*havacılıkla ilgili eğitim görmüş ve uluslararası geçerliliği olan sertifikaya

sahip Genel Müdürlük personelinden sivil havacılık alanında en az üç yıl çalışmış

olanlar teknik denetçi olarak görevlendirilebilir.

*Ramp denetimine tabi hava araçları ICAO standartlarına göre denetlenir. Bu

denetlemelerde görülen standartlardan sapmalar bulgu olarak tanımlanır. Bu
bulgular; kategori 1 emniyete düşük ölçüde etki eden, kategori 2 emniyete belirgin
ölçüde etki eden ve kategori 3 emniyete büyük ölçüde etki eden olmak üzere üç
kategoride sınıflandırılır.

*EEG taktik bir birim olup EGGK tarafından verilen stratejik talimatların yerine
getirilmesine yönelik konularla ilgilenir

*Hava aracı bakım lisansı kategorisine bağlı olarak, aşağıdaki faaliyetler bakım
tecrübesinden sayılır:
1) İkmal işlemleri (servicing);
2) Kontrol;
3) Operasyonel ve fonksiyonel test işlemleri;
4) Arıza teşhisi;
5) Onarım;
6) Modifikasyon;
7) Komponent değişimi;
8) Bu faaliyetleri gözlemlemek veya denetlemek (Supervising);
9) Hava aracına bakım sertifikası düzenlemek.

*seviyeler;tip,modül

*Kopya çektiği tespit edilen adaylar, kopya çekmenin tespit edildiği sınav
tarihinden itibaren 7 gün içinde rapor edilerek, 12 ay içerisinde bu talimatta
belirtilen herhangi bir başka sınava girmekten men edilir.(tip eğitimi,modüller)

*SHY-66 lisansının geçerlilik süresi beş yıldır

Tip eğitiminin lisansa başvuru tarihi itibariyle 3 yıl içerisinde başlamış ve
tamamlanmış olması gereklidir
İşbaşı eğitimi, tip işletme başvurusundan önceki 3 yıl içerisinde başlamalı ve bu
süre zarfında bitirilmelidir.

*IR 145.A.30 Tek seferlik yetki (One-Off)

Yetkilendirme belgeleri, düzenlendiği tarihten itibaren 7 gün içerisinde, Genel
Müdürlüğe bildirilmelidir.

e) “PIS”, kamuya açık alanı

* PIS: Public interest site
https://www.lawinsider.com/dictionary/public-interest-site-pis
f) “SHT-CC”, 22.11.2016 tarihinde yayımlanan Kabin Ekibi Talimatı’nı,
* CC: cabin crew
FCL: Flight Crew Licence?
FTL: Flight Time Limitation
MED: medical / medikal

SHY-RAMP”, 23.12.2015 tarihli ve 29571 sayılı Resmi Gazete’de

yayımlanan Yerli ve Yabancı Hava Aracına Yapılan Emniyet
Değerlendirmeleri Yönetmeliği’ni

SAFA: Safety Audit for Foreign Aircraft

- SANA: Safety Audit for National Aircraft

SHY-1”, 02.06.2017 tarihli ve 30084 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan

Pilot Lisans Yönetmeliği’ni,
SHY-1'in 1'i de ANNEX-1'den gelmektedir

İşletmeci; TSE, ISO veya CEN standartlarında bir kalite güvence sistemi
oluşturmak ve işletme ruhsatı aldığı tarihten itibaren en geç beş yıl
içerisinde bunu yetkili otoriteye belgelemek zorunludur.

İşletmeci, ilgili makamlarca yayınlanan İngilizce “Aeronautical

Information Publication” harflerinin baş harfleri alınarak
isimlendirilmiş olan AIP (Havacılık Enformasyon Neşriyatı), II. sınıf ve
1. sınıf Notamlar ile diğer çeşitli yayınları takip etmek ve kendisi ile
ilgili hususları uygulamak zorundadır.

İşletmeci, her bir hava aracı için Hava Aracı Teknik Defteri hazırlamak
ve bu defteri son kayıt tarihinden sonra 24 ay saklamak zorundadır.

