Საქართველოს დამოუკიდებლობის გამოცხადება და

სამოქალაქო ომი
1989 წლის 9 აპრილის თბილისის ტ რაგიკული მოვლენების შემდეგ
საქართველოს მოსახლეობა აღარ ფარავდა თავის უარყოფით
დამოკიდებულებას კომუნისტ ური პარტ იისა და საბჭოთა
ხელისუფლებისადმი . ღის წესრიგში დადგა ქვეყნის
დამოუკიდებლობის აღდგენისთვის ბრძოლა , რომლის წარმატ ებასაც
ხელი შეუწყო სსრკ-ში მიმდინარე პროცესებმა. 1990 წლის 12 ივნისს
რუსეთის ფედერაციის სახალხო დეპუტ ატ ების ყრილობის მიერ ,,რსფსრ -
ის სახელმწიფო სუვერენიტ ეტ ის შესახებ ” დეკლარაციის მიღებამ და
მისი რესპუბლიკური კანონების საერთო -საკავშირო კანონებზ ე მაღლა
დაყენებამ მკვეთრად დაასუსტ ა სსრკ -ს ცენტ რალური ხელისუფლება .
ვეყნებში გაძლიერდა სწრაფვა დამოუკიდებლობისათვის : 1990 წლის 11
მარტ ს ლიტ ვამ დამოუკიდებლობა გამოაცხადა . 1990 წლის 4 მაისს -
ლატ ვიამ , 1990 წლის 8 მაისს - ესტ ონეთმა . Ამ დროს საქართველოს
ეროვნულმა ძალებმა მიაღწიეს ჩაეტ არებინათ მრავალპარტ იული
არჩევნები .

1990 წლის 28 ოქტ ომბერს ჩატ არებულმა საქართელოს ახალი

უმაღლესი საბჭოს არჩევნებმა გამარჯ ვება მოუტ ანა ბლოკს ,,მრგვალი
მაგიდა - თავისუფალი საქართველო ” ზ ვიად გამსახურდიას
მეთაურობით . Არჩევნები დარღვევების გარეშე ჩატ არდა .
1991 წლის 31 მარტ ს ჩატ არდა რეფერენდუმი , რომელშიც უმეტ ესობა
მხარს სსრკ -ს შემადგენლობიდან გასვლას უჭერდა . Რეფერენდუმის
შედეგების შესაბამისად , 1991 წლის 9 აპრილს უზ ენაესმა საბჭომ
გამოაცხადა დამოუკიდებლობის აღდგენა . 26 მაისს ჩატ არებული
არჩევნების შედეგად ქვეყნის პირველ პრეზ იდენტ ად აირჩიეს ზ ვიად
გამსახურდია .
1991 წლის 18-20 აგვისტ ოს მოსკოვში იყო მცდელობა სრულად
აღედგინათ საბჭოთა ხელისუფლება (,,აგვისტ ოს პუტ ჩი ”) რაც მარცხით
დასრულდა . Პუტ ჩის პირველ საათებში გამსახურდია დაემორჩილა
მოსკოვის მოთხოვნას დაეშალა ეროვნული გვარდია . Რეალურად ეს არ
მომხდარა , რადგან პუტ ჩი მალევე ჩაიფუშა , თუმცა მკვეთრად დაიძაბა
ურთიერთობა პრეზ იდენტ სა და ეროვნული გვარდიის მეთაურ თენგიზ
კიტ ოვანს შორის . Ამ უკანასკნელმა დაუმორჩილებლობა გამოუცხადა
პრეზ იდენტ ს და მოსახლეობის , განსაკუთრებით თბილისელების ,
მთავრობისადმი ოპოზ იციურად განწყობილ ნაწილს დაუჭირა მხარი .
21 დეკემბერს , როდესაც ალმა -ათაში შეიკრიბნენ მოკავშირე
რესპუბლიკების ხელმძღვანელები , რათა კანონის ძალით დაშლილად
გამოეცხადებინათ სსრკ , თბილისში , რუსთაველის პროსპექტ ზ ე დაიწო
შეიარაღებული შეტ აკება ხელისუფლებისა და ოპოზ იციის მომხრეებს
შორის , რაც მალე სამოქალაქო ომში გადაიზ არდა . 1992 წლის 6 იანვარს
ზვიად გამსახურდია იძულებული გახდა დაეტოვებინა თბილისი და ჯერ
სომხეთში გადასულიყო , ხოლო იქიდან ჩეჩნეთისთვის შეეფარებინა
თავი .

