Projekt od Kobiet dla Kobiet

Pobudzamy kreatywność, inspirujemy, wspieramy

Wydawca: Fundacja Wolskart
ISSN: 2956-5979

Nr 7
2024
Czym właściwie jest to odmieniane przez wszystkie przypadki słowo „dobrostan”?
Jakie elementy zawiera? Czemu trzeba się przyjrzeć, aby świadomie o niego dbać?
I czy przypadkiem nie stał się on kolejnym punktem na niekończącej się liście rzeczy
do zrobienia?
Zacznę od odpowiedzi na dwa środkowe pytania – teorii wellbeingowych jest parę
i nieznacznie się one między sobą różnią, ale większość z nich pokrywa te 5 wymie-
nionych poniżej sfer:
• dobrostan fizyczny,
• dobrostan psychiczny/psychologiczny,
• dobrostan społeczny,
• dobrostan zawodowy,
• dobrostan finansowy.
W zależności od teorii wyróżnia się jeszcze dobrostan duchowy, intelektualny czy
emocjonalny. Bez względu na to, który podział jest Ci bliższy, pierwszym krokiem do
zadbania o swój komfort jest świadomość – dobrze jest przyjrzeć się swojej obecnej
sytuacji i spróbować podsumować tych parę konkretnych obszarów życia – w tym
pomoże Ci Koło Życia w interpretacji graficznej @kasiakreatologia.
Przeczytacie też wywiady przeprowadzone przez naszą Redaktorkę Naczelną Ewe-
linę @wolskart skupione wokół ważnych tematów:
• z Julią @julia_sxcoach o „Wyzwoleniu” i przyjemności,
• z Mavą @lisia_matka o odpoczywaniu,
• z Martą @marta.iwanowska.polkowska o „ABC dobrostanu”.
Stworzyłyśmy numer, w którym dzielimy się z Tobą tym, co dla budowania dobrostanu
jest według nas najważniejsze – dbanie o zdrowie psychiczne, znajdowanie prze-
strzeni na tworzenie (cokolwiek to dla Ciebie znaczy), pielęgnowanie znaczących
relacji w naszym życiu. Ale dobrostan to nie tylko self-care. To nie tylko albo nie
zawsze dbanie o swój komfort. To również stawianie sobie celów, które są dla nas
ważne i dobieranie strategii w zgodzie z nami. To zwiększanie odporności psychicz-
nej. To dbanie o to, żebyśmy czuły, że żyjemy nasze życie i jesteśmy w tym naprawdę
niezłe (przynajmniej przez większość czasu). Bo dobrostan to nie jest cel sam w so-
bie - to środek do celu, którym jest piękne, spełnione życie wg naszej definicji. I tej
definicji przede wszystkim warto szukać, do czego Cię w tym numerze zachęcamy.
A o dobrostan naszej Kompasowej ekipy wyjątkowo zadbały Agata Bogusławska,
Agnieszka Biczak, Monika Kiedrowicz, Agnieszka Mocarska i Natalia Woźna-
Maćkowiak, które wsparły nas w korekcie tekstów – bardzo Wam za to dziękujemy!

Zuzanna Bańkowska - Olasik

Wspieraj nas na Patronite!

Rozwijamy się dla naszych czytelniczek! Od teraz możesz
wspierać nasz projekt za pośrednictwem platformy Patronite.
Zeskanuj kod QR, zapoznaj się z progami wsparcia i zostań
naszą matronką.

Foto w tle: Izabella Garbarz @bellove.studio

 Spis Treści
5 Kompasowe bingo 26 Playlista
6 Jak tworzenie wpływa na 29 Zmysłowa droga
dobrostan? do dobrostanu
10 Od pozwolenia 32 Dzieci nie potrzebują
do wyzwolenia szczęśliwych matek
13 Medytacja 34 Mamo, odpocznij!
14 Kładę rękę na brzuchu 36    W poszukiwaniu
18 Samowspółczucie - utraconego dobrostanu
ćwiczenia 37 Spirala dobrostanu
arteterapeutyczne 38 ABC dobrostanu
20 Jajka zapiekane w bułkach 40 A gdyby tak naprawdę
z kremowym szpinakiem odpocząć?
21 Mandala dobrostanu 46 Strefa marzycielek
22 2024 rokiem cyfrowej 40 Matronki
higieny

Nasz zespół
Wydawca: Fundacja Wolskart
Redaktorka naczelna: Ewelina Wolska-Bartz
Teksty FAJNEJ EKIPY: Zuzanna Bańkowska-Olasik, Roksana Jasińska, Kasia Pisula,
Małgorzata Szablewska-Puchowska, Paulina Staniszewska
Grafiki: Aga Hałas, Kasia Pisula, Paulina Wesołowska
Okładka: Aga Hałas
Skład: Aga Hałas
Korekta: , Agata Bogusławska, Agnieszka Biczak, Roksana Jasińska, Monika
Kiedrowicz, Agnieszka Mocarska i Natalia Woźna-Maćkowiak

NINIEJSZY NUMER WSPÓŁTWORZYŁY: Anna Batkiewicz, Akara Budny, Sylwia Bujko,

Aleksandra Graczyk, Izabella Grabarz, Aleksandra Leidicke, Maria Kula, Justyna Maskulanis,
Joanna Milka, Rymika Myślicka, Justyna Opasińska, Daria Paszkowska, Ilona Celina
Rorzkowska-Witowska, Patrycja Stukator, Kinga Szajna-Zamłyńska, Weronika Iwaniuk

Skontaktuj się z nami: kompasdlakobiet@gmail.com

Drukujemy nasz kwartalnik w niezawodnej drukarni ECHO.

Dziękujemy za dobrą współpracę!
 PATRYCJA STUKATOR

Pąki

Grafika w tle: Justyna Maskulanis

To co nabrzmiałe musi pęknąć
rozlać się w środku słodkim sokiem
To co stare musi odpaść
żeby
nowe mogło powstać
i prężyć się i wyciągać wici
i czekać
muśnięć promieni
i cieknąć beztrosko
lepką siłą
To czas, by przeobrazić
siebie
do swej sterczącej dumnie formy
KINGA SZAJNA – ZAMŁYŃSKA i rozchylić powiekę

Dobrostan
Natura nas wzywa, więc spacerujemy
jesteśmy uważne, gdy drogą idziemy.

I przytulamy istoty kochane,

choć często jesteśmy tak zabiegane.

Tworzymy, piszemy, medytujemy

i gramy muzykę jaką tylko chcemy.

Odwaga prowadzi kobietę przez życie,

weź KOMPAS do ręki nie czytaj już skrycie.

Podaruj sobie nutkę wolności,

niech w twoim sercu DOBROSTAN zagości.

Niech niesie melodię na koniec świata

niech dobro do kobiet zawsze powraca…

MALWINA HUŃCZAK
Daj o sobie znać!

Jestem twórczynią pięknie ilustrowanych kart rozwojowych dla kobiet do praktykowania samo-
współczucia „Zatroszcz się o siebie”. Z zamiłowania i zawodu jestem psycholożką oraz psychotera-
peutką. Napisałam dwie książki, pierwsza podpowiada, jak sobie radzić z perfekcjonizmem, a dru-
ga jest o samowspółczuciu, dzięki któremu bycie dobrą i mniej krytyczną dla siebie jest łatwiejsze.
Jestem też autorką e-booka o tym, jak polubić i zaakceptować własne ciało dzięki
samowspółczuciu. Na mojej stronie znajdziesz treści przybliżające proces
psychoterapii i pobierzesz bezpłatnego e-booka o odporności psychicznej.
Jestem przekonana, że w mojej twórczości odnajdziesz dla siebie wiele
ukojenie i dobroci.
Moje miejsca w sieci:
www.malwinahunczak.pl
www.instagram.com/malwinahunczak_psycholog
www.facebook.com/malwinahuncza
Dobrostan
kompasowe bingo
Zaznacz swoje ulubione sposoby
na dbanie o dobrostan i dodaj własne

Opracowała: Kasia Pisula

5
 KASIA PISUL A @kasia.kreatologia

Jak tworzenie
wpływa na dobrostan?
Proces twórczy, którego celem jest autoekspresja, ma długą listę korzyści: pomaga
redukować stres, pogłębia samoświadomość i umożliwia wgląd, zapewnia kontakt
z podświadomością, która posługuje się językiem obrazów oraz symboli czy umożli-
wia także głębszy kontakt z ciałem i pomaga praktykować uważność.
Dzięki kreatywności, rozumianej jako oddawanie się twórczym czynnościom, łatwiej
nam rozwiązywać problemy i konflikty. Jednocześnie możemy odkrywać oraz rozwi-
jać swoje naturalne talenty oraz nabyte umiejętności. To z kolei może przyczynić się
do większego poczucia spełnienia, wzmocnić pewność siebie i poczucie wartości.
Napisano o tym niejedną książkę i rozprawę naukową. Przeprowadzono dziesiątki
badań. Jeśli potrzebujesz
takich danych i twardych
faktów — z łatwością znaj-
dziesz je w internecie. Dziś
jednak chcę Cię zaprosić
do zanurzenia się w słowach
kobiet, które dzielą się swo-
imi doświadczeniami.
A przede wszystkim: zachę-
cam Cię do testowania! Ob-
stawiam, że masz w domu
jakieś kredki, może farby?
Stare gazety, z których mo-
żesz stworzyć kolaż?
A może bardziej woła cię
śpiew, taniec albo pisanie
wierszy? Cokolwiek to jest
— pozwól sobie tworzyć dla
samego tworzenia.
I sprawdź, jak się poczujesz.
Na końcu znajdziesz spis
Obraz: Kasia Pisula

twórczych wydarzeń, do
których możesz dołączyć
w nadchodzącym kwartale.
Zadałyśmy pytanie społeczności Kompasu:
Jak tworzenie wpływa na twój dobrostan?
Oto niektóre odpowiedzi:
Śpiew od dziecka przenosi mnie do krainy ukojenia. Jest jak balsam
dla duszy, a ta bez niego nie czuje się kompletna. Wyśpiewywane sło-
wa mają niesamowitą moc transformacji uczuć, emocji, rozluźniają mnie
i poprawiają wewnętrzne poczucie spokoju. Gdy mi źle to najczęściej
śpiewam, nawet jeśli towarzyszą mi wtedy łzy.
Małgorzata @szabelito

Malowanie pozwala mi przelewać emocje na papier. Nic nie odzwier-

ciedla moich uczuć tak jak akwarela. Szczególnie taka intuicyjna,
prosto z serca.
Ania @pracownia.ani

Haftowanie to dla mnie lekarstwo na gonitwę myśli, redukuje stres

i zdecydowanie poprawia moje samopoczucie. Haft ręczny to dla mnie
kotwica. Stały element codzienności, w którym nie ma zaskoczeń.
W hafcie wszystko zależy ode mnie, nie ma przypadków. To ja i moje
umiejętności decydują o tym, jak wygląda haft w ostatecznej wersji.
Niezwykłą radość daje mi wyrażanie się poprzez taką formę sztuki.
Justyna @jukorozki
W ostatnim czasie przechodziłam trudny czas w moim życiu. Twórczość stała
się moim wentylem bezpieczeństwa, ukojeniem, pewnego rodzaju medyta-
cją. Dzięki temu udawało mi się funkcjonować, wyrzucać z siebie emocje,
uzewnętrzniać wszystko to, co trudne. Myślę, że bez tworzenia nie dałabym
rady przez to przejść.
Roksana @nieetycznemysli

Momenty, które poświęcam na tworzenie sprawiają, że więcej mi się

chce, zaczynam mocniej wierzyć w swoje umiejętności, poczucie wła-
snej wartości wraca na odpowiednie miejsce, kreatywność się pobudza
do życia, a słuch wyostrza na moją intuicję. Wystarczy malutka rzecz na-
skrobana na paragonie od zakupów jakimś długopisem i łatwiej mi jest
się mierzyć z wyzwaniami w ciągu dnia. Czuję, że momenty poświęcone
na nieskrępowaną kreatywną twórczość na dłuższą metę zmniejszają
poziom odczuwanego przeze mnie stresu. Mam też wrażenie, że im wię-
cej tworzę, tym bardziej mi się chce tworzyć — to taka nakręcająca się
spirala dobra. Wystarczy zacząć
Daria @karm_mnie
7
 Rysowanie zdecydowanie zmniejsza mój stres, daje poczucie wyjątko-
wości, a jednocześnie relaksuje. Choć na co dzień ubieram się w stono-
wane kolory z przewagą czerni, to w rysowaniu daję sobie upust, jeśli
chodzi o kolory.
Karolina @karorysuje

Tańczę i czuję, że bez tego moje życie jest jakieś takie pustawe. Nie jestem
w tym najlepsza, brak mi czasu na szlify, ale za to ile radości można mieć
z zabawy.
Magdalena @mordor_woman

Maluję, teksty piszę, ale też tańczę i śpiewam z wielką przyjemnością.

Tworzenie umożliwia mi wgląd w siebie, w dusze, połączenie z tym,
co logicznie nieuchwytne i umożliwia mi samouzdrawianie. Wszystko
w jednym, idealna droga do wewnętrznego dobrostanu.
Michalina @obrazwsobie

Kiedy piszę, to otwiera się okno w moim sercu. I za każdym razem się dzi-
wię, że ptaszysko, które tłukło dziobem w moją klatkę piersiową, drapało
skrzydłami w gardło — po drugiej stronie okna frunie lekko. Unoszę brodę,
przymykam powieki, bo w ślad za ptakiem patrzę teraz w światło. I widzę, że
to znowu jaskółka.
Małgosia @wioska_tworczych_kobiet

Tworzenie to ulga, ale też przestrzeń na docenienie siebie, kontakt ze

sobą. Uwielbiam tworzyć, wtedy świat przestaje istnieć.
Ewelina @wolskart

NATALIA ŚWIENC - MENTORKA RUCHU

Daj o sobie znać!

