PODSTAWY AUTOMATYKI

- laboratorium

Ćwiczenie PA3

„Realizacja układów przełączających

z wykorzystaniem sterownika LOGO!”

Instrukcja laboratoryjna

Opracował : dr inŜ. Wieńczysław J. Kościelny

„Człowiek - najlepsza inwestycja”

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską
w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Warszawa 2009
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem

sterownika LOGO!
Celem ćwiczenia jest wprowadzenie w technikę sterowników programowalnych PLC.

1. WPROWADZENIE
Stosowane do automatyzacji dyskretnych procesów wytwarzania stałoprogramowe lub
programowane połączeniowo układy sterowania maszyn i urządzeń technologicznych
(obrabiarek, robotów przemysłowych, pomp, silników itp.), realizowane w technice stykowo-
przekaźnikowej, pneumatycznej lub elektronicznej, budowane są z myślą o konkretnym,
najczęściej jednym zastosowaniu. KaŜda zmiana algorytmu sterowania pociąga za sobą
konieczność zmiany przynajmniej części połączeń i podzespołów, aktualizację dokumentacji
i uruchomienie nowej struktury urządzeniowej.
Rozwój techniki układów cyfrowych, a w szczególności półprzewodnikowych pamięci pro-
gramowalnych, umoŜliwił powstanie układów programowalnych, w których algorytm stero-
wania i struktura urządzeniowa są zapisane w pamięci w postaci ciągu instrukcji (programu
sterowania), sterujących przepływem danych między poszczególnymi zespołami funkcjonal-
nymi struktury logicznej. Oprócz komputerowych układów sterowania, wykorzystujących
uniwersalne systemy komputerowe (np. komputery klasy PC), realizujących zadania zbiera-
nia, przetwarzania i sterowania zmiennych numerycznych lub analogowych, powstały układy
sterowania, w których instrukcje sterujące stanowi zespół równań logicznych opisujących
sekwencję zmian stanu załączenia maszyn i urządzeń technologicznych na podstawie:
- binarnych zmiennych informujących o stanie procesu,
- binarnych zmiennych sterujących, których zmiana wartości realizowana jest przez
operatora lub przez system sterowania nadrzędnego.
Ze względu na specyfikę działania i programowania układy te nazywane są programowal-
nymi sterownikami logicznymi (ang. Programmable Logic Controller – PLC, niem. Spei-
cherprogrammierbare Steuerungen – SPS). Pierwsze układy tego typu powstały w 1969 roku
w USA. Zapotrzebowanie na nie okazało się bardzo duŜe. Znalazły one wiele zastosowań w
praktycznie wszystkich gałęziach przemysłu, m. in. maszynowego, elektromaszynowego,
energetycznego, chemicznego, spoŜywczego, do automatyzacji budynków itp.
Do pierwszych producentów sterowników PLC bardzo szybko dołączyła liczna grupa no-
wych. Współczesna oferta rynku tych urządzeń jest bardzo bogata i obejmuje wielką ich róŜ-
norodność zarówno pod względem wielkości (liczby wejść i wyjść), moŜliwości funkcjonal-
nych jak i sposobów programowania.
2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UKŁADÓW PLC
Pomimo duŜej róŜnorodności rozwiązań układowych systemów PLC, moŜna wymienić sze-
reg wspólnych im wszystkim właściwości:
- uniwersalność – moŜliwość realizacji róŜnych algorytmów sterowania bez konieczności
zmian struktury urządzeniowej lub łączeniowej układu,
- modułowość - moŜliwość konfiguracji PLC o odpowiedniej dla danego zastosowania licz-
bie wejść i wyjść,

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

- programowalność – realizacja algorytmu sterowania jako ciągu instrukcji, zapisanych w

