PDF The Elements of Relativity First Edition David M Wittman Ebook Full Chapter

The elements of relativity First Edition
David M. Wittman
Visit to download the full and correct content document:
https://textbookfull.com/product/the-elements-of-relativity-first-edition-david-m-wittman
/
More products digital (pdf, epub, mobi) instant
download maybe you interests ...
General relativity a first examination Second Edition

M. Blecher
https://textbookfull.com/product/general-relativity-a-first-
examination-second-edition-m-blecher/
Special Relativity For the Enthusiastic Beginner 1 ed.

Edition David Morin
https://textbookfull.com/product/special-relativity-for-the-
enthusiastic-beginner-1-ed-edition-david-morin/
The First Six Books Of The Elements Of Euclid Oliver

Byrne
https://textbookfull.com/product/the-first-six-books-of-the-
elements-of-euclid-oliver-byrne/
IDIOT LOVE and the Elements of Intimacy: Literature,

Philosophy, and Psychoanalysis David Stromberg
https://textbookfull.com/product/idiot-love-and-the-elements-of-
intimacy-literature-philosophy-and-psychoanalysis-david-
stromberg/
Special relativity First Issued In Hardback Edition
French
https://textbookfull.com/product/special-relativity-first-issued-
in-hardback-edition-french/
The Human Elements of Psychotherapy A Nonmedical Model

of Emotional Healing 1st Edition David N. Elkins
https://textbookfull.com/product/the-human-elements-of-
psychotherapy-a-nonmedical-model-of-emotional-healing-1st-
edition-david-n-elkins/
The Future of the Philosophy of Religion M. David Eckel
https://textbookfull.com/product/the-future-of-the-philosophy-of-
religion-m-david-eckel/
The Relativity of Deviance 5th Edition John Curra
https://textbookfull.com/product/the-relativity-of-deviance-5th-
edition-john-curra/
Professional practice for architects and project

managers First Edition Chappell David M
https://textbookfull.com/product/professional-practice-for-
architects-and-project-managers-first-edition-chappell-david-m/
THE ELEMENTS OF RELATIVITY
The Elements of Relativity
David M. Wittman
University of California, Davis
1
3
Great Clarendon Street, Oxford, OX2 6DP,
United Kingdom
Oxford University Press is a department of the University of Oxford.
It furthers the University’s objective of excellence in research, scholarship,
and education by publishing worldwide. Oxford is a registered trade mark of
Oxford University Press in the UK and in certain other countries
© David M. Wittman 2018
The moral rights of the author have been asserted
Excerpt on page 28 from Slaughterhouse-five: or the Children’s Crusade,
A Duty Dance with Death (25th Anniversary) by Kurt Vonnegut,
copyright © 1968, 1969 and copyright renewed © 1996, 1997 by
Kurt Vonnegut, Jr. Used by permission of Dell Publishing, an imprint of
Random House, a division of Penguin Random House LLC.
All rights reserved.
First Edition published in 2018
Impression: 1
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in
a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, without the
prior permission in writing of Oxford University Press, or as expressly permitted
by law, by licence or under terms agreed with the appropriate reprographics
rights organization. Enquiries concerning reproduction outside the scope of the
above should be sent to the Rights Department, Oxford University Press, at the
address above
You must not circulate this work in any other form
and you must impose this same condition on any acquirer
Published in the United States of America by Oxford University Press
198 Madison Avenue, New York, NY 10016, United States of America
British Library Cataloguing in Publication Data
Data available
Library of Congress Control Number: 2017962192
ISBN 978–0–19–965863–3 (Hbk.)
ISBN 978–0–19–965864–0 (Pbk.)
DOI 10.1093/oso/9780199658633.001.0001
Printed and bound by
CPI Group (UK) Ltd, Croydon, CR0 4YY
Links to third party websites are provided by Oxford in good faith and
for information only. Oxford disclaims any responsibility for the materials
contained in any third party website referenced in this work.
To Vera, whose love and support has helped me grow so much.
Preface
Relativity is one of the triumphs of twentieth-century physics, but physics cur-

ricula tend to reserve it for advanced students. The message to students is; if
you survive everything else, you may move on to relativity. This is a missed
opportunity to engage a much larger audience of nonspecialists. Given that
many general education students are genuinely curious about relativity, and that
special relativity can be understood with remarkably little math, it is a shame
that we do not teach it more widely. Furthermore, in relativity a rich set of
interesting consequences can be deduced from just a few axioms and a lot of
disciplined thinking. This makes relativity an excellent topic for a college course
for nonspecialists! I urge my fellow faculty to offer this type of course more often—
it is rewarding for students and faculty alike.
My take on such a course is that while it should explicitly not require any
previous physics knowledge, it should offer training in disciplined thinking. (This
could potentially make it a first course for physics majors as well.) Instructors
should provide thinking tools that are accessible to beginners, while making clear
that students must be willing to put in the hard work to practice those thinking
tools; this is a college physics course, not a broad survey. While making the
subject approachable and avoiding unnecessary complications, we should pursue
a thorough understanding, avoid shrinking from difficult concepts, and require
students to apply what they learn to new situations. Such a course should follow
Einstein’s exhortation to “Make things as simple as possible, but not simpler.”
I wrote this textbook to make a course like that possible. A key question in
designing that course is: should it be limited to special relativity (where a complete
understanding is possible) or should it try to address general relativity? Knowing
that students are intensely curious about black holes and the Big Bang, I have done
my best to help them develop the relevant thinking tools there too, while relaxing
the goal of complete understanding. Instructors can therefore use this book in
various ways. If your highest priority is systematic understanding, you may wish
to proceed sequentially and slowly, leaving the last few chapters for interested
students to read on their own. If black holes are a must-do, consider skipping some
of the details of earlier chapters. (I have marked some sections with an asterisk to
indicate candidates for skipping; I also skip some mathematical details in sections
that cannot be skipped conceptually.) Similarly, while my approach is to require
a minimum of math in homework problems, there are many opportunities to use
more math if that suits your audience. If you would rather emphasize scientific
literacy and media consumption skills, there are links in those areas as well.
viii Preface
Having taught the course several times, I gradually learned how to present the
ideas to students effectively:
• Spacetime diagrams are introduced very early, in the context of Galilean

relativity. Students avoid cognitive overload by becoming familiar with
worldlines, events, and so on before they wrestle with any of the ideas of
special relativity.
• The emphasis more generally is on graphical understanding. Although
equations are necessary for rigor, beginners do better when they can see the
essentials of the situation rather than try to extract them from an equation.
• Accelerated frames are also introduced prior to special relativity, so students
are not blindsided by the twin paradox.
• General relativistic thinking tools are presented as a natural evolution of
special relativistic thinking tools, so general relativity seems less like a
separate and forbidding domain of knowledge.
• Thinking tools are presented quite explicitly as tools. This makes relativity
more accessible, but equally importantly it cultivates metacognitive skills.
Students who may think “I’m not good at this” are explicitly given the tools
to practice and become good at it.
• Thinking tools that go beyond relativity, such as symmetry, are also empha-
sized. My goal is to make these thinking tools so familiar that students may
begin to apply them outside the context of the course.
• Research shows that students benefit from revisiting topics and making
connections between different topics. I therefore allow understanding to
unfold in layers rather than attempt to force complete understanding of
a topic on a single chapter. The Einstein velocity addition law is a case
in point: Chapter 5 merely provides a mental picture to make such a law
seem intuitively possible, Chapter 6 first shows how it works graphically,
Chapter 8 provides more graphical velocity addition practice, and Chap-
ter 9 explains the law mathematically.
In summary, I believe this book enables students with no physics background

to understand relativity rather than just read a description of it, and enables more
faculty to offer general education courses on relativity. I hope you will find this
book stimulating and rewarding.
David Wittman
Davis, California
January 20, 2018
Acknowledgments
This book grew from a course I taught, so I start by thanking people related to
that course. I never would have tried teaching such a course without Will Dawson
as a teaching assistant; I knew I could trust him to do a great job developing
discussion activities, guiding students, challenging my facile explanations, and
helping me shape the course. Jeff Hutchinson performed just as ably in later
iterations of the course; he also corrected mistakes and suggested clarifications
in an initial draft of this book. I also thank the students who suffered through
initial drafts of this book. The honors students who took the course in fall 2013
deserve special mention for constructive exchanges that stimulated me to rewrite
the draft almost from scratch. Four students from that course—Shuhao David
Ke, Olga Ivanova, Dean Watson, and Adam Zufall—read a completely new draft
in fall 2014 and provided useful feedback. Adam Zufall in particular provided
specific and insightful feedback and debated some changes with me.
Outside the context of the course, Chuck Watson deserves special mention for
reading every single line of two separate drafts and providing extremely thorough
and thoughtful feedback. Chuck provided a greatly needed wake-up call that
many sections of an earlier draft were inadequate for beginners, and if the book
now makes sense to them they should thank Chuck for that. Chuck also caught
numerous typos and awkward or ambiguous passages, often suggesting better
phrasing than I came up with myself. My wife, Vera Margoniner, also read some
versions of each chapter and help me clarify the presentation of many points.
I also thank Steve Carlip for providing expert advice on a variety of points in the
later chapters. It is a cliché to write that any remaining errors are my own, but
now I know that the cliché is absolutely true. Each of these people kept me on
track at some point, but I may have veered off track through numerous revisions
since then.
I thank Adam Taylor for the handful of stylish drawings you see in this book;
the less stylish ones are my own. I also thank Vivian Ellinger for making it possible
to work with Adam.
I owe the biggest thanks to my family—Becca, Linus, and most of all Vera—
for supporting me through such a large time commitment. My parents, Linus
and Bonnie Wittman, not only raised me well but also gave freely of their time
and energy in the past few years so I would have more time to focus on the book.
Thanks, geysers!
Contents
Guide to the Reader xvii
1 A First Look at Relativity 1

1.1 Coordinates and displacement 1
1.2 Velocity 3
1.3 Galilean velocity addition law 4
1.4 Velocity is an arrow 8
1.5 Symmetry and the principle of relativity 9
Chapter summary 10
Study advice 10
Check your understanding: explanations 11
Exercises 11
Problems 12
2 Acceleration and Force 13

2.1 Acceleration 13
2.2 Acceleration, force, and mass 14
2.3 Accelerating frames and fictitious forces 16
2.4 Inertial frames 17
Chapter summary 18
Exercises 19
Problems 20
3 Galilean Relativity 22
3.1 Motion in two (or more) dimensions 22
3.2 Projectile motion 23
3.3 Principle of relativity 24
Chapter summary 25
Exercises 26
Problems 26
4 Reasoning with Frames and Spacetime Diagrams 29