Hejka! Jestem Mentorką Ruchu. Ponad 3 lata temu zmieniłam tytuł z Trenerki Personalnej,
bo przestałam się z tym utożsamiać. Byłam hardcorem, zdobyłam wicemistrzostwo świata
w fitness, zapieprzałam, aż moje ciało powiedziało “STOP!”. Teraz łączę pracę mentalną
z ćwiczeniami, medytacjami, oddechem, ruchem intuicyjnym i przyjemnością płynącą
z kontaktu z ciałem, ruchem i naturą. Marzę o tym, by ćwiczenia przestały
Ci się kojarzyć z cierpieniem, ograniczeniami, przekraczaniem granic,
a zaczęły z przyjemnością, lekkością i zabawą. Pomogę Ci stać
się kobietą, która kocha być w swoim ciele. Być przez wielkie „B”.
Prowadzę sesje 1:1, warsztaty, wyjazdy, platformę Mobe Space oraz
podcast Move Space. Zajrzyj do mnie na stronę www lub IG i daj
się zainspirować!

www.movementor.pl
IG: natalia_movementor

8
 kalendarium wydarzeń
IV-Vi 2024
19.04, piątek
19:00 Krąg online dla Kompasiar –
Ewelina @wolskart
i @kompasdlakobiet
21.04, niedziela
9:00 – 12:00 Spotkanie Kompasiar:
wspólna joga, krąg, poczęstunek;
Studio Jogi w Spokoju, Toruń –
Ewelina @wolskart
i @kompasdlakobiet
21.04, niedziela
12:00 – 14:00 Kreatywny Krąg
online – Kasia Kreatologia
@kasia.kreatologia
28.04 , niedziela
18:00 – 21:00 malowanie intuicyjne
online – Ewelina @wolskart
16.05, czwartek
18:00 – 21:00 malowanie intuicyjne
online – Ewelina @wolskart
19.05, niedziela
18:00 – 21:00 malowanie intuicyjne
online – Ewelina @wolskart
19.05, niedziela
12:00 – 14:00 Kreatywny Krąg
online – Kasia Kreatologia
@kasia.kreatologia
25.05, sobota
12:00 – 15:30 Kreatywny warsztat
decoupage – kwiatowe pudełko,
Klinika Arte Centrrm Arteterapii
w Toruniu – Paulina Staniszewska
@pracownia_nabujanymfotelu
26.05, niedziela
10:00 – 12:00 Vision board online/
dla patronek – Kasia Kreatologia
@kasia.kreatologia
05.06, środa
19:00 Joga twarzy z Magd
@kundalinijogaimedytacja –
spotkanie dla Kompasiar
08.06, sobota
12:00 – 20:00 malowanie intuicyjne
stacjonarnie w LOFFT w Łodzi –
Ewelina @wolskart
09.06, niedziela
9:00 – 12:00 spotkanie kompasiar,
krąg, poczęstunek LOFFT
w Łodzi – Ewelina @wolskart
i @kompasdlakobiet
23.06, niedziela
12:00 – 14:00 Kreatywny Krąg
online – Kasia Kreatologia
@kasia.kreatologia
9
 Od pozwolenia
Do wyzwolenia
Z JULIĄ SVIRID ROZMAWIA EWELINA WOLSKA-BARTZ

Julia opowiedz nam, kim w ogóle jest seks ku. Na szczęście dzięki szybkiej interwencji
coacherka? medycznej udało mi się uniknąć nowotwo-
Najprościej mówiąc jestem osobą pomagają- ru. Przez tę sytuację dużo czasu poświęciłam
cą w osiąganiu lepszego życia poprzez pra- na zgłębianie tematu seksualności. Trafiłam
cę skupiającą się głównie na relacji z ciałem wówczas na książkę Emily Nagoski “Ona ma
i własną seksualnością. Stosuję indywidualne siłę” i w pewnym momencie byłam już na-
podejście dostosowane do potrzeb klien- prawdę zła. Miałam dwadzieścia parę lat
ta, interesuje mnie przede wszystkim tu i te- i nie miałam żadnej wiedzy o ciele, seksu-
raz. Często razem z klientem tworzymy plan alności, zabezpieczeniach, przyjemności
na osiągnięcie celu, by dana osoba była tam, z seksu. Pod wpływem gniewu podjęłam de-
gdzie chce być ze swoim życiem seksualnym. cyzję, że muszę coś z tym zrobić. Na początku
Włączam do pracy różne nurty, ogromną inspi- dużo czytałam, oglądałam filmy, realizowa-
rację stanowi dla mnie np. technika łam kursy online, aż w pewnym mo-
mindfulness (ćwiczenie uważności
ir id mencie zdecydowałam, że chcę
np. poprzez medytację). Jedno- podejść do tego w pełni pro-
v
Julia S

cześnie nie jestem terapeutką. fesjonalnie i zacząć pomagać

Bardzo ważne jest dla mnie ludziom jako seks coacherka.
to, by wiedzieć, kiedy powie- Skończyłam studia w amery-
dzieć stop, gdy klienta trzeba kańskiej szkole Sex Coach U,
przekierować do innego spe- gdzie zdobyłam wiedzę sek-
cjalisty, np. gdy w naszej pracy suologiczną i coachingową,
pojawia się temat nieprzepraco- teoretyczną i praktyczną. Warto
wanej traumy. też podkreślić, że moja praca to-
talnie przełożyła się na moje życie seksu-
A jaka jest Twoja historia?
alnie, które totalnie się zmieniło i nadal się
Pochodzę z rodziny, gdzie temat seksu nie
zmienia.
był wstydliwy. Uważałam, że mam otwar-
Jak zmiana Twojego życia seksualnego
tą głowę. Ludzie od zawsze przychodzili do
wpłynęła na Twój życiowy dobrostan?
mnie swobodnie pogadać o seksie. Jednak
gdy pięć lat temu okazało się, że mam HPV, W drodze swojego rozwoju odkryłam na przy-
odkryłam, że moja wiedza o ciele i seksie jest kład praktykę świadomego dotyku, dzięki cze-
na poziomie zerowym. Dziś już wiem, że wi- mu lepiej poznałam, ale też poczułam swoje
rus HPV jest często spotykany i nie musi być ciało. W efekcie zaczęłam zauważać, że je-
niebezpieczny, ale niektóre jego typy mogą stem bardzo wrażliwa na dotyk i odkryłam, że
być rakotwórcze. Tak było w moim przypad- często czuję opór przed przytulaniem nowych

10
osób. Zaczęłam zauważać swoją przestrzeń
i to, że nie jest to dla mnie prosta sprawa. Za-
częłam dbać o swoje ciało poprzez praktyki
oddechowe. Dzięki temu częściej zauważam
nadmiar myśli i potrafię pozwolić mi przepły-
nąć dalej, przez co jestem bardziej obecna
m.in. w seksie. Ostatecznie wszystkie ćwicze-
nia i praktyki poprawiły moją relację z ciałem
i pozwoliły zaznać miłości do siebie samej.
Z mojej perspektywy najtrudniejsze jest za- Jakie ćwiczenia i narzędzia mogą nam po-
trzymanie i puszczenie kontroli. Czy tylko ja móc w tym, by zacząć rozmawiać z partne-
tam mam? rem/partnerką o seksie?
Oczywiście, że nie. Ważnym krokiem jest dać
sobie pozwolenie sobie na ten dobrostan sek-
sualny, by zdać sobie sprawę, że jako ludzie
jesteśmy tego godni. Nie musimy na to zasłu-
giwać. Przyjemność jest naszym prawem. Ży-
jemy w świecie, w którym jest dużo, szybko,
intensywnie. Trudno znaleźć nam jakąkolwiek
przyjemność bez zatrzymania. Często też się
tego boimy. Warto sobie zadać pytanie, skąd
pochodzi mój strach, czyim jest głosem? Czę-
sto boimy się puszczenia kontroli z braku miło-
ści do siebie albo po prostu boimy się z braku
wiedzy. Tak jak już wspomniałam warto pamię-
tać, że wszystko jest ze sobą powiązane. Jeśli
nie możemy puścić kontroli w sferze seksualne,
często nie możemy jej po prostu puścić w ży-
ciu. Pozwólmy sobie na czerpanie przyjem-
ności w każdym aspekcie naszego życia bez
naszej kontroli.
Wyobraź sobie, że słuchają Cię wszystkie ko-
biety i możesz przeprowadzić bardzo skon-
ści jest indywidualną kwestią. Bardzo ważnym
aspektem jest też komunikacja. Budowanie
bezpieczeństwa w związku poprzez rozmowę
o tym, co dla nas ważne. Jest to jednak bardzo
trudne (ale też zrozumiałe), dlatego znacząca
część mojej pracy polega na tym, żeby właśnie
stworzyć komfortową przestrzeń na rozmowę,
a często w ogóle poznanie i dobranie słów po-
zwalających określić nasze potrzeby.
Tu również warto zacząć od pozwolenia sobie.
Rozmowa o seksie nie musi zawstydzać - jest
rozmową jak każda inna. Jednocześnie zrozu-
miałym jest to, że mamy swoje przekonania na
ten temat. Ale czy one na pewno są nasze? Jeśli
już sobie pozwolimy, bardzo ważne jest zada-
nie sobie prostego pytania: co dokładnie chcę
powiedzieć? Jakie są Twoje potrzeby, fanta-
zje, czym chcesz się podzielić? A może coś Ci
się nie podoba i chcesz coś zmienić w Waszym
życiu seksualnym? Ułatwieniem w sięganiu po
odpowiedzi na te pytania może być medyta-
cja, chociaż pięć minut świadomego oddechu,
wyciszenia. Może chcesz sobie zapisać swoje
przemyślenia?
Pamiętajmy przy tym, że nasi bliscy mają swo-
je przekonania, wiedzę oraz doświadczenia
i mogą na naszą rozmowę zareagować w róż-
ny sposób. Najważniejsze by pamiętać, że ich
reakcja nie jest o nas. Warto kierować się wy-
rozumiałością do tego, że partner/partner-
Foto w tle: Aleksandra Graczyk @mikro.love

densowaną lekcję numer jeden na temat ka może potrzebować więcej czasu, wiedzy,
seksu. Jak by ona brzmiała? komfortu do rozmowy. Wspólnie możecie pod-
W bardzo dużym skrócie możemy zacząć od wyższać komfort takiej rozmowy, czego Wam
tego, że najważniejsze jest poczucie bezpie- potrzeba? Możecie też zrobić sobie proste
czeństwa, które rozumiem przez bliskość i in- ćwiczenie komunikatywne, w którym każdy
tymność przede wszystkim w relacji ze sobą, ma przestrzeń do swobodnej wypowiedzi bez
a następnie do partnerka/partnerki. Kolejną przerywania z poziomu ja: Ja tak uważam, ja
podstawę stanowi wiedza o własnym ciele, mam taką fantazję…
potrzebach, granicach i preferencjach. Wy- Myślisz, że pozwolenie sobie na to wszystko
maga to zadawania wielu pytań i weryfikacji, może prowadzić do swego rodzaju wyzwo-
co zostało nam narzucone, a co w rzeczywisto- lenia?

11
Praca z seksualnością jak najbardziej może Warto w takich sytuacjach pamiętać o ist-
przekładać się na nasze autentyczne bycie nieniu Julii seks coacherki.
w świecie, co rozumiem właśnie przez Dokładnie tak, każdy z nas jest godny dobrego
wyzwolenie z wszelkich blokad. To one życia, jeśli mogę Cię jakoś wesprzeć w sferze
przeszkadzają nam w byciu blisko siebie relacji z ciałem i Twoją seksualnością, to
i czerpaniu przyjemności z życia na poziomie zapraszam.
cielesnym i duchowym. Obie te sfery są ze sobą
ściśle powiązane w dążeniu do prawdziwej
siebie, do tego, jak chcę doświadczyć
przyjemności, także tej w seksie. Poprzez
doświadczanie odkrywamy siebie i często
możemy być zdziwione, bo to co odkrywamy
jest czymś, z czym nigdy się nie spotkałyśmy,
ale wszystko jest okej. Taka jest nasza prawda,
a za nią idzie wyzwolenie. Warto też pamiętać,
że nie ma jednego scenariusza na dobre życie
seksualne. Penetracja nie jest jedyną formą
eksploracji erotycznej. Możemy doświadczać
przyjemności poprzez dotyk, masaż,
pocałunek, a aż osiemdziesiąt procent kobiet
doświadcza orgazmu tylko podczas stymulacji
łechtaczkowej. Nie ma jedynego słusznego
seksu. Każdy z nas buduje swoją definicję
przyjemności, a wraz z nią swoją autentyczność
i dobre życie seksualne, po prostu dobre życie.
Pogadajmy jeszcze chwilę o tym jak zmienia
się seksualność kobiet po porodzie. Mówi
się, że matka nie jest osobą seksualną, jest
już tylko matką.
Totalnie tak nie jest. Oczywiście że, matka jest
osobą seksualną i nic tego nie zmienia. Zmie-
nia się życie, ciało, potrzeby, zasoby czasowe,
ale warto sobie uświadomić, że osobami seksu-
alnymi jesteśmy cały czas. Niezależnie od tego
czy jesteśmy rodzicami, nasze życie cały czas
się zmienia i staramy się do tego dostosowy-
wać, chociaż nie zawsze jest łatwo. Z jakiegoś
powodu myślimy, że będziemy zawsze takie
same. Tymczasem zmienia się nasze libido, fan-
tazje, nawet granice, dlatego warto odpuścić
wszelkie oczekiwania i podejść do swojego
życia seksualnego z ekscytacją i ciekawością.
Oczekiwanie, że nic się nie zmieni, sprawi, że
będzie nam źle, będzie to dla nas frustrujące.

12
Zapraszam Cię do medytacji.
Korzystaj z niej zawsze wtedy, kiedy masz
potrzebę kontaktu z naturą i uziemienia,
a nie możesz sobie pozwolić na spacer.
Zeskanuj kod QR i wsłuchaj się w swój
wewnętrzny las.
Joanna Nagłoś @joanna.naglos

LOFFT ON OFF W ŁODZI

Daj o sobie znać!

Hej, z tej strony Karolina. Daję znać, że w 2022 roku otworzyłam w Łodzi stu-
dio LOFFT. Powstało ono z potrzeby wyjścia z domu, do ludzi po zakończe-
niu pandemii. Idealnym miejscem dla niego okazała się pracownia w mu-
rach dawnej przędzalni i tkalni należącej do fabryki Franciszka Ramischa,
a obecnego OFF Piotrkowska Center. Jest to miejsce z duszą i pozytywną
energią. Urządziłam studio zgodnie z własną intuicją: połączyłam nowe i sta-
re meble z odzysku, mieszałam style i kolory, aby LOFFT jak najbardziej sprzyjał
kreatywnym przedsięwzięciom i spotkaniom. Wystrój loftu w stylu vintage, duże okna,
huśtawka i egzotyczne rośliny przypadły do gustu wielu osobom – studio szybko zaczęło żyć warsz-
tatami i sesjami fotograficznymi. Służy też jako miejsce dla innych kreatywnych osób poszukujących
profesjonalnej i nietuzinkowej przestrzeni do pracy i spotkań. Jestem otwarta na wszelkie współprace
i chętnie pomogę przy organizacji eventów w mojej przestrzeni.
Insta: lofft_on_off
13
 ZUZANNA BAŃKOWSKA-OL ASIK

Kładę rękę
na brzuchu

Opracowanie graficzne: Kasia Pisula

14
W mojej instagramowej bańce (może w Twojej też, a może zupełnie nie), coraz czę-
ściej widzę treści związane z popularyzowaniem sposobów na regulowanie układu
nerwowego.
Bardzo mnie to cieszy, bo dla mnie samej ten temat był w pewnym sensie przełomowy.
Chcę się do tej psychoedukacji dołożyć i opowiedzieć Wam o książce, która pomo-
gła mi lepiej zrozumieć siebie i swoje reakcje. A co może ważniejsze, pokazała mi,
jak mogę z nimi pracować. Jest to jedno z narzędzi, obok psychoterapii i arteterapii,
którym wspieram się na co dzień.

Jeśli miałabym wskazać jedną rzecz, która wywarła największy wpływ na mój sposób
myślenia o budowaniu personalnego dobrostanu, byłaby to wiedza dotycząca funkcjo-
nowania autonomicznego układu nerwowego. Wiedzę tę zdobywałam stopniowo, jed-
nak do mnie trafił najbardziej sposób, w jaki o pracy z układem nerwowym pisze Deb
Dana, autorka książki „Teoria poliwagalna w praktyce” (Kraków 2021). Co mnie do niej
przekonało? Bardzo skondensowana teoria i skupienie na praktyce, która nierzadko
bazuje na pracy z wyobraźnią, z obrazami, odwołuje się do zmysłów.

Co w tej teorii jest najważniejsze? Kluczowe elementy są trzy i pierwszym z nich jest
zrozumienie hierarchiczności działania autonomicznego układu nerwowego. Mnie
pomaga metafora, którą zaproponował Stephen W. Porges, nauczyciel Deb Dany –
metafora drabinki z trzema szczeblami.

I teraz najważniejsza dla mnie konkluzja, która była tym momentem przełomowym
w moim myśleniu o pracy nad dobrostanem – tylko, gdy znajduję się w stanie błędnym
brzusznym, a więc na szczycie drabinki, czuję się połączona ze sobą. Co więcej, wtedy
czuję też łączność z innymi, wiem, że jestem bezpieczna, mogę przepracowywać
trudne rzeczy i zmieniać to, co potrzebuje zmiany. To jest stan, który powinien być
nadrzędny względem dwóch pozostałych stanów i działać jak hamulec, który w razie
potrzeby, przenosi nas do stanu mobilizacji (czyli drugiego na drabince).

Ale w moim przypadku, stan błędny brzuszny nie potrafił regulować autonomicznego
układu nerwowego. I dopóki nie znałam tego mechanizmu drabinki, nie mogłam
świadomie niczego zmienić. I tu dochodzimy do drugiej ważnej konkluzji – układ
nerwowy nieustannie monitoruje środowisko wewnętrzne i zewnętrzne (dzieje
się to poza naszą świadomością) oceniając poziom bezpieczeństwa (ten proces
nazywany jest neurocepcją). Teraz, aby móc świadomie regulować układ nerwowy,
potrzebna mi była świadomość tych stanów (czyli ich percepcja). Musiałam nauczyć
się rozpoznawać, kiedy jestem na trzecim, kiedy na drugim, a kiedy na pierwszym
stopniu drabinki.