reprogramowalnej pamięci programu, stanowiących zestaw równań logicznych, opisują-
cych włączanie i wyłączanie procesowych urządzeń wykonawczych,
- funkcjonalność – bezpośrednie sprzęgnięcie ze sterownikiem sterowanych urządzeń wy-
konawczych przez moduły wejścia/wyjścia o szerokim zakresie poziomu i mocy sygnału
sterującego (24÷220 VAC, VDC; 0,1÷10A),
- niezawodność – uzyskiwana przez separację galwaniczną sterownik – proces, hermetyzo-
waną obudowę, niewraŜliwość na zanik zasilania dzięki wbudowanym akumulatorom oraz
dodatkowe zabezpieczenia programowe lub konstrukcyjne (np. autonomiczny programa-
tor),
- komfort obsługi – zapewniony zarówno w trakcie formułowania zadania sterowania (moŜ-
liwość symulacji i testowania pracy obiektu sterowania), tworzenia dokumentacji jak i eks-
ploatacji stanowiska technologicznego (sygnalizacja stanu sygnałów wejściowych i wyj-
ściowych).
Właściwości te decydują o przydatności układów PLC do sterowania róŜnorodnymi proce-
sami.
Klasyczny układ stałoprogramowy steruje jednym tylko procesem, zgodnie z określonym
algorytmem działania. W przypadku konieczności sterowania kilkoma niezaleŜnymi proce-
sami niezbędne są oddzielne dla kaŜdego procesu układy stałoprogramowe.
Charakterystyczną cechą sterowników PLC jest tzw. szeregowo-cykliczne przetwarzanie
programu, umoŜliwiające jednoczesne sterowanie kilkoma niezaleŜnymi procesami. Sterow-
nik cyklicznie zajmuje się „obsługą” kolejnych procesów, zgodnie z algorytmem sterowania
danego procesu, przy czym ze względu na krótki czas trwania takiego jednego cyklu, zmiany
sygnałów sterujących poszczególnymi procesami, wynikające z ich algorytmów sterowania,
pojawiają się praktycznie jak gdyby procesy te byłyby sterowane równolegle.
Charakterystyczną cechą systemów PLC jest wykorzystanie do programowania zadań stero-
wania specjalnych języków programowania. WyróŜnia się dwie podstawowe grupy takich
języków:
- języki tekstowe,
- języki graficzne.
Do grupy języków tekstowych zalicza się:
- języki list instrukcji (IL - ang. Instruction List),
- języki strukturalne (ST – ang. Structured Text).
Do grupy języków graficznych zalicza się:
- języki schematów drabinkowych (LD – ang. Ladder Diagram),
- języki schematów blokowych (FBD – ang. Function Block Diagram).
3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA STEROWNIKA LOGO!
Sterownik LOGO! to uniwersalny moduł logiczny o gabarytach 72x90x55 mm, opracowany
i produkowany przez firmę Siemens. Moduł ten zawiera:
- sterownik programowalny,
- panel obsługi (przyciski i wyświetlacz ciekłokrystaliczny),
- 6 wejść binarnych, oznaczonych jako I1, I2, I3, I4, I5, I6,

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

- 4 wyjścia binarne, oznaczone symbolami Q1, Q2, Q3, Q4,

- interfejs portu szeregowego RS232 do dołączania dodatkowych modułów pamięci pro-
gramu i połączenia z komputerem osobistym,
- bloki realizujące podstawowe funkcje logiczne oraz szereg funkcji specjalnych,
- zegar czasu rzeczywistego.
Sterownik LOGO! jest uniwersalnym urządzeniem przeznaczonym do przełączania i stero-
wania w zastosowaniach domowych i przemysłowych. Posiada gotowe bloki funkcyjne, któ-
re w prosty sposób łączy się, tworząc schemat połączeń czyli program. Moduł LOGO! umoŜ-
liwia rozwiązanie większości technicznych problemów związanych z obsługą urządzeń do-
mowych i instalacji elektrycznych (np. oświetlenia klatki schodowej czy wystawy sklepowej,
sterowania bramą, wentylacją). LOGO! znajduje równieŜ zastosowanie w wyspecjalizowa-
nych systemach obsługi cieplarni.
Układ czołowej strony LOGO! przedstawia rys. 1.

Rys. 1. Widok sterownika LOGO!

Wykorzystywana w ćwiczeniu wersja sterownika LOGO! 24R jest zasilana napięciem stałym
24V. Wejścia i wyjścia sterownika pracują równieŜ w standardzie 24V DC.
Podłączanie wejść LOGO!
Do wejść LOGO! moŜna podłączać róŜnego rodzaju dwustanowe elementy sygnałowe takie
jak: przyciski, przełączniki, czujniki, fotokomórki, wyłączniki zmierzchowe. Aby sterownik
rozpoznał zmianę logicznej wartości sygnału wejściowego, nowy stan powinien trwać przez
co najmniej
50 ms. Sposób podłączania urządzeń wejściowych przedstawia rys. 2.
Wejścia cyfrowe naleŜy podłączyć do tej samej fazy co zasilacz sterownika.

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

Rys. 2. Schemat podłączenia dwustanowych urządzeń wejściowych do wejść sterownika

LOGO!