4.1 The river and the hat 29
4.2 Frame-dependent versus frame-independent questions 32
xii Contents
4.3 Coordinate grids of moving frames 33

4.4 Transverse distances are always frame-independent 35
4.5 Billiards 36
4.6 Accelerated frames 38
4.7 Assumptions 40
Chapter summary 40
Exercises 41
Problems 42
5 The Speed of Light 43

5.1 Observation: the speed of light is frame-independent 43
5.2 Implication: nothing can travel faster than c 45
5.3 Implications for the velocity addition law 47
5.4 Graphical interpretation 49
5.5 Incomplete versus wrong models 51
Chapter summary 53
Further reading 53
Exercises 54
Problems 54
6 Time Skew 56
6.1 Simultaneity is frame-dependent 56
6.2 Practice with skewed grids 60
6.3 Time skew 65
6.4 Causality 67
Chapter summary 69
Further reading 70
Exercises 71
Problems 72
7 Time Dilation and Length Contraction 74

7.1 Time dilation 74
7.2 Light clocks and γ 75
7.3 Length contraction and reciprocity 80
7.4 Experimental proof 84
7.5 Time dilation with spacetime diagrams 86
7.6 Light clock along the direction of motion 88
Chapter summary 90
Further reading 90
Exercises 91
Problems 92
Contents xiii
8 Special Relativity: Putting it All Together 94

8.1 Solving problems with spacetime diagrams 94
8.2 Measuring the length of a moving object 97
8.3 Train in tunnel paradox 98
8.4 Velocity addition 100
8.5 Clocks 101
Further reading 102
Problems 102
9 Doppler Effect and Velocity Addition Law 105

9.1 Doppler effect basics 105
9.2 Doppler effect and special relativity 107
9.3 Doppler law and applications 109
9.4 Einstein velocity addition law 111
Chapter summary 113
Further reading 114
Exercises 115
Problems 115
10 The Twin Paradox 117

10.1 Alice and Bob communicate 117
10.2 What Alice observes 119
10.3 Changing frames 121
10.4 Principle of longest proper time 123
10.5 Faster-than-light speeds and time travel 126
Chapter summary 129
Exercises 130
Problems 130
11 Spacetime Geometry 132

11.1 Geometry of space 132
11.2 The spacetime metric 134
11.3 Understanding the metric 138
11.4 Spacetime geometry is hyperbolic 141
Chapter summary 143
Further reading 144
Exercises 145
Problems 145
xiv Contents
12 Energy and Momentum 147

12.1 Energy and momentum (Galilean) 147
12.2 Energy and momentum (including speeds near c) 149
12.3 Energy-momentum relation 151
12.4 E = mc2 153
12.5 Energy budget for particles with mass 158
12.6 Massless particles 159
Chapter summary 162
Further reading 162
Exercises 164
Problems 164
13 The Equivalence Principle 166

13.1 Gravity is special 166
13.2 Equivalence principle 167
13.3 Slow time 169
13.4 Gravitational redshift 171
13.5 Gravity disappears in freely falling frames 174
Chapter summary 177
Further reading 177
Exercises 177
Problems 178
14 Gravity Reframed 180

14.1 Maximizing proper time 180
14.2 Metrics and the geodesic equation 184
14.3 Graphical model 187
Chapter summary 188
Further reading 188
Exercises 189
Problems 189
15 Potential 191
15.1 Definition of potential 191
15.2 The potential traces slow time 193
15.3 Visualizing the potential 195
Chapter summary 197
Exercises 198
Problems 199
Contents xv
16 Newtonian Gravity 201

16.1 Invisible string 201
16.2 Fields and test masses 204
16.3 Newton’s law of universal gravitation 206
16.4 Gravity in and around spheres 208
16.5 Gravitational potential revisited 210
16.6 Surface gravity and compact objects 213
16.7 Tides 215
Chapter summary 217
Further reading 217
Exercises 218
Problems 219
17 Orbits 222
17.1 Circular orbits 222
17.2 Elliptical orbits 225
17.3 Symmetry of orbits 227
17.4 Slingshot maneuver 229
17.5 Dark matter versus modified gravity 230
17.6 Masses of stars 231
17.7 Extrasolar planets 232
Chapter summary 233
Further reading 234
Exercises 235
Problems 236
18 General Relativity and the Schwarzschild Metric 237

18.1 From Newton to Einstein 237
18.2 Elements of general relativity 241
18.3 The Einstein equation 245
18.4 The Schwarzschild solution 248
18.5 Curved space 250
18.6 Observable consequences of the Schwarzschild metric 254
18.7 Time versus space parts of the metric 257
Chapter summary 258
Further reading 259
Exercises 260
Problems 261
xvi Contents
19 Beyond the Schwarzschild Metric 263

19.1 General relativity in context 263
19.2 Gravitomagnetism 264
19.3 Gravitational waves 267
19.4 Gravitational lensing 270
19.5 Cosmology 273
Chapter summary 279
Further reading 279
Exercises 281
Problems 281
20 Black Holes 283

20.1 What is a black hole? 283
20.2 A closer look at the horizon 286
20.3 Black holes in nature 288
20.4 Facts and myths about black holes 292
20.5 Spinning black holes 295
Chapter summary 297
Further reading 297
Exercises 298
Problems 299
Index 302
Guide to the Reader
Teachers rarely give their students explicit instruction in how to read. The
assumption must be that they learned how to read as children, so we have nothing
to add at this point. I believe this consigns many students to ineffective study
habits; many have never thought explicitly about reading strategies. The fact is
that you should not read a book of ideas straight through like a novel. You should
be engaging in a conversation with the book, identifying the key points and arguing
back until you come to terms with them.
True learning does not happen quickly and easily, so budget plenty of time for Confusion alert
each chapter and perhaps skim its sections first to help you budget wisely. Then
read one section at a time and give yourself time to really think about the concepts. These are posted to sharpen the dis-
Consider taking a break between sections—reading too much in one sitting will tinction between two similar concepts
or words, or between the physics and
reduce your comprehension of the later parts. everyday meanings of a word, or in
When you finish reading a section, thoroughly consider the Check Your other situations where miscommu-
Understanding question before moving on. Use your performance on that question nications are common. These alerts
inoculate you against the most com-
to rate your level of understanding, and keep track of which sections you will need mon sources of miscommunication in
to reread. When rereading a section, focus on the paragraphs and figures that discussing relativity so keep them in
seem most important or most relevant to your difficulties rather than rereading mind not only as you read, but also as
you discuss relativity with others.
uniformly from start to finish. If a point is still unclear after rereading, make
a note to discuss the question with another student or with the instructor to
clarify the concept. Then, make sure to reread the relevant point again after that
discussion to check your new understanding. This is crucial because listening to Think about it
a clear explanation does not necessarily make it stick in your mind, even if you
feel strongly at the time that it will (a phenomenon psychologists call the fluency If you find the main text on a page
illusion). relatively clear and easy to digest, you
should be simultaneously engaged in
At the end of a chapter, check the list of key concepts in the chapter summary relating it to earlier points and to
and ask yourself if you understand them completely. The chapter summary will personal experience; these notes help
come in handy when reviewing or rereading, but do not fool yourself into thinking prompt this engagement, and help
answer questions such as “But how is
that reading—or even memorizing—the summary alone is a substitute for deeply that consistent with...?” In your first
engaged reading. A great way to process the ideas is to close the book and attempt time through any given section, you
to write down the major points yourself. Writing boosts your learning by engaging may have cognitive overload just pro-
cessing the main text. In that case, it
a different set of brain circuits. may be better not to dwell on a Think
Chapter end matter includes both exercises and problems, and the distinction About It note, but make sure to reread
is extremely important. Exercises are straightforward procedures that help you the section later when you are able to
process it on this deeper level.
rehearse concepts and skills. Problems do not come with a well-defined procedure;
you really have to think about the solution. Take rock climbing as an analogy. If
you want to be a good rock climber, you need strong arms so you repeatedly do
chinups, which are straightforward and trivial to describe, but still take practice.
xviii Guide to the Reader
But you also need to practice climbing on real obstacles; this is where the skill of
rock climbing is. Exercises are necessary, but problems develop higher-level skills.
Problems force you to apply your thinking tools to new and unfamiliar situations.
This can be the most difficult part of learning—but also the most rewarding,
because it builds true understanding.
*Optional sections.One of the beauties of science is that everything is connected,
but this is also one of the difficulties of teaching science: where to stop? Sections
marked with asterisks (and boxes, which are smaller) are not absolutely necessary
to understanding the main thread of the course. Students who feel comfortable
with the main thread will benefit from making these additional connections, but
students who need to focus fully on the main thread may skip these boxes at first.
Of course, instructors will vary in their opinion of what is optional, depending
on the length of the term and the level of student preparation; students are
advised to rely on their instructor for detailed guidance. Readers who are teaching
themselves should pay close attention to the asterisks; if an optional topic seems
more confusing than enriching, refocus on the main thread and return to the
optional topic later as desired.
A First Look at Relativity
1
Relativity is a set of remarkable insights into the way space and time work. The
basic notion of relativity, first articulated by Galileo Galilei (1564–1642), explains 1.1 Coordinates and displacement 1
why we do not feel the Earth moving as it orbits the Sun and was successful 1.2 Velocity 3
for hundreds of years. By the turn of the twentieth century, however, it became
apparent that Galilean relativity did not provide a complete description of nature,
1.4 Velocity is an arrow 8
particularly at high speeds such as the speed of light. In 1905, Albert Einstein
1.5 Symmetry and the principle
(1879–1955) discovered unexpected relationships between space and time that of relativity 9
allow relativity to work even at high speeds; this is now called special relativity.
Chapter summary 10
Soon after, Hermann Minkowski (1864–1909) found a way to express these
Study advice 10
relationships in terms of the geometry of a single unified entity called spacetime.
Check your understanding:
Einstein initially resisted this point of view but eventually adopted it and pushed it explanations 11
much further in his 1915 general theory of relativity, which explained gravity itself
Exercises 11
in these geometric terms. The insights of general relativity are abstract and help us
Problems 12
understand extreme phenomena such as black holes, but they also have everyday
consequences: general relativity is used by smartphones everywhere to locate
themselves in Earth’s gravitational field with the help of the Global Positioning
System.
We begin with Galilean relativity.
1.1 Coordinates and displacement

Understanding relativity requires, first of all, clear language for describing motion.
Imagine an unmoving camera capturing a series of images of a bicyclist going by
from west to east:
Assuming we care only about the overall position of the bike at any given time
we can boil this information down to a motion diagram, which represents the
position of the bike at any given time as a dot:
The Elements of Relativity. David M. Wittman, Oxford University Press (2018).

