Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 50

ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Mamlaka ya Mawasiliano
Tanzania

Takwimu za
Mawasiliano
Robo mwaka inayoishia Machi 2024

www.tcra.go.tz
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

1
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Kuhusu ripoti hii


Ripoti hii inawasilisha takwimu za mawasiliano za robo ya tatu ya mwaka wa fedha 2023/2024.
Ripoti inatoa takwimu za mawasiliano ya simu, pesa mtandao, Intaneti, utangazaji, posta na vipeto
na vifurushi na huduma zingine zinazohusiana na teknolojia ya Habari na mawasiliano kwa robo
ya tatu mwaka wa fedha 2023/2024.

Takwimu zimeandaliwa kulingana na viwango vya Umoja wa Mawasiliano Duniani (ITU) vya
kukusanya na kuandaa takwimu za huduma za mawasiliano/TEHAMA.

2
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Yaliyomo
1 Takwimu za Huduma za Mawasiliano ya Simu 1
1.1 Takwimu za usajili wa laini za Simu 5
1.2 Takwimu za bei za huduma za mawasiliano ya simu 6
1.3 Takwimu za dakika za huduma ya sauti 9
1.4 Takwimu za SMS 13
1.5 Idadi ya mitambo ya kurushia mawimbi ya simu (BTS) ki-mkoa 16
2 Takwimu za Pesa Mtandao 18
2.1 Usajili wa pesa mtandao 18
2.2 Idadi ya usajili na miamala ya pesa mtandao 19
3 Takwimu za Huduma ya Intaneti 20
3.1 Usajili wa huduma ya Intaneti 20
3.2 Matumizi ya mwezi ya huduma ya Intaneti 21
3.3 Uwezo wa kuunganisha huduma ya Intaneti (Internet link capacity) 21
3.4 Usimikaji na ubora wa kasi ya huduma ya Intaneti 22
3.5 Takwimu za Vikoa 23
4 Takwimu za Huduma za Utangazaji 24
4.1 Ving’amuzi vinavyotumika 24
4.2 Mabadilliko ya idadi ya ving’amuzi kwa robo mwaka 24
4.3 Idadi ya ving’amuzi vilivyotumika kwa kipindi cha miaka mitano iliyopita 26
4.4 Usajili wa televisheni kwa njia ya waya (Cable TV) 26
4.5 Idadi ya televisheni ka njia ya waya kwa kipindi cha miaka mitano iliyopita 28
4.6 Ueneaji wa huduma za utangazaji 28
5 Takwimu za Huduma za Posta na Usafirishaji (Courier) 29
5.1 Usajili kwa vipokezi vya posta 29
5.2 Wateja wa huduma ya usafirishaji 29
5.3 Vitu vilivyotumwa ndani ya nchi 30
5.4 Vitu vilivyotumwa nje ya nchi 31
5.5 Vitu vilivyopokelewa kutoka ndani ya nchi 32
5.6 Idadi ya vitu vilivyopokelewa kutoka nje ya nchi 32
5.7 Idadi ya vitu vilivyotumwa ndani na nje ya nchi kwa kipindi cha miaka mitano iliyopita 33
5.8 Idadi ya vitu vilivyotumwa nje ya nchi na kupokelewa kutoka nje ya nchi 33
6 Takwimu za Ubora wa Huduma na Majaribio ya Ulaghai/uhalifu Mtandaoni 34
6.1 Ubora wa huduma (QoS) 34
6.2 Majaribio ya ulaghai/uhalifu mtandaoni 35
7 Idadi ya Leseni na Vyeti 44
7.1 Leseni 44
8 Hitimisho 46

i
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

1. Takwimu za Huduma za
Mawasiliano ya Simu
Takwimu za huduma za mawasiliano ya simu kuhusu usajili, bei, dakika za simu, ujumbe mfupi (SMS) na
vifaa vya mawasiliano zimeainishwa kwa mwezi, robo mwaka na mwaka.

1.1. Takwimu za usajili wa laini za simu


Sehemu hii inahusika na laini za simu za mkononi na simu za mezani ambazo zimetumika angalau mara
moja katika miezi mitatu iliyopita. Kuna aina mbili za laini: zinazotumika kwa mawasiliano ya binadamu
(Person to Person - P2P) na zinazotumika kwa mawasiliano ya mashine (Machine to Machine - M2M).

Jumla ya idadi ya laini zilizosajiliwa imeongezeka kutoka milioni 70.3 katika robo ya mwaka iliyoishia Disemba
2023 hadi milioni 72.5 kwa robo inayoishia Machi 2024. Hilo ni ongezeko la asilimia 3.1 kama inavyoonekana
hapo chini.
Disemba 2023 Machi 2024

Milioni 70.3 Milioni 72.5 3.1%


1.1.1 Usajili wa laini za P2P kwa kila mtoa huduma
Laini za simu za mkononi na mezani zilizosajiliwa kwa ajili ya P2P kwa kila mtoa huduma katika robo ya
mwaka inayoishia Machi 2024 zimeoneshwa kwenye Jedwali 1.1.1.

Jedwali 1.1.1 Idadi ya laini za simu za mkononi na mezani za P2P zilizosajiliwa kwa kila
mtoa huduma
Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom Jumla

Januari 18,399,283 8,736,694 19,816,518 1,652,908 21,506,939 70,112,342

Februari 19,147,213 8,639,524 20,312,995 1,661,618 21,934,638 71,695,988

Machi 19,144,882 9,298,742 20,275,514 1,669,997 22,106,960 72,496,095

Takwimu katika Jedwali 1.1.1 zinaonesha ongezeko la wastani la kila mwezi la 1.7% la usajili wa laini za simu
za mkononi na mezani ndani ya robo ya mwaka iliyoishia Machi 2024.

1.1.2 Usajili wa laini za simu kwa ajili ya P2P na M2M kwa kila mtoa huduma
Jedwali 1.1.2 linaonesha laini zilizosajiliwa kwa mawasiliano ya P2P na M2M kwa robo ya mwaka iliyoishia
Machi 2024.
Jedwali 1.1.2 Idadi ya laini za P2P na M2M zilizosajiliwa

Mtoa huduma Vodacom Halotel TTCL Airtel Tigo Jumla

M2M 522,381 55,350 6,544 320,471 24,937 929,683

P2P 22,106,960 9,298,742 1,669,997 19,144,882 20,275,514 72,496,095

Jumla 22,629,341 9,354,092 1,676,541 19,465,353 20,300,451 73,425,778

1
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Jedwali 1.1.2 linaonesha kuwa laini zilizosajiliwa kufikia mwishoni mwa Machi 2024 zilikuwa takriban laini za
simu laki tisa kwa ajili ya mawasiliano ya M2M nchini ambayo ni sawa na 1.3%, wakati usajili wa laini za P2P
ukiwa 98.7% ya usajili wote.

1.1.3 Mgawanyo wa usajili wa laini kwa watoa huduma


Chati 1.1.3a na 1.1.3b zinaonesha mgawanyo wa usajili wa laini za simu kwa kila mtoa huduma. Takwimu za
P2P zinaonesha kuwa hakuna mtoa huduma aliyezidi 35%, ambayo ni kiwango cha chini cha umiliki wa soko.
Hii inaonesha kuna ushindani wenye tija kati ya watoa huduma.

Hata hivyo, kwa usajili wa M2M, Vodacom ana 56.2% ya laini zote zilizosajiliwa kama inavyoonekana kwenye
Chati 1.1.3b. Airtel inashika nafasi ya pili kwa 34.5%, ikifuatiwa na Halotel kwa 6.0%.

Chati 1.1.3a Mgawanyo wa usajili wa laini za


Operators' market shares by subscriptions for P2P Chati 1.1.3b Mgawanyo wa usajili wa laini za
simu kwa kila mtoa huduma wa P2P Operators' market shares
simu kwa by M2M
kila mtoa subscriptions
huduma wa M2M for M2M

26.4% Airtel
30.5% Airtel
Halotel
34.5% Halotel
Tigo Tigo
TTCL
56.2% TTCL
Vodacom
12.8% Vodacom
6.0%
2.3%
28.0%

2.7%
0.7%

1.1.4 Usajili wa laini za simu za mkononi na mezani


Jedwali 1.1.4 linaonesha idadi ya laini za simu za mezani na mkononi zilizosajiliwa kwa kipindi kinachoishia
Machi 2024.

Jedwali 1.1.4 Idadi ya laini za simu za mkononi na mezani


Mwezi Januari Februari Machi

Simu za mkononi 70,035,043 71,618,452 72,418,634

Simu za mezani 77,299 77,536 77,461

Jumla 70,112,342 71,695,988 72,496,095

1.1.5 Mabadiliko ya usajili ya kila robo mwaka kwa kila mtoa huduma
Kulikuwa na ongezeko la usajili wa laini za P2P katika robo ya mwaka inayoishia Machi 2024 la takriban
milioni 2.2 ikilinganishwa na ongezeko la milioni 3.2 iliyorekodiwa katika robo ya mwaka iliyoishia Disemba
2023. Chati 1.1.5a inaonesha mabadiliko hayo.

2
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Mabadiliko
Chati 1.1.5a Mabadiliko ya usajili
ya usajili wawa
lainiP2P yakatika
za P2P roborobo
ya ya
tatu
tatu2024 kwa kwa kila
ya 2023/2024
mtoa huduma
kila mtoa huduma.

-1,134

2.2
Airtel

Halotel 768,823
Milioni
Tigo 577,251 Ongezeko la usajili
wa laini za P2P

TTCL 25,803

Vodacom 834,476

Chati 1.1.5b inaonesha mabadiliko


0 katika usajili wa1000,000
500,000 laini za M2M.1500,000
Kufikia Machi2500,000
2024, kulikuwa na ongezeko
la usajili wa laini za M2M 103,970.

Chati 1.1.5b Mabadiliko ya usajili wa laini za M2M katika robo ya tatu ya 2023/2024 kwa
Mabadiliko ya usajili wa M2M ya robo ya tatu 2024 kwa
kila mtoa huduma
kila mtoa huduma.

Airtel 8,586

Halotel 55,350

Tigo -112
103,970
TTCL 488 Ongezeko la usajili
wa laini za M2M
834,476

Vodacom 39,658

0 500,000 1000,000 1500,000 2500,000

1.1.6 Usajili wa laini za simu za mkononi na mezani ki-mkoa


Usajili wa laini za P2P kwa kila mkoa umeoneshwa kwenye Chati 1.1.6. Katika robo ya tatu ya mwaka 2024,
Dar es Salaam ilishika nafasi ya kwanza kwa kuwa na laini milioni 13.3, Mwanza ilishika nafasi ya pili kwa
kuwa na laini milioni 4.8, Arusha ilishika nafasi ya tatu kwa kuwa na laini milioni 4.4, Mbeya ilishika nafasi ya
nne ikiwa na laini milioni 4.2, na Dodoma ilishika nafasi ya tano kwa kuwa na laini milioni 3.9.

Mikoa yenye laini chache zilizosajiliwa katika robo ya tatu ya 2024 ni Kaskazini Unguja yenye laini 66,277,
Kusini Unguja yenye laini 99,736, na Kusini Pemba yenye laini 111,871.

