KABANATA 1: Sa handaang nangyari sa bahay ni

Tauhan Don Santiago Delos Santos o kilala

• Don Santiago Delos Santos bilang Kapitan Tiyago. Inimbitahan

—Kilala bilang "Kapitan Tiago" niya si Tiya Isabel na kanyang

—Matulungin sa mga mahihirap pinsan, ang magkabiyak na sina Dr.

—Nabibilang sa mataas na lipunan de Espadaña

Panauhin ni Kapitan Tiyago at Donya Victorina. Ganun din ang

• Tiya Isabel kura paroko na si Padre Sibyla pati

—Pinsan ni Kapitan Tiago na rin si Padre Damaso,dalawang

• Dr. de Espadaña at Donya paisano at si Tinyente Guevarra.

Victorina Pagtitipon—Sa pagtitipon naganap

—Ang dalawang magkabiyak ay kinutya ni Padre Damaso ang

• Padre Sibyla mga Indio o ang mga pilipino at

—Ang kura paroko ng Binundok inihayag na sila ay mga mababang

—Ang namagitan at pinakalma si nilalang lamang. Ngunit gumawa ng

Padre Damaso paraan

*Padre Damaso si Padre Sibyla upang baguhin ang

—Ang kumutya sa mga Indio na mabait at hindi kanais-nais na

mabababang-uri sila salita. Ngunit siya ay kinutya ni

—Matagal na nagsilbi sa parokya Padre Damaso na huwag magsalita

ng San Diego ngunit siya ay umalis ang isang irehe

• Dalawang paisano Muntikang Kaguluhan

• Tinyente Guevarra

—Isang gwardyang sibil

Buod

Handaan
— Matapos mag salita ni Padre
Damaso, ay ipinasok ni Tinyente ang
hindi kanais-nais na paksa na
nagsasaad pinatay at pinahukay ang
bangkay ng isang marangal na lalaki
dahil ito'y pinagbintangang Irehe
sapagkat hindi ito nangumpisal.
Dahil dito ay nagalit si Padre
Damaso,sa kabutihang palad ay
namagitan si Padre Sibyla at
napuksa ang nalalapit na kaguluhan.
KABANATA 2 : "Si Crisostomo
Ibarra"
Mga tauhan
Crisostomo Ibarra
- anak ng namayapang Don Rafael
Ibarra
- nag-aral sa Europa ng pitong taon
Kapitan Tiyago
- mayamang mag-aalahas sa San
Diego
- kaibigan ni Don Rafael Ibarra
- ama ni Maria Clara
Kapitan Tinong
- isang matandang lalaki na
makapangyarihan sa kanyang
komunidad
- mayaman at mapanlamang,
naghahangad ng kapangyarihan at
kayamanan
Donya Victorina
- isang Espanyol na asawa ng
Pilipino, kilala sa kanyang pagiging
mapagmataas
- may matayog na tingin sa sarili,
nagpapakita ng pagkahilig sa
pagiging Kastila
Padre Damaso
- isang makapangyarihang prayle
sa bayan
- mapang-api, mapagmataas, at
puno ng galit
Padre Sibyla
- kaibigan at kasama ni Padre
Damaso
- katulad ni Padre Damaso sa
pagiging mapang-api at
mapagmataas
Tenyente Guevarra
- isang tenyente sa militar, kaibigan - Ipinakilala ang kanyang malalim

ni Ibarra na pagmamahal sa kanyang pamilya

- matapang at matuwid, may at ang kanilang matagal ng

hangaring tulungan si Ibarra sa kaugnayan sa bayan.

kanyang misyon Pagkakaroon ng Pagdiriwang

Don Rafael Ibarra - Binigyan-diin ang pagdaraos ng

- ama ni Crisostomo Ibarra, isang
isang malaking handaan bilang
mahusay at makabagong
pagbati sa kanyang pagbabalik at
mangangalakal
tagumpay sa pag-aaral sa Europa.
Tagpuan