15
Tu przyszły z pomocą ćwiczenia arteterapeutyczne z książki Deb Dany. W jednym z nich
zachęca ona, aby do każdego ze stanów przyporządkować kolory, kształty, tekstury,
które pomogą nam je rozpoznawać. I tak, gdy tylko pomyślałam o stanie błędnym
grzbietowym, wyobraziłam sobie bryłę lodu, w której jestem uwięziona. Przy stanie
współczulnym widziałam zygzakowatą, ostro zakończoną, rozgrzaną do czerwoności
linię. Układ błędny brzuszny natomiast skojarzył mi się z miękkim, ciepłym, puchowym,
niezwykle grubym materacem, który zapewnia miękkie lądowanie, nawet jeśli się
przewrócę.
Te plastyczne odnośniki pozwalały mi szybciej rozeznawać się w konkretnej sytuacji
– jest mi teraz bliżej do oziębłości lodu czy jednak czuję w sobie ogień, który skłania
mnie do uciekania lub walczenia z kimś? Ale nie zawsze jeszcze umiem się zatrzymać,
czasem działam na autopilocie i bez udziału świadomości.

Jednak coraz częściej korzystam z kotwic – i bardzo lubię tę metaforę wprowadzoną

przez autorkę. Kotwice, to takie elementy naszej rzeczywistości, które pomagają
wracać do stanu błędnego brzusznego. Mogą to być ludzie, miejsca czy aktywności –
autorka zachęca, aby zrobić sobie ich listę i korzystać wtedy, kiedy potrzebujemy. Tak
na przykład odkryłam, że tym, co pozwala mi wracać do siebie, jest jazda samochodem,
najlepiej w samotności, kiedy mogę słuchać kojącej muzyki. Na co dzień, na przykład
w pracy, działają ćwiczenia somatyczne (np. dotyk motyla), które da się zrobić
również dyskretnie przy biurku czy podczas spotkania. Przytulenie męża, krótki spacer
do lasu bez rozpraszaczy, rozmowa z przyjaciółką, krąg kobiet, rysowanie… Stopniowo
rozszerzałam moją listę kotwic, sprawdzając, co działa najlepiej.

Najtrudniej jest mi wyjść ze stanu zamrożenia. Na bryłę lodu działa niewiele i zazwyczaj
naprawdę potrzebuję więcej czasu, aby się z niej wydostać. Ale wiem, że to jest proces
i że nie wszystko muszę wiedzieć od razu. I w tym pomaga mi również świadomość
trzeciego podstawowego elementu tej teorii, którą nazywamy koregulacją – posiadanie
obok siebie osoby, która reguluje właściwie swój stan autonomiczny i współtworzy ze
mną przestrzeń i doświadczenie bezpieczeństwa, może być kluczowe dla procesu
zmiany. Jeśli takiej osoby w naszym dotychczasowym życiu nie było, to może właśnie
terapeuta lub inna osoba towarzysząca, może być nam potrzebna, aby koregulacji
doświadczyć.

Jeśli interesuje Cię temat regulowania układu nerwowego warto sięgnąć po tę

książkę. Ale nie można na tym poprzestać. Kluczowa dla zmiany jest praktyka i to
nią najciężej było mi się zająć – to wymagało już kontaktu z ciałem, sprawdzeniem
wrażeń z niego pochodzących. I tu warto skonsultować się z terapeutą, który pomoże
nam zidentyfikować największe trudności i dopasować praktykę. W moim przypadku
bardzo otwierająca była Lowenowska psychoterapia przez ciało i to ona pomogła
mi odbudować kontakt z nim. Warto szukać, warto sprawdzać, co jest moje, a co nie
i powoli rozszerzać to poczucie komfortu z bycia we własnym ciele i życiu.

16
 Układ błędny brzuszny
zapewnia nam poczucie bezpieczeństwa
poprzez połączenie z innymi
i zaangażowanie społeczne

Układ współczulny
jego strategia ochronna to walka
lub ucieczka

Układ błędny grzbietowy

najstarszy ewolucyjnie układ - jego strategia
ochronna to znieruchomienie.

STUDIO W SPOKOJU W TORUNIU

Własne studio było moim marzeniem, od kiedy zaczęłam nauczać jogi. W 2023 roku szu-
Daj o sobie znać!

kałam miejsca na stworzenie społeczności - przestrzeni takiej, w której można popra-

cować oraz poczuć ciało, ukoić umysł i duszę. Wówczas splot wydarzeń doprowadził
mnie do tego właśnie pokoju, gdzie można poczuć się jak w domu. Praktyki odbywają
się w pięknej secesyjnej kamienicy z początków XX wieku. Kiedyś było to mieszkanie,
później sala prób, a także pracownie artystów.

Studio w Spokoju to moja wymarzona przestrzeń, tutaj przekazuję wiedzę i doświadcze-

nie ze spokojem i skupieniem. Osoby, które trafiają do mnie na praktyki, stają mi się bliższe.
Czuję każdego dnia ogromną radość i satysfakcję, kiedy widzę, jak moi podopieczni wracają na
praktyki i czują się u mnie swobodnie. Jestem zmotywowana jak nigdy wcześniej, aby zgłębiać wiedzę
i umiejętności, by dzielić się nimi ze światem. To coś więcej niż posiadanie własnego studia. To pasja,
która napędza do życia i przynosi dobro.
Insta: studio_jogi_w_s_pokoju

17
 PAULINA STANISZEWSKA

Samowspółczucie
ćwiczenia arteterapeutyczne
Dobrostan nieodłącznie łączy się dla mnie z samowspółczuciem.
Temat ten dość obszernie poruszyłam w drugim numerze
KOMPASU, którego tematem było LUSTRO. Jeśli nie miałaś okazji
go czytać, albo chcesz go sobie przypomnieć to zachęcam do
zeskanowania kodu QR.

Dzisiaj pragnę Cię zaprosić do prakty- musisz wszystkich ćwiczeń wykonywać

kowania samowspółczucia i do ćwiczeń,
które pozwolą Ci wprowadzić to prakty-
kowanie do Twojego życia. Aby to zrobić
warto zacząć od małych kroków, które
będziesz wprowadzać regularnie. Może
to być prowadzenie dziennika wdzięcz-
ności, nadawanie każdemu dniu czy ty-
godniowi intencji (można posłużyć się
różnymi kartami rozwojowymi), prace
z planszami pomagającymi identyfiko-
wać emocje i potrzeby.
Jak wspomniałam w artykule samowspół-
czucie składa się 3 komponentów. Są to:
• Życzliwość wobec siebie,
• Uważność,
• Wspólne człowieczeństwo.
Teraz czas przejść do praktyki!
Znajdź sobie wygodne miejsce, w którym Cię do spojrzenia na siebie w zupełnie
masz ciszę i spokój oraz możesz skupić się inny sposób.
na tym, co jest TU i TERAZ. Oczywiście nie
od razu. Nawet zalecałabym pobyć sobie
z każdym z nich przez kilka dni. Wrócić
do rozważań na dany temat. Przyjrzeć się
wnioskom z perspektywy innego dnia.
Mówi się, że nie można pokochać w pełni
kogoś, jeśli nie kochamy samych siebie.
Coś w tym jest i sama nie raz się o tym
przekonałam. Nie chodzi o to, żeby da-
wać sobie przyzwolenie na złe rzeczy,
nie chcieć zmiany czy cieszyć się lub
lubić coś, co nie jest dla nas dobre. Za-
zwyczaj patrzymy na siebie z perspek-
tywy tego, czego nam brakuje, w czym
jesteśmy kiepscy, gdzie popełniamy błę-
dy. Zdarza się, że odczuwamy do siebie
niechęć, uważamy, że nie zasługujemy na
dobro, dlatego zgadzamy się na przekra-
czanie naszych granic. Dzisiaj zapraszam

18
1. Odnajdź swoje zdjęcie z dzieciństwa. Mając tę intencję w głowie - „Akceptu-
Najlepiej by było to zdjęcie z jak naj-ję siebie taką, jaką jestem” namaluj swój
młodszego okresu, czyli kiedy byłaś autoportret. Może to być twoja twarz lub
niemowlakiem. cała sylwetka, a nawet abstrakcja. Zrób
to w takim sposób. Jaki czujesz. Nie za-
2. Połóż to zdjęcie na kartce lub je przy-
pomnij jednak o swojej intencji. Popatrz
klej. Jeśli na zdjęciu są inne obiekty
na obraz i zaakceptuj siebie jako całość.
czy osoby wytnij z niego siebie.
Taka jesteś w tym momencie i to jest
3. Zastanów się, co czujesz, patrząc na piękne.
to dziecko. Czy skupiasz się na jego
Mamy już ćwiczenie skupione na życzli-
niedoskonałości, tym czego nie po-
wości wobec siebie (nr 1) oraz uważności
trafi czy widzisz w nim potencjał?
i byciem tu i teraz (nr 2). Teraz czas na
4. Spisz wszystko, co przychodzi Ci do wspólne człowieczeństwo.
głowy, jakie cechy ma to dziecko, ja-
Nieodłącznym elementem bycia czło-
kie jest, czym możesz się zachwycić
wiekiem jest popełnianie błędów. Trudno
patrząc na nie.
jest nam jednak ten fakt zaakceptować
5. Teraz po drugiej stronie pomyśl o so- i często wymagamy od siebie bycia per-
bie TU i TERAZ. Jaka Ty jesteś, jaki fekcyjnym we wszystkim. Zapominamy,
masz potencjał w sobie, jakie pozy- że czasem te potknięcia uczą nas bardzo
tywne cechy widzisz w sobie. Rów- dużo i to dzięki nim jesteśmy w miejscu,
nież je zapisz lub zobrazuj graficznie. w którym jesteśmy teraz. Jest cała masa
Skoro jako niemowlęta zasługujemy na rzeczy, które kiedyś nie potrafiłaś, a teraz
miłość bezwarunkową to tym bardziej za- jest dla Ciebie naturalna i automatyczna
sługujemy na nią później. Jako niemowlę np. pisanie, czytanie, jazda na rowerze
wielu rzeczy nie umiałaś i nie byłaś do- czy samochodem, pływanie i cała masa
skonała, a jednak nie zasługiwałaś z tego innych rzeczy. Spróbuj teraz tego proste-
powody na pogardę czy jakiekolwiek go ćwiczenia.
inne złe traktowanie.
1. Weź do ręki pisak lub długopis i na-
Ale… pisz drukowanymi literami swoje imię
To ćwiczenie nie ma Ci pokazać, że je- od tyłu.
steś doskonałą i nic już nie musisz robić, 2. Powtórz to ćwiczenie 10 razy.
że pozostaje tylko osiąść na laurach i po-
3. Następnie zakryj pozycje od 2 do 9
dziwiać się. Oczywiście to naturalne, że
i skup się na pierwszej oraz ostatniej.
nie jesteś idealna.
4. Zobacz jakie poczyniłaś postępy.
Zapraszam Cię do kolejnego ćwiczenia,
w którym będziesz miała okazję uważnie 5. Pomyśl o tym wszystkich rzeczach,
spojrzeć na siebie. Masz wady i obszary, które chciałabyś robić lepiej. Za-
nad którymi warto popracować. Pomyśl stanów się, w którym z 10 punktów
o nich bez większego wartościowania. z tego ćwiczenia jesteś. Zobacz, jaka
Skup się na tym, że te niedoskonałości po droga już za Tobą i jak te wszystkie
prostu są częścią Ciebie tu i teraz i mo- potknięcia Cię wzmocniły.
żesz akceptować siebie taką, jaką je-
steś. Zasługujesz zarówno na akceptację,
szacunek jak i miłość.
19
JUSTYNA OPASIŃSKA Jajka zapiekane w bułkach
Rozkochałam się w gotowaniu z wielu powodów, a jed- z kremowym szpinakiem
nym z nich jest zamykanie wspomnień w smakach, tak
jak uwiecznia się chwile na fotografiach. • 2 bułki kajzerki
Za każdym razem, gdy wypycham policzki świeżymi • 1-2 ząbki czosnku
borówkami, przypominają mi się weekendy spędzone • 100g świeżego szpinaku
na działkowych ogródkach. Pamiętam to gorące powie- • 75ml śmietanki 30%
trze i słońce rażące w oczy, zapach mokrej ziemi i po- • 2 jajka
midorów ze szklarni, kiedy całą gromadą biegliśmy do • 30g sera feta
wujka, który wtedy, jako jeden z nielicznych działkow- • sól i pieprz
ców, miał u siebie ogromne krzaki borówki amerykań- • zaatar (opcjonalnie)
skiej. Fioletowe korale pęczniały przy ścieżce do bor- • oliwa z oliwek
dowego domku. Trafiały jeden za drugim do pyzatych
buzi, na których widniały ślady całodziennego biegania Czosnek drobno posiekaj i podsmażaj na nie-
po trawie, zabawy w piasku i beztroskich wspinaczek po wielkiej ilości oliwy przez 1 min. Dodaj liście
owocowych drzewach. Ileż było przyjemności i rozko- szpinaku i mieszaj do momentu, aż szpinak
szy w spływającym po brodzie borówkowym soku, który zwiędnie i zmniejszy swoją objętość. Zalej
fioletem zapisywał na podniebieniu słodycz dni wypeł- całość śmietanką, dopraw solą i pieprzem do
nionych dziecięcym śmiechem i beztroską wakacji. smaku i smaż 3-4 min.
Pamiętam też, kiedy w domku pod lasem, siadali- Odetnij wierzch bułek i wydrąż środek. Wy-
śmy z dziadkami na tarasie do śniadania. Lekki, poran- pełnij równomiernie wnętrze bułek szpinakiem
ny wiatr muskający rozespane policzki, pomidory ze ze śmietanką. Na wierzch wybij jajko, pokrusz
szczypiorkiem, twarożek i jajka gotowane zawsze na ser feta, oprósz solą, pieprzem i zaatarem.
półtwardo. Żadne nigdzie indziej na świecie nie sma- Piecz 15-20 min w 180*C (w zależności od
kowały, jak te na tarasie pod lasem. Razem z płynnym tego, jak bardzo ścięte jajka lubisz).
żółtkiem nabierałam na łyżeczkę babcine ciepło, troskę Smacznego!
i obietnicę długich dni wspólnie spędzonych w ogro-
dzie pełnym truskawek. Do tego kromki chleba grubo
posmarowane przez dziadka masłem, które rozpuszcza-
ło się na języku, tak jak my w cieniu rozłożystych sosen
na plecionym hamaku.
Tak samo dobrze wspominam niedzielne poranki,
kiedy tata często wkraczał do kuchni, by przygotować
jedyną w swoim rodzaju jajecznicę z curry. Sam zapach
tego połączenia rozlewał we mnie powolność i mięk-
kość poranka przesiedzianego w piżamach. Na patelnię
pełną złotego dobra trzeba było trochę poczekać, bo
tajemnica taty tkwiła w długo duszonej cebulce, ale kie-
dy już zajęła główne miejsce na stole, można było tylko
oddać się przytulności wspólnego śniadania i soczystym
plastrom pomidora na domowym chlebie upieczonym
przez mamę.
W moim przypadku, to właśnie dwa ostatnie wspo-
mnienia sprawiły, że długie poranki i śniadania z jajkiem
w roli głównej są dla mnie jednym z synonimów dobro-
stanu, który mogę sobie podarować, gdy tylko mam na
to ochotę. Muskam wtedy przyjemnie nie tylko pod-
niebienie, ale i wszystkie ciepłe uczucia mieszkające
gdzieś w okolicy brzucha. Lubię na tej bazie kulinarnie
podróżować w czasie i tworzyć nowe, pyszne historie.
Siadam wtedy z talerzem dobroci przy kuchennym bla-
cie, naprzeciwko okna, za którym kołyszą się osiedlowe
drzewa, albo na balkonie, kiedy pogoda dopisuje, i od-
daję się rozkoszom podniebienia.
A co pysznego pamiętają Twoje kubeczki smakowe?
20
 KASIA PISUL A

Mandala dobrostanu
Wzorowana na Kole Życia — narzędziu coachingowym, które pomaga określić poziom satysfak-
cji w poszczególnych dziedzinach. Podziel koło na części tak, jakbyś kroiła tort. Przypisz każdej
z sekcji wybrany obszar (np. zdrowie) lub wartość (np. intuicja). Wypełnij mandalę kolorami
i wzorami uwzględniając to, w jakim stopniu czujesz zadowolenie w danej dziedzinie. Dzięki
temu zobaczysz, jak ma się twój dobrostan. Co działa? Co chcesz wzmocnić? Możesz powta-
rzać to ćwiczenie co jakiś czas i w ten sposób obserwować zachodzące zmiany.
Owocnych odkryć!