Yapıldıkları Süreye Göre

*Küçük bakım: 24 saat veya daha az süren bakımları ve bu süre içinde
giderilebilecek arızalar üzerindeki faaliyetleri kapsamakta ve genellikle
hatta yapılmaktadır.
*Orta seviye bakım: 7 güne kadar bir zaman dilimini kapsayan bu bakımlar
bakım tesislerinde yapılır.
*Büyük bakım: Zamana bağlı olarak uçağın yaşlanması sonucunda bakıma
ihtiyaç duyulmaktadır.

programlı bakım;önleyici bakım

programsız bakım;düzeltici bakım

*Onaylı hava aracı bakım kuruluşu, bütün onaylayıcı personel ve destek personelinin
birbirini izleyen her bir iki yıllık dönem içerisinde en az altı ay boyunca ilgili
benzer hava aracı veya komponent bakımında fiilen deneyimli olduğundan emin
olmalıdır

*Kategori B2 hava aracı bakım lisansı sahibi, yetki imtiyazlarını ancak, Kategori A
hava aracı task eğitimini başarılı bir şekilde tamamlamasının ve düzenlenecek olan
yetkilendirme belgesinin kapsamını oluşturan 6 aylık pratik deneyimi
belgelendirmesinin ardından kullanabilir.

*Bakım kartları ve bakım sayfaları bilgisayar tarafından oluşturulabilir;

bilgisayarda hazırlanan, bakım kartları ve bakım sayfaları yetkisiz değişikliklere
karşı korunmalı ve ana elektronik veritabanına yapılacak her veri girişinden sonra
24 saat içerisinde güncellenecek bir yedek veritabanında tutulmalıdır.

*Onaylı hava aracı bakım kuruluşu, hava aracı veya komponentin bakım çıkışı ile
ilgili işlemlere ait detaylı tüm bakım kayıtlarını ve verilerini, bakım çıkışının
kuruluştan yapıldığı tarihten itibaren üç yıl süre ile saklamak zorundadır
İlave olarak, kuruluş, yayınladığı uçuşa elverişlilik gözden geçirme sertifikaları
ve tavsiye formlarının bir kopyasını hava aracının sahibine vermek; sertifikalar
ile ilgili tüm kayıtların kopyasını, yayınlanma tarihilerinden itibaren üç yıl
boyunca saklamak zorundadır

*SHY-145 Yönetmeliği kapsamında yetkili kuruluş, faaliyetine son vermesi durumunda,

son üç yılı içeren, saklamış olduğu tüm bakım kayıtlarını, ilgili hava aracının
veya komponentin sahibine veya müşterisine teslim etmek veya Genel Müdürlük
tarafından belirtildiği şekilde saklamak zorundadır

*Onaylı hava aracı bakım kuruluşu, raporları, durumun kuruluş tarafından tespit
edilmesinden itibaren mümkün olan en kısa süre içerisinde 72 saati geçmemek üzere
düzenlemeli ve ilgili yerlere sunmalıdır.

*10.4.3. İşleticinin Sorumlulukları

İşletmeci, her bir hava aracı için Hava Aracı Teknik Defteri hazırlamak ve bu
defteri son kayıt tarihinden sonra 24 ay saklamak zorundadır.

*IR M.A.202 Olay Bildirimi

Raporların en kısa sürede iletilmesi esastır. Bu süre ilgili olduğu durumun
saptanmasından itibaren 72 saati aşamaz.

