‫تى‌ههرٌمى‌كوردستان‌ ‌‬

‫‌‬ ‫‌‬
‫حكومه‬

‫وهى‌زانستى‌ ‌‬
‫و‌توٌژٌنه ‌‬
‫‌‬ ‫زارهتى‌خوٌندنى‌باال‬
‫وه ‌‬‫‌‬

‫كنٌكى‌ههولٌر‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫زانكۆى‌پۆلى‌ته‬

‫كنٌكى‌خهبات‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ٌمانگاى‌ته‬‫‌‬
‫په‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‌‬

‫‌‬

‫ئهم بابهته دهربارهى‬

‫دهوڵهتى ئهيوبى و سهاڵحهدينى‬
‫ئهيوبى‬
‫‌‬

‫‌‬ ‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬
‫ئامادهكردوى ‪:‬‬
‫بۆ بهرێز مامۆستا‪:‬‬ ‫رهيان عثمان‬
‫شهرمين رسول احمد‬ ‫حهمهدهميه وهجات‬
‫زيه هاشم‬
‫ئهمير سهمير‬
‫ابراهيم ئازاد‬
 ‫بهناوى خوداى گهوره و ميهرهبان‬
‫‌‬

‫پيشهكى;‬

‫ئيمه لهبابهتهكمان باسى دهولهتى ئهيوبى و سهالحهدينى ئهيوبى دهكهين ‘ كه سهالحهدينى ئهيوبى‬
‫وهك قارهمانيكى كورد لهسهدهى دوازدهم بهدهر دهكهويت و كۆمهلى خهبات و تيكۆشان دهكات كه‬
‫بۆته جيگاى شانازى له ميژووى كورد و كوردستان ‘ ئيمه ليرهدا تيشك دهخهينه سهر كورتهيهك‬
‫لهژيان نامهى ئهو سهركردهو شۆرش گيره مهزنه ‘ وه باس لهههندى لهجهنگهكانى دهكهين و‬
‫بههيواى ئهوهى بتوانين كهميك لهخهبات و تيكۆشانى ئهو سهركرده مهزنهى كورد بخهينه روو ……‬

‫‪2‬‬
 ‫بنهچهى سهالحهدينى ئهيوبى ;‬
‫رٌتهوه‌ ‌بۆ ‌ناوچه‌ى ‌له‌ولاز ‌له‌‌‬
‫گه ‌‬ ‫الحهدٌنى ‌ئه‌ٌوبى ‌ده‌ ‌‬
‫چهى ‌سه‌ ‌‬ ‫بنه ‌‬
‫كه ‌ ‌‬‫گٌرٌتهوه‌ ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫وهن ‌مٌژوو ‌بۆمان ‌ده‌‬ ‫‌‬
‫بۆ‌ماوهى‌‬
‫‌‬ ‫دادى‌كوردى‌ههبووه‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫تى‌شه‬ ‫‌‬
‫م‌ئٌماره‬ ‫‌‬
‫ٌدم‌و‌ٌازده‬ ‫‌‬
‫كانى‌ده‬ ‫سه ‌‬
‫ده‬ ‫ٌه ‌له‌ ‌ ‌‬
‫م‌ناوچه ‌‬
‫‌‬ ‫كه ‌ ‌‬
‫له‬ ‫رمهنستان‪‌ ‌ ,‬‬
‫ئه ‌‬
‫‌‬
‫ردهوام‌بووه‌‪‌ .‬‬‫به ‌‬‫ده‌ ‌‬
‫دوو‌سه ‌‬
‫‌‬

‫شٌرهتى‌‬
‫عه ‌‬ ‫رمهنستان ‌و ‌سه‌ر ‌به‌ ‌‬‫له ‌ئه‌ ‌‬
‫وه ‌بۆ ‌شارى ‌]دوٌن[ ‌ ‌‬ ‫رٌته ‌‬
‫گه ‌‬‫ٌوبٌهكان ‌ده‌ ‌‬
‫مالهى ‌ئه‌ ‌‬
‫بنچٌنهى ‌بنه‌ ‌‬
‫‌‬
‫شارى‌دوٌن‌له‌‬
‫‌‬ ‫نزٌن‌له ‌‬
‫‌‬ ‫گوندى‌ئهجدانكان‌كه‌ ‌‬
‫‌‬ ‫الحهدٌن‌‪‌ ,‬نجم‌الدٌن‌ئه‌ٌوب‌له‌ ‌‬
‫باوكى‌سه ‌‬
‫‌‬ ‫رهوادى[ن‪‌ ,‬‬‫] ‌‬
‫گهل‌‬
‫الحهدٌن ‌]شادى[ ‌دواى ‌روخانى ‌ئٌماره‌تى ‌شه‌دادى ‌له‌ ‌‬ ‫رمهنستان ‌له‌ ‌داٌن ‌بووه‌‪‌ .‬با ‌پٌرى ‌سه‌ ‌‬ ‫ئه ‌‬ ‫‌‬
‫دۆستى‌نزٌكى‌شادى‌بووه‌‌‬
‫‌‬ ‫كه‌‬
‫ر‌داواى‌بههرۆز‌‪‌ ‌,‬‬
‫‌‬ ‫له ‌‬
‫سه‬ ‫سهدٌن‌شٌركۆ‪‌ ‌,‬‬ ‫ٌوب‌و‌ئه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫دٌن‌ئه‬ ‫كانى‌نه ‌‬
‫جمه‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫كوره‬
‫ر‌لهوى‌‬
‫شادى‌لهتكرٌت‌پۆستٌكى‌ئٌدارى‌ده‌بٌت‌و‌هه‌ ‌‬ ‫‌‬ ‫كهن‌‪‌,‬‬
‫غدا‌كۆچ‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫وسا‌والى‌بهغدا‌بووه‌‪‌ ‌,‬‬
‫بۆ‌به‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫و‌ئه‬
‫خان‌دهسپٌردرٌت‪‌ .‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫كات‌و‌به‬ ‫‌‬
‫كۆچى‌دواٌى‌ده‬

‫ى‌جٌگهى‌‬
‫‌‬ ‫ئٌدارٌه ‌‬
‫كه‬ ‫‌‬ ‫پۆسته ‌‬
‫‌‬ ‫دٌن‌له ‌‬
‫‌‬ ‫ٌوب‌باوكى‌سه ‌‬
‫الحه‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫نجم‌الدٌن‌ئه‬ ‫دواى‌مردنى‌شادى‌لهسالى‌‪‌ 3311‬‬
‫‌‬
‫پهٌدا ‌ده‌كات ‌و‌‬
‫ٌوهندى ‌له‌گه‌ل ‌ئه‌تا ‌به‌گى ‌موسل ‌عٌماده‌دٌن ‌زه‌نگى ‌له‌ ‌موسل ‌ ‌‬
‫وه ‌‪‌ ,‬و ‌په‌ ‌‬
‫گرٌته ‌‬
‫باوكى ‌ده‌ ‌‬
‫تكرٌت‌بهجً‌‬
‫‌‬ ‫نجم‌الدٌن‌ئهٌوب‌و‌شٌركۆ‪‌,‬‬
‫‌‬ ‫بوو‌لهسالى‌‪‌3313‬‬
‫‌‬ ‫وه‌‬
‫تا‌ئه ‌‬
‫لٌان‌خۆش‌دهبٌت‌‪‌ ‌,‬‬
‫‌‬ ‫ندى‌له ‌‬
‫گه‬ ‫‌‬ ‫په ‌‬
‫ٌوه‬‫‌‬
‫پٌشوازٌان‌لى‌دهكا‌و‌‬
‫‌‬ ‫وه ‌‬
‫سٌنگ‌فراوانٌه ‌‬
‫‌‬ ‫عٌما‌الدٌن‌زهگٌش‌به‌ ‌‬
‫‌‬ ‫كهن‌‪‌ ,‬‬
‫شارى‌موسل‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫هٌلن‌و‌روو‌له‬ ‫‌‬
‫ده‬
‫ٌانى‌لهٌاد‌بووه‌‪‌ .‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫چاكه‬

‫الحهدٌن ‌له‌شارى ‌تكرٌت ‌له‌داٌن‌‬

‫سه ‌‬ ‫كهن ‌بۆ ‌موسل ‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫وهى ‌كۆچ ‌ده‌ ‌‬
‫وشه ‌‬
‫كهن ‌له‌ ‌‬
‫ده ‌‬
‫وه ‌ ‌‬
‫رچاوه ‌باس ‌له‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫سه‬
‫دهبى‪‌ ‌.‬‬
‫‌‬

‫كهن‌‪‌ ,‬نجم‌‬
‫لوبنان‌داگٌر‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫عله ‌‬
‫بن‌له‬ ‫ى‌سهورٌا‌و‌بجه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ناوچه‬ ‫التى‌فراوان‌دهبٌت‌‬
‫‌‬ ‫ناوبراو‌ده ‌‬
‫سه‬ ‫‌‬ ‫دواى‌ئهوه‌ ‌‬
‫‌‬
‫رى‌ئوم‌شاره ‌‪‌ ,‬نجم‌الدٌن‌‬
‫‌‬ ‫ى‌حه ‌‬
‫سكه‬ ‫‌‬ ‫رپرس‌و‌فهرمانده‌‬
‫‌‬ ‫وى‌دهكرى‌به‌ ‌ ‌‬
‫به‬ ‫‌‬ ‫ٌوب‌لهسالى‌‪‌ ‌ 3313‬‬
‫له‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫الدٌن‌ئه‬
‫ههمانكاتدا‌‬
‫سهر ‌خۆ ‌بووه‌ ‌له‌ ‌ ‌‬ ‫كهسٌكى ‌هٌمن ‌وله‌ ‌‬ ‫بۆماوهى ‌هه‌شت ‌سال ‌حكومران ‌بووه‌‪‌ ‌ .‬‬
‫‌‬ ‫لهم ‌شاره‌ ‌‬ ‫‌‬
‫وٌلى‌سامان‌و‌پلهو‌‬
‫‌‬ ‫نده ‌‬
‫وه ‌‬
‫ئه ‌‬
‫خهرٌكى‌كارى‌خٌرخوازى‌بووه‌‪‌ ‌,‬‬ ‫كى‌دووربٌن‌و‌چاو‌كراوه‌بووه‌‪‌ ‌,‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫سٌاسٌٌه‬
‫نهبووه‌‪.‬‬ ‫پاٌه‌ ‌‬
‫‌‬

‫سهر‌دبات‌و‌‬
‫منالى‌خۆى‌به ‌‬
‫‌‬ ‫م‌شاره‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫دٌن‌له‬ ‫سه ‌‬
‫الحه‬ ‫بهن‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫عله ‌‬
‫ى‌به ‌‬
‫رمانده ‌‬
‫‌‬ ‫كرى‌به‌ ‌‬
‫فه‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫ى‌باوكى‌ده‬ ‫دواى‌ئه ‌‬
‫وه‬ ‫‌‬
‫بۆ‌دهشتى‌بٌماع‌‪‌ ‌,‬‬
‫كان‌دهبٌت‌‪‌ ‌,‬‬
‫‌‬ ‫مان‌كاتدا‌ئاگادارى‌هٌرشى‌سه ‌‬
‫لٌبٌه‬ ‫‌‬ ‫له ‌‬
‫هه‬‫وره‌ده‌بٌت‪‌ ‌,‬‬
‫گه ‌‬
‫‌‬

‫…………………………………‬

‫بالوكراوهكانى‌خانه‌ى‌‬
‫‌‬ ‫له‌‬
‫رۆژگارى‌خٌالفهى‌ئٌسالمٌدا‪‌ ‌,‬‬
‫‌‬ ‫كورد‌و‌كوردستان‌له‌‬
‫‌‬ ‫د‪‌.‬زرار‌صدٌك‌تۆفٌك‌‪‌,‬‬
‫ههولٌر‪‌.1133‌,‬ل‪.350 .‬‬
‫ى‌رۆژههالت‌‪‌ ‌,‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫چاپ‌خانه‬ ‫ئاوٌر‪‌,‬‬

‫‌‬

‫‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ‌‬

‫‪3‬‬
‫ئهنجامى‌‬ ‫بٌنى‌كه‌له‌‌ ‌‬
‫‌‬ ‫چاوى‌خۆى‌ئهو‌وٌران‌كارٌه‌‌ ‌‬
‫ده‬ ‫‌‬ ‫به‌‬
‫لكهوتوه‌‪‌ ‌,‬‬
‫شتى‌بٌماع‌هه ‌‬
‫‌‬ ‫ن‌له‌ ‌‬
‫ده‬ ‫به ‌‬ ‫عله ‌‬
‫شارى‌به ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫كه‬
‫لهگه‌ل‌‬‫وه ‌ ‌‬
‫تٌه ‌‬
‫الحهدٌن ‌هه‌ر ‌له‌تافى ‌الوٌه‌ ‌‬
‫سه ‌‬ ‫بۆٌه ‌ ‌‬
‫كهدا ‌هاتووه‌‪‌ ‌ ,‬‬ ‫سهر ‌ناوچه‌ ‌‬
‫لٌبٌهكان ‌به‌ ‌‬
‫دهست ‌درٌژى ‌سه‌ ‌‬ ‫‌‬
‫مه‌‬
‫رده ‌‬
‫كانى‌ئهو‌سه‌ ‌‬
‫‌‬ ‫نٌو‌رووداوه ‌ ‌‬
‫گنگه‬ ‫‌‬ ‫روه ‌‬
‫ها‌له‬ ‫هه ‌‬‫ت‌و‌ئٌداره ‌بووه‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫باوكى‌و‌مامى‌لالبووى‌ناو‌سٌاسه‬
‫سهر ‌له‌شكر ‌له‌‌‬ ‫دهبى ‌به‌ ‌‬
‫الحهدٌن ‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫دهكا ‌مامى ‌سه‌ ‌‬ ‫كه ‌ ‌‬
‫كهى ‌نجم ‌الدٌنه‌‪‌ ,‬شٌركۆ‪‌ ‌ ,‬‬
‫ههرچى ‌براٌه‌ ‌‬ ‫ژٌاون‪‌ ‌ .‬‬
‫هۆى‌دلسۆزى‌و‌لٌهاتووى‌خۆى‌دهكرى‌‬
‫‌‬ ‫لهب‪‌ ‌ ,‬‬
‫به‬ ‫گى‌عه ‌‬
‫‌‬ ‫ئه ‌‬
‫تابه‬‫دٌن‌محمودى‌كورى‌زهنگى‪‌ ‌ ,‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫سوپاى‌نوره‬
‫مرۆ‌سورٌاٌه[‌‪‌ ‌.‬‬
‫‌‬ ‫كه‌ ‌‬
‫ئه‬ ‫حاكمى‌شارى‌حومس‌لهوالتى‌شام‌]‌ ‌‬
‫‌‬ ‫به‌‬
‫‌‬