© David M. Wittman 2018. DOI 10.1093/oso/9780199658633.001.0001
2 1 A First Look at Relativity
To help you recognize the order in which the positions were recorded, the older
dots are progressively more faded. This motion diagram eliminates details such as
how the pedals were turned or when the rider drank from the water bottle, but it
captures the essence of the motion. By simplifying the bike down to a featureless
dot we have adopted a particle model of the bike. The word particle will appear
often in this book, indicating that we do not care about the details of the object
performing a particular motion. For variety, we may also refer to named objects
or characters in motion, but the particle model is still implicit unless otherwise
noted.
By stripping out other details, the motion diagram helps us focus on a particle’s
position. The change in a particle’s position from one time to another is called
Confusion alert its displacement during that time. Displacement is distinct from position; if an
object never moves during an experiment, it has no displacement, but it definitely
Position in this book refers to location has a position! Although they are distinct concepts, we measure displacement and
alone. We will never use the secondary position in the same units, the most common being meters (abbreviated to m) and
meaning of position that refers to ori-
entation, for example in the phrase kilometers (km). We will also occasionally use feet and miles for variety.
“reclining position.” To quantify position and displacement, imagine a tape measure anchored at
the west edge of the scene and stretched to the east:
0 5 10
The bicycle’s displacement between two snapshots is then the tape measure
reading in the second snapshot minus the tape measure reading in the first
snapshot. To avoid cumbersome phrases such as “the tape measure reading in the
second snapshot” we give the tape measure reading a shorter name; physicists like
to use x. By itself, x will refer to a tape measure reading at any time. Subscripts will
refer to specific tape measure readings; for example, x1 is the tape measure reading
in the first snapshot and x2 is the tape measure reading in the second snapshot.
Furthermore, the symbol (the upper-case Greek letter “delta”) will indicate a
change in any quantity; for example, x is the change in x. So the displacement
between the first two snapshots is x = x2 − x1 = 3.5 − 0.5 = 3.
By the simple act of placing the tape measure, we have defined a coordinate
system. A coordinate system consists of an origin (the start of the tape measure),
a direction (numbers increase to the east, for example), and a scale (meters, feet,
inches, or whatever is most convenient). Note that our choice of origin does not
affect the displacement we compute; had we anchored the tape measure 10 m
more to the west, then each of the two readings that determine the displacement
would be 10 m larger, and their difference would not be affected. So, in physics
problems we are free to set the origin where it is most convenient. We may
encounter problems where a proper choice of origin makes the answer easier
to calculate, but the physical result cannot depend on the choice of origin. For
example, we can choose to measure the height of a tennis ball in terms of height
1.2 Velocity 3
above ground or height above the net. This choice affects the numerical value
of the height of the ball and of the height needed to clear the net, but does not
change the answer to the question, “Did the ball clear the net?” This is just one
example of coordinate independence, a key idea that will appear in additional
forms throughout the book.
Check your understanding. In some countries the first floor of a building is

understood to be the floor you walk in on, while in others it is understood to be
the floor immediately above that one. For each of the following statements, assess
whether it is a position or a displacement, and whether it is coordinate-dependent
or -independent: (a) Alice’s office is on the fifth floor; (b) Bob’s office is on the
third floor; (c) Alice’s and Bob’s office are two floors apart.
1.2 Velocity
If displacement tells us how far the bicycle moved, velocity tells us how quickly
it executed this motion. To compute this, we need to introduce an additional
coordinate, time, which is measured by clocks and denoted by t. The difference in Confusion alert
time between measurements of the bike’s position is denoted t, and velocity
is defined as v ≡ x t . The ≡ symbol (read “is defined as”) is used here to
Velocity is one of several words—
reinforce the notion that this is a definition rather than a conclusion. A definition including acceleration, energy, and
momentum—that have specific mean-
is a relationship stronger than mere equality; for example, v = 2 m/s may be true ings in physics but are used loosely
in some particular situation, but we would never write v ≡ 2 m/s. The definition in everyday speech, so take care to
v ≡ x t is useful because it provides a recipe for quantifying the rate of change
understand each physics definition as
it arises.
of the position x. The displacement x alone cannot distinguish, for example,
between the motion of a snail and a sprinter in a 100 m race. The distinction lies
in the sprinter completing the displacement in a small t (thus yielding a large
x x
t ) while the snail requires a large t (thus yielding a small t ).
The direction of motion is inherent in the idea of velocity. If the coordinate
system for the 100 m dash is a tape measure stretched from start to finish,
someone who runs in the wrong direction has a negative velocity because x2 , the
runner’s position at time t2 , is less than x1 , the runner’s position at time t1 . This
makes x = x2 − x1 negative, which in turn makes v = x t negative. In this one-
dimensional coordinate system velocity is a single number, with the direction of
motion encoded by the presence or absence of a minus sign in front of the number.
With coordinate systems that describe two or more dimensions (e.g., a map that
extends north-south as well east-west), the full specification of velocity requires a
bit more care, and we defer that to Section 1.4.
Velocity appears on a motion diagram as follows. Each dot on a motion diagram
indicates an event, which is defined by its time as well as its position. In principle,
we can label each dot in a motion diagram with the time it was recorded, but it is
more convenient to simply record snapshots at regular time intervals so that t
is the same between any two successive snapshots. Then the motion diagram is
a visual representation of velocity as well as position and displacement; with t

constant, any variations in x must be due to variations in v and vice versa. In this
particular motion diagram,
0 5 10
we see that x is the same (+3 m) between any two successive snapshots, so the
velocity here is constant. In fact, we will study constant velocity for the remainder
of this chapter because there is much to say even in this simple case.
Because v ≡ x t , velocity can have units of meters per second (m/s), kilometers
per hour (kph), or miles per hour (mph) for everyday things such as cars, or
kilometers per second (km/s) for extremely fast things such as spaceships. In the
motion diagram we have studied, if the units of distance are meters and the camera
takes a snapshot once each second (t = 1), the velocity of the bike is +3 m/s.
I list these units to help you relate velocity to everyday experience, but
physicists find it helpful to focus less on the specific units and more on what they
mean. We will often do abstract things like compare the velocity of some object
to the velocity of light, to see if they are of comparable size. But if they are of
comparable size in one system of units, then they are of comparable size in any
system of units. So, in a very important sense, units will not matter in much of this
book; what matters is that velocity is a displacement divided by a time. That said,
sometimes attaching specific units to an abstract idea does help you understand
the idea. Feel free to take any abstract statement or idea in this book and take it
for a test drive in the units of your choice.
Check your understanding. What is the velocity of a rocket that moves 10 km

eastward in 0.5 s? What is the velocity of a car that moves the same 10 km in
10 minutes? Compare the two velocities in the same units.
1.3 Galilean velocity addition law

Let us call our bicyclist Alice. In Section 1.2 we used a motion diagram to
determine Alice’s velocity as +3 m/s (or 3 m/s to the east). This really means
3 m/s to the east through the coordinate system we defined. You probably assumed the
coordinate system and attached camera were fixed to the road, thus interpreting
Alice’s velocity as 3 m/s to the east relative to the road. But not all coordinate
systems are fixed to the road. Imagine that the motion diagram data were actually
recorded by a camera in the helmet of a second cyclist, Bob, who is himself moving
relative to the road as shown in Figure 1.1. If this is the source of the motion
diagram data we saw in Section 1.2, we must specify that Alice moves at +3 m/s
relative to Bob.
Figure 1.1 Alice, Bob, and Carol move at different velocities. Arrows represent the velocities of each character as measured in
coordinate systems attached to Alice (left panel), to Bob (middle), and to Carol (right). Any two characters always measure
each other as moving at the same speed but in opposite directions; arrows have been shaded to help you match equal and opposite
velocities. The challenge in this section is to see how relative velocities of two characters, say Alice and Carol, could be deduced from
measurements in a third frame such as Bob’s.
This example demonstrates that the meaning of a velocity depends on the

