó−†rÖ] gnŠÛÖ] àe ‚nÉ áç‚m ]çÞ^Ò (^njËÖ] ènâ]†Ò gnŠÛÖ] àe]
å ð^rÊ (‚ÛvÚ àe ܉^ÏÖ] ^ãnÊ èÏ×u oÊ ^ŠÖ^q kßÒ Váç à³e] Ù^³Î
l‚ÖçÊ (oßÚ †e8 à èm…^rÖ] å„â kÏjÂœ oÞ, VÙ^³Ï³Ê (èm…^³q ä³Ã³Úæ سq…
Øq… Ù^ÏÊ ? ]„â ^Ú p…8œ ^Ú V܉^ÏÖ] Ù^Ï³Ê ? ^nÿj ^â8Ÿæœ àÚ ÄneªÊœ (÷]8Ÿæœ
kÏjÂœ ]ƒ, (^ãjÖˆßÛe ^â8Ÿæœ ᜠˆmˆÃÖ] ‚f àe †Û o³–³Î V‹³×³r³Û³Ö] o³Ê

MQL
ÙçÎœ ^Úæ omœ… ]„âæ (Ÿ‚jÃÚ Ÿ, ämœ… p…œ ^Ú V܉^ÏÖ] Ù^ÏÊ (^ãϳjóe ]ç³Ï³jÂœ
óÐvÖ] äÞ,
ó^÷Û× Üã×Îœ ^njËÖ] o× Œ^ßÖ] †Šqœ Vèßnn àe] Ù^Îæ
áçÓm (^Û× Üã×Îœ ^njËÖ] o× Œ^ßÖ] †Šqœ V‚nÉ àe áçßv‰ Ù^Îæ
óänÊ ä×Ò ÐvÖ] ᜠà¿nÊ (Ü×ÃÖ] àÚ ‚u]çÖ] h^fÖ] Øq†Ö] ‚ßÂ
àÚ Ù]çÎœ ènÞ^Û$ änÊ ^Ú ^ãßÚ (Øñ^ŠÚ À³Ë³u¢ o³Þ, Váç³ß³v³‰ Ù^³Î
Üø×Ê (†níiœ oju h]çrÖ^e ØrÂœ ᜠoÇfßm ÌnÓÊ (ð^Û×ÃÖ] à³Ú èÛ³ñœ ènÞ^³Û³$
?h]çrÖ] oŠfu o× ݟ.]

rg
i.o
(^ße ÙˆÞ ^Úæ (^nÿj änÊ kÃÛ‰ ^Ú VÙ^ÏÊ ®j à h^³ãj à³e] سò³‰æ
w
ad
^Úæ (^ße ÙˆÞ ^Úæ ®4e änÊ kÃÛ‰ ^Ú VÙ^Î (ÔÞ]çì, ˜ÃfÖ ÙˆÞ ‚Î äÞ, VØnϳÊ
in

ó^nÿj änÊ Øñ^Ïe ^Þœ

n al

?Œ^ßÖ] ojËi ÔÞœ ªfÞœ ÜÖ œ Væ†Û àe èfÏ 8çÃŠÚ oe¢ †³Û³Â Ù^³Îæ
sa
ha

ó^â…^Î oÖçi àÚ ^â…^u Ùùæ

b ul

á!†ÏÖ] î‰^Þ Ü×Ãm Øq… Vè$¡$ ‚uœ Œ^ßÖ] ojËm ^ÛÞ, Vè˳m„³u Ù^³Îæ
.a
w

kŠÖ ^ÞªÊ Vàm†n‰ àe] Ù^Î óÌ×ÓjÚ ÐÛuœæ (÷]‚e ‚rm Ÿ †nÚœæ (ä³ì糊߳Úæ
w
w

ó÷^Ë×ÓjÚ ÐÛuœ áçÒœ Ÿ ᜠçq…œæ àm„â ‚uªe

(͆’Ö] à h‡^ àe ð]†fÖ]æ ÜÎ…œ àe ‚m‡ kÖª‰ VÙ^ãßÛÖ] çeœ Ù^Î
†Òƒæ (oßÚ Ü×Âœæ oßÚ †nì äÞ¬Ê (†ìŸ6 ] ؉ VÙ^Î ^Ûâ‚uœ kÖª‰ ^Û×Ò ØÃr³Ê
ó͆’Ö] oÊ &m‚vÖ]

MQM
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ eþ
gâ„ÛÖ] oÊ èvn’ßÖ]æ g×_Ö] gi…
oÇfßmŸ gi…æ ØÎ^ßÚæ l^q…8 Ü×ÃÖ] g×› Vä×Ö] äÛu… Ìß’Û³Ö] Ù^³Î
p‚Ãi àÚæ (²] ÜãÛu… Ì׊Ö] Ønf‰ p‚Ãi ‚ÏÊ è×Ûq ^â]‚Ãi à³Úæ (^³ãm‚³Ã³i
Øq ²] h^jÒ ÀËu Ü×ÃÖ] ÙæªÊ óÙ‡ ÷]‚ãjrÚ å]‚Ãi àÚæ (Ø• ÷]‚Ú^ ܳã׳nf‰
ä×Ò ä¿Ëu á, ÙçÎœ Ÿæ (äÃÚ äf×› gq]çÊ äÛãÊ o× ànÃm ^Ú ØÒæ (äÛãËi ˆÂæ
‹nÖ ^ÛÖ^ áçÓm ᜠguœ àÚ o× ݇Ÿ gq]æ ÔÖƒ á, VÙçÎœ à³Ó³Öæ (š†³Ê

rg
i.o
óš†ËÖ] h^e àÚ
w
áøçûÛöù×ôÃøiö ÜûjößûÒö ^³³Ûø³eô àø³ńùÞô^³³e$ …ø ]çû³Þöçû³ÒöZZ Ù ä³ÖçÎ oÊ Õ^³v³–³Ö] à³Â
ad
in

ó^ãnÏÊ áçÓm ᜠá!†ÏÖ] Ü×Ãi àÚ ØÒ o× Ðu VÙ^Î [SUVá]†Û Ù!]XXhø^jøÓôÖû]

n al

á^ŠÖ àÚ äÛãÊ o× äe ànÃjŠm ^Ú oÖ, É†Ê Ü$ äÆç×e ØfÎ ä¿Ëu àÛ³Ê
sa
ha

Ü$ (] ä×Ö] Ù牅 à߉ àÚæ äßÚ å8]†Ú o× ]†nfÒ ^Þç ÔÖƒ ä³Ö á^³Ò h†³Ã³Ö]
b ul

ð^Û×ÃÖ] Í¡jì] o× ÌÏmæ (äÚ^Óuœæ äìçŠßÚæ á]†³Ï³Ö] ^³Þ o³Ê †³¿³ß³m
.a
w

àߊÖ] oÊ †¿ßm Ü$ (än× ä×Ö] äe†Î àÚ o× gm†Î †Úœ çâæ (ÔÖƒ oÊ ÜãÎ^˳i]æ
w
w

ˆÂæ Øq ä×Ö] 8]†Ú oÖ, gÖ^_Ö] Ø’m ^ãfÊ (] ä×Ö] Ù牅 à èje^%Ö] é…ç$ªÛÖ]
änfßi ] ä×Ö] Ù牅 †n‰ oÊæ (^vjÊ á!†ÏÖ] Ý^Óuœ äÖ xjËi oâæ (äe^³jÒ o³Ê
äÖçÃÚ àÓn×Ê àߊÖ] g×› àÚæ óàߊÖ] oÊ ïçŠßÛÖ]æ î‰^ßÖ] àÚ †³n%Ò o³×³Â
ð^ßÚœæ (äßm8 Ü×ÃÖ àñ]ˆì ä×Ö] Üã×Ãq àm„Ö] Á^ËvÖ] l^Ï%Ö] èÛñ¢] &m‚u o׳Â
o× ]†› áçÛ׊ÛÖ] ÐËi] ‚Î p„Ö] ‹Þœ àe ÔÖ^³Û³Ò (]ä×Ö] Ù牅 à߉ o׳Â
àÚ å]†rÚ p†q àÚæ (å8^ÏjÞ]æ änÎçi é‚jæ ä%m‚u læ^³Ë³iæ ä³×³Ï³Þ èv³‘
p…ç%Ö] á^nˉæ t^rvÖ] àe èfÃ4Ò (Ý^4Ö]æ Ñ]†ÃÖ]æ ‡^rvÖ] ð^۳׳ l^³Ï³$
àe^Ò l^Ï%Ö] h^ãj àe] h^v‘œ †³ñ^³‰æ †³Û³Ã³Úæ èß³nn à³e]æ o³Â]‡æ¢]æ

MQN
àe] ‚ß ðŸ©â &m‚uæ (&n×Ö]æ p‚neˆÖ]æ gnÃjæ ‹Þçmæ سnϳÂæ s³m†³q
‚nÉ àe onvmæ èÛ׉ àe 8^Ûuæ ‚m‡ àe 8^Ûu &m‚u ÔÖ„Òæ (å†nÆæ gâæ
‚ÛjÂ] Üã%m‚u o×Âæ (èÞ^Ú¢]æ èÏ%Ö] Ø✠àÚ ÜãÖ^%Úœæ Õ…^fÛÖ] àe]æ á^_³Ï³Ö]
Üã×nf‰ Ô׉ àÚæ (oñ^ŠßÖ]æ 8æ]8çeœæ Ü׊Úæ (|^v’Ö] àߊ×Ö áçËß’³Û³Ö]
àÚæ ÔÖ^Ú …^‘ ^ÛÞ,æ (é†%Ò o’vmŸ àÚæ àÓŠÖ] àe]æ p„³Ú†³jÖ]æ o³×³nϳóÖ^³Ò
oãjÞ] š…¢] …^_Îœ oÊ ànÃe^jÖ]æ èe^v’Ö] Ü× ᢠÄnÛrÖ] ‚ß èÛñœ äÃÚ ^Þ†Òƒ
óÜâ‚ß ^Ú gßq oÊ …„Þ †nŠm Üãß „4m p„Ö]æ (ä×Ö] ÜãÛu… äß Üã%vfÖ ÜãnÖ,
h^jÒ o× áçÃÖ] àÚ å^Þ†Òƒ ^Ú &m‚vÖ] ÜãÊ o× äe á^³Ã³jŠm ^³Û³Úæ

rg
i.o
^ãi…^Ãj‰]æ ^ãi^ÇÖ èÉæ (^ãÚ¡Ò ÄÎ]çÚæ h†Ã³Ö] á^³Š×³e ܳ׳óÖ] ç³âæ (ä³×³Ö]
w
ad
çãÊ (…‚Î àÛÖ ^ãfâ]„Ú †ñ^‰æ (ä‘ç’ìæ ^ãjf›^íÚ ÀËÖ ÝçÛÂæ (^â‡^³r³Úæ
in