‫ولهتى‌فاتمى‌‬
‫ى‌ده ‌‬
‫زٌرى‌دهوله‌ت‌ال ‌‬
‫‌‬ ‫بى‌به ‌‬
‫وه‬ ‫درى‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ى‌پٌده‬ ‫مٌسر‌پۆستٌكى‌ئٌدارى‌گه ‌‬
‫وره‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫دواتر‌شٌركۆ‌له‬
‫دواى‌وهفاتى‌شٌركۆ‌‪‌,‬‬
‫‌‬ ‫كان‌هاوكارو‌راوٌژكار‌دهبى‪‌ ,‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫بردنى‌كاروباره‬ ‫رٌوه ‌‬
‫به ‌‬ ‫دٌنبش‌له ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫الحه‬ ‫لهمٌسر‪‌ ‌ ,‬‬
‫‌‬
‫وٌته ‌ژٌر ‌ده‌ستى ‌‪‌ ,‬دواى‌‬
‫كه ‌‬ ‫وهزٌرى ‌ده‌وله‌ت ‌و ‌كاروبارى ‌مٌسر ‌ده‌ ‌‬ ‫جٌگهى ‌ده‌بى ‌به‌ ‌‬
‫الحهدٌن ‌له‌ ‌‬
‫سه ‌‬
‫‌‬
‫كانى‌شام‌ٌهن‌‬
‫‌‬ ‫ل‌زه ‌‬
‫نگٌه‬ ‫گه ‌‬ ‫و‌له ‌‬
‫ركردهى‌مٌسر‪‌ ‌ ,‬‬‫‌‬ ‫بٌته ‌سه‌‬
‫ده ‌‬ ‫دٌن‌بهخۆى ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫الحه‬ ‫ولهتى‌فاتمى‌‪‌ ‌ ,‬‬‫روخانى‌ده ‌‬
‫‌‬
‫دواتر‌ههرٌمى‌‬
‫‌‬ ‫تى‌ئهٌوبى‌‪‌ .‬‬
‫‌‬ ‫ناوى‌ده ‌‬
‫وله‬ ‫‌‬ ‫كه ‌پٌكدٌنن ‌ ‌‬
‫به‬ ‫ناوچه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫گرت‌و‌له‬ ‫‌‬
‫هٌز‌و‌ٌه‬ ‫‌‬
‫تٌكى‌به‬ ‫دهگرن‌و‌ده‌ ‌‬
‫وله‬ ‫‌‬
‫واٌى‌ئهٌوبٌه‌كان‪‌ .‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫رمان‌ره‬ ‫‌‬
‫ژٌر‌فه‬ ‫ٌته‌‬
‫كه ‌‬‫نٌش‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫حٌجاز‌و‌ٌه ‌‬
‫مه‬ ‫‌‬

‫لهوى‌‬
‫التى‌ناوهراست‌‪‌ ‌,‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ن‌بۆ‌رۆژهه‬ ‫كۆچ‌ده ‌‬
‫كه‬ ‫‌‬ ‫وه‌‬
‫ولازه ‌‬
‫ى‌له ‌‬
‫ناوچه ‌‬
‫‌‬ ‫كان‌كه‌ ‌‬
‫له‬ ‫‌‬ ‫مالهى‌ئه‌ٌوبٌ‌ه‬
‫بنه ‌‬‫م‌شٌوهٌه‌‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫به‬
‫ن‌پلهو‌پۆست‪‌ .‬‬
‫الت‌دارو‌خاوه ‌‬
‫‌‬ ‫ده ‌‬
‫سه‬ ‫بن‌به‌ ‌‬
‫وه‌و‌ده‌ ‌‬‫شٌته ‌‬
‫گه ‌‬‫ختٌان‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫ستٌره ‌‬
‫ى‌به‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫ئه‬

‫سهردهمى سهالحهدينى ئهيوبى‬

‫ئهوسا ‌فه‌رمان ‌ره‌واٌى‌‬ ‫كهوٌت ‌‪‌ ‌ ,‬‬

‫رده ‌‬
‫ٌهن ‌ده‌ ‌‬ ‫ركرده ‌‬
‫‌‬ ‫وهن ‌سه‌‬
‫الحهدٌنى ‌ئه‌ٌوبى ‌ ‌‬
‫سه ‌‬ ‫مهى ‌كه‌ ‌ ‌‬‫رده ‌‬
‫لهو ‌سه‌ ‌‬ ‫‌‬
‫چهند ‌الٌه‌كى‌‬
‫بهالم ‌له‌ ‌‬
‫بهغدابوو‪‌ ‌ ,‬‬‫ختكهى ‌له‌ ‌ ‌‬
‫پاٌته ‌‬‫الفهتى ‌عه‌باسى ‌بوو ‌كه‌ ‌ ‌‬
‫سهالتى ‌خه‌ ‌‬ ‫ئٌسالم ‌له‌ژٌر ‌ده‌ ‌‬
‫ٌهكى‌‬‫ماله ‌‬
‫كه ‌بن‌ه ‌‬
‫ربهخۆ ‌په‌ٌدابوون ‌وه‌ن ‌فاتمٌٌه‌كان‪‌ ‌ ,‬‬ ‫ولهتى ‌ناوچه‌ٌى ‌سه‌ ‌‬‫ده ‌‬ ‫ته ‌ ‌‬
‫الفه ‌‬
‫لهمره‌وى ‌ئه‌م ‌خه‌ ‌‬ ‫له ‌‬
‫‌‬
‫لٌبٌهكانٌش‌‬
‫سه ‌‬ ‫الفهت‌بوون‌‪‌ ‌ ,‬‬ ‫التى‌خه ‌‬
‫‌‬ ‫ده ‌‬
‫سه‬ ‫وا‌بوون‌و‌دژ‌به ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫رمانره‬ ‫‌‬
‫مٌسر‌فه‬ ‫‌‬
‫ى‌ئٌسماعٌلى‌بوون‌له‬ ‫‌‬
‫شٌعه‬
‫ناوچهى‌‬
‫‌‬ ‫ههر ‌له‌ئاسٌاى ‌بچووكه‌وه‌ ‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫له‬ ‫كهنارى ‌رۆژهه‌التى ‌ده‌رٌاى ‌ناوه‌راستٌان ‌داگٌر ‌كرد ‌بوو‪‌ ‌ ,‬‬ ‫‌‬
‫لٌبٌهكان ‌بوو‪‌,‬‬
‫له ‌ژٌر ‌داگٌركارى ‌سه‌ ‌‬ ‫نٌوه ‌ج‌هزٌره‌ى ‌]سٌنا[ ‌ ‌‬
‫لهستٌن ‌و ‌ ‌‬ ‫ههتا ‌لوبنان ‌و ‌فه‌ ‌‬
‫وه ‌ ‌‬
‫نتاكٌه ‌‬
‫ئه ‌‬ ‫‌‬
‫رمانرهوابوون‪‌ .‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫باكوورى‌عٌراق‌و‌سورٌا‌فه‬ ‫‌‬
‫كان‌بوون‌له‬ ‫‌‬
‫لجولٌه‬ ‫توركه‌ ‌‬
‫سه‬ ‫‌‬ ‫كانٌش‌كه‌‬
‫‌‬ ‫تابه ‌‬
‫گه‬ ‫ئه ‌‬ ‫‌‬

