Reasoning Demo

311, Shalin Galleria, 3rd floor, Nr. RTO, Sector-4, Gandhinagar.
Ph.: 7777991348 / 9601608348

WebSankul Team રીઝનિંગ
સંપાદક
વિકાસ પટ
ે લ
Typing Team
ખુશ્બુ સોલંકી, પ્રિયંકા લ
ે ઉવા, હિના સિંધલ, હિત
ે ન્દ્રસિંહ રાજપાલ,
હિમાંશી રાઓલ, પૂનમ પરમાર, કલ્
પે શ સોલંકી, કોમલ રાવળ,
ધારા વાઘ
ે લા, કોમલ પ્રજાપતિ, ઋત્વા દવ
ે , નર
ે ન્દ્રભાઈ ગોહિલ,
પ્રકાશભાઈ પરમાર, મહંમદ ઇલિયાસ દાણી, ભાવનાબ
ે ન પટ
ે લ,
અજય પરમાર, સીમા ગોસ્વામી, કાજલ પ્રજાપતિ, ેદવ
ે ન્દ્રભાઈ ઠક્કર
Content Team ગુજરાતના તમામ મહેનતુ

કાનજી ુ કછડિયા, અજય ખુંટી, ભરત પરમાર, બિપિન પરમાર, વિદ્યાર્થીઓને અર્પણ
કલ્
પે શ દલવાડી, પ્રકાશ પ્રજાપતિ, ઉમ
ે શ પરમાર, નિશાંત શાહ,
વીરપ્રતાપસિંહ જાડ
ે જા, ભરત ચૌધરી, ક્રિષ્ના ધોરાજીયા, દક્ષાબા રાણા,
Book Name : રીઝનિંગ
પૂજાબ
ે ન મકવાણા, વિશાલ બોદર, કાર્તિક બારડ, યશવંત પરમાર,
ચંદ્રસિંહ રાઠવા, સુધીર સોલંકી Copyright© : WebSankul®
Designing Team Pages : 784

ુ કં દન પટ
ે લ, નિક
ુ ં જ સગર, કિર્તન પટ
ે લ, હાર્દિક પંચાલ, પારસ ભુવા
Price : Rs. 750/-
Managment Team Email : publication@websankul.com

મહ
ે શ રખિયાણીયા, મ
ે ુ હલ ચૌહાણ, કિશન બુટાણી, લખન ભાટિયા,
કોરિંગા મૌલિક, ચિરાગ બુટાણી, ક્રિષ્ના પટ
ે લ, મનસ્વી ગઢવી, પાર્થ ગઢવી, Contact No : 77 77 99 13 48, 96 01 60 83 48
અવની પટ
ે લ, પૂજા પ્રજાપતિ
Website : www.websankul.com
© Strictly reserved with the Editor

No Part of this Publication may be reproduced or distributed in any form or by any means,
electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise or stored in a database ors retrieval
system without prior written permission of the publishers.
વિશેષ સૂચના
સંપાદક તથા પ્રકાશક દ્વારા પુસ્તકના તમામ તથ્યોની ય�ોગ્યતા તપાસમાં આ�વી છે, તમ
ે છતાં ક�ોઈપણ ક્ષતિ માટે પ્રકાશક, સંપાદક, મુદ્રક જવાબદાર રહેશે નહીં.
પ્રસ્તાવના
વિદ્યાર્થી મિત્રો,
વર્તમાન સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાની બદલી રહેલી પરિપાટીને જોતાં

તર્કશાસ્ત્ર (રીઝનિંગ) વિષયનું મહત્ત્વ વધી રહ્યું છે. GPSC ની વિવિધ પ્રાથમિક પરીક્ષાની
સાથોસાથ વર્ગ 3 ની બદલાયેલી નવી પરીક્ષા પદ્ધતિ (CCE) માં તર્કશાસ્ત્રનો ભારાંક
વધી ગયો છે. ગુજરાત ગૌણ સેવા મંડળ દ્વારા લેવનાર CCE ની પ્રાથમિક અને મુખ્ય
પરીક્ષામાં લગભગ 40 માર્ક તર્કશાસ્ત્રના છે. આપ જ્યારે પરીક્ષા રૂપી જીવનના યુદ્ધને
સર કરવા રણમેદાને પડ્યા છો, ત્યારે આ વિષયનો વિસ્તારપૂર્વક સમજ સાથેનો અભ્યાસ
અત્યંત મહત્ત્વનો બની જાય છે. આ “Reasoning” પુસ્તક ચોક્કસ આપના ભાથામાં તીર
પુરવાર થશે. સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓના બદલાતા વલણ અને પદ્ધતિને અનુરૂપ સંપૂર્ણ
અભ્યાસક્રમ આવરી લેતા આ પુસ્તકને આપ વિદ્યાર્થીઓની સમક્ષ રજૂ કરતાં હર્ષની લાગણી
અનુભવીએ છીએ. આ પુસ્તકમાં અભ્યાસક્રમ આધારિત વિષયોને સરળતાથી સમજી શકે
તેવી પદ્ધતિસરની સમજ, ઝડપી ઉકેલ માટે શોર્ટ ટ્રીક, પ્રેક્ટિસ પ્રશ્નો વગેરે આવરી લેવામાં
આવ્યા છે. આ પુસ્તકને તૈયાર કરવા માટે વેબસંકુલની સમગ્ર ટીમે અથાગ પ્રયત્નો કર્યા છે.
આપના પ્રતિભાવો અને સૂચનો હંમેશા આવકાર્ય રહેશે. આ પુસ્તકનો
ઉપયોગ કરી આપ પરીક્ષામાં જળહળતી સફળતા મેળવો તેવી સૌને શુભેચ્છાઓ સાથે આ
પુસ્તક તમામ વિદ્યાર્થીઓને અર્પણ!
સંપાદક
વિકાસ પટેલ
પુસ્તકને તૈયાર કરનાર વિષય નિષ્ણાત�ો
વિશાલ ખોડીફાડ કાનજી કુ છડિયા અજય ખુંટી ભરત પરમાર

Expert Faculty Content Team Content Team Content Team
બિપિન પરમાર કલ્પેશ દલવાડી પ્રકાશ પ્રજાપતિ

Content Team Content Team Content Team
આ પુસ્તકમાં ટાઈપિંગ અને ફોર્મેટિંગ માટે મદદ કરનાર કલ્પેશ સોલંકી, ખુશ્બુ સોલંકી, હિના
સિંધલ, પૂનમ પરમાર, હિતેન્દ્રસિંહ રાજપાલ તથા ડિઝાઈનિંગમાં મદદ કરનાર અંશ વાછાણી, પારસ
ભુવા અને વિષયને લગતા માર્ગદર્શન માટે વિશેષરૂપથી તરુણ કતારીયા સર અને સમગ્ર WebSankul
Publication ટીમનો આભાર વ્યક્ત કરીએ છીએ.
આ ઉપરાંત પુસ્તક તૈયાર કરવા માટે જે-તે આધિકારીક સરકારી પુસ્તકોનો સંદર્ભ લીધેલ છે,
તે તમામ પુસ્તકોના પ્રકાશકો અને લેખકો પ્રત્યે પણ ઋણ વ્યક્ત કરીએ છીએ.
Index
Verbal Reasoning
Part 1 - સામાન્ય બૌદ્ધિક ક્ષમતા (General Mental Ability)
1. રોમન અંકો (Roman Numerals)........................................................................................ 3
2. શબ્દ નિર્માણ (Word Formation)........................................................................................ 8
3. શબ્દોનો તાર્કિક ક્રમ (Logical Order of The Words)................................................................ 17
4. શબ્દકોશ ક્રમ (Dictionary Order)...................................................................................... 24
5. કોડિંગ-ડિકોડિંગ (Coding - Decoding)............................................................................... 38
6. ઘડિયાળ (Clock).......................................................................................................... 89
7. કેલેન્ડર (Calendar)....................................................................................................... 119
8. દિશા અને અંતર (Direction and Distance)........................................................................... 147
9. લોહીનો સંબંધ (Blood Relation)........................................................................................ 184
10. ક્રમ કસોટી (Order & Ranking Test)................................................................................... 216
11. સંખ્યા શ્રેણી (Number Series)........................................................................................... 242
12. મૂળાક્ષર શ્રેણી (Alphabetical Series).................................................................................. 273
13. ખૂટતા અંકો (Missing Numbers)........................................................................................ 295
14. વર્ગીકરણ (Classification).............................................................................................. 313
15. સમસંબંધ (Analogy)...................................................................................................... 322
16. ગાણિતિક પ્રક્રિયાઓ (Mathematical Operations)................................................................... 342
17. તાર્કિક વેન આકૃતિઓ (Logical Venn Diagrams)................................................................... 368
18. બેઠક વ્યવસ્થા (Sitting Arrangement)................................................................................ 387
19. તાર્કિક કોયડા (Logical Puzzles)....................................................................................... 423
20. તુલનાત્મક કોયડા (Comparative Puzzles)........................................................................... 462
21. મૂળાક્ષર અને સંખ્યા આધારિત કોયડા (Alpha - Numeric Sequence Puzzles)................................ 480
22. માહિતી પર્યાપ્તતા (Data Sufficiency)................................................................................. 491
23. નિર્ણય પ્રક્રિયા (Decision Making)...................................................................................... 520
24. અસમાનતા (Inequality).................................................................................................. 533
Part 2 - તાર્કિક વિશ્

લે ષણ (Analytical Reasoning)
25. સિલોજિઝમ (Syllogism).................................................................................................. 552
26. વિધાન અને તારણો (Statement and Conclusions)................................................................ 569
27. વિધાન અને દલીલો (Statement and Arguments)................................................................... 581
28. વિધાન અને ધારણાઓ (Statement and Assumptions)........................................................... 589
29. વિધાન અને લેવાયેલા પગલાં (Statement and Course of Action) .............................................. 596
30. નિવેદન અને કારણ (Assertion and Reason)........................................................................ 604
Non-Verbal Reasoning
31. આકૃતિ શ્રેણી (Figure Series)........................................................................................... 613
32. વર્ગીકરણ (Classification).............................................................................................. 631
33. સમસંબંધ (Analogy)...................................................................................................... 640
34. સમઘન અને પાસા (Cube and Dice)................................................................................... 670
35. આકૃતિઓની રચના (Formation of Figures)........................................................................ 692
36. આકૃતિઓની સમાનતા (Similarity of Figures)...................................................................... 703
37. આકૃતિઓનું જૂથ (Grouping of Figures)............................................................................. 708
38. આકૃતિઓની પરિપૂર્ણતા (Completion of Figures).................................................................. 715
39. અંતર્નીહિત આકૃતિઓ (Embedded Figures)........................................................................ 720
40. ભૌમિતિક આકારોની ગણતરી (Counting of Figures) . ........................................................... 725
41. દર્પણ પ્રતિબિંબ (Mirror Image)......................................................................................... 743
42. જળ પ્રતિબિંબ (Water Image)........................................................................................... 756
43. પેપર ફોલ્ડિંગ અને કટિંગ (Paper Folding & Cutting) . ........................................................... 765
VERAL
REASONING
Part 1 : સામાન્ય બૌદ્ધિક ક્ષમતા (General Mental Ability)
Part 2 : તાર્કિક વિશ્લેષણ (Analytical Reasoning)

01
WebSankul® PUBLICATION
રોમન અંકો
રોમન અંકો (Roman Numerals)
ર�ોમન અંક એ� એ�ક સંખ્યા પદ્ધતિ છે , જેન�ો ઉદ્દભવ વિદ્યાર્થી મિત્રો, તમે જાણ�ો જ છ�ો કે શૂન્યની શ�ોધ થયા
પ્રાચીન ર�ોમમાંથી થય�ો હ�ોવાનું મનાય છે . બાદ ર�ોમન અંકનું મહત્ત્વ રહ્યું નથી. પરં તુ ઘણીબધી
આ� સંખ્યા પદ્ધતિમાં લેટિન મૂળાક્ષર�ોન�ો ઉપય�ોગ થાય પરીક્ષાઓ��માં ર�ોમન અંક સંબધિત પ્રશ્નો પૂછાય છે . તેથી
છે . આ�પણે ર�ોમન અંકન�ો ખ્યાલ મેળવવ�ો જરૂરી છે .
રોમન અંકોમાં ગોઠવણી સ્થાન કિંમતના આધારે કરવામાં 9 ને "IX' વડે દર્શાવાય.
આવે છે. તેથી સ્થાન કિંમત વિશેનો ખ્યાલ હોવો જરૂરી છે. અહીં, 10 ને "X' વડે દર્શાવાય. પરંતુ 9 લખવા માટે "I'
▌ સ્થાનકિં મત આગળ મૂકવાથી તે મૂળ સંખ્યા (10) માંથી બાદ થાય.
કોઈપણ સંખ્યાના અંકોના સ્થાનના આધારે મળતી કિંમતને 5. કોઇપણ નિશાનીની પાછળ બીજી નિશાની મૂકતાં તે
સ્થાનકિંમત કહેવાય. મૂળઅંકમાં ઉમેરાય.
દા.ત. 72475 માટે, ઉ.દા. : 6 એટલે ‘V’ ની પાછળ ‘I’ લખાશે.
દસ સો એટલે કે, 6 ને ‘VI’ લખી શકાય.
હજાર હજાર (શતક) દશક એકમ
7 2 4 7 5 7 ને ‘VII’ વડે દર્શાવાય.
અહીં, 5 ને "V' વડે દર્શાવાય, પરંતુ 7 લખવા માટે ‘II’ પાછળ
5× 1=5
મૂકવાથી તે મૂળ સંખ્યા (5) માં ઉમેરાય.
7 × 10 = 70
4 × 100 = 400 ▌ યાદ રાખ�ો :
2 × 1000 = 2000 રોમન અંક 3999 સુધી જ લખી શકાય. (MMMCMXCIX)
7 × 10000 = 7000 રોમન અંકમાં સૌથી લાંબો લખાતો અંક 3888 છે.
72475
(MMMDCCCLXXXVIII)
અંકોની સ્થાનકિંમતનો સરવાળો મૂળ સંખ્યા જેટલો જ હોય.
શૂન્ય (0)ને રોમન અંકમાં ન લખી શકાય. કારણ કે, શૂન્યની
▌ અગત્યના નિયમ�ો શોધ થઇ તે પહેલાં અંકો રોમન અંકમાં લખાતા હતા.
1. અંકોની ગોઠવણી સ્થાનકિંમતના આધારે થાય. ઉ.દા, : 1021 = 1000 + 0 + 20 + 1
ઉ.દા. : 263 = 200 + 63 + 3 =M + + XX + I
2. રોમન અંકો લખવા માટે લેટિન મૂળાક્ષરોનો ઉપયોગ થાય. ▌ અગત્યના ર�ોમન અંક�ો
ઉ.દા. : 1 ને I, 2 ને II, 3 ને III 1–I 10 – X 100 – C
3. રોમન અંકમાં કોઇપણ નિશાની સતત ચાર વખત આવશે નહીં, 2 – II 20 – XX 200 – CC
3 – III 30 – XXX 300 – CCC
ઉ.દા. 4 એટલે ચાર વખત "IIII' નહીં લખી શકાય.
4 – IV 40 – XL 400 – CD
4. કોઇપણ નિશાનીની આગળ બીજી નિશાની મૂકતાં તે મૂળ 5–V 50 – L 500 – D
અંકમાંથી બાદ થાય. 6 – VI 60 – LX 600 – DC
ઉ.દ. : 5 એટલે ‘V’ લખી શકાય. 7 – VII 70 – LXX 700 – DCC

8 – VIII 80 – LXXX 800 – DCCC
આથી 4 એટલે ‘V’ ની આગળ ‘I’ લખાશે 9 – IX 90 – XC 900 – CM
એટલે કે 4 ને "IV' લખી શકાય. 10 – X 100 – C 1000 – M
3
WebSankul®
PUBLICATION
શબ્દ નિર્માણ
Level-1 + } દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 12 થી 16) : નીચે આપેલ

મૂળાક્ષરોને ગોઠવી કયો અર્થપૂર્ણ શબ્દ બનાવી શકાય?
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 1 થી 5) : નીચે આપેલ શબ્દમાંથી
12) V A R S T E
કયો શબ્દ ન બનાવી શકાય?
1 2 3 4 5 6
1) CONSTRUCTION
(A) 2, 3, 1, 6, 4, 5 (B) 3, 2, 4, 5, 6, 1
( A) SUCTION (B) COINS
(C) 4, 5, 2, 3, 1, 6 (D) 6, 3, 5, 4, 2, 1
(C) CAUTION (D) NOTION
13) A L I R E MC
2) INTELLIGENCE 1 2 3 4 5 6 7
( A) TILLAGE (B) INCITE (A) 6, 3, 4, 1, 7, 2, 5 (B) 6, 5, 4, 1, 7, 2, 3
(C) GENTLE (D) NEGLECT (C) 4, 7, 1, 5, 6, 3, 2 (D) 5, 4, 7, 1, 2, 3, 6
3) TRANSFORM 14) E M I H T R
( A) TRAIN (B) FORT 1 2 3 4 5 6
(C) ROAM ( D) RANSOM (A) 1, 2, 3, 4, 5, 6 (B) 6, 5, 4, 3, 2, 1
4) NECESSARY (C) 4, 1, 6, 2, 3, 5 (D) 5, 6, 1, 2, 3, 4
( A) RACE (B) EASY 15) E L B M A G
(C) NICE (D ) ESSAY 1 2 3 4 5 6
5) TRIBUNAL (A) 1, 2, 3, 4, 5, 6 (B) 6, 5, 4, 1, 2, 3
(A) TRIBLE (B) URBAN (C) 1, 2, 3, 6, 5, 4 (D) 6, 5, 4, 3, 2, 1
(C) BRAIN (D) LATIN 16) O T Y S R H I

1 2 3 4 5 6 7
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 6 થી 10) : નીચે આપેલ શબ્દમાંથી
કયો શબ્દ બનાવી શકાય? (A) 6, 7, 4, 2, 1, 5, 3 (B) 6, 2, 4, 1, 3, 7, 5
6) CHOCOLATE શબ્દમાંથી કયો શબ્દ બનાવી શકાય?

(C) 6, 4, 5, 2, 1, 7, 3 (D) 6, 3, 4, 7, 1, 2, 5
(A) HEALTH (B) LATE } દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 17 અને 18) : નીચે આપેલ
(C) COOLER (D) TRATE મૂળાક્ષરોને યોગ્ય ક્રમમાં ગોઠવી અર્થપૂર્ણ શબ્દ બનાવી
7) OPERATION શબ્દમાંથી કયો શબ્દ બનાવી શકાય?
તેનો છેલ્લો મૂળાક્ષર જણાવો
17) S A N F E I M T
(A) CAPTION (B) ROTATION
(C) OPTION (D) NATION ( A) S (B) N
8) REPUTATION શબ્દમાંથી કયો શબ્દ બનાવી શકાય?

(C) E (D) T
18) M E T R I L A N
(A) PONDER (B) REQUIRE
(C) RETIRE (D) TUTOR ( A) N (B) L
9) KNOWLEDGE શબ્દમાંથી કયો શબ્દ બનાવી શકાય?
(C) T (D) M
(A) KNOWN (B) GODOWN } દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 19 અને 20) : નીચે આપેલ દરેક
(C) WONDER (D) GOLDEN શબ્દોની આગળ કયો મૂળાક્ષર મૂકવાથી દરેક શબ્દો
અર્થપૂર્ણ બની શકે?
10) EXAMINATION શબ્દમાંથી કયો શબ્દ બનાવી શકાય?
19) _ITTER, _RIGHT, _LAND, _RAVE
(A) ANIMATION (B) ANIMAL
(C) EXAMINER (D) NATIONAL ( A) B (B) F
11) (A, E, R) અક્ષરોનો એક વખત પ્રયોગ કરીને કેટલા
(C) G ( D) M
અર્થપૂર્ણ શબ્દો બનાવી શકાય? 20) _AGIC, _AJOR, _ANNERS, _ASTER
( A) 1 (B) 2 (C) 3 (D) 4 ( A) B (B) C (C) N (D) M
11
શબ્દ નિર્માણ WebSankul®
PUBLICATION
Level-1 + જયારે ANIMATION ના દરેક મૂળાક્ષર આપેલ શબ્દમાં

હોવાથી બની શકે. તેથી ANIMATION
1) જવાબ : (C) CAUTION
11) જવાબ : (C) 3
અહીંં CAUTION માં A આવે છે. જે આપેલ મૂળ શબ્દમાં
(A, E, R) ના પ્રયોગથી બનતા અર્થપૂર્ણ શબ્દો : (ARE),
નથી.
(EAR), (ERA) આમ, કુલ 3 અર્થપૂર્ણ શબ્દો બનાવી
2) જવાબ : (A) TILLAGE શકાય.
અહીંં TILLAGE માં A આવે છે. જે આપેલ મૂળ શબ્દમાં 12) જવાબ : (C) 4, 5, 2, 3, 1, 6
નથી. અહીંં આપેલ શબ્દને 4, 5, 2, 3, 1, 6 માં ગોઠવતાં,
3) જવાબ : (A) TRAIN STARVE શબ્દ બને છે.
અહીંં TRAIN માં I આવે છે. જે આપેલ મૂળ શબ્દમાં નથી. 13) જવાબ : (A) 6, 3, 4, 1, 7, 2, 5
4) જવાબ : (C) NICE અહીંં આપેલ શબ્દને 6, 3, 4, 1, 7, 2, 5 માં ગોઠવતાં,
અહીંં NICE માં I આવે છે. જે આપેલ મૂળ શબ્દમાં નથી. MIRACLE શબ્દ બને છે.
5) જવાબ : (A) TRIBLE 14) જવાબ : (C) 4, 1, 6, 2, 3, 5
અહીંં TRIBLE માં E આવે છે. જે આપેલ મૂળ શબ્દમાં અહીંં આપેલ શબ્દને 4, 1, 6, 2, 3, 5 માં ગોઠવતાં,
નથી. HERMIT શબ્દ બને છે.
6) જવાબ : (B) LATE 15) જવાબ : (D) 6, 5, 4, 3, 2, 1

HEALTH માં ‘H’ બે વખત આવે, COOLER માં ‘R’ આવે અહીંં આપેલ શબ્દને 6, 5, 4, 3, 2, 1 માં ગોઠવતાં,
તથા TRATE માં ‘R’ આવે, તેથી તે શબ્દો ન બને. GAMBLE શબ્દ બને છે.
 LATE ના દરેક મૂળાક્ષરો આપેલ શબ્દમાં હોવાથી તે શબ્દ 16) જવાબ : (A) 6742153
બને. તેથી LATE વિકલ્પોમાં આપ્યા મુજબ ગોઠવણી કરતાં 6, 7, 4, 2, 1,
5, 3 ⟹HISTORY (ઈતિહાસ) શબ્દ બને. જે અર્થપૂર્ણ શબ્દ
7) જવાબ : (C) OPTION
છે. તેથી 6, 7, 4, 2, 1, 5, 3
OPTION શબ્દના દરેક મૂળાક્ષર આપેલ શબ્દમાં હોવાથી તે
શબ્દ બનાવી શકાય. પરંતુ CAPTION માં “C” હોવાથી, 17) જવાબ : (D) T
ROTATION માં બે વખત ‘T’ હોવાથી તથા NATION માં
અહીંં આપેલ મૂળાક્ષરોને યોગ્ય ક્રમમાં ગોઠવતાં, શબ્દ
MANIFEST બને છે. માટે છેલ્લો મૂળાક્ષર T બને છે.
બે વખત ‘N’ હોવાથી બનાવી શકાય નહીં. તેથી OPTION
18) જવાબ : (B) L
8) જવાબ : (D) TUTOR
અહીંં આપેલ મૂળાક્ષરોને યોગ્ય ક્રમમાં ગોઠવતાં, શબ્દ
PONDER માં ‘D’ હોવાથી, REQUIRE માં ‘Q’ હોવાથી
TERMINAL બને છે. માટે છેલ્લો મૂળાક્ષર L બને છે.
અને RETIRE માં ‘R’ બે વખત હોવાથી બની શકે નહીં.
19) જવાબ : (A) B
જ્યારે TUTOR ના દરેક મૂળાક્ષર આપેલ શબ્દમાં હોવાથી
BITTER - કડવો,
બની શકે. તેથી TUTOR
BRIGHT - તેજસ્વી,
9) જવાબ : (D) GOLDEN
BLAND - નમ્ર,
KNOWN માં બે વખત ‘N’ હોવાથી, GODOWN માં બે
BRAVE - બહાદુર
વખત ‘O’ હોવાથી અને WONDER માં ‘R’ હોવાથી તે
શબ્દ ન બની શકે. જ્યારે GOLDEN ના દરેક મૂળાક્ષર 20) જવાબ : (D) M
MAGIC - જાદુ,
આપેલ શબ્દમાં હોવાથી તે શબ્દ બની શકે. તેથી GOLDEN
MAJOR - મુખ્ય,
10) જવાબ : (A) ANIMATION
MANNERS - શિષ્ટાચાર,
ANIMAL માં ‘L’ હોવાથી, EXAMINER માં ‘R’ હોવાથી
MASTER - વડા
અને NATIONAL માં ‘L’ હોવાથી તે શબ્દ ન બની શકે.
14
WebSankul®
PUBLICATION
શબ્દનો તાર્કિક ક્રમ
Level-1 + 11) (1) Income (2) Fame (3) Education (4) Employment
(A) 1, 2, 3, 4 (B) 3, 4, 1, 2
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 1 થી 15) : નીચે આપેલા શબ્દોને
ધ્યાનપૂર્વક વાંચીને તાર્કિક રીતે યોગ્ય ક્રમમાં ગોઠવો. (C) 3, 4, 2, 1 (D) 4, 3, 2, 1
1) (1) પરિવાર (2) સમુદાય (3) સદસ્ય (4) ક્ષેત્ર (5) દેશ 12) (1) Plant (2) Tree (3) Soil (4) Fruit (5) Seed
(A) 2, 1, 3, 2, 5 (B) 3, 1, 2, 4, 5 (A) 3, 4, 1, 2, 5 (B) 3, 5, 1, 2, 4
(C) 3, 1, 4, 5, 2 (D) 3, 4, 1, 5, 2 (C) 3, 2, 5, 4, 1 (D) 5, 2, 1, 4, 3
13) (1) Sentence (2) Word (3) Chapter
2) (1) પરમાણુ (2) પદાર્થ (3) અણુ (4) ઈલેક્ટ્રોન
(A) 4, 1, 3, 2 (B) 1, 2, 3, 4 (4) Phrase (5) Paragraph
(C) 3, 4, 1, 2 (D) 3, 1, 4, 2 (A) 4, 3, 1, 2, 5 (B) 2, 3, 5, 4, 1
3) (1) હાથી (2) બિલાડી (3) મચ્છર (4) વાઘ (5) વ્હેલ (C) 3, 5, 1, 4, 2 (D) 1, 3, 2, 4, 5
14) (1) Birth (2) Death (3) Childhood (4) Infancy
(A) 2, 5, 1, 4, 3 (B) 1, 3, 5, 4, 2
(5) Adolescence (6) Adulthood (7) Old age
(C) 5, 3, 1, 2, 4 (D) 3, 2, 4, 1, 5
(A) 2, 6, 7, 5, 4, 3, 1 (B) 1, 4, 3, 5, 6, 7, 2
4) (1) વૃક્ષ (2) પુસ્તક (3) કાગળ (4) બાઈન્ડિંગ
(C) 1, 4, 3, 6, 5, 7, 2 (D) 2, 7, 6, 4, 5, 3, 1
(A) 2, 1, 3, 4 (B) 2, 4, 1, 3
15) (1) Child (2) Profession (3) Marriage
(C) 1, 2, 3, 4 (D) 1, 3, 2, 4
(4) Infant (5) Education
5) (1) જન્મ (2) મૃત્યુ (3) અંતિમ સંસ્કાર
(4) લગ્ન (5) શિક્ષણ (A) 1, 3, 5, 2, 4 (B) 2, 1, 4, 3, 5
(A) 1, 3, 4, 5, 2 (B) 1, 5, 4, 2, 3 (C) 4, 1, 5, 2, 3 (D) 5, 4, 1, 3, 2
(C) 2, 3, 4, 5, 1 (D) 4, 5, 3, 2, 1 Level-2 ++
6) (1) સોનું (2) લોખંડ (3) રેતી (4) પ્લેટિનમ (5) હીરો
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 16 થી 26) : નીચે આપેલા શબ્દોને
(A) 2, 4, 3, 5, 1 (B) 3, 2, 1, 5, 4
ધ્યાનપૂર્વક વાંચીને તાર્કિક રીતે યોગ્ય ક્રમમાં ગોઠવો.
(C) 4, 5, 1, 3, 2 (D) 5, 4, 3, 2, 1
16) 1. ચાવી 2. દરવાજો 3. તાળુ 4. રૂમ
7) (1) ધૂંટણીયે ચાલવું (2) બેસવું (3) દોડવું
(4) ઊભું રહેવું (5) ચાલવું (A) 4, 2, 1, 3 (B) 1, 2, 3, 4
(A) 1, 2, 4, 3, 5 (B) 1, 4, 5, 2, 3 (C) 1, 3, 2, 4 (D) 1, 2, 4, 3
(C) 1, 2, 4, 5, 3 (D) 1, 4, 2, 5, 3 17) 1. જનસંખ્યા 2. ગરીબી 3. બેરોજગારી
8) (1) Trillion (2) Thousand (3) Billion 4. વસ્તીવધારો
(4) Hundred (5) Million (A) 1, 2, 3, 4 (B) 4, 3, 1, 2