Wpisz te wartości, które są dla Ciebie szczególnie ważne. Możesz też wybrać z poniższych:
• Zdrowie fizyczne • Dobrostan emocjonalny • Intelekt • Relacje • Życie zawodowe • Finanse
• Duchowość • Kreatywność • Odpoczynek • Zabawa • Rozwój osobisty • Przyjaźń • Rodzina

21
Ilustracja: Wera Wereszczyńska @werawereszczysnka
 AKARA BUDNY
2024 rokiem
cyfrowej higieny
Kiedyś to było nie to co teraz
Jeszcze 100 lat temu za dobrostan uzna-
waliśmy bieżącą wodę czy elektryczność.
Baliśmy się lekarza bardziej niż kowala wy-
rywającego zęby. Krowa była dla rodziny
bardziej cenna niż dziecko, a dostęp do
wiedzy mieli tylko majętni.
Kolejne 100 lat wstecz niewiele się różniło,
ale jakże ogromne zmiany można dostrzec
na przełomie życia naszych dziadków, ro-
dziców czy nawet patrząc jedynie na lata
XXI wieku!
Dziś rzadko poddajemy refleksji jaką obfi-
tość bodźców, dostęp do naukowych tre-
ści, czy kontaktów oferuje nam codzien-
ność.
Nieświadomi, w którym momencie nadmiar
doznań, powiadomień i informacji przytła-
cza nas, a świat cyfrowy przesłania nam co-
dzienność brniemy w to jak ćma do świecy.
WSTAWKA Z LEMA - OBŁOK MAGELLANA 1955r
„(...)Posługujemy się nim dziś, nie myśląc
wcale o sprawności i potędze tej olbrzy-
miej, niewidzialnej sieci opasującej glob;
czy w swej pracowni australijskiej, czy w ob-
serwatorium księżycowym, czy w samolocie
– ileż razy każdy z nas sięgał po kieszonko-
wy odbiornik wywoławszy centralę Bibliote-
ki Trionów, wymieniał pożądane dzieło, by
w ciągu sekundy mieć je już przed sobą na
ekranie telewizora.(...)”
23
Nadmiar
Kiedy telefon z narzędzia do kontaktu
i ułatwienia życia stał się utrudnieniem,
zniewoleniem i barierą w relacjach mię-
dzyludzkich?
Czy wynajdując przewody telefoniczne na
długie dystanse w 1927 roku A.G. Bell spo-
dziewał się, że niespełna 100 lat później te-
lefon będzie życiowym centrum dowodze-
nia determinującym naszą codzienność?
Niedomiar
Ulegliśmy, a przede wszystkim my kobiety
uległyśmy, w sumie, śmiem zaryzykować
stwierdzenie, ulegałyśmy zawsze pre-
sji ogółu. Niegdyś było to wąskie grono
współtowarzyszek niedoli w gospodar-
stwie, czy najbliższemu otoczeniu. Obec-
nie jesteśmy każdego dnia bombardowane
świadectwami idealności kobiet. Zadbane,
uśmiechnięte, fantastyczne matki, podróż-
niczki, przedsiębiorczynie szczebioczą zza
szybki, że wystarczy chcieć, a wszystko to
kwestia organizacji. Wiadomo – chcemy
sprostać oczekiwaniom społecznym, więc
dzielimy włosa na czworo. Więc zamiast z
uważnością obserwować potomka układa-
jącego niezdarnie, ale najpiękniej wieżę z
klocków, podajemy mu smartfona, jedno-
cześnie z wyrzutami gotując ziemniaki i od-
pisując na maile. Chcąc prowadzić piękne,
wypełnione po brzegi doznaniami życie
jak idolki zza szybki, znów wykorzystujemy
nasze okno na świat i w biegu wrzucamy
selfiaczka z przyklejonym uśmiechem, ugi-
nając się pod wyrzutami sumienia i poczu-
ciem niespełnienia.
Uważność, świadomość
i równowaga
Od ponad 10 lat większość z nas dzierży
w rękach narzędzie wszechpotężne – ka-
wałek szybki i elektroniki z dostępem do
bezgranicznego źródła wiedzy, rozryw-
ki i nierzadko złudnej społecznej przy-
należności. Jesteśmy samotni – szukamy
wsparcia, jesteśmy znudzeni – poszukuje-
my rozrywki, jesteśmy zagubieni – szukamy
rozwiązań. Czasu nie cofniemy. Nie pozba-
wimy się zdobyczy technologii, które wie-
lokrotnie udowodniły, że świadomie wyko-
rzystywane niosą więcej dobra niż zła.
Poznajemy pokrewne dusze, zgłębiamy taj-
niki swoich pasji, dowiadujemy się o pięk-
nych miejscach na ziemi, rozsyłamy w świat
prośby o pomoc podczas małych i dużych
tragedii, zapewniamy dostęp do wiedzy
mało majętnym i oddalonym od dużych
aglomeracji.
Spróbujmy nie ograniczać się do korzysta-
nia z social mediów. Czerpmy ze skarbnicy
wiedzy pełnymi garściami i nauczmy tego
też nasze dzieci.
Bądźmy świadomi zagrożeń, jakie pły-
ną z ekranów – od promieniowania, po
zbędne emocjonalne dyskusje na grupach
internetowych, czy włamania do naszych
domów podczas ochoczo raportowanych
wczasów.
A jak często z ciekawością spoglądamy
na naszych bliskich? Czy chwytamy ich za
rękę lub głaszczemy po policzku? Przecięt-
ny człowiek spogląda na smartfon 85 razy
dziennie. Ana bliskich, na książki, przyrodę,
czy w dal przez okno…?
Postarajmy się o równowagę, dzięki niej
dostęp do “kieszonkowego odbiornika”
24
będzie naszym sprzymierzeńcem. Jeżeli je-
steśmy rodzicem, tym bardziej nasze młode
są zwierciadłem naszych postępowań.
FOMO - STRACH PRZED
ODŁĄCZENIEM
Spowodowany potrzebą przynależ-
ności którą zaspokaja nam korzysta-
nie z social mediów.
Myśl, o kilku dniach bez kontaktu ze
światem napawa Cię strachem? Za-
pisz sobie dane przyjaciół - nr tele-
fonu i adres, zawsze będzie można
skontaktować się z nimi w sposób
zamierzchły :)
TEST NA FOMO
Minimum 3 TAK - zalecane wsparcie
psychologa
1. Nie wyobrażam sobie dnia bez
internetu?
2. Zdjęcia publikuję zaraz po
zrobieniu?
3. Relacjonuję w social mediach
moje życiowe kroki?
4. Regularnie sprawdzam ilość
polubień swoich publikacji?
5. Po obudzeniu sprawdzam nowe
powiadomienia i wiadomości
w telefonie?
Cyfrowy dobrostan możliwy
jest jedynie zachowując
cyfrową higienę.
Techniczne Filary cyfrowej higieny:
1. Zarządzanie hasłami: najlepiej uży-
waj generatora silnych haseł i prze-
chowuj je w menedżerze haseł.
2. Ogranicz dostęp do swoich danych
 osobowych poprzez kontrolowanie
ustawień prywatności na platfor-
mach internetowych.
3. Dbaj o systemy antywirusowe na
swoich urządzeniach oraz regularnie
aktualizuj oprogramowanie.
4. Twórz kopie zapasowe swoich da-
nych – zdjęć dokumentów i wszyst-
kiego, co ważne.
5. Zachowaj czujność podczas każdej
rozmowy telefonicznej – nawet jeżeli
na ekranie telefonu widnieje nazwa
twojego banku, Oszuści umieją się
podszywać. vishing - przestępstwo
polegające na wyłudzeniu od nas
danych potrzebnych do dokonania
przelewu z konta
6. Używaj weryfikacji dwuetapowej
Mentalne Filary cyfrowej higieny
1. Ustal jasne granice czasowe offline.
Smartfony oferują nam narzędzia
kontroli czasu spędzanego przy kon-
kretnych aplikacjach.
2. Wykorzystuj cyfrowy świat jako źró-
dło wiedzy, wartościowego kontaktu
z ludźmi czy nauki.
3. Wyłącz powiadomienia w ustawie-
niach aplikacji.
4. Bądź świadomym użytkownikiem.
Oceniaj samopoczucie swoje oraz
domowników po skorzystaniu lub
odłączeniu od urządzeń.
5. Bądź czasem offline, Bez przymusu,
bez konieczności i uważnie obserwuj
swoje odczucia.
6. Podczas spotkań towarzyskich scho-
waj smartfona.
7. Ćwicz uważność. Pilnuj, aby podczas
analogowych czynności nie sięgać
odruchowo po smartfona
8. Świadomie sięgaj po urządzenia cy-
25
frowe. Nie odblokowuj ekranu bez-
celowo.
9. Ustal świadomy plan korzystania
z urządzeń cyfrowych przez wszyst-
kich domowników.
10. Masz dzieci? Obdaruj ich smartfony
kontrolą rodzicielską i limitami czasu.
11. Jeżeli praca zawodowa skłania cię
do długich godzin przed ekranem za-
inwestuj w okulary chroniące przed
niebieskim światłem bombardującym
nas z monitorów.
12. Codziennie przed snem poczytaj
książkę, poćwicz, posłuchaj muzyki
zamiast scrollować telefon.
13. Jeżeli odczuwasz, bądź obserwujesz
u domowników problemy psychiczne
związane z nawykami cyfrowymi, szu-
kaj pomocy u terapeutów lub w gru-
pach wsparcia.
14. Pamiętaj, że dbając o dobrostan psy-
chiki możesz w pełni wykorzystać
zalety ery cyfrowej, jednocześnie nie
izolując się od analogowego świata.
Prawo jazdy na Internet
Rozwój cywilizacyjny jest nieodwracalny.
Na początku rozwoju motoryzacyjnego
nikt nie wyrabiał prawa jazdy, a początki
cyfryzacji nie obudziły naszej czujności.
Obecnie, po 10 latach smartfonowego
boom-u, wiemy jak bardzo potrzebu-
jemy ich w naszym życiu, równoważnie
ze świadomym czasowym blackoutem.
Nie bójmy się wsparcia psychologiczne-
go, korzystajmy w pełni świadomi kon-
sekwencji wynikających
z nadmiaru przewijania
ekranu, sprawdzania
powiadomień czy
„Internet nie jest
światem na niby,
złudności wyretuszo- jest kawałkiem
wanych zdjęć. realnego świata”.
 Czerpania garściami z warto-
ściowych treści, odkopywania
zapomnianej rodziny, inspira-
cji na relaks i uważności Na
ten rok cyfrowej higieny życzę
Wam kobiety z całego serca.
Bo dobrostanu cyfrowego do-
świadczymy tylko będąc świa-
domym i zachowując higienę
cyfrową.
Akara Budny

Gdzie szukać wsparcia?

• 800 100 100 - dla rodziców dzieci
skrzywdzonych w internecie
• Zgłaszanie nielegalnych treści
w internecie: https://dyzurnet.pl
https://incydent.cert.pl
• Najnowsze pomysły na oszustwa
w sieci i porady jak się chronić:
https://www.gov.pl/web/baza-
wiedzy/cyberbezpieczenstwo

Źródła:

Odpłyń
• NASK - materiały online dotyczące cyberpro-
filaktyki https://cyberprofilaktyka.pl/blog/
cyfrowy-dobrostan--jak-osiagnac-rownowa-
ge-i-ksztaltowac-zdrowe-nawyki_i30.html

w dźwięki,
• Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę https://cy-
berprofilaktyka.pl/publikacje/poradnik-cy-
frowy-dobrostan.pdf

poczuj się
• Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego
badania uczniów – 2021 r _media_2021_09_
Thinkstat_Nastolatki_3.0-Digital.pdf

dobrze
• Cyfrowy Skaut https://cyfrowyskaut.pl/blog-
-cyfrowy-skaut/
• Młodzi Cyfrowi. Nowe technologie. Relacje.
Dobrostan, Maciej Dębski / Magdalena Bigaj
https://dbamomojzasieg.pl/wp-content/
uploads/2019/12/Mlodzi-Cyfrowi.-Nowe- Zeskanuj kod
-technologie.-Relacje.-Dobrostan_ksiazka. QR i posłuchaj
pdf kompasowej playlisty
• Digital for Good Richard Culatta przygotowanej przez
Roksanę Jasińską.

26
Grafika: Rymika Myślicka-Oberbek
Ilustracja: Ilona Celina Rorzkowska-Witowska @by.ilonacelina
 PAULINA STANISZEWSKA

Zmysłowa droga
do dobrostanu
Ostatnio odkryłam, że niesamowicie na mój nastrój i samopoczucie wpływa za-
pach, który unosi się wokół mnie. Bardzo lubię zapalić sobie świecę sojową lub
wosk do kominka, kiedy pracuję lub wprowadzam moje ciało i umysł w stan relaksu
np. czytając. Zazwyczaj korzystam ze świec sojowych czy wosków opartych na
olejkach eterycznych lub z samych olejków.

Czym jest aromaterapia?

W dużym skrócie jest to wykorzystanie olejków eterycznych, ale też kadzideł czy ziół do od-
działywania na nasze samopoczucie, umysł, zdrowie zarówno psychiczne jak i fizyczne. Zmysł
węchu jest bardzo silny, a zapach do mózgu przenika bardzo szybko. Kontakt z zapachem po-
budza odpowiednie punkt w układzie limbicznym co sprawia, że aromaterapia jest bardzo sze-
roką dziedziną medycyny alternatywnej.

Jak korzystać z olejków eterycznych ?

Należy pamiętać, że olejki eteryczne to produkty naturalne, pochodzenia roślinnego. Ich do-
broczynne działanie było znane już w starożytności. Obecnie możemy z nich korzystać na kilka
sposobów.

1. NAWANIANIE POWIETRZA za pomocą odpowiedniego sprzętu np. dyfuzorów parowych

czy ultradźwiękowych, nawilżacz powietrza przeznaczony do olejków, kominek na olejki,
nebulizator do olejków.

2. INHALACJE – wdychanie nosem zapachu prosto z butelki, wąchanie przedmiotów nakra-

pianych olejkiem, inhalacje parowe, pod prysznicem (kilka kropel nanosimy na szklaną
ścianę kabiny prysznicowej.

3. KĄPIELE AROMATERAPUTYCZNE – kilka kropel wybranego olejku eterycznego mieszamy

z olejem bazowym (kokosowy, jojoba, olej z pestek winogron) lub z bazą emulgującą
(szampon, żel pod prysznic, płyn do kąpieli). Mieszankę dodajemy do czystej wody, ni-
gdy nie dodajemy olejku bez oleju lub bazy. Warto wcześniej odbyć próbę uczuleniową.

4. MASAŻE AROMATERAPEUTYCZNE – 20-30 mililitrów oleju bazowego mieszamy z 5 ml

wybranego olejku eterycznego. Gotową mieszankę rozprowadzamy po ciele.

5. INNE – możemy też używać świec oraz wosków zawierających olejki eteryczne, sztyfty
z olejkami, mgiełki z olejkami, biżuteria aromaterapeutyczna, patyczki ratanowe z dyfu-
zorem oraz perfumy aromaterapeutyczne.

29
Jak widzisz sama sposobów na korzystanie z aromaterapii jest wiele. Warto spróbować kilku,
poeksperymentować i wybrać to, co najbardziej nam pasuje. Pamiętaj jednak, by zawsze zapo-
znać się z informacjami na temat olejków, szczególnie tych związanych z bezpieczeństwem ich
stosowania. Zapewne zdajesz sobie sprawę z tego, że olejków eterycznych jest bardzo dużo,
dlatego chciałabym Ci ułatwić wybór i postanowiłam przedstawić kilka, które pomogą Ci za-
dbać o Twój dobrostan i zaspokoić Twoje potrzeby.