‫وهى‌دووچارى‌داگٌركارى‌‬ ‫راى‌ئه ‌‬
‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫ره‬ ‫مه ‌ ‌‬
‫ئه ‌‬‫پارچه ‌بوو‪‌ ‌ ,‬‬
‫‌‬ ‫خۆ‌پارچه ‌‬
‫‌‬ ‫جٌهانى‌ئٌسالم‌له ‌‬
‫ناوه‬‫‌‬ ‫ٌه ‌‬
‫م‌شٌوه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫به‬
‫بووه‌‬
‫ٌان‌هه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ن‌ناسنامه‬ ‫وه ‌ ‌‬
‫ٌه‬ ‫مو‌پٌكه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫موسلمانان‌هه‬ ‫بزانرى‌كه ‌‬
‫‌‬ ‫خالٌكٌدى‌زۆر‌گرنگه ‌‬
‫‌‬ ‫رهكٌش‌هاتبوو‪‌ ,‬‬ ‫ده ‌‬‫‌‬
‫وهو ‌گه‌النى ‌ناو ‌ئومه‌تى ‌ئٌسالم ‌له‌و‌‬
‫ته ‌‬‫ههموو ‌نه‌ ‌‬‫واته ‌ ‌‬
‫ئهوٌش ‌ناسنامه‌ى ‌ئومه‌تى ‌ئٌسالمى ‌بووه‌ ‌‪‌ ‌ ,‬‬ ‫كه ‌ ‌‬
‫‌‬
‫وهٌان‌‬
‫ته ‌‬‫ههولى ‌دروستكردنى ‌گٌانى ‌نه‌ ‌‬ ‫وهكانى ‌ئٌسالم ‌ ‌‬ ‫ته ‌‬
‫نه ‌‬
‫رهدابوون ‌‪‌ ,‬هٌچ ‌كام ‌له‌ ‌ ‌‬
‫ٌهن ‌به‌ ‌‬‫له ‌‬
‫مه ‌ ‌‬
‫رده ‌‬
‫سه ‌‬‫‌‬
‫ناودا‌نهبووه‌‪‌ .‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫تٌان‌له‬ ‫تى‌و‌بٌرى‌نهته‌ ‌‬
‫واٌه‬ ‫‌‬ ‫ته ‌‬
‫واٌه‬‫ستى‌نه ‌‬
‫‌‬ ‫چونكه‌ ‌‬
‫هه‬ ‫‌‬ ‫بۆخۆٌان‌نهداوه‌‪‌,‬‬
‫‌‬

‫‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ ‌‬

‫‪4‬‬
‫دهى ‌نۆزده‌م ‌به‌نٌو ‌گه‌النى ‌موسلمانان ‌بالو ‌ده‌بٌته‌وه‌‪‌,‬‬ ‫وهٌى ‌له‌ ‌كۆتاٌى ‌سه‌ ‌‬‫ته ‌‬
‫وهن ‌ئاشكراٌه‌ ‌بٌرى ‌نه‌ ‌‬‫‌‬
‫دهى‌‬‫سه ‌‬
‫له ‌‬‫ردهمه‌ ‌ ‌‬
‫لهو ‌سه‌ ‌‬ ‫دهى ‌بٌسته‌م‪‌ ‌ ,‬‬ ‫رهتاى ‌سه‌ ‌‬ ‫سه ‌‬
‫ولهتى ‌عوسمانى ‌له‌ ‌ ‌‬ ‫بهتاٌبه‌ت ‌دواى ‌روخانى ‌ده‌ ‌‬ ‫‌‬
‫ٌهن ‌دابوون ‌كه‌‌‬ ‫ره ‌‬
‫به ‌‬
‫بهلكو ‌له‌ ‌ ‌‬
‫وهٌى ‌نه‌بووه‌‪‌ ‌ ,‬‬‫ته ‌‬
‫دوازدهمى ‌مٌالدى ‌نه‌ن ‌هه‌ر ‌له‌جٌهانى ‌ئٌسالم ‌بٌرى ‌نه‌ ‌‬
‫‌‬
‫كه‌‬
‫وه‌ ‌‬
‫بٌته ‌‬
‫بۆمان‌روون‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫م‌پٌٌه‌‬
‫به ‌‬ ‫كانى‌جٌهانى‌مهسٌحى‌بوو‪‌ ‌,‬‬
‫‌‬ ‫وه ‌‬
‫ندٌه‬ ‫ژه ‌‬
‫بهر‌ ‌‬
‫ى‌مهسٌحٌه‌ت‌و‌ ‌‬
‫ره ‌‬ ‫وٌش‌به ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ئه‬
‫التى‌دهبٌت‪‌,‬‬
‫‌‬ ‫گات‌و‌ده ‌‬
‫سه‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫ى‌كوردستان‌پٌده‬ ‫ره ‌‬
‫وه‬ ‫مانٌكى‌كورد‌له ‌ده‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ن‌لاره‬ ‫مه ‌ ‌‬
‫وه‬ ‫رده ‌‬
‫و‌سه ‌‬
‫دٌن‌له ‌‬
‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫الحه‬ ‫‌‬
‫بهرگرى‌له‌‌جٌهانى‌ئٌسالم‌‬ ‫ئهستۆ‌بوو‌ه‌كه‌‌ ‌‬ ‫تى‌و‌موسلمانٌتى‌له‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ى‌مرۆڤاٌه‬ ‫ركٌكى‌گه ‌‬
‫وره‬ ‫‌‬ ‫مه‌ئه‌‬
‫رده ‌‬
‫و‌سه ‌‬
‫له ‌‬ ‫‌‬
‫وه ى ‌جٌهانى ‌ئٌسالمى ‌له‌ ‌داگٌركارى‌‬ ‫روهها ‌هه‌ول ‌بدا ‌كه‌ ‌موسلمانان ‌ٌه‌ن ‌بكات ‌بۆ ‌ئه‌ ‌‬ ‫بووه‌ ‌‪‌ .‬هه‌ ‌‬
‫لٌبٌهكان ‌رزگار ‌بكات‪‌ .‬بۆ ‌ئه‌م ‌رزگار ‌كردنه‌ش ‌هه‌موو ‌گه‌النى ‌موسلمان ‌به‌ ‌كورد ‌و ‌عه‌ره‌ب ‌و‌‬ ‫سه ‌‬‫‌‬
‫لٌبٌهكان‌و‌رزگاركردنى‌‬ ‫دژى‌سه ‌‬
‫‌‬ ‫دٌن‌دابوون‌بۆ‌شور‌له ‌‬
‫‌‬ ‫ل‌سه ‌‬
‫الحه‬ ‫گه ‌‬ ‫لجولى‌له ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫توركمان‌و‌توركى‌سه‬
‫خاكى‌موسلمانان‌له‌چنگٌان‪‌ .‬‬
‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‪…………………………………………………………..‬‬

‫‌‬

‫ى‌گهشترٌن‌‪‌ ,‬وه‌رگٌرانى‌; ‌عبدالرزلك‌بٌمار‌‪‌,‬‬

‫دٌنى‌ئهٌوبى‌ ‪‌ .‬ژٌاننامه‌ ‌‬
‫‌‬ ‫صه ‌‬
‫الحه‬ ‫د‪‌ .‬محسن‌دمحم‌حسٌن‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫بهغدا‪‌1993. ‌.‬ل‌‪‌ .13.‬‬
‫وهى‌كوردى‌‪‌ ‌,‬‬‫زگاى‌رۆشنبٌرى‌و‌بالو‌كردنه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ده‬