coordinate system—also known as the frame of reference, or simply frame—in
which it is measured. When you read the phrase “Bob’s frame” picture an entire Think about it
coordinate system attached to Bob; in this frame Bob’s velocity is always zero.
Practice thinking in different frames of reference for a moment. Figure 1.1 Each coordinate system includes time
adds a third character, Carol, who is fixed to the road. The middle panel shows as a coordinate; without this coordi-
nate we could describe locations but
that in Bob’s frame Alice is moving to the east but Carol is moving to the west. To not motion. Time is measured by
see why, imagine the view from a camera attached to Bob: Alice is passing him clocks rather than rulers, so thinking
even as he passes Carol. For more practice, imagine the view from Alice’s frame of time as a coordinate may take some
effort initially—but this effort will pay
as in the right panel of Figure 1.1. In this frame, Bob has a westward velocity, off in the long run.
and Carol has an even larger westward velocity. We will use subscripts to track the
frame in which a velocity is measured: vAB is Alice’s velocity as measured in Bob’s
frame (also stated as “relative to Bob”), vBC is Bob’s velocity relative to Carol,
and so on. Note that any two frames always have equal and opposite velocities Confusion alert
relative to each other: if Carol measures Bob moving east at 5 m/s relative to her
(vBC = 5 m/s), then Bob must measure Carol as moving west at 5 m/s relative to Avoid using terms such as left and
him (vCB = − 5 m/s). right when describing directions of
motion. These terms cause confusion
Let us return to Bob’s frame to ask a fundamental question. If we know what because they depend on the direc-
Bob measures for Alice’s velocity and what he measures for Carol’s velocity, tion a person is (or imagines) facing,
can we deduce what Carol and Alice measure for their velocity relative to each whereas all participants agree on the
meaning of terms such as east and
other? Most people have a strong intuition on this question, based on everyday west.
experience. To use a money analogy, if Alice has $3 more than Bob and Bob has
$5 more than Carol, then Alice clearly has $8 more than Carol. Why would we
not do the same with velocities? If we know that vAB = + 3 m/s and vBC = + 5
m/s, how can it not be the case that vAC = +8 m/s? Abstracting away from specific
numbers, this intuition suggests that velocities add according to vAC = vAB + vBC .
This is called the Galilean velocity addition law. You can make sense of the
subscripts in this equation by thinking of Bob as a middleman: the left side of
the equation cuts out the middleman and predicts the result of a direct velocity
measurement between the other two parties.
Think about it The Galilean law makes intuitive sense, but intuition is often flawed—velocity
measurements are based on rulers and clocks, and do not necessarily behave
The type of addition used in the like money. Science demands a two-pronged strategy here: identify the assump-
Galilean law is referred to as linear. tions behind our intuition so we can present a clearly defined model of nature,
To illustrate that other kinds of addi-
tion are possible, consider a stack and perform experiments to determine whether nature actually follows this
of pillows: because the lower pillows model. Experiments do show that the Galilean law works very well for everyday
compress, the height of the stack is velocities—but not for very large velocities. This section unravels the model
less than the sum of the heights of
the pillows separately. The addition of behind why it works for everyday velocities, so we can better understand (in later
pillow heights is sub-linear. chapters) why it does not work in all situations.
Ready to unravel the assumptions? We are asked to predict vAC (Alice’s velocity
through Carol’s coordinate system) given a measurement of Alice in another
coordinate system. If we assume, as did Galileo, that clock velocities do not affect
their time measurements, then the time t between any two events is the same
regardless of the coordinate system, and we can write vAC = xtAC without putting
any subscript on the t to specify the frame of the clocks involved. This seems
reasonable, but keep in mind that this is an assumption about the behavior of clocks,
to be revisited in later chapters.
Next, we predict xAC (Alice’s displacement through Carol’s frame) know-
ing only xAB (Alice’s displacement through Bob’s frame) and xBC (Bob’s
displacement through Carol’s frame). If we assume (as did Galileo) that ruler
velocities do not affect their distance measurements, then meters of displacement
measured in Bob’s frame are completely interchangeable with those measured in
Carol’s frame. Again, this is an assumption, not a conclusion, and evidence will
forced us to revise this assumption in later chapters. But for now, this assumption
allows us to add displacements as if they had been measured by the same ruler:
xAC = xAB + xBC . Under these assumptions, then, vAC = xtAC = xABt +xBC
.
xAB xBC
We can rewrite this last quotient as t + t , which, under the interchangeable-
time assumption. is the same as vAB + vBC . This completes the proof that
vAC = vAB + vBC , provided that our assumptions about rulers and clocks are
correct.
You are probably not surprised that velocities add this way—anyone who has
walked on a moving sidewalk or train has experienced it. Yet, if all velocities add
this way there will be profound implications:
Nature should have no speed limit. In principle, there is no upper limit to the
speed we can achieve by concatenating an arbitrarily large number of velocity
additions, such as firing a bullet from a missile launched from a moving train and
so on. A more practical way to achieve such high speeds would be in space, where
there is no air resistance, using an engine to provide a long series of small boosts
rather than a few dramatic boosts. But the practical details are less important than
the logical conclusion that the Galilean model must allow arbitrarily high speeds.
Today it is common knowledge that nature does have a speed limit—the speed of
light—so you already know that one or more of Galileo’s assumptions must be
wrong. In later chapters we will discover how and why they are wrong.
The laws of motion are the same in any constant-velocity frame. If all frames
have equally valid distance and time measurements then there is nothing special
about a frame fixed to your portion of the surface of the Earth. Imagine yourself
inside a smoothly moving train or airplane. If you drop an object, it does not fly
backward as it would if it were stuck to the frame of the Earth; it simply falls
straight down relative to the moving vehicle. Galileo was the first to notice this:
inside any laboratory (which is just a more concrete word for frame of reference)
moving at constant velocity, the laws of motion are the same as on the “stationary”
ground. He argued that if the laboratory’s motion has no effect on experiments
inside, there is no reason to declare one laboratory “stationary” and the other
“moving”—we can only say that they are moving relative to each other. We are
tempted to reserve the words “stationary” or “at rest” for labs fixed to the surface
of the Earth, but the insight here is that even Earth need not be stationary—we
would not feel or measure anything different on a stationary Earth versus an Earth
moving at constant velocity. Galileo’s insight into relativity helped overcome a
persistent objection to the idea that Earth orbits the Sun: that if Earth moved, we
would feel it.
Today it is easy to view those who argued “if Earth were moving people would Think about it
feel it” as ignoramuses, but their experience was rife with situations in which
motion is felt. Consider running or horseback riding: you feel the wind in your The velocity of Earth in fact varies
face and dropped objects do fly backward. We now attribute this to air resistance over time, but these variations are too
small to notice in everyday life.
because we can contrast the feeling of riding in a car with the windows open (or
in a convertible with the top down) versus with the windows closed (or the top
up). Seventeenth-century citizens never saw air resistance turned off, nor could
they easily imagine the emptiness of space that allows Earth to move forever
without resistance. A second reason behind the widespread “if you are moving
you feel it” belief is that everyday life is full of variations in velocity, which can be
felt; the laws of motion are not the same in frames that change their velocities. We
defer more discussion of this important point to Chapters 2 and 4.
You might think that glancing out the window of a smoothly moving laboratory
is enough to tell you whether it is moving, but in fact this only tells you whether
it is moving relative to the Earth. This is the origin of the word relativity: we can
determine the relative velocities of laboratories, but there is no such thing as an
absolute velocity.
If the laws of motion are the same in any constant-velocity frame, then perhaps
all the laws of physics are the same in any constant-velocity frame. This in fact
seems to be the case, as no counterexample has ever been found. Experiment
alone can never prove this conjecture because we can never do all possible
experiments. But because no exceptions have been found, we take this conjecture
as a working hypothesis and deduce further consequences that are then tested by
new experiments. This process of hypothetico-deductive reasoning is the backbone
of science. Relativity is a wonderful arena for hypothetico-deductive reasoning

because many fascinating and testable consequences can be deduced from a few
basic principles.
Check your understanding. Aboard a train moving eastward at 90 kph, a bicyclist

rides toward the rear of the train. The speedometer on the bike reads 20 kph.
(a) What is the velocity of the bike relative to the ground? (b) The bicyclist sees
an ant on the bike, crawling at 0.1 kph toward the rear of the bike. What is the
velocity of the ant relative to the ground?
1.4 Velocity is an arrow

Imagine that, in previous sections, Alice was riding her bicycle away from home.
She now returns home:
5 10
From one snapshot to the next, displacement is now negative; for example,
x2 − x1 = − 3. The velocity between those snapshots is also negative because
its numerator (the displacement x2 − x1 ) is negative. The sign of the displacement
or velocity tells us which direction the bicycle moved. Displacement and velocity
are called vector quantities because they describe a direction as well as a size—
think of them as arrows rather than numbers. A quantity that is simply a size
northward component
with no associated direction, such as two cups of flour, is called a scalar

quantity.
In many situations, the size—also called the magnitude—of a vector is more
ort
important than the direction. For example, a 100 kph wind is dangerous regardless
vec
of its direction. Physicists therefore have a special word just to describe the
magnitude of the velocity vector: speed. In the one-dimensional motion diagrams
in this chapter, a speed of 3 m/s can correspond to one of only two velocities: 3 m/s
to the east (+3 m/s) or to the west (−3 m/s). In this special case you can infer the
direction from the sign on the number, but this will not be possible for motions in
two or three dimensions.
Vectors are often described with a magnitude and a direction: for example,
100 m to the southwest or 50 kph to the north-northeast. But we will more
often describe a vector by breaking it down into components that align with the
coordinate system. For example, a 13 m displacement to the north-northeast may
eastward component break down into 5 m to the east and 12 m to the north (Figure 1.2). Keep in mind
that either method is simply a way to describe an arrow. You should always think
Figure 1.2 A vector broken down into of a vector, such as displacement or velocity, as an arrow rather than a number or
perpendicular components. list of numbers.
1.5 Symmetry and the principle of relativity 9
The velocity addition law vAC = vAB + vBC (and all other equations involving
vectors) work with either type of vector description. For those who prefer literally
drawing arrows, there are many internet resources demonstrating graphical vector
addition and subtraction. Those who prefer components should simply apply
the equation separately to each component. Practicing vector laws with a single
component therefore saves time and is usually enough for a solid understanding.
Most examples in this book deal with motion in one dimension, which is depicted
as toward the right (“east”) or left (“west”) of the page. When the direction of
motion is perfectly clear from the context, a simple number such as v = 10 m/s
may be an acceptable way to specify velocity. “Velocity is an arrow” then helps us
see that v = − 20 m/s would be an arrow twice as long in the opposite direction.
Let us practice the velocity addition law with velocities of different signs in one
dimension. Draw this out for yourself: a car moves east with a velocity relative to
the road of vCR = 100 kph and in the frame of the car, a fly flies from front to
back at 10 kph. Because the fly is moving to the west in the frame of the car and
we have decided that eastbound velocities are positive, the velocity of the fly as
observed by the car must be written as vFC = − 10 kph. The velocity of the fly
relative to the road therefore must be vFR = vFC + vCR = − 10 + 100 = 90 kph.
A variation on this example: a child in the back seat of this car throws a toy forward
at 5 kph (in the frame of the car). The velocity of the toy relative to the road is
then vTR = vTC + vCR = 5 + 100 = 105 kph.
Check your understanding. Consider a one-dimensional motion. (a) Can an object

with negative velocity have a positive position (x > 0)? (b) Can an object with
positive velocity have a negative position (x < 0)?
1.5 Symmetry and the principle of relativity