Olejek z drzewa herbacianego

Nie sposób pominąć ten olejek! Jest jednym z najbardziej przebadanych olejków eterycznych,
a jego właściwości są potwierdzone naukowo. A jakie to właściwości? Działa przeciwzapal-
nie, przeciwgrzybicznie, przeciwwirusowo i antybakteryjnie. Będzie w takim razie wsparciem w
przypadku przeziębienia, zapalenia ucha, chorych zatokach czy gardła. Mój dobrostan bardzo
poprawia, kiedy używam go na wypryski na mojej twarzy. Nakładam punktowo na zmiany przy
pomocy patyczków do uszu lub dodaje krople do maseczki z glinki. Niech nie zmyli Was jego
nazwa, bowiem zapachem nie przypomina herbaty w najmniejszym stopniu. Ma zapach raczej
medyczny, apteczny. Na pewno nie dla każdego, ale ja bardzo go lubię.

Olejek lawendowy
Jest bardzo uniwersalny i co ważne bezpieczny dla dzieci. Ze względu na szerokie spektrum
działania warto mieć go w domu, by wykorzystywać samodzielnie lub mi ten napięciowy,
spowodowany stresem), ułatwić sobie zasypianie, zmniejszyć stres czy w momentach silnych
emocji, łagodząc je i wspomagając relaksację. Przydatny jest również w przypadku problemów
skórnych.

Olejek z bergamotki
To idealny wybór, jeśli potrzebujesz poprawić sobie nastrój albo pobudzić się do działania.
Pomoże przywrócić Twój dobrostan, gdy masz kłopoty ze snem, stany leszając go z innymi olej-
kami. Możesz stosować go, aby złagodzić ból głowy (równieżękowe, dużo stresu. Możesz sięgać
po niego w czasie bólów miesiączkowych, ale również kiedydoskwiera Ci PMS. Jego delikatny
cytrusowy zapach znasz zapewne z herbaty Earl Grey jest bardzo przyjemny i energetyzujący.

Olejek z mięty pieprzowej

Ten olejek to idealny wybór, jeśli chcesz pobudzić się do działania i dodać sobie energii. Jego
zapach sprawia, że nasz umysł się pobudza, dodaje również pewności siebie, wzmacnia kon-
centrację oraz sprzyja kreatywności. Olejek ma także właściwości chłodzące, dlatego będzie
doskonałym wyborem, jeśli chcesz rozluźnić swoje mięśnie masażem. Możesz sięgnąć po niego
również, kiedy chcesz zmniejszyć bóle miesiączkowe albo przy wsparciu leczenia stanów de-
presyjnych, lękowych itp.

30
Olejek cytrynowy
Ten olejek charakteryzuje się świeżym, lekkim, cytrusowym oraz lekko kwaśnym zapachem. Jest
dobrym olejkiem do dyfuzji w miejscach, w których przebywa dużo osób z tego względu, że
jego zapach raczej odpowiada większości ludzi. Należy pamiętać, że jest to olejek fototoksycz-
ny, dlatego po jego użyciu na skórę należy odczekać 12 godzin z wystawianiem jest na działanie
promieni UV. Sięgnij po niego w chwilach obniżonego nastroju, problemów skórnych, przezię-
bienia. Sprawdzi się również na poprawę koncentracji oraz kiedy chcesz obniżyć poziom stresu.

Mieszanka na dobry sen

Z łyżką oleju bazowego zmieszaj:
• 3 krople olejku lawendowego
• 2 krople olejku z bergamotki
• 1 krople olejku lawendowego Mieszanka
Powstałą mieszankę wmasuj w kark. na bóle menstruacyjne
• 30 ml oleju bazowego
• 6 kropli olejku z szałwi muszkato-
łowej
• 10 kropli olejku olejku z lawendy
Za wsparcie • 5 kropli świeżego imbiru
aniu
w opracow
d zi ę ku jemy
tekstu Powstałą mieszanką wykonaj
o ny.
Urulu Harm masaż podbrzusza.
Instag ra m :
i
@urulu_olejk

ANNA MUSIEL AK
Daj o sobie znać!

Cześć, tu Ania. Jestem edukatorką olejkową, ambasadorką dobrostanu. Pokazuję, jak

można wesprzeć organizm w różnych aspektach życia naturalnymi metodami.
W 2022 roku zdiagnozowano u mnie złośliwy nowotwór. Po operacji moja odporność
była tak słaba, że zwykły katar trwał dużo dłużej niż zazwyczaj. Mam dzieci w wieku
szkolnym, więc infekcje w naszym domu się nie kończyły. Byłam zmęczona tą sytuacją
i zaczęłam szukać rozwiązań, które pomogłyby nam w naturalny sposób zadbać o do-
brostan całej rodziny. Usłyszałam wtedy o czystych olejkach eterycznych, które mają właściwości
terapeutyczne. Zamówiłam pierwszą apteczkę i zaczęliśmy je stosować. Wiedza i wsparcie, które
dostałam od swojej doradczyni olejkowej, były nieocenione. Z każdym dniem poznawałam nowe moż-
liwości, które może mi dać dosłownie kropla olejku! Zakochałam się w olejkowym świecie i postanowi-
łam dzielić się tym dobrem z innymi. Na Facebooku pokazuję działanie olejków, prowadzę warsztaty
i lekcje olejkowe - omawiam wtedy zasady bezpiecznego ich używania, dzielę się doświadczeniem
i wiedzą w tym zakresie. Zapraszam Was do tego pachnącego świata - każdy odnajdzie w nim coś
dla siebie. Warto dzielić się tym, co mamy najlepsze!
FB: „Anna Musielak - Świat olejków eterycznych”
insta: @pracownia.ani
31
 SYLWIA BUJKO

Dzieci nie
potrzebują
szczęśliwych
matek
Któż z nas nie zna powiedzenia „szczę-
śliwa mama to szczęśliwe dziecko”?
I któż z nas nie pragnie szczęścia dla
swoich dzieci? Podskórnie czujemy jed-
nak, że to cel niemożliwy, a niemożliwe
cele frustrują. Jeśli zatem nie szczęście
jest celem, to co?

Presja szczęścia unieszczęśliwia – to dopie-

ro paradoks. Macierzyństwo, jak nic innego,
konfrontuje nas ze skrajnymi i wykluczający-
mi się uczuciami: od pełni miłości okraszonej
przytłoczeniem, przez pośpiech, żal i smutek,
po radość i dumę w cieniu zmartwień o zdro-
wie i rozwój. Nie ma dnia, żebyśmy siebie nie
pytały: Jak to wszystko pogodzić? Czemu mi
to nie wychodzi? Co mogę zrobić lepiej?
Sięgamy po mądre (mniej lub bardziej) po-
radniki, śledzimy mądrych (raczej mniej niż
bardziej) ekspertów online, przeczesujemy
Internet, czytamy badania naukowe. I być
może szybciej niż później opadają nam ręce.
I dobrze! To jest ten moment, kiedy możemy
się zatrzymać i stwierdzić: „OK, wiem czego
chcę dla swoich dzieci i czego moje dzie-
ci chcą ode mnie”. Ale prawdziwe pytanie
brzmi tutaj: Czego potrzebuję dla siebie
i czego potrzebują moje dzieci? Mała, ale
znacząca różnica, bo chcieć, a potrzebować
Ilustracja: @pracownia.ani

to różne pojęcia.
Nawet jeśli, chcemy niemożliwego (pełni
szczęścia dla dzieci), to potrzebujemy dziś
czegoś realnego: autentycznych relacji, całe-
go spektrum emocji, bogactwa doświadczeń

32
i – przede wszystkim – wewnętrznego spokoju. regulation), to proces ciągłej nauki: innego
W chaosie świata zewnętrznego to spokojna myślenia o sobie, relacjach i zdarzeniach.
przystań w domu jest tym, czego dziś potrze- Zauważania tego, co nam służy, a co prze-
bujemy my dorośli dla siebie i dzieci. Spokój szkadza. Na jakie bodźce (stresory) mamy
jednak nie oznacza medytacji zen i tybetań- odporność, a na jakie wrażliwość. Przestaje-
skich gongów. Spokój to dojrzała przestrzeń, my etykietować, oceniać, porównywać, bo
w której reagujemy adekwatnie do potrzeb każdy układ nerwowy jest unikatowy. Ale też
małych osób, które w pełni na nas polegają. nie osiadamy na laurach („już tak mam”), tylko
Kluczowa jest tu adekwatność i wyczulenie na odpowiedzialnie nawigujemy między streso-
potrzeby. Każde dziecko – co oczywiste – jest rami, bo regulowanie własnego stresu i emocji
inne, a to oznacza różnorodność po- to jednocześnie modelowanie dla naj-
trzeb i ich natężenia. Rzadko kiedy młodszych. Patrzą na nas i czerpią
jesteśmy idealnie zgrani i podob- pełnymi garściami: małe mózgi są
Projekt Holimama
ni w naszych potrzebach, a naj- Strona: www.sylwiabujko.pl podłączone do tych dorosłych
częściej to na tym tle się ście- FB Fanpage: niczym do routera wifi – odbie-
ramy i frustrujemy w relacjach. @holistyczniedlamam rają każdy sygnał i regulują się
FB Grupa: Mądre Mamy
I znów: to dobrze! Bo właśnie na tej samej częstotliwości.
IG: @sylwiabujko.pl
takich prawdziwych lekcji życia YT: Kanał Sylwia Bujko O tym musimy pamiętać i to
potrzebują dzieci w bezpiecznej czyni rodzicielstwo takim wyma-
więzi rodzinnej: nauki komunikacji, gającym zadaniem. Samoregulacja
stawiania i respektowania granic, napra- to odpowiedzialność dorosłego i musi
wiania błędów, wyrażania swojej autentyczno- pojawić się najpierw wiele, wiele razy, zanim
ści z szacunkiem dla przestrzeni innych. Trud- doświadczymy jej u najmłodszych. Może jed-
ne? I to jak! Na szczęście jest jedna metoda, nak „presja szczęścia” choć trochę zmaleje,
która praktycznie łączy budowanie zdrowych bo dzieci potrzebują przede wszystkim sa-
relacji i pielęgnowanie spokoju (rozumianego moregulacji do optymalnego rozwoju. Kiedy
jako wyregulowany układ nerwowy): Self-Reg. skupimy się na tym, dobrostan pojawi się sam.
Self-Reg, czyli metoda samoregulacji (self-

HEJ, JESTEM ANIA!

Daj o sobie znać!

Kreatywna dusza. Potrzebę wyrażania siebie w tworzeniu czułam od zawsze, a teraz wreszcie mam
odwagę to robić! Moją największą inspiracją są kobiety. Działać dla nich i mówić o nich bardzo
pomogły mi emigracja i macierzyństwo. Stworzyłam mój mały azyl o nazwie pra-
cownia.ani. Maluję akwarelami, jest to moja medytacja. Tworzę obrazy, ilu-
stracje, zakładki oraz personalizowane prace. Z wielką radością prowa-
dzę warsztaty pełne relaksu w Niderlandach. Uczę, jak zacząć przygodę
z akwarelą, i organizuję rozwojowe spotkania dla kobiet. Działam na
wielu płaszczyznach, łączę siły z innymi kobietami. Pomagam im w pro-
cesie malowania intuicyjnego. Wspólnie medytujemy, jesteśmy razem,
inspirujemy się i wspieramy. Uwielbiam czuć dobrostan, który wypływa
z siostrzanych więzi. Zapraszam Cię do mojej przestrzeni wypełnionej
ciepłem z serca. Rozgość się i połącz z kobietami takimi jak Ty.

insta: @pracownia.ani
ALEKSANDRA LEIDICKE

Mamo,
odpocznij!

Mamo odpocznij. Cały dzień

jesteś na wysokich obrotach.
Rano zrobiłaś pożywne śniada-
nie, ucałowałaś obolałe kolano,
przykleiłaś dwa plasterki na te
WIELKIE małe rany. Przeszukałaś
cały dom, by znaleźć TEGO Misia.
Ugotowałaś obiad, posprzątałaś. Byłaś
na placu zabaw i na szybkich zakupach,
bo dziś się skończył ulubiony jogurt. Po po-
wrocie, w domu, wita Cię bałagan i Twoja zim-
Mamo odpocznij. Synowi trzeba kupić nowe
na, nietknięta kawa.
buty, bo już wyrósł i nie będzie miał w czym je-
Mamo odpocznij. Jak ostatnio patrzyłaś w lu- chać na wycieczkę, córka potrzebuje spodni,
stro spostrzegłaś, że trzeba je umyć. Może bo wszędzie dziury na kolanach. Mąż też pro-
te plamy, przyćmiły Ci własne odbicie. Worki sił o coś. Co to było? A, nowy dres do biega-
pod oczami, szarą cerę, pierwsze siwe włosy, nia! Znów trzeba jechać na zakupy.
zmarszczki, fryzura trochę się rozpadła, po
Mamo odpocznij. Lato się zbliża, pora o sie-
tych szaleńczych tańcach do „Jadą jadą mi-
bie zadbać, myślisz. Miałaś w planach zrobić
sie...”.
dziś trening, gdy córka pójdzie na drzemkę.
Mamo odpocznij. W nocy wstawałaś 5 razy, bo Jednak w drodze powrotnej z zakupów za-
jedno dziecko chciało jeść, a drugiemu spadła snęła i już drzemki w domu nie będzie. To nic,
kołdra. Potem szukałaś potwora w szafie, żeby rozkładasz matę, przecież możesz ćwiczyć
udowodnić, że go tam nie ma i można pójść z dziećmi! Ale po kilku asanach, tak się dzie-
spać. O 6 nad ranem bosa, zimna stópka przy- ciom spodobał pies z głową w dół, że prze-
szła ogrzać się o Twój ciepły brzuch. Dostałaś robiliście cały zwierzyniec! Śmiechu było co
najsłodszego buziaka w oko i na dobre obu- niemiara.
dził Cię radosny okrzyk: „Kocham Cię Mamo!”.
Mamo odpocznij. W weekend koleżanka syna
Mamo odpocznij. Zupę pomidorową i naleśni- ma urodziny. Prezent trzeba kupić. Co ona
ki robisz z zamkniętymi oczami. A tak lubisz lubi? Chyba Elsę. To Ci przypomniało, że za
kuchnię azjatycką, ale to może na wakacjach miesiąc są urodziny córki. Jaki tort zrobić?
jakąś knajpkę znajdziesz, po tym jak dzieci Jaki prezent ją ucieszy? Jakie dekoracje przy-
zjedzą pizzę. Na razie szkoda, by się zmarno- gotować? Peppa czy syrenki, a może coś się
wało, to dokończyłaś obiad po dzieciach. już zmieniło…

Foto: Izabella Garbarz @bellove.studio

34
Mamo odpocznij. Już niedługo wakacje. Nie obcasy, czy jednak coś na płaskim, by prze-
odpoczniesz, ale to będzie super rodzinny tańczyć całą noc, jak kiedyś... Gdy stoisz już
czas! Tylko gdzie pojechać? Muszą być atrak- gotowa do wyjścia, Twój syn jakoś niewyraźnie
cje dla dzieci, pora zarezerwować aparta- wygląda. Szkliste oczy, wypieki na twarzy. Nie,
ment lub domek! A może by pojechać razem to niemożliwie! A jednak… Gorączka! Zosta-
z Nowakami? Oni też mają dzieci w tym sa- jesz w domu, bo nikt tak nie utuli, jak mama.
mym wieku. On trochę narzeka, ale mają z mę- Jeszcze będzie okazja na wyjście, a teraz on
żem wspólne tematy, no i mogą razem biegać. Cię potrzebuje…
Z nią fajnie się gada. No i najważniejsze, dzieci
Mamo odpocznij. Napij się ciepłej kawy. Weź
będą zadowolone z towarzystwa! A może na- gorącą kąpiel. Idź do toalety sama. Kup tę
wet uda się wieczorem wyjść na randkę, raz nową sukienkę. Zapisz się do fryzjera i ko-
Wy raz oni, jak dzieci zasną. smetyczki, bo wiesz co? Ty też jesteś WAŻNA!
Mamo odpocznij. Syn musi iść do dentysty, A może nawet najważniejsza! Poczytaj książkę
córka ma przegląd dwulatka i wizytę u okulisty. dla siebie. Pomedytuj. Idź na spacer SAMA.
Psycholożka w przedszkolu poleciła wybrać Bez Ciebie świat tych małych istot się zawa-
się do fizjoterapeuty, to może od razu dwójkę li. Dlatego dbaj o SIEBIE! Proś o pomoc. De-
zapiszę. leguj zadania. Nie jesteś w tym sama! Gdy Ty
będziesz wypoczęta, zadbana, gdy będziesz
Mamo odpocznij. Dziś miał być Twój wiel-
czuć się piękna, gdy będziesz szczęśliwa, to
ki dzień. Pierwsze wyjście odkąd nie karmisz
ich świat będzie jeszcze piękniejszy!
piersią. Babski wieczór! Szykowałaś się już od
tygodnia. Wiedziałaś, co założysz, co zamówisz Mamo odpocznij!
w restauracji. Biłaś się z myślami czy włożyć

MY, WSPÓŁCZESNE KOBIETY, MY, WSPÓŁCZESNE MAMY -

DZIĘKUJEMY, NIE NARZEKAMY!
Daj o sobie znać!
Macierzyństwo i kobiecość – to dwa słowa klucze spektaklu „Łoo! Matko!”.
Twórczyniami przedstawienia są młode mamy: Magdalena Banachowicz i Kin-
ga Rybarczyk. W tym procesie wspiera je reżysersko, niczym położna, Barbara
Prądzyńska. Spektakl ma na celu wspierać kobiety, uwrażliwiać społeczeństwo
na potrzeby młodych mam, mierzyć się ze stereotypami i mitami na temat ma-
cierzyństwa, uświadamiać na temat depresji poporodowej i promować zdrowie
psychiczne przyszłych i obecnych mam. Spektakl powstał przy współpracy z Cen-
trum Kultury Zamek w Poznaniu.