3
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

ChatiUsajili wawalaini
1.1.6 Usajili zasimu
laini za simu za mkononi
za mkononi na mezanina mezani
ki-mkoa kwa mkoa

Dar es Salaam 13,345,199

Mwanza 4,803,249

Arusha 4,364,431

Mbeya 4,171,381

Dodoma 3,869,789

Morogoro 3,644,014

Tabora 3,506,194

Kilimanjaro 2,797,087

Tanga 2,675,465

Geita 2,417,513

Pwani 2,381,767

13.3
Mtwara 2,014,202

Shinyanga 1,966,528 Milioni


Ni idadi ya usajili wa laini za
Ruvuma 1,912,966
P2P katika mkoa wa Dar es
Manyara 1,812,789 Salaam

Mara 1,806,790

Kagera 1,784,059

Iringa 1,692,084

Singida 1,686,139

Simiyu 1,666,313

Kigoma 1,446,809

Songwe 1,406,743

Njombe 1,275,338

Lindi 1,259,976

Rukwa 1,190,756

Katavi 749,433

Mjini Magharibi 459,136

Kaskazini Pemba 112,062

Kusini Pemba 111,871

Kusini Unguja 99,736

Kaskazini Unguja 66,277

0 2000000 4000000 6000000 8000000 10000000 12000000 1400…

7 4
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Ramani 1.1.6 Mgawanyo wa laini za simu za mkononi na mezani ki-mkoa hadi Machi 2024
1.1.6 Telecom subscriptions shares by region as of March 2024

Mwanza
6.63%

Mara
Kagera
Shinyanga 2.49%
2.46%
2.71%
Arusha
Simiyu 6.02%
Geita
2.30%
3.33%
Kilimanjaro
3.86%
Kigoma Manyara
2.00% 2.50%
Tanga Kaskazini Pemba 0.15%
Tabora
3.69% Kusini Pemba 0.15%
4.84%
Singida
Kaskazini Unguja 0.09%
2.33% Dodoma
Kusini Unguja 0.14%
Katavi 5.34% Mjini Magharibi 0.63%
1.03%
Dar es salaam 18.41%
Morogoro
Pwani
Iringa 5.03%
3.29%
Rukwa 2.33%
Mbeya
1.64%
5.75%

Ufunguo Songwe
0-5 Njombe Lindi

1.76% 1.74%
6-10

1.94%
11-15
Ruvuma
Mtwara
16-20 2.64%
2.78%

Mgawanyo wa laini za simu za mkononi na mezani kwa kila mkoa umeoneshwa kwenye Ramani 1.1.6.
Mgawanyo huo unaonesha kuwa Dar es Salaam inaongoza kwa kuwa na 18.4% ya laini ikifuatiwa na Mwanza
yenye 6.6%, Arusha yenye 6.0% na Mbeya yenye 5.8% ya laini zilizosajiliwa.

Mikoa yenye asilimia ndogo za laini kwa Tanzania Bara ni Katavi (1.03%), Rukwa (1.64%) na Lindi (1.74%), na
kwa Zanzibar ni Kaskazini Unguja (0.09%), Kusini Unguja (0.14%) na Kusini Pemba (0.15 %).

1.1.7 Usajili wa laini za simu katika kipindi cha miaka mitano iliyopita
Mwenendo wa usajili wa laini za simu za mawasiliano ya P2P kwa miaka mitano iliyopita hadi 2023
umeoneshwa katika Jedwali 1.1.7.

5
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Jedwali 1.1.7 Usajili wa laini za simu kwa miaka mitano iliyopita

2019 2020 2021 2022 2023

Simu za mkononi 47,685,232 51,220,233 54,044,384 60,192,331 70,215,144

Simu za mezani 76,288 72,469 71,834 84,696 75,732

Jumla 47,761,520 51,292,702 54,118,218 60,277,027 70,290,876

Asilimia ya kupenya 78% 81% 88% 98% 111%

Takwimu katika Jedwali 1.1.7 zinaonesha ongezeko la laini za simu kwa wastani wa 10% kwa mwaka na
ongezeko la wastani wa kiwango cha kupenya (penetration) cha 9% kwa mwaka. Kiwango cha kupenya kwa
huduma za mawasiliano ya simu hadi Disemba 2023 kilifikia 111%, ikimaanisha kuwa wakazi 10 walitumia
laini 11 kwa huduma za mawasiliano ya simu.

1.2 Takwimu za bei za huduma za mawasiliano ya simu


Sehemu hii inawasilisha wastani wa bei nje ya vifurushi (Basic tariff) na ndani ya vifurushi (Bundle tariff) kwa
huduma za sauti, SMS na data. Bei nje ya vifurushi zilizotumika katika robo ya mwaka ilioishia Disemba 2023
na Machi 2024 zimeoneshwa hapa chini:
Mataifa mengine
Ndani ya Nje ya Afrika mashariki SMS
(Rest of the
mtandao mtandao (East Africa - EA) SMS kitaifa kimataifa
World - RoW) Data

Disemba 2023 26.00 28.00 754.00 1,960.40 7.80 164.40 9.35

Machi 2024 26.00 28.00 727.80 1,899.00 7.80 189.60 9.35

Badiliko 0% 0% -3% -3% 0% 15% 0%

Kama inavyooneshwa katika muhtasari hapo juu, wakati bei za kupiga simu ndani ya mtandao, nje ya
mtandao, SMS kitaifa (local SMS) na data hazikubadilika, bei za kupiga simu za kimataifa zilipungua kwa 3%
na bei za SMS kimataifa ziliziongezeka kwa 15%.

1.2.1 Bei za huduma ya sauti


Bei za huduma ya sauti kwa robo ya mwaka inayoishia Machi 2024 kwa simu za ndani na nje ya nchi
zimeoneshwa kwenye Jedwali 1.2.1. Hizi ni bei za sauti kwa dakika moja wakati mtumiaji anapiga simu ya
ndani au ya kimataifa bila kujisajili kwenye kifurushi.

Jedwali 1.2.1 Bei za kupiga simu ndani na nje ya nchi

Mtoa huduma Ndani ya mtandao Nje ya mtandao EA RoW


Airtel 30.00 30.00 614.00 1,427.00
Halotel 10.00 20.00 875.00 1,565.00
Tigo 30.00 30.00 1,025.00 1,673.00
Vodacom 30.00 30.00 829.00 1,959.00
TTCL 30.00 30.00 296.00 2,871.00
Wastani kwa sekta 26.00 28.00 727.80 1,899.00

Jedwali 1.2.1 linaonesha kuwa watoa huduma wote hutoza TZS 30 kwa dakika moja ndani na nje ya mtandao,
isipokuwa Halotel inayotoza TZS 10 kwa dakika moja ndani ya mtandao na TZS 20 nje ya mtandao. Wastani
wa bei ya huduma ya sauti ndani ya mtandao katika robo ya mwaka inayoishia Machi 2024 ilibaki sawa na
robo ya mwaka inayoishia Disemba 2023.

9 6
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Jedwali 1.2.1 pia, linaonesha kuwa bei ya huduma ya sauti kimataifa zilitofautiana baina ya watoa huduma.
Wastani wa bei ya huduma ya sauti kwa dakika moja kwa Afrika Mashariki na nchi nyingine ni TZS 727.80 na
1,899.00, mtawalia.

1.2.2 Bei za SMS na data


Bei bila kifurushi nje na ndani ya nchi kwa SMS na data hadi Machi 2024 zimeoneshwa kwenye Jedwali 1.2.2.

Jedwali 1.2.2 Bei za SMS na data

Mtoa huduma SMS ndani ya nchi SMS nje ya nchi Data

Airtel 8.00 215.00 9.35

Halotel 5.00 95.00 9.35

Tigo 8.00 215.00 9.35

Vodacom 8.00 285.00 9.35

TTCL 10.00 138.00 9.35

Wastani kwa Sekta 7.80 189.60 9.35

Wastani wa bei za SMS kitaifa (TZS 7.80) na data (TZS 9.35) kwa Machi 2024 zilibakia kama zilivyokuwa
kwenye robo ya mwaka iliyoishia Disemba 2023. Hata hivyo, wastani wa bei ya SMS za kimataifa kwa Sekta
imebadilika hadi TZS 189.60 kutoka TZS 164.40 iliyorekodiwa katika robo ya mwaka iliyoishia Disemba 2023.

1.2.3 Bei za huduma za mawasiliano ya simu katika vifurushi


Bei za huduma za mawasiliano ya simu katika vifurushi kwa dakika moja ya sauti, SMS moja na MB moja ya
data kwa watumiaji waliojiunga na kifurushi zimeoneshwa hapa chini.

Kipindi Ndani ya mtandao Nje ya mtandao SMS Data

Jan - Machi 2024 4.50 6.07 1.37 2.17

Okt - Dis 2023 4.89 6.26 1.38 2.11

Badiliko -7.9% -3.1% -0.6% 2.8%

Kielelezo hapo juu kinaonesha kuwa bei za huduma za mawasiliano ya simu katika vifurushi zimebadilika
katika robo mwaka inayoishia Machi 2024 ikilinganishwa na robo mwaka inayoishia Disemba 2023. Bei za
huduma ya sauti ndani na nje ya mtandao, na SMS zilipungua kwa viwango tofauti, huku bei ya data katika
kifurushi iliongezeka kwa 2.8%.

Jedwali 1.2.3 linaonesha kuwa wastani wa bei za huduma za mawasiliano ya simu katika kifurushi ziko chini
kuliko bei za huduma za mawasiliano ya simu bila kifurushi.

Jedwali 1.2.3 Bei za huduma za mawasiliano ya simu katika vifurushi


Mtoa huduma Ndani ya mtandao Nje ya mtandao SMS Data
Vodacom 5.21 6.10 1.28 2.33
Tigo 4.46 6.22 1.35 2.13
Airtel 3.54 5.96 1.07 2.04
Halotel 2.07 4.82 0.96 2.15
TTCL 7.23 7.23 2.18 2.19
Wastani kwa Sekta 4.50 6.07 1.37 2.17

7
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Wastani wa bei za huduma ya sauti ndani na nje ya mtandano kwa Sekta imepungua hadi TZS 4.50 na TZS
6.07 kwa dakika, mtawalia, katika robo mwaka inayoishia Machi 2024, kutoka TZS 4.89 na TZS 6.26 katika
robo mwaka inayopita. Aidha, bei ya SMS katika kifurushi ilipungua kwa 0.6% na data iliongezeka kwa 2.8%.

1.2.4 Wastani wa bei za huduma za mawasiliano ya simu kwa Sekta


Wastani wa bei za huduma za mawasiliano ya simu ndani na nje ya kifurushi kwa Sekta umeoneshwa
kwenye Jedwali 1.2.4.

Jedwali 1.2.4 Wastani wa bei za huduma za mawasiliano ya simu kwa Sekta

Ndani ya mtandao Nje ya mtandao SMS Data

Wastani bila kifurushi 26.00 28.00 7.80 9.35

Wastani katika kifurushi 4.50 6.07 1.37 2.17

Jedwali 1.2.4 linaonesha kuwa wastani wa bei za huduma ya mawasiliano ya simu bila kifurushi ni karibu
mara tano zaidi ya wastani wa bei katika kifurushi. Hiyo ndiyo sababu ya watumiaji wengi (99.9%) kupendelea
kujiunga na huduma za vifurushi.

1.2.5 Wastani wa bei za huduma za mawasiliano ya simu bila kifurushi kwa Sekta
katika kipindi cha miaka mitano iliyopita
Katika kipindi cha miaka mitano iliyopita, mwenendo wa wastani wa bei za huduma za sauti na SMS bila
kifurushi kwa Sekta, kitaifa na kimataifa umeoneshwa kwenye Jedwali 1.2.5a, 1.2.5b na 1.2.5c.

Jedwali 1.2.5a Mwenendo wa wastani wa bei za huduma za sauti kwa miaka mitano
iliyopita

2019 2020 2021 2022 2023

Ndani ya mtandao 149.00 57.00 34.00 32.00 29.00

Nje ya mtandao 189.00 57.00 34.00 32.00 30.00

Jedwali la 1.2.5a linaonesha kuwa wastani wa bei za huduma za sauti kwa dakika ndani na nje ya mtandao
zilipungua kati ya mwaka 2019 hadi Disemba 2023. Aidha, gharama hizo zililingana kuanzia mwaka 2020
hadi Disemba 2022. Ulinganifu huo ulisababishwa na kushuka kwa gharama za muingiliano wa mawasiliano
ya simu za sauti (interconnection charges) baina ya watoa huduma katika kipindi hicho.