The experimentally determined laws of physics do not seem to depend on where
the experiment is done; one part of the universe is like any other as far as the laws of
physics are concerned. When parts of a whole are similar to each other we say that
the whole has symmetry. For example, the appearance of a wheel is unchanged
by turning it (rotational symmetry), and human beings have a particular kind of
symmetry in which the left half is similar to the right half (bilateral symmetry).
A useful way to think about symmetry is that it allows something to remain Think about it
unchanged when you perform an action on it, such as rotation (for a wheel)
or reflection in a mirror (for a human being). This helps us use symmetry as Real human beings are not exactly
a thinking tool in more abstract situations—for example, we can ask if the laws of symmetric; for example, the heart is
on the left side. In this case physicists
motion remain unchanged when we change the velocity of the laboratory. say the symmetry is “broken”—it is
Symmetry is a big idea in physics for both practical and profound reasons. not perfect but it still provides a useful
Practically, symmetry provides a valuable tool for solving problems, as we shall approximate description.
see throughout the book. More profoundly, the symmetries we observe in the
laws of physics are clues to the nature of the universe we live in. The vast amount
of experimental evidence supporting the principle of relativity—the idea that

the laws of physics are the same in any constant-velocity frame—implies a new,
nonobvious “velocity symmetry” of the universe. This principle by itself is too
broad to allow us to deduce any details such as how to add velocities. If we assume
that Galileo’s velocity addition law is correct, we can fill in many more details; the
resulting set of conclusions is called Galilean relativity (Chapters 3 and 4).
Nature, however, seems to add velocities in a way that approximates the Galilean
law at low speeds while prohibiting speeds above 299,792.458 m/s. Starting in
Chapter 5 we will see how this observation, combined with the principle of
relativity, allows us to deduce a more nuanced set of conclusions called special
relativity. We will then see how understanding special relativity forces us to
think about gravity in a new way; the resulting model of gravity is called general
relativity.
Check your understanding. In what ways are each of these objects at least approxi-
mately symmetric? (a) a pinwheel; (b) a ball; (c) a sea star.
CHAPTER SUMMARY
• Coordinate independence: because the physical result in any situation

cannot depend on your choice of coordinate system, you are free to define
whatever coordinate system you find convenient.
• Galilean velocity addition law: if Alice moves through Bob’s coordinate
system with velocity vAB and Bob moves through Carol’s coordinate sys-
tem with velocity vBC then Alice moves through Carol’s coordinate system
with velocity vAC = vAB + vBC .
• Principle of relativity: the laws of physics are the same in any constant-
velocity frame of reference.
STUDY ADVICE
Research has shown that the best way to study is to practice these concepts from memory without looking at your list
retrieval at spaced intervals. For each of the concepts in and repeat again within a few more days. It may feel awk-
the chapter summary, write down now what you remember ward to put things in your own words but research has
without looking back at the text; the effort of trying to also shown that generating your own statements is key to
remember may be difficult but this effort is good for your learning. This system is much more effective than other
learning. (Of course, you are encouraged to look back at forms of studying, such as highlighting and rereading, and
the text to check and refine your list after writing down will help you target your rereading to where it is most
everything you remember.) Tomorrow, practice retrieving needed.
Another random document with
no related content on Scribd:
Lucie wou direct de koffers pakken.
„Laat dat nu tot morgen,” zei Van Brakel. „Ik moet nog eerst
telegrapheeren om kamers te bestellen. Op een dag vroeger of later
komt het niet aan. Wij hebben den tijd aan ons.”
In het behaaglijk gevoel dier vrijheid, rekte hij zich uit in zijn
luierdstoel.
„Zie je,” zei hij, „dat ken je niet als ambtenaar. Of je op ’t kantoor
bent of thuis, op de plaats of op reis, in dienst of met verlof,—je
draagt altijd dat zekere gevoel met je om, dat er menschen zijn, die
boven je staan en van wier b o n p l a i s i r je afhankelijk bent.”
„Hm!” bromde vader Drütlich, vervaarlijke rookwolken uit zijn

Duitsche pijp blazend, „dat mag zoo zijn, maar ik heb nog liever een
mensch tot chef, dan mijn portemonnaie; als die leeg is, wordt ze
kwaadaardiger dan alle chefs ter wereld.”
„Kom, oude heer, haal je nu geen muizenissen in het hoofd. Als ik

nog een paar jaar voortgewerkt heb en het loopt een beetje mee,
dan begin je p l a n - p l a n aan een kleine onderneming.” [234]
Het was zijn illusie. Maar Drütlich gaf er nooit antwoord op: bij had
geen illusiën meer van dien aard.
Toen zijn schoonvader niets zei, nam Van Brakel de courant en keek
die in. Onwillekeurig keek hij altijd het eerst onder de officiëele
berichten: ondanks alles was hij vol belangstelling voor de
bevorderingen en overplaatsingen bij de B. O. W.
„Verdomd!” riep hij plotseling luid: „dat heb ik wel gedacht! Dat doet
me plezier. Luus, kom eens gauw hier!”
„Wat is het?” vroeg Lucie naar voren stuivend vol nieuwsgierigheid.

„De smeerlap is er uit!”
„Is het waarachtig?”
„Daar staat het: „Eervol ontslagen de hoofdingenieur 2de kl. bij de

B. O. W. Willert.” Daar kies ik geen duizend gulden voor. Wat doet
me dàt ’n genoegen! Die smerige gladakker heeft het dubbel en
dwars aan me verdiend.”
Met hun drieën scholden zij nu in koor. Allerlei invectieven, het een
al leelijker dan het andere, vlogen door de voorgalerij.
De hoofdingenieur Willert liep bleek en zwijgend zijn kamer op en

neer. Neen, dàt had hij niet verdiend! Dat was geen loon voor zijn
veeljarigen trouwen dienst! Er viel niets aan te merken op zijn ijver,
zijn gedrag, zijn bekwaamheid. Toch had hij, nog in de kracht zijns
levens, ook zijn „boterbriefje” thuis gekregen. Waarom? Het kwam
zoo in de kraam te pas. Hij zat anderen in den weg: neefjes en
vriendjes. Die konden niet spoedig genoeg vooruitkomen; hun
invloedrijke relatiën in Nederland waren daar ontevreden over.
Dáárom moest hij, [235]de eenvoudige man, die zijn positie s l e c h t s
had verkregen door zijn arbeid, plaats maken; dáárom was het
noodig geoordeeld in ’s lands belang niet verder prijs te stellen op
zijn diensten.
Hij had nooit anders gedaan, dan wat hij vermeende dat zijn plicht
was jegens „den Lande.” Streng en onverbiddelijk was hij geweest,
waar het den dienst gold van het Gouvernement; onder zijn
inferieuren was hij daarom meer gevreesd dan bemind. En naast de
algemeene belangen van den Staat had hij altijd gesteld de
bijzondere van den Waterstaat. Dáárvoor had hij óók gestreden en
als hij opkwam voor zijn dienst tot in de geringste détails, dan kende
hij geen vrees voor andere autoriteiten. Hij wist wel, dat velen hem
niet gaarne mochten; dat residenten hem stug en onhandelbaar
noemden; dat de eerstaanwezende genie-officieren even dikwijls
met hem overhoop lagen als het Binnenlandsch Bestuur,—maar wat
zou dat? Nooit had hij eenig eigenbelang gekweekt of bevorderd.
Liever duizend gulden had hij gegeven uit zijn zak, dan der schatkist
een cent te benadeelen, of toe te staan zonder protest, dat dit door
anderen bij zijn dienst geschiedde. Hij was geen aangenaam
mensch in den ambtelijken omgang en hij had zich ook nooit daarop
toegelegd.
Geleefd had hij uitsluitend voor zijn ambt. Onder die toewijding had
alles geleden: zijn huiselijk leven, zijn huwelijksgeluk, zijn
persoonlijke levensvreugd,—alles had moeten achterstaan bij den
ambtsijver, die hem verteerde, en de liefde voor d e n dienst, tot
afgoderij bij hem aangegroeid. In zijn lange loopbaan had hij „den”
lande voor millioenen bevoordeeld, door economischen arbeid en
streng toezicht; al wat [236]uit zijn handen kwam of onder zijn oog
was verricht, had elken toets kunnen doorstaan. Zijn positie had hij
slechts dááraan te danken; indien hij het had moeten hebben van
vleierij of intriges,—hij ware gestorven als opzichter zóóveelste
klasse.
Dat anderen belooningen kregen en buitengewone eerbewijzen voor

luttele diensten den Staat bewezen, hinderde hem niet; dat er nu en
dan stoompromoties werden gemaakt, door ambtenaren, van wie
men niet wist waar ze de verdiensten vandaan haalden,—hij had er
de schouders voor opgetrokken.
Hij vond dat, zoolang hij persoonlijk niet werd miskend,

voorbijgegaan of gegriefd, het niet aanging zich in te laten met
anderen; dáárvan sprak hij nooit en stil ging hij zijn gang, nauwgezet
voor zichzelven, evenals hij dat was voor zijn ondergeschikten. Hij
vroeg niets en verlangde niets, dan wat hem toekwam naar de
meest elementaire beginselen van eerlijkheid en goede trouw.
En nu stond hij daar, aan den dijk gezet door een gewetenloos
nepotisme; aan den dijk gezet door lieden, die op niets jacht
maakten dan op hooge ambten met hooge traktementen en hooge
toelagen; voor wie niets heilig was, als het hen slechts kon brengen
tot vermeerdering van materiëel levensgenot voor hen en hun
vrienden. Daar stond hij!
Hij was e e r v o l ontslagen, ongeveer op de manier als Van Brakel

en dergelijken, dacht hij. Er schoot hem geen traan in het oog,
daarvoor was hij te veel man; maar een moord had hij kunnen doen
op dat oogenblik.
Men had zich niet eens de moeite gegeven hem vooraf het f a i t
a c c o m p l i mede te deelen. Hij las het in de courant [237]onder de
telegrammen. Wat ook deed het er toe, tegenover een landsdienaar
als hij, die s l e c h t s door veeljarigen stalen arbeid geworden was
wat hij was? Wat beteekenden zulke antecedenten tegenover de
belangen van fortuinzoekers en baantjesjagers?
Zoo dacht hij vol bitterheid en misschien in zekere mate onbillijk, in

het diep gekrenkt gevoel van die ambtelijke eigenwaarde, welke
jarenlang zijn grootste kracht, zijn grootste steun was geweest.
En terwijl hij werktuiglijk bleef loopen van den eenen kant zijner
kamer naar den anderen, ging zijn geheele levensloop hem door het
hoofd, van ’t oogenblik dat hij als jongeling in dienst trad, tot nu hij in
de kracht zijns levens zonder eenig motief werd weggezonden.
Om den hoek der openstaande deur keek mevrouw Willert naar

binnen.
„Je hebt het zeker gelezen?” vroeg hij.