Matronat: Fundacja “Matecznik”, Fundacja Julii Woykowskiej, Fundacja Czas Kobiet,

Fundacja Centrum Praw Kobiet, Fundacja “Przy Tobie”

NAJBLIŻSZE SPEKTAKLE:
24 maja, piątek 19.00 i 25 maja, sobota, godz 17, Teatr Ósmego Dnia W Poznaniu,
bilety dostępne na stronie teatru.
Insta: spektakl_lomatko
35
 MAŁGORZATA SZABLEWSKA-PUCHOWSKA

W poszukiwaniu
utraconego dobrostanu
Utraciłam swój dobrostan.
A może wcale go nie było? Lub gdzieś tam był, lecz ja
nie poświęcałam mu wystarczająco dużo czasu i uwa-
gi. Zawsze za to znalazłam czas na dokręcenie sobie
śrubki, wbicie szpilki i wypicie kawy z wewnętrznym
krytykiem. Nie stroniłam od łez, gdy brakowało sił,
jednak roniłam je w ukryciu z towarzyszącym uczuciem
wstydu i niską samooceną. Nie wiedziałam, że wolno
mi płakać, że mogę wylać ich całe morza, a nawet i
oceany, by oczyścić razem z nimi to, co nagromadzi-
ło się we mnie przez lata. Świetnie wyszkoliłam się w
gryzieniu w język i dzielnym znoszeniu swoich trosk w
ciszy i pokorze, zamiast wykrzyczeć je całemu światu,
aby przyniosło to ulgę. Wszakże mówią, że “cierpienie
uszlachetnia”, więc uszlachetniałam samą siebie przez
wiele lat do czasu, aż zrozumiałam, że powinnam o sie-
bie zadbać, dostrzec i docenić.
Postanowiłam odnaleźć się w tym obco mi brzmiacym
słowie, jakim był “dobrostan” i sprawić, by to słowo
“ciałem się stało”. Nie czytać tylko o nim, a zacząć
praktykować w swoim życiu. Znajdując czas na co-
dzienną medytację, na błagalne i pochwalne modlitwy.
Pobyć w końcu sama ze sobą, przytulić się, zapisać kil-
ka zdań pełnych wdzięczności w kalendarzu. Poczułam
skrywane w ciele emocje i pozwoliłam, by przetoczyły
się przeze mnie, zamiast kolejny raz je tłumić, a sta-
re schematy, według których funkcjonowałam, prze-
taczały się razem z nimi. Puszczały jedne blokady, a
inne nieuświadomione wychodziły na powierzchnię.
Wybrałam się w tę drogę do odzyskania samej siebie
chociaż nie była ona usłana różami, a raczej wyboista i
pełna zakrętów. Nadal nią podążam, bo jeszcze sporo
pracy przede mną.
Uczę się zauważać siebie, swoje potrzeby i stawiać
Obraz: Małgorzata Szablewska-Puchowska

je na pierwszym miejscu. Tupnąć nogą, gdy trzeba i

wyznaczyć granice. Staram się znaleźć czas na chwi-
le wytchnienia, odprężenie się i wyspanie. Dopinguję
samą siebie w dążeniu do wyznaczonych celów i śpie-
wam pieśń pochwalną, by świętować sukcesy. Karmię
ciało tym, co mu służy, niespiesznie celebrując każ-
dy posiłek i wypijany łyk ciepłej herbaty. Wystawiam
twarz do słońca i dziękuję za każdy jego życiodajny
promień, czując radość w sercu, że stoję w końcu po
swojej stronie.

36
 DARIA PASZKOWSKA

Spirala dobrostanu
Dla mnie DOBRO STAN to stan, w którym głęboko w sobie. Na wielu
płaszczyznach odczuwam, że jest mi dobrze.

Zapraszam Cię do krótkiej zabawy. Przedstawiam Ci SPIRALĘ, która pomoże

Ci znaleźć odpowiedź na pytanie, jak możesz zrobić kilka kroków w kierunku
swojego dobrostanu. Zacznij od zewnętrznej części okręgu i powoli, w swoim
rytmie eksploruj temat czucia się dobrze przy pomocy kolejnych pytań.

Opracowanie graficzne: Paulina Wesołowska

37
 ABC Dobrostanu
Z MARTĄ IWANOWSKĄ-POLKOWSKĄ
ROZMAWIA EWELINA WOLSKA-BARTZ

Marto, opowiedz nam o swoim związku z do- wyrozumiałość, by nie zacząć siebie karać za
brostanem. to, jak było wcześniej. I to zauważenie było
Tak naprawdę, myśląc o dobrostanie, znacznie właśnie moim impulsem. Stwierdziłam, że nie
częściej myślę o tym, co w swojej książce nazy- chcę rozsiewać wokół siebie energii, którą
wam „nażywaniem się życiem”. Z wykształce- rozsiewałam wtedy. W środku czułam się pusta
nia jestem psycholożką, trenerką biznesu, pro- i często dawałam odczuć moją frustrację moim
fesjonalnym coachem, a mniej więcej dziesięć najbliższym. Jak to nazywam w swojej książ-
lat temu byłam w takim momencie życia, kiedy ce – dawałam siebie przez zaciśnięte zęby.
– jak to mówię w CV i na LinkedInie – wszystko Zapragnęłam dawać siebie więcej w dobrej
się zgadzało. Robiłam karierę, rozwijałam się, energii i podjęłam też decyzję, że nie chcę
miałam dwoje małych dzieci, dobry związek, sztywno dzielić swojego życia między pracę
kredyt, mieszkanie i dobre wakacje za gra- a życie osobiste. W każdym obszarze życia
nicą, ale nie czułam się w tym życiu dobrze. chcę być autentyczna, spontaniczna, radosna
Nie czułam, że jest w nim miejsce na mnie i na i chcę zmniejszyć ilość tego „trybu przez za-
to, co mnie ożywia. Gdy zorientowałam się, że ciśnięte zęby”. W tej zmianie kluczowe było
tak jest, i odważyłam się w ogóle przyznać do zauważanie swoich potrzeb.
tego przed samą sobą, wówczas napisałam Czym więc jest dobre życie?
w Internecie takie hasło: chcę się nażyć. Był to Dobre życie to jest takie życie, które stano-
jednocześnie moment, gdy podjęłam decyzję, wi coś nadrzędnego nad różnymi obszarami
że to nażywanie się życiem jest tematem, któ- i rolami, które pełnimy. Szukając odpowiedzi
rym chcę się zajmować. Za mną dziesięć lat na to pytanie, musimy potraktować swoje ist-
zbierania wiedzy, dobrych praktyk, które do nienie jako całość. W życiu pełnym dobrostanu
dobrostanu i nażwania się życiem prowadzą, znajduje się przestrzeń na pracę i na sprawy
a dokładnie dwa lata temu premierę miała osobiste, dominuje w nim lekkość, spontanicz-
moja książka Nażyć się. Jak zacząć nażywać ność, a nie wyłącznie przemocowe kontrolo-
się od dziś, pamiętać o tym jutro i już nigdy wanie siebie i wszystkiego wokół. Nażywamy
o sobie nie zapomnieć. się, gdy jesteśmy zaangażowani i rzeczywiście
Opowiedz więcej o tym, co w Twoim życiu bierzemy odpowiedzialność za różne obsza-
było takim decydującym impulsem do tego, ry naszego życia. W dobrostanie jest dużo
że realnie zaczęłaś ożywiać swoje życie. miejsca na zauważanie swoich podstawo-
Samo zauważenie, że coś jest nie tak, było już wych potrzeb i taką elementarną troskę o sie-
bardzo ważnym momentem. Myślę, że wyma- bie i swoje zdrowie, na autentyczne relacje,
ga on odwagi, bo kiedy coś zauważamy, to w których my się naprawdę dobrze czujemy.
wchodzimy jedną nóżką w obszar brania za W dobrym życiu jest miejsce na przeżywanie
siebie odpowiedzialności, za to, jak się czu- pozytywnych emocji – co jest bardzo ważne,
jemy. A jednocześnie bardzo ważna jest tutaj ponieważ nasze układy nerwowe bardzo ich

38
potrzebują. Niestety, często sobie na
nie nie pozwalamy przez takie hasła jak
„wypada/ nie wypada”, „należy/ nie
należy”, „mogę coś robić czy czegoś nie
mogę robić w swojej roli”. Bardzo waż-
nym filarem dobrostanu są osiągnię-
cia, poczucie życiowego sprawstwa
i poczucie zadowolenia. Definicja jest
bardzo szeroka i dobre życie ma nas

po prostu
prowadzić do takiego stanu, że czujemy
się w swoim życiu nakarmieni tym, co
dla nas ważne.
Mam takie przemyślenie, że dobrostan
jest o braku wykluczania i dostrzega-
niu, że każdy obszar życia jest ważny.
Bardzo często utykamy w tym trybie al-
bo-albo. Sama w nim byłam, gdy dzie-
sięć lat temu oddawałam całą swoją
energię, a niekoniecznie liczyło się to,
jaka jestem w życiu prywatnym. Za-
uważyłam, że swoim najbliższym odda-
wałam siebie w takiej wybrakowanej
formie. Wtedy też zmarł mój drugi ro-
dzic i to był dla mnie dodatkowy ciężar
– życie moich rodziców nagle się skoń-
czyło, a ja musiałam to uporządkować
i w tym wszystkim zabrakło przestrzeni
na mnie. Potrzebowałam postawić po-
między tymi wszystkimi obszarami „i”,
uważnić wszystko. Dziś kocham swoją
pracę, widzę w niej jakość swojej mi-
sji, ale więcej uwagi poświęcam na to,
żeby nażywać się też w relacjach z bli-
skimi i ze sobą. Między tymi wszystkimi
Foto: Izabella Garbarz @bellove.studio

obszarami stawiam „i’. Stawiam „i” przy

swoim zdrowiu, szczególnie po tym, jak
w zeszłym roku zachorowałam na raka
piersi i przyszłam bardzo długi proces
rehabilitacji. Jeżeli mam służyć światu,
to muszę się zająć swoim ciałem. Nie
chcę już zgrywać twardzielki.
Zdrowe i czułe zadbanie o siebie

39
w sferze fizycznej jest jednym z trudniejszych są zmęczone. Stworzyłam specjalny rozdział
zadań. dedykowany zmęczeniu, poruszający kwestię
Tak, to jest bardzo trudne. Szczególnie jako tego, że pod nim często coś ukrywamy. Łatwiej
kobiety mamy utrudniony kontakt z naszym cia- jest powiedzieć, że jesteśmy zmęczone,
łem. Mam wrażenie, że jako kobiety widzimy bo to dodaje nam jakiejś rangi. Ja nawet
siebie przede wszystkim jako umysły, które mu- używam takiego określenia, że zmęczenie
szą być multizadaniowe, muszą wymyślać cały nosimy jak order na piersi. Tymczasem pod
czas nowe rozwiązania, myśleć o innych, prze- tym zmęczeniem jest na przykład smutek,
widywać. Jako kobiety widzimy się przede żal. Czujemy się nieuszanowane, brakuje
wszystkim jako ręce, które mają wykonywać nam autonomii w działaniu albo nasze ciało
różne zadania, żeby dowodzić, i zazwyczaj bardzo boli, bo nie zaspokoiłyśmy potrzeby
99% tych zadań są dedykowane innym. Mamy odpoczynku i regeneracji. Trzeba sięgnąć
duży problem z zauważeniem tego, że nasze głębiej niż pod tę pierwszą odpowiedź. Jestem
ciało to też nogi, które tęsknią za swobodnym zmęczona, bo po tą podpowiedzią często coś
ruchem, usta, które są nienakarmione tym, co się kryje. Nie zagadujmy jej swoim racjonalnym
my chcemy jeść, a niekoniecznie tym, co chcą umysłem.
jeść nasi bliscy. Przez swoją – w cudzysłowie
Pogadajmy o wrogach dobrostanu.
– przygodę onkologiczną też rozmawiam z ko-
bietami, które podobnie jak ja przyszły poważ- Paradoksalnie największym wrogiem naszego
ną operację piersi, i te rozmowy są odważne dobrostanu jest układ nerwowy. Jest on jedno-
i głębokie. Pokazują mi one, jak my, kobiety, nie cześnie przyjacielem i wrogiem. Dzięki niemu
lubimy swoich ciał, nie interesujemy się nimi, w ogóle żyjemy. Jest genialny z punktu widze-
nie chcemy ich dotykać i się nimi zaopieko- nia chronienia nas przed zagrożeniem, przez
wać. Ciało jest cudem, daje nam szansę peł- tysiące lat ewolucji stworzył niesamowity sys-
nić te wszystkie role, pozwala nam doświad- tem ochronny, mechanizm ucieczki, walki albo
czać tego świata, cieszyć się nim, odczuwać zamrożenia. Z drugiej strony układ współczulny
bliskość. Moje ciało dało dwa życia. Ostatnio jest bardzo wrażliwy, przez co w dzisiejszym
ktoś mnie zapytał, czy z powodu choroby za- świecie pełnym wyzwań staje się przebodź-
wiodłam się na swoim ciele. Odpowiedziałam, cowany i zawiesza się w tak zwanym trybie
że to moje ciało zawiodło się na mnie. przetrwania. Ciągle pędzi, nas zmusza do pę-
dzenia, do ciągłego życia w poczuciu braku.
Jak zacząć rozpoznawać swoje potrzeby?
Musimy świadomie dbać o układ nerwowy –
Kobietom bardzo trudno przychodzi praca wyciszać go, dawać mu poczucie bezpieczeń-
z pytaniami: „Jak się czujesz?”, „Jaka jest Twoja stwa. Pamiętajmy też, że mózg jest lepem na
potrzeba?”. Nieustannie rozpoznaję w pracy złe wiadomości, a teflonem na dobre. Przez
z klientkami, jak w codziennym zagonieniu to naturalnie przyciągamy złe informacje a to,
gubimy siebie i swoje potrzeby. Myślę, że co dobre, po nas spływa. Musimy więc bardzo
pierwszą rzeczą, która jest potrzebna do wytężać uwagę, żeby wychwytywać ze świata
tego, by siebie usłyszeć, to się zatrzymać. dobre wiadomości. Powinniśmy dbać o radość
Naprawdę tego potrzebujemy. A następnie swojego życia, bo jest ona paliwem. W ciągu
zapytać: „Jak Ty się dzisiaj czujesz?”, „Co jednego dnia możemy się na przykład smucić,
dzisiaj u Ciebie słychać?”. Bardzo często gdy przyjmujemy do swojej świadomości trud-
jesteśmy od swoich potrzeb odcięte. W swojej ne wieści ze świata, ale jednocześnie możemy
książce napisałam o tym, że często kobiety, dbać o swój dobrostan – obejrzeć z dziećmi
zapytane o to, jak się czują, odpowiadają, że śmieszną bajkę, śmiać się przy niej, przytulać

