Professional Documents
Culture Documents
अवकलन के सूत्र
अवकलन के सूत्र
अवकलन के सूत्र
d𝓍n
❃ = n 𝓍 n-1
d𝓍
d (Sin𝓍)
❃ = Cos𝓍
d𝓍
d (Cos𝓍)
❃ = - Sin𝓍
d𝓍
d (Tan𝓍)
❃ = Sec 2 𝓍
d𝓍
d (Cot𝓍)
❃ = - Cosec 2 𝓍
d𝓍
d (Sec𝓍)
❃ = Sec𝓍 ∙ Tan𝓍
d𝓍
d (Cosec𝓍)
❃ = - Cosec𝓍 ∙ Cot𝓍
d𝓍
d (Sin - 1 𝓍) 1
❃ =
d𝓍 √1 - 𝓍 2
d (Cos - 1 𝓍) -1
❃ =
d𝓍 √1 - 𝓍 2
d (Tan - 1 𝓍) 1
❃ =
d𝓍 1+𝓍2
d (Cot - 1 𝓍) -1
❃ =
d𝓍 1+𝓍2
d (Sec - 1 𝓍) 1
❃ =
d𝓍 𝓍√ 𝓍 2 - 1
d (Cosec - 1 𝓍) -1
❃ =
d𝓍 𝓍√ 𝓍 2 - 1
de𝓍
❃ =e𝓍
d𝓍
de-𝓍
❃ =-e𝓍
d𝓍
d log 𝓍 1
❃ =
d𝓍 𝓍
da𝓍
❃ = a 𝓍 log𝓍
d𝓍
❃
d √𝓍 =
1
d𝓍 2 √𝓍
✺सीमाओ ं का सार
𝓍2 𝓍3
❃ e𝓍 =1+𝓍+ + + ....
2! 3!
𝓍2 𝓍3
❃ e -𝓍 =1-x+ - + ....
2! 3!
(𝓍log e a ) 2 (𝓍log e a ) 3
❃ a𝓍 = 1 + (𝓍log e a ) + + + ....
2! 3!
𝓍2 𝓍3
❃ log e (1 + 𝓍 ) = 𝓍 - + - ....
2 3
𝓍 2 𝓍3
❃ log e (1 - 𝓍 ) = - 𝓍 - - - ....
2 3
𝓍3 𝓍5
❃ Sin 𝓍 = 𝓍 - + - ....
3! 5!
𝓍2 𝓍4
❃ Cos 𝓍 = 1 - + - ....
2! 4!
𝓍3 2𝓍 5
❃ tan 𝓍 = 𝓍 + + + ....
3 15
n(n-1) 2
❃ (1 ± 𝓍 ) n = 1 ± n𝓍 + 𝓍 ± ....
2!
( ) ( )
1 𝓍 𝓍 11 2
❃ 1+ =e 1- + 𝓍 + ......
𝓍 2 24
(n+1)
❃ Σn = 1 + 2 + 3 + .... + n = n
2
(n+1)(2n+1)
❃ Σn 2 = 1 2 + 2 2 + 3 2 + .... + n 2 = n
6
{n (n+1)} 2
❃ Σn 3 = 13 + 23 + 33 + .... + n3 =
4
lim Sin 𝓍
❃ 𝓍 → 0 =1
𝓍
lim
❃ 𝓍 → 0 Cos 𝓍 = 1
lim tan 𝓍
❃ 𝓍 → 0
=1
𝓍
lim e𝓍 - 1
❃ 𝓍 → 0 =1
𝓍
lim b𝓍 - 1
❃ 𝓍 → 0 = log e b(b≠0)
𝓍
❃ lim
𝓍 → 0
[1 + 𝓍] 1/𝓍 = e
[ ]
lim 1 𝓍
❃ 𝓍 → ∞
1+ =e
𝓍
lim 𝓍m - am
❃ 𝓍 → a = ma m - 1
𝓍-a
lim 𝓍m - am m m-n
❃ 𝓍 → a = a
𝓍n - an n
𝓍 3 9𝓍 5
❃ lim
𝓍 → 0
Sin -1 𝓍 =𝓍+ + + .....
3! 5!
𝓍3 𝓍5
❃ lim
𝓍 → 0
tan -1 𝓍 =𝓍- + - .....
3 5
़ वभ
नोट : यह पीडीऍफ ोत से त य एक त कर बनाय गयी है | य द इसम कोई ु टी पायी जाती है तो नॉले ज हब
सं चालक क ज मे दारी नह होगी |