Podłączanie wyjść LOGO!

Wyjścia LOGO! Są wykonane w technice stykowo-przekaźnikowej, co zapewnia izolację
galwaniczną obwodów zasilania urządzeń wyjściowych od obwodów wejściowych czujni-
ków dwustanowych i obwodu zasilania sterownika. Do wyjść sterownika moŜna podłączyć
większość typowych urządzeń wykonawczych takich jak elementy oświetlenia, silniki elek-
tryczne, zawory elektropneumatyczne. Przy podłączaniu tych urządzeń naleŜy wziąć pod
uwagę, Ŝe prąd pobierany z wyjść sterownika typu 24R nie powinien przekraczać 8A. Sposób
podłączenia urządzenia wykonawczego do wyjścia sterownika przedstawiono na rys. 3.

Rys. 3. Schemat podłączenia urządzenia wykonawczego do wyjścia sterownika LOGO!

4. URUCHOMIENIE STEROWNIKA
Sterownik LOGO! nie ma głównego wyłącznika zasilania; rozpoczyna pracę natychmiast po
podłączeniu do źródła zasilania. Zachowanie sterownika w odpowiedzi na podłączenie zasi-
lania zaleŜy od tego:
- czy w jego pamięci wewnętrznej znajduje się program (sterownik ma bateryjne podtrzy
manie pamięci programu),
- czy jest połączony z zewnętrzną kartą pamięci programu,
- w jakim stanie znajdował się sterownik w chwili odłączenia zasilania.
MoŜliwe zachowania się sterownika w wyniku podłączenia zasilania przedstawia poniŜsza
tablica.

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

Posługiwanie się sterownikiem LOGO! moŜe znacznie ułatwić pamiętanie o następujących

zasadach:
1. JeŜeli przed włączeniem zasilania nie ma programu ani w pamięci wewnętrznej sterow-
nika ani na przyłączonej karcie pamięci zewnętrznej, to po włączeniu zasilania na wy-
świetlaczu pojawi się komunikat „No Program” (brak programu).
2. Program znajdujący się na przyłączonej karcie pamięci zewnętrznej, z chwilą włączenia
zasilania jest automatycznie kopiowany do pamięci wewnętrznej sterownika. Tym sa-
mym program, który znajdował się w pamięci wewnętrznej przed włączeniem zasilania,
zostanie w wyniku tego skasowany.
3. JeŜeli w pamięci wewnętrznej sterownika lub w przyłączonej pamięci zewnętrznej znaj-
duje się program, to po włączeniu zasilania LOGO! wznowi pracę w trybie jaki obowią-
zywał w chwili wyłączenia zasilania.
4. Wyłączenie zasilania powoduje skasowanie stanów liczników czasu i zdarzeń, poniewaŜ
dane te są przechowywane w pamięci ulotnej, nie posiadającej bateryjnego podtrzymania
napięcia zasilania.
5. JeŜeli zanik zasilania wystąpi podczas wprowadzania programu, to wprowadzona część
programu zostaje utracona.
5. STANY PRACY STEROWNIKA LOGO!
Sterownik LOGO! moŜe znajdować się w jednym z dwóch stanów:
● STOP – stan zatrzymania wykonywania programu,
● RUN – stan wykonywania programu.
Sterownik znajduje się w stanie STOP w dwóch przypadkach:
- jeŜeli sterownik nie zawiera programu (na wyświetlaczu komunikat „No Program”),
- jeŜeli został przełączony w tryb programowania.
W stanie STOP:
6

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

- nie jest wykonywany program,

- sterownik nie reaguje na zmiany sygnałów wejściowych,
- zestyki przekaźników wyjściowych są rozwarte.
Przejście do stanu wykonywania programu następuje po wybraniu z menu głównego w pane-
lu obsługi sterownika opcji START i wciśnięciu klawisza OK. Z chwilą przejścia sterownika
do stanu RUN, na wyświetlaczu panelu pojawia się napis RUN.
W stanie RUN sterownik:
- czyta stany wejść,
- wylicza zgodnie z programem stany wyjść,
- odpowiednio zwiera lub rozwiera zestyki przekaźników wyjściowych.
W stanie RUN moŜna takŜe przeprowadzić parametryzację programu, tzn. wprowadzić war-
tości parametrów bloków programu (np. wartości opóźnień funkcji czasowych, wartości gra-
niczne liczników zdarzeń itp.). Przejście do trybu parametryzacji następuje w wyniku jedno-
czesnego naciśnięcia klawiszy ESC i OK.
Parametryzację bloków programu moŜna równieŜ przeprowadzić w stanie zatrzymania wy-
konywania programu STOP, po przełączeniu do trybu programowania.