]çÛ×Ãjm ᜠÑ^Ê¢] oÖ, gjÓm ” h^_íÖ] àe †Û á^Òæ (äß oßÇjŠmŸ ®³j
n al

óá]†ÏÖ] Ü×Ãjm ^ÛÒ çvßÖ] oßÃm àv×Ö]æ ˜ñ]†ËÖ]æ èߊÖ]

sa
ha

óène†ÃÖ ]çÛ×Ãi V†Û h^jÒ oÊ á^Ò Vp‚ãßÖ] á^Û% çeœ Ù^Î

b ul

oÊ ]çãÏËjÊ (‚Ãe ^Úœ VoF‰çÚ oeœ oÖ, †Û gjÒ V‚m‡ àe †Û³Â Ù^³Îæ
.a
w

óène†ÃÖ] oÊ]çãÏËiæ (èߊÖ]

w
w

óàv×Ö] o× å‚Öæ h†–m á^Ò †Û àe] ᜠÄÊ^Þ àÂæ

óÝ^Ã_Ö] oÊ x×ÛÖ^Ò Ý¡ÓÖ] oÊ çvßÖ]VofÃ4Ö] Ù^Îæ
‹Þ†e Ø%Ú çvßÖ] Ü×Ãjm Ÿæ (&m‚vÖ] Ü×Ãjm p„Ö] Ø%Ú Vèfój Ù^³Îæ
óäÖ Œœ… Ÿ
ØfÞ äÏËÖ] g×› àÚæ (äjÛnÎ kÛ¿Â á!†ÏÖ] ÀËu àÚ VoóÊ^³4Ö] Ù^³Î
àÚæ (äÃf› Ñ… çvßÖ] oÊ †¿Þ àÚæ (äjru kmçÎ &m‚vÖ] gjÒ àÚæ (å…‚³Î
óÜ×ÃÖ] äß’m ÜÖ äŠËÞ à’m ÜÖ
à àm‚×Ö àm8©ÛÖ] èe^v’Ö] ͆Ãm ᜠ&³m‚³v³Ö] g³u^³‘ ݈³×³mæ
MQO
ÜãÚ^mœæ Üãß àn×Î^ßÖ] Ù]çuœ ͆Ãmæ (Üã×ñ^–Êæ Üâ†nŠe o߳ómæ (]ÜãnfÞ
ä×Ò gm†Î †Úœ çâæ (Ùæ‚ÃÖ] †nÆ àÚ ÜãßÚ Ùæ‚ÃÖ] o× ÌÏm oju (Üâ…^³fìœæ
àÚ å‚ß á^Ò ^Ú ÀËuæ (‚u]æ Ý^Ú, Ü× o× †’jÎ] à³Û³Ê (‚³ãjq] à³Ú o³×³Â
Ü×ÃÖ] àÚ gn’Þ oF× ؒu (pFçjËÖ] oÊ å‚’ÏÚæ ä•†Æ o× ÌÎææ (àߊÖ]
àÚæ (oßÇÖ] †nÆèm^ËÓÖ]æ (oËjÒ] ]„ãe ÄßÎ àÛÊ (xÖ^‘ àŠu äßÚ Àuæ (†³Ê]æ
oÊ †¿Þ ^njËÖ] ÜãÖ ‡^q àm„Ö] Ønf‰ Ô׊m ᜠguœæ àm‚Ö] oÊ èÚ^Ú¦] g³×³›
ÔÖ„e å†ÚªÞ (ÔÖƒ o× …‚Î á, äÏËÖ] oÊ èÛñ¢]æ ànÃe^jÖ]æ èe^v’Ö] سmæ^³Îœ
oF× …^’jΟ] guœ àÛÊ (á!†ÏÖ] †nŠËi oÊ Üã×mæ^Îœ oÊ †¿ßÖ^e å^Þ†³Úœ ^³Û³Ò

rg
i.o
o× Í]†j¦] guœ á,æ (²] ð^j á, p‚jâ]æ oËjÒ] ‡^rvÖ] ð^Û׳ سmæ^³Îœ
w
ad
o× ÍçÎçÖ] guœæ (Ñ]†ÃÖ]æ ‡^rvÖ^e Üãm†ìªjÚæ ÜãnÚ‚ÏjÚ ð^ãÏËÖ] gâ]„³Ú
in

h^jÓÖ] àÚ ä×mæªiæ äjnf%i oÊ ]çË×jì] ^Úæ (à³ß³ŠÖ] à³Ú ]ç³Ò†³iæ ]æ„³ìœ ^³Ú
nal

Ü׉ [æ] (Ü× ^Ú ¼f•æ ÜãÊ á, (÷]8çÛvÚ ^ãqææ ^u^fÚ ä³Ö ÔÖƒ á^³Ò (èß³ŠÖ]æ
sa
ha

ƒ, ØfÞæ ÄŠi]æ Ü×ÃÖ] àÚ ÜnŠq oÖ, Ø‘ææ (èÃnÊ… èq…8 Ù^Þ ¼n׳í³jÖ] à³Ú
bul

(áª4Ö] ]„â o× †f‘æ (²] äãÏÊ àÛÖ ï牆Ö] Ø’vm ]„ãeæ (Ä׳›] ^³Ú ܳãÊ]
.a
w

óänÊ è4nÃÛÖ] Ðn• ØÛju]æ (äi…]†Ú o×vj‰]æ

w
w

8^u ‚Î ^Þ‚×e oÊæ ]„â ^ßÞ^Ú‡ oÊ Ü×ÃÖ] g³×³› ᜠ²] ÔÛ³u… ܳ׳Â]æ

ÔÖƒ oÊ]ç‚je]æ (ÜãjÛñœ äʆÃm ÜÖ^Ú ÔÖƒ oÊ ]çÓ׉æ (ÜãË׉ Ðm†› à ä×âœ
pæ†i ÜãßÚ èËñ^_Ê (Üã×fÎ ð^Û×ÃÖ] gi]†Ú à Üâ†n’ϳiæ ܳã׳ãq ä³e á^³e ^³Ú
ØãrÖ^e kÃßÎæ (ÜãËi Ÿ ^Ú ÄÛq oÊ h樂Ö^e kn•… ‚Î (äÃÛ³Šiæ &³m‚³v³Ö]
ÐvÖ]æ (ÜnÏŠÖ]æ xnv’Ö]æ (ànÛ%Ö]æ &ÇÖ] ]çÃÛ³r³Ê (ܳ׳óiŸ ^³Ú س۳u o³Ê
(å‚•æ ®4Ö^e áçßm‚mæ (é‚u]æ èÎ…æ oÊ ^Ûe…æ (‚u]æ h^³jÒ o³Ê h„³Ó³Ö]æ
†e‚jÖ] à …^%Ój‰Ÿ^e ÜãŠËÞœ ]ç×Çj ‚Î (ܳãn׳ ÔÖƒ o³Ê ^³Ú áç³Ê†³Ã³m Ÿæ
Üâ‚uœ èm^Æ (ÜãËÖ] àÚ k×ì ‚Î Üãeç×Îæ (Ü×ÃÖ] pæ†i ܳãjß³ŠÖª³Ê (…^³fjŸ]æ
MQP
 ^Ú Øãq ‚Î ‚riæ (†ÓßÛÖ] &m‚vÖ] æœ gm†ÇÖ] ܉Ÿ]æ èfm†ÇÖ] gjÓ³Ö] èʆ³Ã³Ú
oâ èËñ^›æ (äi^Ò‡æ äÚ^n‘æ äruæ äi¡‘ Ü× àÚ ä×ãq ÷]‚uœ ijŠm 8^³Ó³mŸ
Ÿæ (^ãnÞ^ÃÚ o× ÍçÎçÖ] Ÿæ (è߉ ÀËve ]çßÃm ÜÖ (‚jœ æœ Ô×jÒ ØãrÖ] o³Ê
Ÿæ (ä×mˆßi ]ç¿ËvÊ ˆÂæ Øq ²] h^jÓ³e ]ç³ß³jÂ] Ÿæ (á!†³Ï³Ö] à³Ú س‘ª³e
äÖ¡u oÊ ]çãÏËi Ÿæ (äÚ^Óuœ o× ]çËÎæ Ÿæ (ä×mæªi oÊ ð^Û×³Ã³×³Ö ^³Ú ]ç³Ê†³Â
Ü×Ê (^Ûãß ]çe†•œæ ^ÛãnÊ ]æ‚â‡æ (…^$Ÿ6 ]æ àߊÖ] Ü× ]çu†›] ‚Î (äÚ]†³uæ
]çÖç Øe (Í¡jñŸ]æ Ň^ßjÖ] àne ]çÎ†Ê Ÿæ (Í¡jìŸ] àÚ Å^Ûq¦] ]çʆóm
†ì! ð^Û×ÃÖ] ‚ß á^Ò p„Ö] á^Švj‰Ÿ]æ pœ†Ö] àÚ Ü³ãÖ áæ( 8 ^³Ú À³Ë³u o³×³Â

rg
i.o
ᜠáæ8çmæ (änÊ ÜãÖ Ðf‰æ Ì׉ ^Ú o× áçÓfm èÛñ¢] á^Òæ (á^nfÖ]æ Ü׳óÖ]
w
ad
óäßÚ èÚ¡ŠÖ] Üã¿u
in

ØãrÖ] än× àÚ©mŸ l]‚ÖçÛÖ] ÀËu oÊ ½†³Ë³Û³Ö] ᜠ! oìœ ^m Ü×Â]æ

n al

ц› ÀËu oÊ ½†ËÛÖ] áœæ (^ãe äÛ× ݂Ïi à³Ó³m Ü³Ö ]ƒ, à³ß³ŠÖ] à³Ú †³n%Ó³e
sa
ha

^Ûâ¡Òæ (Ü×ÃÖ] àÚ †Ë’Ö ^ãnÊ ð^ãÏËÖ] Ù^Î ^Úæ ^ãnÞ^ÃÚ o× ÍçÎçÖ] áæ8 …^$Ÿ6 ]
b ul

äeæ ofŠu çâæ (á^Ú†vÖ]æ ÐnÊçjÖ] ²] à³Úæ (ܳó_³Û³Ö] à³Ú ܳ4Ö^³e ijÞ^³Î
.a
w

óÜ’jÂœ
w
w

(kfÃ4i ÔÖ„Öæ (÷]‚eœ änÖ, oãjßi ^ãÖ ‚u Ÿ Åæ†ËÖ] ᜠoìœ ^m Ü׳Â]æ

äÞ¢ (änÖ, å†nÇÖ Ÿæ äÖ Ønf‰ Ÿ ^Ú Ý]… ‚ÏÊ Ù^q†Ö] ð]…^Fe ¼nv³m ᜠÝ]… à³Û³Ê
(äi†%ÓÖ å†ì^Fe ÔÖƒ Ùæœ oŠßm ᜠä³×³Ã³Öæ (ij۳Šm Ÿ ^³Ú ä³n׳ 8†³m Ù]ˆ³mŸ
^Â…çi äß àfrmæ äßÚ ÅˆËm á ^Ò p„Ö] ½^fßj‰Ÿ] oÖ, ijq†³m ᜠt^³jv³nÊ
ÀËu o× Ùç ÔÖ„×Ê (äßÚ ½^fßj‰Ÿ] Ðm†_e p…8œ á^Ò å†³nÆ áœ ä³Û³Âˆ³e
pœ†Ö] ØÃrÊ (Ùç‘¢ ^e ä×ãq ÄÚ ½^fßj‰Ÿ] oÖ, å†_–i Ý^m¢] á, Ü$ (äÖç³Î
óän× ¼fßj‰]æ ¡‘œ
ÜãËjÖ Ÿ, Ì׊Ö] àÚ èÂ^Ûq æœ ànß$] àne 醾^ßÚ àÓi ÜÖ äÞœ ܳ׳Â]æ
MQQ
äj×%Úœ än× p†rnÊ äj×Âæ ÙçÏÖ] Ø‘œ ͆Ãmæ (änÖ, …^’nÊ h]ç³’³Ö] ä³qæ
àÚ ‚ßÂæ ^ße… ²] ð^j ^ÛÒ ^Þ‚ß Ÿ, (‚×e ØÒ oÊ Œ^ßÖ] ]„â o×Âæ (å†ñ^¿Þæ
ÙçÏ×Ö áçʆÃm Ÿæ è× áçÛnÏm Ÿ ÜãÞ¬Ê (h†Ç³Û³Ö] س✠à³Ú ^³ß³×³nf‰ Ô׳‰
ÌÖ^ì àÚæ (á¡ËÖ èm]æ…æ á¡ËÖ èm]æ… ^ãnÊ VÙçÏm ᜠÜâ‚uœ gŠuæ (^ãqæ
äÞªÓÊ ^ããqæ èv‘æ ^ãבœæ ^â^³ß³Ã³Ú o³×³Â Ìϳm Ÿ o³jÖ] èm]憳Ö] ܳ₳߳Â
oÊ é8^–jÛÖ] l^m]æ†Ö] ØÛu áæˆnrmæ (èߊÖ] ke^$æ h^jÓÖ] “Þ ÌÖ^³ì‚³Î
Ùç‘œ Í¡ì àÚ ÜãÖ ÜÒ æ ÜÒæ (ÔÖ^Ú Ø‘œ Í¡ì ÔÖƒæ (Ý]†v³Ö]æ Ù¡³v³Ö]
[Ùç‘œ] Ü× à Üâ†n’ÏjÖæ (å†Ò„e gjÓÖ] Ù^_Ö å^Þ†³Òƒ ç³Ö ^³Û³Ú ä³fℳÚ