Zij knikte toestemmend, trad de kamer binnen en ging zitten. En hij
uitte alles wat er was omgegaan in zijn gemoed; er was woede en
verontwaardiging en haat in zijn stem, maar nu en dan klonk er een
toon door van den weemoed en het verdriet van den eerlijken,
mishandelden man.
Het trof haar niet. Zij bleef er koud onder. Zonder een woord er
tusschen te brengen, liet zij hem uitspreken; en toen hij gedaan had,
keek ze hem aan zonder een zweem van medelijden.
„Ik begrijp dat het heel hard is voor j o u , maar verg asjeblieft niet dat
ik er om treur.”
Hij keek haar verschrikt aan met een pijnlijken trek op [238]het
gezicht. Het sloeg hem uit het veld. Wat bedoelde ze? Zij was toch
waarlijk anders geen ongevoelige vrouw. Integendeel, ze had
meermalen, met tranen in de oogen, getracht in de bres te springen
voor anderen; zelfs voor dien Van Brakel. En nu keek ze hem aan
met de grootste onverschilligheid,—nu het h e m z e l f betrof.
Mevrouw Willert wendde het hoofd af.
„Het is voor mij een zegen; misschien krijg ik nu nog een gelukkig
leven.”
„Hadt je dat dan niet?” vroeg hij verwonderd.
„Neen, Willert. Het tegendeel is waar. Jij hebt dat nooit opgemerkt; jij
ging geheel op in den dienst: dat was alles voor jou, maar voor mij
was het een ramp; door je stiptheid in dienst mochten de meeste
menschen je niet lijden, en hoezeer men ons beleefd behandelde,—
vriendschap ondervonden wij nooit.”
„Ik heb er nooit behoefte aan gehad,” bromde hij verstoord.

„Dat weet ik wel; maar i k had er w e l behoefte aan. Voor jou was
de dienst niet slechts een plicht, het was een genoegen, een wellust,
een manie. Je stondt er mee op en je ging er mee slapen; bij het
ontbijt sprak je me over de dienstzaken, die des daags moesten
volgen, en ’s middags over de dienstzaken, die op den dag waren
voorgekomen.…”
„Je hebt je er nooit over beklaagd.”
„Zeker niet. Het zou niet hebben geholpen. Van een zoo vreugdeloos
leven als het mijne kon je toch geen besef hebben en ik wist heel
goed dat het niet baten zou. Die ongelukkige dienst had je in zijn
klauwen, als de duivel een [239]menschenziel. Zoolang je er in waart,
was daartegen niets te doen.”
„Het is overdreven voorgesteld.”
„Dat is het niet, en n u voel je ook wel, dat ik gelijk heb. We zijn
jarenlang getrouwd geweest, maar een aangenaam huwelijksleven
hebben we nooit gehad. Het was of je altijd in dienst waart. Denk je,
dat een vrouw daarbij gelukkig wezen kan? Je waart steeds heel
goed voor me en ik geloof dat je veel van me houdt op jou manier;
maar van den dienst hieldt je meer; dat wist ik. Iedereen vond, dat ik
het zoo gelukkig had getroffen: een knap man, een braaf man, een
man die altijd vooruitging in maatschappelijke positie,—o zeker;
maar ik had liever gehad, dat alles minder was geweest en je wat
meer getoond hadt iets voor m i j te zijn.”
„De vrouwen zijn nooit tevreden.”
„Dat is niet waar. Zij zijn zelfs heel gemakkelijk tevreden. Maar met
niets kan men niet tevreden zijn. En ik heb niets aan mijn leven
gehad. Het is hier voor het beste deel voorbijgegaan, vreugdeloos,
vervelend. Ik heb jaar in jaar uit elken dag in een net huisje gezeten,
zonder werk of verstrooiïng met de herinnering aan onze
ochtendconversatie over den Waterstaat en als naaste toekomst een
middaggesprek over den Waterstaat, dien ik vervloekt heb.…..”
„Hè? Dat is te veel!” riep Willert nijdig. Hij was nu wel ontslagen,
maar dat iemand en nog wel zijn eigen vrouw den Waterstaat zat te
vervloeken,—dàt was hem te erg.
Zij nam er geen notitie van.
„En nu ben ik blij; ik dank God, dat je er af bent. We gaan nu naar

Europa; wij zijn nog jong genoeg om van het [240]leven te genieten.
Kinderen hebben we niet, maar wie weet, wat nog kan gebeuren in
een koel klimaat en bevrijd van den waterstaatsdienst. Het pensioen
is voldoende en al was het dat niet, dan kunnen wij er iets bijdoen.”
Maar zijn gezicht klaarde niet op bij het vooruitzicht van een mogelijk
vaderschap. Zijn hart hing aan den dienst en dat deed hem beseffen,
hoeveel waarheid er kon liggen in de kalme verwijten van zijn vrouw.
„Je praat er maar luchtig over; je k u n t niet begrijpen, wat het is.
Aan één kant heb je misschien gelijk: ik heb me te veel met de
zaken vereenzelvigd; misschien ware het beter geweest te doen als
zooveel anderen; maar dat k o n ik niet. Laat ons er niet verder over
spreken. Ik hoop nu maar, dat ik zoo spoedig mogelijk het bureau
kan overgeven. Als ik je leven werkelijk zoo heb vergald,” voegde hij
er verdrietig bij, „dan zal ik mijn best doen om het kwaad te
herstellen.”
Zij moest zich geweld aandoen. Maar zij wilde nu niet zwak of
toegeeflijk zijn en daarom knikte ze alleen even met het hoofd, als
wilde zij zeggen: doe dat, het is een staaltje van je plicht.
Dezelfde courant bracht nog een verrassing. Lucie Van Brakel was
reeds weder in haar kamer gegaan en haar man vervolgde zijn
lectuur. Hij sloeg een blik op de advertenties.
„Luus, Luus?” schreeuwde hij weer. „Wel lieve hemel.…”
„Nu, wat is er nog meer?” riep ze naar voren komend.
„Zoo’n kwajongen!”
„Wie? Wat?”
„Wel, die Geerling. Hier lees ik waarachtig dat hij met die meid
getrouwd is.” [241]
„Och!.….….”
Alsof ze het niet geloofde, nam ze ’t blad uit zijn hand en las zelve
de advertentie.
„’t Is verschrikkelijk! Nu, daar zal te Amsterdam wat over te doen

wezen!”
„Ja, ’t is een beetje erg,” zei Van Brakel.
„Zoo,” antwoordde Lucie met een zijdelingschen verwijtenden blik,

„hou jij je mond maar; als je jongmensch waart geweest, zou je
misschien getrouwd zijn met dat.….”
Maar hij was opgestaan en hield haar met zijn hand den mond dicht.
„Het is gemeen!” riep hij lachend. „Je hebt beloofd er niet meer van
te spreken.”
Ze stoeiden een oogenblik, tot groote woede der kinderen, die hen
bij de kleeren trokken, en tot bezorgdheid van den ouden heer
Drütlich, die met beide handen de tafel vasthield voor het geval ze er
met hun zware lichamen tegen zouden aankomen.
„Kom,” zei ze hem lachend afwerend met de handen en met het

hoofd zijwaarts achterover, coquetteerend met haar krachtig
ontwikkelde buste, „kom, malle vent, schei er nu uit.”
Hij was spoedig buiten adem; dat was in physieken zin zijn merkbaar
teeken van achteruitgang.
„Daar zou men warm van worden,” zei hij lachend en ging zitten.
„Wat doe je ook te beginnen?”
Zij streek haar kleeren glad en begon weer over het nieuws van den
dag. Dat Geerling een dwaas was, een kwajongen, die zich
verslingerde, stond vast; dat Ceciel een meisje van [242]verdachte
zeden mocht heeten, liet geen twijfel toe. Het was pleizierig voor een
fatsoenlijke familie zoo’n slet in haar midden te moeten opnemen!
Maar ze zou wel niet in den kring worden toegelaten; het zou te erg
zijn als zoo’n oude patricische Amsterdamsche familie zich op zulk
een wijze compromitteerde.
Zij keerden van het „stadhuis” terug. „Stadhuis” zeiden de oudjes
bijwijze van spreken en ze bedoelden het gewestelijk bureau, waar
de gewestelijke secretaris dienst deed als plaatselijk ambtenaar van
den burgerlijken stand. „Het kantoor” was niet vertegenwoordigd; de
getuigen waren een paar kennissen van Geerling en een paar ex-
zeil-kapiteins, oude vrienden van de familie der bruid. Receptie zou
er niet gehouden worden. Van den kant van Jules zou toch niemand
komen en Ceciel was niets gesteld op visite van haar kant.
Een dinertje voor de getuigen,—daarmee zou alles gedaan zijn en

bukkend voor het onvermijdelijke, had Ceciel besloten tante Du Roy
maar te laten mee-eten, bijwijze van galgemaal.
Zij reed naar huis in een gehuurde trouwcoupé. Schoon was ze als
een engel; niet als een vol van de onschuld der onwetendheid, niet
als een kalverachtig onnoozel meisje, dat zich nog onnoozeler
voordoet dan ze is, opdat men toch vooral zien zal, hoe weinig ze
zich van de naaste toekomst bewust is,—maar als een engel des
verstands; schoon door lijnen en kleuren, schoon door zichzelve,
zonder dat de illusie van een oogenblik daartoe iets behoefde bij te
dragen. Men kon het haar aanzien, dat zij geen vluchtig parfum was,
maar een [243]blijvende essence, in staat te overwinnen in den strijd
om een frisch en langdurig bestaan.
Jules Geerling keurig in ’t zwart, met al wat hij aan had van ’t beste
S c h n i t t en de duurste qualiteit, had den ganschen dag niets
gedaan, dan haar bewonderen. En toch lag hem iets als lood op het
hart; het was gebrek aan zelfvertrouwen. Naarmate de dag vorderde
en hij Ceciel ernstiger en beslister had gezien in haar doen en laten,
was dat erger geworden. Zij scheen hem iets te krijgen van een
hooger wezen, wat door haar wit satijnen bruidstoilet en den witten
sluier nog werd verhoogd. Geen lachje nog had haar gezicht
opgevroolijkt; geen traan was haar in het oog gekomen. Zij sprak
kalm, als altijd, en dat had hem geducht op de zenuwen gewerkt.
Zij had niet anders kunnen zijn dien dag. ’t Was geen komediespel,
waarlijk niet; ’t was de invloed van het groote feit, van het offer dat
ze in werkelijkheid bracht. Op het altaar van haar zucht naar fatsoen
en stand, slachtte zij al wat in haar leefde voor wederkeerige liefde.
Nooit had ze gedacht, dat het haar zwaar zou vallen, maar nu het
gebeurde, drukte het haar ter neer. Zij had Geerling ingepalmd en ze
wist zeker, dat ze het ook zijn Amsterdamsche familie zou doen. Al
wat dit huwelijk mogelijk maakte, zou ze door haar ontwikkeling en
haar ongenaakbare deugd stellig veroveren; maar van aanspraken
op die gloeiende, robuste genegenheid, die overeenkwam met haar
physieke ontwikkeling en haar temperament,—dáárvan moest ze
voor goed afstand doen; daarvan mocht nooit of nimmer sprake zijn;
dáárvoor was een hoofdvoorwaarde niet aanwezig, noch in den
persoon [244]van Geerling, noch in het bitter weinige, dat ze voor
hem gevoelde.
Aan dat alles dacht ze. De accessoires van het leven en de