(A) 1, 2, 3, 4, 5 (B) 1, 5, 3, 2, 4 (C) 1, 4, 3, 2 (D) 4, 1, 2, 3
(C) 4, 2, 3, 5, 1 (D) 4, 2, 5, 3, 1 18) 1. વિભાગ 2. જાતિ 3. પ્રજાતિ 4. ગોત્ર 5. કૂળ
9) (1) Conference (2) Registration (3) Participate (A) 2, 3, 1, 4, 5 (B) 3, 2, 5, 4, 1
(4) Invitation (5) Representative (C) 1, 2, 4, 5, 3 (D) 3, 2, 4, 5, 1
(A) 1, 2, 4, 5, 3 (B) 1, 4, 5, 2, 3
19) (1) Chapterlist (2) Bibiliography (3) Preface
(C) 4, 1, 5, 2, 3 (D) 4, 5, 1, 3, 2
(4) Cover page (5) Chapters
10) (1) Type (2) Print (3) Open (4) Save (5) Close
(A) 2, 5, 1, 4, 3 (B) 4, 3, 1, 5, 2
(A) 3, 4, 1, 2, 5 (B) 3, 5, 4, 2, 1
(C) 4, 5, 3, 1, 2 (D) 3, 5, 4, 2, 1
(C) 3, 1, 4, 2, 5 (D) 3, 2, 1, 4, 5
19
શબ્દકોશ ક્રમ WebSankul®
PUBLICATION
66) નીચે આપેલા શબ્દમાં એવા કેટલા મૂળાક્ષર છે કે, જે 75) 1. Repoint 2. Reptile 3. Repent 4. Repute 5. Report
અંગ્રેજી મૂળાક્ષર ક્રમ (A, B, C, D...) સાથે સરખાવતાં (A) 3, 5, 1, 2, 4 (B) 5, 1, 4, 3, 2
પોતાનું સ્થાન યથાવત રાખે છે? (C) 3, 1, 5, 2, 4 (D) 5, 4, 1, 3, 2
APPREHENSION 76) 1. Protein 2. Problem 3. Proverb 4. Property 5. Project
(A) એક (B) બે (A) 2, 5, 4, 1, 3 (B) 2, 1, 4, 3, 5
(C) ત્રણ (D) એક પણ નહીં (C) 1, 2, 3, 4, 5 (D) 3, 4, 5, 2, 1
67) નીચે આપેલા શબ્દમાં એવા કેટલા મૂળાક્ષર છે કે જે 77) 1. Pestle 2. Pestilence 3. Pester 4. Pest
અંગ્રેજી મૂળાક્ષર ક્રમ (A, B, C, D...) સાથે સરખાવતાં (5) Pessimist
પોતાનું સ્થાન યથાવત રાખે છે: (A) 5, 4, 3, 2, 1 (B) 5, 3, 2, 4, 1
WONDERFUL
(C) 1, 2, 3, 4, 5 (D) 4, 2, 1, 3, 5
(A) એક (B) બે
(C) ત્રણ (D) એક પણ નહીં Level-3 +++
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 68 થી 72) : નીચે આપેલા શબ્દોને 78) જો PROFIT શબ્દના અક્ષરોને અંગ્રેજી ડિક્ષનરીના ક્રમ
અંગ્રેજી મૂળાક્ષર મુજબ ગોઠવતાં ક્યો શબ્દ બરાબર વચ્ચે મુજબ ગોઠવવામાં આવે, તો કેટલા અક્ષરોનાં સ્થાન
આવશે? બદલાતા નથી?
68) 1. Butterfly 2. Butler 3. Butcher 4. Button 5. Butter ( A) 0 (B) 1
(A) Button (B) Butter (C) 2 (D) 3
(C) Butler (D) Butcher 79) નીચે આપેલા શબ્દોને અંગ્રેજી ડિક્ષનરી મુજબ ગોઠવતાં
69) 1. Cruise 2. Crupper 3. Crusade 4. Crude 5. Crumb કયો શબ્દ ત્રીજા સ્થાને આવશે?
(A) Crusade (B) Cruise (A) Dictionary (B) Diastote
(C) Crumb (D) Crude (C) Didactic (D) Dictate
70) 1. Miniscule 2. Minimalis 3. Minority 80) નીચેના શબ્દોને શબ્દકોષ પ્રમાણે ગોઠવતાં ક્યો ક્રમ સાચો
4. Miniature 5. Ministerial છે?
(A) Minimalis (B) Ministerial 1. History 2. Historian 3. Hobnail
(C) Miniature (D) Miniscule 4. Historical 5. Hobnob
71) 1. Research 2. Rational 3. Round 4. Rustic 5. Rural (A) 4, 1, 2, 5, 3 (B) 2, 4, 1, 3, 5

(A) Round (B) Rural (C) 2, 1, 4, 5, 3 (D) 1, 2, 4, 3, 5
(C) Rustic (D) Rat 81) નીચેના શબ્દોને શબ્દકોષ પ્રમાણે ગોઠવતાં ક્યો ક્રમ સાચો
72) 1. Gradine 2. Gradient 3. Graduate 4. Grading 5. Gradual થાય?
(A) Gradine (B) Grading 1. Malice 2. Malignant 3. Mallows
(C) Gradient (D) Graduate 4. Malfunction 5. Malware
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 73 થી 77) : નીચે આપેલ શબ્દોને (A) 4, 2, 1, 3, 5 (B) 1, 4, 3, 2, 5
અંગ્રેજી મૂળાક્ષર મુજબ ગોઠવો. (C) 4, 1, 2, 5, 3 (D) 4, 1, 2, 3, 5
73) 1. Wound 2. Writer 3. Whiter 4. Worst 5. Worked 82) નીચેના શબ્દોને શબ્દકોષ પ્રમાણે ગોઠવતાં ક્યો ક્રમ સાચો
(A) 1, 4, 3, 5, 2 (B) 2, 1, 3, 4, 5 થાય?
(C) 5, 3, 2, 1, 4 (D) 3, 5, 4, 1, 2 1. Petitionary 2. Petitioning 3. Petition
74) 1. Eagle 2. Earth 3. Eager 4. Early 5. Each 4. Petitioners 5. Petitioned
(A) 2, 1, 4, 3, 5 (B) 5, 3, 1, 4, 2 (A) 1, 2, 3, 4, 5 (B) 4, 1, 2, 3, 5

(C) 1, 5, 2, 4, 3 (D) 2, 3, 5, 4, 1 (C) 3, 1, 5, 4, 2 (D) 3, 1, 4, 5, 2
30
કોડિંગ – ડિકોડિંગ
Sol. : O = 15 = 1 + 5 = 6 Ans with Solutions 5.2

R = 18 = 1 + 8 = 9
1) જવાબ : (D) 80125
A =1
P O L I C E S E C U R E
L = 12 = 1 + 2 = 3
 સંખ્યાને ઉલટા ક્રમમાં લખતાં ORAL = 3196 તેવી જ રીતે, અને
8 4 6 1 2 5 7 5 2 9 0 5
W = 23 = 2 + 3 = 5
R = 18 = 1 + 8 = 9 અહીં દરેક મૂળાક્ષર માટે એક ચોક્કસ સંખ્યાનો ઉપયોગ
I =9 કોડ તરીકે કરવામાં આવ્યો છે. તેથી,
P R I C E
T = 20 = 2 + 0 = 2
T = 20 = 2 + 0 = 2
8 0 1 2 5
E =5
⸫ PRICE = 80125
N = 14 = 1 + 4 = 5
2) જવાબ : (D) 9
 ⸫ તેથી , WRITTEN = 5522995
( A) 8 (B) 7
જવાબ : (D) 5522995
(C) 10 ( D) 9
Ex–2 : જો કોઇ સાંકેતિક ભાષામાં ‘GIVE’ ને ‘5137’ અને
REASON = 5 અને BELIEVED = 7
‘BAT’ ને ‘924’ લખવામાં આવે છે, તો ‘GATE’ ને તે
ભાષામાં કેવી લખાય? અહી, કોડિંગ માટેનો તર્ક = શબ્દના કુલ અક્ષરોની સંખ્યા – 1
(A) 5274 (B) 5247 ⸫ GOVERNMENT = 10 – 1 = 9
(C) 4257 (D) 4725 TYPE – III
Sol. : G I V E B A T ▌ Substitution
અને આ પ્રકારના પ્રશ્નોમાં, અમુક ચોક્કસ શબ્દોને અમુક બીજા/
5 1 3 7 9 2 4
અવેજી નામો આપવામાં આવે છે. પ્રશ્નમાં પૂછવામાં આવેલ
અહીં, દરેક મૂળાક્ષર માટે એક ચોક્કસ સંખ્યાનો કોડ શબ્દનો જવાબ અવેજી કોડ ભાષામાં આપવાનો હોય છે.
આપેલ છે. જેમ કે, G = 5, I = 1, V = 3, E = 7,
Ex-1 : જો ‘આકાશ’ ને ‘પાણી’ કહેવામાં આવે છે, ‘પાણી’ ને
B = 9, A = 2, T = 4 તેથી,
‘લીલો’ કહેવામાં આવે છે, ‘લીલો’ ને ‘હવા’ કહેવામાં
G A T E
આવે છે, ‘હવા’ ને ‘વાદળી’ કહેવામાં આવે છે, ‘વાદળી’
ને ‘વાદળ’ કહેવામાં આવે છે, ‘વાદળ’ ને ‘પીળો’
5 2 4 7
કહેવામાં આવે છે અને ‘પીળા’ ને ‘જમીન’ કહેવામાં
⸫ GATE = 4247
આવે છે, તો માછલી ક્યાં રહેશે?
જવાબ : (B) 5247
(A) આસમાન (B) પાણી
Practice Questions 5.2
(C) પીળો (D) લીલો
Sol. : માછલી પાણીમાં રહે છે. પરંતુ પ્રશ્નમાં આપેલ માહિતી
1) જો કોઇ સાંકેતિક ભાષામાં ‘POLICE’ ને ‘846125’ અને મુજબ પાણીને લીલો કહેવામાં આવેલ છે. તેથી જવાબ
‘SECURE’ ને ‘7529013’ લખવામાં આવે છે, તો ‘PRICE’ (D) લીલો થશે.
ને તે ભાષામાં કેવી લખાય?
જવાબ : (D) લીલો
(A) 80126 (B) 80215
Ex-2 : જો ‘જંતુ’ જે ‘ચાલી’ શકે છે તેને ‘તરવૈયા’, જે ‘ઢસડાઇ’
(C) 70125 (D) 80125 શકે તેને ‘હવાબાજ’, ‘પાણી’ માં રહે છે તેને ‘સાપ’
2) જો કોઇ સાંકેતિક ભાષામાં ‘REASON’ ને ‘5’ કહેવામાં આવે છે અને ‘આકાશ’ માં ઉડે છે, તેને
અને ‘BELIEVED’ ને ‘7’ લખવામાં આવે છે, તો ‘શિકારી’ કહેવામાં આવે છે, તો ‘સમડી’ ને શું કહીશું?
‘GOVERNMENT’ ને તે ભાષામાં કેવી રીતે લખાય? (A) સાપ (B) હવાબાજ
( A) 8 (B) 7 (C) 10 (D) 9 (C) શિકારી (D) તરવૈયા
43
કોડિંગ – ડિકોડિંગ WebSankul®
PUBLICATION
Level-1 + 9) જો ‘GRASP’ ને TIZHK તરીકે કોડેડ કરવામાં આવે,

તો નીચેનામાંથી કોને ‘OVTZXB’ તરીકે કોડેડ કરવામાં
1) જો ‘MEAT’ ને TEAM તરીકે લખવામાં આવે, તો "BALE'
આવશે?
ને ______ તરીકે લખવામાં આવશે.
(A) LEGATE (B) LEAGUE
(A) ELAB (B) EABL
(C) LEGACY (D) LEDGER
(C) EBLA (D) EALB
10) જો ‘CAMERA’ ને ચોક્કસ કોડ ભાષામાં ZIVNZX તરીકે
2) જો કોઈ ચોક્કસ કોડભાષામાં "NAME' ને MZLD તરીકે કોડેડ કરવામાં આવે, તો તે જ કોડ ભાષામાં CHAPRA
લખવામાં આવે, તો તે જ ભાષામાં ‘PEON' ને કેવી રીતે ને કેવી રીતે કોડેડ કરી શકાય?
લખવામાં આવશે?
(A) ZISKZX (B) ZIKSZX
(A) ODNM (B) ODMN
(C) ZIKXSZ (D) ZIKZSX
(C) ONDM (D) OMND
11) જો "NASCENT' ને 2734526 તરીકે લખવામાં આવે, તો
3) જો કોઇ ચોક્કસ કોડ ભાષામાં DIAMONDS ને EIBMPNES તે જ કોડમાં "SENTENCE' કેવી રીતે લખાય?
તરીકે લખવામાં આવે, તો તે જ ભાષામાં PLATINUM ને
(A) 35265245 (B) 35256245
કેવી રીતે લખવામાં આવશે?
(C) 35265235 (D) 35256275
(A) QLTBNJVM (B) PMAUIOUN
12) જો "FACE' ને 6135 તરીકે કોડેડ કરવામાં આવે અને
(C) PMAIVOUN (D) QLBTJNVM
"DEAD' ને 4514 તરીકે કોડેડ કરવામાં આવે, તો "HIGH'
4) જો કોઈ ચોક્કસ કોડ ભાષામાં ‘TEAM' ને YJFR તરીકે ને __________ તરીકે કોડેડ કરવામાં આવશે?
કોડેડ કરવામાં આવેલ હોય, તો તે જ ભાષામાં "CREATE' (A) 9556 (B) 6536
ને કેવી રીતે કોડેડ કરી શકાય?
(C) 8978 (D) 9887
(A) HWJFJY (B) HWJFYJ
13) કોઇ ચોક્કસ કોડમાં "DIRTY' ને 24759 તરીકે કોડેડ
(C) HWFJYZ (D) HWFJYI કરવામાં આવે છે અને "FOAM' ને 1863 તરીકે કોડેડ
5) જો GOODNESS ને HNPCODTR તરીકે કોડેડ કરવામાં કરવામાં આવે છે. સમાન કોડમાં "ARID' ને કઈ રીતે
આવે, તો તે જ કોડમાં GREATNESS કેવી રીતે લખી કોડેડ કરી શકાય?
શકાય? (A) 6742 (B) 1579
(A) HQZSMFRT (B) HQFZUFRTM (C) 9165 (D) 2489
(C) HQFZUODTR (D) HQFZUMFRT 14) જો ‘7’ ને CBRT343 તરીકે કોડેડ કરવામાં આવે, તો "9'
6) જો "MUSICAL'ને KWQKACJ લખવામાં આવે, તો ને કઈ રીતે કોડેડ કરવામાં આવશે?
"SPRINKLE' કેવી રીતે લખાય? (A) CBRT27 (B) SQRT81
(A) QRBKCNJG (B) QNPGLIJC (C) CBRT729 (D) CBRT6561
(C) QRPKLMJG (D) URTKPMNG 15) જો કોડેડ ભાષામાં "COIN' ને 8574 તરીકે અને "UNTIL'
7) જો કોઈ ચોક્કસ કોડમાં POLITICAL શબ્દને ને 94371 તરીકે કોડેડ કરવામાં આવે, તો તે જ ભાષામાં
QNMHUHDZM તરીકે લખવામાં આવ્યો હોય, તો એ જ "COCONUT' ને કેવી રીતે કોડેડ કરી શકાય?
કોડમાં "SOCIAL' શબ્દ કેવી રીતે લખાશે? (A) 9393596 (B) 8585493
(A) DBKNTH (B) NTHDBK (C) 8585321 (D) 9393593
(C) DHBKTN (D) TNDHBK 16) જો કોઈ ચોક્કસ કોડમાં ‘TERRACE’ ને 70 તરીકે
8) જો "LOFTY' ને LPFUY તરીકે કોડેડ કરવામાં આવે, તો લખવામાં આવે, તો તે જ કોડમાં તમે ‘BALCONY’ શબ્દ
"DWARF' ને કેવી રીતે કોડેડ કરવામાં આવશે? કેવી રીતે લખશો?
(A) DXASF (B) DXBSG (A) 74 (B) 73
(C) DXATF (D) DWBSG (C) 72 (D) 71
46
કોડિંગ – ડિકોડિંગ WebSankul®
PUBLICATION
249) ચોક્કસ કોડ ભાષામાં ‘GANT’ ને 126 તરીકે કોડેડ (A) TENIBAC (B) BACITEN
કરવામાં આવે છે, અને ‘PROM’ ને 186 તરીકે કોડેડ (C) TBAIENC (D) CNEIABT
કરવામાં આવે છે. તે ભાષામાં "GAIL' કેવી રીતે કોડેડ થશે? 251) જો કોઈ ચોક્કસ કોડ ભાષામાં ENHANCE ને IOFFFDO
(A) 63 (B) 79 તરીકે લખવામાં આવે, તો તે જ કોડ ભાષામાં
(C) 58 (D) 87 COMPETE ને કેવી રીતે લખી શકાય?
250) જો કોઈ ચોક્કસ કોડ ભાષામાં ELEMENT ને TELMNEE (A) NPFFFUF (B) NPEUFUF
તરીકે લખવામાં આવે, તો તે જ કોડ ભાષામાં (C) NPDVFUF (D) NPDUFUF
CABINET ને કેવી રીતે લખી શકાય?
Level-1 + તેવી જ રીતે,

G R E A T N E S S
1) જવાબ : (D) EALB
+1 -1 +1 -1 +1 -1 +1 -1 +1
M EA T B A LE
H Q F Z U M F R T
તેવી જ રીતે,
6) જવાબ : (C) QRPKLMJG
T E A M E A L B
M U S I C A L
2) જવાબ : (A) ODNM
-2 +2 -2 +2 -2 +2 -2
N A M E P E O N
-1 -1 -1 -1 તેવી જ રીતે, K W Q K A C J
-1 -1 -1 -1
M Z L D
O D N M
S P R I N K L E
3) જવાબ : (D) QLBTJNVM -2 +2 -2 +2 -2 +2 -2 -2
D I A M O N D S
Q R P K L M J G
+1 +0 +1 +0 +1 +0 +1 +0
7) જવાબ : (D) TNDHBK
E I B M P N E S
P O L I T I C A L
તેવી જ રીતે, +1 -1 +1 -1 +1 -1 +1 -1 +1
P L A T I N U M
Q N M H U H D Z M
+1 +0 +1 +0 +1 +0 +1 +0
Q L B T J N V N
S O C I A L
4) જવાબ : (B) HWJFYJ
+1 -1 +1 -1 +1 -1
T E A M C R E A T E
T N D H B K
+5 +5 +5 +5 તેવી જ રીતે, +5 +5 +5 +5 +5 +5
8) જવાબ : (A) DXASF
Y J F R H W J F Y J
L O F T Y
5) જવાબ : (D) HQFZUMFRT +0 +1 +0 +1 +0
G O O D N E S S
L P F U Y
+1 -1 +1 -1 +1 -1 +1 -1
H N P C O D T R
62
WebSankul®
PUBLICATION
ઘડિયાળ
20) 9 : 30 વાગ્યે ઘડિયાળના બંને કાંટા વચ્ચે કેટલા ડિગ્રીનો 30) ઘડિયાળનો મિનિટ કાંટો જેટલા સમયમાં 5o પરિભ્રમણ
ખૂણો બનશે? કરે તેટલા જ સમયમાં સેકન્ડ કાંટો કેટલું ભ્રમણ કરશે?
(A) 180o (B) 105o (A) 280o (B) 310o
(C) 115o (D) 360oº (C) 350o (D) ઉપરોક્ત પૈકી એકપણ નહી.
21) 4 કલાક 15 મિનિટ પર ઘડિયાળના મિનિટ કાંટા અને 31) એક અરીસામાં જોતાં ખબર પડે છે કે એક એનાલોગ
કલાક કાંટા વચ્ચે કેટલા ડિગ્રીનો ખૂણો બનશે? ઘડિયાળ (કાંટા વાળી) માં 1 વાગીને 30 મિનિટનો સમય
(A) 30o° (B) 60o થયો છે. તો જણાવો કે સાચો સમય શું છે?
o
(C) 37 12 (D) 45o° (A) 10 કલાક 30 મિનિટ (B) 6 કલાક 30 મિનિટ
22) 2 કલાક 30 મિનિટ પર ઘડિયાળના બંને કાંટા વચ્ચે (C) 6 કલાક 10 મિનિટ (D) 4 કલાક 30 મિનિટ
કેટલાનો ખૂણો બનશે? 32) 3:32 વાગ્યાના સમયે ઘડિયાળના બંને કાંટા વચ્ચે કેટલો
(A) 105o (B) 75o ખૂણો હશે?
(C) 185o (D) 85o (A) 86o (B) 274o
23) 4 : 37 વાગ્યે મિનિટ કાંટા અને કલાક કાંટા વચ્ચે કેટલો (C) A અને B બંને (D) એકપણ નહી.
ન્યૂનતમ ખૂણો બનશે? 33) 7:48 વાગ્યાના સમયે ઘડિયાળનાં બંને કાંટા વચ્ચે કેટલો
(A) 83.5o° (B) 18o° ખૂણો હશે?
(C) 18.5o° (D) 6.5o° (A) 54o (B) 278o
24) એક ઘડિયાળના મિનિટ અને કલાક કાંટાની વચ્ચેનો (C) 46o (D) એકપણ નહી.
જો ઘડિયાળના મિનિટ કાંટાને 4 જેટલું પરિભ્રમણ
o
ખૂણો 5 : 35 વાગ્યે શું થશે? 34)
o o
(A) 40 12 (B) 46 12 કરાવવામાં આવે તો તે કેટલી મિનિટ દર્શાવે?
(C) 42 12
o
(D) 43° (A) 7.5 (B) 8
(C) 45 (D) એકપણ નહી.
25) જ્યારે એક દીવાલ ઘડિયાળમાં સમય 3 : 25 દેખાડે છે,
તો કલાક અને મિનિટ કાંટાની વચ્ચેનો ન્યૂનતમ ખૂણો Level-2 ++
શું હશે?
35) 4:44વાગ્યાના સમયે ઘડિયાળના બંને કાંટા વચ્ચેનો ખૂણો
(A) 60o° (B) 52.5°o
કેટલો હોય?
(C) 47.5o° (D) 42o°
(A) 118o (B) 104o
26) બપોરે 2:30 વાગ્યાથી શરૂ કરીને સાંજના 5:30 વાગ્યા
(C) 132o (D) 122o
સુધીમાં કલાક કાંટાએ કેટલું પરિભ્રમણ કર્યું હશે?
36) અત્યારે ઘડિયાળમાં 12:38 વાગ્યા છે, જો આ ઘડિયાળને
(A) 180o (B) 45o અરીસામાં જોવામાં આવે, તો પ્રતિબિંબ કયો સમય દર્શાવે?
(C) 90o (D) 85o (A) 1:22 (B) 12:22
27) સવારના 4:10 વાગ્યાથી શરૂ કરીને બપોરના 2:15 સુધીમાં (C) 11:22 (D) 11:38
કલાક કાંટાએ કેટલું પરિભ્રમણ કર્યું હશે? 37) જો ઘડિયાળમાં 7:20 વાગ્યાનો સમય થયો હોય, તો આ
(A) 302.5o (B) 57.5o ઘડિયાળને હરોળબદ્ધ (ક્રમબદ્ધ) રીતે ગોઠવેલા 147મા
(C) 300o (D) એકપણ નહી. ક્રમના અરીસામાં જોવામાં આવે તો પ્રતિબિંબ કયો સમય
28) સાંજે 10:00 વાગ્યાથી શરૂ કરીને રાત્રિના 2:30 વાગ્યા દર્શાવે?
સુધીમાં કલાક કાંટાએ કેટલું પરિભ્રમણ કયું હશે? (A) 7:20 (B) 4:40
(A) 135o (B) 225o (C) 3:40 (D) 7:40
(C) 270o (D) એકપણ નહી. 38) ઘડિયાળમાં 6 થી 7 વાગ્યાની વચ્ચે કયા સમયે બંને કાંટા
29) 2 વાગ્યથી 9 વાગ્યા સુધીમાં મિનિટ કાંટાએ કેટલાં ચક્કર ભેગા થશે?
પૂર્ણ કર્યાં હશે? (A) 6:38 112 (B) 6:43 117
( A) 7 (B) 6 (C) 6:32 118 (D) 6:5 115
(C) 5 (D) એકપણ નહી.
103
ઘડિયાળ
6
Level-2 ++ 40) જવાબ : (D) 10:54 11
11
35) જવાબ : (D) 122o θ 2 M – 30 H
=
ખૂણો = 112 × મિનિટ – 30 × કલાક 0o = 11
2 × M – 30 × 10
= 112 × 44 – 30 × 4 300 = 11
× M
2
= 242 – 120o 600
M = 11
= 122o
36) જવાબ : (C) 11:22 M = 54 116
11:60 આમ, 10:54 116 વાગ્યાના સમયે બંને કાંટા વચ્ચે 0o નો
– 00:38 ¬← ઘડિયાળમાં સમય ખૂણો હોય.
11:22 ¬ અરીસામાં સમય 1 4
41) જવાબ : (C) 6:49 11 , 6:16 11
37) જવાબ : (B) 4:40
અહીં બંને કાંટા વચ્ચે કાટખૂણો ત્યારે જ બને જ્યારે બંને
અહીં, 147 મો અરીસો એટલે એકી ક્રમનો અરીસો. વચ્ચેનો ખૂણો 90o હોય.
એકી ક્રમના અરીસામાં પ્રતિબિંબ ઉલટું જોવા મળે એટલે
11:60 માંથી બાદ કરવું પડે.  આગળ જોયું તે મુજબ, 6 થી 7 વાગ્યાની વચ્ચે બે વખત
11:60
કાટખૂણો બનશે.
– 7:20 ¬ ઘડિયાળમાં સમય  અહીં, 90o clock wise તથા 90o Anti clock wise (+, -)
4:40 ¬
← 147 માં અરીસામાં સમય લેવાથી સરળતા રહે.
8
38) જવાબ : (C) 6:32 11 11
θ = 2 M – 30 × H (અહીં, – Anti clock wise દર્શાવે)
અહીં, બંને કાંટા ભેગા થવા માટે 0o કોણ જરૂરી છે.
θ = 11 90o = 11
× M – 30 × 6
2 M – 30 H 2
0o = 11
× M – 30 × 6 270o = 11
2 × M
2
180o = 11
× M 540
2 M = 11
360
M
= 11 1
M = 49 11
8
M = 32 11
11
આમ, 6:32 118 વાગ્યાના સમયે બંને કાંટા ભેગા થાય. હવે, θ = 2 M + 30 × H લેતાં,
1
39) જવાબ : (C) 3:49 11 (અહીં, + clock wise દર્શાવે)
અહીં બંને કાંટા એકબીજાની વિરુદ્ધ દિશામાં (સામ-સામે) 90o = 11
2 × M + 30 × 6
ત્યારે જ હોય જ્યારે બંને વચ્ચેનો ખૂણો 180o હોય.
90o – 180o॰ = 11
2 × M
11
θ = 2 M – 30 H o
M = 〖 180
11 (∵ ખૂણો - ન હોય)
180o = 11
2 × M – 30 × 3
M = 16 114
180o + 90o = 11
2 × M
1
આમ, એક વખત 6:49 11 વાગ્યે તથા બીજી વખત
270o = 11
× M 4
2 6:16 11 વાગ્યે એમ બે વખત કાટખૂણો બનશે.
270o # 2
M = 11 42) જવાબ : (C) 156
M = 540 1 વાગ્યે 1, 2 વાગ્યે 2, 3 વાગ્યે 3, ......, 12 વાગ્યે 12