6. PROGRAMOWANIE STEROWNIKA LOGO!

Programowanie zadania sterowania w przypadku sterownika LOGO! odbywa się metodą
syntezy schematu logicznego układu sterowania (język schematów blokowych). Program
tworzy się z wykorzystaniem szeregu symboli bramek logicznych, przerzutników i innych
bloków funkcyjnych, wybieranych z odpowiednich menu.
Podstawowymi pojęciami języka programowania sterownika LOGO! są zaciski i bloki.
Zbiór zacisków (ang. connectors) oznaczono w panelu obsługi sterownika symbolem Co.
Obejmuje on następujące symbole:
● wejść: I1, I2, I3, I4, I5, I6,
● wyjść: Q1, Q2, Q3, Q4,
● zera logicznego: lo (ang. low),
● jedynki logicznej: hi (ang. high),
● braku podłączenia: x.
Wejścia i wyjścia mogą być w stanie ‘lo’ lub ‘hi’. Stan ‘lo’ oznacza, Ŝe na wejściu (wyjściu)
nie ma napięcia; stan ‘hi’ oznacza, Ŝe jest napięcie. JeŜeli nie zamierza się wykorzystać da-
nego wejścia bloku, oznacza się je jako ‘x’.
Zbiór bloków obejmuje róŜnego rodzaju bloki funkcjonalne (tablice 1 i 2). Podzbiór bloków
realizujących podstawowe funkcje logiczne oznaczono symbolem GF (ang. general func-
tions). Podzbiór pozostałych bloków, realizujących bardziej złoŜone algorytmy pracy, zwane
funkcjami specjalnymi, oznaczono symbolem SF (ang. specjal functions).
KaŜdy blok z chwilą wstawienia go do programu jest zaopatrywany w indywidualny numer
identyfikacyjny. Numer bloku, wyświetlanego w danej chwili na wyświetlaczu, znajduje się
w prawym górnym rogu wyświetlacza. Numery identyfikacyjne wykorzystuje się do tworze-

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

nia połączeń pomiędzy blokami programu. Zbiór bloków naleŜących do programu (zaopa-
trzonych w numery identyfikacyjne) oznaczono symbolem BN (ang. block numbers).
Tabl. 1. Symbole bloków realizujących funkcje specjalne

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

Tabl. 2. Symbole bloków realizujących wybrane funkcje specjalne

Uwagi:
1. We wszystkich funkcjach wejście R ma najwyŜszy priorytet.
2. Z chwilą zaniku zasilania stan liczników zdarzeń i czasomierzy jest kasowany.
3. Zakres nastaw czasu w funkcjach z parametrem T wynosi od 0,05s do 99:59h.

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

6.1. PRZYKŁADOWY PROGRAM

Przed przystąpieniem do programowania sterownika opracowuje się algorytm realizacji za-
dania sterowania, zwykle w postaci schematu bramkowego lub przekaźnikowego, które prze-
twarza się w układ dostępnych w menu sterownika bloków.
RozwaŜmy zadanie sterowania dwustanowym elementem wykonawczym E1 (moŜe nim być
np. lampa, silnik, grzałka, cewka zaworu rozdzielającego), które moŜe być zrealizowane jako
układ stykowo-przekaźnikowy, przedstawiony na rys. 4a.

a) b)
Rys. 4. Przykładowy schemat układu stykowo-przekaźnikowego – a) i odpowiadający mu
schemat blokowy w języku programowania sterownika LOGO! – b)
ZaleŜność stanu elementu E1 od stanu elementów wejściowych S1, S2 i S3 wyraŜa równanie
logiczne
E1 = ( S1 + S 2) ⋅ S 3
Do realizacji tej zaleŜności z wykorzystaniem sterownika LOGO! niezbędne są tylko jego
dwa bloki logiczne: blok alternatywy i blok koniunkcji.
Zakładając, Ŝe sygnały elementów wejściowych S1, S2 i S3 będą wprowadzone odpowiednio
na wejścia I1, I2 i I3 sterownika oraz, Ŝe do sterowania elementem wykonawczym E1 zosta-
nie wykorzystane wyjście Q1 sterownika, schemat układu wykorzystujący symbole LOGO!
ma postać jak na rys. 4b. Schemat ten jest programem, który naleŜy wprowadzić do pamięci
sterownika w celu realizacji postawionego zadania.
Procedura wprowadzania programu do pamięci sterownika zostanie przedstawiona na przy-
kładzie jeszcze prostszego zadania sterowania.
6.2. WPROWADZANIE I EDYCJA PROGRAMU
ZałóŜmy, Ŝe sterownik nie zawiera programu; po włączeniu zasilania na wyświetlaczu poja-
wi się komunikat:
No Program
NaleŜy wówczas przełączyć LOGO! w tryb programowania, naciskając jednocześnie trzy
klawisze: ◄, ► i OK. (Konieczność wciskania trzech klawiszy zabezpiecza przed przypad-
kowym wprowadzeniem sterownika w tryb programowania.) W wyniku tego pojawi się
główne menu LOGO!:
>Program
PC/Card
Start