1992 წლის იანვარში ძალაუფლებას დაეუფლა ,,სამხედრო საბჭო ”

თენგის კიტ ოვანისა და ჯ აბა იოსელიანის შემადგენლობით ; პრემიერ -
მინისტ რად მათ დააბრუნეს ზ ვიად გამსახურდიას მიერ დანიშნული და
მის დროსვე გადამდგარი თენგიზ სიგუა . Იმავე წლის მარტ ში სამხედრო
საბჭომ , რომელიც მიხვდა , რომ არ არის მზ ად სახელმწიფოს
სამართავად , სსრკ -ს ყოფილი საგარეო საქმეთა მინისტ რი და
საქართველოს კომპარტ იის ყოფილი პირველი მდივანი ედუარდ
შევარდნაძე , რათა მას გამოეყენებინა თავისი გამოცდილება და
საერთაშორისო ავტ ორიტ ეტ ი საქართველოს სამოქალაქო ომიდან და
ეკონომიკური კოლაფსიდან გამოსაყვანად .
1992 წლის ოქტ ომბერში 3 წლის ვადით აირჩიეს საქართველოს ახალი
პარლამენტ ი , რომელშიც 26 პარტ იის წარმომადგენელი შევიდა .
Პარლამენტის დანიშნულება იყო ახალი კონსტიტუციის შემუშავება.
ევარდნაძე აირჩიეს პარლამენტ ის თავმჯ დომარედ და სახელმწიფოს
მეთაურად .
აბჭოთა პერიოდის მიწურულს , იმძლავრეს სეპარატ ისტ ულმა
ძალებმა სამხ. Ოსეთსა და აფხაზეთში. Უკვე 1990 წლის შემოდგომაზე
ოსეთის ავტონომიურმა ოლქმა სსრკ-ს შემადგენლობაში ცალკე
მოკავშირე რესპუბლიკად გამოაცხადა თავი, რისი კონსტიტუციური
უფლებაც მას არ ჰქონდა. Საპასუხოდ საქართველოს უზენაესმა საბჭომ
სამხ. Ოსეთის ავტონომიური ოლქი გააუქმა. Სამხ. Ოსეთში დაიწყო
კონფლიქტ ი , რომელიც 1992 წლის ზ აფხულში რუსეთსა და საქართველოს
შორის მიღწეული შეთანხმებით (,,დაგომისის შეთანხმება ”)
დაკონსერვდა , რადგან კონფლიქტ ის საბოლოო გადაწყვეტ ის გზ ა
მხარეებმა ვერ მონახეს .
Აფხაზეთის უმაღლესმა საბჭომ ისარგებლა საქართველოში
სამოქალაქო ომით და საბჭოს ქართველი წევრების დროებითი
ბოიკოტის პირობებში 1992 წლის ივლისში მიიღო ,,დეკლარაცია
აფხაზეთის ასსრ სახელმწიფოებრივი სუვერენიტეტის შესახებ”. Იმავე
წლის აგვისტოს დასაწყისში თავდაცვის მინისტრმა თენგიზ კიტოვანმა
რუსეთის არმიის ამიერკავკასიის სამხედრო ოლქის
ხელმძღვანელობისგან მიიღო შეიარაღების ნაწილი, მათ შორის
ტ ანკები . Მან 14 აგვისტ ოს შეიყვანა გვარდია აფხაზ ეთში სადაც გაღვივდა
კონფლიქტი, რომელიც მალე სამოქალაქო ომში გადაიზარდა.
უდად ორგანიზ ებულ ქართულ ჯ არს , აფხაზ ები , კაზ აკები , და
მოხალისეები ჩრდ. Კავკასიიდან დაუპირისპირდნენ. Მათ ხელში
აღმოჩნდა რუსეთიდან შემოსული დიდძალი შეიარაღებაც.
მის დროს იყო შეთანხმების მიღწევის მცდელობები . რჯ ერ , 1992
წლის სექტემბერში - მოსკოვში და 1993 წლის ივლისში - სოჭში რუსეთის
შუამავლობითა და გარანტიებით დაიდო ხელშეკრულებები ცეცხლის
შეწყვეტის შესახებ. Ორივე მათგანი დაირღვა აფხაზური მხარის მიერ,
რის შედეგადაც ქართული ჯარი დამარცხდა. Ქართული მოსახლეობა
იძულებული გახდა დაეტოვებინა აფხაზეთი და ისინი დევნილებად
იქცნენ საკუთარ ქვეყანაში.

Მნიშვნელოვანი თარიღები
 დეკლარაცია ,,რსფსრ-ის სახელმწიფო სუვერენიტ ეტ ის შესახებ " -
(1990)
 ლიტვას დამოუკიდებლობა - (1990)
 ლატვიის დამოუკიდებლობა - (1990)
 Ესტონეთის დამოუკიდებლობა - (1990)
 უმაღლესი საბჭოს არჩევნები საქართველოში - (1990.
ოქტომბერი)
 Სამხრეთ ოსეთის ოლქის გაუქმება - (1990)
 საქართველოს დამოუკიდებლობა - (1991. 9 აპრილი)
 აგვისტოს პუტჩი - (1991. აგვისტო)
 ალმა-ათის დეკლარაცია - (1991. დეკემბერი)
 ძალაუფლება ,,სამხედრო საბჭოს" ხელში - (1992)
 Ზვიად გამსახურდიას პრეზიდენტობა - (1991-1992)
 Ახალი პარლამენტის არჩევა 3 წლის ვადით - (1992-1995)
 Ედუარდ შევარდნაძის პრეზიდენტობა - (1995-2003)
 ,,დაგომისის შეთანხმება" - (1992)
 Აფხაზეთის ომი - (1992-1993)