DẪN CHỨNG

Boucau, F. (2006). The European Translation Markets: Updated facts and figures 2006–2010.
Brussels: EUATC.
Casacuberta, F., Civera, J., Cubel, E., Lagarda, A. L., Lapalme, G., Macklovitch, E., & Vidal, E.
(2009). Human interaction for high-quality machine translation. Communications of the ACM,
52(10), 135-138.
Granell-Zafra, J. (2006). The adoption of computer-aided translation tools by freelance
translators in the UK. Loughborough University, doctoral thesis.
Keidar, D., Opedal, A., Jin, Z., & Sachan, M. (2022). Slangvolution: A causal analysis of
semantic change and frequency dynamics in slang. Proceedings of the 60th Annual Meeting of
the Association for Computational Linguistics (ACL), Vol.1, 1422–1442.

Maylath, B., Muñoz-Martín, R., & Pacheco Pinto, M. (2015). Translation and international
professional communication: Building bridges and strengthening skills. Connexions:
International Professional Communication Journal, 3(2), 3-9.
Phan, T. M. U., Nguyen, T. T. H., & Nguyen, H. L. (2022). Some common errors in Vietnamese-
English translation of English-major juniors at Tay Do University, Vietnam. European Journal
of English Language Teaching, 7(2).

Simpson, J. A., Weiner, E. S. C., & Oxford University Press (1989). The Oxford English
Dictionary (2nd ed.). Oxford: Clarendon Press.

Singleton, J., & Sutton, G. (1996). Words Words Words. The Creative Writing Handbook:
Techniques for New Writers, 41-76.

Todea, L. (2022). Multicultural aspects of idiomatic expressions and chrematonyms. Cluj-

Napoca: Editura Mega.

Transatlantic Translations Group (2023). The challenges of translating idioms and slang.
Accessed at 11:00 on the 17th Mar 2024 at https://www.linkedin.com/pulse/challenges-
translating-idioms-slang-transatlantictranslations-gxkwf.
-Dịch từ ngôn ngữ nguồn sang ngôn ngữ đích đã trở thành một hoạt động rất quan trọng trong
những năm gần đây, cả ở các tổ chức chính thức (như Liên hợp quốc và EU, hoặc tại nghị viện của
các quốc gia đa ngôn ngữ như Canada và Tây Ban Nha), cũng như trong khu vực tư nhân (ví dụ:
dịch tài liệu hướng dẫn sử dụng sản phẩm hoặc bài báo). Đối với những khách hàng này, bản dịch
chất lượng trung bình là không thể chấp nhận được. Vì nhiều lý do, từ nghĩa vụ pháp lý đến chiến lược
marketing hiệu quả, họ yêu cầu văn bản đích phải đạt chất lượng cao nhất. Nhiệm vụ tạo ra những bản
dịch chất lượng cao như vậy là một công việc đòi hỏi khắt khe và tốn thời gian thường được giao cho
những dịch giả chuyên nghiệp. Vấn đề là, với quá trình toàn cầu hóa ngày càng tăng, nhu cầu về bản
dịch chất lượng cao ngày càng tăng cao, đến mức ngày nay không có đủ biên dịch viên đủ trình độ
để đáp ứng nhu cầu đó. (2009)
-Toàn cầu hóa, sự đa dạng hóa và tính di động nhanh chóng của thị trường ngày nay— nhằm mục
đích phục vụ càng nhiều bối cảnh và đối tượng đa dạng càng tốt—có đặt ra nhu cầu ngày càng tăng
về các sản phẩm chất lượng cao và hiệu suất tối ưu trong gần như mọi lĩnh vực của đời sống hàng
ngày. Các chuyên gia về giao tiếp đóng một vai trò quan trọng, mặc dù thường bị ẩn, có vai trò trong các
quá trình này. Phiên dịch viên và những người quốc tế khác những người giao tiếp chuyên nghiệp hoạt
động như những người hòa giải để tạo điều kiện cho sự hiểu biết giữa bối cảnh toàn cầu và địa phương
thông qua các kênh truyền thông đa dạng. (2015)
-Nhu cầu về dịch vụ dịch thuật của cộng đồng doanh nghiệp đã tăng đáng kể trong khoảng một thập kỷ
qua, được thúc đẩy bởi những thay đổi kinh tế xã hội, chẳng hạn như toàn cầu hóa ngành và sự hợp tác
chặt chẽ hơn giữa các nước châu Âu. Sự phát triển công nghệ, chẳng hạn như sự ra đời của Internet,
sự phát triển của kinh doanh điện tử và sự gia tăng sử dụng tài liệu điện tử cũng góp phần làm tăng
nhu cầu dịch thuật. Đồng thời, người dịch được yêu cầu tạo ra các bản dịch chất lượng cao trong
khoảng thời gian ngày càng ngắn hơn. Song song với nhu cầu ngày càng tăng về dịch vụ dịch thuật,
nhiều sự phát triển về tổ chức khác nhau đã và đang thực sự tiếp tục có tác động đáng kể đến lĩnh vực
dịch vụ dịch thuật của Vương quốc Anh. Trong số hàng loạt công nghệ thông tin và truyền thông (ICT)
dành cho người dịch ngày nay, các công cụ dịch thuật có sự hỗ trợ của máy tính (CAT) đã được thiết kế
để tăng năng suất và hiệu quả của người dịch, từ đó giúp họ đáp ứng nhu cầu về dịch vụ của mình. (sách,
2006)
-Kể từ những năm 1990, dịch thuật với tư cách là một hoạt động thương mại đã trở thành một
ngành kinh doanh toàn cầu với tốc độ tăng trưởng vượt xa tốc độ phát triển của thương mại thế
giới nói chung (Boucau 2006). Đây là hệ quả tất yếu của quá trình toàn cầu hóa thương mại nói
chung. Sự mở rộng nhanh chóng của Internet là yếu tố chính cho phép các công ty nhỏ hơn tiếp thị
và bán sản phẩm của họ trên phạm vi quốc tế. Và nhu cầu của người tiêu dùng về thông tin sản
phẩm, phần mềm, hướng dẫn sử dụng, trò chơi, tài liệu giáo dục, v.v. bằng ngôn ngữ của họ đã thúc
đẩy nhu cầu dịch thuật. (sách, 2009)
-Nghề dịch thuật đã có được một bản sắc mới do yêu cầu của thời đại và gần đây nhu cầu về những người
làm nghề này với danh hiệu “biên dịch/phiên dịch viên chuyên nghiệp” do nhu cầu ngày càng tăng. Các
bối cảnh mới đã xuất hiện, đặc biệt là trong các lĩnh vực địa phương hóa, truyền thông và các tổ chức
công cộng, trong đó các biên dịch viên và phiên dịch viên có thể được tuyển dụng. Không còn nghi ngờ gì
nữa, nhiệm vụ của các cơ sở đào tạo là phải đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng này trong lĩnh vực hành
nghề dịch thuật và phiên dịch. (2015)
-Quy mô Thị trường Dịch vụ Ngôn ngữ ước tính đạt 76,78 tỷ USD vào năm 2024 và dự kiến sẽ đạt
104,31 tỷ USD vào năm 2029, tăng trưởng với tốc độ CAGR là 6,32% trong giai đoạn dự báo (2024-
2029). Các yếu tố chính thúc đẩy nhu cầu về dịch vụ ngôn ngữ bao gồm quá trình toàn cầu hóa ngày càng
tăng giữa các doanh nghiệp, sự gia tăng ngày càng tăng của nội dung số hóa và dịch vụ khách hàng ngày
càng gia tăng, ngày càng trở nên cá nhân hóa và quốc tế hơn. Source:
https://www.mordorintelligence.com/vi/industry-reports/language-services-market
Nhu cầu dịch vụ ngôn ngữ không còn tập trung vào các tập đoàn lớn đa quốc gia. Tuy nhiên, các doanh
nghiệp lớn và nhỏ cũng như chính quyền địa phương và tiểu bang, bao gồm cả các tổ chức khác, đã tăng
cường sử dụng dịch vụ dịch thuật, phiên dịch và các loại dịch vụ ngôn ngữ khác nhau. Source:
https://www.mordorintelligence.com/vi/industry-reports/language-services-market