Jedwali 1.2.5b Mwenendo wa wastani wa bei za huduma za sauti kimataifa kwa miaka
mitano iliyopita

2019 2020 2021 2022 2023

EA 770.00 830.00 966.00 1,103.00 1,171.00

RoW 1,357.00 1,379.00 1,564.00 1,817.00 1,776.00

Jedwali 1.2.5b linaonesha kuwa kuna mienendo tofauti ya wastani wa bei za huduma za sauti kimataifa
kutokana na viwango vya tozo za huduma za mawasiliano vinavyowekwa na watoa huduma wa kimataifa.

11 8
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Jedwali 1.2.5c Mwenendo wa wastani wa bei za kutuma SMS kitaifa na kimataifa katika
kipindi cha miaka mitano iliyopita

2019 2020 2021 2022 2023

SMS kitaifa 36.00 20.00 13.00 11.00 11.00

SMS kimataifa 160.00 176.00 172.00 193.00 200.00

Pia, katika kipindi cha miaka minne iliyopita mwenendo wa wastani wa bei za huduma za mawasiliano
katika vifurushi umeoneshwa kwenye Jedwali 1.2.5d.

Jedwali 1.2.5d Mwenendo wa wastani wa bei za huduma za mawasiliano ya simu katika


vifurushi katika kipindi cha miaka minne iliyopita

2020 2021 2022 2023

Ndani ya mtandao 9.38 7.84 7.27 4.90

Nje ya mtandao 11.21 8.69 7.78 6.30

SMS 3.45 3.35 2.69 1.37

Data 1.73 1.61 1.86 2.14

1.3 Takwimu za dakika za huduma ya sauti

1.3.1 Idadi ya dakika ndani ya nchi


Idadi ya dakika ndani na nje ya mtandao nchini kwa robo mwaka inayoishia Disemba 2023 na Machi 2024
umeoneshwa hapo chini.

Robo mwaka inayoishia Disemba 2023 Robo mwaka inayoishia Machi 2024 Badiliko

Bilioni 39.0 Bilioni 35.0 -10.3%


Kielelezo hapo juu kinaonesha kupungua kwa idadi ya dakika za huduma za sauti ndani ya nchi kwa
10.3% katika robo mwaka inayoishia Machi 2024. Aidha, robo mwaka inayoishia Disemba 2023 ilikuwa
na idadi ya dakika nyingi ikilinganishwa na robo mwaka inayoishia Machi 2024.

Jedwali 1.3.1 linaonesha kuwa Januari 2024 ulikuwa mwezi wenye idadi ya dakika nyingi zaidi ikilinganishwa
na miezi mingine ya robo mwaka huo.

Jedwali 1.3.1 Idadi ya dakika ndani na nje ya mtandao ndani ya nchi

Januari Februari Machi Jumla

Ndani ya mtandao 6,535,684,819 5,750,635,692 6,207,008,109 18,493,328,620

Nje ya mtandao 5,648,022,853 5,038,572,955 5,783,714,056 16,470,309,864

Jumla 12,183,707,672 10,789,208,647 11,990,722,165 34,963,638,484

9
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Jedwali 1.3.1 linaonesha takriban dakika bilioni 35 zilitumika katika robo mwaka iliyoishia Machi 2024
ikilinganishwa na dakika bilioni 39 katika robo mwaka iliyoishia Disemba 2023. Hata hivyo, idadi ya dakika
ndani ya mtandao ilikuwa kubwa zaidi ikilinganishwa na nje ya mtandao kitaifa katika robo mwaka inayoishia
Machi 2024.

1.3.1.1 Mgawanyo wa dakika ndani na nje ya mtandao nchini

Mgawanyo wa dakika ndani na nje ya mtandao nchini zinaoneshwa kwenye Chati 1.3.1.1a.

Mgawanyo wa idadi ya dakika ndani na nje ya mtandao


Chati 1.3.1.1a Mgawanyo wakwa
kitaifa dakika ndani
robo na njeMachi
mwaka ya mtandao
2024 nchini kwa robo mwaka
inayoishia Machi 2024

53% 47%

Ndani
Nje ya ya mtandao Ndani Nje
mtandao ya mtandao
ya mtandao

Chati 1.3.1.1a inaonesha kuwa dakika nyingi za sauti nchini zilitumika kwenye simu za ndani ya mtandao
(53%) kuliko simu za nje ya mtandao (47%). Takwimu zinaonesha kuwa watu walipendelea kupiga simu
ndani ya mtandao mmoja.

Mgawanyo wa dakika ndani na nje ya mtandao nchini kwa kila mtoa huduma umeoneshwa kwenye Chati
1.3.1.1b na 1.3.1.1c. Airtel imeongoza kwa kuwa na idadi kubwa ya dakika za ndani na nje ya mtandao nchini.

Chati 1.3.1.1b Mgawanyo wa dakika ndani Chati 1.3.1.1c Mgawanyo wa dakika nje ya
ya mtandao kwa kila mtoa huduma mtandao kwa kila mtoa huduma

32.05% 25.93%
30.43%
23.51%
TTCL
0.20%
0.71%

6.17%
15.54%
27.39%
38.07%

Airtel Halotel Tigo Vodacom TTCL Airtel Halotel Tigo TTCL


Vodacom

13 10
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

1.3.1.2 Idadi ya dakika ndani ya nchi kwa miaka mitano iliyopita


Idadi ya dakika ndani na nje ya mtandao nchini katika kipindi cha miaka mitano iliyopita imekuwa ikiongezeka
kwa wastani wa 9% na 61%, mtawalia, kwa kila mwaka kuanzia 2019 hadi 2023. Idadi ya dakika nchini
inaoneshwa katika Jedwali 1.3.1.2.

Jedwali 1.3.1.2 Idadi ya dakika ndani ya nchi kwa miaka mitano iliyopita

2019 2020 2021 2022 2023

Ndani ya mtandao 55,812,036,633 54,561,254,851 51,673,651,476 62,678,814,642 77,770,241,513

Nje ya mtandao 11,570,993,820 27,084,539,242 43,194,917,029 60,064,367,493 67,100,445,506

Jumla 67,383,030,453 81,645,794,093 94,868,568,505 122,743,182,135 144,870,687,019

Jedwali 1.3.1.2 linaonesha kuwa idadi ya dakika ndani ya mtandao ni kubwa ikilinganishwa na idadi ya
dakika nje ya mtandao nchini. Hata hivyo, tofauti ya dakika hizo imeendelea kupungua kutokana na watoa
huduma kutumia karibu viwango sawa vya bei za kupiga simu.

1.3.2 Idadi ya dakika nje Idadi


ya nchiya dakika nje ya nchi
Idadi ya dakika kwenda na kutoka nje ya nchi imeoneshwa hapo chini.

Kwenda nje ya nchi Kutoka nje ya nchi

Milioni Milioni Milioni Milioni

67.9 141.9 25.8 54.6


Robo ya pili Robo ya tatu Robo ya pili Robo ya tatu
2023/2024 2023/2024 2023/2024 2023/2024

108.9% Badiliko 111.7%

Kielelezo kinaonesha ongezeko la idadi ya dakika kwenda na kutoka nje ya nchi katika robo mwaka inayoishia
Machi 2024. Idadi ya dakika kwenda nje ya nchi iliongezeka kwa 108.9%. Kwa upande mwingine, kulikuwa na
ongezeko la 111.7% kwa idadi ya dakika kutoka nje ya nchi. Vilevile, takwimu zinaonesha kulikuwa na idadi
kubwa ya dakika kwenda nje ya nchi ikilinganishwa na zilizotoka nje ya nchi.

Jumla ya dakika kwenda na kutoka Afrika Mashariki na nchi nyingine za kimataifa kwa robo mwaka
inayoishia Machi 2024 imeoneshwa katika Jedwali 1.3.2.

Jedwali 1.3.2 Idadi ya dakika kwenda na kutoka EA na RoW


Januari Februari Machi Jumla

Kwenda EA 21,495,560 20,947,202 23,400,532 65,843,294

Kutoka EA 7,791,220 7,750,630 8,716,133 24,257,983

Kwenda RoW 24,262,620 24,276,455 27,534,254 76,073,329

Kutoka RoW 9,644,000 9,688,903 11,008,992 30,341,895

11
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Jedwali 1.3.2 linaonesha kulikuwa na dakika nyingi zaidi kwenda na kutoka EA na RoW katika mwezi Machi
2024 ikilinganishwa na miezi mingine ya robo inayoishia Machi 2024.

1.3.2.1 Mgawanyo wa dakika kwenda na kutoka EA


Mgawanyo wa dakika kwenda na kutoka EA umeoneshwa kwenye Chati 1.3.2.1.

Asilimia ya idadi ya dakika za simu za sauti


Chati 1.3.2.1 Mgawanyo wa dakikakwenda/kutoka
kwenda na kutokaEA
EA

27%

73%

Kwenda EA
Kutoka EA Kutoka
Kwenda EA EA

Chati 1.3.2.1 inaonesha kuwa dakika kwenda EA ni mara 2.7 ya dakika kutoka EA.

1.3.2.2 Mgawanyo wa dakika kwenda na kutoka RoW


Mgawanyo wa dakika kwenda na kutoka RoW umeoneshwa kwenye Chati 1.3.2.2.
Asilimia ya dakika za simu za sauti
Chati 1.3.2.2 Mgawanyo wa dakikakwenda/kutoka
kwenda na kutokaRoW
RoW

28.5%

71.5%

Kwenda RoW
Kwenda RoW KutokaKutoka
RoW RoW

1.3.2.3 Idadi ya dakika kwenda na kutoka EA na RoW kwa miaka mitano iliyopita
Mwenendo wa idadi ya dakika kwenda na kutoka EA na RoW umeoneshwa katika Jedwali 1.3.2.3.

Jedwali 1.3.2.3 Idadi ya dakika kwenda na kutoka EA na RoW kwa miaka mitano iliyopita

2019 2020 2021 2022 2023

Kwenda EA 14,252,483 9,738,521 9,097,165 8,927,113 95,473,684

Kutoka EA 21,989,062 15,406,649 15,853,362 13,594,473 34,994,641

Kwenda RoW 43,297,997 38,014,133 24,856,947 26,034,131 19,510,999

Kutoka RoW 45,100,536 45,172,263 49,885,142 33,374,619 23,681,940

12
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Kama inavyooneshwa katika Jedwali 1.3.2.3, idadi kubwa ya dakika zinakuja kutoka EA na RoW kuliko kwenda
katika maeneo hayo isipokuwa mwaka 2023. Aidha, dakika za kwenda na kutoka EA na RoW zimekuwa
zikipungua, isipokuwa mwaka 2023.

1.4 Takwimu za SMS


1.4.1 Idadi za SMS ndani ya nchi
Idadi ya SMS ndani ya nchi kwa robo mwaka iliyoishia Disemba 2023 na Machi 2024 imeoneshwa hapo
chini.

Robo mwaka Ndani ya mtandao Nje ya mtandao Jumla

Oktoba - Disemba 2023 Bilioni 20.89 Bilioni 30.00 Bilioni 50.89

Januari - Machi 2024 Bilioni 20.85 Bilioni 29.60 Bilioni 50.45

Badiliko -0.2% -1.4% -1%

Kielelezo kinaonesha kupungua kwa idadi ya SMS katika robo inayoishia Machi 2024 kwa 0.2% kwa SMS
zinazotumwa ndani ya mtandao na 1.4% kwa SMS zinazotumwa kutoka mtandao mmoja kwenda mitandao
mingine. Kwa ujumla, idadi ya SMS ilipungua kwa 1%.

Idadi ya SMS kwa robo mwaka inayoishia Machi 2024 imeainishwa kwenye Jedwali 1.4.1.