40
i jeść popcorn. Świat potrzebuje nas silnych, by zwracać na siebie uwagę, zwracając też
a jeżeli mamy budować swoją siłę i odporność jednocześnie uwagę na innych, nie mówiąc im
psychiczną, to musimy dbać o swój dobrostan przy tym „Ty nie jesteś ważny”. Po prostu ja też
a jednym ze sposobów jest celebrowanie waż- jestem ważna.
nych dla nas chwil. To właśnie zaangażowane
Z dużą łatwością często porzucamy siebie, by
życie, w którym widzimy cierpienie i dajemy
dbać o potrzeby innych, ale nigdy nie jest za
mu czas, ale oddajemy się też radości i próbu-
późno na uważniejsze rozpoznawanie swoich
jemy się z tego życia cieszyć.
potrzeb i aktywne celebrowanie życia, praw-
I tu nasuwa mi się pytanie: czy stawianie mo- da?
jego dobrostanu na pierwszym miejscu to
Tak, jest to możliwe w każdym wieku. Na moje
egoizm?
warsztaty przyjeżdżają kobiety w różnym wie-
W swoim życiu często rozpycham się łokciami, ku. Przyjeżdżały do mnie i mówiły, że one chcą
chcę zrobić sobie miejsce dla siebie. Tak to się nażyć. Na koniec chcę dodać, że kiedy
działa. Za pierwszym razem, kiedy sięgamy po wejdziemy na tę drogę nażywania się, to nie
małą łyżeczkę dobrostanu, możemy czuć dużo zawsze wszystko od razu będzie wychodzić,
niepokoju, poczucie winy, które w nas, kobie- nie zawsze wytrwamy z takim trybie pamięta-
tach, pojawia się wręcz nawykowo. Z każ- nia o sobie, ale najlepiej wybaczyć sobie takie
dym kolejnym razem sięgamy po tę łyżeczkę momenty i zaczynać od nowa. Mówię o wła-
z większą odwagą, świadomością i lekkością snej perspektywie dziesięciu lat, by pokazać,
i uczymy się tego, że naprawdę możemy po nią że jako psycholożka, kobieta, która ma łatwy
sięgać. Egoizm jest nadmiarowym zwracaniem dostęp do różnych narzędzi, też potrzebowa-
uwagi na siebie kosztem innych, a dobrostan łam czasu. Zachęcam więc serdecznie do wy-
będący tematem naszej rozmowy jest o tym, rozumiałości i dawania sobie czasu.

Marta Iwanowska-Polkowska
Z wykształcenia psycholożka, z powołania towarzysz-
ka - Coach’yca PCC ICF, trenerka oraz Facylitatorka
Playing BIG wg. Tary Sophi Mohr. TedxWarsawWomen
Speaker . Miłośniczka żeńskich końcówek w nazwach
zawodów. Autorka bestsellerowej książki „Nażyć się.
Jak zacząć nażywać się od dziś, pamiętać o tym jutro
i już nigdy o sobie nie zapomnieć.” Książki o dobrym ży-
ciu, pomimo tego co nas spotyka, odwadze, nadziei i od-
porności psychicznej. Nagrywa podcast „Urzeczywistnij
swoje JA”.
Towarzyszy innym w odważnym urzeczywistnianiu swojego JA
w karierze & przywództwie! Wspiera kobiety w tym, by śmiało realizo-
wały ideę #bebraveplaybrave i odważnie podejmowały wyzwania, nie zapomina-
jąc o czułości dla siebie. Prowadzi programy rozwojowe w obszarze budowania
siły & odporności psychicznej oraz wellbeingu. Wspiera liderki & liderów w te-
macie odważnego przywództwa, zarządzania swoimi emocjami i przechodzenia
przez zmiany.

41
41
 A gdyby tak
naprawdę odpocząć?
Z MAVĄ TARGOSZ ROZMAWIA EWELINA WOLSKA-BARTZ

Kim jest Mava?

Jeszcze kilka lat temu byłam zmęczoną matką dwójki dzieci i reżyserką. Osobą, która za-
wsze miała apetyt na więcej. To mnie doprowadziło do miejsca, w którym nie miałam siły na
nic. Fizycznie moje ciało powiedziało: „Bardzo przepraszam, ale stop zabawa”. Dzisiaj jestem
w punkcie, gdzie udowadniam, że każdy i każda z nas potrafi odpocząć. Często odpoczynek
kojarzy nam się z czymś ciężkim i trudnym, z kolejnym wyzwaniem, w które musimy włożyć
pracę, a tak naprawdę naszym jedynym zadaniem jest się położyć, zamknąć oczy i pozwolić,
żeby ten czas się wydarzył. Moją dzisiejszą misją – oprócz tego, że dalej reżyseruję i dalej
mam dwoje dzieci – jest przypominać o tym, że odpoczynek jest naszą podstawową potrzebą.

A czym dokładnie jest joga nidra?

Nidra wprowadza nas w stan między snem a jawą, czyli moment tuż przed zapadnięciem
w sen. Jest on przyjemny, dlatego że nasze fale mózgowe zwalniają i nastaje cisza.
Nasze myśli mogą się na chwilę zatrzymać. Co ważne, nie zawsze tak się dzieje i nie ma
w tym nic złego. Czasami nie jest to odpowiedni moment, by je zatrzymać lub potrzebują
na to więcej czasu. Jeśli jednak nam się uda, możemy zrobić sobie miękki, delikatny
restart. Napięcie puszcza, a mięśnie się rozluźniają. Służy temu początkowy skan ciała.
Joga nidra mówi: zrób sobie przestrzeń na to, żeby odpocząć. Ja Ci daję nagranie, a Ty po
prostu usiądź albo się połóż. Całą magią jogi nidry jest to, że nie da się jej schrzanić. Jest
ona taką praktyką, którą lubię przyrównywać do kochającej pramatki mówiącej: „Chodź,
zatrzymaj się na kilka minut, a ja wszystko załatwię”. Dostajemy od tej praktyki to, czego
najbardziej potrzebujemy.

Podrążę trochę. Nie potrafię sobie wyobrazić, że w tym pędzącym

życiu, w którym ciągle chciałaś więcej, nagle stwierdziłaś: „O! Nidra!
Położę się i odpocznę”. Jak było naprawdę?
Bardzo długo szukałam sposobu na to, żeby wyhamować. Bardzo się starałam, szukałam, te-
stowałam tonę metod i praktyk. Absolutnie przypadkowo wpadła mi w ręce książka o jodze
nidrze, a kobieta, która ją napisała, stała się potem moją pierwszą nauczycielką. Gdy byłam
w połowie lektury, postanowiłam wypróbować to, o czym czytałam. Pamiętam, że położy-
łam się do pierwszej nidry trwającej 15 minut i wstałam jak wyremontowana, odświeżona,
z taką mocą, że pomyślałam sobie: „WOW!”. Za chwilę jednak przyszła do mnie myśl: „Nie
no, bez jaj, to jest jakaś siła perswazji”. Więc znowu ze swojej nadmiarowości przekopa-
łam cały Internet w poszukiwaniu odpowiedzi na pytania, jak i dlaczego to działa, czy są
badania, kto je zrobił i co mówią o tej praktyce. Dopiero gdy połączyłam swoje doświad-
czenie z faktem, że jest to doskonale przebadane, pomyślałam, że nic mi się nie wydawało.
Dziś po latach mogę z pełną odpowiedzialnością powiedzieć, że nie wiem, gdzie bym była,
gdyby nie nidra. Przez te lata w moim życiu wydarzyło się tak dużo trudnych rzeczy, z którymi
musiałam się zmierzyć, że nie poradziłabym sobie bez praktyki. Joga nidra nie sprawiała, że
było mi lżej. Jednak dzięki regularnej praktyce naprawdę miałam siłę, stałam na nogach i nie
podejmowałam decyzji unikowych. Odpoczynek z jogą nidrą nie czyni naszego życia magicz-
nym i bajkowym, lecz sprawia, że kroczymy przez nie bardziej świadomie. Dla mnie nie ma nic
piękniejszego od tego, żeby przeżyć życie w czuciu, w kontakcie ze sobą. No bo jak inaczej?

Osobiście uważam, że po wypróbowaniu jogi nidry nie da się ina-

czej. Ale ten wywiad dedykujemy przede wszystkim osobom, które
dopiero poznają tę praktykę. Tak więc, Mava, powiedz nam: czy to
na pewno bezpieczne?
Mówi się, że to dobre rozwiązanie dla wszystkich. Osobiście jednak uważam, że war-
to obserwować swoje ciało i towarzyszące nam odczucia. Zwróć uwagę na to, czy
wolisz praktykować nidrę na siedząco, czy na leżąco, może potrzebujesz, by ktoś był
w pobliżu, a może czujesz opór przed zamknięciem oczu? Istnieją takie kroki, które
mogą zapobiec trudnym sytuacjom, i zawsze warto skonsultować się ze specjalistą.

43
Co proponujesz dla początkujących? Jak zacząć?
Po pierwsze, najlepiej zacząć praktykę po przebudzeniu albo przed pójściem spać.
Głównie dlatego, że już leżysz. Gdy uczymy się odpoczywać, proponuję zacząć od
dwóch minut i stopniowo wydłużać czas praktyki. Teraz otworzyłam NooRę, wirtual-
ną bibliotekę z jogą nidrą zawierającą głównie krótkie sesje. Chcę, żeby to narzę-
dzie było jak najbardziej dostępne. Spróbuj zacząć bez wygórowanych oczekiwań.
Osoby, które nigdy nie miały do czynienia z żadną podobną praktyką, zachęcam
do delikatności wobec siebie. Czasem będziesz odpoczywać z nidrą, a czasem
nie. Najważniejsze, by spróbować. Może to ci się nie spodoba. Może się spodoba.
A może raz na jakiś czas do tego wrócisz i po praktyce będziesz spokojniejsza albo
zauważysz, że lepiej śpisz. Nasza kultura, niestety, nie wspiera tego, żeby się kłaść
w celu odpoczęcia. Zawsze jest coś do zrobienia. Zwłaszcza starszemu pokoleniu
kobiet trudno jest wygospodarować nieefektywny czas. Tylko że czas z jogą nidrą
jest cholernie efektywny. Podnosi nasze poczucie mocy, kreatywność i spokój.

Czyli warto omówić samą definicję odpoczynku. Jaka jest Twoja?

Uważam że odpoczywamy wtedy, kiedy zatrzymuje się nasza głowa, uspokajają się
myśli i puszcza ciało. Oglądanie serialu, czas z przyjaciółką na kawie jest więc u mnie
rozrywką, a nie odpoczynkiem. Spacer z psem to dla mnie rodzaj relaksu i miłego
spędzenia czasu, nie uważam tego za odpoczynek. Oczywiście, że potrzebujemy
rozrywki i kontaktu z innymi ludźmi, ale nie zawieram tego w kategorii odpoczynku.

Myślę teraz o tym, że do odpoczynku potrzeba też pewnej odwagi. Odwagi do od-
krywania tego, co kryje się pod naszym zmęczeniem. U mnie się zdarzało, że po
praktyce docierało do mnie, że jestem smutna albo permanentnie zmęczona. Nie
ukrywajmy – to nie są łatwe rzeczy. Bardzo długo zmęczenie i smutek kojarzyły mi się
ze słabością. Był więc też moment, że sam odpoczynek tak mi się kojarzył.

Zapominamy o jednej rzeczy w tym wszystkim. Unikanie trudności nie zmieni faktu,
że one istnieją i zapukają do naszych drzwi. Gdy unikałam odpoczynku i mówiłam:
„Dobra, jeszcze dam radę”, wówczas moje ciało traciło cierpliwość i dawało klarow-
ne przemówienie: „Słuchaj, kilkanaście razy dostałaś ostrzeżenie i nie zareagowałaś,
dlatego właśnie leżysz i nie możesz już teraz nic”. Doprowadziłam się do takiego
stanu, że wstrzymałam lot z Londynu do Warszawy i wyjechałam z niego w karetce,
wstrzymując pewnie tych wszystkich ludzi na kilka godzin.

Nasze ciało jest mądre. My jako Piękne Istoty jesteśmy mądre. Jeżeli wyjdziemy z taką
właśnie gotowością i odwagą, żeby zrobić dla siebie coś dobrego, wówczas nasze
ciało nam się odwdzięczy. Odpoczynek, zatrzymanie i regeneracja to jedno. A jeśli
wyciągniesz rękę w stronę tego, żeby zauważyć przy pomocy nidry pewne rzeczy
i zacząć żyć swoim życiem, to ciało powie: „Będę z Tobą. Pomogę Ci i będę współ-
pracowało”. Na pewno nie będzie tak, że położymy się na dwie minuty i wysypie się
na nas wszystko, co zbierałyśmy przez te kilkadziesiąt lat. To jest proces i trudniejsze
44
tematy pokazują się osobom, które są naprawdę gotowe. Moi klienci mówią o tym,
że dzięki regularnemu odpoczynkowi z nidrą zaczęli zauważać, w czym biorą udział,
co im nie odpowiada, zauważają, że chcą się bardziej zaangażować w swoje życie.
Porównałabym nidrę do wycieraczek, które przecierają nam szybę, dzięki czemu
w ogóle możemy rozejrzeć się po swoim życiu i zrozumieć co możemy zrobić, aby
było nam w nim wygodniej.

Na podsumowanie myślę, że warto wspomnieć o tym, że czas z ni-

drą tworzy przestrzeń na niczym nieskrępowaną manifestację tego,
czego potrzebuję, czego pragnę, o czym marzę. Celebrację życia.
Zdecydowanie. Wszyscy jesteśmy Pięknymi Istotami. Mamy w środku mnóstwo do-
bra. Każdy z nas ma swoje błoto, ale pod nim dużo złota. Do tego zaprasza nas
joga nidra. Dlatego zrobiłam zestaw nidry „odwaga”, żeby właśnie iść po swo-
je lub zmienić kierunek. Dla mnie odwaga nie jest tym, żeby cały czas pchać się
do przodu i napierać. Czasami odwaga to powiedzieć: „Zmieniłam zdanie” albo
„Nie wiem. Muszę się zastanowić”. Praktyka nidry jest o odwadze i powraca-
niu do siebie. Za każdym razem, gdy wypoczywam z nidrą, wracam do siebie i
mam stałą łączność z tym, czego chcę, czego potrzebuję i co sprawia mi radość.

Dziękuję za tę rozmowę, Piękna Istoto.