‫‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‬

‫‪5‬‬
 ‫شهر لهدژى سهليبيهكان و رزگاركردنى قودس‬
‫شهرٌن ‌بوو ‌له‌نٌوان ‌ئه‌وروپاى ‌مه‌سٌحى ‌له‌ ‌رۆژئاواو ‌جٌهانى ‌ئٌسالم ‌له‌‌‬ ‫شهرى ‌سه‌لٌبى ‌زنجٌره‌ ‌ ‌‬ ‫‌‬
‫دهى ‌سٌزده‌مى ‌مٌالدى‌‬ ‫دهى ‌دوازده‌م ‌و ‌كۆتاٌى ‌سه‌ ‌‬ ‫دهى ‌ٌازده‌م ‌و ‌سه‌ ‌‬ ‫رۆژههالت ‌له‌ ‌كۆتاٌى ‌سه‌ ‌‬ ‫‌‬
‫سهر‌جٌهانى‌ئٌسالم‌بۆ‌داگٌركردنى‌‬ ‫هٌناٌه‌ ‌‬
‫هٌرشٌان‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫رۆژئاواوه‌‬
‫‌‬ ‫كان‌له‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫سٌعٌه‬ ‫م‌كه‌ ‌‬
‫مه‬ ‫]‪‌ ‌[1291\1069‬‬
‫لهستٌن‌و‌شارى‌لودس ‌كه‌ ‌شوٌنى‌پٌرۆزى‌‬ ‫ت‌فه ‌‬
‫تاٌبه ‌‬ ‫كانى‌رۆژههالتى‌ده‌رٌاى‌ناوه‌راست‌و ‌به‌ ‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫ناوچه‬
‫ردهوام‌ده‌هاتن‌بۆ‌‬ ‫كان‌به ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫سٌحٌه‬ ‫زرهتى ‌حٌسا‌بووه‌‪‌ ‌ .‬‬
‫مه‬ ‫و‌شوٌنى‌لهداٌن‌بوون‌و ‌ژٌانى‌حه‌ ‌‬ ‫‌‬ ‫سٌحٌه ‌‬
‫كانه‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫مه‬
‫كهن‌بۆ‌‬ ‫كۆچ‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫وه‌‬
‫راسته ‌‬
‫‌‬ ‫كان‌له‌ئاسٌاى‌ناوه‌‬‫‌‬ ‫‌‬
‫لجولٌه‬ ‫ى‌توركه‌ ‌‬
‫سه‬ ‫‌‬ ‫دواى‌ئه ‌‬
‫وه‬ ‫‌‬ ‫پٌرۆزهكانٌان‪‌.‬‬
‫‌‬ ‫تى‌شوٌنه‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫زٌاره‬
‫رٌمهو‌پٌشرۆٌى‌‬ ‫كان‌لهم‌هه‌ ‌‬ ‫‌‬ ‫التى‌بٌزه ‌‬
‫نتٌنٌه‬‫‌‬ ‫سهر ‌ده‌ ‌‬
‫سه‬ ‫نه ‌ ‌‬
‫خه ‌‬
‫گوشار‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫ئاسٌاى‌بچوون ]توركٌاى‌ئٌستا[ ‌‬
‫كانى‌رۆژههالتى‌ناوه‌راست‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ر‌ناوچه‬ ‫ست‌به ‌‬
‫سه‬ ‫‌‬ ‫بوو‌لهكۆتاٌٌدا‌ده‌‬
‫‌‬ ‫تا‌ئه ‌‬
‫وه‬ ‫بۆ‌ناوچهكانى‌تر ‌‪‌ ‌ ‌ .‬‬‫‌‬ ‫كهن ‌‬ ‫ده ‌‬
‫‌‬
‫سٌحٌهكان‌‬
‫‌‬ ‫له‌ ‌‬
‫مه‬ ‫كان‌و‌ئٌدى‌رٌگه‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫لجولٌه‬ ‫‌‬
‫التى‌سه‬ ‫ژٌر‌دهسه‌‬
‫‌‬ ‫وٌته‌‬
‫كه ‌‬ ‫ستٌن‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫شارى‌لودس‌و‌فه ‌‬
‫له‬ ‫‌‬ ‫دهگرن‌ ‪‌,‬‬ ‫‌‬
‫التى‌توزكه‌‬
‫‌‬ ‫ها‌زٌادبوونى‌ده ‌‬
‫سه‬ ‫‌‬ ‫ن‌و‌هه ‌‬
‫روه‬ ‫‌‬ ‫له ‌‬
‫الٌه‬ ‫ئهم‌رٌگرتنه‌‌ ‌‬ ‫پٌرۆزهكانٌان‌‪‌ ‌.‬‬
‫‌‬ ‫گرن‌بۆ‌زٌارهتى‌شوٌنه‌‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ده‬
‫مانه‌‬
‫ئٌدي‌ئه ‌‬
‫‌‬ ‫سٌحٌهكان‪‌ .‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ر‌جٌهانى‌مه‬ ‫‌‬
‫بۆ‌سه‬ ‫شه ‌‬
‫ره ‌‬
‫بٌته ‌ههه‌ ‌‬
‫كٌتر‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫ئاسٌاى‌بچوون‌له ‌‬
‫الٌه‬ ‫‌‬ ‫كان‌له ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫لجولٌه‬ ‫‌‬
‫سه‬
‫بۆٌه ‌پاپاى‌‬
‫سٌحٌهكانى ‌ئه‌وروپا ‌كه‌ ‌به‌رگرى ‌له‌جٌهانى ‌مه‌سٌحٌه‌ت ‌بكه‌ن ‌‪‌ ‌ ,‬‬ ‫‌‬ ‫دهست ‌مه‌‬ ‫داته ‌ ‌‬
‫ده ‌‬‫هانه ‌ ‌‬
‫به ‌‬ ‫‌‬
‫ناو‌ٌهكتر‌‬
‫‌‬ ‫كات‌كه ‌چٌتر‌له‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫وروپا‌ده‬ ‫‌‬
‫كانى‌ئه‬ ‫‌‬
‫سٌحٌه‬ ‫‌‬
‫وازى‌مه‬ ‫كاتۆلٌن‌ئوربانى‌دووهم‌‪‌ ‌ pop urban‬‬
‫بانگه‬ ‫‌‬
‫مسولمانهكان ‌كه‌ببون ‌بۆ‌‬
‫‌‬ ‫كهن ‌و ‌رٌزه‌كانٌان ‌ٌه‌ن ‌بكه‌ن ‌بۆ ‌شه‌رى ‌پٌرۆز ‌ ‪‌ holy war‬دژ ‌به‌ ‌‬ ‫رنه ‌‬
‫شه ‌‬ ‫‌‬
‫سٌحٌهكان ‌له‌ ‌چنگى‌‬ ‫‌‬ ‫روهها ‌بۆ ‌رزگاركردنى ‌خاكى ‌پٌرۆزى ‌مه‌‬ ‫هه ‌‬ ‫سٌحٌهكان‪‌ ‌ ,‬‬‫‌‬ ‫شه ‌بۆ ‌سه‌ز ‌مه‌‬ ‫ره ‌‬‫هه ‌‬‫‌‬
‫كه‌‬
‫پٌدهكات‌‪‌ ‌,‬‬
‫لٌبى‌دهست‌ ‌‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫رى‌سه‬ ‫كه ‌‬
‫م‌شه‬ ‫ٌه ‌‬
‫پاپاى‌ناو‌براو‌له‌سالى‌‪‌ ‌3101‬‬
‫‌‬ ‫وازه‌‬
‫بهم‌بانگه‌ ‌‬ ‫مسولمانهكان‌‪‌ ‌,‬‬
‫‌‬
‫دواى‌ٌهن‌به‌رپا‌بووه‌ ‪.‬‬‫‌‬ ‫رٌمهكه‌‌ ‌‬
‫به‬ ‫لٌبى‌لههه‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ى‌سه‬ ‫رى‌گه ‌‬
‫وره‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫شت‌شه‬ ‫‌‬
‫مٌژوودا‌هه‬ ‫له‌‬
‫‌‬