11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1
M = 49 11
1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9 +10 +11 +12 = 78
1
આમ, 3:49 11 વાગ્યાના સમયે બંને કાંટા સામ-સામે અહીં, 1 થી 12 નો સરવાળો હોવાથી n n2 1 દ્વારા પણ
હોય. 12 કલાકમાં કેટલી વખત બેલ વાગશે તે મેળવી શકાય.
111
કેલેન્ડર WebSankul® PUBLICATION
} સામાન્ય વર્ષ + લીપ વર્ષ + શતાબ્દી વર્ષ  અહીં, 488, 1908 અને 2016 ને 4 વડે નિ:શેષ ભાગી
શકાય તેથી તે લીપ વર્ષ.
સામાન્ય વર્ષ લીપ વર્ષ
 વર્ષ 1800 ને 400 વડે (શતાબ્દી વર્ષ હોવાથી) નિ:શેષ
સામાન્ય વર્ષમાં 365 દિવસો લીપ વર્ષમાં 366 દિવસો હોય ભાગી શકાય નહીં. જેથી તે લીપ વર્ષ નથી.
હોય છે. છે. Ex-2 : નીચેનામાથી કયું લીપ વર્ષ છે?
ફેબ્રુઆરી માસમાં 28 દિવસ ફેબ્રુઆરી માસમાં 29 દિવસ (A) 2018 (B) 1970
હોય. હોય. (C) 1948 (D) 1986
જે વર્ષને 4 વડે નિ:શેષ ભાગી જે વર્ષને 4 વડે નિ:શેષ ભાગી જવાબ : (C) 1948
ન શકાય તે વર્ષ સામાન્ય વર્ષ શકાય તે વર્ષ લીપ વર્ષ હોય. Sol. : અહીં, 1948ને 4 વડે નિ:શેષ ભાગી શકાય, જ્યારે 2018,
હોય. (જો શતાબ્દી વર્ષ હોય (જો શતાબ્દી વર્ષ હોય તો 400 1970 તથા 1986ને 4 વડે નિ:શેષ ભાગી શકાય નહીં.
તો 400 વડે) વડે ભાગવું)  તેથી વર્ષ 1948 લીપ વર્ષ છે.
સામાન્ય વર્ષમાં 52 અઠવાડિયા લીપ વર્ષમાં 52 અઠવાડિયા } જાતે પ્રેકટીસ કરો અને આપેલ બોક્સમાં લીપ વર્ષ છે કે
અને 1 દિવસ હોય છે. અને 2 દિવસ હોય છે. સામાન્ય વર્ષ તે લખો.
સામાન્ય વર્ષના પ્રથમ દિવસે લીપ વર્ષના પ્રથમ દિવસે જે
વર્ષ લીપ વર્ષ / વર્ષ લીપ વર્ષ /
જે વાર હોય, તે જ વાર વર્ષના વાર હોય, તેના પછીનો વાર સામાન્ય વર્ષ સામાન્ય વર્ષ
અંતિમ દિવસે હોય. વર્ષના અંતિમ દિવસે હોય. 1996 788
દા.ત : 1 જાન્યુઆરી - મંગળવાર દા.ત : 1 જાન્યુઆરી - મંગળવાર
822 1200
31 ડિસેમ્બર - મંગળવાર 31 ડિસેમ્બર - બુધવાર 1884 1700
શતાબ્દી વર્ષ (સેન્ચ્યુરી વર્ષ) : 100 વર્ષની સમય અવધિને 2006 1869
શતાબ્દી વર્ષ કહેવાય, અર્થાત.... 2042 2011
2020 1998
જે વર્ષ 100 વડે પૂર્ણત : વિભાજિત હોય
▌ શેષ દિવસ�ો/વધારાના દિવસ�ો (Odd days)
દા.ત - 1800, 1900, 1600, 1300 વગેરે.
આપેલા સમયગાળાના કુલ દિવસોને 7 વડે ભાગવાથી જે
શતાબ્દી વર્ષ શેષ મળે તેને શેષ દિવસો અથવા વધારાના દિવસો કહેવામાં
શતાબ્દી લીપ વર્ષ શતાબ્દી સામાન્ય વર્ષ આવે છે.
જે શતાબ્દી વર્ષને 400 વડે જે શતાબ્દી વર્ષને 400 વડે પૂર્ણત: ઉદાહરણઃ
પૂર્ણત: વિભાજિત કરી શકાય... વિભાજિત ન કરી શકાય.. માર્ચ મહિનામાં 31 દિવસો હોય તો વધારાના દિવસો નીચે
દા.ત : 1200, 1600, 2000.. દા.ત : 900, 1000, 1700... મુજબ મળે?
વગેરે વગેરે 4
7 31
કોઈપણ શતાબ્દી વર્ષનો અંતિમ દિવસ મંગળવાર, ગુરુવાર - 28
કે શનિવાર ન હોઇ શકે એટલે કે શતાબ્દી વર્ષના અંતિમ 03 શેષ દિવસ/વધારાના દિવસ
દિવસે સોમવાર, બુધવાર, શુક્રવાર કે રવિવાર જ હોય. માર્ચ મહિનાની પ્રથમ તારીખથી આગલા મહિનાની પ્રથમ
શતાબ્દી વર્ષના પ્રથમ દિવસે સોમવાર, મંગળવાર, ગુરુવાર, તારીખ વચ્ચે 3 દિવસનો વધારો થશે.
શુક્રવાર કે શનિવાર હોઈ શકે, પરંતુ બુધવાર કે રવિવાર
1 માર્ચ રવિવાર હોય તો 1 એપ્રિલે રવિવાર + 3 એટલે કે
ન જ હોય.
બુધવાર હોય.
Ex-1 : નીચેનામાથી કયું લીપ વર્ષ નથી?
 જાન્યુઆરી મહિનામાં વધારાના દિવસ એટલે કે
(A) 488 (B) 1908 4
(C) 1800 (D) 2016 7 31
- 28
જવાબ : (C) 1800
03 શેષ દિવસ/વધારાના દિવસ
 ol. : જે વર્ષને 4 વડે તથા શતાબ્દી વર્ષ હોય તો
S 400 વડે
નિ:શેષ ભાગી શકાય તો તે લીપ વર્ષ હોય. આમ, જાન્યુઆરી મહિનામાં વધારાના દિવસ 3 હોય.
120
કેલેન્ડર
Level-1 + 10) જાન્યુઆરી મહિનામાં 6 વખત સોમવાર આવવાની

સંભાવના કેટલી?
1) P, Q, Rઅને S ક્રમાનુસાર ચાર મહિના છે. જેમાં S 29
( A) 0 (B) 1
દિવસનો મહિનો હોય, તો P કયો મહિનો દર્શાવે ?
(C) 2 (D) 0.04
(A) ડિસેમ્બર (B) જાન્યુઆરી
11) નીચેનામાંથી કયું વર્ષ લીપવર્ષ છે?
(C) ફેબ્રુઆરી (D) નવેમ્બર
(A) 2003 (B) 2006
2) A, B, C અને D ક્રમાનુસાર ચાર મહિના છે, જેમાં A અને
(C) 2008 (D) 2010
D 30 દિવસના મહિના છે, તો B કયો મહિનો દર્શાવે?
12) નીચેનામાંથી કયું વર્ષ લીપવર્ષ નથી?
(A) જૂન (B) જુલાઈ (A) 1200 (B) 1500
(C) ઓગસ્ટ (D) સપ્ટેમ્બર (C) 1600 (D) 2000
3) 1 જાન્યુઆરી 2010ના રોજ શુક્રવાર હોય, તો 15મી
13) એક લીપવર્ષમાં કેટલા વધારાના દિવસ હોય ?
ઓગસ્ટ 2010ના રોજ કયો વાર હશે?
( A) 1 (B) 4
(A) ગુરુવાર (B) મંગળવાર (C) 2 (D) 0
(C) સોમવાર (D) રવિવાર 14) 74 દિવસોમાં વધારાના દિવસની સંખ્યા કેટલી?
4) 26 જાન્યુઆરી 2017ના રોજ ગુરુવાર હોય, તો 21 એપ્રિલ ( A) 4 (B) 5
2019ના રોજ કયો વાર હોય? (C) 1 (D) 2
(A) રવિવાર (B) સોમવાર 15) 100 વર્ષોમાં કેટલાં લીપવર્ષ હોય છે?
(C) મંગળવાર (D) બુધવાર (A) 25 (B) 75
5) 1 જાન્યુઆરી 1996ના રોજ સોમવાર હોય તો 31 ડિસેમ્બર (C) 24 (D) 35
1996ના રોજ કયો વાર હોય? 16) જો 26 જાન્યુઆરી, 2005ના રોજ સોમવાર હોય, તો 26
(A) ગુરવુ ાર (B) રવિવાર જાન્યુઆરી 2006ના રોજ કયો વાર હોય?
(C) સોમવાર (D) મંગળવાર (A) રવિવાર (B) સોમવાર
6) વર્ષ 1992ને સમાન કેલેન્ડર વર્ષ પહેલા કયા વર્ષે આવ્યું (C) મંગળવાર (D) બુધવાર
હતું? 17) ધારો કે આજે મંગળવાર છે. તો હવે પછીના 93મા દિવસે
(A) 1964 (B) 1988 કયો વાર હોય?
(C) 1981 (D) 1994  (A) શનિવાર (B) શુક્રવાર
7) સામાન્ય વર્ષમાં 53 વખત સોમવાર આવવાની સંભાવના (C) બુધવાર (D) ગુરુવાર
કેટલી? 18) જો ગઈકાલે બુધવાર હોય, તો આવતીકાલના બે દિવસ
(A) 37 (B) 17 પછીના દિવસે કયો વાર હોય?

(C) 18 (D) 0 (A) મંગળવાર (B) સોમવાર
8) સામાન્ય વર્ષમાં 52 વખત સોમવાર આવવાની સંભાવના (C) રવિવાર (D) બુધવાર
કેટલી? 19) એક વર્ષમાં કેટલાં પૂર્ણ અઠવાડિયા હોય છે ?
(A) 51 (B) 53
( A) 1 (B) 0
(C) 55 (D) 52
(C) 0.5 (D) 0.64
20) જો 1984ના વર્ષમાં પ્રજાસત્તાક દિવસ રવિવારે આવે, તો
9) લીપ વર્ષમાં 53 વખત મંગળવાર આવવાની સંભાવના કેટલી?
1985ના વર્ષમાં કયા વારે આવશે?
3 2
( A) 7 (B) 7 (A) શનિવાર (B) સોમવાર
(C) 1 (D) 0 (C) મંગળવાર (D) રવિવાર
127
08
WebSankul®PUBLICATION
દિશા અને અંતર

(Direction and Distance)
આ� પ્રકરણમાંથી સામાન્ય રીતે દિશા જ્ઞાન સંબધિત દિશા એ� એ�ક એ�વી પરિકલ્પના છે કે જેની મદદથી
તાર્કિ ક પ્રશ્નો પૂછવામાં આ�વે છે . વસ્તુની સાપેક્ષ સ્થિતિ જાણી શકાય.
મુખ્ય ચાર દિશાઓ છે : ઉત્તર, દક્ષિણ, પૂર્વ અને પશ્ચિમ. •વ્યક્તિ જ્યાંથી ચાલવાની શરૂઆત કરે તે બિંદુને પ્રસ્થાન
•ચાર પેટા દિશાઓ છે. ઉત્તર – પશ્ચિમ (વાયવ્ય), દક્ષિણ – પૂર્વ બિંદુ કે પ્રારંભિક બિંદુ તરીકે ઓળખાય છે.
(અગ્નિ), ઉત્તર – પૂર્વ (ઈશાન), દક્ષિણ – પશ્ચિમ (નૈઋત્ય) દિશા અને અંતર સંબંધિત કોઈ પ્રશ્ન હલ કરવા માટે સૌપ્રથમ
શરૂઆત પ્રારંભિક બિંદુથી કરવી. પ્રારંભિક બિંદુ યોગ્ય ચિહ્ન
પરીક્ષામાં દિશા અને અંતર સંબંધિત પ્રશ્નો પૂછવામાં આવે છે. દર્શાવવીને કરવી. •(પ્રારંભિક બિંદુને અલગ દર્શાવવું.)
અહીં દિશા અને અંતર (Direction and Distance)ના નીચે પ્રારંભિક બિંદુઓાનાં ચિહ્ન :
મુજબ અલગ-અલગ પ્રકાર (type) પાડી શકાય છે.
વ્યક્તિ કઈ દિશામાં જઈ રહી છે અથવા તેનું મુખ કઈ દિશામાં
1. મુખ્ય અને પેટા દિશાઓ આધારિત પ્રશ્નો છે તેની માહિતી કોષ્ટક મુજબ સમજવી. (દિશા-ચિહ્નો)
2. પરિભ્રમણ અને ડિગ્રી આધારિત પ્રશ્નો દિશા ચિહ્નો
3. ઘડિયાળ આધારિત દિશાઓના પ્રશ્નો ઉત્તર ↑
દક્ષિણ ↓
4. પાયથાગોરસના પ્રમેય આધારિત પ્રશ્નો
પૂર્વ →
5. સૂર્યના પડછાયા આધારિત પ્રશ્નો
પશ્ચિમ ←
6. ક્રમશ: દિશાઓ આધારિત પ્રશ્નો
ઘડિયાળની કાંટાની દિશા
TYPE – I (મુખ્ય અને પેટા દિશાઓ�� આ�ધારિત પ્રશ્નો) ઘડિયાળની કાંટાની વિરુદ્ધ દિશા
•વ્યક્તિ જ્યારે પ્રારંભિક બિંદુથી ચાલવાનું શરૂ કરે છે, ત્યાર
ઉત્તર – પશ્ચિમ ઉત્તર ઉત્તર – પૂર્વ
બાદ કોઈ પણ દિશામાં વળે છે ત્યારે તેની પોતાની ડાબી અને
(વાયવ્ય) (ઈશાન) જમણી બાજુની સ્થિતિ શું છે તે જાણવું જરૂરી. જેની માહિતી
નીચેની આકૃતિ પરથી સમજવી.
પશ્ચિમ પૂર્વ વિવિધ દિશામાં ડાબી અને જમણી બાજુની સ્થિતિ
ડાબી ઉત્તર જમણી

જમણી
ડાબી
દક્ષિણ - પશ્ચિમ દક્ષિણ – પૂર્વ

(નૈઋત્ય) દક્ષિણ (અગ્નિ)
પશ્ચિમ પૂર્વ
પરીક્ષામાં દિશા અને પેટા દિશા સંબધં િત પ્રશ્ન પૂછવામાં આવે છે.
ડાબી
જમણી
•ઉદાહરણ તરીકે વ્યક્તિ પ્રારંભિક બિંદુથી કઈ દિશામાં જઈ

રહ્યો છે, તેનું મુખ કઈ દિશામાં છે, પ્રારંભિક બિંદુથી કેટલા
અંતરે છે. જમણી દક્ષિણ ડાબી
147
WebSankul®
PUBLICATION
36) વહેલી સવારે સુમિત સૂર્ય તરફ દૃષ્ટિ કરી ઊભો છે. જો Level-2 ++
તેનો મિત્ર તેની જમણી તરફથી ચાલતો તેની તરફ આવી
44) ધોની ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ડ જવા માટે પૂર્વ દિશામાં ચાલે છે.
રહ્યો હોય તો તેનો મિત્ર કઈ દિશા તરફ જઈ રહ્યો છે.
ત્યારબાદ જમણી બાજુ વળીને થોડું ચાલે છે, ફરી ડાબી
(A) પૂર્વ (B) ઉત્તર
બાજુ વળીને થોડું ચાલે છે, ફરી ડાબી બાજુ વળીને થોડું
(C) દક્ષિણ (D) ઉપરના પૈકી કોઇ નહીં
ચાલે છે, ત્યારબાદ ફરી જમણી બાજુ થોડું ચાલે છે,
37) એક જહાજ દક્ષિણ દિશામાં જઈ રહ્યું છે. જો તે પોતાની
ત્યારબાદ અંતે ડાબી બાજુ વળીને થોડું ચાલીને ક્રિકેટ
જમણી તરફ 90૦ ખૂણે વળી ગતિ કરે તો હવે તે કઈ
ગ્રાઉન્ડ પહોંચે છે. તો તેના ઘરથી ક્રિકેટ ગ્રાઉન્ટ કઈ
દિશામાં જતું હશે?
દિશામાં હશે?
(A) પૂર્વ (B) પશ્ચિમ
(A) ઉત્તર - પૂર્વ (B) દક્ષિણ - પશ્ચિમ
(C) ઉત્તર (D) ઉપરના પૈકી કોઇ નહીં
38) રાકેશ પૂર્વ તરફ જોઈ ઊભો છે. ત્યાંથી તે ડાબી તરફ
(C) પૂર્વ (D) પશ્ચિમ
ફરી 10 મીટર ચાલે છે. ત્યાર બાદ તે પુન: ડાબી તરફ 45) ઘડિયાળ A માં સાંજના 6 વાગ્યાનો સમય બતાવે છે,
ફરી 10 મીટર ચાલે છે. પછી તે જમણી તરફ 45૦ ના જેમાં કલાકનો કાંટો પૂર્વ તરફ છે. જો રાત્રે 9:15 નો સમય
ખૂણે ફરી ચાલે છે. હવે તે મૂળ સ્થાનથી કઈ દિશામાં છે? થયો હોય ત્યારે મિનિટનો કાટો કઈ દિશામાં હોય?
(A) ઉત્તર-પૂર્વ (B) ઉત્તર-પશ્ચિમ (A) પશ્ચિમ (B) પૂર્વ
(C) દક્ષિણ-પશ્ચિમ (D) દક્ષિણ-પૂર્વ (C) દક્ષિણ (D) ઉત્તર
39) એક માણસ ઉત્તર દિશા તરફ થોડું ચાલ્યા બાદ પોતાની 46) રાધિકા પોતાના ઘરથી દક્ષિણ તરફ ચાલવાનું શરૂ કરે
ડાબી તરફ વળી ચાલે છે, ત્યારબાદ તે પુન: પોતાની છે. 50 મીટર ચાલ્યાં બાદ ડાબી તરફ વળીને 20 મીટર
ડાબી તરફ વળી ચાલવા લાગે છે. તો હવે તે કઇ દિશામાં ચાલે છે. ત્યાર બાદ અંતે ડાબી બાજુ વળીને 30 મીટર
જતો હશે? ચાલે છે. હવે રાધિકા કઈ દિશામાં હશે?
(A) પૂર્વ (B) દક્ષિણ (A) દક્ષિણ – પશ્ચિમ
(C) પશ્ચિમ (D) ઉપરના પૈકી કોઇ નહી (B) ઉત્તર – પૂર્વ
40) જો કમલા નીતાની 50 મીટર દક્ષિણ – પશ્ચિમમાં છે અને
(C) ઉત્તર – પશ્ચિમ
રીટા નીતાની 50 મીટર દક્ષિણ – પૂર્વમાં છે, તો કમલાના
સંદર્ભમાં રીટા કઈ દિશામાં છે? (D) દક્ષિણ – પૂર્વ
47) સૂર્યાસ્ત વખતે રવિ સૂર્ય તરફ મોં રહે તેમ ઊભો છે તો
(A) પૂર્વ (B) પશ્ચિમ
(C) ઉત્તર – પશ્ચિમ (D) ઉત્તર – પૂર્વ ડાબો હાથ કઈ દિશામાં હશે?
41) જયશ્રી પૂર્વ દિશામાં ચાલવાની શરૂઆત કરે છે. થોડું
(A) દક્ષિણ (B) પૂર્વ
ચાલ્યા બાદ તે ઘડિયાળની દિશામાં 225૦ વળીને ફરી (C) પશ્ચિમ (D) ઉત્તર
ચાલવા લાગે, તો હવે તે કઈ દિશામાં જઈ રહી હોય? 48) એક ચાર રસ્તા પર હું દક્ષિણથી આવ્યો છું પરંતુ ત્યાં
(A) વાયવ્ય (B) ઈશાન મંદિર નથી અને મંદિર જવા માગુ છું. ડાબી તરફનો રસ્તો
(C) અગ્નિ (D) નૈઋત્ય માત્ર કોફી હાઉસ તરફ જાય છે, જ્યારે સીધો રસ્તો માત્ર
42) રમલો 10 km દક્ષિણ - પશ્ચિમ દિશામાં જાય છે. ત્યારબાદ કોલેજ તરફ જાય છે. તો મંદિર કઈ દિશામાં છે?
ઘડિયાળની વિરુદ્ધ દિશામાં 90૦ ફરીને ચાલવા લાગે, તો (A) ઉત્તર (B) પૂર્વ
હવે તે કઈ દિશામાં જઈ રહ્યો હશે? (C) દક્ષિણ (D) પશ્ચિમ
(A) વાયવ્ય (B) ઈશાન 49) સ્ટેશન પહોંચતાં પહેલા એક ટ્રેન પશ્ચિમ દિશામાં 120 km,
(C) અગ્નિ (D) નૈઋત્ય દક્ષિણ દિશામાં 30 km અને પછી પૂર્વ દિશામાં 80 km ચાલે
43) વિશાલ, અજય, શૈલેષ અને ભાવેશ પત્તા રમી રહ્યા છે. છે, ટ્રેનના પ્રારંભ બિંદુથી સ્ટેશન કઈ દિશામાં છે?
વિશાલ અને અજય પાર્ટનર છે. ભાવેશનું મુખ ઉત્તર તરફ (A) દક્ષિણ – પશ્ચિમ
છે. જો વિશાલનું મુખ પશ્ચિમ તરફ હોય તો કોનું મુખ (B) ઉત્તર – પશ્ચિમ
દક્ષિણ તરફ હશે?
(C) દક્ષિણ - પૂર્વ
(A) શૈલેષ (B) અજય
(D) દક્ષિણ
(C) ભાવેશ (D) માહિતી અપૂરતી છે.
161
38) જવાબ : (B) ઉત્તર-પશ્ચિમ 42) જવાબ : (C) અગ્નિ

ઉત્તર
45૦
10
પશ્ચિમ 10
પૂર્વ
10
મૂળ સ્થાન દક્ષિણ અગ્નિ

આકૃતિ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે રાકેશ મૂળ સ્થાનથી આકૃતિ પરથી જાણી શકાય છે કે તે રમલો અગ્નિ દિશામાં
ઉત્તર-પશ્ચિમ દિશા તરફ છે. જઈ રહ્યો છે.
39) જવાબ : (B) દક્ષિણ 43) જવાબ : (D) માહિતી અપૂરતી છે.
અજય/શૈલેષ
ઉત્તર
અજય/શૈલેષ વિશાલ
પશ્ચિમ પૂર્વ
પ્રારંભિક
બિંદુ
ભાવેશ
દક્ષિણ
આકૃતિ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે દક્ષિણ તરફ મુખ અજય
આકૃતિ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે તે દક્ષિણ દિશામાં જતો હશે. અથવા શલૈષનું છે. નક્કી કરી શકાતું નથી કોનું મુખ
40) જવાબ : (A) પૂર્વ દક્ષિણ તરફ છે. આથી માહિતી અપૂરતી છે.
Level-2 ++
44) જવાબ : (A) ઉત્તર - પૂર્વ
નીતા
ઉત્તર
50મી 50મી ક્રિકેટ
ગ્રાઉન્ડ
દક્ષિણ - પશ્ચિમ દક્ષિણ - પૂર્વ
કમલા રીટા પશ્ચિમ પૂર્વ
આકૃતિ પરથી નક્કી કરી શકાય છે કે કમલાની સંદર્ભમાં
રીટા પૂર્વે દિશામાં છે.
41) જવાબ : (A) વાયવ્ય
દક્ષિણ
ઉત્તર
આકૃતિ પરથી નક્કી કરી શકાય કે પોતાના ઘરથી ક્રિકેટ
ગ્રાઉન્ટ ઉત્તર દિશામાં છે.
વાયવ્ય 45) જવાબ : (D) ઉત્તર
225૦
પશ્ચિમ પૂર્વ પશ્ચિમ પશ્ચિમ

12 12
11 1
10 2
દક્ષિણ 9 3 ઉત્તર દક્ષિણ 9 3 ઉત્તર
8 4
દક્ષિણ
7 5
આકૃતિ પરથી જાણી શકાય છે કે તે જયશ્રી પ્રસ્થાન 6 6
પૂર્વ પૂર્વ
બિંદુથી વાયવ્ય દિશામાં જઈ રહી છે.
(આકૃત્તિ - 1) (આકૃત્તિ - 2)
173
લોહીનો સંબંધ
▌ ગ�ોઠવણી કઈ રીતે કરવી Sol. : 😊 બકા! આવા દાખલામાં ગોઠવણી દોરવાની જરૂર
જો
પરદાદા/પરદાદી નથી. ફઈના પિતા એટલે દાદા થાય.
 દાદાનો પુત્ર એટલે પિતા / કાકા થાય.
દાદા-દાદી / નાના-નાની  પિતા / કાકાની પુત્રી એટલે બહેન થાય.
જવાબ : (A) બહેન
મામા, મામી, કાકા, કાકી,
માતા/પિતા Ex-2 : મુકેશની માતા રીટાના પિતાની એકમાત્ર પુત્રી છે, તો
માસા, માસી ફુઈ, ફુઆ
રીટાના પતિ મુકેશના શું થાય?
પિતરાઇ ભાઈ, હું (A) કાકા (B) પિતા
ભાઈ, બહેન
બહેન (C) ભાઈ (D) દાદા
Sol. : +
પુત્ર / પુત્રવધૂ / પુત્રી પિતા
– – +
પૌત્ર / પૌત્રી / દોહિત્ર / દોહિત્રી મુકેશની મા રીટા પતિ
આ Chapter માં દરેક દાખલો આપણે આ મુજબ જ ગણીશું, +
મુકેશ પિતા
તેથી આ નિયમો યાદ રાખવા જરૂરી છે.
જ્યારે કોઇ સ્ત્રીનો ઉલ્લેખ હોય, ત્યારે તેને દર્શાવવા માટે  અહીંં, મુકેશની માતા એ રીટાના પિતાની એકમાત્ર પુત્રી છે,
(-) મૂકવું. જેનો સ્પષ્ટ અર્થ થાય કે મુકેશની માતા એટલે જ રીટા.
જ્યારે કોઇ પુરુષનો ઉલ્લેખ હોય, ત્યારે તેને દર્શાવવા માટે  આમ, સ્પષ્ટ ખ્યાલ આવે કે રીટાના પતિ મુકેશના પિતા
(+) મુકવું. થાય.
પતી અને પત્નીનો સંબંધ દર્શાવવા માટે (=) મુકવું. જવાબ : (B) પિતા
ભાઇ અને બહેન કે ભાઇ-ભાઇ કે બહેન-બહેન વચ્ચેનો
સંબંધ દર્શાવવા માટે (–) મુકવું.
પુરુષને વડે તથા સ્ત્રીને વડે દર્શાવવાં. 1) P એ Q નો પતિ છે. R એ S અને Q ની માતા છે. તો
જો A નો B સાથેનો સંબંધ શું? આવું આપ્યું હોય તો.... R એ P ને શું થાય?
જ્યારે ઉપર મુજબ આપેલ હોય ત્યારે (A) પુત્રી (B) માતા
(C) બહેન (D) સાસુ
પાછળની બાજુએ આપેલ શબ્દ (B)ને આગળ આપેલ શબ્દ
2) A, R ના પિતા છે. V, A નો ભાઈ છે. D, R નો ભાઈ છે.
(A)શું થાય એ નક્કી કરીને જવાબ મૂકવો.
જો I, A ના પિતા હોય તો D અને V વચ્ચે શું સંબંધ થાય?
દા.ત. : P નો Q સાથેનો સંબંધ શું?
(A) સાળો-બનેવી
Q ને P શું થાય એ નક્કી કરવું અને તે જવાબ મૂકવો.
(B) ભત્રીજો-કાકા
S નો T સાથેનો સંબંધ શું?
(C) પિતા-પુત્ર
Tને S શું થાય એ નક્કી કરવું અને તે જવાબ મૂકવો. (D) એક પણ નહીં
દા.ત. : P એ Qને શું થાય? 3) X એ Y નો ભાઈ છે. Z એ X ની બહેન છે. P એ J નો
અહીંં P ના સ્થાનની વાત કરેલી છે. અહીંં કેન્દ્રમાં P લેવાનો, ભાઈ છે. J એ Y ની દીકરી છે તથા Y એ V નો પતિ
તથા Qને P શું થાય એ કહેવાનું. છે, તો P ના કાકા કોણ?
હવે આપણે આ પ્રકરણ સંબંધી અલગ-અલગ પ્રકારના દાખલા ( A) Z (B) J
જોઈશું. (C) X ( D) Y
4) A, B નો ભાઈ છે. R, B ની માતા છે. S, R નો પિતા છે.
TYPE – I
T, R ની માતા છે, તો T નો A સાથે શું સંબંધ હશે?
Ex-1 : મારા ફઈના પિતાના પુત્રની પુત્રી મારી શું થાય?
(A) નાની (B) દાદા
(A) બહેન (B) ફઈ
(C) માસી (D) નાના
(C) ભત્રીજી (D) ભાણેજ
185
લોહીનો સંબંધ WebSankul®
PUBLICATION
Level-3 +++ 123) F નો D સાથેનો સંબંધ શું હશે?