rg
i.o
oÃÊ^4Ö] æœ èËnßu oeœ ÙçÏe ÙçÏm àÛÚ ^ËÖ^íÚ oÏÖ ]ƒ, Üâ‚uœ …^‘ ÜãfℳÚ
w
ÜÖæ (÷]†nvjÚ oÏe äÖçÎ Ø‘œ oÊ äËÖ^ìæ ð^ãÏËÖ] àÚ Üâ†nÆ æœ o× àe 8æ]8 æœ
ad
in

(^ßmæ… ]„Óâæ á¡Ê Ù^Î ]„Óâ VÙ^ÏÊ (äfu^‘ ÙçÎ èm^Óu àÚ †%Òœ å‚ß àÓ³m
al
n

äÚ^Ú, Ø–Ê †Ò„e †ìŸ6 ] ä•…^ á¬Ê (äjÖˆßÚæ ÔÖ^Ú Ø–Ê †Ò„m ᜠoÖ, ªr³Öæ
sa
ha

VÙæ¢] Ù^Î ^ÛÒ Ø%ÛÖ] oÊ …^‘ ^–mœ

bul

†ÏfÖ] Ýçvj ^ßn׳ ]ç³e^³Ã³Ê Ñ ]†³ÃÖ] h]†³³ì ܳãnÖ, ^³³Þç³Ó³j

.a
w

†³ÛÏÖ] o³ßm†³³iæ ^³³ãŠÖ] ^³³ãm…œ o–Ú ^³ÛnÊ ØnÎ ^³³Û³Ò ]ç³Þ^³³Ó³Ê

w
w

V²] äÛu… ‚nÉ àe …„ßÚ ÙçÏm ÔÖƒ Ø%Ú oÊæ

ÔÖ^Ú Ù^Î ]„³Ó³â ¡³nÖ8 k³f׳› ^Û×Ò áçÖçÏm Ýç³Î à³Ú p†³m„³Â
ÔÖ^ŠÛÖ] än× oËíi Ÿ á^Ò ‚Îæ gãjœ Ù^Î ]„Óâ ]çÖ^Î l‚ á¬Ê
ÔÊ! çãÊ äÖ^Î ^³Ú سϳm Ü³Ö à³Úæ ä×%Ú áçßv‰ Ù^Î ]çÖ^Î l8… á¬Ê
Ôu ^ÛÚ á†Î kÞœ ^ÃnÛq ]çÖ^Îæ ]æ†%Òœæ ]çr• ²] Ù^Î k׳ΠᬳÊ
ÔÖ^ŠÛÖ] Õ]ƒ Õ†i oÊ ^ÓÖ^Ú k³iœ ÜãÖçÏÊ Ù牆Ö] Ù^Î ‚Î k×Î á,æ
(än× …^nÃÖ]æ pœ†Ö] Ø‘œ ^Û³â á!†³Ï³Ö]æ èß³ŠÖ] ᜠ! oìœ ^m Ü׳Â]æ

MQR
Ø‘¢] Øãq àÚæ (än× …^n èߊÖ] Øe (èߊÖ] o³×³Â …^³nóÖ^³e pœ†³Ö] ‹³nÖæ
ó÷]‚eœ ņËÖ] Ø’mÜÖ
oß àÚ áœ Ü×Â]æ (^ãe èm^ßóÖ]æ Ù糑¢] À³Ë³v³e ! oìœ ^m Ôn×óÊ
(ð^ãÏËÖ] Ømæ^Îœ oÊ †¿Þæ (á!†ÏÖ] oÊ è‘ç’ßÛÖ] Ý^Óu¢]æ à³ß³ŠÖ] À³Ë³v³e
àߊÖ] ØÛrÖ ÷]†nŠËiæ (†¿ßÖ] Ðñ]†_Ö ^u^jËÚæ (å8^ãjq] o× äÖ ^Þç ä×ÃrÊ
^ãnÖ, 8^nÏÞŸ] grm ojÖ] àߊÖ] ‚n×Ïi ÜãßÚ÷]‚uœ ‚×Ïm ÜÖæ (oÞ^ÃÛ×Ö è×Ûjv³Û³Ö]
ÀËu àÚ ÜãŠËÞœ äe ð^Û×ÃÖ] „ìœ ^ÛÚ äŠËÞ |†m ÜÖæ (†¿Þ áæ8 Ù^u Ø³Ò o³×³Â
ÜãnÉ ÜãÖ †Ójæ (†¿ßÖ]æ ÜãËjÖ]æ &vfÖ] oÊ Üãe p‚jÎ]æ (^â†e‚³iæ à³ß³ŠÖ]

rg
i.o
(ÜãÖ]çÎœ †%Òœ çâ p„Ö] Üãe]ç‘ o× Üâ‚Û³uæ (ä³n׳ ]ç³ãfÞæ åæ8^³Êœ ^³Û³nÊ
w
ad
^Ûe ÔŠÛjÛÖ] gÖ^_Ö] çâ ]„ãÊ (äßÚ ÜãŠËÞœ ]çñ†fm ÜÖ ^ÛÒ ØÖˆÖ] àÚ Ü³ãñ†³fmÜÖæ
in

èßŠÖ ÄfjÛÖ]æ (å‚j†Ö àm^ÃÛÖ]æ (ä¿vÖ gn’ÛÖ] çâæ (xÖ^’Ö] Ì׳ŠÖ] ä³n׳Â
al
n

(^Þ†Òƒ ^Û h†•œæ (†¿ßÖ] àÚ äŠËÞ ÌÂœ àÚæ ó' äje^v‘ p‚âæ ]änfÞ
sa
ha

àÚæ óØ–Ú Ù^• çãÊ (å†¿Þ È×fÚ oÖ, ^â8†m ᜠÝ]…æ (ämœ†e àߊÖ] š…^Âæ
b ul

ó¡nf‰ Ø•œæ oÛ ‚jœ çãÊ (Ü× ¡e pçjËÖ] oÊ ÜvÏiæ (^–mœ ä×Ò ÔÖƒ Øãq
.a
w
w

p8^³ß³i à³Û³Ö é ^³nu Ÿ à³Ó³Öæ ^nu km8^Þ çÖ kÃÛ³‰œ ‚³Ï³Ö

w

MQS
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ eþ
^ãn× …^’jΟ]æ èߊÖ] ÝæˆÖ o× ˜vÖ]
h^jÒ V^Ûãe ÜjÓŠÛi ^Ú ]ç×–i àÖ ànjß$] ÜÓnÊ k³Ò†³i V ] ofßÖ] Ù^Î
DME
óojß‰æ ²]
VÙçÏnÊ (^Ûñ^Î ‹nÛíÖ] Ýçm ÝçÏm á^Ò äÞœ 8çÃŠÚ àe ²] ‚f à³Âæ
(²] Ý¡Ò - Ý¡ÓÖ] Ñ‚‘œ æœ- Ý¡ÓÖ] Ø–ÊªÊ (Ý¡ÓÖ]æ p‚ãÖ] Vá^ß$] ^Ûâ ^³Û³Þ,
ä$‚vÚ ØÒæ Ÿœ (^ãi^³$‚³v³Ú …ç³Ú¢] †³jæ ( ] ‚ÛvÚ p‚â p‚³ãÖ] ೊuœæ

rg
i.o
ØÒ á¬Ê (ØÚ¢] ÜÓßnã×m Ÿæ (ÜÓeç×Î çŠÏjÊ †Ú¢] ÜÓn× àÖæ^_jm Ÿ Ÿœ (è‚e
w
ó^nÞ! ‹nÖ^Ú ÷]‚nÃe á, Ÿœ (gm†Î l! çâ ^Ú
ad
in

顳‘ ]²] Ù牅 ^³ße oב VÙ^³Î èm…^³³‰ à³e š^³³e†³Â à³Âæ
n al

(hç×ÏÖ] ^ãßÚ k×qææ áçnÃÖ] ^ãßÚ kÊ…ƒ (èÇn×e è¿ÂçÚ ^ß³¿³Â ç³Ê (x³f’³Ö]
sa
ha

ÄÛŠÖ^e ÜÓn× VÙ^Î (^ß³‘æª³Ê Å8ç³Ú 迳Âç³Ú ^³ãÞª³Ò ! ²] Ù牅 ^m VØnϳÊ

bul

(]†n%Ò ^Ê¡jì] p†nŠÊ ÜÓßÚ ™nÃm àÚ äÞ¬Ê (^n4fu ]‚f á^Ò á,æ èÂ^_³Ö]æ
.a
w

(„q]çßÖ^e ^ãn× ]ç– (àm‚jãÛÖ] àm‚j]†Ö] ð^Ë×íÖ] è߉æ ojߊe ܳӳn׳óÊ

w
w

DNE
óèÖ¡• è‚e ØÒ á¬Ê (…çÚ¢] l^$‚vÚæ ÜÒ^m,æ
ð^Ë×íÖ] oÊ èm…^‰ àe š^e†Â &m‚u V…]ˆfÖ] †Óe çeœ ÀÊ^v³Ö] Ù^³Î
óxnv‘ ke^$ &m‚u àm‚j]†Ö]
áæ‚j]†Ö] ð^Ë×íÖ]æ ó…]ˆfÖ] Ù^Î ^ÛÒ ç³âæ Vä³×³Ö] ä³Û³u… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
ó]²] Ù牅 ‚Ãe Œ^ßÖ] Ø–Êœ Üâæ ('o×Âæ á^Û% †ÛÂæ †Óe çeœ áçm‚ãÛÖ]
p‚Ãe àÚ à³m„³Ö^³e ]悳jÎ] V ] ²] Ù牅 Ù^ÎVÙ^³Î è˳m„³u à³Âæ
óé†m†â oeœ &m‚u àÚ MSNKM ÜÒ^vÖ] äq†ìœ DME
óxnv‘ àŠu &m‚uVÙ^Îæ DNRSRE p„Ú†jÖ]æ DPRLSE #æ]# çeœ äq†ìœ DNE

