სამაგისტრო ნაშრომი

თეორიული ანოტაცია

აპოლონ ქუთათელაძის სახელობის თბილისის სახელმწიფო სამხატვრო

აკადემიის დიზაინის ფაკულტეტის ხის მხატვრული დამუშავებისა და
ავეჯის დიზაინის მიმართულების მაგისტრანტი დაჩი ხაზალია

მისაღები ოთახი

2023– 2024 სასწავლო წელი

1
მისაღები სივრცე

სამაგისტრო თემად ავირჩიე მისაღები სივრცის მოწყობა, მისი

კომპლექსური გადაწყვეტა, სადაც წამყვანი ადგილი უჭირავს ავეჯის
პროექტირების ტექნიკურ - ტექნოლოგიური და მხატვრულ -
ესთეტიკური კვლევის ელემენტებს. თემის კონცეპციის მთავარი აზრი
გამოიხატება ავეჯის ფორმაში, რომელსაც გააჩნია ქართული ორნამენტის
შესატყვისი ფორმები. ინტერიერი მოწყობილია შემდეგი სახეობის
ავეჯით : სავარძლები, დივანი, რომელთაც გააჩნიათ ქართული
ორნამენტის ფორმები და წიგნის თაროები.

მრავალი წლის განმავლობაში ელექტრონულმა ტექნოლოგიებმა

განსაზღვრეს კაცობრიობის განვითარების მიმართულება და
უზრუნველყვეს ინფორმაციის სწავლის, კომუნიკაციისა და ინფორმაციის
შენახვის ახალი გზები. კომპიუტერიზაციამ, გლობალური
2
საკომუნიკაციო ქსელის და მულტიმედიური ტექნოლოგიების გაჩენამ
მნიშვნელოვნად დააჩქარა ადამიანის საქმიანობის ყველა სფეროს
განვითარების ტემპი.

საზოგადოებაში ინფორმაციის მოპოვების მზარდი როლით, დიდი

მნიშვნელობა ენიჭება კვლევებს ინფორმაციული სერვისებთან
დაკავშირებული ობიექტების არქიტექტურული და დიზაინერული
გადაწყვეტის ფორმირების პროცესში. განსაკუთრებული ყურადღება
ექცევა ინტერიერის დიზაინსა და მის კეთილმოწყობას.

ინტერიერის დიზაინი უნდა აკმაყოფილებდეს გარემოს,არქიტექტურისა

და პრაქტიკულობის კომბინაციას.

ინტერიერის დიზაინის კონცეფტუალური შთაგონება გამოწვეულია

დაბის წმინდა გიორგის ეკლესიით(1333 წ.) რომელიც ნახევრად კლდის
ქვეშ მდებარეობს.

3
 .

ჩემს მიერ გაკეთებულ ინტერიერის გადაწყვეტაში ძალიან დიდ როლს

თამაშობს კლდეში გამოთლილი სივრცე,რომელიც მუქი ფერის არის და
ეკლეკტიკურ გარემოს გამაერთიანებელ როლს თამაშობს.

ქართული ხასიათისა და სტილის გასაძლიერებლად ჭერში

გამოყენებული არის მესხური გადახურვა: გვირგვინის მოწყობის
თავისებურება, მისი კონსტრუქცია საგანგებო სისტემაა - კვადრატის
უმარტივესი ფორმა, დარბაზის შუაგულში მოწყობილი კერა და
4
გვირგვინოვანი გადახურვა, რომელსაც ბოლოში შუქისა და კვამლის
სარკმელი - ერდო აქვს. თუმცა ჩემს მიერ შესრულებულ ინტერიერში
დაკარგული
აქვს კერის

ფუნქცია.გამოყენებულია როგორც განათების დამატებითი წყარო და

დეკორი.

ავეჯის დიზაინი შერწყმული არის შიდა სივრცესთან, ის არის

ფუნქციური და ეკოლოგიურად სუფთა და პასუხობს საერთაშორისო
სტანდარტებს.

ასევე ინტერიერში მოწყობილი ბუნებრივი მასალები, გამწვანება და

აუზი იმეორებს ბუნებაში არსებულ წესრიგს რაც უზრუნველყობს
ჰარმონიულობის განცდას. სივრცის გასანათებლად გამოყენებულია
დიდი ფანჯრებუ რაც მუქ ინტერიერს სიცოცხლეს სძენს.ქართული
სტილის სავარძლები ცნობილია ხის დახვეწილი დამუშავებით, რაც
5
ასახავს მათ შემქმნელ ხელოსნების ოსტატობას.თუმცა ამ შემთხვევაში
სავარძლის ფორმა გამარტივებულია და ორნამენტები გადატანილია
კოლონებზე.