Jedwali 1.4.1 Idadi ya SMS ndani ya nchi


Januari Februari Machi Jumla

Ndani ya mtandao 7,069,335,305 6,623,336,781 7,160,099,615 20,852,771,701

Nje ya mtandao 10,025,740,365 9,405,462,797 10,125,745,722 29,556,948,884

Jumla 17,095,075,670 16,028,799,578 17,285,845,337 50,409,720,585

Jedwali 1.4.1 linaonesha mabadiliko ya idadi ya SMS ndani na nje ya mtandao katika kipindi husika. Mwezi
Machi 2024 ulikuwa na idadi kubwa ya SMS ikilinganishwa na Januari na Februari ya mwaka huo.

Kwa kipindi chote, mgawanyo wa SMS nje ya mtandao ulikuwa mkubwa (59%) kuliko ndani ya mtandao
(41%). Hii inaonesha kuwa katika kipindi hicho, SMS nyingi zilitumwa kwenda nje ya mtandao. Mgawanyo
wa SMS ndani na nje ya mtandao imeoneshwa kwenye Chati 1.4.1.
Asilimia ya meseji za ndani na nje ya mtandao
Chati 1.4.1 Mgawanyo wa SMS ndani na nje ya mtandao

41% 59%

Ndani ya mtandao Nje ya mtandao


Nje ya mtandao Ndani ya mtandao

13
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

1.4.2 Idadi ya SMS za ndani ya nchi kwa miaka mitano iliyopita


Idadi ya SMS za ndani ya nchi kwa miaka mitano iliyopita imeoneshwa kwenye Jedwali 1.4.2.

Jedwali 1.4.2 Idadi ya SMS za ndani ya nchi kwa miaka mitano iliyopita

2019 2020 2021 2022 2023

Ndani ya mtandao 53,787,444,093 61,971,569,487 58,875,779,663 65,358,270,089 84,818,793,761

Nje ya mtandao 51,650,529,287 71,072,186,913 78,200,512,436 88,154,239,625 121,727,776,013

Jumla 105,437,973,380 133,043,756,400 137,076,292,099 153,512,509,714 206,546,569,774

1.4.3 Idadi ya SMS kutoka na kwenda EA na RoW


Idadi ya SMS kutoka na kwenda EA na RoW imeoneshwa katika Jedwali 1.4.3.

Jedwali 1.4.3 Idadi ya SMS kutoka na kwenda EA na RoW

Januari Februari Machi Jumla

Kwenda EA 159,937 147,966 164,746 472,649

Kutoka EA 3,064,792 2,550,442 18,426,606 24,041,840

Kwenda RoW 586,081 517,273 547,765 1,651,119

Kutoka RoW 440,764,926 424,367,497 490,999,293 1,356,131,716

Jedwali 1.4.3 linaonesha idadi kubwa ya SMS ilipokelewa kutoka RoW kuliko zilizotumwa RoW. Aidha, idadi
kubwa ya SMS ilipokelewa kutoka EA na RoW kwa mwezi Machi 2024 kuliko miezi mingine katika kipindi
husika. Uwiano wa SMS zilizotumwa na kupokelewa umeoneshwa kwenye Chati 1.4.3a na 1.4.3b.

Chati 1.4.3a Mgawanyo wa SMS Kwenda Chati 1.4.3b Mgawanyo wa SMS


Chati na
1.4.3a Mgawanyo
kutoka EA Mgawanyo
na asilimia za SMS kwa asilimia
Kwenda za SMS
na kutoka RoWkwenda/kutoka RoW
kwenda/kutoka EA
0.1%
1.9%

98.1% 99.9%

Kwenda EA Kutoka EA Kwenda RoW Kutoka RoW

14
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

1.4.4 Idadi ya SMS kwenda na kutoka EA na RoW kwa miaka mitano iliyopita

Idadi ya SMS kwenda na kutoka EA na RoW kwa miaka mitano iliyopita imeoneshwa katika Jedwali 1.4.4.

Jedwali 1.4.4 Idadi ya SMS kwenda na kutoka EA na RoW kwa miaka mitano iliyopita

2019 2020 2021 2022 2023

Kwenda EA 3,850,602 1,235,692 1,425,624 1,700,525 2,233,288

Kutoka EA 48,376,608 50,880,982 89,717,530 58,344,672 37,592,410

Kwenda RoW 6,834,308 2,718,443 3,191,041 3,574,956 5,448,764

Kutoka RoW 3,201,524,787 3,935,379,714 4,599,468,894 4,664,200,079 5,562,047,440

1.5 Vifaa vya mawasiliano vinavyotumia laini ya simu


Vifaa vya masiliano vinavyotumia laini ya simu ndiyo kichocheo kikubwa katika kukuza matumizi ya
huduma za mawasiliano ya simu/TEHAMA nchini. Idadi ya vifaa vilivyounganishwa kwenye mitandao ya
simu imeoneshwa kwenye Jedwali 1.5.

Jedwali 1.5 Vifaa vya mawasiliano vinavyotumia laini ya simu


Aina ya kifaa Idadi ya Vifaa Upenyaji

Simu za rununu (Feature phones) 52,825,801 85.56%

Simu janja (Smartphones) 20,118,846 32.59%

Handheld 1,653,551 2.68%

Modem 607,912 0.98%

Portable (including PDA) 64,552 0.10%

Tablet 412,094 0.67%

Module 56,484 0.09%

WLAN Router 130,434 0.21%

Dongle 105,119 0.17%

IoT Device 115,396 0.19%

Vehicle 17,382 0.03%

Connected Computer 12,602 0.02%

Wearable 7,780 0.01%

Device for the Automatic Processing of Data (APD) 2,253 0.0036%

Kufikia Machi 2024, asilimia ya simu janja (smartphones) kwa idadi ya watu imeongezeka hadi 32.59%
kutoka 32.13% iliyorekodiwa mwishoni mwa Disemba 2023. Aidha, asilimia ya simu za rununu (feature
phones) kwa idadi ya watu imepungua kutoka 85.62% mwishoni mwa Disemba 2023 hadi 85.56% Machi
2024. Asilimia za vifaa vingine kwa idadi ya watu zimeoneshwa kwenye Jedwali 1.5.

15
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

1.6 Idadi ya mitambo ya kurushia mawimbi ya simu (Base Transceiver Stations - BTS)
ki-mkoa
Jedwali 1.6 linaonesha idadi ya BTS katika mikoa mbalimbali ya Tanzania, likionesha kiwango cha usimikaji
wa mitambo ya 2G, 3G, 4G na 5G hadi Machi 2024.

Jedwali 1.6 Idadi ya BTS ki-mkoa


Mkoa Idadi ya BTS

2G 3G 4G 5G

Tanzania Bara

Arusha 648 618 596 22


Dar-es-salaam 2256 2428 2400 457
Dodoma 620 544 533 28
Geita 364 341 308 5
Iringa 369 293 262 2
Kagera 471 420 370 1
Katavi 145 116 105 0
Kigoma 458 389 348 3
Kilimanjaro 513 497 477 6
Lindi 299 217 218 0
Manyara 301 241 229 0
Mara 381 339 318 3
Mbeya 546 500 426 15
Morogoro 626 560 530 5
Mtwara 387 322 295 0
Mwanza 708 672 644 20
Njombe 294 222 196 2
Pwani 429 398 383 5
Rukwa 270 183 149 0
Ruvuma 416 281 234 1
Shinyanga 338 314 274 5
Simiyu 261 215 183 1
Singida 308 266 249 1
Songwe 230 183 136 11
Tabora 490 431 367 2
Tanga 590 521 497 1

Zanzibar

Kaskazini Pemba 62 61 56 0
Kaskazini Unguja 79 81 78 2
Kusini Pemba 57 57 55 1
Kusini Unguja 114 114 113 2
Mjini Magharibi 175 202 196 37

Jumla 13205 12026 11225 638

16
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Jedwali 1.6 linaonesha kuenea kwa kiasi kikubwa kwa teknolojia ya 2G na 3G, ikiwa na BTS 13,205 na 12,026,
mtawalia. Japokuwa teknolojia ya 4G haijaenea kama 2G na 3G, idadi ya BTS za 4G zimefika 11,225. Aidha,
BTS za 5G zimefika 638. BTS hizo zimeenea zaidi katika maeneo ya mijini kama vile Dar es Salaam na Mjini
Magharibi. Hata hivyo, Dar es Salaam inaongoza kwa kuwa na idadi kubwa ya BTS za teknolojia zote (2G, 3G,
4G na 5G), na kuifanya kuwa kitovu cha mawasiliano nchini.

17
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

2. Takwimu za Pesa Mtandao


Sehemu hii inawasilisha takwimu za huduma za pesa mtandao zinazotolewa na watoa huduma wa mitandao
ya simu (Mobile Network Operators - MNOs) kulingana na usajili (idadi ya akaunti za pesa mtandao) na
miamala.

2.1 Usajili wa pesa mtandao


Takwimu za usajili wa pesa mtandao zinaonesha idadi ya akaunti za pesa mtandao ambazo zimetumika
angalau mara moja katika kipindi cha miezi mitatu iliyopita. Idadi ya akaunti za pesa mtandao ziliongezeka
Usajili
kutoka akaunti milioni 52.9 katika robo wailiyoishia
mwaka pesa mtandao
Disemba 2023 hadi milioni 53.0 Machi 2024.

40 Sh Sh
0.2%
20
Milioni Milioni

52.9 53.0
0
Disemba 2023Sales ($) Machi 2024

Jedwali 2.1 Idadi ya akaunti za pesa mtandao

Januari Februari Machi

Airtel Money 11,021,284 10,843,285 10,800,078

Halo Pesa 4,046,592 4,016,975 4,089,423

Tigo Pesa 16,323,194 16,534,017 16,472,408

T-Pesa 1,377,483 1,385,213 1,394,278

M-Pesa 20,205,147 20,233,895 20,233,904

Jumla 52,973,700 53,013,385 52,990,091

Jedwali 2.1 linaonesha kuwa akaunti za pesa mtandao ziliongezeka kwa wastani wa asilimia 0.02 kwa mwezi
katika robo mwaka iliyoishia Machi 2024. Mgawanyo wa akaunti za pesa mtandao umeoneshwa kwenye
Chati 2.1.
Mgawanyo wa asilimia za usajili wa Pesa Mtandao
Chati 2.1 Mgawanyo wa akaunti za pesa mtandao
3%

8%
M-Pesa
89%
Zaidi ya
ya usajili wa Pesa
Tigo Pesa Mtandao umetawaliwa
20% 38% na M-Pesa, Tigo Pesa
Sh Airtel Money na Airtel money
Halo Pesa
T-Pesa

31%

18
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Chati 2.1 inaonesha kuwa soko la pesa mtandao lina ushindani, na M-Pesa iliongoza kwa kuwa na 38% ya
usajili.

2.2 Idadi ya usajili na miamala ya pesa mtandao


Jedwali 2.2a linaonesha idadi ya usajili na miamala ya pesa mtandao kwa robo mwaka inayoishia Machi
2024.
Jedwali 2.2a Idadi ya usajili na miamala ya pesa mtandao kwa robo mwaka inayoishia
Machi 2024
Mwezi Idadi ya usajili Idadi ya miamala Wastani

Januari 52,973,700 460,624,628 9

Februari 53,013,385 436,769,835 8

Machi 52,990,091 473,163,645 9

Kama inavyooneshwa katika Jedwali 2.2a, idadi ya miamala ya pesa mtandao kwa robo inayoishia Machi
2024 imekuwa ikiongezeka kwa wastani wa 1.58% kwa mwezi. Pia, miamala ya pesa mtandao ilipungua
kutoka 549,529,470 katika robo inayoishia Disemba 2023 hadi 473,163,645 kwa robo inayoishia Machi 2024.

Table 2.2b Idadi ya usajili na miamala ya pesa mitandao kwa miaka mitano iliyopita

Mwaka Idadi ya usajili Idadi ya miamala Wastani

2019 25,864,318 3,021,142,958 117

2020 32,268,630 3,412,210,062 106

2021 35,285,767 3,752,084,894 106

2022 40,953,496 4,195,899,414 102

2023 52,875,129 5,273,086,154 100

Miamala ya pesa mtandao kwa miaka mitano iliyopita, kama inavyooneshwa kwenye Jedwali 2.2b,
iliongezeka kutoka bilioni 3 mwaka 2019 hadi bilioni 5.3, sawa na 19% ya ukuaji kwa kila mwaka. Katika
kipindi hicho, wastani wa miamala kwa kila mteja ulipungua kutoka miamala 117 mwaka 2019 hadi 100
mwaka 2023.

