Atomlar ve Atom Kuramı

SEVGİLİ ÖĞRENCİLER;

Bu sunum kaynaklar kısmında yer alan kaynaklardan yararlanılarak sizler için geçici olarak oluşturulmuştur.

Bu sunumun çoğaltılması, herhangi bir iletişim ortamında paylaşılması ve arkadaşlarınıza iletilmesi kesinlikle yasaktır.

Sizlere gönderilen bilgilendirme mesajlarında da belirtildiği gibi kurallara uymadığınız takdirde sizleri ve bizleri zor
durumda bırakacak durumların yaşanmaması adına üzerinde durduğumuz bu konuya lütfen dikkat ediniz.

Bu konuyu kapsayan elinizdeki tüm kaynaklarından ya da internetteki güvenilir kaynaklardan yararlanarak çalışmanız
gerekmektedir.

Ülkemizdeki ve dünyadaki salgın krizinin atlatılması için hep birlikte elimizden geleni ders konularımız için de düzenli
takip etme ve çalışma yolu ile yaparak atlatmayı diliyoruz.
Sevgilerimle,
Hepinize başarılar dilerim.
 İçerik

• Atom Kuramı
• Elektronlar ve Atom Çekirdrği
• Elementler
• Atom Kütleleri
• Mol kavramı
 Kimyada İlk Buluşlar ve Atom Kuramı

Lavoisier 1774 Kütlenin korunumu Yasası

Proust 1799 Sabit Oranlar Yasası

Dalton 1803-1888 Dalton Atom Kuramı

 Dalton Atom Kuramı

 Her bir element, atom adı verilen çok küçük ve bölünemeyen

taneciklerden oluşmuştur.

 Atomlar kimyasal tepkimelerde oluşamazlar ve bölünemezler.

 Bir elementin bütün atomlarının kütlesi (ağırlığı) ve diğer

özellikleri aynıdır.

 Kimyasal bir bileşik iki yada daha çok sayıda elementin basit

sayısal bir oranda birleşmesiyle oluşur.

 Dalton kuramının sonuçları
 Katlı oranlar yasası: Eğer iki element birden fazla bileşik
oluşturursa, bu elementlerin herhangibirinin sabit
miktarıyla birleşen diğer elementin kütleleri arasında
küçük tamsayılarla ifade edilebilen bir oran vardır.

 Karbon monoksitin oluşumunda,

1.33 g oksijen, 1.0 g karbon ile
birleşir.

 Hidrojen peroksit oluşumunda 2.66

g oksijen, 1.0 g hidrojen ile birleşir.
Yüklerin Davranışı
Katot Işınları
Katot Işınlarının Özellikleri

Elektron m/e = -5.6857 x 10-9 g coulomb-1

 Elektron üzerindeki yük

 1906-1914 Robert Millikan bir dizi yağ damlası deneyi

yaparak elektron yükünü (e) tayin etmiştir.
 Elektronun yükü 1,6022x10-19 C dur.
 Radyoaktiflik
Radyoaktiflik, bir maddeden kendiliğinden ışın
yayımlanmasıdır.

 X-ışınları ve γ-ışınları yüksek enerjili ışınlardır.

 α-parçacıkları iki temel pozitif yük birimi taşıyan
ve He2+ kütlesine sahip olan taneciklerdir.
 β-parçacıkları, radyoaktif atomların çekirdeğinde
meydana gelen değişmeler sonucunda ortaya
çıkan negatif yüklü taneciklerdir ve elektron ile
aynı özellikleri taşırlar.
 Atom Çekirdeği

Geiger and Rutherford

1909
α-parçacığı saçılma deneyleri
 Kütlenin büyük bir bölümü ve
pozitif yükün tamamı, çekirdek adı
verilen küçük bir bölgede yer
almaktadır.

 Çeirdekte ne nadar sayıda pozitif

yük varsa, çekirdek dışında da o
kadar sayıda elektron vardır.
 Atom Çekirdeği
Rutherford
protonlar 1919

James Chadwick
nötronlar 1932
 Atomun Yapısı

Atom Çapı 10-8 cm Çekirdek Çapı 10-13 cm

1Å

Tanecik Kütle Yük

kg akb Coulombs (e)
Elektron 9.109 x 10-31 0.000548 –1.602 x 10-19 –1
Proton 1.673 x 10-27 1.00073 +1.602 x 10-19 +1
Nötron 1.675 x 10-27 1.00087 0 0
 Scale of Atoms
En ağır atomun kütlesi sadece 4.8 x 10-22 g
ve çapı 5 x 10-10 m.
Yararlı birimler:

 1 akb (atomik kütle birimi) = 1.66054 x 10-24 kg

 1 pm (pikometre) = 1 x 10-12 m
 1 Å (Angstrom) = 1 x 10-10 m = 100 pm = 1 x 10-8 cm

En büyük atom 240 akb ve 50 Å dur.