*Kayıtların Saklama Süresi

Hava aracının ve hava aracına takılı bulunan ömürlü komponentlerin ilgili detaylı
bakım kayıtları, hava aracının veya komponentin servise verilmesinden sonra, 36
aydan az olmamak koşuluyla kapsam ve içerik açısından eşdeğer olan yeni bir bakım
kaydı tarafından geçersiz kılınıncaya kadar muhafaza edilir.
Hava aracının ve hava aracına takılı bulunan tüm ömürlü komponentlerin toplam
hizmet süresi (uçuş saati ve/veya takvim süresi ve/veya uçuş sayısı ve/veya
inişler) ile ilgili kayıtlar, hava aracının veya komponentin hizmetten tamamen
çekildiği tarihten itibaren en az 12 ay süreyle muhafaza edilir.
5) Hava aracı ve komponentler için uygulanabilir olan uçuşa elverişlilik
direktiflerinin güncel durumu hakkında bilgi veren kayıtlar, hava aracının veya
komponentin hizmetten tamamen çekildiği tarihten itibaren en az 12 ay süreyle
muhafaza edilir.
6) Hava aracına, motorlara, pervanelere ve uçuş emniyeti bakımından hayati önem
taşıyan komponentlere uygulanan modifikasyon ve tamir işlemlerinin ayrıntılı
kayıtları, ilgili komponentlerin hizmetten tamamen çekildiği tarihten itibaren en
az 12 ay süreyle muhafaza edilir

*IR M.A.306 Hava aracı teknik kayıt sistemi

Hava aracı teknik kayıt sistemi ve revizyonları Genel Müdürlük tarafından
onaylanır. İşletici, hava aracı teknik kayıtlarının, son kayıt tarihinden itibaren
36 ay süreyle muhafaza edilmesini sağlar.

*F bakım kuruluşu
Onaylı bakım kuruluşu, ayrıntılı bakım kayıtlarının ve ilgili bakım verilerinin bir
kopyasını söz konusu bakımın gerçekleştirildiği hava aracının veya komponentin
kuruluştan bakım çıkışının yapıldığı tarihten itibaren üç yıl süreyle muhafaza
etmelidir.
Buna ek olarak, uçuşa elverişlilik gözden geçirme sertifikasının ve tavsiyenin
yayınlanması ile ilgili tüm kayıtların bir kopyasını yayınlandığı tarihten itibaren
üç yıl süreyle muhafaza eder ve uçağın sahibine bunların bir nüshasını temin eder.

*Emniyetsiz Olayı Genel Müdürlüğe Raporlama

Bu raporlar, muhtemel emniyetsiz durumun belirlenmesini müteakip, Genel Müdürlük
tarafından belirlenmiş biçim ve usulde, Sivil Havacılık Emniyet Olaylarının
Raporlanmasına Dair Talimat (SHTOLAY)’a uygun olarak 72 saatten geç olmamak
kaydıyla en kısa sürede Genel Müdürlüğe gönderilmelidir.

Hava aracı bakım lisansı kategorisine bağlı olarak, aşağıdaki faaliyetler bakım
tecrübesinden sayılır:

* Burada listelenen 8+1 = 9 bakım işlemini bilmek son derece önemlidir.

H.Kul

1) İkmal işlemleri (servicing);

2) Kontrol;
3) Operasyonel ve fonksiyonel test işlemleri;
4) Arıza teşhisi;
5) Onarım;
6) Modifikasyon;
7) Komponent değişimi;
8) Bu faaliyetleri gözlemlemek veya denetlemek (Supervising);
9) Hava aracına bakım sertifikası düzenlemek.

10.2.1.10.2 SHT-66 Hava Aracı Bakım Personeli Kategori Geçiş Deneyim Gereklilikleri
Deneyimin, bakım lisansı tanzim veya (alt)kategori ilavesi başvurusundan önceki 10
yıl içerisinde edinilmiş olması gerekmektedir

10.2.1.11 Hava Aracı Bakım Lisansının Sürekli Geçerliliği

SHY-66 lisansının geçerlilik süresi beş yıldır. Lisans sahibi, bu sürenin

uzatılması için otoriteye Form 19 ile başvurmakla yükümlüdür.

Tip eğitiminin lisansa başvuru tarihi itibariyle 3 yıl içerisinde başlamış ve

tamamlanmış olması gereklidir.
İşbaşı eğitimi, tip işletme başvurusundan önceki 3 yıl içerisinde başlamalı ve bu
süre zarfında bitirilmelidir.