MQT
 DME
ó‚f ݜ àe] p‚ãe ]çÓŠÛiæ (…^Û p‚ãe ]æ‚jâ]æ (†ÛÂ æ †Óeçeœ
áç$¡$ p‚Ãe èÊ¡íÖ] VÙç³Ï³m ] ofßÖ] kÃÛ‰ VÙ^Î èß³n˳‰ à³Âæ
(†4 †ÛÂæ (á^j߉ †Óe oeœ èÊ¡ì (ÔŠÚ] VÙ^Î Ü$ ó^Ó³×³Ú áç³Ó³i ܳ$ (èß³‰
èßnˉ V8^ÛvÖ k×Î V‚ÃrÖ] àe o× Ù^Î ók³‰ o³×³Âæ (é †4 ^jß$ á^Û³%Âæ
DNE
óÜÃÞ VÙ^Î ?‚nÃŠÖ Øi^ÏÖ]
èÊ¡íÖ] oÊ èßnˉ &m‚u VØfßu à³e ‚³Û³uœ Ù^³Î V Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
óð^Ë×íÖ] oÊ g⃜ änÖ,æ (xnv‘
å‚Ãe àÚ †Ú¢] éŸæ æ ] ²] Ù牅 à‰ VˆmˆÃÖ] ‚f àe †Û Ù^Îæ

rg
i.o
àm8 o× éçÎæ (²] èÂ^_Ö Ù^ÛÓj‰]æ (²] h^jÓe Ðm‚’i ^ãe „ì¢] (^³ß³ß³‰
w
ad
†nÆ Äfi] ^ãËÖ^ì àÚæ (…ç’ßÚ ^ãe †’ßj‰] àÚæ (p‚jãÚ ^³ãe س۳ à³Ú (²]
in

ó÷]†n’Ú lð^‰æ Üßãq å¡‘æ (oÖçi ^Ú ²] åŸææ (ànßÚ©ÛÖ] Ønf‰

n al

(Ü×ÃÖ] g×_Þ àvÞæ p†âˆÖ]æ ^Þœ kÃÛjq] Vá^ŠnÒ àe x³Ö^³‘ Ù^³Îæ

sa
ha

à ð^q ^Ú gjÓÞ VÙ^Πܳ$ ( ] ofßÖ] à ð^q ^Ú ^ßfjÓÊ (àߊÖ] gjÓÞ V^ß׳ϳÊ
b ul

p†âˆÖ] äfjÓÊ VÙ^Î (äfjÓÞ Ÿæ èߊe ‹nÖ V^Þœ k×Îæ (è߉ äÞ¬Ê èe^v³’³Ö]
.a
w

ókÃn•æ xrÞªÊ (äfjÒœ ÜÖæ

w
w

Ý^Î èßm‚ÛÖ] Ý‚Î ^ÛÖ h^_íÖ] àe †Û ᜠg³nŠÛ³Ö] à³e ‚³nó‰ à³Âæ
ÜÓÖ k߉ ‚³Î ä³Þ, ! Œ^ßÖ] ^ãmªm VÙ^Î Ü$ (än× o³ß³$œæ ²] ‚³Û³v³Ê (^÷³fn_³ì
]ç×–i ᜠŸ, (èv•]çÖ] o× ÜjÒ†³iæ (˜³ñ]†³Ë³Ö] Ü³Ó³Ö k³•†³Êæ (à³ß³ŠÖ]
óŸ÷^Ûjæ ÷^ßnÛm Œ^ßÖ^e
óèߊÖ] oÖ, lŸ^ãrÖ] ]æ8… VÙ^ÏÊ Œ^ßÖ] g_ì †Û ᜠÑæ†ŠÚ àÂæ
å]æ…æ (ofâ„Ö] ä³ÏÊ]ææ SUKO ÜÒ^³vÖ] ä³v³v³‘æ (OTOKQ DNORRQE ‚³Û³uœ Ý^³³Ú ¦] ä³³q†³ìœ DME
ó÷]†’³jþ íÚ DUSE ä³³þ ³þ qþ ^Ú àe]æ DORRNEp„³³þ Úþ †jÖ]
þ uæ DNNNRE p„³³þ Úþ †jÖ]æ DPRPRE #æ]#çeœ ä³³þ qþ †ìœ DNE
óäß³³þ ³þ Š

MQU
õðoûjø oûÊô ÜûjöÂû‡ø^ßøiø áû¬ôÊøZZ ˆÂæ Øq ²] ÙçÎ oÊ á]†ãÚ àe áçÛnÚ à³Âæ
oÖ, 8†Ö]æ (äe^jÒ oÖ, ²] oÖ, 8†Ö] VÙ^³Î [ QU Vð^ŠßÖ]] XXÙôçû‰ö†$ Ö]æø äô×#Ö] oøÖ,ô åöæû8% †ö³Êø
óäj߉ l^Ú ]ƒ¬Ê (^nu á^Ò ^Ú Ù牆Ö]
óèߊÖ] àÚ ^Ûã×–Ê èʆÃÚæ †ÛÂæ †Óe oeœ gu V8çÃŠÚ àe ²] ‚f Ù^Î
o× xŠÛÖ] VèߊÖ] Ý¡Âœ à³Ú '¡³$ Váç³ß³Ö]æƒ ˜³n˳Ö] ç³eœ Ù^³Îæ
ó²] ÜãÛu… Ì׊Ö] guæ (ÄÛrÖ] l]çב o× è¿Ê^vÛÖ]æ (ànËíÖ]
àÚ ÔnfÞ èߊeæ Ôßm‚e oßÛ’Â] Üã×Ö] VÙçÏm oÛnjÖ] Ünâ]†³e, á^³Òæ
l^ãfj4Ú àÚæ (èÖ¡–Ö] Ønf‰ àÚæ (pFçãÖ] Å^fi] à³Úæ (гv³Ö^³e Í¡³jìŸ]

rg
i.o
ól^Úç’íÖ]æ ÈmˆÖ] àÚæ (…çÚ¢]
w
ad
oÊ 8^ãjqŸ] àÚ †nì èߊÖ] oÊ ‚’ÏÖ] V8ç³Ã³ŠÚ à³e ²] ‚³f Ù^³Îæ
in

óè‚fÖ]
n al
sa
ha
b ul
.a
w
w
w

MRL
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ eþ
äÖ ^ãÞ^neæ h^jÓÖ] àÚ èߊÖ] Ä•çÚ
ÙøùôˆÞö ^Úø Œ $ ö û ù ø ø ø û û*
ô ^ß×ôÖ àønùô føjôÖ †øÒ„ôÖ] ÔnûÖ,ô «³ß³Ö ø̂ ³Þ]æøZZ V决҃ oF³Ö^³Ã³i ²] Ù^³Î
æû*] èºßøjûÊô Üûãöfønû’ôiö áû*] ?ǻ†ôÚû*] àûÂø áøçûËöôÖ^íømö àømû„ô$Ö] …ô„øvûnø×ûÊøZZ VÙ^³Îæ [PPVØvßÖ]]XXÜûãônûøÖ,ô
½ô]†ø‘ô ÜõnûÏôjøŠûÚ% ½õ]†ø‘ô oÖF,ô?pû‚ôãûjøøÖ ÔøÞ$ ,ôæøZZVÙ^³Îæ [ROV…çßÖ]] XXܺnûôÖ]* hº]„øÂø Üûãöfønû’ômö
äjÂ^_e ^ãÞ†Îæ ²] h^jÒ àÚ èm! †nÆ oÊ äjÂ^› š†³Êæ [QO -QN Vp…ç<Ö]]XôX²]
ø û ø û ø ÜûÒö ^ãøÞø ^Úøæø (åöæû„öíöÊø Ùöçû‰ö†$ Ö] ÜöÒö ^iø! «ÚøæøZZVÙ^ÏÊ ˆÂæ Øq
[SV†<vÖ]]óXX]çûãöjÞ^Ê äößÂ

rg
i.o
l^³Ûj ç³jŠÛ³Ö]æ l^³³Û³j]ç³Ö] ²] à³Ã³Ö V8ç³Ã³ŠÚ à³e ²] ‚³f Ù^³³Î
w
oße àÚ éœ†Ú] ÔÖƒ È×fÊ (²] Ð×ì l]†nÇÛÖ] àŠv×Ö l^r×ËjÛÖ]æ l^’³Û³ß³jÛ³Ö]æ
ad
in

knÒ kßÃÖ ÔÞœ oßdz׳e !àÛu†Ö] ‚³f [^eœ] ^m VkÖ^ÏÊ (hçÏÃm Ýœ ^ãÖ Ù^³Ï³m ‚³‰œ
n al

? ²] h^jÒ oÊ çâ à³Úæ (] ²] Ù牅 äßÃÖ àÚ àÃÖœ Ÿ o³Ö ^³Úæ VÙ^³Ï³Ê (k³nÒæ

sa
ha

(äni‚qæ ‚ÏÖ èñ…^Î kßÒ á, VÙ^Î (å‚qœ ^ÛÊ ànuç×Ö] àne ^Ú œ†Î¢ o³Þ, VkÖ^Î
ul

[SV†<vÖ]] óXX]çûãöjøÞû^Êø äößû ø ÜûÒö ^ãøÞø ^Úøæø (åöæû„öíöÊø Ùöçû‰ö†$ ³Ö] Üö³Òö ^³iø! «³ÚøæøZZ lœ†³Î ^³Úœ
b
.a
w

Ô×✠ྡྷ oÞ, VkÖ^³Î ( ] ²] Ù牅 äß oãÞ ‚Î äÞ¬Ê VÙ^³Î (o³×³e Vk³Ö^³Î
w
w

Ù^ÏÊ (^nÿj †i Ü×Ê k×ì‚Ê (p†¿³Þ^³Ê o³fâƒ^³Ê VÙ^³Î (ÔÖƒ ˜³Ã³e áç³×³Ã³Ë³m
DME
ó^ãÃÚ^rÞ ÜÖ ÔÖ„Ò kÞ^Ò çÖ V²]‚fÂ
oãßÊ (h^n$ än× ^Ú†v³Ú pœ… ä³Þœ ‚³mˆ³m à³e à³Û³u†³Ö]‚³f à³Âæ
ÜöÒö ^iø! «Úøæø Vän× œ†ÏÊ (oe^n$ ňßi ä×Ö] h^jÒ àÚ èm^Fe oßni! VÙ^ÏÊ (݆³v³Û³Ö]
[SV†<vÖ]]óXX]çûãöjøÞû^Êø äößûÂø ÜûÒö ^ãøÞø ^Úøæø (åöæû„öíöÊø Ùöçû‰ö†$ Ö]
VŒ^f àe] äÖ Ù^ÏÊ (†’ÃÖ] ‚Ãe à³njó҅ o³×³’³m Œææ^³› á^³Òæ
óDQQSOE Ü׊Úæ DPTTRE p…^ífÖ] äq†ìœ DME
o× MULKMÜÒ^vÖ] ävv‘æ àŠu &m‚u VÙ^Îæ (DNTSQE p„Ú†jÖ]æ DPRLSE #æ]#çeœ äq†³ìœ DNE
óofâ„Ö]] äÏÊ]ææ (ànín<Ö] ½†:

MRM
 oãÞ ‚Î VŒ^f àe] Ù^ÏÊ (è߉ „íjm ᜠ^Ûãß o³ãÞ ^³Û³Þ, VÙ^³Ï³Ê (^³Û³ãÒ†³i]
Ýœ ^Ûãn× h„Ãiœ p…8œ¡³Ê (†³’³Ã³Ö] é ¡‘ ‚óe é ¡‘ à ] ä×Ö] Ù糉…
ö²] o–øÎø ]ƒø,ô èõßøÚôç+ Úö Ÿøæ$ àõÚôç+ ÛöôÖ áø^Òø ^Úøæø VÙ^Î oÖ^Ãiæ Õ…^fi ä³×³Ö] ᢠ(†³q©³i
ó[ORVh]ˆu¢]]XXÜûâô†ôÚû*] àûÚô éö†ønøí ô Öû] ÜöãöøÖ áøçûÓöm$ áû*] ]†÷Úû*] ?äüöÖçû‰ö…øæø
o× ^òÓjÚ ÜÒ‚uœ à³n˳֜ Ÿ V] ²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î ÄÊ]… oeœ à³Â
(p…8œŸ VÙçÏnÊ (äß knãÞ æœ äe l†Úœ ^ÛÚ p†Úœ àÚ †Ú¢] ä³niª³m (ä³jÓ³m…œ
DNE
ó^ßÃfi] ²] h^jÒ oÊ ^Þ‚qæ^Ú
oøÖ,ô åöæû8% †öÊø o0 nûjø oûÊô ÜûjöÂû‡ø^ßøiø áû¬ôÊøZZ Ù äÖçÎ oÊ á]†ãÚ àe áçÛnÚ àÂ

rg
i.o
oÖ, 8†Ö]æ (äe^jÒ oÖ, 8†Ö] ²] o³Ö, 8†³Ö] VÙ^³Î [QUVð^ŠßÖ]] èmŸ6 ]XXÙôçû‰ö†$ Ö]æø äô×#³Ö]
w
ad
óäj߉ oÖ, 8†Ö^Ê ²] ä–fÎ ^Û×Ê (^nu á^Ò ]ƒ, äÖ牅
in

‚Îæ Ÿ, äe ²] ÜÒ†Úœ ^Û³Ú ^³nÿj k³Ò†³i ^³Ú V ] Ù^Î V Ìß’Û³Ö] Ù^³Î

n al

å]æ…óäß ÜÓjnãÞ ‚Îæ Ÿ, äß ²] ÜÒ ^ãÞ ^³Û³Ú ^³nÿj k³Ò†³i Ÿæ (ä³e ܳӳi†³Úœ
sa
ha

DME
ó]äß å†nÆæ g_ßu àe g×_ÛÖ]
ul

oºuûæø Ÿ$,ô çøâö áû,ô pçFãøÖû] àôÂø Ðö³_ô³ßû³mø ^³Úøæø Vo³Ö^³Ã³iæ Õ…^³fi ²] Ù^³Îæ
b
.a
w

Üûãößønûeø †ørøjø ^ÛønûÊô ÕøçûÛöÓùô vømö oj# uø áøçûßöÚôç+ mö Ÿø Ôøeùô…øæø ¡øÊø VÙ^Îæ [P-O VÜrßÖ]]ouFçûm%
w
w

VÙ^Îæ [QUVð^ŠßÖ]]^Û÷nû×ôŠûiø ]çûÛöù×ôŠømöæø kønû–øÎø ^Û$ Úôù ^q÷†øuø ÜûãôŠôËöÞû*] o?û ³Êô ]æû‚ö³rô³mø Ÿø Ü$ ³$ö
éö†ønøíôÖû] ÜöãöøÖ áøçûÓöm$ áû*] ]†÷Úû*] ?äü³öÖçû³‰ö…øæø ö²] o–øÎø ]ƒø,ô èõßøÚôç+ Úö Ÿøæ$ àõÚôç+ ÛöôÖ áø^³Òø ^³Úøæø
ó[ORVh]ˆu¢]]èmŸ6 ]óóóÜûâô†ôÚû*] àûÚô
àe ²] ‚f àe ͆_ÛÖ Ù^³³Î ¡³q… ᜠo³Þ^³³njí³ŠÖ] hç³mœ à³Âæ
á!†ÏÖ^e ‚m†Þ ^Ú ²]æ V͆_Ú äÖ Ù^ÏÊ (á!†ÏÖ^³e Ÿ, ^³Þç³$‚³v³iŸ V†³ní³4Ö]
ó^ßÚ á!†ÏÖ^e Ü×Âœ çâ àÚ ‚m†Þ àÓÖæ (Ÿ‚e
(] ²] Ù牅 o× وßm ouç³Ö] á^³³Ò Vèn_³Â à³e á^³³Šu Ù^³³Îæ
óMRSKNá^Ûm¦] gÃ: æ SRKSàߊÖ] oÊ oÏãnfÖ]æ DPSUKSÝ¢] V†¿Þ]E TRKMÜ×ÃÖ] Å^Ûq oÊ oÃÊ^<Ö] äq†ìœ DME

MRN
 óÔÖƒ †ŠËi ojÖ] èߊÖ^e Øm†fq 冖vmæ
óh^jÓÖ] oÖ, èߊÖ] àÚ èߊÖ] oÖ, tçuœ h^jÓÖ] VoÂ]‡æ¢] Ù^Îæ
óäßÚ 8]†ÛÖ] ànfiæ (än× o–Ïi ^ãÞœ ‚m†m VÌß’ÛÖ] Ù^Î
h^jÓÖ] ‹nÖæ (h^jÓÖ] o× èn•^Î èߊÖ] V†n%Ò oeœ àe onv³m Ù^³Î
óèߊÖ] o× ^n•^Î
ÜÓn× g³jÒ ! Œ^ßÖ] ^³ãmœ V]²] Ù牅 Ù^Î VÙ^Î Œ^³f à³e] à³Â
svÖ] (kfqçÖ ^ãj×Î çÖæ (Ÿ VÙ^³Î ? Ý^ ØÒ oÊœ ! ²] Ù牅 ^m VØnÏÊ (sv³Ö]
DME
óÅç_i çãÊ 8]‡ ^ÛÊ (é‚u]æ é†Ú

rg
i.o
àÚ †%Òœ ¡ÛÂæ ŸçÎ ØmˆßjÖ] l¡ÛrÛÖ äÞ^ne oÊ …^$Ÿ6 ] V Ìß’³Û³Ö] Ù^³Î
w
ad
ó² ‚ÛvÖ]æ (èm^ËÒæ èm]‚â äe ^ßuçÖ ^ÛnÊæ (o’vi áœ
in

ᜠ'‚uœ ^Þœæ oßÇ×e VÙçÏm …^n‰ àe ܳnâ]†³e, Ñ^³v³‰, çeœ á^Òæ

n al

á, VÙçÎœ kßÓÊ VÙ^Î DNEóäßÚ h†4Ö]æ èe†ÏÖ] ÜÊ '^ßjì] à o³ãÞ ]²] ofÞ
sa
ha

? oãßÖ] ]„â ^ãnÊ ®nrm oju èe†ÏÖ] ÜÊ àÚ h†4Ö] oÊ ^Úæ (^Þª4Ö &m‚vÖ] ]„ãÖ
b ul

l^nvÖ] á,æ (l^ÛÊ ènu äjÃÒçÊ (èe†Î ÜÊ àÚ h†j ¡q… á, VoÖ Ø³nÎ ^³Û³×³Ê
.a
w

àÚ ä×mæªi Ü×ÂœŸ ®j ØÒ áœ k³Û³×³Â h†³Ï³Ö] å]ç³Êœ o³Ê س삳i o³Â^³Ê¢]æ

w
w

óäj×ãq á,æ ^fâ„Ú äÖ áœ &m‚vÖ]

å]æ…æ (ofâ„Ö] äÏÊ]ææ (ànín<Ö] ½†: o× ävv‘æ ONMKNÜÒ^v³Ö]æ PQRKM o³Ú…]‚³Ö] ä³q†³ìœ DME
ógÖ^› oeœ àe o× &m‚u àÚ DTMPE p„Ú†jÖ]æ (é†m†â oeœ &m‚u àÚ DNRNLE oñ^ŠßÖ]
óp…‚íÖ] ‚nÉ oeœ &m‚u àÚ DQNSNE Ü׊Úæ DQRNQE p…^ífÖ] äq†ìœ DNE

MRO
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ eþ
èߊÖ^e Øâ^q çâæ å†e‚i æœ á!†ÏÖ] Ùæ ªi àÛnÊ
(àߊÖ] à ]çe†•œ ÄÛqœ Å‚fÖ] Ø✠V ä׳Ö] ä³Û³u… Ìß³’³Û³Ö] Ù^³Î
àÚ ²^e ƒçÃÞ (]çוœæ ]ç×–Ê (èߊÖ] kßne ^Ú †nÆ o³×³Â h^³jÓ³Ö] ]ç³Ö檳iæ
] ofßÖ] à pæ… ‚Îæ (ä³jÛu†e èÛ³’³Ã³Ö]æ гnÊç³jÖ] ä³³Öª³ŠÞæ (ោ³í³Ö]
ó†$œ^Ú †nÆ oÊ ÔÖƒ à †m„vjÖ]
Õ¡â VÙçÏm ] ²] Ù牅 kÃÛ‰ VÙ^Î oßãrÖ] †Ú^ àe èfÏ àóÊ

rg
VÙ^Î ?àf×Ö]æ h^jÓ³Ö] ^³Úæ ! ²] Ù牅 ^m VØnÏÊ (àf׳Ö]æ h^³jÓ³Ö] o³Ê o³jÚœ

i.o
w
áç‚mæ (àf×Ö] áçfvmæ (²] äÖˆÞœ ^Ú †nÆ o× äÞçÖªjmæ (á!†ÏÖ] áçÛ׳ójm
ad
DME
in

óáæ‚fmæ ÄÛrÖ]æ l^Â^ÛrÖ]

al

á^Š×Ö] Ü n× РÊ^³ß ³Ú o³jÚ œ o³×³Â Í ^³ìœ ^³Ú Í ç³ìœ V ] Ù^Î æ

n
sa

DNE
ha

óá!†ÏÖ^e Ù8^rm
ul

‚Îæ ä×Ö] h^jÒ oÖ, ÜÓÞç‚m ^Ú]çÎœ áæ‚rj‰ VÙ^Î 8çÃŠÚ àe] àÂæ
b
.a

(Ä_ßjÖ]æ ÜÒ^m,æ (Å‚fjÖ]æ ÜÒ^m,æ (Ü×ÃÖ^³e ܳӳn×³Ã³Ê (ܳâ…ç³ã¾ ð]…æ å愳fÞ

w
w

óÐnjÃÖ^e ÜÓn×Âæ
w

†nÆ o× á!†ÏÖ] Ùæªjm Øq… Vàn×q… ÜÓn× Í^ìœ ^ÛÞ, V†Û Ù^³Îæ
óÔ×ÛÖ] o× å^ìœ ‹Ê^ßm Øq…æ (ä×mæªi
VÙ^ÏÊ èmæ^ÃÚ ‚ß ^‰ç×q ^ßÒ VÙ^Î Øq… à éçnu à³e ð^³q… à³Âæ
‚fÃÖ]æ of’Ö] äÛ×ÃnÊ (änÊ äÏËm¡Ê á!†ÏÖ] œ†³Ï³m سq†³Ö èÖ¡³–³Ö] p†³Æœ á,
óÜ×ÃÖ] Ø✠äe áçÖ8^rnÊ (èÚ¢]æ 霆ÛÖ]æ
àÚ †n%Ò …æ‚‘ oÊ Ð×ìœ ‚Î á!†ÏÖ] ]„â á, Vá]†ãÚ àe áçÛ³nÚ Ù^³Î
óDMSOQRE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DME
óáçÏ$çÚ äÖ^q… VPPQKM oÛ%nãÖ] Ù^Î (h^_íÖ] àe †Û &m‚u àÚ DMPOE ‚Ûuœ Ý^Ú¦] äq†ìœ DNE