ქართული ორნამენტები ღრმად არის ფესვგადგმული ქვეყნის მდიდარ

ისტორიაში, კულტურულ მემკვიდრეობაში და სხვადასხვა
ცივილიზაციების მრავალფეროვან გავლენაში, რომლებიც ამ რეგიონში
საუკუნეების განმავლობაში ბინადრობდნენ. აქ მოცემულია ქართული
ორნამენტების ძირითადი მახასიათებლები:

 გეომეტრიული ფორმები

ტრადიციულ ქართულ ორნამენტებს ხშირად აქვთ რთული

გეომეტრიული ნიმუშები, მათ შორის კვადრატები, ბრილიანტი,
სამკუთხედები და ექვსკუთხედები.

ეს გეომეტრიული მოტივები ხშირად განლაგებულია სიმეტრიული

განლაგებით, რაც ქმნის ვიზუალურად გასაოცარ დიზაინს, რომელიც
ამშვენებს სხვადასხვა ზედაპირებს, მათ შორის ტექსტილს, კერამიკას და
არქიტექტურას.

 ბუნებებიდან შთაგონებული ორნამენტები

ქართული ორნამენტები ხშირად შთაგონებას ბუნებრივ სამყაროში

იღებენ, მოტივებით, როგორიცაა ყვავილები, ვაზი, ფოთლები და ხილი,
რომლებიც ჩვეულებრივ ტრადიციულ დიზაინშია გამოსახული.

ვაზის მოტივს განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს ქართულ

კულტურაში, რომელიც სიმბოლოა ნაყოფიერების, სიუხვისა და
მეღვინეობისა.

 რელიგიური ორნამენტები
6
ქრისტიანობა ათასწლეულზე მეტია ქართული იდენტობის განუყოფელი
ნაწილია და რელიგიური მოტივები ხშირად გვხვდება ტრადიციულ
ორნამენტებში.

ჯვრები, ანგელოზები, წმინდანები და სხვა ქრისტიანული სიმბოლოები

ამშვენებს არქიტექტურულ ელემენტებს, რელიგიურ ნივთებს და
დეკორატიულ ხელოვნებას, რაც ასახავს ქვეყნის ღრმა სულიერ
მემკვიდრეობას.

 ხალხური ორნამენტები

ქართულმა ხალხურმა მხატვრულმა ტრადიციებმა ასევე ღრმა კვალი

დატოვა ქვეყნის ორნამენტაციაზე, მოტივებითა და ტექნიკით, რომლებიც
თაობებს გადაეცემა. ხელნაკეთი ქსოვილები, კერამიკა და ხის
ნაკეთობები ხშირად ასახავს თამამ, ფერად დიზაინს, რომელიც
შთაგონებულია ხალხური ზღაპრებით, რიტუალებითა და საქართველოს
სოფლის ყოველდღიური ცხოვრებით.

 ტექსტილის ორნამენტები

ქართულ კულტურაში ტექსტილი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს და

ტრადიციული ორნამენტები ხშირად ნაქსოვი ან ნაქარგები ხდება.

ტექსტილის ორნამენტები შეიძლება შეიცავდეს დახვეწილ ნიმუშებს,

საზღვრებს და მოტივებს, რომლებიც შთაგონებულია ფოლკლორით,
რეგიონალური სიმბოლოებით და ისტორიული ნარატივებით.

 ხის ორნამენტები

ტრადიციულ ქართულ ხუროთმოძღვრებასა და ავეჯში შეგიძლიათ

იპოვოთ ორნამენტული ხის ნამუშევრები, რომლებიც გამოსახულია
ჩასმული ტექნიკით.

7
რთული დიზაინები საგულდაგულოდ არის მოჩუქურთმებული ან
ამოტვიფრული ხის ზედაპირებზე და შემდეგ ივსება კონტრასტული
მასალებით, როგორიცაა ლითონი, ძვალი ან ფერადი ხე, რაც ქმნის
გასაოცარ ვიზუალურ ეფექტებს.

საყოფაცხოვრებო ცხოვრების რთულ გზაზე, მისაღები ოთახი ჩნდება,

როგორც ცენტრალური წერტილი, სოციალიზაციას,დასვენებისა და
სიმშვიდის სავანე. როგორც საცხოვრებელი არქიტექტურის ქვაკუთხედი,
მისაღები ოთახი განასახიერებს სტუმართმოყვარეობის ეთოს, სთავაზობს
მისასალმებელ სივრცეს ოჯახის წევრებსა თუ სტუმრებსა. მისი
მნიშვნელობა სცილდება უბრალო ფუნქციურობას; პირიქით, ის
ემსახურება როგორც ტილოს თვითგამოხატვას, კულტურულ
იდენტობისა და ინტერპერსონალურ კავშირებს. რაც ქრთული
კულტურისთვის დამახასიათებელია.