Tip eğitimlerinde ihtiyaç analizinde belirtilen sürenin %90’ı kadar kursa katılım
şarttır.
Asgari katılım süresinin karşılanması amacıyla, eğitim kuruluşu tarafından ilave
eğitim sağlanabilir. Günlük eğitim süresi 6 saattir

İşbaşı eğitimi, tip işletme başvurusundan önceki 3 yıl içerisinde başlamalı ve bu

süre zarfında bitirilmelidir.

IR 145.A.60 Olay Bildirim süresi

Onaylı hava aracı bakım kuruluşu, raporları, durumun kuruluş tarafından
tespit edilmesinden itibaren mümkün olan en kısa süre içerisinde 72 saati
geçmemek üzere düzenlemeli ve ilgili yerlere sunmalıdır.

*rhk:
BKEK: MOE (maintenance organiSation exposition)
ABD (FAA) için bunun eşdeğer belgesi;
TPPM: Technical Policies and Procedures Manual
Teknik Politikalar ve İzlekler El Kitabı

Yetkinin Geçerliliği IR 145.A.90

Onaylı hava aracı bakım kuruluşunun yetkileri şartları sağladığı müddet
süre sınırlaması olmadan geçerlidir.

IR 145.A.95 Bulgular ve Bulgu seviyeleri

-Seviye 1 bulgu, SHY-145 gerekliliklerine uymayan, emniyet standardını
düşüren ve uçuş emniyetini ciddi şekilde tehlikeye atan her türlü önemli
uygunsuzluğu ifade eder.
-Seviye 2 bulgu, SHY-145 gerekliliklerine uymayan, emniyet standardını
düşürebilecek ve uçuş emniyetini tehlikeye atması muhtemel olan her tür
önemli uygunsuzluk halini ifade eder.

Yapılan işbaşı eğitimine ilgili tip kursundan önce başlanabilir. Ancak bu durumda
yapılan işlemlerin sayısı, işbaşı eğitiminin tamamlanmasında kullanılan işlemlerin
yarısından fazla olamaz.

C/S, SS
SS: support Staff

1) Bakım deneyimi gerekliliği:

a) Kompleks olmayan komponentlerin bakımı durumunda, en az 12 ayı atölyede
spesifik bir komponentin bakımında pratik tecrübe olmak üzere havacılık
bakımı alanında 2 yıllık havacılık tecrübesine,
b) Motor/APU ve iniş takımları gibi kompleks komponentlerin bakımı
durumunda, en az 24 ayı atölyede kompleks bir komponentin bakımında pratik
tecrübe olmak üzere havacılık bakımı alanında 3 yıllık havacılık
tecrübesine sahip olmalıdır.
--------------------------------------------------------------------------

IR 145.A.35 Onaylayıcı personel kayıtları

Onaylı hava aracı bakım kuruluşu, personelin kuruluştan ayrılması veya
yetkilendirme belgesinin iptal edilmesi halinde söz konusu kayıtları en az
üç yıl süreyle muhafaza eder.

IR 145.A.35 Yetki belgesinin ibrazı

Onaylayıcı personel gerekli görülmesi halinde, yetkilendirme belgesini
yetkili kişilere 24 saat içinde ibraz etmelidir.

IR 145.A.35 Yaş sınırı

(m) Onaylayıcı personel ve destek personeli için asgari yaş sınırı 21'dir.

IR 145.A.45 Bakım kart sistemi

Bakım kartları ve bakım sayfaları bilgisayar tarafından oluşturulabilir;
bilgisayarda hazırlanan, bakım kartları ve bakım sayfaları yetkisiz
değişikliklere karşı korunmalı ve ana elektronik veri tabanına yapılacak
her veri girişinden sonra 24 saat içerisinde güncellenecek bir yedek veri
tabanında tutulmalıdır.