Thị trường lớn, nhưng thiếu nhân lực

Thị trường về dịch thuật toàn cầu đạt giá trị 45 tỉ đô la trong 2020 – theo lời ông Phạm Bình Đàm.
Hiện chưa có số liệu chính thức, nhưng với đà Việt Nam trở thành nền kinh tế lớn thứ tư ở Đông
Nam Á và thứ 44 trên thế giới, quy mô của thị trường này không nhỏ.
Bà Tôn Nữ Thị Ninh – nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội, cựu đại sứ Việt Nam tại Bỉ
và EU – nói rằng Việt Nam hiện đang thiếu đội ngũ biên phiên dịch chất lượng cao. “ Hàng năm, số du
học sinh và Việt kiều về nước càng tăng, nhưng không đồng nghĩa đây là nguồn cung cấp biên
phiên dịch tốt. Bởi ngay cả khi họ nói lưu loát các ngôn ngữ nước ngoài, họ không thể khéo léo và
uyển chuyển chuyển tải nội dung sang tiếng Việt”, bà phát biểu. Bà Jamie Kiều Ngọc nói nôm na đó
là “chưa bản địa hóa hay địa phương hóa ra tiếng Việt được từ ngôn ngữ nước ngoài”.
Thị trường sách dịch từ ngôn ngữ nước ngoài chiếm đến 50-80% xuất bản phẩm trên thị trường
Việt Nam. Nhu cầu người đọc tăng, tri thức thế giới ngày càng khổng lồ, dịch giả cũng có vai trò
rất quan trọng trong thời đại công nghệ. Nhưng đội ngũ biên dịch viên lại vừa thừa lại vừa thiếu.
“Ngày càng có nhiều trường đào tạo biên phiên dịch, số người trẻ tự học và giỏi tiếng Anh và các
ngôn ngữ khác nhiều. Nhưng thiếu ở chỗ khó tìm được người dịch tốt loại sách khoa học, sách
chuyên ngành.
Rất nhiều các từ công nghệ hay kỹ thuật mới trong tiếng Anh chưa thể chuyển đổi sang tiếng Việt bởi
“quá mới và chưa có trong tiếng Việt”. Một số các công ty dịch thuật Việt Nam áp dụng chiến thuật “xé
lẻ” nhiều phần cho nhiều người cùng tham gia dịch. Nhưng vấn đề nảy sinh: một từ trong ngôn ngữ nước
ngoài được diễn bằng rất nhiều từ và cụm từ khác nhau trong tiếng Việt, có khi đối chọi nhau. Một vài
nhà xuất bản tại TP.HCM áp dụng cách này và không có được bản dịch có chất lượng, ngay cả trong các
sách về văn hóa hay giải trí.
Các giải pháp về công nghệ trí tuệ nhân tạo đã được vài đại biểu đề cập tại UCIT 2020. Nhưng cuối
cùng, họ lại quay lại với kết luận “chỉ có con người mới bảo đảm tốt nhất một bản dịch có cảm xúc
và sống động”.