MRP
å„íjm Ü×ÃÖ] ]„â oÇjfm àÛÚ á,æ (&m8^u¢] àÚ å]ç‰ ^Ú ]çŠÛ³jÖ^³Ê (Œ^³ß³Ö]
äÛ×Ãjm àÚ ÜãßÚæ (äe p…^ÛnÖ äÛ×Ãjm àÚ ÜãßÚæ (^nÞ‚³Ö] ä³e ‹³Û³j׳nÖ èÂ^³–³e
óänÊ ²] Än_nÊ äÛ×Ãjm p„Ö] Üâ†nìæ (änÖ, …^4nÖ
pœ -Ü×Âœ ²]æ - XXÐ×ìœ ‚Î á!†ÏÖ] ]„â á,ZZ äÖçÎ oßÃÚ VÌß’ÛÖ] Ù^Î
oËÊ (äe ànÛÖ^ÃÖ] Ì׊Ö] à &m8^u¢^e Ÿ, äiæ¡i àÚ ä³×³m檳i ܳ׳ г׳ìœ
äj‡^ßiæ ŒçËßÖ] äjÖç‰ ^Ûe Ÿ (ÔÖƒ o× ÌÎçm Üãß |^v³’³Ö] &³m8^³u¢]
óð]çâ¢] Ø✠Äß‘ ^ÛÒ (ð]…Ÿ6 ]
óè‚e oÊ †n%Ò àÚ †nì è߉ oÊ Øn×Î ØÛ VàŠvÖ] Ù^Î

rg
i.o
å^ãßm àÚ©Ú àÚ èÚ¢] å„â o× Í^ìœ ^Ú Vh^_³í³Ö] à³e †³Û³Â Ù^³Îæ
w
ad
(á!†ÏÖ] œ†Î ‚Î ¡q… ^ãn× Í^ìœ oßÓÖæ (äÏŠÊ àne Љ^Ê à³Ú Ÿæ (ä³Þ^³Û³m,
in

óä×mæªi †nÆ o× äÖæªi Ü$ (äÞ^Š×e äÏÖ‡œ oju

n al
sa
ha
b ul
.a
w
w
w

MRQ
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ eþ
èÚ¢] ð^Û× Ømæ ^Îœ †ñ^ŠÖ ^ãjßm^fÚæ èߊÖ] Ø–Ê
ôð«Âø‚öÒø ÜûÓößønûeø Ùôçû‰ö†$ Ö] øð«Âø8ö ]çûö×Ãørûiø ŸøZZ oFÖ^Ãi äÖçÎ oÊ Õ^v–³Ö] à³Â
܉^e åç‚mæ åçʆ4mæ åçÃn_³m ᜠܳ↳ڜ VÙ^³Î [ROV…çßÖ]] XX^–÷Ãûeø ÜûÓö–ô³Ãû³eø
óÄ•]çiæ ànÖ oÊ åç‚m ᜠÜâ†Úœ V‚â^rÚ à sm†q àe] Ù^Îæ óéçfßÖ]
ô²] pô‚ø³mø àø³nûeø ]çû³Úö‚ùô ³Ïø³iö ŸøZZ k³Öˆ³Þ ^³Û³Ö VÙ^³Î èÛ³³×³³‰ o³³eœ à³³Âæ
Ÿ, ]„â ‚Ãe ÔÛ×Òœ Ÿ (ÐvÖ^e Ô%Ãe p„Ö]æ V†Óeç³eœ Ù^³Î [MVl]†rvÖ]] XXä́ôÖçû‰ö…øæø

rg
i.o
ó…]†ŠÖ] oìªÒ
w
ad
àÚ (á^jÃÒ… VÙ^ÏÊ (†ËŠÖ] oÊ é¡’Ö] à †Û à³e ²] ‚³f سò³‰æ
in

ó†ËÒ èߊÖ] ÌÖ^ì

n al

Ù牅 Ù^Î V^Úçm Ù^Î †Û àe ²] ‚f å^eœ ᜠ²] ‚f àe Ù¡e àÂæ
sa
ha

ÄßÚªŠÊ ^Þœ ^Úœ V^Þœ k×ÏÊ (‚q^ŠÛÖ] àÚ àã¾ç¿³u ð^³Šß³Ö] ]ç³Ã³ß³Û³iŸ V]²]
b ul

ÔßÃÖ (²] ÔßÃÖ (²] ÔßÃÖ VÙ^Îæ (oÖ, kËjÖ^Ê (ä×✠|†Šn×Ê ð^j à³Û³Ê (o³×³âœ
.a
w

DME
ó^f–ÇÚ Ý^Î æ (àÃßÛm Ÿ ᜠ†Úœ ] ²] Ù牅 á, VÙçÎœ oßÃÛŠi (²]
w
w

Ù牅 à ä³$‚uœ (èmæ^³ÃÚ àÚ o³Þ…„³Ã³m à³Ú Vð]8…‚³Ö] ç³eœ Ù^³³Îæ

ó^ãe kÞœ š…ªe ÔßÒ^‰œ Ÿ (ämœ†e oÞ†fímæ (]²]
‚ÏÊ (ÜjÏ×uæ Üjveƒæ l^n’u Äf‰ é†Ûr³Ö] ܳjnÚ… ]ƒ, V†³Û³Â Ù^³Î
kfn› ^Þœ Vè4ñ^ kÖ^Îæ VÜÖ^‰ Ù^Î (ð^ŠßÖ]æ g³n_³Ö] Ÿ, ®³j Ø³Ò Ü³Ó³Ö Ø³u
]²] Ù牅 èßŠÊ VÜÖ^‰ Ù^Î (knfÖ^e Íç_m ᜠØfÎ ä³×³v³Ö ] ²] Ù牅
óÄfji ᜠÐuœ
oÖ, å†ã¾ ]‚ßŠÚ g_ím á^Ò ] ²] Ù牅 ᜠÔÖ^Ú àe ‹Þœ àÂæ
ó†Û àe] &m‚u àÚ - äÖ ÀË×Ö]æ - DUUQE Ü׊³Úþ æ DULLE p…^³þífÖ] äq†ìœ DME

MRR
á^Ò ^Ú ²]æ (]†fßÚ äÖ ]çßfÊ VÙ^Î (]†fßÚ oÖ ]çße] VÙ^Î Œ^ßÖ] †%Ò ^Û×Ê (èf4ì
(èf4íÖ] kßu †fßÛÖ] oÖ, èf4íÖ] àÚ ] ²] Ù牅 Ùçvi ^Û×Ê (ànjfj Ÿ,
oju àvi kÖ]‡ ^ÛÊ VÙ^Î (äÖ]çÖ] ànßu àvi èf4íÖ] ²]æ kÃÛ‰ V‹Þœ Ù^³Î
àvm g4íÖ] ! ²] 8 ^f ^m VàŠvÖ] Ù^ÏÊ DMEó ^ãß–ju^Ê (] ²] Ù牅 ÙˆÞ
²] ð^ÏÖ áçq†m àm„Ö] Ù^q†Ö] ‹n×Êœ (äñ^³Ï³Ö o³Ö, ^³Îç³j ] ²] Ù牅 oÖ,
óänÖ, ]çÎ^j4m ᜠÐuœ
o_Âœ ^Ú ÄnÛq ᜠ^e^jÒ ànÃf‰ o³Ê lœ†³Î Vä³fß³Ú à³e g³âæ Ù^³Îæ
Üi^ì ‚ÛvÚ ØÏ gßq oÊ ØÏÃÖ] àÚ ^ãÂ^_³Ï³Þ] o³Ö, ^³nÞ‚³Ö] ð‚³e à³Ú Œ^³ß³Ö]

rg
i.o
Üããq…œ V^eçjÓÚ å‚qœæ ó^nÞ‚Ö] ØÚ… ÄnÛq àÚ kÃÎæ ØÚ… èfv³Ò ] ànnfßÖ]
w
ad
^Ú ØÏÃÖ] àÚ ØÛÓjŠm oju ^nfÞ ²] &Ãfm ÜÖæ V]çÖ^Î ó^³mœ… ܳã׳–³Êœæ ¡³Ï³Â
in

äßÚ ‚jœ çâ àÚ äjÚœ oÊ áçÓm ᜠoŠÂæ (äjÚœ ÄnÛq ØÏ àÚ Ø–Êœ áç³Ó³m
n al

Ø–Êœ å†ÓÊæ äjnÞæ ä×Ï oÊ ] ofßÖ] †Û–m ^ÛÖæ (äu…]çqæ äÞ‚fe ÷]8^ãjq]
sa
ha

óàm‚ãjrÛÖ] ÄnÛq é8^f àÚ

b ul

^Þ†³Ó³Þœ ] ²] Ù牅 ˜fÎ ^ÛÖ VÙ^³Î p…‚³í³Ö] ‚³nó‰ o³eœ à³Âæ

.a
w

ÜûÓönûÊô á$ *] çûÛö×øÂû]æøZZ VÙçÏm äÞ^vf‰ ²]æ ^ß³ŠË³Þœ †³Ó³ß³Þ Ÿ ÌnÒæ (^³ß³ŠË³Þœ

w
w

[SVl]†rvÖ]]XXÜûj% ßôÃøøÖ †ôÚûŸ

*û] àøÚôù †nû%ôÒø oûÊô ÜûÓöÃönû_ômö çûøÖ ô²] Ùøçû‰ö…ø
õ
Ÿ^• á^Ò (] ‚ÛvÚ ð†ÛÖ] ÜÃÞ VÙçÏÞ ^ßÒ VÙ^Î Ü%nì àe Äne†Ö] à³Â
ÙçÏm Ü$ (å†Úœ äÖ ²] †Šmæ (å…‚‘ ²] |†j (²] å^ßÆªÊ ¡ñ^Âæ (²] å]‚ãÊ
²] šçÊ [TLVð^ŠßÖ]] XXø²] Åø^›ø*] ‚ûÏøÊø Ùøçû‰ö†$ Ö] Äô_ô³m% àû³ÚøZZ ? ͆u ^Úæ (͆³u
ó Ü׉æ än× ²] oב †níe Ÿ, †Úªm Ÿ äÞ¬Ê (änÖ,

óå†nÆæ DOQTP -OQTOE p…^ífÖ] ^ãq†ìœ Å„rÖ] ànßu è’Î DME

MRS
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ eþ
] ²] Ù牅 à '‚vm Ÿ á^Ò àÚ ˜Ãe †Òƒ
ðõç•æ o× çâæ Ÿ5
] ²] Ù牅 à ]ç$‚vm ᜠáçâ†Ó³m ]ç³Þ^³Ò Vé †Ú àe …]†• Ù^³Î
óðç•æ †nÆ oF× Üâæ
†nÆ o× çâæ '‚vm ᜠ8]…œ ]ƒ, ™³Û³Â¢] k³mœ†³Ê VÑ^³v³‰, Ù^³Î
óÜÛni ðç•æ

rg
i.o
Ù牅 à ojÖ] &m8^u¢] œ†Ïm Ÿ ᜠgvjŠm á^Ò ‚ÏÖ Vé8^jÎ Ù^Îæ
w
ad
ó…ç`› o× Ÿ, ]²]
in