19
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

3. Takwimu za huduma ya
Intaneti
3.1 Laini za Intaneti
Idadi ya laini za Intaneti inatokana na laini ambazo zimetumia huduma ya Intaneti angalau mara moja
katika kipindi cha miezi mitatu iliyopita, bila kujali teknolojia iliyotumika (FTTX, 2G - GPRS na EDGE, 3G, 4G,
au 5G).

Idadi ya laini za Intaneti iliongezeka kutoka milioni 35.9 kwa robo mwaka iliyoishia Disemba 2023 hadi
milioni 36.8 kwa robo mwaka iliyoishia Machi 2024 kama inavyooneshwa hapo chini.

Disemba 2023 Machi 2024

Milioni 35.9 Milioni 36.8 2.5%


Jedwali 3.1a Idadi ya laini za Intaneti kwa kila mwezi katika robo mwaka inayoishia Machi
2024
Mwezi Mobile Wireless Fixed Wireless Fixed Wired Jumla

Januari 36,145,670 8,614 57,275 36,211,559

Februari 35,727,226 9,079 61,277 35,797,582

Machi 36,687,794 27,563 56,255 36,771,612

Jedwali 3.1b Idadi ya laini za Intaneti kwa teknolojia katika robo mwaka inayoishia Machi
2024
Teknolojia Usajili

2G 12,256,233

Intaneti ya kasi kwa huduma ya simu 24,431,561

Faiba Nyumbani (FTTH) 49,163

Faiba Ofisini (FTTO) 5,126

Intaneti ya kasi kwa huduma ya simu (zingine) 29,529

Jumla 36,771,612

Jedwali 3.1b linaonesha kuwa Intaneti ya simu ndiyo njia maarufu zaidi ya kupata Intaneti, ikiwa na laini
24,431,561. Teknolojia ya 2G bado ina matumizi makubwa, ikiwa na laini 12,256,233. Teknolojia za Faiba
Nyumbani (Fiber to the Home - FTTH) na Faiba Ofisini (Fiber to the Office - FTTO) zina idadi ndogo ya laini
49,163 na 5,126, mtawalia.

Idadi ya laini za Intaneti kwa miaka mitano iliyopita imeoneshwa kwenye Chati 3.1.

20
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Chati 3.1 Idadi ya laini zinazotumia huduma ya Intaneti kwa miaka mitano iliyopita

9.8%
Wastani wa kiwango
cha ukuaji katika usajili
wa huduma ya intaneti
kwa kipindi cha miaka
mitano iliyopita.

Chati 3.1 inaonesha wastani wa ongezeko la kila mwaka la 9.8% la idadi ya laini zinazotumia huduma ya
Intaneti kwa kipindi cha miaka mitano iliyopita. Laini zinazotumia Intaneti ziliongezeka kutoka milioni 25.8
mwaka 2019 hadi milioni 35.9 mwaka 2023.

3.2 Matumizi ya huduma ya Intaneti kwa mwezi


Matumizi ya mwezi ya huduma ya Intaneti huhesabiwa kama kiasi cha data (katika Petabytes) iliyotumiwa
Matumizi
katika kipindi hicho. (Kumbuka ya1 Petabyte
kwamba huduma yaMegabytes).
= 1000³ intaneti kwa mwezi

299 335
Petabytes
Disemba 2023
Petabytes
Machi 2024
12%

Jedwali 3.2 Kiasi cha data kilichotumika katika robo mwaka iliyoishia Machi 2024

Januari Februari Machi

Petabytes 107 91 137

MBs kwa kila usajili 2,966 2,538 3,714

Jedwali 3.2 linaonesha kuwa kila mteja alitumia wastani wa MB 3,714 kwa mwezi Machi, ambayo ni ya juu
kuliko Januari na Februari 2024.

3.3 Uwezo wa kuunganisha huduma ya Intaneti (Internet link capacity)


Uwezo wa kuunganisha huduma ya Intaneti kwenda nje na kuja ndani ya nchi unasaidia matumizi ya
Intaneti ndani na nje ya nchi. Jedwali 3.3 linaonesha kuwa nchi ina uwezo wa 3,644.81 Gbps kwa ajili ya
uunganishaji wa huduma ya Intaneti.

21
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Jedwali 3.3 Uwezo wa kuunganisha huduma ya Intaneti

Uwezo unaotoka (Gbps) Uwezo unaoingia (Gbps)

Jumla ya uwezo unaomilikiwa 5,100 5,100

Uwezo unaotumika (activated) 1455.19 1455.19

Uwezo unaopatikana kwa uwezeshaji mpya 3,644.81 3,644.81

3.4 Usimikaji na ubora wa kasi ya huduma ya Intaneti


Uwekezaji katika miundombinu ya mawasiliano umeongeza kasi na usambaaji wa Intaneti ya kasi
(broadband), kama inavyooneshwa kwenye Jedwali 3.4.

Jedwali 3.4 Usambaaji na kasi ya huduma ya Intaneti kufikia Machi 2024


5 Kiashiria Aina Disemba 2023 Machi 2024

3G 86% 88%
Asilimia ya watu
waliofikiwa na Intaneti ya 4G 79% 80%
kasi (3G, 4G au zaidi)

5G - 13%

3G 70% 72%
Asilimia ya eneo
lilofikiwa na Intaneti ya kasi 4G 63% 64%
(3G, 4G au zaidi)
5G - 1%

Kasi ya Kasi ya Kasi ya Kasi ya


Kiashiria cha Ubora wa kupakia kupakua kupakia kupakua
huduma ya Intaneti: Mbps Mbps Mbps Mbps
Wastani wa kasi ya kupakua Intaneti ya kasi kwa
na kupakia (katika Mbit/s) huduma ya simu
(Mobile 6.14 11.03 11.1 11.4
broadband)
Intaneti ya kasi
isiyohamishika 32.9 34.11 35.1 42.1
(Fixed broadband)

Jedwali 3.4, linaonesha kupanuka kwa wigo wa 3G, 4G na 5G kufikia 88%, 80% na 13% ya watu nchini,
mtawalia. Pia, asilimia ya eneo lilofikiwa na Intaneti ya kasi 3G, 4G na 5G ni 72%, 64% na 1%, mtawalia.

22
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

3.5 Takwimu za Vikoa


Jumla ya idadi ya vikoa vilivyosajiliwa iliongezeka kutoka 29,006 mwishoni mwa Disemba 2023 hadi 29,968
mwishoni mwa Machi 2024, kama inavyooneshwa kwenye Jedwali 3.5.

Jedwali 3.5 Idadi ya vikoa

Kikoa Disemba 2023 Machi 2024

co.tz 22,913 23,600

or.tz 2,458 2,541

ac.tz 1,028 1,083

go.tz 883 890

.tz 1,424 1,549

sc.tz 236 243

ne.tz 34 35

me.tz 10 8

info.tz 4 3

hotel.tz 3 3

Mobi.tz 5 5

tv.tz 4 5

mil.tz 4 3

Jumla 29,006 29,968

23
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

4. Takwimu za Huduma za
Utangazaji
Sehemu hii inawasilisha takwimu za usajili wa huduma za televisheni kwa njia ya mitambo iliyosimikwa
ardhini (DTT), satilaiti (DTH) na kwa njia ya waya (Cable TV) pamoja na asilimia ya watu waliofikiwa na
huduma za utangazaji.

4.1 Visimbuzi vinavyotumika


Idadi ya visimbuzi vinavyotumika kupata huduma za utangazaji za televisheni vimeongezeka kwa 2.5%
kutoka milioni 3.7 Disemba 2023 hadi milioni 3.8 kwa kipindi cha robo ya tatu inayoishia Machi 2024.

Robo ya mwaka inayoishia Robo ya mwaka inayoishia


Disemba 2023 Machi 2024

Milioni 3.7 Milioni 3.8 2.5%


Jedwali 4.1 linaonesha kuwa Star Media ina idadi kubwa ya visimbuzi vya DTT ikilinganishwa na watoa
huduma wengine, ikifuatiwa na Azam. Hata hivyo, Azam ina idadi kubwa ya usajili wa visimbuzi vya DTH
kuliko watoa huduma wengine, ikifuatiwa na Star Media. Kwa ujumla idadi ya visimbuzi vya DTH ni vingi
ikilinganishwa na visimbuzi vya DTT.

Jedwali 4.1 Idadi ya visimbuzi vinavyotumika kwa kila mtoa huduma


Visimbuzi vya Visimbuzi vya Jumla ya visimbuzi
Mtoa huduma
DTT DTH vilivyosajiliwa

Agape Associates Ltd 2,023 1,978 4,001

Azam 238,202 1,039,561 1,277,763

BTL 17,392 0 17,392

Continental 38,020 30,842 68,862

MULTICHOICE 0 238,467 238,467

Star Media 1,506,342 614,249 2,120,591


ZUKU 0 25,094 25,094

Jumla 1,801,979 1,950,191 3,752,170

4.2 Mabadilliko ya idadi ya visimbuzi kwa robo mwaka


Kuanzia robo mwaka inayoishia Disemba 2023 hadi robo mwaka inayoishia Machi 2024, Azam imeonesha
ongezeko kubwa, kwa kuwa na visimbuzi vipya 142,284, hili ni ongezeko kubwa zaidi ikilinganishwa na
watoa huduma wengine katika robo mwaka zote zilizopita.

Vilevile, idadi ya visimbuzi vinavyotumika kwa Multichoice (DStv), Star Media na Zuku imepungua. Hakukuwa
na badiliko kwa visimbuzi vya Agape na BTL kwa kipindi husika. Mabadiliko hayo yameoneshwa katika
Chati 4.2.

27 24
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Chati 4.2 Mabadiliko ya robo mwaka ya idadi ya Visimbuzi


kwa kila mtoa huduma
Chati 4.2 Mabadilliko ya idadi ya visimbuzi kwa robo mwaka kwa kila mtoa huduma

Agape Associates Ltd 0

Azam 142,284

BTL 0

CONTINENTAL 58

MULTICHOICE -6,882
90,194
Idadi ya visimbuzi
vilivyoongezeka kwa
robo mwaka
Star Media -38,204 iliyoishia Machi
2024
ZUKU -7, 062

JUMLA
TOTAL 90, 194

-25000 0 25000 50000 75000 100000 125000 15…


Ramani 4.2 inaonesha idadi ya visimbuzi vinavyotumika ki-mkoa. Dar es Salaam imeshika nafasi ya kwanza
Change
(1,429,580), Arusha ya pili (296,075), Mwanza ya tatu (294,551), Mbeya ni ya nne (233,311) na mikoa mingine
ni kama ilivyooneshwa kwenye ramani. Mikoa ya Tanzania Bara yenye idadi ndogo zaidi ya visimbuzi
vinavyotumika ni Songwe (1,514) ikifuatiwa na Simiyu (13,830).

Ramani 4.2 Idadi ya visimbuzi4.2


Ramani vinavyotumika
Namba yaki-mkoa
Ving'amuzi ki-mkoa
Mwanza
294,551

Mara
78,669
Kagera Shinyanga
83,476 Arusha 67,359
Simiyu
Geita 13,830 296,075 Kilimanjaro
153,787
42,069

Kigoma
49,909 Manyara
Tabora 25,470
Kaskazini Pemba 2,902
63,284 Tanga
Kusini Pemba 3,102
108,782
Singida
Dodoma Kaskazini Unguja 315
46,362
Katavi Kusini Unguja 1,653
169,543
19,246 Morogoro Mjini Magharibi 110,063
150,111 Dar es Salaam1,429,580
Iringa
Pwani
Mbeya 75,428
Rukwa 61,627
233,311
20,293
Songwe
Njombe Lindi
25,084
Ufunguo 1,514
27,167
0-100,000
Ruvuma
100,001 - 1,000,000 59,115 Mtwara
38,493
1,000,001 - 10,000,000

25
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

4.3 Idadi ya visimbuzi vilivyotumika kwa miaka mitano iliyopita


Idadi ya visimbuzi kwa njia ya antena na dishi kwa miaka mitano iliyopita imeoneshwa kwenye Chati 4.3.