demonstratie der gelegenheid lieten haar koud: zij vond die klein en
onbeduidend, vergeleken bij hetgeen omging in haar eigen
gedachten; die hielden haar bezig den ganschen dag en lieten haar
eerst los tegen het diner, toen haar goede gezondheid haar eischen
deed gelden en haar dwong tot het vroolijk bewustzijn, gewekt door
een hongerige maag aan den eenen en den geur van fijne schotels
aan den anderen kant.
„Kom Ciel,” zei Geerling haar kussend, „dat doet me genoegen. ’t Is

voor het eerst, dat ik een glimlach op je gezicht zie vandaag.”
„Het is een ernstige dag,” antwoordde ze, en haar woorden

uitleggend in zijn geest, stemde hij toe.
„Zeker, maar we moeten nu vroolijk zijn, ja?”
„Wel ja,” voegde zijn schoonvader er aan toe, wiens tong nu reeds
verraderlijk dubbel sloeg, „jullie moeten wat vroolijker wezen; je zit
daar of we op een begrafenis zijn.”
En allen waren het met hem eens, ook tante Du Roy, die er zeer
goed uitzag en onder de aanwezige oud-gezagvoerders grooten
opgang maakte.
Er vielen aardigheden aan tafel, waarover Ceciel zich ergerde, maar

waarop zij geen aanmerking wilde maken; er werden verscheiden
wijnsoorten dooreengedronken; tante Du Roy stelde zich aan en
gilde lachend als de scheepskapiteins haar onder de tafel in de
beenen knepen. Er werden toosten geslagen, heel goed bedoeld,
maar slecht gezegd; de lucht in de binnengalerij, nog warmer door
de menschen en [245]de spijzen, was met gastronomische geuren
vervuld, die de hersenen benevelden. De zeelieden werden
herinnerd aan de vervlogen jaren hunner jeugd; de geest van den
wijn verdreef den ernst des levens en de bedachtzaamheid van den
leeftijd. Een hunner stond op, eenigszins waggelend, en begon met
een glas wijn in de hand, waaruit hij telkens een weinig op het
tafellaken stortte, een lied, waarmee hij gedurende zijn
bootsmansjaren veel succes had gehad; met kon het zijn goedig
rood en verweerd gelaat, door een grijzen ringbaard omlijst, aanzien
dat hij het uitstekend meende; niettemin klonk het lied over zekeren
Krelis, die voor de eerste maal getrouwd was met zeker Kniertje, in
hooge mate onaangenaam voor het nette jeugdige paar, dat het
aanhoorde met een zuurzoeten glimlach, terwijl tante Du Roy bij elke
equivoque zinspeling allerverleidelijkste knipoogjes van
verstandhouding gaf aan haar overbuur om toch vooral te doen zien,
hoe goed ze van begrip was.
Zelfs toen Ceciel, voor goed nu, het vaderlijk huis verliet, gevoelde
zij geen spoor van aandoening. Inwendig juichte ze: er uit, er uit! En
toen, terwijl alles in de voorgalerij stond te schreien, haar ouders van
wezenlijk verdriet om de scheiding van haar kind, haar tante
vanwege de teergevoeligheid, en de rest van den weerstuit, wierp zij
zich achterover in de kussens van het rijtuig met een zucht van
verlichting en een welgemeend: Goddank!
Voor Geerling liep alles ten beste af. Ceciel was doodmoe, daarbij
nieuwsgierig noch zenuwachtig, wat zoo weldadig op zijn stemming
werkte, dat hij, toen ze in het kleine dorpslogement, waar ze vertoefd
hadden, ’s morgens koffie dronken, [246]met ’t prachtigste uitzicht ter
wereld op ’t boschrijk gebergte,—zich de gelukkigste m a n ter
wereld achtte.
Het jonge vrouwtje genoot ’t geluk volstrekt niet in die mate. Zij had
alleen ’t gevoel van welbehagen, dat iemand heeft, die geslaagd is in
een lang gekoesterd en met groote zorg overwogen en voorbereid
plan. Ongestoord liet ze hem begaan, schoon ’t haar verveelde, dat
hij zijn handen geen oogenblik van haar lijf kon houden.
„Willen wij een eindje opwandelen?” vroeg ze.
Natuurlijk vond hij dat uitstekend; het was een voortreffelijk

denkbeeld; hij zou tegen iedereen hebben volgehouden, dat slechts
z i j n vrouwtje in staat was zoo’n eminent idee op te vatten, als het
doen van een ochtendwandeling.
’t Was in deze bergstreek heerlijk koel, zonder het kille, dat de

hoogere zône oplevert.
Wat Jules en Ceciel niet wisten, was, dat men hen hier van reputatie
en van aanzien kende; en zoo wisten zij ook niet, dat ze e n
p a s s a n t aanleiding gaven tot allerlei conjecturen en glossen op
hun jongste verleden. De onderwijzer, die met zijn vrouw hen al
wandelend passeerde, de dokter, die haastig met een collega naar
het hospitaal liep, de agent van den wagendienst, zijn magere
knollen inspecteerend, en de postcommies in rustige rust zijn pijpje
rookend voor zijn deur,—allen beschouwden hen met de grootste
belangstelling. Dat was dan die rijke Amsterdamsche
koopmanszoon, wiens huwelijk men op allerlei wijze had willen
beletten en die nu t o c h getrouwd was met dat meisje van
veelbesproken reputatie, dat nichtje van die bekende weduwe Du
Roy. Nu had hij zijn zin, maar niemand geloofde, dat hij zijn [247]zin
nog zoo heel weinig had voor den huwelijksdag.
Integendeel, iedereen was innig overtuigd, dat het huwelijk niets

meer was geweest dan de formaliteit noodig p o u r l e
couronnement de l’édifice.
Des middags vertrokken zij weer hoogerop en ’t was reeds donker,

voor zij de plaats bereikten, waar zij een dag of acht hoopten te
vertoeven. Geerling, die per telegram goede kamers had besteld,
kreeg die aan den eenen kant van den ingang van het
logementsgebouw, waar ze met openslaande deuren uitkwamen op
de voorgalerij. Moe van het rijden berg op, berg af, hotsend over een
half vervallen en sedert den spoorweg als zoodanig niet meer
gebruikten postweg, besloten zij in hun kamers te dineeren en
daarna te gaan slapen.
Verbaasd zag Geerling den volgenden ochtend op, toen hij buiten
kwam en aan den anderen kant van de voorgalerij Van Brakel zag
zitten met diens schoonvader. Vervelender kon het nu al niet! Hij
groette even met een hoofdknik en kreeg juist evenveel terug.
„Weet je wie onze buren zijn?” vroeg hij, in de kamer terruggaande.
„Nu?”
„De Van Brakels.”
„’t Is zeer onaangenaam. Maar ’t komt er zoo veel niet op aan.”
„We kunnen hen moeielijk op den duur zonder spreken voorbijgaan.”
„Dat is ook volstrekt niet noodig. Goeden morgen en goeden avond

weegt niet zwaar. Doe overigens maar net als ik.”
En Van Brakel zei tot Lucie, die nog in haar bed lag te luieren met
een kind in elken arm: [248]
„Zeg Lucie, dat treffen we beroerd. Die kwajongen en die meid

logeeren hier aan den anderen kant van de voorgalerij.”
„Laat ze!” antwoordde Lucie, half boos dat ze in haar naslaapje werd
gestoord. „Wat hebben wij met dat volk noodig? Wij kijken het niet
aan.”
Zij deed het ook.
Toen de Geerlings in de achtergalerij kwamen, waar het ontbijt

gereed stond, zat Van Brakel, die altijd honger had, „in de kou” zich
reeds aan boterhammen met ham te vergasten. Zij groetten en hij
was te goed opgevoed van huis uit om onbeleefd te wezen; hij
groette terug. Maar Lucie, die een oogenblik later kwam met haar
kinderen, ging met groote drukte en veel beweging zitten en toonde
door haar manier van spreken en de uitdrukking van haar gezicht,
dat zij met de nieuwe gasten niets wilde te maken hebben, en deed
eenvoudig alsof ze hen niet zag.
„Het is heel lief van haar,” meende Ceciel lachend. „Zij maakt het mij
erg gemakkelijk.”
Maar zóó gemakkelijk was het niet, want de kleine Van Brakeltjes
schenen zich door de jonge mevrouw erg aangetrokken te gevoelen,
en ofschoon Ceciel hoegenaamd niets deed om de kinderen te
lokken en ze ook niet aanhaalde, kwamen ze steeds aan haar kant
en stonden of zaten haar aan te kijken en kwamen vertrouwelijk
tegen haar aanleunen.
Lucie, woedend, riep ze dan terug, maar het hielp niet veel, want de
Van Brakelsche jeugd, in volle vrijheid gedresseerd, beantwoordde
het geroep met een welgemeend m ô , totdat Lucie de baboes zond
om de kinderen mee te trekken. Dan verzetten zich de lieve kleinen
met hand en tand, [249]schreeuwend en gillend en schoppend en
slaand; en tien minuten later zaten ze, nog met de tranen op het
gezicht, toch weer bij Ceciel.
De toestand, vond mevrouw Van Brakel na eenige dagen, werd

onhoudbaar. Haar zenuwen waren, na de levenservaring der laatste
jaren en door het druk dagelijksch gebruik van portwijn, bier en
andere geestrijke dranken, niet meer zoo rustig als in vroeger tijd.
Wanneer zij ’s ochtends, ’s middags en ’s avonds aan tafel in het
logement zich a i r s gaf en veinsde de Geerlings in het geheel niet
te zien, dan was er niemand, wien dit zoo geweldig irriteerde, als
haarzelf. Langs het koude masque der schoone jonge vrouw gleed
dat alles af, als langs gepolijst marmer. En Lucie benijdde haar die
imponeerende kalmte meer dan haar schoonheid, want zij was met
haar eigen uiterlijk zeer tevreden en zij zag wel aan de blikken der
mannen, dat haar rose vleesch van welgedane blondine
appétisanter was dan de matbleeke teint der inderdaad veel
schoonere mevrouw Geerling.
„Het is onuitstaanbaar,” zei ze.
„Dat is toch je eigen schuld,” zeide haar vader. „Waarom doe je niet
net als iedereen? Wat kunnen je die jonge menschen schelen?”
„Ze kunnen me niets schelen, pa! Juist dáárom. Maar er is meer
gebeurd, waarover ik zwijgen zal en waarin die twee de hand
hebben gehad. Herman zal me niet tegenspreken.”
Dat deed hij ook niet.
„Maar toch,” zei hij, „heb ik er meer dan genoeg van en stel ik voor
om elders heen te gaan.” [250]
„S c h a d e ,” meende Drütlich, behaaglijk aan zijn pijp zuigend, „het