óé…^ã› o× çâæ Ÿ, ]²] Ù牅 à '‚vm Ÿ é8^jÎ á^Ò VèfÃj Ù^Î
nal
sa

Ù牅 à '‚vmŸ ‚ÛvÚ àe †³Ë³Ã³q á^³Ò V‹³Þœ à³e ÔÖ^³Ú Ù^³Îæ

ha

ó†â^› o× çâæ Ÿ, ]ä×Ö]

bul

Ù牅 &m‚ve '‚vm Ÿ ‹Þœ àe ÔÖ^³Ú á^³Ò Vg³Ã³’³Ú ç³eœ Ù^³Îæ

.a
w

ó] ²] Ù牅 &m‚vÖ Ÿ÷¡q, ðç•æ o× çâæ Ÿ, ]²]

w
w

à ^%m‚u gnŠÛÖ] àe ‚nÉ †Òƒ V8^ÞˆÖ] oeœ àe àÛu†Ö] ‚³f Ù^³Î

&m‚u '‚uœ ᜠkâ†Ò oÞ¬Ê (oÞçŠ×qœ VÙ^ÏÊ (˜m†Ú ç³âæ ]²] Ù牅
óÄr_–Ú ^Þœæ ]²] Ù牅

MRT
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ eþ
Å‚fÖ]æ ð]çâ¢] àÚ äÞæ‚rm ^Ú Ü×ÃÖ] Ø✠…^ÓÞ5 oÊ
ànnÿj ͆³Âœ ^³Ú VÙ^³Î ä³Þœ ä³³neœ à³Â ÔÖ^³³Ú à³e سn㉠o³³eœ à³Â
óé¡’Ö^e ð]‚ßÖ] Ÿ, Œ^ßÖ] än× kÒ…8œ^ÛÚ
çâæ å‚uæ çâæ Ð4Ú‚e ÔÖ^Ú àe ‹Þœ o× ^ß׳ì8 Vp†³âˆ³Ö] Ù^³Îæ
é¡’Ö] 儳⠟, k³Ò…8œ ^³Û³Ú ^³nÿj ͆³ÂœŸ VÙ^³Î ?ÔnÓfm ^Ú Vk³×³Î (o³Ó³fm
ókÃn•‚Îæ

rg
i.o
]²] Ù牅 h^v‘œ ÜÓn׳ t†³ì ç³Ö Vp†³’³fÖ] ೊv³Ö] Ù^³Îæ
w
ad
óÜÓj×fÎ Ÿ, ÜÓßÚ ]çʆÂ^Ú
in

ᜠ†fìœ ÜÖœ V†neˆÖ] àe éæ†Â oÖ Ù^Î VÙ^Î ‚nÖçÖ] àe á^³Û³% à³Âæ

nal

²] çÊ VÙ^Î (ÜÃÞ Vk×Î ? ‚rŠÛÖ] oÊ ˆñ^ßrÖ] o× ]çב ]ƒ, áçe†–m Œ^ß³Ö]
sa
ha

ó‚rŠÛÖ] oÊ Ÿ, Ðm‚’Ö] †Óe oeœ o× oב ^Ú

bul

VäÖ k×ÏÊ (Ý^4Ö] àÚ oßÃm èÚ‚Î h^ãj àe] ^ß³n׳ ݂³Î VÔÖ^³Ú Ù^³Îæ
.a
w

? ^Ú]8, kÖˆÞæ èßm‚ÛÖ] kÒ†i äjnÂæœ àÚ ð^Âæ kßÒ ]ƒ, o³ju (ܳ׳óÖ] k³f׳›
w
w

óÜãjÒ†i Œ^ßÖ] †nÇi ^Û×Ê (Œ^Þ Œ^ßÖ]æ èßm‚ÛÖ] àÓ‰œ kßÒ VÙ^ÏÊ
ÐnÏÃÖ^e 冒Π†neˆÖ] àe éæ†Â „³í³i] [^ÛÖ] V éæ†Â àe Ý^4â Ù^³Îæ
kmœ… o³Þ, VÙ^³Ï³Ê (] ²] Ù牅 ‚rŠÚ à lçËq ‚³Î VŒ^³³ß³Ö] ä³³Ö Ù^³³Î
^ÛnÊ á^Òæ (ènÖ^ ÜÓq^rÊ oÊ è4u^ËÖ]æ (ènÆ Ÿ ÜÓÎ]牜æ (èn⟠ÜÒ‚q^ŠÚ
óènÊ^ änÊ ÜjÞœ ^Û ÔÖ^ßâ
冒Πoßfm ç³âæ †³neˆ³Ö] à³e éæ †Ãe †Ú äÞœ èóne… o³eœ à³e] à³Âæ
äÞœ oÖ †Òƒ äßÓ³Öæ (Ÿ VÙ^³Î ?! ²] ‚f ^eœ ^m h†ãÖ] l8…œ VÙ^ÏÊ (ÐnϳóÖ^³e
ó^ãß ^nvßjÚ kßÒ ®j ^ãe^‘œ á, Vk×ÏÊ (èßm‚ÛÖ] oßÃm h]„ ^ãfn’n‰

MRU
(àÛu†Ö] ‚f àe èÃne… o× سì8 ä³Þœ سq… o³Þ†³fìœ VÔÖ^³Ú Ù^³Î
k×ì8 èfn’Úœ VäÖ Ù^ÏÊ (äñ^Ó³fÖ Å^³i…]æ ? ÔnÓfm ^Ú VäÖ Ù^ÏÊ (oÓfm å‚qç³Ê
(Ün¿Â †Úœ Ý¡‰¦] oÊ †ã¾æ (äÖ Ü× Ÿ àÚ ojËj‰] à³Ó³Öæ Ÿ VÙ^³Ï³Ê ? Ôn×Â
óÑ]†ŠÖ] àÚ àrŠÖ^e Ðuœ ^ßãâ ojËm àÚ ˜ÃfÖæ VèÃne… Ù^Î
(áçÛ×Ãjm Ÿ ÜÓÖ^ãqæ (áçiçÛm ÜÒ ð ^Û× p…œ oÖ^Ú Vð]8…‚Ö]çeœ Ù^Îæ
Ü×ÃÖ] g×› ÜÖ^ÃÖ] ᜠçÖæ (†³ìŸ6 ] ܳ׳ójm Ÿæ Ùæ¢] g³â„³m ᜠk³n4ì ‚³Ï³Ö
^Â^fj ÜÒ]…œ oÖ^Ú (^Ûñ^Î Ü×ÃÖ] ‚qçÖ Ü×ÃÖ] g×› Øâ^rÖ] ᜠçÖæ (^۳׳Â8]8‡Ÿ
óÜ×ÃÖ] àÚ ^Â^nq Ý^Ã_Ö] àÚ

rg
i.o
oÊ äÎçÊ çâ àÚ Øq†Ö] gnÃm ^ßÞ^Ú‡ oÊ Œ^ßÖ] …^‘ V݇^u çeœ Ù^Îæ
w
ad
çâˆmæ (ä×%Ú çâ àÚ †Ò]„m Ÿæ (änÖ, èq^u äe ‹nÖ äÞœ Œ^ß³Ö] p†³nÖ (ܳ׳óÖ]
in

óŒ^ßÖ] Ô×âæ Ü×ÃÖ] gâ„Ê (äÞæ8 çâ àÚ o×Â

nal
sa
ha
bul
.a
w
w
w

MSL
 h^³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ eþ
†i^Ê‚Ö^e èm^ßÃÖ] ‚Ûuæ gjÓÖ] oÊ †¿ßÖ] Ø–Ê
àe ‚ÛvÚ àe ‚Ûuœ hçmœ oeœ ‚߳ k³ß³Ò Vá]†³Û³Â à³e ‚³Û³uœ Ù^³Î
àe ²] ‚f oeœ oÖ, äÞ^Û×Æ àÚ ^Ú¡Æ &ÃfÊ (äÖˆßÚ oÊ Ì׳í³i ‚³Îæ Å^³r³j
VÙ^ÏÊ (Ý¡ÇÖ] änÖ, 8^ÃÊ (änÖ, ðorÛ³Ö] ä³Öª³Šm g³m†³Ç³Ö] g³u^³‘ o³e]†³Â¢]
ÜãÃÚ oe…œ kn–Î ]ƒ¬Ê (h]†Â¢] àÚ ÝçÎ p‚߳ Vo³Ö Ù^³Ï³Ê (ÔÖƒ ä³jÖª³‰‚³Î
(^ãnÊ †¿ßm ^fjÒ äm‚m àne ᜠŸ, ]‚uœ å‚ß kmœ… ^³Úæ VÝ¡³Ç³Ö] Ù^³Î ók³niœ

rg
i.o
Vhçmœ çeœ äÖ Ù^ÏÊ (ð^q oju ^Þ†Ãj ^Ú Ü$ (é†Ú ]„â oÊæ é†Ú ]„â oÊ †¿³ß³nÊ
w
ad
‚ÏÖæ (Ôe ‹Þ¢] ^ßjÚ†uæ ^ß kË×í³i ! Ün¿ÃÖ] ²] á^vf‰ ! ²] ‚f ^eœ ^m
in

]ƒ¬Ê (h]†Â¢] àÚ ÝçÎ ÄÚ kÞœ Vk×Îæ ÷]‚uœ Õ‚ß pœ… ^Ú äÞ, VÝ¡ÇÖ] oÖ Ù^³Î
n al

Voe]†Â¢] àe] Ù^ÏÊ ?kniœ ÜãÃÚ oe…œ kn–Î

sa
ha

÷]‚ã4Úæ ÷^³fnÆ áçÞçÚª³³Ú ð^³³fÖœ Üã%m‚u ØÛÞ ^³³Ú ð^³³Š×³q ^³³ß³Ö

bul

]8‚ŠÚ ^³mœ…æ ^³fm8ª³iæ ¡³Ï³Âæ o–Ú ^Ú Ü× ÜãÛ× àÚ ^ßÞæ‚nËm

.a
w

]‚m Ÿæ ^Þ^³ŠÖ ܳãß³Ú o³Ï³jÞ Ÿæ é†4 ðç‰ Ÿæ o4íi èßjÊ ¡e

w
w

]‚ßËÚ kŠ×³Ê ð^³nuœ k³×³Î á,æ ^eƒ^Ò kßÒ ^ÛÊ l]çÚœ k×Î á¬Ê
V ÷^Ûm‚Î ÀËvm ^ÛÚæ
h^³v‘¢] Ô×ùÚ á, ä³³eç³×³í³i h^jÒ ‹n×rÖ]æ ‹Þ]©ÛÖ] ܳóÞ
h]ç‘æ èÛ³Ó³u ä³³ß³Ú 8^³³Ë³iæ ÷]†³fÓ³jÚ Ÿæ ÷]†³³‰ ^³³³n4˳³Ú Ÿ

V ²] äÛu… ‚Ûuœ àe ‚ÛvÚ àe ‚Ûuœ ‚4Þœæ

ä³³f׳› 䳳߳mˆ³m Õ^³ß³â ܳ³×³³Â oÏjÖ] ‚Ãe ojËÖ] g×› ^³Ú ‚³Öœæ
ä³³³³fjÒ Ü³³Ö^³³³Â è∳³Þ „³³³Öœæ 刳ßjÚ é„³³³³³þÖ g³³Ö^³³› سӳÖæ