10

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

Pierwszym znakiem w pierwszym wierszu jest kursor „>”, przesuwany przy uŜyciu klawiszy
▲ i ▼. Aby przejść do menu programowania naleŜy kursor ustawić przy opcji Program i
wcisnąć przycisk OK. W wyniku tego pojawia się menu programowania, w którym kursor
naleŜy ustawić przy pozycji Edit Program.
>Edit Program
Clear Prg
Set Clock
Po wciśnięciu klawisza OK, sterownik prezentuje pierwsze wyjście Q1:

Wykorzystując klawisze ▲ i ▼, moŜna przywoływać inne wyjścia sterownika.

W tym stanie rozpoczyna się proces wprowadzania konkretnego programu do pamięci ste-
rownika.
Przykład
Niech zadanie sterowania dwustanowym elementem wykonawczym E1, odpowiada układowi
stykowo-przekaźnikowemu, przedstawionemu na rys. 5a.

a) b)
Rys. 5. Schemat układu stykowo-przekaźnikowego – a) i odpowiadający mu schemat bloko-
wy w języku programowania sterownika LOGO! – b)
ZaleŜność stanu elementu E1 od stanu elementów wejściowych S1i S2 wyraŜa równanie lo-
giczne
E1 = S1 + S 2
Do realizacji tej zaleŜności, w przypadku wykorzystania sterownika LOGO!, niezbędny jest
tylko jeden blok alternatywy.
Zakładając, Ŝe sygnały elementów wejściowych S1 i S2 będą wprowadzone odpowiednio na
wejścia I1 i I2 sterownika oraz, Ŝe do sterowania elementem wykonawczym E1 zostanie wy-
korzystane wyjście Q1 sterownika, do pamięci sterownika naleŜy wprowadzić program jak
na rys. 5b.
Po wybraniu wyjścia Q1, w symbolu Q1 zostało podkreślone Q. Podkreślenie to jest kurso-
rem wskazującym aktualną pozycję w programie. Kursor ten moŜna przemieszczać wykorzy-
stując klawisze ►, ◄, ▲, ▼.

11

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

Naciskając klawisz ◄, przesuwamy kursor w lewą stronę.

NaleŜy teraz wprowadzić symbol bloku alternatywy (OR) z listy GF. Aby przejść do trybu
edycji, naciskamy przycisk OK, w wyniku czego kursor pojawia się na tle migającego szare-
go prostokąta i sterownik wymienia nazwę pierwszej listy Co (zbioru zacisków).

Wciskając klawisz ▼, wybieramy listę GF (funkcje podstawowe) i wciskamy OK.

LOGO! wyświetli pierwszy blok z listy GF; jest to blok koniunkcji (AND).

Wciskając klawisze ▼ lub ▲, poszukujemy potrzebnego bloku alternatywy (OR).

Po jego ukazaniu wciskamy OK, zatwierdzając w ten sposób jego wprowadzenie do progra-
mu; pojawia się obraz z kursorem, wskazującym na potrzebę zadeklarowania sposobu wyko-
rzystania wejścia.

KaŜde wejście bloku moŜe być wykorzystane do połączenia z innym blokiem lub z wejściem
sterownika lub teŜ pozostać niewykorzystane. W tym przypadku chcemy połączyć wejście
bloku z wejściem I1 sterownika.
Wykorzystując klawisze ▼ lub ▲ poszukujemy listy Co i wybór listy potwierdzamy przyci-
skiem OK. Pojawia się pierwszy znak z listy Co – znak „x”, oznaczający, Ŝe wejście jest nie
uŜywane.