is hier zoo lekker.”
Lucie gaf haar man een zoen.
„Je hebt groot gelijk en ik vind het lief van je. Dat nare volk bederft
me hier alle genoegen. De kinderen zijn niet van haar af te slaan en
zij doet toch niets; ze geeft ze niets en ze haalt ze niet aan. Ik begrijp
niet wat dien kinderen scheelt.”
„De aantrekkingskracht der schoonheid,” liet Van Brakel zich

onvoorzichtig ontvallen.
„Schoonheid? Het is wat, zoo’n marmer schaap; zoo’n steenen

beeld! Neen, maar ik ben werkelijk bang, dat zij de kinderen behekst;
ze heeft er net zulke rare oogen voor. Daarmee heeft ze dien
Geerling ook betooverd, want z i j houdt niet van hem; geen zier!”
„Och wat!” zei haar vader, wrevelig over de soesah van het vertrek:
„wat weet jij er van? Laat toch die jonge menschen met rust. Het is
dwaasheid om hier vandaan te gaan; het is hier veel te lekker.”
Doch papa had goed praten,—den volgenden ochtend waren de

koffers gepakt en stond een groote reiswagen met een impériale
voor de vele bagage, te wachten aan het hotel, en onder groote
drukte trokken de Van Brakels af, in het gezicht hunner tegenpartij,
die kalm aan den anderen kant der voorgalerij een kopje koffie
dronk, al wippende met de schommelstoelen.
„Zij gaan nog hooger op,” zei Jules.
„Ja,” antwoordde Ceciel glimlachend, „dat dacht ik wel. Zij gaan op

de vlucht.”
„Op de vlucht?” vroeg hij verwonderd; „hoe bedoel je dat?” [251]
„Z i j kan het in m i j n nabijheid niet uithouden. Het is haar eigen

schuld. Ik begreep den eersten dag reeds, dat ze die aanstellerij niet
zou kunnen volhouden.”
Ten slotte speet het den Van Brakels niet, dat ze van tijdelijke
verblijfplaats waren veranderd, want ze amuseerden zich kostelijk.
Daarvoor gaven ze dan ook gruwelijk veel geld uit, en Van Brakel
nam zich voor, als ze weer beneden kwamen, spoedig uit te zien
naar wat werk, ten einde het gat, dat dit reisje in zijn financiën had
geslagen, weer te dichten.
Hij deed het ook, maar.… er was niets; het ergste was nog, dat er
zich gedurende zijn afwezigheid een andere bouwmeester op de
plaats had gevestigd en het eenige werk, dat open was gekomen,
hem achter den rug had weggekaapt.
De eene maand ging na de andere voorbij, maar werk van eenig

aanbelang kwam er niet; slechts kleine verbouwingen en reparaties;
om nu zoo weinig mogelijk in te teren, deed hij zijn best, die uit te
breiden en kostbaar te maken, tot woede en verdriet van de
eigenaars, die zich de haren uit het hoofd trokken bij het zien der
„gespecificeerde” rekeningen, waaruit zij toch niet wijs konden
worden, maar die op zeer respectabele totalen neerkwamen.
Wie voor dergelijk werk in zijn handen viel, beloofde zichzelven
plechtig, dat het voor de laatste maal zou zijn.
Zoo scharrelden zij het jaar door, elke maand inbrokkelend van
hetgeen ’t vorige jaar was verdiend, en toen wederom de Indische
Sint-Silvester zijn natte tronie liet zien onder de druipende
klapperboomen, bracht hij Van Brakel tot de slotsom, dat diens
zaken lang niet schitterend stonden en hij de [252]tering moest zetten
naar de nering, wilde hij niet spoedig aan den grond raken.
Maar voor Van Brakel en voor Drütlich was dit een onverstaanbare
taal; een taal, die ze begrepen noch verstonden. Ze namen er het
leven goed van, als zij geld hadden ten koste van zichzelven en
anders ten koste van hun leveranciers, in afwachting van betere
tijden. En op die laatste hoopten zij dien oudejaarsavond; met elk
glas, dat ze meer dronken, werd die hoop levendiger.
„Met den eersten flinken duit, dien ik verdien,” zei Van Brakel, „ga ik
eigen huizen bouwen.”
„Dat hadt je al lang moeten doen.”
„Dat had ik ook; maar nu ben ik er toe besloten. Ik maak tusschen

die twee voorname wegen een verbindingsweg.”
Hij haalde een stuk krijt en teekende zijn weg op de tafel, en zette de
huizen op een rij.
Het was een idee.
Met hun drieën lagen ze over de tafel, de hoofden bijeen, turend op

de witte lijnen. Van Brakel gevoelde zich een Hausmann in
miniatuur.
Hij teekende voort, vlug en vaardig, en hij zette zijn bedoeling nader
uiteen: de grootte van de erven, de inrichting der woningen, het punt
van uitgang over begroeide terreinen en door klappertuinen, tot het
snijpunt op den tweeden parallelweg.
„Prachtig!” riep Lucie vol bewondering.
„Het is een practisch denkbeeld,” vond haar vader. „Ik geloof wel, dat
je daarmee succes zult hebben. Er is behoefte aan zulke huizen.”
[253]
„Maar de duiten?”
„Zie dat je een geldschieter krijgt.”
„Als je eens naar h e m ging, je weet wel, die je toen met dien
speelbeer heeft geholpen?”
Langzaam en in gedachten knikte Van Brakel toestemmend. Dàt had

hij ook reeds gedacht; die zou hem wel willen helpen. Zij dronken op
het welslagen, tot de hanen reeds voor de tweede maal hadden
gekraaid en de nieuwe dag naderde van het nieuwe jaar.
Lucie ging naar bed, vrij soezerig, en ze sliep reeds voor zij
behoorlijk lag. Herman en Drütlich bleven nog in luierdstoelen zitten
bij hun zooveelste brendy-soda; de oude man dommelde in, en de
ingenieur sprak altijd maar voort met zware tong en nu en dan
haperende stem over zijn bouwplannen, tot hijzelf ook indommelde.
Langzaam rees de zon achter de huizen aan de overzijde van den

weg. Het ochtendschot was met een doffen dreun gevallen. De
krakende karren, die tot zoo lang buiten de poort hadden moeten
wachten, deden hun intocht; hier en daar doken de inlanders op uit
hun kampongs, met de sarongs tot aan de schouders opgetrokken of
de armen tegen het lijf gekruist, bibberend bij de koelte van den

PDF The Elements of Relativity First Edition David M Wittman Ebook Full Chapter

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

PDF The Elements of Relativity First Edition David M Wittman Ebook Full Chapter

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PDF The Elements of Relativity First Edition David M Wittman Ebook Full Chapter

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

The elements of relativity First Edition

General relativity a first examination Second Edition

Special Relativity For the Enthusiastic Beginner 1 ed.

The First Six Books Of The Elements Of Euclid Oliver

IDIOT LOVE and the Elements of Intimacy: Literature,

The Human Elements of Psychotherapy A Nonmedical Model

The Future of the Philosophy of Religion M. David Eckel

The Relativity of Deviance 5th Edition John Curra

Professional practice for architects and project

Relativity is one of the triumphs of twentieth-century physics, but physics cur-

• Spacetime diagrams are introduced very early, in the context of Galilean

In summary, I believe this book enables students with no physics background

Guide to the Reader xvii

1 A First Look at Relativity 1

2 Acceleration and Force 13

4 Reasoning with Frames and Spacetime Diagrams 29

4.3 Coordinate grids of moving frames 33

5 The Speed of Light 43

7 Time Dilation and Length Contraction 74

8 Special Relativity: Putting it All Together 94

9 Doppler Effect and Velocity Addition Law 105

10 The Twin Paradox 117

11 Spacetime Geometry 132

12 Energy and Momentum 147

13 The Equivalence Principle 166

14 Gravity Reframed 180

16 Newtonian Gravity 201

18 General Relativity and the Schwarzschild Metric 237

19 Beyond the Schwarzschild Metric 263

20 Black Holes 283

1.1 Coordinates and displacement

The Elements of Relativity. David M. Wittman, Oxford University Press (2018).

Check your understanding. In some countries the first floor of a building is

a visual representation of velocity as well as position and displacement; with t

Check your understanding. What is the velocity of a rocket that moves 10 km

1.3 Galilean velocity addition law

This example demonstrates that the meaning of a velocity depends on the

of science. Relativity is a wonderful arena for hypothetico-deductive reasoning

Check your understanding. Aboard a train moving eastward at 90 kph, a bicyclist

1.4 Velocity is an arrow

with no associated direction, such as two cups of flour, is called a scalar

Check your understanding. Consider a one-dimensional motion. (a) Can an object

1.5 Symmetry and the principle of relativity

of experimental evidence supporting the principle of relativity—the idea that

• Coordinate independence: because the physical result in any situation

„Hm!” bromde vader Drütlich, vervaarlijke rookwolken uit zijn

„Kom, oude heer, haal je nu geen muizenissen in het hoofd. Als ik

„Wat is het?” vroeg Lucie naar voren stuivend vol nieuwsgierigheid.

„Is het waarachtig?”

„Daar staat het: „Eervol ontslagen de hoofdingenieur 2de kl. bij de

De hoofdingenieur Willert liep bleek en zwijgend zijn kamer op en

Dat anderen belooningen kregen en buitengewone eerbewijzen voor

Hij vond dat, zoolang hij persoonlijk niet werd miskend,

Hij was e e r v o l ontslagen, ongeveer op de manier als Van Brakel

Zoo dacht hij vol bitterheid en misschien in zekere mate onbillijk, in

Om den hoek der openstaande deur keek mevrouw Willert naar

„Je hebt het zeker gelezen?” vroeg hij.

Mevrouw Willert wendde het hoofd af.