Chati 4.3 Idadi ya visimbuzi


Idadi yavilivyotumika kwa miaka
ving'amuzi kwa miaka mitano
mitanoiliyopita
iliyopita

1,880,636
1,781,340
1,702,877
1,667,465
1,613,031

1,577,315
1,472,317
1,432,398

1,341,686
1,092,891

2019 2020 2021 2022 2023

DTT DTH

Kuna ongezeko la visimbuzi kwa njia ya antena na dishi kama ilivyooneshwa kwenye Chati 4.3, ambapo
mwaka 2023 kulikuwa na idadi kubwa ya visimbuzi vilivyotumika.

4.4 Usajili wa Televisheni kwa njia ya waya (Cable TV)


Idadi ya usajili wa televisheni kwa njia ya waya umepungua kwa 3% kutoka 16,223 kwa robo ya mwaka
iliyoishia Disemba 2023 na kufikia 15,781 katika kipindi cha robo ya mwaka iliyoishia Machi 2024 kama
inavyooneshwa hapo chini.
Idadi ya usajili katika Televisheni kwa njia ya waya

Disemba 2023 Usajili 16,223

Machi 2024 Usajili 15,781


-3%

Idadi ya usajili wa televisheni kwa njia ya waya ki-mkoa katika kipindi husika umeoneshwa kwenye Chati
4.4.

29 26
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Chati 4.4 Chati 4.4


Usajili wa Usajilikwa
televisheni wanjia
Cable TV
ya waya Tanzania,
kwa Machi
robo ya mwaka 2024
iliyoishia Machi 2024

Shinyanga 3,450

Mwanza 1,875

Tabora 1,290

Dar es Salaam 1,268

Dodoma 940

Geita 923

Singida 680

50%
Nusu ya idadi ya usajili
wa televisheni kwa njia
Mara 670 ya waya unapatikana
Shinyanga, Mwanza,
Songwe 598 Tabora na Dar es
Salaam
Arusha 590

Kagera 585

Simiyu 507

Manyara 407

Rukwa 353

Njombe 281

Mbeya 275

Ruvuma 268

Tanga 240

Kigoma 200

Iringa 196

Katavi 185

0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500


Kwa mikoa yote Tanzania Bara, Shinyanga inaongoza
Subs kwa kuwa na televisheni kwa njia ya waya (3,450),
ikifuatiwa na Mwanza (1,875), Tabora (1,290) na Dar es Salaam (1,268). Mikoa yenye idadi ndogo ya
televisheni kwa njia ya waya ni Kigoma (200), ikifuatiwa na Iringa (196) na ya mwisho ni Katavi (185).

27
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

4.5 Idadi ya televisheni kwa njia ya waya kwa miaka mitano iliyopita
Idadi ya televisheni kwa njia ya waya iliongezeka kati ya 2020 na 2022. Aidha, idadi hiyo ilipungua mwaka
2023 kama inavyooneshwa kwenye Jedwali 4.5. Kupungua kwa usajili wa televisheni kwa njia ya waya kwa
mwaka 2023 kumechangiwa na kuongezeka kwa usambaaji wa televisheni kwa njia ya antena na dishi.

Jedwali 4.5 Idadi ya televisheni kwa njia ya waya kwa kipindi cha miaka mitano iliyopita
2019 2020 2021 2022 2023

Usajili 15,245 14,350 19,739 22,295 16,223

4.6 Ueneaji wa huduma za utangazaji


Takwimu zinaonesha kuna utofauti mkubwa wa ueneaji kati ya teknolojia ya utangazaji kwa njia ya antena,
dishi na redio kama inavyoonekana kwenye Jedwali 4.6. Huduma za utangazaji kwa njia ya dishi zilienea kwa
100% kijiografia na kwa idadi ya watu, kama ilivyooneshwa hapo chini.

Jedwali 4.6 Ueneaji wa huduma za utangazaji kwa kipindi cha Machi 2024
Kiashiria Machi 2024

% ya watu waliofikiwa na DTT 56%

% ya watu waliofikiwa na DTH 100%

% ya watu waliofikiwa na redio za FM 75.85%

% ya eneo lililofikiwa na DTT 32%

% ya eneo lililofikiwa na DTH 100%

% ya eneo lililofikiwa na redio za FM 55.14%

31 28
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

5. Takwimu za Huduma
za Posta na Usafirishaji
(Courier)
Sehemu hii inawasilisha takwimu za wateja wa posta na huduma za usafirishaji, bidhaa za Posta zilizotumwa
na kupokelewa, kama vile barua, vifurushi na vipeto, kwenda na kutoka ndani ya nchi, Afrika Mashariki (EA)
na mataifa mengine (RoW).

5.1 Usajili wa vipokezi vya posta


Shirika la Posta Tanzania (TPC) linatoa huduma za msingi za posta za masanduku na mifuko binafsi ya
barua kwa watu binafsi na kampuni. Katika mwezi Januari na Februari 2024, hapakuwa na mabadiliko
katika idadi ya masanduku na mifuko ya binafsi ya barua kama inavyooneshwa kwenye Jedwali 5.1.

Jedwali 5.1 Masanduku na mifuko binafsi ya barua


Masanduku ya Mifuko binafsi ya
Mwezi Jumla
barua barua
Januari 158,183 10,000 168,183

Februari 158,183 10,000 168,183

Machi 316,182 10,069 326,251

5.2 Wateja wa huduma ya usafirishaji wa vifurushi/vipeto


Idadi ya wateja wa huduma ya usafirishaji kwa kipindi husika umeoneshwa kwenye Jedwali 5.2.
Jedwali 5.2 Idadi ya wateja wa huduma ya usafirishaji wa vifurushi/vipeto
Jumla
Mwezi Kampuni/Taasisi Wateja binafsi
52,815
Januari 33,170 19,645
50,355
Februari 32,005 18,350
64,900
Machi 30,748 34,152

Jedwali 5.2 linaonesha idadi ya Kampuni/Taasisi zinazotumia huduma ya usafirishaji kwa mwezi Januari na
Februari 2024 ilikua kubwa kuliko wateja binafsi.

5.3 Bidhaa za Posta zilizotumwa ndani ya nchi


Idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa ndani ya nchi imeongezeka kwa 38% kutoka 953,151 kwa mwezi
Oktoba hadi Disemba 2023 na kufikia 1,314,596 kwa mwezi Januari hadi Machi 2024 kama inavyooneshwa
hapo chini.
Okt - Dis 2023 Jan - Mac 2024 Badiliko

TPC 811,032 1,239,506 53%

Watoa huduma za usafirishaji 142,119 75,090 -47%

Jumla 953,151 1,314,596 38%

Idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa katika kipindi husika imeoneshwa kwenye Jedwali 5.3. Takwimu
zinaonesha barua zilitumwa zaidi katika kipindi cha robo mwaka iliyoishia Machi 2024, ikifuatiwa na nyaraka
(documents). Mizigo (cargo) imetumwa kwa idadi ndogo zaidi katika kipindi husika.

29
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Jedwali 5.3 Idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa ndani ya nchi kwa robo mwaka iliyoishia
Machi 2024
Mwezi Barua Vifurushi Vipeto Nyaraka Mizigo Jumla

Januari 284,630 47,612 1,448 46,158 838 380,686


Februari 396,328 12,321 1,495 41,140 596 451,880
Machi 420,272 8,184 1,239 52,121 214 482,030

Jumla 1,101,230 68,117 4,182 139,419 1,648 1,314,596

Mgawanyo wa idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa na TPC na watoa huduma wengine wa huduma za
usafirishaji ndani ya nchi umeoneshwa katika Chati 5.3. TPC ana idadi kubwa zaidi (94.3%) ya bidhaa za
Posta zilizotumwa ndani ya nchi.
Chati 5.3 Mgawanyo wa asilimia za vitu vilivyotumwa ndani ya nchi
Chati 5.3 Mgawanyo wa idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa ndani ya nchi

5.7%

94.3%

Wasafirishaji vifurushi/vipeto TPC

5.4 Bidhaa za Posta zilizotumwa nje ya nchi


Idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa nje ya nchi kupitia TPC na watoa huduma wengine wa huduma ya
usafirishaji imepungua kwa 66%, kutoka 322,432 kwa kipindi cha Oktoba hadi Disemba 2023 na kufikia
bidhaa za Posta 110,852 kwa kipindi cha Januari hadi Machi 2024 kama ilivyooneshwa hapo chini.

Okt - Dis 2023 Jan - Mac 2024 Badiliko

TPC 280,275 88,174 -69%

Watoa huduma ya usafirishaji 42,157 22,678 -46%

Jumla 322,432 110,852 -66%

Kielelezo hapo juu kinaonesha kuwa idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa nje ya nchi kupitia TPC ilipungua
kwa kiasi kikubwa (69%) ikilinganishwa na bidhaa za Posta zilizotumwa kupitia watoa huduma wengine wa
usafirishaji.

Jedwali 5.4 linaonesha idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa nje ya nchi. Takwimu zinaonesha kuwa barua
zimetumwa zaidi nje ya nchi katika robo ya mwaka iliyoishia Machi 2024, ikifuatiwa na nyaraka na vifurushi.

33 30
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Jedali 5.4 Idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa nje ya nchi

Mwezi Barua Vifurushi Vipeto Nyaraka Mizigo Jumla

Januari 22,464 3,485 859 3,205 141 30,154

Februari 23,352 3,411 878 3,120 153 30,914

Machi 38,661 3,780 79 7,095 169 49,784

Jumla 84,477 10,676 1,816 13,420 463 110,852

5.5 Bidhaa za Posta zilizopokelewa kutoka ndani ya nchi


Idadi ya bidhaa za Posta zilizopokelewa kupitia TPC na watoa huduma wengine wa usafirishaji ilikuwa
1,003,352. Aidha, bidhaa za Posta 311,244 zilizotumwa ndani ya nchi hazikupokelewa.

Jedwali 5.5 Idadi ya bidhaa za Posta zilizopokelewa ndani ya nchi kwa robo ya mwaka
iliyoishia Machi 2024

Mwezi Barua Vifurushi Vipeto Nyaraka Mizigo Jumla

Januari 352,827 11,309 1,604 40,234 724 406,698

Februari 112,518 30,014 13,154 43,270 704 199,660

Machi 326,767 11,826 1,576 56,247 578 396,994

Jumla 792,112 53,149 16,334 139,751 2,006 1,003,352

5.6 Idadi ya bidhaa za Posta zilizopokelewa kutoka nje ya nchi


Kielelezo hapo chini kinaonesha kuwa idadi ya bidhaa za Posta zilizopokelewa kutoka nje ya nchi imepungua
kwa 4% kutoka bidhaa za Posta 262,983 kwa kipindi cha mwezi Oktoba hadi Disemba 2023 kufikia bidhaa za
Posta 251,680 kwa kipindi cha mwezi Januari hadi Machi 2024.

Okt - Dis 2023 Jan - Mac 2024 Badiliko

TPC 143,840 237,715 65%

Watoa huduma ya usafirishaji 118,143 13,965 -88%

Jumla 261,983 251,680 -4%

Idadi ya bidhaa za Posta zilizopokelewa kutoka nje ya nchi imeoneshwa kwenye Jedwali 5.6. Barua kutoka
nje ya nchi zimepokelewa zaidi katika robo ya mwaka iliyoishia Machi 2024, wakati mizigo kutoka nje ya nchi
ilipokelewa kwa kiwango kidogo zaidi katika kipindi husika.