(A) ભાઈ (B) કાકા
116) તમારા સાળાના સાળાની ભાણેજની એકમાત્ર ફઈ એ
(C) પિતરાઇ (D) પિતા
તમારી શું થાય?
124) E ને કેટલા સંતાનો છે?
(A) બહેન (B) પત્ની
( A) 3 (B) 2
(C) દીકરી (D) માતા
(C) 1 (D) એકપણ નહીંં
117) મહેશની બહેન મેહુલની પત્ની છે. મેહુલ, કાવ્યાનો ભાઈ
125) A નો F સાથેનો સંબંધ શું હોય?
છે. મેહુલના પિતા વિવેક છે. ગીતા, મેહુલની દાદી છે.
રાધા, ગીતાની એકમાત્ર પુત્રવધુ છે. ઘનશ્યામ, કાવ્યાના (A) પિતા (B) કાકા
એકમાત્ર ભાઇનો પુત્ર છે. તો મહેશને ઘનશ્યામ શું થાય? (C) પુત્રી (D) માતા
126) જો M – N એટલે M એ N નો પતિ છે.
(A) પુત્ર (B) ભાણેજ
(C) પૌત્ર (D) ભત્રીજો M ÷ N એટલે M એ N ની પુત્રી છે.
118) એક ફોટાની સામે જોઈને મહેશ બોલ્યો, ‘આની માતા મારા M × N એટલે M એ N ની માતા છે.
પિતાના દીકરાની પત્ની છે. મારે તો નથી કોઈ ભાઈ કે તો P એ Z નો પુત્ર છે, આ વિધાન માટે નીચેનામાંથી કયું
નથી કોઈ બહેન.’ તો મહેશ કોના ફોટાને જોઈ રહ્યો હશે? સમીકરણ સાચું છે?
(A) તેના પુત્ર/પુત્રીનો (B) તેના કાકાનો ( A) Z – Y × P (B) Z × P × Y
(C) Z – P – Y (D) Z × P – Y
(C) તેના ભત્રીજાનો (D) તેના પિતરાઇનો
127) જો A + B એટલે A એ B ની માતા છે.
119) એક પુરુષ એક સ્ત્રીને કહે છે કે, ‘તારા ભાઈની એકમાત્ર
A – B એટલે A એ B ની બહેન છે.
બહેન મારા પુત્રની દાદી છે’ તો તે પુરુષનો તે મહિલા
A × B એટલે A એ B ના પિતા છે.
સાથે શું સંબંધ હોય?
A ÷ B એટલે A એ B ની દીકરી છે.
(A) પિતા (B) પુત્ર
A = B એટલે A એ B નો ભાઈ છે.
(C) પતિ (D) ભાઈ
નીચેના પૈકી કયો વિકલ્પ ‘P એ Q ની માસી’ છે તેવું
120) સવિતાએ એક છોકરાનો પરિચય આપતા કહ્યું કે, “તે
સૂચવે છે?
મારા મામાના પિતાની એકમાત્ર પુત્રીના પુત્રની એકમાત્ર
( A) P – R + Q (B) P ≠– R × Q
બહેનનો પતિ છે.” તો આ છોકરાનો સવિતાની માતા
(C) P + R × Q (D) P × R = Q
સાથે શું સંબંધ હોય?
128) જો P × Q નો અર્થ P, Q નો ભાઈ છે.
(A) ભાઈ (B) કાકા
P – Q નો અર્થ P, Q ની બહેન છે.
(C) ભત્રીજો (D) જમાઈ
P + Q નો અર્થ P, Q ની માતા છે.
} (પ્રશ્ન નં. 121 થી 125) : આપેલ માહિતી ધ્યાનપૂર્વક P ÷ Q નો અર્થ P, Q ના પિતા છે.
વાંચીને નીચે આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ આપો.
તો નીચેનામાંથી કયા સમીકરણનો અર્થ ‘K, W ના મામા
 એક પરિવારના છ સભ્યો A, B, C, D, E અને F સાથે છે’ એવો થાય?
પ્રવાસ કરી રહ્યા છે. B, C નો પુત્ર છે. પરંતુ C, B ની ( A) K – J + W (B) K × J ÷ W
માતા નથી. A તથા C વિવાહિત દંપતિ છે. E, C નો ભાઈ (C) K × J + W (D) W + J × K
છે. D, A ની પુત્રી છે. F, B નો ભાઈ છે. } (પ્રશ્ન નં. 129 થી 132) : એક રમતમાં 6 બાળકો ભાગ લે છે.
121) આ પરિવારમાં કુલ કેટલા પુરુષ સભ્યો હશે? જેના નામ A, B, C, D, E અને F છે. A અને E ભાઇઓ છે.
( A) 3 (B) 4 F અને D એ Eની બહેનો છે. C એ Aના કાકાનો દીકરો છે.
(C) 2 (D) 1 B અને D એ C ના પિતાના એકમાત્ર ભાઇની દીકરીઓ છે.
122) D ના કાકા કોણ? 129) D એ Aને શું થાય?
( A) C (B) A (A) ભત્રીજો (B) બહેન

(C) E (D) F (C) ભત્રીજી (D) પિતરાઇ ભાઇ
198
WebSankul®
PUBLICATION
લોહીનો સંબંધ
104) જવાબ : (B) કાકા 114) જવાબ : (A) P એ Q નો પતિ છે.

+ –
આકૃતિ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે કાકા P + R : P એ R ના પિતા છે. P Q
105) જવાબ : (D) એકપણ નહીંં R ÷ Q : R એ Q ની પુત્રી છે. –
∴P એ Q નો પતિ છે. R
આકૃતિ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે ઉપરમાંથી એકપણ ન
થાય. 115) જવાબ : (D) P એ Q ના ભાભી છે.
} સમજૂતી (106-107) : P – R : P એ R ની પત્ની છે. + –

Q R P
R × Q : R એ Q નો ભાઈ છે.
આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ આપણે આકૃત્તિ પરથી સરળતાથી
∴P એ Q ના ભાભી થાય.
મેળવી શકીએ.
+ + –
Q W T Level-3 +++
+ – + 116) જવાબ : (B) પત્ની
R V U
પત્ની
– – + – + – +
P S
હું પત્ની પત્નીનો પત્નીના સાળાનો
106) જવાબ : (B) T ભાઈ ભાભી સાળો
107) જવાબ : (D) Q –
ફઈબા દીકરી
} સમજૂતી (108-109) :
+ – • મારા સાળાના સાળા એટલે મારા પત્નીના ભાભીનો ભાઈ
Q M થાય તથા તેની ભાણેજ મારા સાળાની દીકરી થાય.
+ – + • આમ, દીકરીના ફઈબા એ મારા પત્ની થાય.
S T R
117) જવાબ : (B) ભાણેજ
– + –
V P ગીતા
108) જવાબ : (C) સસરા + –
વિવેક રાધા
109) જવાબ : (D) T
– + – +
} સમજૂતી (110 થી 115) : કાવ્યા મેહુલ મહેશ
110) જવાબ : (C) P એ Q ની ફઈબા છે.
+
ઘનશ્યામ ભાણેજ
P ÷ R : P એ R ની પુત્રી છે. R
• ઉપરના પ્રશ્ન પરથી સ્પષ્ટ છે કે, મેહુલ એ મહેશના બનેવી છે.
R + S : R એ S ના પિતા છે. – +
P S • આથી, ઘનશ્યામ એ મહેશનો ભાણેજ થાય.
S + Q : S એ Q ના પિતા છે.
118) જવાબ : (A) તેના પુત્ર/પુત્રીનો
∴P એ Q ની ફઈબા થાય. Q +
111) જવાબ : (A) P એ Q ની માતા છે.
+ – + –
P – R : P એ R ની પત્ની છે. R P મહેશ
R + Q : R એ Q ના પિતા છે.
Q પુત્ર/પુત્રી ફોટો
∴P એ Q ની માતા થાય.
112) જવાબ : (A) P એ Q ના કાકા છે. આકૃતિ પરથી સ્પષ્ટ છે કે, તે તેના પુત્ર/પુત્રી હશે.
P × R : P એ R નો ભાઈ છે. Q 119) જવાબ : (B) પુત્ર
– +
R ÷ Q : R એ Q ની પુત્રી છે. + – સ્ત્રી
P R
∴P એ Q નો પુત્ર થાય. પુત્ર
દાદી પુરુષ
113) જવાબ : (A) P એ Q ના સાળો છે.
+
P × R : P એ R નો ભાઈ છે. + – + પુરુષનો પુત્ર
P R Q
R – Q : R એ Q ની પત્ની છે.
• ઉપરની આકૃતિ પરથી સ્પષ્ટ છે કે, પુરુષ એ તે સ્ત્રીનો
∴P એ Q નો સાળો થાય. પુત્ર થાય.
211
10
ક્રમ કસોટી WebSankul®
PUBLICATION
ક્રમ કસોટી (Order & Ranking test)
આ� પ્રકરણમાં સામાન્ય રીતે વ્યક્તિ કે વસ્તુના ક્રમ પર ઉપર કે નીચેથી ક્રમ, વ્યક્તિની કુલ સંખ્યા વગેરે
આ�ધારિત પ્રશ્નો જોવા મળે છે . બાબત�ો મેળવવાની હ�ોય છે .
આ� પ્રશ્નોમાં ડાબી બાજુ કે જમણી બાજુથી ક્રમ તથા
અમુક વખત આવા પ્રશ્નોમાં વ્યક્તિઓના સ્થાનની પરસ્પર Ex-1 : વિદ્યાર્થીઓની એક હરોળમાં રાહુલ બંને બાજુથી 18મા
અદલા-બદલી કરવાથી થતા ફેરફારો પર આધારિત બાબતો ક્રમે છે, તો આ હરોળમાં કુલ કેટલા વિદ્યાર્થીઓ હશે?
પણ મેળવવાની હોય છે. (A) 19 (B) 36
મોટાભાગે આ પ્રકરણના પ્રશ્નો-ધ્યાનપૂર્વક વાંચી તથા સમજીને (C) 35 (D) 42
જરૂરી આકૃતિ દોરવાથી સરળતાથી જવાબ મેળવી શકાય. Sol. : રીત-1
▌ Important Point
પ્રશ્નમાં આપેલ વિગત મુજબ આકૃતિ દોરતાં,
1. જ્યારે પ્રશ્નમાં વ્યક્તિઓનું મુખ ઉત્તર દિશા તરફ હોય રાહુલ
ત્યારે નીચે મુજબ આકૃતિ બનશે.
18
ડાબી જમણી
બાજુ ડાબી બાજુથી જમણી બાજુથી બાજુ રાહુલ બંને બાજુથી 18માં ક્રમે હોવાથી,
જમણી બાજુ તરફ ડાબી બાજુ તરફ
રાહુલની ડાબી બાજુ : 17 →
જ્યારે દક્ષિણ દિશામાં મુખ હોય ત્યારે આનાથી વિરુદ્ધ
રાહુલની જમણી બાજુ : → 17
થશે.
રાહુલ પોતે : 1 →
2. જ્યારે પ્રશ્નમાં આપેલ વ્યક્તિઓનું મુખ પૂર્વ તરફ હોય 17 + 17 + 1 = 35
ત્યારે નીચે મુજબ આકૃતિ બનશે.
આમ, હરોળમાં કુલ 35 વિદ્યાર્થી હોય.
ડાબો છેડો, ટોચ અથવા ઉપરથી રીત-2
આવા પ્રકારના પ્રશ્નો નીચેની રીતથી પણ ઝડપી ઉકેલી
ડાબી બાજુથી
ઉપરથી નીચે
શકાય :
કુલસંખ્યા = (ડાબી બાજુથી ક્રમ + જમણી બાજુથી ક્રમ) – 1
= (18 + 18) – 1
= 36 – 1
જમણી બાજુથી
= 35
નીચેથી ઉપર
જવાબ : (C) 35
Ex-2 : એક હરોળમાં સંજયનો ક્રમ ડાબી બાજુથી 14મો તથા
જમણી બાજુથી 41મો છે, તો આ હરોળમાં કુલ કેટલા
જમણો છેડો અથવા તળિયું વ્યક્તિઓ હશે?
(A) 46 (B) 58
જ ્યારે પશ્ચિમ દિશામાં મુખ હોય ત્યારે આનાથી વિરુદ્ધ
થશે. (C) 54 (D) 52
216
WebSankul®
PUBLICATION
ક્રમ કસોટી
Level-1 + 10) 72 વિદ્યાર્થીઓની હરોળમાં આકાશનો ક્રમ ડાબી બાજુથી

42મો છે, તો જમણી બાજુથી આકાશનો ક્રમ કેટલામો હોય?
1) કોઈપણ બાજુથી શરૂ કરો, તમારો ક્રમ 13 હોય, તો આ
(A) 30 (B) 27
હરોળમાં કુલ કેટલા વ્યક્તિઓ હોય?
(C) 31 (D) 36
(A) 22 (B) 25
11) એક હરોળમાં 45 છોકરીઓ છે, જેમાં રાધિકાનું સ્થાન
(C) 13 (D) 27
જમણી બાજુથી 20મું છે, તો ડાબી બાજુથી તે કેટલામાં
2) વૃક્ષોની એક હરોળમાં આંબાનું વૃક્ષ બંને બાજુથી 41મા
સ્થાને હોય?
ક્રમે છે, તો આ હરોળમાં કુલ કેટલા વૃક્ષો હશે?
(A) 24 (B) 28
(A) 85 (B) 71
(C) 26 (D) 30
(C) 87 (D) 81
12) 56 વિદ્યાર્થીઓની લાઈનમાં હેમાંગ ડાબેથી 9મો છે, તો
3) એક લાઈનમાં ગમે તે બાજુથી ગણતરી કરો, તમારો ક્રમ
27મો છે, તો આ લાઈનમાં કુલ કેટલા વ્યક્તિઓ હોય?
જમણી બાજુથી કેટલામો હોય?
(A) 53 (B) 54 (A) 58 (B) 38
(C) 55 (D) 56 (C) 46 (D) 48
13) એક યાદીમાં કુલ 45 નામો છે. મેહુલનું નામ ઉપરથી 5મું
4) એક વર્ગમાં રાહુલનું સ્થાન ડાબી બાજુથી 7મું અને જમણી
બાજુથી 26મું છે, તો વર્ગમાં કુલ કેટલા વિદ્યાર્થીઓ હશે? અને રાહુલનું નામ નીચેથી 15મું છે, તો તેમની વચ્ચે કેટલા
(A) 33 (B) 37 લોકોના નામ હશે?
(C) 32 (D) 34 (A) 24 (B) 26
5) વૃક્ષોની એક હરોળમાં આસોપાલવનું વૃક્ષ ડાબી બાજુથી (C) 21 (D) 25
7મું છે અને જમણી બાજુથી 14મું છે, તો હરોળમાં કુલ 14) દર્શનનું સ્થાન એક હરોળમાં ડાબી બાજુથી 15મું છે.
કેટલા વૃક્ષો હોય? ગૌતમનું સ્થાન જમણી બાજુથી 12મું છે. ગૌતમ, દર્શનની
(A) 18 (B) 23 જમણી બાજુએ છે, તે બંનેની વચ્ચે 4 વિદ્યાર્થીઓ હોય,
(C) 27 (D) 20 તો હરોળમાં કુલ કેટલા વિદ્યાર્થીઓ હોય?
6) મોહનનું સ્થાન હરોળમાં ઉપરથી 16મું અને નીચેથી 24મું (A) 27 (B) 32
છે, તો આ હરોળમાં કુલ કેટલા વિદ્યાર્થીઓ હશે? (C) 38 (D) 31
(A) 39 (B) 40 15) એક હરોળમાં A અને Bની વચ્ચે 6 બાળકો છે. A હરોળમાં
(C) 38 (D) 41 ડાબી બાજુથી પહેલો બેઠો છે. B એ Cની ડાબી બાજુએ
4 સ્થાને છે. જો C પછી 12 બાળકો બેઠા હોય, તો આ
7) ધીરજનું સ્થાન એક હરોળમાં બંને બાજુથી 5મું છે, તો
આ હરોળમાં કુલ કેટલા વ્યક્તિઓ હોય? હરોળમાં કેટલા બાળકો હશે?
(A) 11 (B) 10 (A) 20 (B) 16
(C) 9 (D) 8 (C) 24 (D) 18
8) બાળકોની એક હરોળમાં ભારતીનો ક્રમ ડાબી બાજુથી 16) ABCD......Zમાં Vનો ડાબી બાજુથી કેટલામો ક્રમ હોય?
27મો તથા જમણી બાજુથી 51મો છે, તો આ હરોળમાં કુલ (A) 20 (B) 22
કેટલા બાળકો હશે? (C) 23 (D) 28
(A) 77 (B) 74 17) અંગ્રેજી મૂળાક્ષરોની શ્રેણી A, B, C, D......., Zમાં ડાબી
(C) 72 (D) 78 બાજુના છેડેથી 18મા અને જમણી બાજુના છેડેથી 10મા
9) એક વર્ગમાં અંજલીનો ક્રમ નીચેથી 14મો તથા ઉપરથી મૂળાક્ષરની બરાબર મધ્યમાં કયો મૂળાક્ષર આવે?
23મો છે, તો આ વર્ગમાં કુલ કેટલી સંખ્યા હશે? ( A) P (B) S
(A) 38 (B) 36 (C) 39 (D) 35 (C) T (D) કોઈ મૂળાક્ષર ન આવે
219
સંખ્યાશ્રેણી
3. ગુણાકાર પર આ�ધારિત શ્રેણી 3) 2, 5, 12, 27, 58, _________

આ પ્રકારની શ્રેણીમાં દર વખતે એકી સંખ્યા, બક
ે ી સંખ્યા, ક્રમિક (A) 121 (B) 116
સંખ્યા અથવા અન્ય કોઈ સંખ્યાઓના ગુણાકારથી નવી સંખ્યા (C) 118 (D) 125
પ્રાપ્ત થાય છે અને તેના આધારે આગળની સંખ્યા મળે છે. 4) આપેલ સંખ્યાશ્રેણીમાં કઈ સંખ્યા ખોટી છે?
એટલે કે આપેલ શ્રેણીમાં પ્રત્યેક સંખ્યા (પદ)ને કોઈ અંક વડે 6, 24, 12, 48, 36, 96
ગુણીને આગળની નવી સંખ્યા પ્રાપ્ત થાય છે. (A) 24 (B) 12
Ex-1 : 3, 3, 6, 18, 72, ______ (C) 36 (D) 48
(A) 320 (B) 360 5) 10, 20, 60, __________, 1200, 7200
(C) 480 (D) 540 (A) 240 (B) 180
Sol. : 3 3 6 18 72 360 (C) 120 (D) 160
×1 ×2 ×3 ×4 ×5 Ans with Solutions 11.3

જવાબ : (B) 360 1) ( C) 240
Ex-2 : 5, 10, 20, 40, 80, ________ 2 10 40 120 240 240
(A) 150 (B) 160
×5 ×4 ×3 ×2 ×1
(C) 120 (D) 140
Sol. : 2) (C) 3600
5 10 20 40 80 160
5 5 10 30 120 600 3600
×2 ×2 ×2 ×2 ×2
×1 ×2 ×3 ×4 ×5 ×6
જવાબ : (B) 160
3) (A) 121
Ex-3 : 1, 3, 12, 36, ________
2 5 12 27 58 121
(A) 140 (B) 142
(C) 148 (D) 144 ×2+1 ×2+2 ×2+3 ×2+4 ×2+5
Sol. : રીત : 1 4) (C) 36
1 3 12 36 144 ×2 ×2
×3 ×4 ×3 ×4 6
24 12 48 36 96
રીત: 2 24
×12 ×2 ×2
અહી, આપેલ સંખ્યાશ્રેણીમાં સંખ્યા 36 ખોટી છે.
1 3 12 36 144
12 × 2 = 24 આવશે.
×12 ×12
5) (A) 240
જવાબ : (D) 144
10 20 60 240 1200 7200
Practice Questions 11.3 ×2 ×3 ×4 ×5 ×6
1) 2, 10, 40, 120, 240, ______ 4. ભાગાકાર પર આ�ધારિત સંખ્યા શ્રેણી

(A) 480 (B) 360 આ પ્રકારની શ્રેણીમાં દર વખતે કોઈ સંખ્યાઓના ભાગાકારથી
(C) 240 (D) 560 નવી સંખ્યા પ્રાપ્ત થાય છે અને તેના આધારે આગળની સંખ્યા
2) 5, 5, 10, 30, 120, 600, _____ મળે છે.
(A) 720 (B) 1440 એટલે કે આપેલ શ્રેણીમાં પ્રત્યેક સંખ્યા (પદ) ને કોઈ અંક
(C) 3600 (D) 3000 વડે ભાગીને આગળની નવી સંખ્યા પ્રાપ્ત થાય છે.
245
49) 5, 7, 11, 13, 17, ______ 62) 2, 12, 30 _____, 90, 132
(A) 18 (B) 19 (A) 56 (B) 64
(C) 23 (D) 21 (C) 48 (D) 75
50) 6, 8, 11, 16, 23, _____
63) 10, 100, 200, 310, __________
(A) 33 (B) 34 (A) 410 (B) 510
(C) 35 (D) 36
(C) 340 (D) 430
51) 1, 4, 27, 16, _____, 36, 343
64) 0.5, 2, 4.5, 8, 12.5, _______
(A) 25 (B) 87
(C) 30 (D) 125 (A) 15 (B) 20
52) 5.7, _____ , 10.5, 12.9, 15.3, 17.7 (C) 18 (D) 16
(A) 7.9 (B) 9.3 65) 3, 20, 63, 144, 275, ________
(C) 8.1 (D) 6.9 (A) 468 (B) 372
3 9 15
53) 0, , 3, 2 , ______ , 2 (C) 562 (D) 466
2
( A) 6
(B) 6
66) 380, 465, 557, 656, 762, 875, ________
5 3
3 (A) 955 (B) 975
(C) 6 (D) 6
54) 6, ______, 15, 27, 51, 99
(C) 995 (D) 1015
67) 1, 15, 53, 127, 249, 431, _________.
(A) 10 (B) 9
(C) 11 (D) 12 (A) 595 (B) 685
55) 1, 6, 15, _____, 45, 66, 91 (C) 480 (D) 630
(A) 25 (B) 26 68) 1, 9, 25, 49, __________, 121
(C) 27 (D) 28 (A) 64 (B) 81
56) 39, 169, 299, ______ (C) 91 (D) 100
(A) 339 (B) 429 69) 40, 120, 60, 180, 90, __________, 135
(C) 519 (D) 609
(A) 110 (B) 270
57) -3, 2, 9, 14, 21, _____ , 33, 38
(C) 105 (D) 135
(A) 28 (B) 25
1 1 1 1
(C) 31 (D) 26 70) , , , , __________
81 54 36 24
58) 1, 4, _____ , 64, 256 1 1
( A) 32
(B) 9
(A) 128 (B) 16
1
(C) 8 (D) 32 (C) 16 (D) એકપણ નહીં
59) 6, 12, 20, 30, 42, _____ 71) 2, 12, 30, 56, 85, 132, 182, 240
(A) 56 (B) 60 આપેલ શ્રેણીમાં ખોટી સંખ્યા શોધો.
(C) 50 (D) 58 (A) 56 (B) 85
60) 49, 64, 81, 100, 121, _____ (C) 132 (D) 182
(A) 169 (B) 153 72) 3, 7, 16, 35, ______________
(C) 151 (D) 144
(A) 74 (B) 64
Level-2 ++ (C) 42 (D) 52
61) 831, 842, 853, 864, 875, ______ 73) 120, 99, 80, 63, 48, __________
( A) 890 (B) 876 (A) 35 (B) 99

(C) 886 (D) 880 (C) 30 (D) 40
253
Level-2 ++ 67) જવાબ : (B) 685

1 15 53 127 249 431 685
61) જવાબ : (C) 886
+14 +38 +74 +122 +182 +254
831 842 853 864 875 886
+24 +36 +48 +60 +72

+11 +11 +11 +11 +11
અહીં, આપેલ શ્રેણીમાં દરેક સંખ્યાઓમાં 11 નો વધારો છે. +12 +12 +12 +12
68) જવાબ : (B) 81
62) જવાબ : (A) 56
1 9 25 49 81 121
2 12 30 56 90 132 12 32 52 72 92 112
69) જવાબ : (B) 270
+10 +18 +26 +34 +42
40 120 60 180 90 270 135
+8 +8 +8 +8
#3 ÷2 #3 ÷2 #3 ÷2
63) જવાબ : (D) 430 70) જવાબ : (D) એકપણ નહીં
81 54 36 24 15
10 100 200 310 430
–27 –18 –12 –9