- bahay ni Kapitan Tiyago KABANATA 3: ANG

- San Diego HAPUNAN
Balangkas ng nobela Mga tauhan
Pagbabalik sa San Diego •Juan Crisostomo Ibarra
- Ipapakilala ang pagbabalik ni -Pangunahing tauhan
Crisostomo Ibarra sa kanyang -Nagbahagi ng kanyang karanasan
bayan matapos ang pitong taong sa europa
pag-aaral sa Europa. •Maria Clara
Ang Pagtanggap sa Kanya -Anak ni Kapitan Tiyago
- Ipinaliwanag ang magandang •Tinyente Guevarra
pagtanggap sa kanya ng mga -Abala sa pagmamasid kay Donya
mamamayan ng San Diego, lalo na Victorina
ng kanyang mga kaibigan at •Donya Victorina
kamag-anak .Pagbisita sa Pamilya -Isa sa mga panauhin

-naabala ng Tinyente

Mga pari
•Padre Damaso -Nagtapos ang kabanata sa

-Paring Franciscano maagang pag-alis ni Ibarra, na hindi

-Nagpakita ng pagkain at
nakita si Maria Clara, at sa
binatikos si Ibarra
patuloy ng pang-alipusta ni Padre
-Padre kumpesor ni Kapitan
Damaso sa kanya.
Tiyago

•Padre Sibyla KABANATA 4: EREHE

-Kura paroko ng Binundok
AT FILIBUSTERO
Tagpuan

•Bahay ni Kapitan Tiyago

Tagpuan:
Balangkas ng Nobela

Pagsasalo-salo - Ang bayan ng San Diego

-Sa hapag-kainan, iba’t ibang kilos Mga tauhang ipinakilala:

at emosyon ang ipinakita ng mga Don Santiago de los Santos
panauhin. Si Padre Sibyla ay
(Kapitan Tiago)
masaya habang si Padre Damaso ay
- mayamang mag-aalahas sa
nagpapakita ng pagkainis, lalo na
San Diego
nang hindi niya gusto ang bahagi ng

manok na naihain sa kanya. - kaibigan ni Don Rafael

Pagbabahagi ng karanasan Ibarra

-Nagbahagi si Ibarra ng kanyang - ama ni Maria Clara
karanasan sa Europa at ang
Padre Damaso
kanyang mga pananaw, na binatikos
- isang makapangyarihang
ni Padre Damaso.
prayle sa bayan
Ang pag alis
 - mapang-api, mapagmataas, - Paggalugad ng mga isyung

at puno ng galit panlipunan at

Crisostomo Ibarra kawalang-katarungan sa bayan

- anak ng namayapang Don - Salungatan sa pagitan ng

Rafael Ibarra tradisyonal at progresibong

- nag-aral sa Europa ng pitong paniniwala

taon - nag babadya ng mga

Mga kaganapan salungatan na darating sa

- Pagdating ni Crisostomo nobela

Ibarra sa San Diego - Pag-unlad ng karakter

- Hapunan sa bahay ni - Pag-unawa sa mga

Kapitan Tiago motibasyon at katangian ni

- Pagtalakay sa mga Ibarra.

insidente ng erehe at KABANATA 5 : Isang

filibustero Butuin sa Gabing Madilim

- Pagpapakilala kay Maria

Clara, anak ni Kapitan Tiago Mga tauhan :

- Ang hindi magandang Crisostomo Ibarra

pahayag ni Padre Damaso kay - anak ng namayapang Don

Ibarra Rafael Ibarra

- Mga Tema at Simbolismo - nag-aral sa Europa ng pitong

taon
Kapitan Tiyago - Naging kahalili ni Padre

- mayamang mag-aalahas sa Damaso matapos na ito ay

San Diego alisin sa pagiging kura ng

- kaibigan ni Don Rafael Bayan ng San Diego.

Ibarra - Siya ay payat, maputla,

- ama ni Maria Clara tahimik, at mukhang sakitin.

Don Rafael Ibarra - Siya ay tuso at

- Ama ni Crisostomo Ibarra mapagpanggap.