Jedwali 5.6 Idadi ya bidhaa za Posta zilizopokelewa kutoka nje ya nchi kwa robo ya mwaka
iliyoishia Machi 2024

Mwezi Barua Vifurushi Vipeto Nyaraka Mizigo Jumla

Januari 56,507 3,061 5,793 1,621 137 67,119

Februari 66,439 3,071 6,172 2,454 186 78,322

Machi 95,401 2,302 4,419 3722 395 106,239

Jumla 218,347 8,434 16,384 7,797 718 251,680

31
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Mgawanyo wa idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa na zilizopokelewa umeoneshwa katika Chati 5.6. Chati
inaonesha kuwa Tanzania inatuma bidhaa za Posta chache zaidi nje ya nchi (31%) kuliko inavyopokea kutoka
nje ya nchi (69%).
Mgawanyo wa bidhaa za Posta zilizotumwa nje ya nchi na
Chati 5.6 Mgawanyo wakupokelewa
bidhaa za Posta zilizotumwa
kutoka nje yanje ya nchi na kupokelewa kutoka nje
nchi
ya nchi

31%

69%

Bidhaa za Posta zilizotumwa nje ya nchi


Bidhaa za Posta zilizopokelewa kutoka nje ya nchi

5.7 Idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa ndani na nje ya nchi kwa miaka mitano
iliyopita

Idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa kwa miaka mitano iliyopita imeoneshwa kwenye Chati 5.7.

Idadiyaya
Chati 5.7 Idadi bidhaa
bidhaa za zilizotumwa
za Posta Posta zilizototumwa
ndani na nje ya ndani na
nchi kwa nje mitano
miaka
iliyopita nchi kwa kipindi cha miaka mitano iliyopita

9,280,229

00000

00000
4,024,371

2,873,312 2,745,674
2,371,970
00000 2,123,212

1,116,069 937,124 979,625


564,528

0
2019 2020 2021 2022 2023

Bidhaa za Posta zilizotumwa ndani ya nchi Bidhaa za Posta zilizotumwa nje ya nchi

Chati 5.7 inaonesha kuwa bidhaa za Posta nyingi zaidi zilitumwa ndani ya nchi kuliko nje ya nchi. Aidha, idadi
ya bidhaa za Posta zilizotumwa kwa ujumla imekuwa ikishuka.

35 32
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

5.8 Idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa nje ya nchi na kupokelewa kutoka nje ya
nchi kwa miaka mitano iliyopita

Idadi ya bidhaa za Posta zilizotumwa nje ya nchi imepungua kutoka bidhaa za Posta 2,873,312 kwa 2019
na kufikia bidhaa za Posta 493,053 kwa 2023 kama inavyooneshwa kwenye Chati 5.8. Vilevile idadi ya
bidhaa za Posta zilizopokelewa kutoka nje ya nchi ilipungua.
Bidhaa za Posta zilizotumwa nje ya nchi na vilizopokelewa
kutoka
Chati 5.8 Idadi ya nje yazanchi
bidhaa Postakwa kipindi
zilizotumwa njecha miaka
ya nchi mitano iliyopita
na zilizopokelewa kutoka nje ya
nchi kwa miaka mitano iliyopita

7,999,942
00000

00000

00000
2,873,312

00000
1,116,069 937,124 979,625
564,528 493,053
326,826 219,453 164,312
0
2019 2020 2021 2022 2023

Bidhaa za Posta zilizotumwa nje ya nchi Bidhaa za Posta zilizopokelewa kutoka nje ya nchi

33
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

6. Takwimu za Ubora wa
Huduma na Majaribio ya
Ulaghai/uhalifu Mtandaoni
6.1 Ubora wa huduma (QoS)
Ufuatao ni muhtasari wa matokeo ya ubora wa huduma (Quality of Service - QoS) wa mitandao ya simu
nchini, kuanzia Januari hadi Machi 2024. Vipimo vilifanyika kwa kuzingatia vigezo vya QoS na mbinu za
vipimo vilivyoainishwa katika Kanuni za Mawasiliano ya Kielektroniki na Posta (Ubora wa Huduma), 2018.

6.1.1 Upatikanaji wa mtandao


Upatikanaji wa mtandao ni kiashiria kinachoonesha upatikanaji wa mtandao wa simu wakati watumiaji
wanataka kutumia huduma za mtandao wa huo. Lengo ni kufikia zaidi ya 99% (>99%).

Airtel walifikia lengo katika maeneo yote kumi na tatu ya huduma yaliyopimwa. Halotel na Tigo walifikia
lengo katika maeneo kumi na mbili kati ya maeneo kumi na tatu ya huduma yaliyopimwa. Vodacom walifikia
lengo katika maeneo kumi na moja kati ya kumi na tatu yaliyopimwa na TTCL walifikia lengo katika maeneo
Upatikanaji wa mtandao (lengo > 99%)
tisa, kama inavyooneshwa kwenye Chati 6.1.1.

100

80

60

40

20

0
Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chati 6.1.1. Upatikanaji wa Mtandao (%) (Lengo ni zaidi ya 99%)

6.1.2 Simu zilizoshindwa kuunganishwa


Simu zilizoshindwa kuunganishwa hupimwa kwa asilimia ya simu ambazo hazikuweza kuunganishwa baada
ya kupiga kwa sababu za kiufundi. Lengo ni chini ya 2% (<2%).

Airtel na Vodacom walifikia lengo katika maeneo yote kumi na tatu. Halotel walifikia lengo katika maeneo
kumi na mbili, Tigo walifikia lengo katika maeneo kumi na TTCL alifikia lengo katika maeneo mawili kama
inavyooneshwa kwenye Chati 6.1.2.

37 34
ISO 9001: 2015 CERTIFIED
Simu zilizoshindwa kuunganishwa (lengo < 2%)

25

20

15

10

0
Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chati 6.1.2 Simu zilizoshindwa kuunganishwa

6.1.3 Simu zilizokatika


Simu zilizokatika hupimwa kwa asilimia ya simu zinazokatika kwa sababu za kiufundi kabla ya wahusika
kumaliza mazungumzo yao na mmoja wao kukata simu (simu zilizokatwa). Lengo ni chini ya 2% (<2%).

Airtel, Vodacom, Halotel na Tigo walifikia lengo katika maeneo yote kumi na tatu ya huduma zilizopimwa,
Simu zilizokatika
wakati TTCL walifikia lengo katika maeneo kumi na moja,(lengo < 2%)
kama inavyooneshwa kwenye Chati 6.1.3.

2.5

1.5

0.5

0
Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chati 6.1.3. Matokeo ya Simu zilizokatika

6.1.4 Upatikanaji wa huduma ya 2G


Upatikanaji wa huduma ya 2G huonesha jinsi maeneo yaliyofikiwa na huduma hiyo na watoa huduma wa
mtandao wa simu. Wateja hawawezi kupata huduma za mtandao wa simu za 2G katika maeneo ambayo
hayana mtandao au yenye mtandao duni. Lengo la juu kwa teknolojia ya 2G ni -85 dBm.

35
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Airtel walifikia lengo katika maeneo nane kati ya tisa, Tigo walifikia lengo katika maeneo matano kati ya
sita, Halotel walifikia lengo katika maeneo kumi na moja kati ya kumi na tatu, Vodacom walifikia lengo
maeneo nane kati ya kumi na moja, na TTCL walifikia lengo maeneo nane kati ya kumi na mawili ya kama
Upatikanaji
inavyooneshwa Chati 6.1.4. wa huduma ya 2G (lengo > -85dBm)

2G

-20

-40

-60

-80

Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chati 6.1.4. Matokeo linganishi kwenye upatikanaji wa huduma ya 2G

6.1.5 Upatikanaji wa huduma ya 3G


Upatikanaji wa huduma ya 3G huonesha jinsi maeneo yaliyofikiwa na huduma hiyo na watoa huduma wa
mtandao wa simu. Wateja hawawezi kupata huduma za mtandao wa simu za 3G katika maeneo ambayo
hayana mtandao au yenye mtandao duni. Lengo la juu kwa teknolojia ya 3G ni -85 dBm.

Halotel, Tigo na Vodacom walifikia lengo katika maeneo yote kumi na matatu ya huduma yaliyopimwa. Airtel
walifikia lengo katika maeneo kumi na moja, wakati TTCL walifikia lengo katika maeneo nane ya huduma,
Upatikanaji wa huduma ya 3G (lengo > -85dBm)
kama inavyooneshwa kwenye Chati 6.1.5.
3G

-20

-40

-60

-80

Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chati 6.1.5. Matokeo ya kulinganisha upatikanaji wa huduma ya 3G

39 36
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

6.1.6 Upatikanaji wa huduma ya 4G


Upatikanaji wa huduma ya 4G huonesha jinsi maeneo yaliyofikiwa na huduma hiyo na watoa huduma wa
mtandao wa simu. Wateja hawawezi kupata huduma za mtandao wa simu za 4G katika maeneo ambayo
hayana mtandao au yenye mtandao duni. Lengo la juu kwa teknolojia ya 4G ni -95 dBm.

Tigo walifikia lengo katika maeneo yote kumi na tatu ya huduma yaliyopimwa. Airtel walifikia lengo katika
maeneo kumi na mbili. TTCL na Vodacom walifikia lengo katika maeneo kumi na Halotel walifikia lengo
Upatikanaji
katika maeneo tisa ya wa inavyooneshwa
huduma, kama huduma ya 4G (lengoChati
kwenye > -95dBm)
6.1.6.

4G

-20

-40

-60

-80

-100

Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chart 6.1.6. Matokeo linganishi kwenye upatikanaji wa huduma ya 4G

6.1.7 Simu zilizofanikiwa


Simu zilizofanikiwa hupimwa kwa asilimia ya simu zilizokamilishwa baada ya upigaji, kwamba hazikuzuiwa
au kukatika. Lengo ni sawa na au zaidi ya 95% (=>95%).

Airtel na Vodacom walifikisha lengo katika maeneo yote kumi na tatu ya huduma yaliyopimwa. Tigo
walifikisha lengo katika maeneo kumi na moja, Halotel walifikisha katika maeneo kumi na mbili, na TTCL
Simu zilizofanikiwa (lengo > 95%)
walifikisha lengo katika maeneo manne, kama inavyooneshwa kwenye Chati 6.1.7.

100

80

60

40

20

0
Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chati 6.1.7. Matokeo ya kulinganisha simu zilizofanikiwa

37
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

6.1.8 Simu kuhamishika


Simu kuhamishika hupimwa kwa jinsi simu za sauti zinavyohamishwa kutoka mnara mmoja wa mawasiliano
hadi mwingine bila kukatika pale mtumiaji anapotoka eneo moja kwenda jingine. Lengo ni sawa na au zaidi
ya 98% (=>98%).

Airtel, Halotel na Vodacom walifikia lengo katika maeneo yote kumi na tatu ya huduma zilizopimwa, Tigo
walifikia lengo katika maeneoSimu
kumi kuhamishika
na mbili, TTCL walifikia
(lengolengo katika maeneo kumi, kama inavyooneshwa
> 98%)
kwenye Chati 6.1.8.

100

80

60

40

20

0
Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chati 6.1.8. Matokeo ya kulinganisha simu kuhamishika

6.1.9 Ubora wa Sauti


Ubora wa Sauti ni kipimo cha utambuzi wa ubora wa sauti wakati wa mazungumzo ya simu. Kiwango cha
alama ya ubora wa sauti ni kati ya 1 hadi 5, huku 1 ikiwa duni na 5 ikiwa ni ubora mzuri wa sauti. Lengo ni
wastani wa sampuli zote za vipimo vya ubora wa sauti kuwa zaidi ya 3.5.

Watoa huduma wote walifikisha lengo katika maeneo yote yaliyopimwa kama inavyooneshwa kwenye Chati
Ubora wa sauti (lengo > 3.5)
6.1.9

0
Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chati 6.1.9. Matokeo ya kulinganisha kwenye Ubora wa Sauti.