Połóż się i odpocznij

z Lisią Matką:
NooRA: NooRA Twoje miejsce
odpoczynku — Lisia Matka
Instagram: @lisia_matka
Bezpłatna nidra: joga nidra za darmo
— Lisia Matka

Zeskanuj kod
i odsłuchaj wywiadu:
Grafika: Maria Kula

45
 STREFA MARZYCIELEK

KGW „Dziewanna”
Agata Gromadzka: W jednym zdaniu mogła- Wieś otworzyła nas na moc kobiecych rela-
bym się określić jako marzycielka twardo cji. Naszym celem jest dać kobietom głos,
stąpająca po ziemi. Zazwyczaj wiem, czego odwagę i siłę do wyrażania siebie.
chcę i potrafię to komunikować. Czasami
Dlaczego „Dziewanna”? Ponieważ kojarzy
gonię za własną teraźniejszością. Optymist-
się ze słońcem, ogniem i miodem. Posiada
ka – to słowo najlepiej mnie chyba określa –
wielkie moce, chroniące przed czarami i zły-
w życiu pragnę cieszyć się każdą chwilą. Nie
mi duchami. Nazywana jest królową wszech
umiem się nie uśmiechać.
ziół. My, podobnie jak Dziewanna, chcemy
Emilia Purol: Jestem zachwycona życiem. nieść światło i odkrywać w jego blasku nowe
Doświadczam, przeobrażam się, wzrastam, ścieżki.
obumieram i odradzam się. Zgodnie z cy-
Z nami możesz posmakować: kuchni świa-
klem natury. Towarzyszę innym w drodze.
ta, dawnych przepisów, kuchni wegańskiej
Agata Hubert: W sercu gra mi mocna muzy- i wegetariańskiej, gotowania na ogniu. Mo-
ka, a nad głową szumią drzewa. Kilkanaście żesz również rozwinąć się poprzez warsztaty
lat temu droga przywiodła mnie do opusz- psychologiczne, a także doświadczać muzyki
czonego domu w lesie, gdzie zamieszkałam na żywo czy kreować z nami w ramach or-
z córką, a teraz lubię jak jest w nim gwar ganizowanych warsztatów rękodzielniczych.
i fajni ludzie. I koniecznie dużo psiaków! Działamy na terenie gminy Łubowo.
Jesteśmy osobami, dla których wieś jest spo-
sobem na życie. Tworzymy grupę aktywizu- Skontaktuj się z nami przez wiadomość
jącą w społeczności kobiet na terenie Gmi- na Facebooku lub napisz na nasz adres
mailowy: dziewanna@interia.eu
ny Łubowo. Połączyła nas miłość do natury
i chęć do działania na rzecz kobiet w śro-
dowisku wiejskim. Początkowo tworzyłyśmy
nieformalną grupę Dziewanna, którą prze-
kształciłyśmy w KGW, zrzeszające kilkunastu
członków. Tworzymy przestrzeń, w której
spotykają się kobiety w różnym wieku,
z różnymi doświadczeniami, dając
sobie wzajemne wsparcie, ucząc
się nowych rzeczy i budując
siostrzane relacje. Do tej pory
zorganizowałyśmy: kiermasze
świąteczne, leśne biegi towa-
rzyskie, gotowanie na ogni-
sku, warsztaty dawnego ręko-
dzieła, koncerty Pod Wierzbą,
spotkania autorskie i kobiecy
cykl podróżniczy „Przy Imbry-
ku”. Wspólnie decydujemy, jakie
działania podjąć i jak je przepro-
wadzić.

Akcja informacyjna jest realizowana w ramach projektu „Szkoła Aktywnego Sektora.

Program rozwoju organizacji i budowania sieci współpracy”, realizowanego przez
Fundację Edukacja dla Demokracji oraz Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informa-
cyjnego.Projekt jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię z Funduszy
EOG w ramach Programu Aktywni Obywatele - Fundusz Regionalny.

46
 STREFA MARZYCIELEK
Magdalena – Kosmiczne prognozy
Od dziecka przyciągał mnie magiczny, ezo-
teryczny świat. Wyższe wibracje, podróże
w głąb siebie, połączenie z duszą. Zawsze
czułam, że jest coś więcej niż to, co znane tu
na Ziemi. Coś wyższego, co zasila świat ener-
gii dookoła nas. To świat natury od zawsze
pomagał mi w łączeniu się ze światem magii.
W snach podróżowałam przez różne portale.
Często widziałam w nich przyszłość i to trwa
aż do teraz.
W mojej głowie zawsze jest milion pomy-
słów. Moją misją jest manifestacja pragnień
Wszechświata – tego, czego nie ma jeszcze
na Ziemi. Pragnę działać na rzecz zmiany
rzeczywistości, wspierać Ziemię w oczysz-
czaniu jej z niewspierających energii.
Dzięki temu, każdy mój pomysł jest nowy i in-
nowacyjny. Pochodzi z poziomu serca, jest
głosem mojej duszy. Tak powstał mój pierw-
szy oficjalny projekt – jakim są Kosmiczne
Prognozy 2024, stworzony i zorganizowany
z pomocą prelegentów.
Kosmiczne Prognozy to pierwszy w Polsce
przewodnik po energii danego roku – wy-
darzenie w pełni online, które chciałabym
organizować rokrocznie. Jest to przewodnik,
który umożliwia dostęp do przekazów, rów-
nież na temat rozwoju duchowego, od m.in.
astrologów, numerologów, jasnowidzów,
osobowości ze świata duchowego. Myślę, że
każdy z nas może znaleźć coś dla siebie.
Zapraszam do mojej przestrzeni. Niech siła
kobiet wzajemnie się inspiruje i wspiera.
Na koniec chciałabym podzielić się przeka-
zem mojej duszy. Te słowa niech będą inspi-
racją dla nas wszystkich:
Nie bój się iść nieznanymi ścieżkami, nie bój
się tworzyć swoich własnych ścieżek. Tylko
odważne dusze, które płyną z nurtem swoje-
go serca, docierają do swojego przeznacze-
nia.
Recenzja od Małgorzaty:
Chcesz zanurzyć się głębiej w energię 2024 roku
i z większą świadomością zrywać kolejne kartki
z kalendarza? Nagrania z webinarów „Kosmiczne
prognozy” mogą być ciekawym i kto wie, może
47
pomocnym narzę-
dziem do pracy
z krążącą energią
i własnym rozwo-
jem.
To niecałe 11
godzin prelek-
cji dotyczących
takich tematów
jak: astrologia,
numerologia,
feng shui i horo-
skop chiński na rok
smoka, przepowied-
nie, medytacje oraz
porady jak lepiej zadbać
o swój rozwój i dobrostan.
Kosmiczne prognozy mogą okazać się dobrym wy-
borem dla osób otwartych na ezoteryczny świat
i ciekawych alternatywnych, niekonwencjonalnych
ścieżek rozwoju duchowego i osobistego. Intere-
sujących się astrologią i mających już podstawową
wiedzę na jej temat, chociażby znajomość wła-
snego znaku wschodzącego, czyli ascendentu jest
potrzebna, by w pełni skorzystać z prognoz, które
przedstawiają prelegentki.
Osoby, które interesują się numerologią i wibra-
cjami w świecie liczb, spędzą bardzo miło czas
podczas webinaru i dużo dowiedzą się między in-
nymi o swojej liczbie osobistej.
Miłośnicy minerałów i kamieni również znajdą coś
dla siebie, prelegentka Dominika przygotowała
dla nich przepiękną medytację i bardzo wyczer-
pująco opowiada o energii, jaką emanują kryształy.
To zresztą niejedyna medytacja, dzięki której
można poczuć wytchnienie. Druga prowadzona
przez kolejną prelegentkę w formie jogi nidry przy
dźwiękach, przepięknie odpręża umysł i ciało.
Jeśli pragniesz dowiedzieć się czegoś więcej o so-
bie, przełamać stare schematy i sposób myślenia,
a dodatkowo uchylić rąbka tajemnicy co jeszcze
przyniesie 2024 rok i kolejne, to „Kosmiczne pro-
gnozy” mogą być interesującym przewodnikiem
w tej podróży.
ZNAJDŹ MNIE TUTAJ:
www.kosmiczneprognozy.myvod.pl
Insta: @wolfielua
 STREFA MARZYCIELEK
Lena Cudna
Od czego wszystko się zaczęło? Jaka jest Twoja hi-
storia, która doprowadziła do powstania, dosłow-
nie i w przenośni, Cudnej Leny (Cudnej Leny i jej
Duchowego Marketingu)?
Lena Cudna to moje imię i nazwisko, chociaż wie-
le osób tego nie wie. Moje konto na Instagramie to
lena.cudna_duchowy.marketing i dużo moich ob-
serwatorek myśli, że to kreacja.
Wypalenie zawodowe, depresja, „odkrycie” du-
chowości i podążanie za głosem swojego serca,
które doprowadziło mnie do przełomu. Czyli do
analizy kosmogramu urodzeniowego u wspaniałej
Inu Essence (@esencjamnie na Instagramie). Wtedy
usłyszałam potwierdzenie tego, co całe życie wie-
działam, ale bałam się dopuścić do siebie – mam
w życiu misję.
Ta misja, to stworzenie czegoś nowego na tym świe-
cie. Nowego marketingu dla osób duchowych. Po
to, by i one mogły dzielić się swoimi darami, rozwi-
jać swoje biznesy i szerzyć świadomość o Matrixie.
Marketing po to właśnie jest – żeby zdobywać klien-
tów. Obecnie tradycyjny marketing jest wypaczony
– wiele w nim manipulacji i wykorzystywania innych.
Pewnie dlatego bardzo chciałam zostawić go za
sobą! Miałam wiele pomysłów – chciałam otworzyć
sklep ze świecami sojowymi z intencją lub sprzeda-
wać moje obrazy. Dostawałam przekazy, że po coś
przez 8 lat pracowałam w tradycyjnym marketingu...
Wiem o tym świecie wszystko, znam manipulacje od
podszewki - jestem potrzebna, by je demaskować.
Czułam to wtedy i czuję to nadal. Zaczęłam ufać so-
bie – decyzjom podejmowanym z przestrzeni serca,
a nie umysłu. Wierzyłam, że moje wyższe ja wie, co
jest dla mnie najlepsze. Zaufałam.
Dzisiaj uczę osoby duchowe marketingu bez mani-
pulacji. Czyli takiego w zgodzie z intuicją, we flow,
blisko natury i w energii wsparcia. Bo marketing to
nie tabelki w Excelu i cyferki! Marketing to nie ko-
piuj-wklej. Jego zadaniem jest sprawienie, że do-
cierasz do większej liczby osób i coraz więcej osób
wspierasz. Duchowy marketing sprawia, że rozwi-
jasz swój duchowy biznes i budzisz świadomość in-
nych ludzi w jeszcze większym stopniu.
Podstawowa różnica pomiędzy duchowym marke-
tingiem, a tradycyjnym marketingiem jest taka, że
48
ich energia jest inna. Działając w energii tradycyj-
nego marketingu (który jest mocno osadzony w Ma-
trixie), nie będziesz energetycznie dopasowana do
swoich Klientów. Dlatego osoby duchowe tak bar-
dzo męczą się, używając tradycyjnego marketingu.
Wchodząc w szablon, robiąc coś „bo tak trzeba”
i czując presję otoczenia, nie będzie w tym lekkości
ani podążania za radością serca.
Opowiedz proszę o swojej relacji z duchowością.
Jak pojawiła się w Twoim życiu, jak ją rozumiesz.
Nieświadomie duchowość była w moim życiu od
zawsze, bo moja babcia wychowywała mnie bar-
dzo blisko niej i blisko natury. Od dziecka przytulam
brzozy, korzystam z dobrodziejstw pokrzyw, słu-
cham szelestu wiatru i robię masaże. Las od zawsze
jest moim drugim domem.
Świadomie od 3 lat. Wtedy moja terapeutka pole-
ciła mi medytację – tak wszystko się zaczęło. Kiedy
nauczyłam się słuchać siebie, zrozumiałam, że nie
jestem taka, jak myślałam do tej pory. Że moje ży-
cie nie jest „moje”, tylko jest spełnieniem pragnień
innych ludzi. Kiedy coraz bardziej zdawałam sobie
sprawę, że to ja kreuję moje życie, przestałam się
„zadowalać” moją pracą. W pewnym momencie
mój układ nerwowy nie wytrzymał i miałam poważny
epizod depresyjny. Wtedy zaczęłam odkrywać du-
chowość i wiedziałam, że mam szukać dalej. Miałam
znajomych, którzy interesowali się duchowością. Po-
tem znajomych tych znajomych. Poznawałam Access
Bars, Lomi Lomi, astrologię, Tarota.
Duchowość dla mnie to odkrywanie siebie. Takiej
prawdziwej. Nie takiej, jaką chcę, aby inni widzieli.
To dotarcie do mojej esencji, mojego potencjału.
Znalezienie powodu, dla którego tu jestem
i zrozumienie jaka jest moja misja. Dążenie do
mojego najwyższego potencjału.
Nie zgadzasz się na manipulację – czy możesz
powiedzieć o tym coś więcej? Na co należy
uważać i jak ma się manipulacja do spełniania
marzeń?
Manipulacja według mnie jest odwrotnością du-
chowości. To wywieranie wpływu na osobę tak,
aby nieświadomie i z własnej woli realizowała cele
manipulatora. W internecie skupia się głównie na
sprzedaży.
Manipulacja nie pozwala ludziom poznać siebie.
Ktoś nimi steruje. Naszymi odczuciami, tym jak myśli-
my, co kupujemy, jak wyglądamy. Jako ludzie chce-
my być szczęśliwi – to właśnie wykorzystuje mani-
pulacja.
Wiąże się ona też z dużymi pieniędzmi i z utrzyma-
niem ludzi w zamkniętym światopoglądzie. Myślimy
tak jak nam powie telewizja, radio, internet.
Nawet będąc już w duchowości, często wpadamy
w sidła manipulacji. Chociażby w social mediach.
Otwierając duchowy biznes moje Klientki, które
chcą się rozwijać w mediach społecznościowych,
często zostają zmanipulowane i kupują kursy spe-
cjalistów od marketingu („bo innej drogi nie ma”).
Na takich kursach prezentowane są schematy po-
stępowania bazujące na manipulacji. Po ich ukoń-
czeniu kobieta wprowadza te schematy w życie,
ale jest jej ciężko. System nie działa, bo nie da się
sprzedać duchowych usług zgodnie ze swoim ser-
cem, korzystając z manipulacji. To energetycznie
nie idzie w parze.
„Czarownice social mediów rozmawiają” to prze-
strzeń dla osób, które czują się zagubione w świecie
mediów społecznościowych. Uczestniczki dzielą się
swoimi wyzwaniami, problemami i radościami zwią-
zanymi z social mediami. Tutaj mówimy jak jest na-
prawdę. Nie lukrujemy social mediów. Przedstawia-
my naszą perspektywę. Omawiamy nasze odczucia.
To co powiemy zawsze zostaje przyjęte.
Jest to przestrzeń na wzajemne wsparcie. Na za-
uważenie – ok, nie tylko ja tak mam. Nie jestem z tym
sama.
Pomysł na „Czarownice social mediów rozmawiają”
przyszedł do mnie, kiedy skończyłyśmy jeden
z moich duchowych networkingów. Ostatniego
dnia tak trudno było się nam rozłączyć. Wsparcie
płynęło strumieniami, akceptacja, zrozumienie
i siostrzeństwo wibrowało w powietrzu. Każda z nas
po tym spotkaniu miała kreatywne flow. Pomyślałam:
Dlaczego nie spotykać się częściej?” Pomyślałam
i zrobiłam! Coraz więcej uczestniczek do nas
dołącza i dostaję prośby o to, żeby stworzyć drugą
grupę, która mogłaby się spotykać w godzinach
okołopołudniowych.

Najważniejsze: nigdy nie kupuj pod presją czasu, ani

pod wpływem emocji. Jeśli dany produkt jest bar-
dzo mocno przeceniony (np. z 3000 zł na 300 zł)
i do tego atrakcyjna cena kończy się za dwie go-
dziny – istnieje duża szansa, że jest to manipulacja.
Zwróć uwagę też na to, co czujesz w czasie zakupu:
jesteś przestraszona? Nie chcesz zostać w tyle? Zo-
stałaś wpędzona w poczucie winy? A może bardzo
chcesz być jak ktoś inny?

Jeśli odczuwasz takie emocje – nie kupuj od razu.

Wróć do decyzji zakupowej kolejnego dnia.

„Czarownice social mediów rozmawiają” to

organizowane przez Ciebie spotkania onli-
ne – kim są te czarownice, skąd potrzeba
takich spotkań, o czym rozmawiacie?

„Czarownice social mediów rozmawiają”

to spotkania co dwa tygodnie z cudow-
nymi Kobietami, które działają w social
mediach, ale nie czują do końca jakby
to był ich świat. Bo przecież internet to
nie jest naturalne środowisko czarownic.
Uważam, że social media to nie jest pro-
ste miejsce dla osób duchowych. Daleko
mu do natury. SSystem publikowania tre-
ści i tzw. algorytm wymaga tego, byśmy
ZNAJDŹ MNIE TUTAJ:
poświęciły wiele czasu. Łatwo jest zostać
Insta:
pochłoniętym przez ten świat i pisząc/
@lena.cudna_duchowy.marketing
mówiąc o duchowości, zapomnieć o sobie.
O chwili dla siebie. O ciszy.

49
 ODWIEDŹ

www.kompasdlakobiet.pl
I SPRAWDŹ JAK MOŻESZ NAS WSPIERAĆ