- Don Rafael na isang kritiko Tenyente Guevarra

ng mga kasanayan ng mga - isang tenyente sa militar,

prayle ng Espanya. kaibigan ni Ibarra

Donya Victorina - matapang at matuwid, may

- isang Espanyol na asawa ng hangaring tulungan si Ibarra

Pilipino, kilala sa kanyang sa kanyang misyon

pagiging mapagmataas Don Rafael Ibarra

- may matayog na tingin sa - ama ni Crisostomo Ibarra,

sarili, nagpapakita ng isang mahusay at makabagong

pagkahilig sa pagiging Kastila mangangalakal

Padre Salvi Tagpuan

- isang Paransiskanong - bahay ni Kapitan Tiyago

prayle. - Maynila

Balangkas ng nobela
Ang pagpunta sa Maynila ni • Gulanit - punit

Ibarra • Adsum - narito po

- Pumunta ng Maynila si • Matuos - matapos

Ibarra ng araw na iyon at • Nagyakag - nagyaya

nanuluyan sa Fonda de Lala. • Namayani - nangibabaw

Ang Pagdating ni Maria • Sobresaliente - bukod tangi

Clara MGA TAUHAN

- Dumating ang nag-iisang •Basilio

anak nito na si Maria Clara, •Crisostomo Ibarra

kung kaya't sinalubong siya ng •Kapitan Tiyago

kanyang mga kaibigan, •Tiya Isabel

kababata, mga Kastila at •Sisa

paring malalapit sa ama, mga *Elias

Pilipino, Intsik, at militar. BUOD

Umalis si Basilio sa bahay ni

KABANATA 6: Si Basilio Kapitan Tiago, madaling araw

(Buod ) pa lamang. Nagtungo siya sa

MGA TALASALITAAN libingan ng mga Ibarra

• Batingaw - kampana sapagkat anibersaryo ng

• Palihim - patago pagyao ng kaniyang

• Paaninaw - palingon ina.Nag-alay siya ng isang

• Pagtatalsakan - panalangin para sa ina.

pagsasalansan
Matapos iyon ay lumisan na Dahil dito ay nagkaroon sila

rin si Basilio at bumalik na sa ng alitan at nagkaroon pa ng

Maynila. laban sa sable at baston.

Muntik nang magpatiwakal si Naging sobresaliente din siya o

Basilio noon dahil sa mga may may pinakamataas na

suliraning hinaharap. Nakita marka.

lamang siya nina Tiya Isabel Hinikayat naman siya ni Tiago

at Kapitan Tiago at kinupkop na mag-aral sa Ateneo

at pinag-aral ito sa Letran. Municipal kung saan siya

Hirap noong unang taon sa kumuha ng medisina.

eskwela si Basilio at tanging MAHAHALAGANG

“adsum” o “narito” ang PANGYAYARI

kaniyang •Pagpunta ng palihim ni

nababanggit.Nakukutya rin Basilio sa kagubatan patungo

siya dahil sa kaniyang lumang sa puntod ng kanyang yumaong

kasuotan. Gayunman, walang na ina.

nakapigil kay Basilio na •Pagalaala ni Basilio sa

mag-aral. kanyang mga naging karanasan

Nagkaroon ng guro si Basilio at pagsubok sa buhay at paano

na tinangka siyang lituhin sa siya natagpuan ni Kapitan

isang aralin. Ngunit nasagot ni Tiago.

Basilio nang ilang beses ang

tangka ng guro.
•Paglalarawan ni Basilio sa - nag-aral sa Europa ng pitong

kanyang pag-aaral sa San taon

Juan de Letran at paano siya • Maria Clara

naging matagumpay sa - Anak ni Kapitan Tiyago

pagaaral. • Kapitan Tiyago

ARAL– KABANATA 6 - mayamang mag-aalahas sa

•Wala sa katayuan sa buhay San Diego

- kaibigan ni Don Rafael

o anyo ang pagiging mahusay.
Ibarra
Sabi nga, huwag husgahan
- ama ni Maria Clara
ang aklat ayon lamang sa
• Tiya Isabel
pabalat. Minsan ang - Pinsan ni Kapitan Tiyago

kagalingan ay ikinukubli › Tagpuan

lamang at inilalabas sa • San Diego

• Bulwagan
tamang pagkakataon.
• Asotea (Sa bahay ni
KABANATA 6:
Kapitan Tiyago)
“SUYUAN SA ASOTEA”

› Mga Kaganapan
› Tauhan
• Ang magkababatang sina
• Crisostomo Ibarra
Crisostomo Ibarra at Maria
- anak ng namayapang Don
Clara ay nag-usap sa asotea
Rafael Ibarra
ukol sa kanilang pagkabata.
• Ipinakita ng dalawa ang • Umalis na si Ibarra bigla

dalawang bagay na binigay nila niyang naalala ang kanyang

sa isa't isa bago lumisan si mga yumaong magulang. Agad

Ibarra papuntang Europa. siyang nagpaalam at umuwi

• Tuyong dahon ng Sambong nang matulin.

ang kay Ibarra. Ito ay binigay › Aral

ni Maria Clara sa kanya • Sa buhay minsan ay

noong bata pa lamang sila.
kailangan magparaya at
Inilagay ito ni Maria Clara sa
isantabi ang mga ibang bagay.
ilalim ng sumbrero ni
Mayroong tamang oras na
Crisostomo Ibarra noong siya'

y may sakit. nakalaan para sa lahat ng

• Isang sulat mula kay mga hangarin.