41 38
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

6.1.10 Kasi ya kupakua data


Kasi ya kupakua data ni kipimo cha kasi ya uhamishaji data kwenye mtandao. Hupima jinsi data
inavyohamishwa haraka kutoka kwa itifaki (protocol) ya uhamishaji faili (File Transfer Protocol - FTP) hadi
kwa kifaa cha mawasiliano ya simu. Lengo ni wastani kuwa sawa au zaidi ya 4000 Kbps.

Vodacom, Tigo, na Halotel walifikia lengo katika maeneo yote kumi na tatu ya huduma zilizopimwa, na Airtel
Kasi ya kupakua data (lengo > 4,000 Kbps)
na TTCL walifikia lengo katika maeneo kumi na mbili, kama inavyooneshwa kwenye Chati 6.1.10.

35000

30000

25000

20000

15000

10000

5000

0
Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chati 6.1.10. Matokeo linganishi kwenye kasi ya kupakua data

6.1.11 Muda wa kupata huduma ya data


Muda wa kupata huduma ya data hupimwa kwa muda ambao kifaa cha mtumiaji huchukua kutuma ombi
na kupokea jibu kutoka kwenye seva. Lengo ni wastani kuwa chini ya 400ms (=<400ms).

Airtel, Halotel, Tigo na Vodacom walifikia lengo katika maeneo yote kumi na tatu ya huduma zilizopimwa,
TTCL walifikia lengo katika maeneo tisa ya huduma, kama inavyooneshwa kwenye Chati 6.1.11.
Muda wa kupata huduma ya data (lengo < 400ms)

600

500

400

300

200

100

0
Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chati 6.1.11. Matokeo linganishi muda wa kupata huduma ya data

39
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

6.1.12 Simu kushindwa kusoma mtandao


Simu kushindwa kusoma mtandao hupimwa kwa asilimia ambayo simu ya mkononi inaposhindwa
kuunganishwa kwenye mtandao ikiwa imewashwa. Lengo ni chini ya 2% (<2%).

Halotel na Airtel walifikia lengo katika maeneo yote kumi na tatu yaliyopimwa. Tigo alifikia lengo katika
maeneo kumi na mbili, Vodacom alifikia lengo katika maeneo matano, na TTCL alifikia lengo katika eneo
Simu kushindwa kusoma mtandao (lengo < 2%)
moja kama inavyooneshwa kwenye Chati 6.1.12.

60

50

40

30

20

10

0
Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chati 6.1.12. Matokeo ya kulinganisha simu kushindwa kusoma mtandao

6.1.13 Muda wa simu kusoma mtandao


Muda wa simu kusoma mtandao ni muda ambao simu ya mkononi inachukua kuunganishwa kwenye
mtandao ikiwa imewashwa. Lengo ni chini ya sekunde 5 (<5s).

Watoa huduma wote walifikia lengo katika maeneo yote kumi na tatu yaliyopimwa, kama inavyooneshwa
kwenye Chati 6.1.13.
Muda wa simu kusoma mtandao (lengo < sekunde 5)

0
Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chart 6.1.13. Matokeo ya kulinganisha muda wa simu kusoma mtandao.

43 40
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

6.1.14 Muda wa kuanzisha simu


Muda wa kuanzisha simu hupimwa kwa muda ambao simu inachukua kuunganishwa baada ya kupiga.
Lengo ni chini ya sekunde 10 (<10s).
Watoa huduma woteMuda
walifikia
walengo katika maeneo
kuanzisha simu yote kumi
(lengo < na tatu yaliyopimwa,
sekunde 10) kama inavyooneshwa
kwenye Chati 6.1.14.
10

0
Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom

ARUSHA DODOMA IRINGA LINDI MARA MTWARA MWANZA NJOMBE PEMBA RUVUMA SIMIYU TANGA UNGUJA

Chart 6.1.14. Matokeo ya kulinganisha muda wa kuanzisha simu

Matokeo ya upimaji wa ubora wa huduma za simu na Intaneti kwa kipindi cha Januari hadi Machi 2024
yanaonesha kuwa Airtel ilikuwa na 97.2%, Halotel 94.9%, Tigo 94.8%, Vodacom 91.5%, na TTCL 70.1%, kama
ilivyooneshwa kwenye Jedwali 6.1.

Jedwali 6.1 Matokeo ya ubora wa huduma za simu na Intaneti kwa robo mwaka zinazoishia
Disemba 2023 na Machi 2024

Mtoa huduma Disemba 2023 Machi 2024 % Badiliko

Airtel 95.1% 97.2% 2%

Vodacom 96.9% 91.5% -6%

Tigo 98.6% 94.8% -4%

Halotel 90.2% 94.9% 5%

TTCL 67.0% 70.1% 5%

Wastani wa Sekta 89.6% 89.7% 1%

Kwa kulinganisha vipindi hivyo, Jedwali 6.1 linaonesha kuwa watoa huduma watatu wameboresha huduma
zao katika robo mwaka inayoishia Machi 2024 huku ubora wa huduma ukishuka kwa watoa huduma wawili.
Aidha, wastani wa ubora wa huduma za simu na Intaneti kwenye sekta umepanda kwa asilimia moja (1%).

6.2 Majaribio ya ulaghai/uhalifu mtandaoni


Jedwali hapo chini linaonesha majaribio ya ulaghai kwa kila mtoa huduma kwa robo ya mwaka inayoishia
Disemba 2023 na Machi 2024. Tigo ilikuwa na idadi ya majaribio mengi zaidi ya watoa huduma wengine.

Robo mwaka inayoishia Airtel Halotel Tigo TTCL Vodacom Jumla

Disemba 2023 6,580 616 8,163 2,704 2,876 20,939


Machi 2024 5,120 148 6,011 2,304 3,735 17,318
Badiliko -21% -76% -26% -15% 30% -17%

41
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Takwimu zinaonesha kuwa majaribio ya ulaghai yamepungua kwa watoa huduma wote kwa angalau 15%
isipokuwa Vodacom ambaye yameongezeka kwa 30% kutoka majaribio 2,876 katika robo mwaka inayoishia
Disemba hadi majaribio 3,735 katika robo inayoishia Machi 2024.

Chati 6.2a inaonesha majaribio ya ulaghai ki-mkoa. Mikoa ya Rukwa na Morogoro ndiyo inayoongoza, ikiwa
na zaidi ya theluthi moja ya majaribio yote ya ulaghai nchini. Mbeya, Dar es Salaam na Tabora zinafuata kwa
majaribio ya ulaghai kwa zaidi ya 1% hadi 10%.

Mikoa mingine ya Kaskazini Pemba, Kusini Unguja na Kusini Pemba ina idadi ndogo ya majaribio. Kila mkoa
ulirekodi 0.01%.
Chati 6.2a Majaribio ya ulaghai/uhalifu wa kimtandao ki-mkoa
Chati 6.2a Idadi majaribio ya ulaghai ki-mkoa kwa robo mwaka inayoishia Machi 2024

Rukwa 6,861
Morogoro 6,126
Mbeya 1,625
Dar es salaam 757
Tabora 462

Mwanza 186

Arusha 144

Songwe 143

Katavi 116
Kilimanjaro 99 Rukwa na Morogoro ni
Dodoma 93 mikoa inayoongoza kwa
kuwa na zaidi ya robo
Kagera 84 tatu ya majaribio hayo.
Pwani 65
Iringa 59
Tanga 56
Ruvuma 51
Shinyanga 51
Singida 38
Kigoma 33
Mjini Magharibi 33 0.01% Mikoa mingine kama
Kaskazini Pemba, Kusini
Geita 31 Unguja na Kusini Pemba ina
Mara 26 idadi ndogo ya majaribio ya
udanganyifu.
Njombe 23
Simiyu 23
Manyara 21
Lindi 19
Mtwara 12
Kaskazini Unguja 3
Kaskazini Pemba 2
Kusini Unguja 2
Kusini Pemba 1

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000


45 42
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Mgawanyo wa asilimia ya majaribio ya ulaghai mtandaoni kwa kila mtoa huduma iliyooneshwa katika Chati
6.2b.

Chati 6.2b Mgawanyo wa asilimia ya majaribio ya ulaghai mtandaoni kwa kila mtoa huduma

43
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

7. Idadi ya Leseni na Vyeti


7.1 Leseni
Mawasiliano ya simu na na Intaneti

Aina ya leseni Namba


Disemba 2023 Machi 2024
Network Facilities Licences 36 35

Network Services Licences 17 14

Application Services Licences 146 135

Aircraft Stations 163 171

Amateur Stations 18 18

Fixed VSAT Terminals 47 45

Mobile VSAT Terminals 2 2

Satellite Ground Earth Stations 1 1

Ship Stations 45 47

HF Radio Stations 22 21

VHF- UHF Radio Repeaters 2 2

VHF - UHF Radio Station with Pair of Frequency 122 119

VHF - UHF Radio Station with Single Frequency 202 200

Numbering 533 536

Utangazaji

Aina ya leseni Namba


Disemba2023 Machi 2024
National Content Television (FTA) Licences 17 16

District Content Television (FTA) Licences 20 24

National Content Radio Licences 13 14

Regional Content Radio Licences 32 31

District Content Radio Licences 165 169

Community Radios 11 17

Community Televisions - -

National Content Televisions by Subscription 10 16

District Content Televisions by Subscription 2 9

National Content (support services) 3 3

Online Content Aggregators 3 3

Weblogs (Blogs) 60 67

Online Radios 6 7

Online Televisions 220 231

Cable Televisions 56 60

47 44
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Posta na watoa huduma ya usafirishaji

Aina ya leseni Namba


Disemba 2023 Machi 2024
International Courier 6 6

East Africa Courier 1 1

Intercity Transporters 50 65

Intracity Courier 14 15

Public Postal 1 1

Domestic Courier 45 46

7.2 Vyeti
Idadi

Aina ya leseni Namba


Disemba 2023 Machi 2024
Global Maritime Distress and Safety Systems 103 132

Type Approval 2175 2281

Registration for Satellite Mobile Phones 4 12

45
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

8. Hitimisho
Hali ya mawasiliano katika robo inayoishia Machi 2024 imeonesha maendeleo makubwa kwa kuongezeka
kwa utumiaji wa huduma za mawasiliano, ikichochewa na ushindani endelevu wa bei za huduma. Moja
ya mafanikio hayo ni kuenea kwa mtandao wa simu za mkononi katika teknolojia mbalimbali, ambapo
mtandao wa 3G umeenea kwa 88% ya watu, na hivyo kuongeza upatikanaji wa huduma ya Intaneti.

Aidha, kuenea kwa mtandao wa 4G kwa 80% ya watu kumeongeza kasi na upatikanaji wa uhakika wa
huduma ya Intaneti. Wakati uo huo, 5G imeenea kwa 13% ya watu huku ikileta zama mpya ya mtandao
wa kasi ya juu ambayo ni muhimu kwa mahitaji ya Intaneti ya kasi. Mafanikio hayo yameambatana na
uboreshaji wa huduma za mawasiliano, udhibiti wa majaribio ya ulaghai na uimarishaji wa miundombinu
ili kufikia Uchumi wa kidijiti.

Kadhalika, Sekta ya utangazaji ilipata mwelekeo mzuri wa ongezeko la 2.5% la visimbuzi ikilinganishwa
na robo mwaka iliyopita. Ukuaji huo umechangiwa na kuongezeka kwa ubora wa huduma kwa wateja wa
huduma ya utangazaji. Maboresho hayo ya pamoja katika sekta ya mawasiliano ni muhimu katika kukuza
jamii iliyounganishwa na iliyowezeshwa kidijitali.

49 46
ISO 9001: 2015 CERTIFIED

Mawasiliano Towers,
20 Sam Nujoma Road,
14414 Dar es Salaam, Tanzania.
Email: dg@tcra.go.tz

@tcra_tanzania

50

You might also like