+90 +100 +110 +120
+9 +6 +3
+10 +10 +10
64) જવાબ : (C) 18 +3 +3

71) જવાબ : (B) 85
0.5 2 4.5 8 12.5 18 90
+1.5 +2.5 +3.5 +4.5 +5.5 2 12 30 56 85 132 182 240
+1 +1 +1 +1 +10 +18 +26 +34 +42 +50 +58
65) જવાબ : (A) 468 +8 +8 +8 +8 +8 +8
3 20 63 144 275 468 72) જવાબ : (A) 74

3 7 16 35 74
+17 +43 +81 +131 +193
+4 +9 +19 +39
+26 +38 +50 +62
+5 +10 +20
+12 +12 +12
×2 ×2
66) જવાબ : (C) 995
73) જવાબ : (A) 35
380 465 557 656 762 875 995 120 99 80 63 48 35
+85 +92 +99 +106 +113 +120 –21 –19 –17 –15 –13
+7 +7 +7 +7 +7 –2 –2 –2 –2
263
12
મૂળાક્ષર શ્રેણી
મૂળાક્ષર શ્રેણી (Alphabetical Series)
આ� પ્રકરણમાંથી અંગ્રેજી મૂળાક્ષર આ�ધારિત પ્રશ્નો મૂળાક્ષર શ્રેણીમાં આ�ગળનું પદ, પાછળનું પદ, મધ્યમ
પૂછવામાં આ�વે છે . કારણ કે વિદ્યાર્થીઓ��નું ઝડપી પદ ખ�ોટી મૂળાક્ષર સમૂહની જોડ અથવા જે પદ લુપ્ત
ગાણિતિક તથા તાર્કિ ક ક્ષમતાનું અવલ�ોકન કરી (ખૂટત�ો મૂળાક્ષર) હ�ોય છે , તે શ�ોધવાનું હ�ોય છે .
શકાય છે .
મ�ોટા ભાગનાં પ્રશ્નોમાં મૂળાક્ષર�ોના ક્રમ આ�ધારિત શ્રેણી જોવા મળે છે .
મૂળાક્ષર શ્રેણીના પ્રશ્નોની ઝડપી ગણતરી કરવા માટે અંગ્રેજી એટલે કે, 26 ક્રમનો મૂળાક્ષર ‘Z’ હશે.
મૂળાક્ષર યાદ રાખવા ખૂબ જ જરૂરી છે. કોઈ પણ મૂળાક્ષરનો ડાબાથી જમણે અથવા જમણેથી ડાબાથી
અંગ્રેજી મૂળાક્ષર શ્રેણીમાં કુલ 26 મૂળાક્ષર છે. ક્રમ જાણવા માટે આ જ રીતનો ઉપયોગ થશે.
સ્વર : 5 (A, E, I, O, U) ઉ.દા;
વ્યંજન : 21 1) M
ડાબી બાજુથી 13મા ક્રમે છે, તો જમણેથી કેટલામા
અંગ્રેજી મૂળાક્ષરો સરળતાથી પરીક્ષા વખતે યાદ આવે તે ક્રમે હશે?
માટે નીચેની રીત લખવી. (મૂળાક્ષરોને ક્રમથી બંને બાજુ Mનો જમણી બાજુનો ક્રમ = 27 - Mનો ડાબી બાજુનો ક્રમ
યાદ રાખવા) = 27 - 13
= 14
▌ અંગ્રેજી મૂળાક્ષર�ો
2) S
જમણી બાજુથી 8મા ક્રમે છે તો ડાબી બાજુથી કેટલામા
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
ક્રમે હશે?
(A → Z) A B C D E F G H I J K L M
Sનો ડાબી બાજુનો ક્રમ = 27 - S નો જમણી બાજુનો ક્રમ
26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14
= 27 - 8
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 = 19
(Z → A) Z Y X W V U T S R Q P O N આ પ્રકરણમાં અલગ-અલગ મૂળાક્ષરો વડે બનેલી શ્રેણીઓ
26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 જોવા મળે છે. જે નીચે મુજબ છે.
5ના ગુણાંકમાં આવતા મૂળાક્ષરો પરથી પ્રશ્નોનો ઝડપી ઉકેલ 1. સરવાળા પર આધારિત શ્રેણી
લાવી શકાય છે. 2. બાદબાકી પર આધારિત શ્રેણી
(A → Z) 5 10 15 20 25 3. પુનરાવર્તિત શ્રેણી
E J O T Y 4. મિશ્ર શ્રેણી
(Z → A) 22 17 12 7 2
અલગ – અલગ રીતે પૂછાતી મૂળાક્ષર શ્રેણીનો ઉકેલ ઝડપથી
મેળવવા માટે નીચે મુજબની બાબતો યાદ રાખવી જરૂરી છે :
▌ વિર�ોધી મૂળાક્ષર
મૂળાક્ષર વચ્ચેનો તફાવત શોધવો;
મૂળાક્ષર શ્રેણીમાં કોઈપણ મૂળાક્ષરનો વિરોધી ક્રમ જાણવામાં
માટે જે તે મૂળાક્ષરને 27 માંથી બાદ કરતાં જે તે મૂળાક્ષરનો મૂળાક્ષરો વચ્ચેના પરસ્પર સરવાળા, બાદબાકી એટલે કે
વિરોધી મૂળાક્ષર મળશે. (A → Z પ્રમાણે) વધારો, ઘટાડાનો સંબંધ ચકાસવો;
ઉ.દા; A નો વિરોધી = 27 - 1 (Aનો ક્રમ) અંગ્રેજી મૂળાક્ષર ક્રમાનુસાર છે એટલે કે ડાબેથી જમણે છે
= 26 અથવા જમણેથી ડાબે છે તે ચકાસવું.
273
મૂળાક્ષર શ્રેણી
Ex-3 : KHQ, HEN EBK, ____, YVE 4) જવાબ : (B) ETO

(A) ZWF (B) AXG I X S H W R G V Q F U P E T O
(C) CZI (D) BYH
–1 –1 –1 –1
KHQ H EN E BK B YH Y VE –1 –1 –1 –1
–1 –1 –1 –1
–3 –3 –3 –3
–3 –3 –3 –3 5) જવાબ : (A) HG
–3 –3 –3 –3 –1 –1 –1 –1 –1
જવાબ : (D) BYH
Z Y T S N M H G B A
–5 –5 –5 –5
3. પુનરાવર્તિ ત શ્રેણી
1) H, ____, G, Y, F, X
આ પ્રકારની શ્રેણીમાં મૂળાક્ષરોનું પુનરાવર્તન થતું જોવા મળે
( A) Z (B) A
છે અને એક ચોક્કસ પ્રકારની શ્રેણી બનાવે છે.
(C) B (D) V
Ex-1 : _ aa _ ba _ bb _ ab _ aab
2) ______, DSN, CRM, BQL, APK
(A) aaabb (B) babab
(A) ETO (B) PER
(C) bbaab (D) ababa
(C) LTQ (D) MDL
baab baab baab baab
3) P, N, L, J, ___, F, D
( A) K (B) H અહીં, "bbaab' મુજબ સમૂહ બને છે.
(C) L (D) C જવાબ : (C) bbaab
4) IXS, HWR, GVQ, FUP, ______ Ex-2 : P_ R _ S _ QR R _
(A) SYJ (B) ETO (A) QPRS (B) QRPS
(C) SHM (D) RGM (C) QRPP (D) QPSR
5) ZY, TS, NM, ____, BA
P Q R R S P Q R R S
(A) HG (B) EF
અહીં, "QRPS' મુજબ સમૂહ બને છે.
(C) IK (D) PO
જવાબ : (B) QRPS
Ex-3 : _ stt _ tt_ tts
Ans with Solutions 12.2
(A) tsts (B) ttst
1) જવાબ : (A) Z
(C) sstt (D) tsst
–1 –1
 tst tst tst tst
H Z G Y F X
અહીં, "tst' મુજબ સમૂહ બને છે.
–1 –1
જવાબ : (D) tsst
2) જવાબ : (A) ETO
E –1 D –1 C –1 B –1 A
–1 –1 –1 –1
T S R Q P 1) __ a __ b __ abaa __ bab __ abb
–1 –1 –1 –1
O N M L K (A) aaabb (B) ababb
(C) babab (D) babba
3) જવાબ : (B) H
2) abca __ bcaab __ ca __ bbc __
P N L J H F D
(A) ccaa (B) bbaa
–2 –2 –2 –2 –2 –2 (C) abac (D) abba
275
મૂળાક્ષર શ્રેણી WebSankul®
PUBLICATION
Level-1 + 13) ACF, BDF, CEG, ___________

(A) DFE (B) DFH
1) A, C, E, G, I, ______________
( A) K (B) J (C) DEF (D) DEH
14) L, N, R, Z, __________
(C) M ( D) L
2) J, M, P, __________ V, Y ( A) E (B) J
( A) R (B) T (C) P (D) O
(C) O ( D) S 15) P, N, L, J, __________, F, D
3) B, D, F, I, L, P, ____________ ( A) K (B) H
( A) U (B) R (C) L (D) C
(C) S (D) T 16) X, V, T, R, P, ________
4) C, E, I, K, O, Q, __________ ( A) N (B) O
( A) R (B) S (C) M ( D) L
(C) T (D) U 17) R, O, L, I, F, _______, Z
5) AB, GH, MN, ST, _________ ( A) A (B) C
(A) YZ (B) VW (C) E (D) I
(C) UV (D) XY 18) Y, ___, ____, M, I, E
6) AR, CU, EX, GA, _________ (A) Z, X (B) P, R
(A) JE (B) ID (C) Q, T (D) U, Q
(C) IF (D) KF 19) Y, X, V, S, O, __________
7) PBA, QDC, RFE, __________
( A) J (B) M
(A) SHG (B) OAB (C) E (D) I
(C) TJI (D) ULK 20) Z, X, U, Q, L, __________
8) CIG, FLJ, IOM, ___________
( A) F (B) E
(A) LRP (B) JLG
(C) G ( D) H
(C) PSU (D) QUB
21) Z, X, _______, N, F
9) OTE, PUF, QVG, RWH, __________
( A) R (B) Q
(A) SYJ (B) TXI
(C) T (D) O
(C) SXJ (D) SXI
22) W, U, S, P, M, I, ________
10) FTB, IQE, LNH, OKK, ___________
( A) E (B) A
(A) RHN (B) RGM
(C) SHM (D) SHN (C) H ( D) F
23) YW, US, ________, MK
11) bdf, hjl, ________, tvrc
(A) twy (B) suv (A) RP (B) BD
(C) suw (D) npr (C) FH (D) QO
12) CBDA, GFHE, KJLI, ___________ 24) NL, MN, LN, KO, ____________
(A) NOPH (B) MNOP (A) JO (B) PJ

(C) PMNO (D) ONPM (C) JP (D) KO
278
મૂળાક્ષર શ્રેણી WebSankul® PUBLICATION
Level-1 + 8) જવાબ : (A) LRP
+3 +3 +3
1) જવાબ : (A) K
CIG FLJ IOM LRP
A C E G I K
+3 +3 +3
+2 +2 +2 +2 +2 +3 +3 +3
2) જવાબ : (D) S 9) જવાબ : (D) SXI
+1 +1 +1 +1
J M P S V Y
OTE PUF QVG RWH SXI
+3 +3 +3 +3 +3
+1 +1 +1 +1
3) જવાબ : (D) T
+1 +1 +1 +1
B D F I L P T
10) જવાબ : (A) RHN
+2 +2 +3 +3 +4 +4 –3 –3 –3 –3
4) જવાબ : (D) U FTB IQE LNH OKK RHN
C E I K O Q U +3 +3 +3 +3
+3 +3 +3 +3
+2 +4 +2 +4 +2 +4
11) જવાબ : (D) npr
5) જવાબ : (A) YZ
+6 +6 +6
+1 +1 +1 +1 +1
bdf hjl npr tvx
AB GH MN ST YZ
+6 +6 +6
+5 +5 +5 +5 +6 +6 +6
12) જવાબ : (D) ONPM

6) જવાબ : (B) ID
+4 +4 +4
+2 +2 +2 +2 C G K O
+4 +4 +4
AR CU EX GA ID B F J N
+4 +4 +4
+3 +3 +3 +3 D H L P
+4 +4 +4
A E I M
7) જવાબ : (A) SHG
+1 +1 +1 13) જવાબ : (B) DFH
PBA QDC RFE SHG ACE BDF CEG DFH
+2 +2 +2 +1 +1 +1
+2 +2 +2 (દરેક અક્ષરમાં) (દરેક અક્ષરમાં) (દરેક અક્ષરમાં)
284
13
ખૂટતા અંકો
ખૂટતા અંકો (Missing Numbers)
3 ? 1
સામાન્ય રીતે આ� પ્રકરણના પ્રશ્નોમાં આ�કૃતિ આ�પવામાં આ�વે છે , આ� આ�કૃતિમાં સંખ્યાઓ�� કે મૂળાક્ષર�ો દર્શાવેલા હ�ોય
2 4 6 છે . ક�ોઈ એ�ક જગ્યાએ� સંખ્યા/મૂળાક્ષરના સ્થાને પ્રશ્નાર્થ ચિહ્ન (?) મૂકવામાં આ�વે છે .
7 0 5
આકૃતિમાં આપેલી દરેક સંખ્યાઓ/મૂળાક્ષરોની ગોઠવણીમાં જે Ex-3 : યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરી પ્રશ્નાર્થ ચિહ્ન (?)ના સ્થાને મૂકો.
વિશેષ પદ્ધતિ વપરાય છે, તે શોધીને તેના આધારે પ્રશ્નાર્થ
5 6 6 7 4 8
ચિહ્ન (?) ના સ્થાને વિકલ્પોમાંથી સંખ્યા/મૂળાક્ષર શોધીને 12 21 (?)
મૂકવાના હોય છે. 4 5 10
Ex-1 : આપેલ આકૃતિનો અભ્યાસ કરી લુપ્ત સંખ્યા શોધો. (A) 30 (B) 32 (C) 36 (D) 34
1 9 4 16 9 25
Sol. : આકૃતિમાં આપેલી સંખ્યાઓના અભ્યાસ પરથી,
(5 × 6 × 4) ⟹= 120 ÷ 10 ⟹= 12
25 36 (?)
(6 × 7 × 5) ⟹= 210 ÷ 10 ⟹= 21
(A) 48 (B) 49 (C) 50 (D) 51 (4 × 8 × 10) ⟹= 320 ÷ 10 =⟹ 32
Sol. : આપેલ આકૃતિમાંની સંખ્યાઓના અભ્યાસ પરથી, આમ, પ્રશ્નાર્થ ચિહ્ન (?)ના સ્થાને 32 આવે.
(1)2 = 1, (3)2 ⟹= 9 અને (5)2 ⟹= 25 જવાબ : (B) 32
(2)2 ⟹= 4, (4)2 ⟹= 16 અને (6)2 ⟹= 36 Ex-4 : પ્રશ્નાર્થ ચિહ્ન (?)ના સ્થાને આવતી સંખ્યા શોધો.
અહીં, એક સંખ્યા છોડીને આવતી સંખ્યાના વર્ગ આપેલા છે.
3 6 9 12 15 18
તેથી, (3)2 ⟹= 9, (5)2 ⟹= 25 અને (7)2 =⟹ 49
5 10 15 20 (?) 30
આમ, પ્રશ્નાર્થ ચિહ્નના સ્થાને 49 આવે.
જવાબ : (B) 49 (A) 25 (B) 30
Ex-2 : આપેલ આકૃતિમાં પ્રશ્નાર્થ ચિહ્ન (?)ના સ્થાને કઈ સંખ્યા (C) 27 (D) 32
આવશે? Sol. : આકૃતિમાં આપેલ સંખ્યાના અભ્યાસ પરથી,
4 16 64 6 36 (?) 3ના ગુણાંકની સંખ્યા ⟹= 3, 6, 9, 12, 15, 18

5ના ગુણાંકની સંખ્યા ⟹= 5, 10, 15, 20, 25 , 30
(A) 36 (B) 216 (C) 256 (D) 42
આમ, પ્રશ્નાર્થ ચિહ્ન (?)ના સ્થાને 25 આવે.
Sol. : આકૃતિ પરથી સ્પષ્ટ થાય છે કે સંખ્યા, સંખ્યાનો વર્ગ
જવાબ : (A) 25
અને સંખ્યાનો ઘન આપેલો છે.
Ex-5 : નીચે આપેલી આકૃતિમાં લુપ્ત સંખ્યા શોધો.
સંખ્યા વર્ગ ઘન
4 16 64
436 649 (?)
6 36 216
આમ, પ્રશ્નાર્થના સ્થાને સંખ્યાનો ઘન એટલે (6)3 ⟹= 2 6 8 3 9 1
216 આવે.
(A) 225 (B) 811
જવાબ : (B) 216 (C) 216 (D) 512
295
ખૂટતા અંકો
Level-1 + 7) 4 24 15
6 6 9 8 9 (?)
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 1 થી 30) :નીચે આપેલી 9 3 6
આકૃતિઓનો ધ્યાનપૂર્વક અભ્યાસ કરી, પ્રશ્નાર્થ ચિહ્ન
(A) (B)
(?) ના સ્થાને આવતી સંખ્યા શોધો.
8 7
(C) 10 (D) 12
1) 18 24 24 37 37 58 8) 4 8 6 4 8 9
32 24 (?)
6 13 (?)
(A) 21 (B) 19 16 12 36
(C) 23 (D) 25 (A) 42 (B) 56
2) (C) 72 (D) 18
4 2 1 5 8 6
16 19 (?) 9) 4 3 9 11 1 7
7 3 9 4 3 11
(A) 28 (B) 29
(C) (D)
25 202 (?)
(A) (B)
30 23
100 75
3)
13 3 17 8 16 12 (C) 25 (D) 50
39 136 (?) 10)
4 5 6 7 7 8
(A) 182 (B) 192 20 9 42 13 (?) 15
(C) (D)
(A) (B)
162 172
97 105
4)
(C) (D)
64 22 79 27 91 18
56 120
11) 81 729 64 512 49 (?)
42 52 (?)
(A) 62 (B) 37
(C) 73 (D) 19
9 8 7
(A) 444 (B) 515
5) 17 24 61 (C) 343 (D) 373
52 89 12 61 167 33 121 (?) 33 12) 3 7 10
8 49 15
1 60 4 6 84 1 3 (?) 3
(A) 240 (B) 230 5 2 1

(C) (D)
(A) (B)
232 251
16 12
6)
6 9 4 8 5 8 (C) 90 (D) 48
6 8 (?)‌ 13) 3 5 7
15 12 16 12 14 11
(A) (B)
84 30 (?)
12 10 4 7 3 2 2 5
(C) (D)
(A) (B) (C) (D)
8 6
45 50 70 105
297
15
સમસંબંધ Verbal WebSankul® PUBLICATION
સમસંબંધ (Analogy)
આ� પ્રકરણમાં પ્રશ્નોમાં આ�પેલ શબ્દો કે સંખ્યામાં એ�કબીજા વચ્ચે ક�ોઇને ક�ોઇ સંબંધ કે સામ્યતા જોવા મળતી હ�ોય છે .
એ�ટલે કે , પ્રશ્નમાં બે શબ્દો કે સંખ્યા વચ્ચે અમુક સંબંધ કે સામ્યતા આ�પેલ હ�ોય છે . તેવા જ પ્રકારના સંબંધ કે
સામ્યતા દર્શાવતા શબ્દો શ�ોધવાના હ�ોય છે .
▌ સમસંબંધ (Analogy) 1) દેશ અને રાજધાની

અલગ-અલગ રીતે પૂછાતા સમસંબંધ(Analogy)નો ઉકેલ ભારત – નવી દિલ્હી
ઝડપથી મેળવવા માટે નીચે મુજબની માહિતી બાબતો યાદ પાકિસ્તાન – ઇસ્લામાબાદ
રાખવી જરૂરી છે. બાંગ્લાદેશ – ઢાકા
પ્રશ્નમાં સૌપ્રથમ ચિહ્ન (::)ની પહેલા આપેલા ભાગનું મૂલ્યાંકન અફઘાનિસ્તાન – કાબુલ
(એનાલિસિસ) કરવું અને જે બે શબ્દો આપ્યા હોય તે વચ્ચેનો જાપાન – ટોકિયો
સંબંધ નક્કી કરવો. અમેરિકા – વોશિંગ્ટન ડિસી.(DC)
ત્યારબાદ પ્રથમ ભાગમાં આપેલા બે શબ્દો વચ્ચે જે સંબંધ 2) રાજ્ય અને પાટનગર
હોય તે જ સંબંધ (::) પછીના ભાગમાં આવે, તેથી તે નક્કી ગુજરાત – ગાંધીનગર
કરીને મૂકવું. ગોવા – પણજી
ઉદાહરણ તરીકે, મહારાષ્ટ્ર – મુંબઇ
Ex : અમદાવાદ : સાબરમતી :: ભરૂચ ___________ ઉત્તરપ્રદેશ – લખનઉ
(A) નર્મદા (B) તાપી ઓડિશા – ભુવનેશ્વર
(C) વાત્રક (D) ભોગાવો 3) દેશ અને ચલણ
અહીં, અમદાવાદ સાબરમતી નદીના કિનારે આવેલંુ શહેર છે. ભારત – રૂપિયો
• અહીં, અમદાવાદ અને સાબરમતી વચ્ચે નદી અને સ્થળ અમેરિકા – ડોલર
વચ્ચેનો સંબંધ છે, આમ, (::) પછીના ભાગમાં પણ આ જર્મની – યુરો
જ સંબંધ અનુસરવો પડે. ઇરાન – રિયાલ
• આથી ભરૂચ નર્મદા નદીના કિનારે આવેલું શહેર છે. મ્યાનમાર – ક્યાટ(Kyat)
જવાબ : (A) નર્મદા 4) દેશ અને ખંડ
આ પ્રકરણમાં સમસંબંધ (Analogy)ને 4 ભાગમાં વિભાજિત ભારત – એશિયા
કરવામાં આવ્યું છે. ફ્રાન્સ – યુરોપ
(1) શબ્દોના સમસંબંધ બ્રાઝિલ – દક્ષિણ અમેરિકા
(2) સંખ્યાઓના સમસંબંધ કેનેડા – ઉત્તર અમેરિકા
5) સાધન અને તેની ઉપયોગિતા
(3) મૂળાક્ષરોના સમસંબંધ
હાઇગ્રોમીટર – ભેજ માપવા માટે
(4) સંખ્યા – મૂળાક્ષર(મિશ્ર)ના સમસંબંધ
બેરોમીટર – દબાણ માપવા માટે
શબ્દોના સમસંબંધમાં નીચે મુજબના જનરલ નોલેજ આધારિત થરમોમીટર – તાપમાન માપવા માટે
સંબંધો પૂછાય છે.
322
સમસંબંધ Verbal WebSankul®PUBLICATION
1) બેડમિન્ટન : કોર્ટ :: ક્રિકેટ : ________ 13) વર્ષ : મહિનો :: અઠવાડિયું : _______

(A) રિંગ (B) પીચ (A) દિવસ (B) પખવાડિયું
(C) મેદાન (D) ટેબલ (C) વર્ષ (D) એકપણ નહીં
2) કંડલા : ગુજરાત :: કોચીન : _______ 14) થર્મોમીટર : તાપમાન :: બેરોમીટર : _____________
(A) કર્ણાટક (B) કેરળ (A) પવન (B) ભેજ
(C) કરન્ટ (D) દબાણ
(C) ગોવા (D) ચેન્નઈ
15) ગીર : સિંહ :: જેસોર : _____________
3) કૂતરો : હડકવા :: મચ્છર : _______
(A) હરણ (B) રીંછ
(A) પ્લેગ (B) મુત્યુ (C) દીપડો (D) મોર
(C) મેલેરિયા (D) એઇડ્સ 16) થર્મોમીટર : તાપમાન :: ઘડિયાળ : _____________
4) બોટની : વનસ્પતિ :: ઝૂલોજી : ______ (A) સમય (B) દબાણ
(A) મનુષ્ય (B) ગ્રહો (C) વિકિરણ (D) ગરમી
(C) પદાર્થ (D) પ્રાણી 17) ગાંધીજી : રાષ્ટ્રપિતા :: રવીન્દ્રનાથ ટાગોર : _____________
5) સેન્ટિગ્રેડ : તાપમાન :: કેન્ડેલા : ______ (A) નેતાજી (B) લોકનાયક
(A) તાપમાન (B) પ્રોટીન (C) રાજાજી (D) ગુરુદેવ
(C) જ્યોતિતીવ્રતા (D) અંતર 18) .gov : સરકારી :: .org: _____________
6) સચિન : ક્રિકેટ :: વિશ્વનાથ આનંદ : ________ (A) વ્યાપારી (B) સરકાર
(C) સંસ્થાકીય (D) આર્મી
(A) ફૂટબોલ (B) ચેસ
19) ખંડકાવ્ય : કાન્ત :: હાઇકુ : _____________
(C) તિરંદાજી (D) રગ્બી
(A) મધુરાય (B) સ્નેહરશ્મિ
7) આંખ : ગ્લુકોમા :: હાડકા : ______
(C) નરસિંહ મહેતા (D) અખો
(A) પાયોરિયા (B) બેરીબેરી 20) પીડિયાટ્રીક્સઃ બાળક :: ગાયનેકોલોજીસ્ટ : _____________
(C) ટ્રેકોમા (D) સુકતાન (A) હાડકાં (B) સ્ત્રી
8) કવોશિયોરકોર : પ્રોટીન :: બેરીબેરી : _______ (C) પુરુષ (D) આંખ
(A) વિટામિન-B1 (B) આયોડિન 21) વક્તા : બોલવું :: શ્રોતા : _____________
(C) પ્રોટીન (D) મેગ્નેશિયમ (A) રડવું (B) સાંભળવું
9) કાન : કુંડળ :: હાથ : _______ (C) ચાલવું (D) જોવું
(A) કંદોરો (B) પંજો 22) 8 : 256 :: _____________
(C) બંગડી (D) પાયલ (A) 9: 243 (B) 10: 500

10) ફ્રાંસ : પેરિસ :: ચીન : ______
(C) 5:75 (D) 7:43
23) બેટ : ક્રિકેટ :: કુકરી :
(A) ટોકિયો (B) રોમ
(A) કેરમ (B) હોકી
(C) બેઈજિંગ (D) વોશિંગ્ટન
(C) ટેબલ ટેનિસ (D) ચેસ
11) અમેરિકા : ડોલર :: બાંગ્લાદેશ : _____
24) UHCDN : VIDEO :: OKZXDQ : _____________
(A) ટકા (B) ડોલર (A) REPLAY (B) REPOSE
(C) પૈસો (D) રૂપિયો (C) PLAYER (D) OPPOSE
12) શાંતિ : અરાજકતા :: સર્જન : ________ 25) MN : OP :: QR : __________
(A) ઉત્પાદન (B) બનાવવું (A) PR (B) TQ
(C) વિનાશ (D) બાંધકામ (C) ST (D) TV
328
WebSankul®
PUBLICATION
તાર્કિક વેન આકૃતિ
Level-1 + 12) માણસ, વૃક્ષ, સજીવ