‫ر‌رزگار‌كردنى‌شوٌنه‌‬
‫‌‬ ‫نها‌له ‌‬
‫به‬‫ته ‌‬ ‫رانه‌ ‌‬
‫م‌شه ‌‬
‫راستٌدا‌ئه ‌‬
‫‌‬ ‫له‌‬
‫ردهوام‌بوو‪‌ ‌,‬‬
‫به ‌‬
‫ده‌ ‌‬
‫و‌سه ‌‬
‫رانه‌بۆ‌ماوه‌ى‌دو ‌‬
‫م‌شه ‌‬
‫ئه ‌‬‫‌‬
‫مهدا ‌ئه‌وروپا‌‬
‫رده ‌‬
‫لهو ‌سه‌ ‌‬
‫وهبوو ‌كه‌ ‌ ‌‬
‫پشتٌه ‌‬
‫سٌحٌهكان ‌نه‌بوو ‌به‌لكو ‌هۆكارى ‌ئابوورى ‌له‌ ‌‬
‫‌‬ ‫پٌرۆزهكانى ‌مه‌‬
‫‌‬
‫ى‌مسولمانهكان‪.‬‬
‫‌‬ ‫خاكى‌بهپٌت‬
‫‌‬ ‫چاوٌشٌان‌برٌبووه‌‬
‫‌‬ ‫وه‌‬
‫ٌرانى‌داراٌى‌برسٌهتى‌ببوو‌‪‌ ‌,‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫توشى‌له‬

‫لٌبٌكان‌توانٌان‌ناوچهكانى‌‬
‫‌‬ ‫لهنٌوان‌ساالنى‌‪‌3100‌ \3101‬مٌالدى‌بوو‪‌ ‌.‬‬
‫سه‬ ‫لٌبى‌كه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫مى‌سه‬ ‫رى‌ٌه ‌‬
‫كه‬ ‫‌‬ ‫له‌ ‌‬
‫شه‬ ‫‌‬
‫گهل‌شارى‌‬ ‫مرۆ‌له ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ستٌنى‌ئه‬ ‫تا‌لوبنان‌و‌فه ‌‬
‫له‬ ‫‌‬ ‫ئاسٌاى‌بچوكهوه‌ ‌ ‌‬
‫هه‬ ‫‌‬ ‫رۆژههالتى‌ده‌رٌاى‌ناوه‌راست‌هه‌ ‌‬
‫ر‌له‬ ‫‌‬
‫لٌبٌهكان ‌له‌م‌‬
‫سه ‌‬ ‫كهن‪‌ ‌ .‬‬
‫ٌٌانهى ‌خه‌لن ‌ده‌ ‌‬
‫زه ‌‬‫لهم ‌داگٌر ‌كردنه‌ ‌كوشتارٌكى ‌بى ‌به‌ ‌‬
‫لودس ‌داگٌر ‌بكه‌ن ‌‪‌ ‌ .‬‬
‫تهرابلوس‌ ‪‌,‬لودس ‪.‬‬ ‫نتاكٌه‌‪‌ ‌,‬‬
‫ئه ‌‬ ‫زرٌنن‌وهن‌ئٌماره‌تى‌ره‌ها‌ ‪‌ ,‬‬
‫‌‬ ‫ند‌ئٌمارتٌن‌داده ‌‬
‫مه‬ ‫‌‬ ‫ههرٌمانه‌‌ ‌‬
‫چه‬ ‫‌‬

‫هٌرشهكانٌان‌‬
‫‌‬ ‫موسلمانهكان ‌ ‌‬
‫له‬ ‫‌‬ ‫لهنٌوان‌ساالنى‌‪‌ 3310‌ \3311‬مٌالدى‌بوو‪‌ ,‬‬ ‫لٌبى‌كه ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫مى‌سه‬ ‫‌‬
‫رى‌دووه‬ ‫له ‌‬
‫شه‬ ‫‌‬
‫ن‌بهتاٌبه‌ت‌‬
‫كه ‌‬ ‫ن‌رزگار‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫ند‌ناوچه ‌‬
‫ٌه‬‫‌‬ ‫‌‬
‫نگى‌چه‬ ‫‌‬
‫مى‌عمادالدٌن‌زه‬ ‫سه ‌‬
‫رده‬ ‫كانٌان‌له ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫داگٌركراوه‬ ‫ر‌ناوچه‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫بۆ‌سه‬
‫‪.‬‬ ‫كه‌شارى‌ئورفاى‌ئٌستاٌه‌[‌‬ ‫شارى‌رهها‌]‌ ‌‬
‫‌‬

‫…………………………………………………………………‬

‫ژٌننامهى ‌گه‌شترٌن‪,‬وه‌رگٌرانى; ‌عبدالرزاق ‌بٌمار ‌‪‌,‬‬

‫‌‬ ‫الحهدٌنى ‌ئه‌ٌوبى ‌‪‌ ,‬‬
‫صه ‌‬ ‫د‪.‬محسن ‌دمحم ‌حسٌن ‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫بهغدا‪,101.‌3001,‬‬ ‫وهى‌كوردى‌‪‌ ,‬‬ ‫زگاى‌رۆشنبىرى‌و‌بالو‌كردنه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ده‬

‫‪6‬‬
 ‫رۆژههالتى دهرياى ناوهراست كه له اليهن سهليبيهكان داگير كرابوو چهند ئيمارهتيكيان لهم ههريمه‬
‫دامهزراندبوو ‪ ,‬لهسهدهى يازدهم و دوازدهمى زاينى‌ ‌‬

‫دٌنى‌ئهٌوبى‌‬
‫‌‬ ‫ٌى‌سه ‌‬
‫الحه‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫رمانده‬ ‫م‌شمرم‌به ‌ ‌‬
‫فه‬ ‫‌‬ ‫بهرپا‌بوو‪‌ ‌ ,‬‬
‫ئه‬ ‫له ‌سالى‌‪‌ ‌ 3331‬‬ ‫لٌبى‌كه ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫مى‌سه‬ ‫‌‬
‫رى‌سٌه‬ ‫له ‌‬
‫شه‬ ‫‌‬
‫شهرٌكى‌‬‫شهرى ‌حه‌تٌن ‌كه‌ ‌‬ ‫تاٌبهت ‌له‌ ‌‬
‫دهست ‌دٌنى ‌و ‌به‌ ‌‬ ‫به ‌‬
‫وزه ‌ ‌‬
‫ركهوتنى ‌گه‌ ‌‬ ‫لهم ‌شه‌ره‌ ‌ناوبراو ‌سه‌ ‌‬ ‫بوو‪‌ ‌ ,‬‬
‫وره ى‌گٌانى‌و‌مالٌان‌پً‌‬ ‫زٌانبكى‌گه ‌‬
‫‌‬ ‫خراپى‌تٌن‌دهشكٌن‌و‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫لٌبى‌زۆر‌به‬ ‫‌‬
‫كانى‌سه‬ ‫وهبوو‪‌ ‌ ,‬‬
‫هٌزه‬ ‫ره ‌‬
‫كالكه ‌‬
‫ٌه ‌‬ ‫‌‬
‫شارهكانى‌سه‌ر ‌كه‌نار‌‬
‫كان‌له ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫لٌبٌه‬ ‫ئٌدي‌دواى‌ئهم‌تٌكشكانه‌ ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫كهوى‌و ‌ئه‌سٌرٌكى ‌زۆرٌان‌ده‌بى ‌‪‌ ,‬‬ ‫ده ‌‬
‫‌‬
‫ره‌‬
‫ئهم‌شه‌ ‌‬‫دواى‌ٌهن‌شكان‪‌ ‌ .‬‬
‫‌‬ ‫وانٌدى‌ٌه ‌‬
‫ن‌له‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫الن‌و‌ئه‬ ‫عه ‌‬
‫سمه‬ ‫جوبهٌل‌ ‌‪‌ ,‬‬
‫بهٌروت ‌‪‌ ‌ ,‬‬ ‫سهٌدا ‌‪‌ ‌ ‌ ,‬‬
‫وهن‌ٌافا ‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫‌‬
‫بۆماوهى‌‬
‫‌‬ ‫كه ‌‬
‫الت‌دادهنى‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫رۆژهه‬ ‫لٌبى‌له ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫كانى‌سه‬ ‫‌‬
‫گۆرى‌و‌سنورٌن‌بۆ‌داگٌركارٌه‬ ‫‌‬
‫نگى‌هٌز‌ده‬ ‫‌‬
‫هاوسه‬
‫و‌ناوچهٌان‌داگٌر‌كردبوو‪‌ .‬‬
‫‌‬ ‫‪‌01‬سال‌بوو‌ئه‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‪………………………………………………….‬‬