Wykorzystując klawisze ▼ lub ▲ poszukujemy wejścia I1 i zatwierdzamy wybór przyci-

skiem OK. Przy pierwszym wejściu bloku pojawia się symbol wejścia I1, a kursor przeska-
kuje do kolejnego wejścia bloku.

12

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

Postępując analogicznie naleŜy do bloku podłączyć wejście sterownika I2. Trzeciemu wej-
ściu bloku naleŜy przyporządkować znak „x”, co w tym przypadku kończy wprowadzanie
programu.
UŜywając klawiszy ►, ◄ moŜna przeglądać zawartość programu.
Po zakończeniu wprowadzania programu naleŜy wyjść z trybu programowania i przełączyć
sterownik w tryb RUN (praca). W tym celu, naciskając klawisz ESC naleŜy wrócić do menu
programowania, ponownie naciskając ESC - wrócić do menu głównego, w menu głównym
ustawić kursor „>” przy pozycji START i nacisnąć klawisz OK. W przypadku prawidłowo
sformułowanego programu sterownik podejmuje jego realizację – załącza lub wyłącza ob-
wód wyjściowy w zaleŜności od stanu sygnałów wejściowych. W trybie RUN wejścia i wyj-
ścia wysterowane w stan ‘1’ są podświetlone.
Wciśnięcie klawisza ESC w celu wyjścia z trybu programowania jest związane ze sprawdze-
niem poprawności programu. W przypadku istnienia nieprawidłowości, wciśnięcie ESC nie
powoduje przejścia do menu programowania, natomiast sterownik wskazuje nieprawidłowo-
ści programu, oznaczając je symbolem „?” oraz rodzaj nieprawidłowości, jak w poniŜszym
przykładzie.

6.3. KOREKTY PROGRAMU

Podczas wprowadzania programu moŜna powracać do poprzedniego kroku, wciskając kla-
wisz ESC.
Wprowadzanie zmiany wejścia
Aby zmienić oznaczenie wejścia naleŜy:
- naprowadzić kursor na pozycję podlegającą zmianie,
- przejść do trybu edycji i potwierdzić klawiszem OK.,
- wprowadzić nowe oznaczenie wejścia.
Kasowanie bloku
Przykład:

Aby w powyŜszym programie skasować blok B02 i połączyć bezpośrednio blok B01 z wyj-
ściem Q1, naleŜy:
- naprowadzić kursor na wejście Q1, tj. pod symbol B02 jak poniŜej,

13

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

- nacisnąć klawisz OK,

- wybrać listę BN i wcisnąć OK,
- z listy BN wybrać B01 i wcisnąć OK.
Kasowanie grupy bloków
Przykład:

Aby usunąć z powyŜszego programu bloki B01 i B02 naleŜy:

- naprowadzić kursor na wejście Q1, tj. pod symbol B02 i wcisnąć OK,
- wybrać listę Co i wcisnąć OK,
- z listy Co wybrać „x” i wcisnąć OK.
7. PRZYKŁADOWY PRZEBIEG ĆWICZENIA
1. Zapoznanie z budowa i sposobem obsługi stanowiska laboratoryjnego.
2. Zapoznanie z panelem obsługi LOGO!.
3. Praktyczna realizacja zadania opisanego w P. 6.2.
4. Zaprogramowanie układu kombinacyjnego zadanego przez prowadzącego.
5. Zaprogramowanie i realizacja układu sterowania napędami elektropneumatycznymi
wg rys. 6 a i b. W obu przypadkach tłoczysko siłownika powinno wysunąć się po
chwilowym podaniu sygnału START i po osiągnięciu skrajnego połoŜenia samo-
czynnie wycofać się. Wysuwanie tłoczyska moŜe być spowodowane sygnałem
START tylko wtedy, kiedy jest ono w pozycji wycofanej. Do wykrywania pozycji
tłoczyska wykorzystać przekaźniki stykowe lub czujniki bezdotykowe.

a) b)
Rys. 6. Rysunek do zadania 5

14

PODSTAWY AUTOMATYKI
 Ćwiczenie PA3
„Realizacja układów przełączających z wykorzystaniem
sterownika LOGO!”

8. SPRAWOZDANIE Z ĆWICZENIA
W sprawozdaniu z ćwiczenia naleŜy zamieścić zrealizowane programy sterownika.

9. LITERATURA

Podręcznik LOGO!. SIEMENS, wyd. 12/96

15

PODSTAWY AUTOMATYKI