13) ત્સુનામી, ભૂકંપ, આપત્તિ
1) નીચેનામાંથી કઈ વેન આકૃતિ ભારત, મહારાષ્ટ્ર અને
મુંબઈ વચ્ચેનો સંબંધ દર્શાવે છે? 14) સમાજ, દુશ્મન, દોસ્ત
15) મહિલા, શિક્ષક, માણસ
(A) (B)
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 16 થી 20) : નીચે આપેલા શબ્દોનાં
(C) (D)
પારસ્પારિક સંબંધને અનુરૂપ યોગ્ય આકૃતિ પસંદ કરી
જવાબ આપો.
2) નીચેનામાંથી કઈ વેન આકૃતિ માતા, મહિલા અને શિક્ષક
(A) (B)
વચ્ચેનો યોગ્ય સંબંધ દર્શાવે છે?
(A) (B) (C) (D)
(C) (D) 16) સૂર્ય, ચંદ્ર, તારો

17) પુરુષ, સ્ત્રી, શિક્ષિત
18) ખોરાક, શાકભાજી, ગાજર
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 3 થી 8) : નીચે આપેલા શબ્દોના
19) પશુ, પક્ષી, અભિનેતા
પારસ્પારિક સંબંધને અનુરૂપ યોગ્ય આકૃતિ પસંદ કરી
20) વર્ષ, મહિનો, દિવસ
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 21 થી 24) : નીચે આપેલા શબ્દોના

(A) (B) પારસ્પારિક સંબંધને અનુરૂપ યોગ્ય આકૃતિ પસંદ કરી
(C) (D) (A) (B)
3) શિક્ષક, વિદ્યાર્થી, કોલેજ

(C) (D)
4) માતા, મનુષ્ય, મહિલા
5) વકીલ, ઊંદર, ખિસકોલી 21) ફૂલો, કપડાં, સફેદ
6) ફર્નિચર, ટેબલ, પુસ્તક 22) ધૂમ્રપાન કરનારા, વકીલ, ધૂમ્રપાન ન કરનારા
7) પક્ષી, કબૂતર, કૂતરું 23) સંગીતકારો, પુરુષો, સ્ત્રીઓ
8) નર્તક, એન્જિનીયર, વાદક 24) અસામાજિક તત્ત્વો, ખિસ્સાકાતરુ, બ્લેકમેલર્સ
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 9 થી 15) : નીચે આપેલા શબ્દોના } દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 25 થી 30) : નીચે આપેલા શબ્દોના
પારસ્પારિક સંબંધને અનુરૂપ યોગ્ય આકૃતિ પસંદ કરી પારસ્પારિક સંબંધને અનુરૂપ યોગ્ય આકૃતિ પસંદ કરી
જવાબ આપો. જવાબ આપો.
(A) (B)
(A) (B)
(C) (D)
(C) (D)
9) પ્રાણી, હાથી, હરણ
10) શર્ટ, બટન, ખિસ્સુ
25) આયર્ન, લેડ, નાઈટ્રોજન
26) પોપટ, પક્ષીઓ, ઊંદર
11) ડોક્ટર, એન્જિનીયર, માણસ
27) પુરુષો, ઉંદરો, જીવિત
375
WebSankul®
PUBLICATION
તાર્કિક વેન આકૃતિ
Level-1 + 12) જવાબ : (A)

1) જવાબ : (C) વૃક્ષ અને માણસનો સમાવેશ સજીવમાં થાય, પરંતુ માણસ
અહીં, ભારત દેશની અંદર મહારાષ્ટ્ર રાજ્યનો સમાવેશ અને વૃક્ષ એકબીજાથી સ્વતંત્ર છે.
થાય અને મહારાષ્ટ્રની અંદર મુંબઈનો સમાવેશ થાય. 13) જવાબ : (B)
2) જવાબ : (C) મહાસાગરોમાં થતા ભૂકંપને ત્સુનામી કહેવાય. આમ,

અહીં, દરેક માતાનો સમાવેશ મહિલામાં થાય, પરંતુ દરેક ત્સુનામી એક પ્રકારનો ભૂકંપ જ છે. ત્સુનામી અને
શિક્ષક મહિલા હોય તેવું જરૂરી નથી. ભૂકંપનો સમાવેશ આપત્તિમાં થાય. તથા ભૂકંપ અને
આમ, અમુક મહિલાઓ માતા તેમજ શિક્ષક હોઈ શકે. ત્સુનામી એકબીજા સાથે સંકળાયેલ છે.
} સમજૂતી (3 થી 8) 14) જવાબ : (A)
3) જવાબ : (D) દોસ્ત, દુશ્મન ન હોય એટલે કે બંને સ્વતંત્ર છે. પરંતુ
અહીં, કોલેજની અંદર શિક્ષક અને વિદ્યાર્થીનો સમાવેશ સમાજમાં દોસ્ત અને દુશ્મન બંને આવી શકે.
થાય. પરંતુ શિક્ષક અને વિદ્યાર્થી એકબીજાથી સ્વતંત્ર છે. 15) જવાબ : (B)
4) જવાબ : (B) કેટલીક મહિલાઓ શિક્ષક હોય. દરેક મહિલા શિક્ષક જ
અહીં, દરેક માતાનો સમાવેશ મહિલામાં થાય તેમજ દરેક હોય તે જરૂરી નથી તથા મહિલા અને શિક્ષકનો સમાવેશ
મહિલાનો સમાવેશ મનુષ્યમાં થાય. માણસમાં થાય.
5) જવાબ : (C) } સમજૂતી (16 થી 20)
અહીં, વકીલ, ઊંદર અને ખિસકોલી ત્રણેય એકબીજાથી
સ્વતંત્ર છે.
16) જવાબ : (C)
અહીં, સૂર્ય એ એક તારો છે, જ્યારે ચંદ્ર સ્વતંત્ર છે.
6) જવાબ : (D)
અહીં, ટેબલનો સમાવેશ ફર્નિચરમાં થાય. પરંતુ પુસ્તક
17) જવાબ : (D)
અલગ છે. કેટલાક પુરુષ શિક્ષિત હોઈ શકે, કેટલીક મહિલાઓ પણ

7) જવાબ : (D) શિક્ષિત હોઈ શકે.
અહીં, કબૂતરનો સમાવેશ પક્ષીમાં થાય, પરંતુ કૂતરું 18) જવાબ : (A)
અલગ છે. શાકભાજીનો સમાવેશ ખોરાકમાં થાય, તેમજ ગાજરનો

8) જવાબ : (A) સમાવેશ શાકભાજીમાં થાય.
અહીં, કેટલાક નર્તક એન્જિનીયર અને વાદક હોઈ શકે 19) જવાબ : (B)
તે જ રીતે કેટલાક એન્જિનીયર વાદક અને નર્તક પણ પશુ, પક્ષી અને અભિનેતા ત્રણેય એકબીજાથી સ્વતંત્ર છે.
હોઈ શકે. 20) જવાબ : (A)
} સમજૂતી (9 થી 15)
મહિનાનો સમાવેશ વર્ષમાં થાય તેમજ દિવસનો સમાવેશ
9) જવાબ : (A) મહિનામાં થાય.
અહીં, પ્રાણીમાં હાથી અને હરણનો સમાવેશ થાય, પરંતુ
તે બંને એકબીજાથી સ્વતંત્ર છે.
} સમજૂતી (21 થી 24)
21) જવાબ : (A)
10) જવાબ : (A)
અહીં, બટન અને ખિસ્સાનો સમાવેશ શર્ટમાં થાય. પરંતુ અહીં, કેટલાંક ફૂલો તથા કેટલાંક કપડાં સફેદ હોઇ શકે,
ખિસ્સું અને બટન સ્વતંત્ર છે. પરંતુ કોઇ ફૂલો કપડાં ન હોઇ શકે.
11) જવાબ : (A) 22) જવાબ : (A)
અહીં, ડોક્ટર અને એન્જિનીયરનો સમાવેશ માણસમાં અહીં, કેટલાક વકીલો ધૂમ્રપાન કરનારા તથા કેટલાક
થાય. પરંતુ બંને એકબીજાથી સ્વતંત્ર છે. વકીલો ધૂમ્રપાન ન કરનાર હોઇ શકે છે.
381
તાર્કિક કોયડા WebSankul®
PUBLICATION
Level-1 + જે છત્તીસગઢ રાજ્યની છે તે આર્કિટેક્ચર કે ફાર્મસીનો

અભ્યાસ કરતી નથી. અનુ મહારાષ્ટ્ર રાજ્યની છે. સમીના
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 1 થી 5) : નીચેની માહિતી ધ્યાનથી
કેરળ રાજ્યની છે અને સાયન્સનો અભ્યાસ કરે છે.
વાંચો અને નીચેના પ્રશ્નનો જવાબ આપો.
જે આંધ્રપ્રદેશ રાજ્યની છે તે કોમર્સનો અભ્યાસ કરે
પાંચ મિત્રો P, Q, R, S અને T એ મુંબઈથી બસ, ટ્રેન,
છે. મોહિની મેનેજમેન્ટનો અભ્યાસ કરે છે અને રાની
એરોપ્લેન, કાર અને બોટ દ્વારા ચેન્નાઈ, કોલકાતા,
આર્ટસનો અભ્યાસ કરે છે. બીના કર્ણાટક રાજ્યની છે
દિલ્હી, બેંગ્લોર અને હૈદરાબાદ એમ પાંચ જુદા જુદા
અને આર્કિટેક્ચરનો અભ્યાસ કરતી નથી. જે આર્ટસનો
શહેરોની મુસાફરી કરી હતી.
અભ્યાસ કરે છે તે પંજાબ રાજ્યની નથી.
દિલ્હીની મુસાફરી કરનાર વ્યક્તિએ બોટમાં મુસાફરી 6) નીચેનામાંથી વિદ્યાર્થી અને વિષયની કઈ જોડ યોગ્ય છે?
કરી ન હતી. R કાર દ્વારા બેંગ્લોર ગયો હતો. Q એરોપ્લેન
(A) અનુ-આર્કિટેક્ચર
દ્વારા કોલકાતા ગયો હતો. S એ બોટ દ્વારા મુસાફરી કરી
(B) ઇશાની- ફાર્મસી
હતી જ્યારે T એ ટ્રેન દ્વારા મુસાફરી કરી હતી. મુંબઈથી
(C) બીના-કોમર્સ
દિલ્હી અને ચેન્નાઈ જવા માટે કોઇ બસ ઉપલબ્ધ નથી.
(D) મોહિની-એન્જિનિયરિંગ
1) નીચેનામાંથી વ્યક્તિ અને વાહનની કઈ જોડ યોગ્ય નથી?
7) નીચેનામાંથી રાજ્ય અને વિષયની કઈ જોડ યોગ્ય છે?
(A) P - બસ (B) S - બોટ
1. છત્તીસગઢ-એન્જિનિયરિંગ
(C) R - કાર (D) T - એરોપ્લેન
2. પંજાબ-ફાર્મસી
2) નીચેનામાંથી S માટે વાહન અને શહેરની કઈ જોડ સાચી છે?
3. આંધ્રપ્રદેશ- કોમર્સ
(A) દિલ્હી - બસ (B) ચેન્નાઈ-બસ
4. આંધ્રપ્રદેશ-આર્કિટેક્ચર
(C) ચેન્નાઈ – બોટ (D) એકપણ નહીં.
(A) 1 અને 2 (B) 2 અને 3
3) શહેર અને વાહનની કઈ જોડ નીચેનામાંથી યોગ્ય નથી? (C) 1 અને 4 (D) 1 અને 3
(A) દિલ્હી - બસ (B) કોલકાતા – એરોપ્લેન 8) બીના કયા રાજ્યની છે?
(C) બેંગ્લોર - કાર (D) ચેન્નાઈ - બોટ (A) મહારાષ્ટ્ર (B) પંજાબ
4) કોલકાતાની મુસાફરી કરનાર વ્યક્તિ નીચેનામાંથી કયા (C) કર્ણાટક (D) કેરળ
વાહનમાં ગયો હતો? } દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 9 થી 11) : નીચેના વિધાનોનો
(A) બસ (B) ટ્રેન કાળજીપૂર્વક અભ્યાસ કરીને પ્રશ્નોના જવાબ આપો.
(C) એરોપ્લેન (D) કાર ચાર મિત્રો A, B, C અને D રમતો રમે છે. જેમાં, A અને
5) નીચેનામાંથી કોણ મુંબઈથી બેંગ્લોરની મુસાફરી કરે છે? B ફૂટબોલ અને ક્રિકેટ રમે છે. B અને C ક્રિકેટ અને
( A) R (B) S હોકી રમે છે. A અને D બાસ્કેટબોલ અને ફૂટબોલ રમે
(C) T (D) માહિતી અધૂરી છે. છે. C અને D હોકી અને બાસ્કેટબોલ રમે છે.
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 6 થી 8) : નીચેની માહિતી વાંચો 9) B, C અને D ત્રણેય કઈ રમત રમે છે?
અને આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ આપો. (A) બાસ્કેટબોલ (B) હોકી

અનુ, બીના, કનિકા, મોહિની, સમીના, ઇશાની અને રાની (C) ક્રિકેટ (D) ફૂટબોલ
એમ સાત મિત્રો આર્ટસ, કોમર્સ, સાયન્સ, એન્જિનિયરિંગ, 10) ફૂટબોલ, બાસ્કેટબોલ અને હોકી કોણ રમે છે?
આર્કિટેક્ચર, મેનેજમેન્ટ અને ફાર્મસી જેવી વિવિધ ( A) D (B) C
શાખાઓમાં અભ્યાસ કરે છે. તેમાંના દરેક આંધ્ર પ્રદેશ, (C) B (D) A
ઉત્તર પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, કર્ણાટક, કેરળ, છત્તીસગઢ અને 11) કોણ હોકી નથી રમતું?
પંજાબ રાજ્યનાં છે. કનિકા એન્જિનિયરિંગનો અભ્યાસ ( A) D (B) C
કરે છે અને તે ઉત્તર પ્રદેશ કે પંજાબ રાજ્યની નથી. (C) B (D) A
434
તાર્કિક કોયડા WebSankul®
PUBLICATION
Level-1 + 9) જવાબ: (B) હોકી

10) જવાબ: (A) D
} સમજૂતી (1 થી 5) :
11) જવાબ: (D) A
પ્રશ્નમાં આપેલ માહિતી પરથી કોયડાનો ઉકેલ નીચે મુજબ
મળે છે. } સમજૂતી (12 થી 16) :
વ્યક્તિ શહેર વાહન આપેલ માહિતી પરથી ઉકેલ,
P હૈદરાબાદ બસ વ્યક્તિ શહેર
Q કોલકાતા એરોપ્લેન A દિલ્હી
R બેંગ્લોર કાર B અમદાવાદ
S ચેન્નાઈ બોટ C ચેન્નાઈ
T દિલ્હી ટ્રેન D પુણે
1) જવાબ : (D) T - એરોપ્લેન E કોલકાતા
2) જવાબ : (C) ચેન્નાઈ – બોટ F લખનૌ
3) જવાબ : (A) દિલ્હી – બસ G મુંબઇ
4) જવાબ : (C) એરોપ્લેન
12) જવાબ : (D) E
5) જવાબ : (A) R
13) જવાબ : (D) D પુણેનો છે.
14) જવાબ : (C) લખનૌ
આપેલ માહિતી પરથી ઉકેલ,
15) જવાબ : (D) આપેલ તમામ
વ્યક્તિ શાખા રાજ્ય
16) જવાબ : (A) દિલ્હી
અનુ આર્કિટેક્ચર મહારાષ્ટ્ર } સમજૂતી (17 અને 18) :
બીના ફાર્મસી કર્ણાટક આપેલ માહિતી પરથી કોયડાનો ઉકેલ નીચે મુજબ મળે છે.
કનિકા એન્જિનિયરિંગ છત્તીસગઢ
બોક્સ ફળ
મોહિની મેનેજમેન્ટ પંજાબ B નારંગી
સમીના સાયન્સ કેરળ D કેળા
ઈશાની કોમર્સ આંધ્રપ્રદેશ A સફરજન
રાની આર્ટ્સ ઉત્તર પ્રદેશ C કેરી
6) જવાબ: (A) અનુ - આર્કિટેક્ચર 17) જવાબ : (C) B
7) જવાબ: (D) 1 અને 3 18) જવાબ : (B) સફરજન
8) જવાબ: (C) કર્ણાટક } સમજૂતી (19 અને 20) :
} સમજૂતી (9 થી 11) : આપેલ માહિતી પરથી કોયડાનો ઉકેલ નીચે મુજબ મળે છે.
પ્રશ્નમાં આપેલ માહિતી પરથી,
રમત→ માળ ક્રમાંક વ્યક્તિ
ક્રિકેટ ફૂટબોલ હોકી બાસ્કેટ બોલ 6 Q
મિત્રો ↓
5 R
A  ×  4 U
B    × 3 T
C  ×   2 P
D × 1 S
452
WebSankul®
PUBLICATION
મૂળાક્ષર, સંખ્યા અને ચિહ્ન આધારિત કોયડા
Level-1 + 8) ઉપર્યુક્ત શ્રેણીમાં કેટલાં સ્વરો છે કે, જેની તરત જ પછી

એક વ્યંજન અને તરત જ પહેલાં એક ચિહ્ન્ હોય?
} દિશા નિર્દેશ: (પ્રશ્ન નં. 1 થી 3) નીચેની શ્રેણીનો અભ્યાસ
(A) એક પણ નહીં (B) એક
કરી આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ આપો.
(C) બે (D) ત્રણ
R D A K 5 B 1 2 M J E N 9 7 1 U Z V I W 3
H 4 F Y 8 P 6 T G
1) ઉપર્યુક્ત શ્રેણીમાં કેટલી સંખ્યાઓ છે કે, જેમની તરત કરી આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ આપો.
G4S%NE#L2M5A©Z3Y@D&H1UV9
પહેલાં એક વ્યંજન અને તરત પછી એક સ્વર હોય?
*QIT78QR6
(A) એક (B) બે
9) ઉપર્યુક્ત શ્રેણીમાં કેટલી સંખ્યાઓ છે કે, જેમની તરત જ
(C) એકપણ નહીં (D) ત્રણ
પહેલાં એક સંખ્યા હોય તથા તરત જ પછી એક મૂળાક્ષર
2) ઉપર્યુક્ત શ્રેણીમાં કેટલાં વ્યંજનો છે કે, જેમની પહેલાં તરત આવેલો હોય?
એક સંખ્યા તથા તરત પછી એક વ્યંજન હોય?
(A) બે (B) એક
(A) ચાર (B) ત્રણ
(C) ત્રણ (D) ત્રણ કરતાં વધુ
(C) બે (D) પાંચ
10) ઉપર્યુક્ત શ્રેણીમાં કેટલા મૂળાક્ષરો છે કે, જેમની તરત જ
3) ઉપર્યુક્ત શ્રેણીમાં ક્યું તત્ત્વ જમણી બાજુના છેડેથી 19મા
પહેલાં એક ચિહ્ન છે તથા તરત જ પછી એક મૂળાક્ષર છે?
તત્ત્વની જમણી બાજુએ 6th સ્થાન પર હશે?
(A) બે (B) એક
( A) 5 (B) Z
(C) ત્રણ (D) ત્રણ કરતાં વધુ
(C) V ( D) I
11) ઉપર્યુક્ત શ્રેણીમાં જો દરેક વ્યંજન મૂળાક્ષરોને પછીના
તરત એક મૂળાક્ષરોમાં બદલવામાં આવે, તો શ્રેણીમાં
કરી આપેલા પ્રશ્નોના જવાબ આપો.
કેટલાં સ્વરો હોય?
M 6 * I A 7 $ J # 5 4 B U 2 R Q D H L O @
(અહીં Z પછી A આવે છે એમ ધ્યાનમાં લેવું)
P T E F
( A) 6 (B) 8
4) ઉપર્યુક્ત શ્રેણીમાં એવાં કેટલાં વ્યંજનો છે કે, જેમની પહેલાં
તરત જ એક વ્યંજન હોય અને તરત પછી જ એક વ્યંજન (C) 7 (D) 8 કરતાં વધુ
હોય? 12) ઉપર્યુક્ત શ્રેણીમાં કેટલાં ચિહ્નો છે કે, જેમની તરત જ પહેલાં
(A) એકપણ નહીં (B) એક એક સ્વર તથા તરત જ પછી એક મૂળાક્ષર આવેલા હોય?
(C) બે (D) ત્રણ (A) બે (B) એક
5) ઉપર્યુક્ત શ્રેણીમાંથી જો ચિહ્નો અને સ્વરોને દૂર કરવામાં (C) ત્રણ (D) ત્રણ કરતાં વધુ
આવે તો ડાબી બાજુથી 13th માં સ્થાને ક્યું તત્ત્વ આવશે? 13) ઉપર્યુક્ત આપેલી શ્રેણીમાં કયું તત્ત્વ ડાબી બાજુના છેડેથી
( A) L (B) H 8માં તત્ત્વની જમણી બાજુએ 9માં સ્થાને હોય?
(C) D (D) એકપણ નહી ( A) @ (B) 3

6) ઉપર્યુક્ત શ્રેણીમાં કેટલાં ચિહ્નો છે કે, જેમની તરત પછી (C) Y (D) D
એક સંખ્યા હોય અને તરત પહેલાં જ વ્યંજન હોય? 14) 328, 642, 836, 697, 984 દરેક સંખ્યાના પ્રથમ અંકમાંથી
(A) એક પણ નહીં (B) એક 1નો ઘટાડો કરવામાં આવે છે તથા અંતિમ અંકમાંથી 2નો
(C) બે (D) ત્રણ ઘટાડો કરવામાં આવે છે. હવે જે નવી શ્રેણી મળે છે
7) ઉપર્યુક્ત શ્રેણીમાંથી જો સ્વરોને દૂર કરવામાં આવે તો તેમાં સૌથી મોટી સંખ્યાના પ્રથમ અંક તથા સૌથી નાની
જમણી બાજુથી 7માં સ્થાને કયો મૂળાક્ષર આવશે? સંખ્યાના ત્રીજો અંક વચ્ચે શું અંતર હશે?
( A) P (B) H ( A) 1 (B) 2
(C) D ( D) Q (C) 3 (D) 4
483
નિર્ણય પ્રક્રિયા WebSankul®PUBLICATION
નોંધ } સમજૂતી (6 થી 10) :

} સમજૂતીમાં આપેલ તમામ કોષ્ટકમાં દરેક ઉમેદવારના શરતો/માપદંડો
કેસમાં જે શરત ધ્યાને લેવાની જરૂર નથી તેને "-' વડે, ઉમેદવાર
(A) (B) (C) અથવા (i) (D) અથવા (ii) (E)
જે શરતનું પાલન થાય છે તેને "✓' વડે અને જે શરતનું
માહિતી ✓ ✓ ✓ ✓
પાલન થતું નથી તેને "✓×' વડે દર્શાવવામાં આવેલ છે. રાજેશ નથી - -
રૂપ ✓ ✓ ✓ - ✓ - ✓
✓ ✓ ✓ ✓ માહિતી
શરતો/માપદંડો ઈન્દિરા - - નથી
ઉમેદવાર ✓ ✓ ✓ ✓
(i) અથવા (A) (ii) (iii) અથવા (B) (iv) (v) દર્શન × - -
વનિતા ✓ ✓
- ✓ - ✓ ✓
અજીત × × ✓ ✓ - ✓ ✓
6) જવાબ : (B) આપેલ માહિતી કોઈ નિર્ણય લેવા માટે પૂરતી
નવિન ✓ - ✓ ✓ - ✓ ✓ નથી.
રાજેશના કેસમાં શરત (A) માટેની કોઈ પણ માહિતી
અનીરુદ્ધ ✓ - ✓ - ✓ ✓ ✓
આપવામાં આવી નથી.
✓ ✓ ✓ ✓ ✓ 7) જવાબ : (C) ઉમેદવાર પસંદ કરવો.
સિદ્ધાર્થ - -
રૂપના કેસમાં તમામ શરતોનું પાલન થાય છે.
સીતા ✓ ✓ ✓ ✓ - ✓ માહિતી નથી
8) જવાબ : (B) આપેલ માહિતી કોઈ નિર્ણય લેવા માટે પૂરતી
નથી.
1) જવાબ : (C) ઉમેદવાર પસંદ કરવાનો નથી.
ઈન્દિરાના કેસમાં શરત (E) માટેની કોઈ પણ માહિતી
અજીત શાહનો કેસ માપદંડ (i) અથવા (A) ને સંતોષતો આપવામાં આવી નથી.
નથી. તેથી, તેની પસંદગી કરી શકાતી નથી. 9) જવાબ : (D) ઉમેદવાર પસંદ કરવાનો નથી.
2) જવાબ : (B) ઉમેદવાર પસંદ કરવાનો થાય. દર્શનના કેસમાં શરત (A) નું પાલન થતું નથી.
નવિન સોલંકીનો કેસ તમામ માપદંડોને સંતોષતો હોવાથી, 10) જવાબ : (D) ઉમેદવારને GM-PA ને રીફર કરવો પડશે.
તેને પસંદ કરી શકાય છે. વનિતાના કેસમાં (A), (B), (C), (ii) અને (E) શરતોનું
3) જવાબ : (C) કેસ ED-કર્મચારીવર્ગને રીફર કરવો પડશે. પાલન થાય છે.
અનીરુદ્ધ બિંદ્રાનો કેસ માપદંડ (i), (ii), (B), (iv), અને } સમજૂતી (11 થી 17) :
(v) ને સંતોષતો હોવાથી, તેનો કેસ ED-કર્મચારીવર્ગને શરતો/માપદંડો
રીફર કરવો કરવામાં આવશે. ઉમેદવાર
(i) (ii) અથવા (A) (iii) (iv) અથવા (B)
4) જવાબ : (D) કેસ GM-કર્મચારીવર્ગને રીફર કરવો પડશે. માહિતી
ભરત × - ✓ ✓ -
નથી
સિદ્ધાર્થ શુક્લાનો કેસ માપદંડ (A), (ii), (iii), (iv) અને
સંજય ✓ ✓ - ✓ - ✓
(v) ને સંતોષતો હોવાથી, તેનો કેસ GM-કર્મચારીવર્ગને
માહિતી ✓ માહિતી ✓
રીફર કરવામાં આવશે. વૈશાલી નથી - નથી -
5) જવાબ : (A) આપવામાં આવેલ માહિતી નિર્ણય લેવા માટે વિવેક ✓ ✓ - ✓ ✓ -
પર્યાપ્ત નથી. ✓ ✓ ✓ માહિતી ✓
મેઘા નથી -
સીતા દેસાઈના કેસમાં માપદંડ (v) એટલે કે પર્સનલ
✓ માહિતી
ઇન્ટરવ્યુમાં મેળવેલ ગુણ સંબંધિત કોઈ માહિતી આપવામાં કીર્તિ - - - નથી -
આવી નથી. મોહન ✓ ✓ - ✓ - ✓
530
24
અસમાનતા
અસમાનતા (Inequality)
અસમાનતા એ�ટલે Inequality સામાન્ય રીતે ગણિત, આ�કડાંશાસ્ત્ર વગેરે ક્ષેત્રોમાં

સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષામાં અસમાનતા (Inequality)ના પ્રશ્નો અભ્યાસ દરમિયાન ઘટક�ો વચ્ચે સંબંધ દર્શાવવા માટે
પૂછાય છે . અસમાનતાઓ�� (Inequalities) ન�ો ઉપય�ોગ થાય છે .
અસમાનતાઓ દર્શાવવા માટે ‘>’ (થી વધુ), ‘<’ (થી ઓછુ) 1. જ્યારે ઘટકો વચ્ચે ‘>’, ‘≥’ અને ‘=’ ચિહ્ નનો
વગેરે જેવી સંજ્ઞાઓ વપરાય છે. સંબંધ આવે તો ચિહ્ન ‘>’ પસંદ કરવું
કથનો(નિવેદન) અને તારણો (નિષ્કર્ષ) વચ્ચે સંબંધ દર્શાવવા 2. જ્યારે ઘટકો વચ્ચે ‘>’ અને ‘=’ ચિહ્ નનો સંબંધ
માટે અસમાનતાનાં ચિહ્નો (<, ≤, >, ≥, =) નો ઉપયોગ આવે તો ચિહ્ન ‘>’ પસંદ કરવું
થાય છે. 3. જ્યારે ઘટકો વચ્ચે ‘>’ અને ‘≥’ ચિહ્ નનો સંબંધ
આવે તો ચિહ્ન ">' પસંદ કરવું
ગાણિતિક અસમાનતા પર આધારિત પ્રશ્નો સમજવા માટે
4. જ્યારે ઘટકો વચ્ચે ‘≥’ અને ‘=’ ચિહ્ નનો સંબંધ
ઉમેદવારોએ વિવિધ ચિહ્નો વિષે જાણવું જોઈએ, જે નીચે મુજબ છે.
આવે તો ચિહ્ન "≥' પસંદ કરવું
▌ Important signs
5. જ્યારે ઘટકો વચ્ચે ‘<’, ‘≤’ અને ‘=’ ચિહ્ નનો
ચિહ્ન વિગત ઉદાહરણ સમજૂતી સંબંધ આવે તો ચિહ્ન ‘<’ પસંદ કરવું.
> >
A એ B થી મોટો છે. A એ B 6. જ્યારે ઘટકો વચ્ચે ‘<’ અને ‘≤’ ચિહ્ નનો સંબંધ
થી વધુ A B
કરતાં નાનો કે સરખો નથી. આવે તો ચિહ્ન ‘<’ પસંદ કરવું.
< <
A એ B થી નાનો છે. A એ 7. જ્યારે ઘટકો વચ્ચે ‘<’ અને ‘=’ ચિહ્ નનો સંબંધ
થી ઓછું A B
B કરતાં મોટો કે સરખો નથી. આવે તો ચિહ્ન "<' પસંદ કરવું.
≥ ≥
થી વધુ કે A એ B
થી મોટો કે સરખો 8. જ્યારે ઘટકો વચ્ચે ‘≤’ અને ‘=’ ચિહ્ નનો સંબંધ
A B
સરખા છે. A એ B કરતાં નાનો નથી. આવે તો ચિહ્ન ‘≤’ પસંદ કરવું.
≤
થી ઓછું
A ≤ B
A એ B
થી નાનો કે સરખો 9. જ્યારે ઘટકો (>, <), (≥, ≤), (≤, >), (<, ≥)
કે સરખા છે. A એ B કરતાં મોટો નથી.
ચિહ્નો આપેલા હોય ત્યારે ‘>’, ‘<’ કે ‘=’ કોઈ પણ
= =
A અને B સરખા છે. A એ સંબંધ બની શકે છે. માટે કોઈ ચોક્કસ સંબંધ કહી
સરખા છે A B
B કરતાં મોટો કે નાનો નથી. શકાય નહીં.
≠ ≠B
સરખા A અને B સરખા નથી. A એ
A } નોંધ : અહીં, આપેલ ઘટકોના સ્થાનની અદલા-બદલી
થતા સમીકરણ સમાન રહેતા નથી. એટલે "A > B' અને
નથી B કરતાં મોટો કે નાનો છે.
▌ Chapter Tips "B > A' બંને સરખા નથી. પરંતુ જ્યારે ઘટકોની અદલા-
ઉમેદવારોને પ્રશ્નોના જવાબ ઝડપથી શોધવા માટે જ્યારે બદલી તેમજ ચિહ્નને તેના વિરુદ્ધ ચિહ્ન સાથે બદલવામાં
પ્રશ્નોમાં અસમાનતા વિવિધ ચિહ્નો વચ્ચે સંબંધ આવે ત્યારે આવતા બંને સમીકરણ સમાન થાય છે.
કયું ચિહ્ન પસંદ કરવું, તેની માહિતી નીચે મુજબ છે. } ઉદાહરણ : "A > B' અને "B < A' બંને સરખા છે.
533
WebSankul®
PUBLICATION
અસમાનતા
1) નિવેદન : B > A ≥ T > F = Y ≤ S < D (II) G = T

તારણ : (I) F < D 7) નિવેદન : B ≤ C = X ≥ Y < Z
(II) A > S તારણો : (I) B > Z
(A) માત્ર તારણ I સાચું છે. (II) B = Z
(B) માત્ર તારણ II સાચું છે. 8) નિવેદન : G ≤ H ≤ R ≥ S = T > U
(C) તારણ I અને II બંને સાચાં છે. તારણો : (I) R ≥ G
(D) તારણ I અને II બંને ખોટા છે. (II) H > U
2) નિવેદન : W > A = S ≥ H < I ≤ N ≤ G } દિશા-નિર્દેશ (પ્રશ્ન 9 થી 13) : નીચેની આપેલા પ્રશ્નોમાં
તારણો : (I) H < W સંકેતો $, @, & તથા # નીચે દર્શાવેલા અર્થ પ્રમાણે
(II) G > H ઉપયોગમાં લેવાય છે.
(A) માત્ર તારણ I સાચું છે. ‘A $ B’ એટલે A એ B કરતાં નાનો પણ નથી કે મોટો
(B) માત્ર તારણ II સાચું છે. પણ નથી.
(C) તારણ I અને II બંને સાચાં છે. ‘A @ B’ એટલે A એ B કરતાં મોટો પણ નથી કે સરખો
(D) તારણ I અને II બંને ખોટા છે. પણ નથી.
3) નિવેદન : C < O ≤ D = S > A ≥ P ≥ Q
‘A % B’ એટલે A એ B કરતાં નાનો પણ નથી કે
તારણો : (I) Q < D
સરખો પણ નથી.
(II) C < A
‘A & B’ એટલે A એ B કરતાં નાનો નથી.
‘A # B’ એટલે A એ B કરતાં મોટો નથી.
(A) માત્ર તારણ I સાચું છે.
 આપેલા દરેક પ્રશ્નમાં આપેલા નિવેદનની નીચે સાચું માની,
(B) માત્ર તારણ II સાચું છે.
તે નિવેદનની નીચે આપેલાં બે તારણો I અને II પૈકી કયું
(C) તારણ I અને II બંને સાચાં છે.
/ કયાં નિશ્ચિતપણે સાચું / સાચાં છે તે શોધો. તમારો
(D) તારણ I અને II બંને ખોટા છે. જવાબ આ રીતે આપો.
4) નિવેદન : F ≤ B = I ≤ C = A ≥ S > E
તારણો : (I) S ≥ B (B) માત્ર તારણ II સાચું છે.
(II) F > E (C) તારણ I અથવા II બંને સાચાં છે.
(A) માત્ર તારણ I સાચું છે. (D) તારણ I અથવા II પૈકી કોઈ પણ સાચાં નથી.
(B) માત્ર તારણ II સાચું છે. 9) નિવેદન : W & P, P % G, G @ I, I # N
(C) તારણ I અને II બંને સાચાં છે. તારણો : (I) N % W
(D) તારણ I અને II બંને ખોટા છે. (II) N # W
5) નિવેદન : A ≥ B ≥ C = D > E ≤ F < G
10) નિવેદન : U @ D, D $ E, E % Y, Y & W
તારણો : (I) E < B તારણો : (I) U @ Y
(II) G > E (II) W % D
11) નિવેદન : Z % N, N # K, K $ M, M @ R
(B) માત્ર તારણ II સાચું છે. તારણો : (I) M $ N
(C) તારણ I અને II બંને સાચાં છે. (II) M % N
12) નિવેદન : V & D, D % T, K $ T, K # F
(D) તારણ I અને II બંને ખોટા છે.
6) નિવેદન : G ≤ I = A ≤ N < T
તારણો : (I) V % F
તારણો : (I) G < T (II) V % K
539
27
વિધાન અને દલીલો
વિધાન અને દલીલો

(Statement and Arguments)
નિવેદન અને દલીલ�ો (Statement and Arguments) નામના આ� પ્રકરણ દ્વારા પૂછવામાં આ�વતા પ્રશ્નોમાં વિધાનની
સાથે અમુક દલીલ�ો આ�પવામાં આ�વે છે . પ્રશ્નમાં આ�પવામાં આ�વતાં વિધાન�ો રાજકીય, આ�ર્થિક, સામાજિક કે સાંસ્કૃતિક
મુદ્દાઓ�� હે ઠળના વિષય�ોને આ�વરી લેતાં હ�ોય છે .
મોટા ભાગના પ્રશ્નોમાં પૂછપરછવાળાં વિધાનની સાથે સૂચવેલ (B) અ

નાવશ્યક દલીલો : આ પ્રકારની દલીલમાં, દલીલો
કાર્યવાહીના સ્વરૂપમાં બે અથવા વધુ દલીલો આપવામાં અનાવશ્યક હોય છે અને તેનું ઊંડાણપૂર્વક વિશ્લેષણ
આવે છે. ઉમેદવારે આપેલ દલીલ નબળી છે કે મજબૂત તે કરતી નથી, તેથી આ દલીલો નબળી હોય છે.
તપાસવાનું હોય છે.
(C) પ્ર
શ્ન-પાછળની દલીલ : આ પ્રકારમાં, દલીલોમાં દલીલ
દલીલ એ નિવેદન અથવા નિવેદનોની શ્રેણી છે, જેમાં કોઈ કરનાર દ્વારા સામા પૂછવામાં આવેલા પ્રશ્નનો સમાવેશ
ચોક્કસ દૃષ્ટિકોણ રજૂ કરવામાં આવે છે, જે કોઈ વસ્તુ માટે થાય છે.
અથવા તેની વિરુદ્ધ વિવિધ અભિપ્રાયો વ્યક્ત કરે છે.
2. મજબૂત દલીલો
સરળ ભાષામાં, દલીલ એ ચોક્કસ પુરાવા દ્વારા સમર્થિત
ચોક્કસ બાબત પરનો દૃષ્ટિકોણ છે. દલીલમાં સામાન્ય રીતે આ પ્રકારમાં, ઉમેદવારોને એવી દલીલો આપવામાં આવશે, જે
દાવા અથવા નિષ્કર્ષનો સમાવેશ થાય છે. જે દલીલો આપવામાં પ્રકૃતિમાં મજબૂત હોય.
આવશે, તે સામાન્ય રીતે એકબીજાની વિરુદ્ધ હશે. તેઓ એક મજબૂત દલીલ એ છે કે જે વિધાનોના ઉલ્લેખની સાથે
નિવેદનોમાં ઉલ્લેખિત ક્રિયાનાં હકારાત્મક અને નકારાત્મક સાથે સ્થિતિના વ્યાવહારિક અને વાસ્તવિક પાસાને સ્પર્શે.
પરિણામોનો ઉલ્લેખ કરશે. તે વિધાન સાથે સીધો સંબંધ ધરાવે છે અને તર્કયુક્ત હોય
દલીલ મજબૂત છે કે નહિ તે ચકાસવા માટે આપણે નક્કી છે. તે માન્ય, મજબૂત અને સાચી તેમજ વિધાનની મજબૂતાઈ
કરવું પડશે કે દલીલ સંપૂર્ણ છે કે નહીં. જો દલીલ સંપૂર્ણ વિશે વાત કરવી જોઈએ. મજબૂત દલીલોમાં સાર્વત્રિક સત્ય
હોય તો તે મજબૂત હશે. જો દલીલ અસ્પષ્ટ હોય તો તેને અર્થાત્ નકારી શકાય નહીં તેવી માહિતી, સરકાર દ્વારા
નકારી શકાય છે. દલીલ અર્થમાં સ્પષ્ટ હોવી જોઈએ અન્યથા લેવામાં આવેલા નિર્ણયો, વગેરે હોઈ શકે છે.
તે મજબૂત હોઈ શકે નહીં.
સ્થાપિત તથ્યો ધરાવતી દલીલો સામાન્ય રીતે સાચી હોય છે.
▌ વિધાન અને દલીલ�ોના પ્રકાર અમુક પ્રકારની મજબૂત દલીલમાં, ભૂતકાળના અનુભવોને
1. નબળી દલીલો કારણે દલીલો સાચી હોય છે.
આ પ્રકારમાં, ઉમેદવારોને એવી દલીલો આપવામાં આવશે, જે પ્રશ્નોના આધારે, ઉમેદવારે નક્કી કરવું પડશે કે કઈ દલીલ
નબળી અથવા અર્થહીન હોય. "નબળી' દલીલો માટે નોંધપાત્ર મજબૂત છે અને કઈ નબળી છે. તમારે એવી મજબૂત દલીલ
બાબત એ છે કે તેઓ પ્રશ્ન સાથે સીધી સંબંધિત હોઈ શકે પસંદ કરવી પડશે, જે નિવેદનને સંતોષે.
કે ન પણ હોઈ શકે અને નજીવું મહત્ત્વ ધરાવતી હોઈ શકે.
ઉપરાંત, તે પ્રશ્નના નજીવા ભાગ સાથે સંબંધિત હોઈ શકે છે. Ex-1 : વિધાન : શાળામાં રાજકારણનો અભ્યાસ ફરજિયાત
બનાવવો જોઈએ.
નીચે મુજબ નબળી દલીલો વિવિધ પ્રકારની હોય છે.
દલીલ :
(A) અસ્પષ્ટ દલીલો : આ પ્રકારની દલીલમાં પ્રશ્ન એ સ્પષ્ટ
1. હા, જાગૃત મતદાર એ લોકશાહીની મજબૂત ચાવી છે.
કરતો નથી કે દલીલ કેવી રીતે આપેલ મુદ્દા સાથે
સંબંધિત છે અને લેખક ખરેખર શું કહેવા માંગે છે, 2. ના, રાજકારણ અને શિક્ષણને ભેગું ન કરવું જોઈએ,
તેથી આ દલીલો નબળી હોય છે. કારણ કે તે શિક્ષણને અસર કરશે.

581
નિવેદન અને કારણ WebSankul®
PUBLICATION
1) નિવેદન (A) : ભારત ફુગાવાની સમસ્યાનો સામનો કરી 5) નિવેદન (A) : આપણને મેદાની વિસ્તાર કરતાં પર્વતો
રહ્યું છે. પર વધુ ઠંડી લાગે છે.
કારણ (R) : આપણે કાળા નાણાંની વૃદ્ધિને રોકવામાં કારણ (R) : ઊંચાઈ સાથે તાપમાન ઘટે છે.
નિષ્ફળ ગયા છીએ. (A) (A) અને (R) બંને સાચા છે અને (R) એ (A) ની
(A) (A) અને (R) બંને સાચા છે અને (R) એ (A) ની સાચી સમજૂતી છે.
સાચી સમજૂતી છે. (B) (A) અને (R) બંને સાચા છે, પરંતુ (R) એ (A) ની
(B) (A) અને (R) બંને સાચા છે, પરંતુ (R) એ (A) ની સાચી સમજૂતી નથી.
સાચી સમજૂતી નથી. (C) (A) સાચું છે પણ (R) ખોટું છે.
(C) (A) સાચું છે, પરંતુ (R) ખોટું છે. (D) (A) ખોટું છે પણ (R) સાચું છે.
(D) (A) ખોટું છે, પરંતુ (R) સાચું છે. 6) નિવેદન (A) : ગ્રેફાઇટ લપસણો છે અને તેનો ઉપયોગ
2) નિવેદન (A) : ચામાચીડિયામાં રાત્રે ઉડવાની ક્ષમતા હોય છે.

લ્યુબ્રિકેન્ટ તરીકે થાય છે.
કારણ (R) : ગ્રેફાઇટમાં મુક્ત ઇલેક્ટ્રોન હોય છે.
કારણ (R) : ચામાચીડિયા અલ્ટ્રાસોનિક ધ્વની ઉત્સર્જિત
કરે છે. (A) (A) અને (R) બંને સાચા છે અને (R) એ (A) ની
સાચી સમજૂતી છે.
(A) (A) અને (R) બંને સાચા છે અને (R) એ (A) ની
(B) (A) અને (R) બંને સાચા છે, પરંતુ (R) એ (A) ની
સાચી સમજૂતી છે.
સાચી સમજૂતી નથી.
(B) (A) અને (R) બંને સાચા છે, પરંતુ (R) એ (A) ની
(C) (A) સાચું છે, પરંતુ (R) ખોટું છે.
સાચી સમજૂતી નથી.
(D) (A) ખોટું છે, પરંતુ (R) સાચું છે.
(C) (A) સાચું છે, પરંતુ (R) ખોટું છે.
7) નિવેદન (A) : ઉત્તરાંચલ તેના "મની-ઓર્ડર અર્થતંત્ર'
(D) (A) ખોટું છે, પરંતુ (R) સાચું છે. તરીકે ઓળખાય છે.
3) વિધાન I : સખત પાણી સાબુ સાથે ફીણ આપતું નથી. કારણ (R) : તે રોજગાર માટે રાજ્યમાંથી સ્થળાંતર
વિધાન II : સખત પાણીમાં હાજર કેલ્શિયમ અને દર્શાવે છે.
મેગ્નેશિયમ ક્ષાર સાબુથી અવક્ષેપિત થાય છે. (A) (A) અને (R) બંને સાચા છે અને (R) એ (A) ની
(A) બંને વિધાન સ્વતંત્ર રીતે સાચા છે અને વિધાન II સાચી સમજૂતી છે.
એ વિધાન I ની સાચી સમજૂતી છે. (B) (A) અને (R) બંને સાચા છે, પરંતુ (R) એ (A) ની
(B) બંને વિધાન સવતંત્ર રીતે સાચા છે, પરંતુ વિધાન II સાચી સમજૂતી નથી.
એ વિધાન I ની સાચી સમજૂતી નથી. (C) (A) સાચું છે પણ (R) ખોટું છે.
(C) વિધાન I સાચું છે પણ વિધાન II ખોટું છે. (D) (A) ખોટું છે પણ (R) સાચું છે
(D) વિધાન I ખોટું છે પણ વિધાન II સાચું છે. 8) નિવેદન (A) : ઉત્તર એટલાન્ટિક મહાસાગર એ વિશ્વનો
4) નિવેદન (A) : વિશ્વના અન્ય દેશોની સરખામણીએ સૌથી મહત્ત્વપૂર્ણ દરિયાઈ માર્ગ છે.
ભારતમાં દૂધનું ઉત્પાદન ઓછું છે. કારણ (R) : ઉત્તર એટલાન્ટિક દરિયાઈ માર્ગ વિકસિત
કારણ (R) : ભારતમાં પશુપાલકો ગરીબ છે. અને વિકાસશીલ દેશોને નજીક લાવે છે.
(A) (A) અને (R) બંને સાચા છે અને (R) એ (A) ની (A) (A) અને (R) બંને સાચા છે અને (R) એ (A) ની
સાચી સમજૂતી છે. સાચી સમજૂતી છે.
(B) (A) અને (R) બંને સાચા છે, પરંતુ (R) એ (A) ની (B) (A) અને (R) બંને સાચા છે પરંતુ (R) એ (A) ની
સાચી સમજૂતી નથી. સાચી સમજૂતી નથી.
(C) (A) સાચું છે, પરંતુ (R) ખોટું છે. (C) (A) સાચું છે પણ (R) ખોટું છે.
(D) (A) ખોટું છે પણ (R) સાચું છે
(D) (A) ખોટું છે, પરંતુ (R) સાચું છે.
606
WebSankul®
PUBLICATION
નિવેદન અને કારણ
1) જવાબ : (A) (A) અને (R) બંને સાચા છે અને (R) એ 9) જવાબ : (C) (A) સાચું છે, પરંતુ (R) ખોટું છે.
(A) ની સાચી સમજૂતી છે. તેની ભૌગોલિક ભૂપૃષ્ઠના કારણે ભારતમાં ઉષ્ણકટિબંધીય
ભારતમાં ફુગાવો કાળા નાણાંની અનિયંત્રિત વૃદ્ધિને ચોમાસા પ્રકારની આબોહવા જોવા મળે છે. ભારતનો
કારણે થાય છે. આથી, (A) અને (R) બંને સાચા છે માત્ર નીચેનો અડધો ભાગ જ ઉષ્ણકટિબંધમાં આવેલો
અને (R) એ (A) ની સાચી સમજૂતી છે. છે, કારણ કે કર્કવૃત્ત તેના મધ્યમાંથી પસાર થાય છે.
2) જવાબ : (A) (A) અને (R) બંને સાચા છે અને 10) જવાબ : (A) (A) અને (R) બંને સાચા છે અને (R) એ
(R) એ (A) ની સાચી સમજૂતી છે. (A) ની સાચી સમજૂતી છે.
ચામાચીડિયા રાત્રે ઊડી શકે છે કારણ કે તેઓ તેના દ્વારા સામાન્ય રીતે, મહિલાઓ ગુનાનો ભોગ બને છે તેથી
ઉત્સર્જિત અલ્ટ્રાસોનિક ધ્વનિની પ્રતિધ્વનીને સમજીને મોટાભાગના ગુનેગારો પુરુષો હોય છે.
માર્ગમાં આવતા અવરોધને શોધી શકે છે. 11) જવાબ : (B) (A) અને (R) બંને સાચા છે.
3) જવાબ : (A) બંને વિધાન સ્વતંત્ર રીતે સાચા છે અને ઓટિઝમ વારસાગત છે અને તે મગજના ઓછા વિકાસ
વિધાન II એ વિધાન I ની સાચી સમજૂતી સાથે સંકળાયેલ બીમારી છે.
છે. 12) જવાબ : (B) (R) એ (A) ને સંપૂર્ણ રીતે સમજાવતું નથી.
સખત પાણીમાં કેલ્શિયમ અને મેગ્નેશિયમ હોય છે જે અહીં, આપેલ કારણ (R) એ વિધાન (A) ને આંશિક રીતે
સાબુથી ક્રિયા કર્યા પછી અદ્રાવ્ય સંયોજન બનાવે છે જેના સમજાવે છે, સંપૂર્ણ રીતે સમજાવતું નથી. કારણ કે, દરેક
પરિણામે સાબુમાં ફીણ બનતું નથી. બાળક પોતાના માતાપિતાને વર્તનની બાબતમાં આદર્શ
4) જવાબ : (C) (A) સાચું છે, પરંતુ (R) ખોટું છે. માને તે જરૂરી નથી.
સારી નસ્લનો અભાવ તેમજ અયોગ્ય ખોરાકના 13) જવાબ : (D) (A) ખોટું છે, પરંતુ (R) સાચું છે.
કારણે ભારતમાં દૂધનું ઉત્પાદન વિશ્વના અન્ય દેશોની બેંકિંગ સોડા આલ્કલાઇન હોવાને કારણે, પેટમાં
સરખામણીએ ઓછું છે. પરંતુ, આપેલ કારણ (R) ખોટું છે. એસિડિટીને નિષ્ક્રિય કરીને તેને દૂર કરે છે.
5) જવાબ : (A) (A) અને (R) બંને સાચા છે અને (R) એ 14) જવાબ : (C) (A) સાચું છે પણ (R) ખોટું છે.
(A) ની સાચી સમજૂતી છે. અંગ્રેજોએ નવાબ સિરાજુદૌલાની પરવાનગી વિના
ઊંચાઈ સાથે તાપમાન ઘટે છે. તેથી, આપણે પર્વતો પર કિલ્લેબંધી શરૂ કરી. જ્યારે અંગ્રેજોએ તેમનું બાંધકામ બંધ
વધુ ઠંડી અનુભવીએ છીએ. કરવાની ના પાડી ત્યારે નવાબે અંદાજે 3000 સૈનિકોની
6) જવાબ : (B) (A) અને (R) બંને સાચા છે, પરંતુ (R) એ મદદથી કાસીમબજારના કિલ્લા અને ફેક્ટરીને ઘેરી લીધી
(A) ની સાચી સમજૂતી નથી. અને ઘણા બ્રિટિશ અધિકારીઓને બંદી બનાવી લીધા.
ગ્રેફાઇટ લપસણો હોય છે અને આ ગુણધર્મના કારણે તેનો 15) જવાબ : (C) (A) સાચું છે પણ (R) ખોટું છે.
લ્યુબ્રિકેન્ટ તરીકે ઉપયોગ કરી શકાય છે. ગ્રેફાઇટમાં, સમુદ્રગુપ્તના શાસનકાળની શરૂઆત તેના નજીકના
દરેક કાર્બન પરમાણુ અન્ય ત્રણ કાર્બન પમાણુઓ સાથે પડોશીઓ, અહિચ્છત્રના શાસક અચ્યુત અને નાગસેનની
જોડાયેલા હોય છે, જ્યારે કાર્બન અણુમાં એક ઇલેક્ટ્રોન હારથી થઈ હતી, જેના પછી દક્ષિણના રાજ્યો વિરુદ્ધ
ડિલોકલાઈઝ્ડ (અસ્થાયીકૃત) હોય છે. તેથી, ગ્રેફાઇટમાં એક અભિયાન શરૂ થયું. તેની મહત્ત્વાકાંક્ષા ચક્રવર્તી રાજા
મુક્ત ઇલેક્ટ્રોન હોય છે, પરંતુ તે કારણ કે સમજૂતિ નથી. અથવા મહાન સમ્રાટ અને એકરાટ શાસક બનવાની
7) જવાબ : (A) (A) અને (R) બંને સાચા છે અને (R) એ હતી.
(A) ની સાચી સમજૂતી છે. 16) જવાબ : (B) (A) અને (R) બંને સાચા છે, પરંતુ (R) એ
અહીં બંને વિધાન સાચા છે અને R એ A માટે યોગ્ય (A) ની સાચી સમજૂતી નથી.
સમજૂતી છે. (A) અને (R) બંને સાચા છે, પરંતુ આપેલ કારણ નિવેદન
8) જવાબ : (A) અને (R) બંને સાચા છે અને (R) એ (A) સાથે અસંગત છે, તેથી (R) એ (A) ની સાચી સમજૂતી
ની સાચી સમજૂતી છે. નથી.
609
NON-VERBAL
REASONING
31
WebSankul®
PUBLICATION
આકૃતિ શ્રેણી
આકૃતિ શ્રેણી (Figure series)
આ�કૃતિ શ્રેણી (Figure Series) ને એ�ક આ�કૃતિમાંના તત્ત્વોમાંથી બીજી આ�કૃતિમાંના તત્ત્વોની સંક્રમણની ચ�ોક્કસ
પેટર્નને અનુસરીને આ�કૃતિની ક્રમિક વ્યવસ્થા તરીકે વર્ણવવામાં આ�વે છે .
આ પ્રકરણના પ્રશ્નોમાં પ્રથમ આકૃતિ પરથી બીજી આકૃતિ, ▌ સ્થાનન�ો ખ્યાલ

ઘડિયાળના કાંટાની દિશામાં, ઘડિયાળના કાંટાની વિરુદ્ધ વર્તુળ આકૃતિમાં સ્થાન નીચે મુજબ બદલી શકાય.
દિશામાં, આકૃતિમાંના ચિહ્નોના સ્થાનની ફેરબદલી, નવા I
ચિહ્નોનો ઉમેરો કરવો અથવા લુપ્ત કરવા વગેરે પરથી
મેળવવામાં આવે છે. II
VIII
1 1
આ પ્રકરણના પ્રશ્નો સોલ્વ કરવા માટે, વિદ્યાર્થીઓને પરિભ્રમણ, સ્થાન
2 2 સ્થાન
ખૂણા, ફેરફારના સ્થાન વગેરેનું જ્ઞાન હોવું જરૂરી છે. અથવા 45o અથવા 45o
1 1
▌ પરિભ્રમણન�ો ખ્યાલ સ્થાન
2 2 સ્થાન
અથવા 45o અથવા 45o
VII III
1 1
સ્થાન
2 2 સ્થાન
1 1
ઘડિયાળના કાંટાની દિશામાં પરિભ્રમણ સ્થાન
2 2 સ્થાન
VI IV
ઘડિયાળના કાંટાની વિરુદ્ધ દિશામાં પરિભ્રમણ ચોરસ/લંબચોરસ આકૃતિમાં ચિહ્નોના સ્થાન નીચે મુજબ
બદલી શકાય.
▌ ખૂણાઓ��ન�ો ખ્યાલ
VIII I II
ખૂણો ઘડિયાળના કાંટાની ઘડિયાળના કાંટાની
1 1
દિશામાં વિરુદ્ધ દિશામાં 2 સ્થાન 2 સ્થાન
45o 45o 45o 1 1