‫لهستٌن‪‌ .‬‬
‫باكوورى‌فه ‌‬
‫‌‬ ‫له‌‬
‫رٌٌه‌ ‌‬
‫به ‌‬‫ى‌ته ‌‬
‫رٌاچه ‌‬
‫‌‬ ‫نٌوان‌شارى‌ناسره‌و‌ده‌‬
‫‌‬ ‫كه‌ ‌‬
‫له‬ ‫ٌه ‌‬
‫تٌن‌ناوچه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫حه‬

‫‪7‬‬
 ‫رزگاركردنى قودس‬

‫و‌باشوور‌دهكشى‌بۆ‌رزگانى‌‬
‫‌‬ ‫ى‌به ‌‬
‫ره‬ ‫دٌن‌بهسوپاك‌ه ‌‬ ‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫الحه‬ ‫و‌ناوچانه ‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫كان‌له‬ ‫دواى‌شكانى‌سه ‌‬
‫لٌبٌه‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫دوابه‬
‫رۆژ‌گهمارۆ‌‬
‫‌‬ ‫ى‌دونزه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫بۆ‌ماوه‬ ‫كه ‌‬
‫شاره ‌‬
‫وه ‌‪‌ ‌ ,‬‬ ‫بنه ‌‬
‫كانى‌شارى‌لودس‌نزٌن‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫دٌواره‬ ‫له ‌‬
‫كه ‌ ‌‬
‫شارى‌لودس‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫بۆٌه‌‬
‫دٌن‌بجهنگن‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫‌‬ ‫ى‌سه ‌‬
‫الحه‬ ‫‌‬ ‫وتوه ‌‬
‫كه‬ ‫ركه ‌‬ ‫تا‌دژى‌سوپا‌سه ‌‬
‫‌‬ ‫وى‌هٌزى‌زۆرٌان‌نٌه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫كان‌له‬ ‫سه ‌‬
‫لٌبٌه‬‫دهن‌‪‌ ‌ .‬‬ ‫ده ‌‬
‫‌‬
‫لٌبٌهكانى‌‬
‫تى‌گٌانى‌سه ‌‬
‫‌‬ ‫بۆ‌سه ‌‬
‫المه‬ ‫‌‬ ‫ست‌سوپاكهى‌‪‌ .‬‬
‫‌‬ ‫نه ‌ ‌‬
‫ده‬ ‫بده ‌‬
‫كه ‌ ‌‬
‫بى‌شهر‌شاره ‌‬
‫‌‬ ‫وه ‌‬
‫ى‌به‬ ‫ن‌بۆ‌ئه ‌‬
‫‌‬ ‫گفتوگۆ‌ده ‌‬
‫كه‬ ‫‌‬
‫ن‌فٌدٌه‌‬
‫‌‬ ‫بده ‌‬
‫ن‌وه‬ ‫كان‌برٌن‌پاره ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫لٌبٌه‬ ‫سٌن‌له ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫هه ‌‬
‫ر‌كه‬ ‫ون‌كه ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫ردووال‌رٌن‌ده ‌‬
‫كه‬ ‫‌‬ ‫دانٌشتوانى‌لودس‌‪‌ ‌ .‬‬
‫هه‬
‫كه ‌بۆ‌پٌاو‌‪‌ 31‬دٌنار‌و‌ژن‌‪‌ 5‬دٌنار‌و‌مندال‌‪‌3‬‬ ‫كه ‌ده‌ربچن‌‌‪‌ .‬برى‌پاره‌ ‌‬ ‫شاره ‌‬
‫تى‌له ‌ ‌‬
‫المه ‌‬ ‫سه ‌‬ ‫ى‌به ‌‬
‫وه ‌‬ ‫بۆ‌ئه ‌‬
‫‌‬
‫چٌته ‌نٌو‌شارى‌لودس‪‌.‬‬ ‫وتوٌى‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫ركه‬ ‫رو‌به ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫بى‌شه‬ ‫‌‬
‫دٌن‌به‬ ‫سوپاى‌سه ‌‬
‫الحه‬ ‫‌‬ ‫وتنه ‌‪‌ ,‬‬
‫م‌رٌكه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫دواى‌ئه‬ ‫دٌنار‌‪‌ .‬‬
‫له ‌ژن‌و‌مندال‌‪‌,‬‬ ‫بٌجگه ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫كه ‌‬
‫نٌو‌شاره ‌‬
‫‌‬ ‫له ‌‬
‫رگرتنى‌فٌدٌه ‌‪‌ ‌ .‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫نٌن‌بۆ‌وه‬ ‫رمانده ‌ ‌‬
‫داده‬ ‫‌‬ ‫كه ‌ ‌‬
‫فه‬ ‫كانى‌شاره ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫روازه‬ ‫له ‌ ‌‬
‫ده‬ ‫‌‬
‫ٌاوى‌پٌادهى‌لٌبوو ‪‌ .‬‬
‫‌‬ ‫ههزار‌پٌاوى‌سوار‌و‌پ‪1‬‬ ‫‪‌ ‌11‬‬

‫ٌى‌دهنوٌنى‌;‌ ‌‬
‫رٌى‌لٌبوورده ‌‬
‫‌‬ ‫دٌن‌ئه ‌‬
‫و‌په‬ ‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫الحه‬ ‫لٌبٌهكانى‌ناو‌شارى‌لودس‌‪‌ ‌,‬‬
‫سه ‌‬ ‫لكه‌ ‌‬
‫بۆ‌رزگاركردنى‌خه ‌‬
‫‌‬

‫دٌن‌حهوت‌‬
‫‌‬ ‫ى‌سه ‌‬
‫الحه‬ ‫‌‬ ‫لهوه‌‬
‫وه ‌جگه‌ ‌ ‌‬
‫ئه ‌‬
‫له ‌شار‌ده‌رچوون‌‪‌ ‌ ,‬‬ ‫بى‌ندانى‌فٌدٌه ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ن‌بوون‌به‬ ‫ته ‌‬
‫جمه‬ ‫ى‌به ‌‬
‫وانه ‌‬‫ئه ‌‬ ‫‌‬
‫زار‌ههژارى‌‬
‫‌‬ ‫بهخشى‌‪‌ ,‬خۆشى‌ده‌ ‌ ‌‬
‫هه‬ ‫پٌدانى‌فٌدٌه ‌ ‌‬
‫‌‬ ‫لٌن‌عادلى‌براى‌له ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ر‌تكاى‌مه‬ ‫ژارى‌له ‌‬
‫سه‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫زار‌هه‬ ‫‌‬
‫هه‬
‫ئهو‌‬
‫وه‌ ‌‬
‫بى‌فٌدٌه‪‌ ‌,‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫ژار‌به‬ ‫رچوونى‌خهلكى‌هه‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫رخان‌كرد‌بۆ‌ده‬ ‫تا‌ئٌواره‌ ‌‬
‫ته‬ ‫‌‬ ‫وه‌‬
‫ٌانٌه ‌‬
‫به ‌‬ ‫رۆژٌكٌشى‌له ‌‬
‫‌‬ ‫بهخشى‪‌.‬‬ ‫‌‬
‫گهلٌان‪‌ .‬‬
‫ٌى‌بوو‌له ‌‬
‫‌‬ ‫بهزه‌‬
‫دٌن‌زۆر‌به ‌‬
‫‌‬ ‫مابوو‌سه ‌‬
‫الحه‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫كانٌان‌نه‬ ‫ى‌هاوسه ‌‬
‫ره‬‫‌‬ ‫‌‬
‫ژنانه‬