Tipik C-C bağ uzunluğu 154 pm (1.54 Å)
İzotoplar, atom numarası ve kütle numarası

A= kütle numarası Z = atom numarası

Kütle Spektrometresi
Alkali Metaller Periyodik Çizelge Asal Gazlar

Toprak Alkali Metaller Baş Grup Elementleri

Halojenler

Geçiş Metalleri

Baş Grup Lantanitler ve Aktinitler

Elementleri
 Periyodik Çizelgenin Yararları

• Atomların Kütleleri.
• Temel grup elementlerinden oluşan iyonlar.
• Elektron konfigürasyonu.
• Fiziksel ve kimyasal özellikleri.
 Mol Kavramı

• Atomlar ve moleküller normal yollarla

sayılamadığından, miktarlarının kütlelerinin
ölçülmesi gibi başka yollardan belirlenmesi
gerekiyordu.
• Elementin ölçülen kütlesi ile belirli fakat
sayılamayan atom sayısı arasında bir bağıntı
gerekiyordu.
 Avogadro sayısı

 1 mol, tam 12 g karbon-12 de bulunan

karbon-12 atomlarının sayısı kadar tanecik
içeren madde miktarıdır.

NA = 6.02214199 x 1023 mol-1

 Mol Kütlesi

• Mol Kütlesi, M, 1 mol atomun kütlesidir.

M (g/mol 12C) = A (g/atom 12C) x NA (atoms 12C /mol 12C)

Örnek
Potasyum-40 küçük atom numaralı doğal radyoaktif birkaç
element izotopundan biridir ve doğada K izotopları
içerisindeki bolluk yüzdesi % 0.012 dir.371 mg K içeren bir
bardak sütü içtiğiniz zaman kaç tane K atomu yutmuş
olursunuz?
 Dönüşüm planı

K(mg K) kütlesini K (mol K) mole dönüştürün

mK(mg) x (1g/1000mg)  mK (g) x 1/MK (mol/g)  nK(mol)
nK = (371 mg K) x (10-3 g/mg) x (1 mol K) / (39.10 g K)
= 9.49 x 10-3 mol K
K mol sayısını 40K atomu sayısına dönüştürün

nK(mol) x NA  atoms K x 0.012%  atoms 40K

atoms 40K = (9.49 x 10-3 mol K) x (6.022 x 1023 atoms K/mol K)
x (1.2 x 10-4 40K/K)
= 6.9 x 1017 40K atoms
KAYNAKLAR

“General Chemistry”, 9th Ed. H.F. Holtzclaw, Jr., W.R. Robinson, and J. D. Odom, D.C.
Heath and Co., Lexington, MA (1991).
“General Chemistry”, 7th Ed., H.F. Holtzclaw, Jr., and W.R. Robinson, W.H. Nebergall,
D.C. Heath and Company, (1984).
“Chemistry-The Central Science”, T.,L. Brown, H.,E., LeMay,Jr., 2nd Ed., Prentice-
Hall, Inc. (1981).
“Chemical Principles” 2nd Ed. R.E. Dickerson, H.B. Gray, G.P. Haight, JR., W.A.
Benjamin Inc (1974).
C.E. Mortimer, Çeviri Editörü Prof.Dr.Turhan Altınata, “ Modern Üniversite Kimyası”,
Cilt I ve Cilt II, Çağlayan Kitabevi, Beyoğlu İstanbul
“Genel Kimya, Pensipler ve Modern Kuramlar”, Petrucci ve Hardwood, Çeviri Editörü
: Tahsin Uyar, 6. Baskı, Palme Yayıncılık
“Üniversite Kimyası” Fine&Beall, Türkçeye çeviren Haluk Beyenal (Hacettepe
Üniversitesi), (Mühendislik ve Temel Bilimler Öğrencileri için Kimya), Cilt I ve Cilt II,
Alkım Yayınevi, Beşevler/Ankara

Matter
And
Measurement