მისაღები ოთახი წარმოადგენს სოციალიზაციის ხელოვნების

დამადასტურებელ სტადიას, სადაც ვითარდება მნიშვნელოვანი
ურთიერთქმედება და ყალიბდება მოგონებები. სწორედ აქ იკრიბებიან
ოჯახები, რათა მოახსენონ დღის მოვლენები, გაიზიარონ სიცილი და
ცრემლები და აღნიშნავენ ეტაპებს, როგორც დიდს, ასევე პატარას.
ცოცხალი შეკრებებიდან სავსე ხმაურიანი საუბრით დაწყებული წყნარ
ფიქრებში გატარებულ საღამოებამდე, მისაღები ოთახი ეგუება ადამიანის
გამოცდილების რიტმს, აყალიბებს და ასახავს ინტერპერსონალური
ურთიერთობების დინამიკას.

8
ინტერიერში გამოყენებულია წიგნის თაროები რომელიც თავისი
თანამედროვე ფორმით კონტრასტულია მთლიან სტილთან
მიმართებაში, ღია ტონის ხის ტექსტურა რითმულად მეორდება
სავარძლებში. თაროებში დამონტაჟებულია ლედ სანათები. თაროები
დამზადებულია მერქანბოჭკოვანი ფილით.

თანამედროვე ავეჯი სხვა ავეჯისაგან განსხვავდება თავისი დიზაინითა

და გამოყენებული მასალების მრავალფეროვნებით. თანამედროვე
მასალებში ყველაზე უფრო გავრცელებულ მასალად ითვლება
მერქანბურბუშელასა და მერქანბოჭკოვანი ფილები. ასევე გამოიყენება
შეწებილი ფანერა, სხვადასხვა ტექსტურისა და ფერის მქონე
პლასტიკატები, ლითონი, მინა და სხვა. თანამედრობე მასალების
წარმოებაში ერთერთ მთავარ ფაქტორს წარმოადგენს ის რომ მოხერხდა
ამ მასალებში მავნე კომპონენტების შემცველობის შემცირება, რამაც
განაპირობა ეკოლოგიურად სუფთა მასალების გამოყენების
შესაძლებლობა.

9
მერქანბოჭკოვანი ფილა იწარმოება ცხელი პრესირებით, მერქნის
(წვრილი ნახერხისაგან) ბოჭკოებისაგან, სადაც შემაკავშირებელი
ნივთიერება არის (ფისები). დამზადების პროცესში მერქნის ნაწილაკების
ერთმანეთთან შეკავშირება ლიგნინისა და პარაფინის საშუალებით
ხდება.

„მდფ“ ეკოლოგიური მასალაა, ის გამოირჩევა ერთგვაროვანი

სტრუქტურით და მერქან ბურბუშელას ფილებზე (1,8 –2) - ჯერ მეტი
სიმტკიცე გააჩნია. მერქანბოჭკოვანი ფილა უფრო ძვირია ვიდრე
მერქანბურბუშელას ფილა და ნატურალურ ხეზე ბევრად უფრო იაფი.
საავეჯო დეტალები, რომლებიც დამზადებულია მერქანბოჭკოვანი
ფილებისაგან ექვემდებარებიან პროფილურ ფრეზირებას და ხეხვას.

10
 სხვადასხვა სისქის მერქან ბოჭკოვანი ფილები

ავეჯის ნაკეთობების დასამზადებლად განკუთვნილი მერქანბოჭკოვანი

ფილების სწორხაზოვან გამოჭრას ვერტიკალური და ჰორიზონტალური
მიმართულებით ვახორციელებთ სპეციალური დანადგარით.

11
მერქან ბოჭკოვანი ფილების დახერხვა ჰორიზონტალური ვერტიკალური
მიმართულებით

გამოჭრილ დეტალებს თარგების მიხედვით ვჭრით ელექტრო

ლობზიკით ან ციფრული მართვის cnc router -ით და ვღებულობთ
სასურველ ფორმას. საბოლოოდ გამოჭრილი დეტალებისაგან ვაწყობთ
ნაკეთობას. ნაკეთობის აწყობის პროცესში ვიყენებთ სხვადასხვა დამჭერ
საშუალებებს და კონსტუქციულ ელემენტებს, მექანიზმებს

12
13
სავარძლის ზომები: დასაჯდომის სიმაღლე და სიგანე,საზურგის დახრის
გრადუსი შეესაბამება საერთაშორისო სტანდარტებს.

პროექტში მაქსიმალურად შევეცადე ინტერიერისა და მასში

განლაგებული ავეჯის ნაკეთობების ჰარმონიულ შერწყმას ერთმანეთთან.

14
15