MSM
äjmœ†Ê äe^fe l…†Ú Ÿæ ¼Î Øq… o× k×ì8 ^Ú Vð¡ÃÖ] àe æ†Û Ù^Îæ
ó¡Ï äßÚ Ø–Êœ äÞœ l‚ÏjÂ]æ än× kÛÓu Ÿ, É…^Ê äŠn×qæ †jÊ8 oÊ †¿ßm
ˆ m ˆ ÃÖ ] ‚ f  à e † Û Â à e ˆ m ˆÃ Ö ] ‚ f à e ² ] ‚ f à e ² ] ‚ f á ^Ò æ
(†jÊ8 å‚m oÊæ Ÿ, p†m 8^Óm Ÿ á^ÓÊ (é†fÏÛÖ] ÙˆÞæ (Œ^³ß³Ö] ‹³Ö^³r³mŸ
Ÿæ (†jÊ8 àÚ ÄjÚœ Ÿæ (†fÎ àÚ ÀÂæœ ¼Î …œ ÜÖ VÙ^³Ï³Ê (ÔÖƒ à³Â سò³ŠÊ
ó é ‚ u æ à Ú Ü × ‰œ
oÖ l†fÆ ‚ÏÖ VÙ^³Î ä³Þœ - äß x³‘ á,- pçÖ©×Ö] àŠvÖ] à³Â pæ…æ
óp…‚‘ o× h^jÓÖ]æ Ÿ, kÛÞ Ÿæ kÛÎ ^Ú ^÷Ú^ áçÃe…œ

rg
i.o
(ÀËv×Ö ð]æ8 à p…^ífÖ] ØnÂ^Û‰, àe ‚ÛvÚ ²] ‚f çeœ سò³‰æ
w
ad
ógjÓÖ] oÊ †¿ßÖ] á^Ú8, VÙ^ÏÊ
in

V†m‡çÖ] ‹m…8, àe Ô×ÛÖ] ‚f Ù^Îæ

n al

†íËÚ o߉œæ g³ŠjÓ³Ú Ø³qœæ èfi… ÄÊ…œ Ü׳óÖ] ᪳³e ܳ׳Â]æ

sa
ha

†jÊ‚Ö^³³e o³ß³j˳i é 8^³nŠÖ] á, ‚Ši äÖ ànßjÏÛÖ] Ønf‰ Ô׉^³Ê

b ul

†fvÛÖ] ØÛu †fvÖ] ܉^e å^Û‰ ^³ÛÞ, ]†³fu ç³Â‚³Û³Ö] ܳÖ^³³Ã³Ö]æ

.a
w

†Û–Ö] 8^nrÖ^e ȳ׳fm ‹³nÖ ^³Ú ^³ã×✠È׳fm Ý¡³Î¢] †³³Ûù³–ö³eæ

w
w

à Ú h ^³f Ö] ] „â oÊ ^³Ú ÄÛ ³q o³Ê h8 ¢] æ ܳ׳à ³Ö] Ø ³âœ †³% Ò œ ‚ ³Î æ

à Ú oÖæ œ Ø n ×Ï Ö] o× ÔÖƒ à Ú … ^’j Ο] km œ†³Ê (… ç³% ß ³Û ³Ö] æ Ý糿 ³ß ³Û ³Ö]
óÐn Êçj Ö] ²^e æ (… ^% Ò¦]

h^jÓÖ] “ní×i à³Ú k³Æ†³Ê V pæ‚ßÖ] gn_íÖ] àÛF u†Ö]‚³f à³e ä³×³Ö]‚³f ÌnÖÖ] ‚fÃÖ] Ùç³Ï³m þ
ÐÊ]çÛÖ] ³âþ MPNS gq†ÛÖ] gq… )MP ‹nÛíÖ] Ýçm ä–nnfiæ ä%m#^³uœ à³Ú †³n%Ò s³m†³í³iæ ä³fm„³ãiæ
(è‘^ì äj×Ûuæ Ü×ÃÖ] èf×›æ p^mo äe ÄËßmæ (ØÛÃÖ] ]„³â سfϳjm ᜠسò³‰œ ²]æ (Ý NLLR ‹_ŠÆœ)ML
ó à n Û Ö ^ Ã Ö ] h … ² ‚ Û v Ö ] æ ( è Ú ^  à n Ã Û qœ à n Û × Š Û Ö ] æ

MSN
 l ^³mþ ç³³
þ þj³vþ ³Û
þ Ö]
èvË’Ö] á]ç³³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ³þ ßþ ó³þ ³þ ³þ ³þ þÖ]
M Ìß³³þ ’þ ÛÖ] è³³þ Úþ ‚³Ïþ Ú
O Ü×ŠÚ ØÒ o× è–m†Ê Ü×ÃÖ] g×› h^e
OM än× ˜vÖ]æ †Ç’Ö] oÊ Ü×ÃjÖ] Ø–Ê h^e
OP Ü×ÃÖ] g×› oÊ è×u†Ö] †Òƒ h^e

rg
OR g’ßÖ]æ ð]æ£Ö] o× †f’Ö]æ g×_Ö] èÚ]‚j‰] o× ˜vÖ] h^e

i.o
PM Ü×ÃÖ] ^ãe Ù^ßi ojÖ] Ù^vÖ] oÊ ÄÚ^q h^e
w
ad
PP Ü×ÃÖ] „ìœ oÊ èfi†Ö] ènËnÒ h^e
in
al

ä–uæ äße] äjn‘æ àÚ ÜnÓvÖ] á^Û³Ï³Ö à³Â pæ… ^³Ú h^³e

n
sa

PR Ü×ÃÖ] o× ”†vÖ]æ ð^Û×ÃÖ] èŠÖ^rÚ o× å^m,

ha
ul

PT ÄßÚ ^Ú Ýƒæ Ü×ÃÖ] g×› oÊ |^vÖ¦]æ Ù]©ŠÖ] ‚Ûu h^e

b
.a

à Ú ‚ ß Â ä à • æ è n â ] † Ò æ äj  ^ • , æ ä j × ñ ^ Æ æ Ü × Ã Ö ] è Ê ! h^ e
w
w

QM ä × â œ ‹n Ö
w

QO ÜÖ^Ã×Ö Ü×ÃjÛÖ] èfnâ oÊ h^e

oÞç׉ äÖçÎæ é‚ñ^ËÖ^e ä³ñ^³Š×³q ܳÖ^³Ã³Ö] ð]‚³je] o³Ê h^³e
QP å‚ß ^Ú „ì©m ᜠo× 䑆uæ
QS Ü×ÃÖ] Ù‡^ßÚ h^e
QT Ü×ÃjÛÖ] o× è×òŠÛÖ] ÜÖ^ÃÖ] |†› h^e
RL äÞƒ¬e †nfÓÖ] p‚m àne †nÇ’Ö] pçjÊ h^e
RN Ü×ÃÖ] †4ßÖ ÄÚ^q h^e

MSO
RQ Ü×ÃjÛÖ]æ ÜÖ^ÃÖ] h]8! oÊ ÄÚ^q h^e
RU Ü×ÃÖ] oÊ Í^’Þ¦] oÊ Ø’Ê
SN Ø’Ê
SO Ø’Ê
SQ å‚Ûuæ kÛ’Ö] Ø–Ê oÊ Ø’Ê
SS Ü×ÃÖ] h]8! àÚ ÔÖƒ †nÆæ ‚rŠÛÖ] oÊ lç’Ö] ÄÊ… oÊ Ø’Ê
ST Ø’Ê

rg
SU è‰^m†Ö] g×›æ grÃÖ] ݃æ Ä•]çjÖ] |‚Ú oÊ Ø’Ê

i.o
TN Ø’Ê
w
ad
TO Ø’Ê
in
al

TQ ð^Û×ÃÖ] h^âƒæ Ü×ÃÖ] ˜fÎ oÊ pæ… ^Ú h^e

n
sa

TU Ù]ƒ…¢]æ Ñ^ŠËÖ] ‚ß á^Ò ]ƒ, Ü×ÃÖ] Ù^u h^e

ha
ul

äÖ]©‰æ ÄËßmŸ Ü× à³Ú ] ä×Ö] Ù牅 éƒ^Ãj‰] †³Òƒ h^³e

b
.a

UN ÄÊ^ßÖ] Ü×ÃÖ]
w
w

UP ÜÖ^¿Ö] á^_׊Ö] è×ì]‚Ú o× ÜÖ^ÃÖ] ݃ h^e

w

UU ^nÞ‚Ö] g×›æ é^â^fÛ×Ö Ü×ÃÖ] g×› ݃æ ð^Û×ÃÖ] àÚ †q^ËÖ] ݃ h^e

^Û èÚ^nÏÖ] Ýçm ð^۳׳óÖ] Ù ä×Ö] è×òŠÚ o³Ê ð^³q ^³Ú h^³e
MLQ ] ç Û× Â ^Û n Ê ] ç ×Û Â
MLS Ü×ÃÖ^e ØÛÃÖ] oÊ ÙçÏÖ] ÄÚ^q h^e
MMO h^e
MMS Í^ËÓÖ^e ^•†Ö]æ èÂ^ßÏÖ] Ø–Ê h^e
MNN Ù^u ØÒ o× ٠ä×Ö] oÖ, 8çÏm äÞœ Ü×ÃÖ] à †fíÖ] h^e

MSP
 ܉] än× ÄÏm p„Ö^Úæ äjÏnÏuæ Ü×ÃÖ] Ùç‘œ èʆ³Ã³Ú h^³e
MNO ^Ï×_Ú Ü×ÃÖ]æ äÏËÖ]
Ýç×ÃÖ] †ñ^‰æ l^³Þ^³m‚³Ö] ܳ׳ 8悳u à³Â é …^fóÖ] h^³e
MOM lŸ^ÏÛÖ] Ø✠ÄnÛq ‚ß l¡vjßÛÖ]
MOR Üãß èm]æ†Ö]æ h^jÓÖ] Ø✠gjÒ èÃÖ^_Ú oÊ †’jíÚ h^e
àÚæ ]‡^rÚ Ÿ èÏnÏu ^ãnÏ³Ê o³Û³Šm ᜠгv³jŠm à³Ú h^³e
MOT ð^Û×ÃÖ] ‚ß ^njËÖ] äÖ ‡çrm
MPN Ü×ÃÖ] åçqæ àÚ p…‚mŸ ^Û Øò‰ ]ƒ, ÜÖ^ÃÖ] ݈×m ^Ú h^e

rg
i.o
MPQ ^ãnÖ, Å…^‰ àÚ Ýƒæ pçjËÖ] ÄÊ]‚i h^e
w
ad
MPS gâ„ÛÖ] oÊ èvn’ßÖ]æ g×_Ö] gi… h^e
in

MQO ^ãn× …^’jΟ]æ èߊÖ] ÝæˆÖ o× ˜vÖ] h^e

n al
sa

MQR äÖ ^ãÞ^neæ h^jÓÖ] àÚ èߊÖ] Ä•çÚ h^e

ha

MQU èߊÖ^e Øâ^q çâæ å†e‚i æœ á]†ÏÖ] Ùæªi àÛnÊ h^e

bul

MRM èÚ¢] ð^Û× Ømæ^Îœ †ñ^ŠÖ ^ãjßm^fÚæ èߊÖ] Ø–Ê h^e

.a
w

Ÿ, ] ä×Ö] Ù牅 à '‚vmŸ á^Ò à³Ú ˜³Ã³e †³Òƒ h^³e

w
w

MRO ðç•æ o× çâæ

MRP Å‚fÖ]æ ð]çâ¢] àÚ äÞæ‚rm ^Ú Ü×ÃÖ] Ø✠…^ÓÞ, oÊ h^e
MRR †i^Ê‚Ö^e èm^ßÃÖ] ‚Ûuæ gjÓÖ] oÊ †¿ßÖ] Ø–Ê h^e
oj]çvÖ]

MSQ