સ્થાન
2 સ્થાન
2
VII III
90o 90o
90o 1
સ્થાન 1
સ્થાન
2 2
1 1
2 સ્થાન 2 સ્થાન
180o 180o
180o
VI V IV
613
આકૃતિ શ્રેણી
Level-1 + 4) પ્રશ્ન આકૃતિ
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 1 થી 7) : નીચેની પ્રશ્ન આકૃતિમાં

ચાર આકૃતિઑ આપેલ છે, જે એક નિશ્ચિત શ્રેણી બનાવે
1 2 3 4
છે. નીચે આપેલ જવાબ આકૃતિમાંથી એક એવી આકૃતિ
પસંદ કરો જે સ્થાપિત થયેલ શ્રેણીને ચાલુ રાખશે. જવાબ આકૃતિ
1) પ્રશ્ન આકૃતિ
(A) (B) (C) (D)

1 2 3 4
જવાબ આકૃતિ
1 2 3 4
(A) (B) (C) (D)
(A) (B) (C) (D)
1 2 3 4
1 2 3 4
(A) (B) (C) (D)
3) પ્રશ્ન આકૃતિ (A) (B) (C) (D)

1 2 3 4
જવાબ આકૃતિ 1 2 3 4
(A) (B) (C) (D)

(A) (B) (C) (D)
617
સમસંબંધ Non-Verbal
જવાબ આકૃતિ 61) પ્રશ્ન આકૃતિ
?
(A) (B) (C) (D) (1) (2) (3) (4)
58) પ્રશ્ન આકૃતિ જવાબ આકૃતિ
?
C
S
(1) (2) (3) (4) (A) (B) (C) (D)
?
C
S C
S
C
S
C S
(A) (B) (C) (D) (1) (2) (3) (4)
59) પ્રશ્ન આકૃતિ જવાબ આકૃતિ
?
(1) (2) (3) (4) (A) (C) (D)
(B)
?
(A) (B) (C) (D) (1) (2) (3) (4)
?
(1) (2) (3) (4)
(A) (B) (C) (D)
?
(A) (B) (C) (D) (1) (2) (3) (4)
Level-3 +++ જવાબ આકૃતિ

} દિશા-નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 61 થી 82) : નીચે આપેલ પ્રશ્નમાં 1
ને પ્રશ્નાર્થ આકૃતિ અને 2ને જવાબ આકૃતિના ઉદાહરણ
સ્વરૂપે દર્શાવેલ છે, તેને અનુસરીને આકૃતિ 3ને અનુરૂપ,
(A) (B) (C) (D)
આકૃતિ 4 આપેલ વિકલ્પોમાંથી પસંદ કરો.
655
સમસંબંધ Non-Verbal
55) જવાબ : (A) રંગીન

C
S S
180o C
નીચે આપેલ આકૃતિ મુજબ પ્રશ્નનો જવાબ મેળવી શકાય છે.
(3) (4)
1 2 59) જવાબ : (A)
4 3
આકૃતિ 1 અને 2ના આકૃતિ 3 અને 4ના નીચે આપેલ આકૃતિ મુજબ પ્રશ્નનો જવાબ મેળવી શકાય છે.
ફેરફાર ફેરફાર
90o 90o 90o
1 1
90o 90o
2 2
90o 90o
3 3 (1) (2)
90o 90o
4 4
આકૃતિ 1 અને 2 ના ફેરફાર મુજબ,
(1) (2) (3) (4) 90o
56) જવાબ : (C)
(3) (4)
અહીં, આકૃતિ 1 ને 180o ફેરવ્યા બાદ તેનું જળ પ્રતિબિંબ 60) જવાબ : (B)
તેના ઉપર મુકતાં આકૃતિ 2 બને છે.
57) જવાબ : (D)
નીચે આપેલ આકૃતિ મુજબ પ્રશ્નનો જવાબ મેળવી શકાય છે.
90o \
અહીં, ચોરસની બહાર આવેલ આકૃતિ 90o ઘડિયાળના
કાંટાની વિરુદ્ધ દિશામાં ફરે છે તથા એક સ્થાન ઘડિયાળના
કાંટાની વિરુદ્ધ દિશામાં ખસે છે અને ચોરસની અંદર (1) (2)
ગોઠવાય છે. ચોરસમાંની આકૃતિ 90o ઘડિયાળના કાંટાની આકૃતિ 1 અને 2 ના ફેરફાર મુજબ,
વિરુદ્ધ દિશામાં ફરે છે તથા એક સ્થાન ઘડિયાળના 90o
કાંટાની વિરુદ્ધ દિશામાં ખસે છે અને ચોરસની બહાર
ગોઠવાય છે.
આ મુજબ, આકૃતિ 3 પરથી આકૃતિ 4 મેળવી શકાય. (3) (4)
58) જવાબ : (C)
S Level-3 +++
C
સમજૂતી (પ્રશ્ન નં.
} 61 થી 82) :
નીચે આપેલ આકૃતિ મુજબ પ્રશ્નનો જવાબ મેળવી શકાય છે. 61) જવાબ : (D)
રંગીન
180o
અહીં, આકૃતિ 180o ફરે છે, ત્યારબાદ એક રેખા ઉમેરાય છે.
62) જવાબ : (C)
(1) (2)
આકૃતિ 1 અને 2 ના ફેરફાર મુજબ,
665
સમઘન અને પાસા
51) આપેલ પાસાની સ્થિતિનો અભ્યાસ કરીને જણાવો કે લાલ

લીલા રંગની સામેની બાજુએ કયો રંગ હશે?
લીલો સફેદ નારંગી પીળો બાજુની સપાટી પાછળની સપાટી

}
રંગાયેલ
લીલો
લાલ
લાલ
લાલ
લીલો નીચેની સપાટી
નથી
નારંગી નારંગી જાંબલી લીલો
(I) (II) (III) (IV)
(A)
નારંગી (B) લાલ 57) ત્રણ સપાટીઓ રંગાયેલી હોય તેવા નાના સમઘનની
(C) પીળો (D) જાંબલી સંખ્યા કેટલી હશે?
52) આપેલા પાસાની સ્થિતિનો અભ્યાસ કરીને જણાવો કે 4 ( A) 2 (B) 0 (C) 8 (D) 6
બિંદુ (●) ધરાવતી બાજુની વિરુદ્ધ બાજુએ કેટલા બિંદુ હશે? 58) બે સપાટીઓ રંગાયેલી હોય તેવા નાના સમઘનની સંખ્યા
● ● કેટલી હશે?
●
●
● ● ●
●
●
●
●
●
● ●
●
● ● ●● ● ● ●
● ● ●● (A) 16 (B) 14 (C) 8 (D) 24
●●
●
● ●
● ● ● ●
● ● ● ● ● ● ● ●
● 59) માત્ર એક સપાટી રંગાયેલી હોય તેવા નાના સમઘનની
(I) (II) (III) (IV) સંખ્યા કેટલી હશે?
(A) 40 (B) 35 (C) 24 (D) 30
( A) 1 (B) 2
60) એકપણ સપાટી રંગાયેલ ન હોય તેવા નાના સમઘનની
(C) 3 (D) 4 સંખ્યા કેટલી હશે?
} દિશા - નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 53 થી 56) જો 12 cm બાજુની (A) 14 (B) 18 (C) 20 (D) 24
લંબાઇ ધરાવતા સમઘનને 3 cm બાજુની લંબાઇ ધરાવતા 61) એક મોટા સમઘનને 27 નાના સમઘનમાં વિભાજિત કર્યા
નાના સમઘનોમાં વિભાજીત કરવામાં આવે તો તે મુજબ બાદ સામ-સામેની બાજુની એક જોડ લાલ રંગથી બીજી
નીચેના પ્રશ્નોના જવાબ આપો. જોડ પીળા રંગથી અને ત્રીજી જોડ સફેદ રંગથી રંગવામાં
53) કેટલા નાના સમઘન બની શકે? આવે છે, તો કેટલા નાના સમઘનોની માત્ર બે બાજુઓ
(A) 16 (B) 64 પીળા અને સફેદ રંગથી રંગાયેલ હશે?
(C) 32 (D) એકપણ નહીં (A) 12 (B) 8
54) વચ્ચેના M (middle) સમઘનોની સંખ્યા કેટલી હશે? (C) 4 (D) 16
(A) 24 (B) 32 62) 25 cm બાજુની લંબાઇ ધરાવતા એક રંગીન મોટા સમઘનને
5 cm બાજુ ધરાવતા નાના સમઘનોમાં વિભાજિત કરવામાં
(C) 16 (D) 48
આવે, તો કેટલા નાના સમઘનોની ઓછામાં ઓછી બે
55) મધ્યમાંના C(Central) સમઘનોની સંખ્યા કેટલી હશે?
બાજુઓ રંગાયેલ હશે?
(A) 24 (B) 32 (C) 16 (D) 48 (A) 48 (B) 44
56) કેન્દ્રીય (N)(Nucleus) સમઘનોની સંખ્યા કેટલી હશે? (C) 50 (D) એક પણ નહિ
( A) 9 (B) 8 (C) 18 (D) 4 63) કાળા રંગથી રંગાયેલ એક મોટા સમઘનને 27 નાના
} દિશા - નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 57 થી 60) : 4 cm બાજુની સમઘનોમાં વિભાજિત કરવામાં આવે, તો કેટલા નાના
લંબાઇ ધરાવતા સમઘનની પાસ-પાસેની સપાટીઓ સમાન સમઘનોની માત્ર એક બાજુ રંગાયેલ હશે?
રંગથી રંગાયેલ છે, જ્યારે પાસ-પાસેની એક બાજુની ( A) 0 (B) 6
જોડ રંગાયેલ નથી, જેમકે પાસ-પાસેની એક જોડ લાલ (C) 8 (D) 18
રંગથી રંગાયેલ છે અને બીજી પાસ-પાસેની જોડ લીલા 64) એક સમઘનને 64 સમાન નાના સમઘનોમાં વિભાજિત
રંગથી રંગાયેલ છે. આ સમઘનને 1 cm બાજુની લંબાઇ કરવામાં આવે તો કેટલા નાના સમઘન દેખાશે નહીં?
ધરાવતા નાના સમઘનોમાં વિભાજીત કરવામાં આવે તે ( A) 4 (B) 2
મુજબ નીચેના પ્રશ્નોના જવાબ આપો. (C) 6 (D) 8
685
36
આકૃતિની સમાનતા
આકૃતિની સમાનતા
(Similarity of Figures)
સામાન્ય રીતે મ�ોટાભાગની સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાઓ��માં આ�કૃતિની સમાનતાના પ્રશ્નોમાં આ�પેલ આ�કૃતિ એ�
'આ�કૃતિની સમાનતા' પ્રકરણના પ્રશ્નો પૂછાતા હ�ોય છે . જવાબ આ�કૃતિમાંની ક�ોઇ એ�ક આ�કૃતિ સાથે દેખાવ,
લક્ષણ�ો કે સ્થિતિમાં સમાન હ�ોય છે .
આ પ્રકારના પ્રશ્નોમાં આપેલ આકૃતિને સમાન આકૃતિ Ex-3 ીચે આપેલ આકૃતિને 90o ઘડિયાળના કાંટાની વિરુદ્ધ
:ન
વિકલ્પમાંની ચાર આકૃતિઓમાંથી પસંદ કરવાની રહે છે. દિશામાં ફેરવવામાં આવે તો વિકલ્પ પૈકીની કઇ આકૃતિ
Ex-1 :ન
ીચે આપેલ આકૃતિ વિકલ્પમાંની કઇ આકૃતિ સાથે સાથે સમાનતા દર્શાવશે?
સમાનતા ધરાવે છે?
(A) (B) (C) (D)

(A) (B) (C) (D)
જવાબ : (C)
Sol. : અહીં, આપેલ આકૃતિને 90o ઘડિયાળના કાંટાની દિશામાં
ફેરવતાં વિકલ્પ Dને સમાન આકૃતિ બનશે.
જવાબ : (D) Ex-4 : નીચે આપેલ આકૃતિને 180o ફેરવવામાં આવે તો વિકલ્પ
પૈકીની કઇ આકૃતિ સાથે સમાનતા દર્શાવશે?
Ex-2 :ન
ીચે આપેલ આકૃતિ વિકલ્પમાંની કઇ આકૃતિ સાથે
સમાનતા ધરાવે છે?
(A) (B) (C) (D)

જવાબ : (B)
(A) (B) (C) (D)

Sol. : અહીં, આપેલ આકૃતિને 90o ઘડિયાળના કાંટાની દિશામાં
ફેરવતાં વિકલ્પ Dને સમાન આકૃતિ બનશે.
જવાબ : (D)
703
WebSankul®
PUBLICATION
ભૌમિતિક આકારોની ગણતરી
Level-1 + 7) નીચે આપેલી આકૃતિમાં કુલ કેટલાં વર્તુળ જોવા મળે છે?
1) નીચે આપેલી આકૃતિમાં કુલ કેટલાં ચોરસ જોવા મળે છે?
(A) 16 (B) 18 (C) 22 (D) 20

8) નીચે આપેલી આકૃતિમાં કુલ કેટલાં ત્રિકોણ જોવા મળે છે?
(A) 28 (B) 42 (C) 38 (D) 40

2) નીચે આપેલ આકૃતિમાં કુલ કેટલાં ત્રિકોણ જોવા મળે છે?
( A) 8 (B) 10 (C) 6 (D) 12
9) નીચે આપેલી આકૃતિમાં કુલ કેટલાં વર્તુળ છે?
(A) 28 (B) 24 (C) 26 (D) 30
3) નીચે આપેલ આકૃતિમાં કુલ કેટલાં વર્તુળ જોવા મળે છે?
(A) 12 (B) 13 (C) 15 (D) 14

(A) 13 (B) 12 (C) 11 (D) 10 10) નીચે આપેલી આકૃતિમાં કુલ કેટલાં વર્તુળ છે?
4) નીચે આપેલી આકૃતિમાં કુલ કેટલાં ચોરસ જોવા મળે છે?
(A) 13 (B) 11 (C) 10 (D) 12 (A) 10 (B) 14 (C) 12 (D) 13

5) નીચે આપેલી આકૃતિમાં ત્રિકોણની સંખ્યા કેટલી? 11) નીચે આપેલી આકૃતિમાં કુલ કેટલાં વર્તુળ છે?
(A) 16 (B) 13 (C) 9 (D ) 7

6) નીચે આપેલી આકૃતિમાં કુલ કેટલાં વર્તુળ જોવા મળે છે? ( A) 6 (B) 5 (C) 7 (D) 8
12) નીચે આપેલી આકૃતિમાં કુલ કેટલાં ચોરસ છે?
( A) 13 (B) 22 (C) 19 (D) 16 ( A) 6 (B) 7 (C) 9 (D) 10
731
દર્પણ પ્રતિબિંબ WebSankul® PUBLICATION
Level-1 + } દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 11 થી 30) : નીચે આપેલ

આકૃતિઓનાં દર્પણ પ્રતિબિંબ, આપેલ વિકલ્પોમાંથી પસંદ
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 1 થી 10) : નીચે આપેલ સંખ્યાઓ/ કરો. (AB - દર્પણ)
મૂળાક્ષરોનાં દર્પણ પ્રતિબિંબ આપેલ વિકલ્પોમાંથી પસંદ
કરો. 11) A
1) STRENGTH
( A) ST R EN TH
G
(B) H T GN E R T S B
STRENGTH
(C) H T GN E T S (D)
R
2) M i Rro r
( A) r orR i M (B) r orR i M
M i R ro r (A) (B) (C) (D)
(C) M i R ro r
(D)
3) HYPOCRITE
YP R T 12) A
( A) E T I R CO P YH (B) H OC I E
( C) E I CO H (D) E T I R CO P YH
R T YP
4) 2 4 75 9 6 B
2 4 75 9 6
( A) (B) 6 9 57 2
4
(C) 2 4 75 9 6 ( D) 6 9 57 4 2
5) VARBAL
VARBAL (A) (B) (C) (D)
( A) (B) VARBAL
(C) L AB RAV (D) L AB RAV

A
25
13)
6) 35 80 85
35 80 85
( A) 58 08 53 (B)
58 08 53 8 08 3 B
5 5
(C) (D )
52 52 25 2
7) TRIANGLE 5
(A) TRIANGL E (B) L
T I ANG E R
(C) T I AN E
R LG
(D) E L GNA IR T
(A) (B) (C) (D)
8) AMERICA
( A) ACI E A (B)
M R AMERICA
14) A
(C) ACIR EMA (D) ACIR EMA
9) 6 52 318 9 7
9 6
( A) 7 9 813 25 6 (B) 7 813 25 B
9
(C) 7 813 25 6 (D) 7 9 813 25 6
10) SOLVED
( A) D E V OS
L
(B) DE
LV
OS
(C) D E V L OS (D) D E V L OS
(A) (B) (C) (D)
744
જળ પ્રતિબિંબ WebSankul®
PUBLICATION
81) 86)
(A) (B) (C) (D) (A) (B) (C) (D)
82) 87)
(A) (B) (C) (D) (A) (B) (C) (D)
83) 88)
(A) (B) (C) (D) (A) (B) (C) (D)
84) 89)
+
₋
₋ ₋ ₋
+ + +
+
₋
(A) (B) (C) (D) (A) (B) (C) (D)
85)
90)
(A) (B) (C) (D) (A) (B) (C) (D)
762
43
પેપર ફોલ્ડિંગ અને કટિંગ

(Paper folding & cutting)
રાજ્ય અને કે ન્દ્રની મ�ોટાભાગની પરીક્ષાઓ��માં આ� પ્રકરણના પ્રશ્નો પૂછવામાં આ�વે છે .

આ� પ્રકરણમાં કાગળ અથવા પારદર્શક શીટને વાળી / ફ�ોલ્ડ કરી ચ�ોક્કસ રીતે કાપવામાં આ�વે છે . ત્યારબાદ તેને
ખ�ોલવામાં આ�વે ત�ો તે કે વું પ્રતીત થશે તે મુજબના પ્રશ્નો પૂછવામાં આ�વે છે .
આ પ્રકરણમાં કાગળ અથવા પારદર્શક શીટને વાળી / Ex-2 :

ફોલ્ડ કરી ચોક્કસ રીતે કાપવામાં આવે છે. ત્યારબાદ તેને
ખોલવામાં આવે તો તે કેવું પ્રતીત થશે તે મુજબના પ્રશ્નો
પૂછવામાં આવે છે.
આ પ્રશ્નોમાં કાગળને વાળી યોગ્ય કાપ મૂકી ખોલતાં કેવું
દેખાશે તે મુજબની વિકલ્પ આકૃતિઓ આપવામાં આવેલ હોય (C) (D)
(A) (B)
છે અને તે પૈકી યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરવાનો રહે છે. આવા
જવાબ : (B)
પ્રશ્નો બે પ્રકારે પૂછી શકાય છે.
TYPE - I
▌ પેપર ફ�ોલ્ડિં ગ Ex-3 :

આ પ્રશ્નોમાં પારદર્શક શીટ પર કોઈક પેટર્ન દર્શાવેલ હોય
છે અને તેને યોગ્ય રીતે વાળતાં કેવી આકૃતિ દેખાશે, તે
✡
વિદ્યાર્થીઓએ વિકલ્પમાંથી પસંદ કરવાની રહે છે.
Ex-1
: નીચે આપેલ પારદર્શક શીટની આકૃતિને ટપકાંવાળી
લાઇનથી વાળતાં કેવું દેખાશે તે વિકલ્પમાંથી પસંદ કરો.
(A) (B) (C) (D)

જવાબ : (D)
✡
TYPE - II
▌ પેપર કટિં ગ
(A) (B) (C) (D) આ પ્રકારના પ્રશ્નોમાં કાગળને વાળવાની / ફોલ્ડ કરવાની
પ્રક્રિયા આકૃતિ દ્વારા દર્શાવવામાં આવે છે અને ત્યારબાદ
જવાબ : (B) તેમાં કાપ (cut) મૂકવામાં આવે છે.
હવે આ કાગળને સંપૂર્ણ રીતે ખોલવામાં આવે તો કેવી આકૃતિ
બનશે તે બાબતે ચાર વિકલ્પ આપવામાં આવે છે. જેમાંથી
યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરવાનો રહે છે.
765
WebSankul®
PUBLICATION
Level-2 ++ 24)
} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 19 થી 24) : નીચે આપેલ પારદર્શક

શીટની આકૃતિને ટપકાંવાળી લાઇનથી વાળતાં કેવું દેખાશે
તે વિકલ્પમાંથી પસંદ કરો.
19)
(A) (B) (C) (D)

} દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 25 થી 34) : નીચે આપેલ આકૃતિ મુજબ
કાગળને વાળ્યા/ફોલ્ડ કર્યા બાદ આકૃતિ મુજબ કાપ(cut)
મૂકવામાં આવે અને ત્યારબાદ કાગળને ખોલવામાં આવે
તો, કાગળ કેવું દેખાશે તે આપેલ વિકલ્પમાંથી પસંદ કરો.
(A) (B) (C) (D) 25) પ્રશ્ન આકૃતિ
20)
(A) (B) (C) (D) (A) (B) (C) (D)

21) 26) પ્રશ્ન આકૃતિ
✡ જવાબ આકૃતિ
(A) (B) (C) (D)
22) (C) (D)

(A) (B)
(A) (B) (C) (D) જવાબ આકૃતિ
23)
( A) (B) (C) (D)

(A) (B) (C) (D)

769

Reasoning Demo

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Reasoning Demo

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

311, Shalin Galleria, 3rd floor, Nr. RTO, Sector-4, Gandhinagar.

Ph.: 7777991348 / 9601608348

Content Team ગુજરાતના તમામ મહેનતુ

Designing Team Pages : 784

Managment Team Email : publication@websankul.com

© Strictly reserved with the Editor

વર્તમાન સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષાની બદલી રહેલી પરિપાટીને જોતાં

વિશાલ ખોડીફાડ કાનજી કુ છડિયા અજય ખુંટી ભરત પરમાર

બિપિન પરમાર કલ્પેશ દલવાડી પ્રકાશ પ્રજાપતિ

Part 1 - સામાન્ય બૌદ્ધિક ક્ષમતા (General Mental Ability)

1. રોમન અંકો (Roman Numerals)........................................................................................ 3

2. શબ્દ નિર્માણ (Word Formation)........................................................................................ 8

3. શબ્દોનો તાર્કિક ક્રમ (Logical Order of The Words)................................................................ 17

4. શબ્દકોશ ક્રમ (Dictionary Order)...................................................................................... 24

5. કોડિંગ-ડિકોડિંગ (Coding - Decoding)............................................................................... 38

7. કેલેન્ડર (Calendar)....................................................................................................... 119

8. દિશા અને અંતર (Direction and Distance)........................................................................... 147

9. લોહીનો સંબંધ (Blood Relation)........................................................................................ 184

10. ક્રમ કસોટી (Order & Ranking Test)................................................................................... 216

11. સંખ્યા શ્રેણી (Number Series)........................................................................................... 242

12. મૂળાક્ષર શ્રેણી (Alphabetical Series).................................................................................. 273

13. ખૂટતા અંકો (Missing Numbers)........................................................................................ 295

14. વર્ગીકરણ (Classification).............................................................................................. 313

15. સમસંબંધ (Analogy)...................................................................................................... 322

16. ગાણિતિક પ્રક્રિયાઓ (Mathematical Operations)................................................................... 342

17. તાર્કિક વેન આકૃતિઓ (Logical Venn Diagrams)................................................................... 368

18. બેઠક વ્યવસ્થા (Sitting Arrangement)................................................................................ 387

19. તાર્કિક કોયડા (Logical Puzzles)....................................................................................... 423

20. તુલનાત્મક કોયડા (Comparative Puzzles)........................................................................... 462

23. નિર્ણય પ્રક્રિયા (Decision Making)...................................................................................... 520

24. અસમાનતા (Inequality).................................................................................................. 533

Part 2 - તાર્કિક વિશ્

25. સિલોજિઝમ (Syllogism).................................................................................................. 552

26. વિધાન અને તારણો (Statement and Conclusions)................................................................ 569

27. વિધાન અને દલીલો (Statement and Arguments)................................................................... 581

28. વિધાન અને ધારણાઓ (Statement and Assumptions)........................................................... 589

30. નિવેદન અને કારણ (Assertion and Reason)........................................................................ 604

31. આકૃતિ શ્રેણી (Figure Series)........................................................................................... 613

32. વર્ગીકરણ (Classification).............................................................................................. 631

33. સમસંબંધ (Analogy)...................................................................................................... 640

34. સમઘન અને પાસા (Cube and Dice)................................................................................... 670

35. આકૃતિઓની રચના (Formation of Figures)........................................................................ 692

36. આકૃતિઓની સમાનતા (Similarity of Figures)...................................................................... 703

37. આકૃતિઓનું જૂથ (Grouping of Figures)............................................................................. 708

38. આકૃતિઓની પરિપૂર્ણતા (Completion of Figures).................................................................. 715

39. અંતર્નીહિત આકૃતિઓ (Embedded Figures)........................................................................ 720

40. ભૌમિતિક આકારોની ગણતરી (Counting of Figures) . ........................................................... 725

41. દર્પણ પ્રતિબિંબ (Mirror Image)......................................................................................... 743

42. જળ પ્રતિબિંબ (Water Image)........................................................................................... 756

Part 2 : તાર્કિક વિશ્લેષણ (Analytical Reasoning)

રોમન અંકો (Roman Numerals)

ઉ.દ. : 5 એટલે ‘V’ લખી શકાય. 7 – VII 70 – LXX 700 – DCC

Level-1 + } દિશા નિર્દેશ (પ્રશ્ન નં. 12 થી 16) : નીચે આપેલ

5) TRIBUNAL (A) 1, 2, 3, 4, 5, 6 (B) 6, 5, 4, 1, 2, 3

(A) TRIBLE (B) URBAN (C) 1, 2, 3, 6, 5, 4 (D) 6, 5, 4, 3, 2, 1

(C) BRAIN (D) LATIN 16) O T Y S R H I

6) CHOCOLATE શબ્દમાંથી કયો શબ્દ બનાવી શકાય?

8) REPUTATION શબ્દમાંથી કયો શબ્દ બનાવી શકાય?

Level-1 + જયારે ANIMATION ના દરેક મૂળાક્ષર આપેલ શબ્દમાં

6) જવાબ : (B) LATE 15) જવાબ : (D) 6, 5, 4, 3, 2, 1

8) (1) Trillion (2) Thousand (3) Billion 4. વસ્તીવધારો

(4) Hundred (5) Million (A) 1, 2, 3, 4 (B) 4, 3, 1, 2

(C) Miniature (D) Miniscule 4. Historical 5. Hobnob

વિશાલ ખોડીફાડ કાનજી કુ છડિયા અજય ખુંટી ભરત પરમાર

બિપિન પરમાર કલ્પેશ દલવાડી પ્રકાશ પ્રજાપતિ

1) બેડમિન્ટન : કોર્ટ :: ક્રિકેટ : __ 13) વર્ષ : મહિનો :: અઠવાડિયું : _

અસમાનતા એ�ટલે Inequality સામાન્ય રીતે ગણિત, આ�કડાંશાસ્ત્ર વગેરે ક્ષેત્રોમાં