‫كه‌‬
‫لٌبٌهكان‌بوو‌ ‌‬
‫ى‌سه ‌‬
‫‌‬ ‫ى‌مامه ‌‬
‫له‬‫‌‬ ‫پٌچهوانه‌‬
‫واو‌به ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫تعكردنى‌شارى‌لودس‌ته‬ ‫رمى‌له ‌ ‌‬
‫فه‬ ‫‌‬ ‫لهى‌جوان‌و‌نه‌‬
‫مامه ‌‬
‫‌‬
‫كان‌له ‌سالى‌‪‌ 3100‬لودسٌان‌‬
‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫لٌبٌه‬ ‫وه ‌‪‌ ‌ .‬‬
‫نٌو‌لودس‌و‌كوشتارٌكى‌زۆرٌان‌ناٌه ‌‬
‫‌‬ ‫م‌هاتنه ‌‬
‫‌‬ ‫رى‌ٌه ‌‬
‫كه‬ ‫‌‬ ‫له ‌‬
‫شه‬ ‫‌‬
‫نزٌكهى ‌‪‌ 11‬هه‌زار‌‬
‫وروپٌهكان ‌‪‌ ‌ .‬‬
‫‌‬ ‫به ‌دان ‌پٌدانانى ‌مٌژوو ‌نوسه‌ ‌ ‌‬
‫ئه‬ ‫گرت ‌مه‌لٌن ‌گۆدفرى ‌ ‪‌ ‌ godfrey‬‬
‫موسلمانى‌لهتلوعام‌كرد‪‌ .‬‬
‫‌‬

‫گهل‌‬
‫ٌهكى ‌جوانى ‌له‌ ‌‬
‫مامله ‌‬
‫وه ‌ ‌‬‫وه ‌‪‌ ,‬كاتٌن ‌روبه‌روى ‌بوٌه‌ ‌‬
‫الحهدٌن ‌گۆدفرٌشى ‌گرته‌ ‌‬
‫بهالم ‌مٌهره‌بانى ‌سه‌ ‌‬
‫‌‬
‫كرد‪.‬‬

‫و‌به‌‬
‫وه ‌ ‌‬
‫هادارى‌بۆخۆى‌نوسٌه ‌‬
‫‌‬ ‫كى‌گهوره‌ ‌‬
‫و‌به‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫لودس‌مٌژووٌه‬ ‫كان‌له ‌‬
‫‌‬ ‫ركردنى‌سه ‌‬
‫لٌبٌه‬‫‌‬ ‫دٌن‌به ‌ ‌‬
‫ده‬ ‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫الحه‬ ‫‌‬
‫و‌ئٌستاش‌و‌دواى‌تٌپهربونى‌‬
‫‌‬ ‫دهكرا‌‬
‫ى‌له ‌گشت ‌جٌهان‌باسى‌لٌوه‌ ‌ ‌‬
‫كه ‌‬‫جوانه ‌‬
‫‌‬ ‫وشته ‌‬
‫هۆى ‌زٌره‌كى ‌و‌ره‌ ‌‬
‫كانى‌دهكرٌت‪.‬‬
‫‌‬ ‫بوٌرى‌و‌خه ‌‬
‫باته‬ ‫‌‬ ‫ر‌باس‌له‌‬
‫‌‬ ‫ده‌هه‌‬
‫شت‌سه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫هه‬

‫‪………………………………………………………….‬‬

‫د‪.‬على‌دمحم‌الصالبى‪‌,‬صالحدٌن‌االٌوبى‌‪‌,‬ص‪.511‌.‬‬

‫كى‌تهئرٌخى‌كورد‌و‌كوردستان;‌‪. 1111‬ل‌‪,113.‬‬
‫‌‬ ‫خوالصه ‌‬
‫ٌه‬‫‌‬ ‫كى‌بهگ‌‪‌,‬‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫مٌن‌زه‬ ‫‌‬
‫دمحم‌ئه‬

‫‪8‬‬
 ‫‌‬

‫دهولهتى ئهيوبى و دهولهتهكانى دهوروبهرى له سهدهى دوازدهمى‬

‫ميالديدا‬
‫‌‬

‫وهفاتى سهالحهدينى ئهيوبى‬

‫مان‌كاتدا‌له‌‬
‫‌‬ ‫له ‌‬
‫هه‬‫تنانه ‌‪‌ ‌ ,‬‬
‫ركهو ‌‬‫بٌت‌دواى‌ئهم‌سه‌ ‌‬
‫‌‬ ‫بهشدار‌ده‌‬
‫رانه ‌ ‌‬
‫م‌ههموو‌شه‌ ‌‬‫ى‌له ‌‬‫وه ‌‬ ‫دٌن‌دواى‌ئه ‌‬
‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫الحه‬ ‫‌‬
‫لهبوو‌‬
‫ده ‌‬
‫شكردنى‌سه ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫رٌكى‌دابه‬ ‫‌‬
‫ها‌خه‬ ‫هه ‌‬
‫روه‬ ‫كهى‌بوو‌‪‌ ‌ ,‬‬ ‫شام‌خهرٌكى‌رٌن‌خستنى‌ئٌش‌و ‌كارى‌والته‌ ‌‬ ‫‌‬
‫كهوى ‌و ‌نٌشانه‌كانى ‌تاى ‌زه‌رد ‌لى ‌به‌در‌‬ ‫نهخۆش ‌ده‌ ‌‬ ‫له ‌سالى ‌‪‌ ‌ 3301‬‬ ‫سهر ‌خه‌لكى ‌داماو ‌هه‌ژار ‌ ‪‌ ‌ ,‬‬
‫به ‌‬ ‫‌‬
‫مهنى ‌‪‌ 51‬سالى ‌كۆچى‌‬ ‫ته ‌‬
‫بى‌و‌له ‌‬
‫‌‬ ‫زوى‌خواردن‌ناكات‌و‌بارى‌تهندروستى‌خراپ‌ده‌‬
‫‌‬ ‫كهوٌت‌و‌ئاره‌‬
‫ده ‌‬ ‫‌‬
‫خان‌دهسپٌردرى‌ ‪.‬‬
‫‌‬ ‫كه ‌‬
‫ى‌به‬ ‫رمه ‌‬
‫شك‌ته ‌‬
‫‌‬ ‫‌‬
‫شارى‌دٌمه‬ ‫وى‌له‌‬
‫‌‬ ‫وتى‌ئه ‌‬
‫مه‬ ‫‌‬ ‫‌‬
‫نزٌن‌مزگه‬ ‫له‌‬
‫دواٌى‌دهكات‌‪‌ ‌.‬‬
‫‌‬

‫‪9‬‬
‫ميژوو زۆركهم پياوى وهك سهالحهدينى‬
‫بهرههم هيناوه ‪ .‬لهسهردهمى ئهو لهئهروپا هيچ‬
‫سهرۆك و پاشا و ئيمپراتۆريك نهبوه وهك‬
‫سهالحهدينى ئهيوبى بوبيت ‪ .‬لهدواى ئهو لهنيو‬
‫ئيسالميهكانيش كهسيكى وهك ئهو دروست‬
‫نهبۆتهوه‬

‫‌‬

‫‪10‬‬
 ‫سهرچاوهكان‬

‫دٌنى‌ئهٌوبى‬
‫‌‬ ‫سه ‌‬
‫الحه‬ ‫‪‌\3‬په‌رتوكى‌ ‌‬

‫تى‌ئهٌوبى ‌‬
‫وله ‌‬ ‫رتوكى‌ده ‌‬
‫‌‬ ‫‪‌\1‬په‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‌‬

‫‪11‬‬