Crisostomo naman ang

Kabanata 9: Mga Suliranin
pinanghahawakan ni Maria
Tungkol sa Bayan
Clara na ibinigay ni
MGA TAUHAN :
Crisostomo Ibarra bago siya

umalis. Maria Clara

• Binasa ni Maria Clara ang •Pinakamaganda at tanyag na

liham na iyon nang malakas. dalaga sa bayan ng San Diego.

•Siya ang kasintahan ni

Ibarra.
•Balak kunin ang kanyang mga •Pinatay ang mga kandilang

gamit sa kumbento itinulos ni Maria Clara para

Tiya Isabel kay Ibarra

•Tiya ni Maria Clara Padre Sybilia

•Pinsan ni Kapitan Tiago •Isang paring Domikano na

•Kasama ni Maria Clara lihim na sumusubaybay sa mga

Padre Damaso kilos ni Ibarra

•Isang kura ng bayan ng San •Tumungo upang ikuwento sa

Diego at ang tunay na ama ni may sakit na paring Domikano

Maria Clara ang mga nangyari

• Isang mayabang at •Balak kunin ni Maria Clara

mapagmataas na kura ang kanyang mga gamit sa

•Tumututol sa relasyon ni kumbento kasama si Tiya

Maria Clara at Ibarra Isabel nang dumating si Padre

Kapitan Tiago Damaso.

•Ang ama ni Maria Clara at •Hindi nagustuhan ng pari ang

isang mayamang tao kanilang pag-alis at agad na

•Siya ay maamo at masunurin pumunta sa bahay ni Kapitan

°Sumunod sa payo ni Padre Tiyago upang ipahayag ang

Damaso kanyang saloobin.

•Ipinagdiinan ni Padre Kabanata 10: Ang San Diego

Damaso na dapat itigil ni Padre Damaso

Maria Clara ang •Dating kura paroko ng San

pakikipag-ugnayan kay Ibarra Diego

at nagpahiwatig ng hindi •Inilipat dahil sa isang

pag-apruba sa kanilang kontrobersya na

relasyon. kinasasangkutan niya kay Don

•Sumang-ayon si Kapitan Rafael Saturnino

Tiyago at pinatay ang mga •Ama ni Don Rafael

kandilang itinulos ni Maria • Bumili ng kagubatan sa San

Clara para kay Ibarra. Diego gamit ang kaniyang

•Samantala, binisita ni Padre sariling yaman

Sybila ang isang maysakit na Don Rafael Ibarra

paring Dominikano at • Ama ni Crisostomo Ibarra

napag-usapan nila ang iba’t •Isang taong masinop at

ibang isyu sa bayan kabilang masipag

ang tungkol sa buwis at ang •Kilala sa kaniyang

paghawak ng ari-arian ng mga pagpapalago ng bayan ng San

Pilipino. Diego
•Ang San Diego ay isang bayan
sa baybayin ng lawa na
mayaman sa kabukiran at
pagsasaka.
•Ang mga mamamayan nito ay
kulang sa edukasyon at
kaalaman sa pagnenegosyo,
kaya’t madalas silang
nalalamangan ng mga dayuhang
Tsino.
•Isa sa may malaking
impluwensiya sa bayan ay ang
simbahan kung saan ang mga
mamamayan ay sunud-sunuran
sa kanilang pamumuno. Bago
mailipat si Padre Damaso sa
ibang bayan, siya ang kura
paroko sa San Diego.
•Ang bayan ay mayroon ding
alamat tungkol sa isang
matandang Kastila na bumili
ng gubat sa bayan at kalaunan
ay natagpuang patay.
•Ang anak niyang si Saturnino
ay nagsikap na ayusin ang
naiwang ari-arian at siya ang
ama ni Don Rafael, na naging
dahilan ng pag-unlad ng San
Diego mula sa pagiging mula sa
pagiging nayon.