IR 145.A.50 CRS düzenlenmesi

CRS: Certificate Release to Service
Bakım Çıkış Sertifikası

IR 145.A.55 Bakım Kayıtlarının Süresi ve saklama şartları

-Onaylı hava aracı bakım kuruluşu, hava aracı veya komponentin bakım çıkışı
ile ilgili işlemlere ait detaylı tüm bakım kayıtlarını ve verilerini, bakım
çıkışının kuruluştan yapıldığı tarihten itibaren üç yıl (36 ay) süre ile saklamak
zorundadır.
-İlave olarak, kuruluş, yayınladığı uçuşa elverişlilik gözden geçirme
sertifikaları ve tavsiye formlarının bir kopyasını hava aracının sahibine
vermek; sertifikalar ile ilgili tüm kayıtların kopyasını, yayınlanma
tarihilerinden itibaren üç yıl boyunca saklamak zorundadır
SHY-145 Yönetmeliği kapsamında yetkili kuruluş, faaliyetine son vermesi
durumunda, son üç yılı içeren, saklamış olduğu tüm bakım kayıtlarını,
ilgili hava aracının veya komponentin sahibine veya müşterisine teslim
etmek veya Genel Müdürlük tarafından belirtildiği şekilde saklamak
zorundadır.

IR 145.A.60 Olay Bildirim süresi

Onaylı hava aracı bakım kuruluşu, raporları, durumun kuruluş tarafından
tespit edilmesinden itibaren mümkün olan en kısa süre içerisinde 72 saati
geçmemek üzere düzenlemeli ve ilgili yerlere sunmalıdır.

IR 145.A.55 Bakım Kayıtlarının Süresi ve saklama şartları

-Onaylı hava aracı bakım kuruluşu, hava aracı veya komponentin bakım
çıkışı ile ilgili işlemlere ait detaylı tüm bakım kayıtlarını ve
verilerini, bakım çıkışının kuruluştan yapıldığı tarihten itibaren üç yıl
süre ile saklamak zorundadır.
-İlave olarak, kuruluş, yayınladığı uçuşa elverişlilik gözden geçirme
sertifikaları ve tavsiye formlarının bir kopyasını hava aracının sahibine
vermek; sertifikalar ile ilgili tüm kayıtların kopyasını, yayınlanma
tarihilerinden itibaren üç yıl boyunca saklamak zorundadır
-SHY-145 Yönetmeliği kapsamında yetkili kuruluş, faaliyetine son
vermesi durumunda, son üç yılı içeren, saklamış olduğu tüm bakım
kayıtlarını, ilgili hava aracının veya komponentin sahibine veya
müşterisine teslim etmek veya Genel Müdürlük tarafından belirtildiği
şekilde saklamak zorundadır.

Tescil işareti rezervleri bir yıl süre ile muhafaza edilir.

a) Havadan hafif hava araçlarında, insansız serbest balonlar dışındaki

işaretler en az 50 santimetre yüksekliğinde olmalıdır
b) İnsansız serbest balonlar ile ilgili işaretlerin ölçüleri kimlik
plakasının takıldığı yükün ölçüleri dikkate alınarak en az 75 santimetre
yüksekliğinde olmalıdır.

10.4.6.1.1. MEL Kategorileri-Arıza Düzeltme Aralıkları

*Kategori A: Standart aralık belirtilmemiştir, fakat bu kategorideki
maddeler MEL’in REMARK OR EXCEPTIONS satır 5’inde bulunan durumlara uygun
düzeltilmelidir. Genellikle uçuş saati yada uçuş sayısı verilir.
*Kategori B: Bu kategorideki maddeler bulgu günü dışındaki ardışık 3
takvim günü içerisinde düzeltilmelidir.
Örneğin; 26 Ocak saat 10:00’da kaydedilmişse, 3 gün aralığı 26’sının gece
yarısında başlar ve 29’unun gece yarısında sonlanır.
*Kategori C: Bu kategorideki maddeler bulgu günü dışındaki ardışık 10
takvim günü içerisinde düzeltilmelidir.
Örneğin; 26 Ocak saat 10:00’da kaydedilmişse, 10 gün aralığı 26’sının
gece yarısında başlar ve 5 Şubat’ın gece yarısında sonlanır.
*Kategori D: Bu kategorideki maddeler bulgu günü dışındaki 120 takvim
günün içerisinde düzeltilmelidir.

IR M.A.302 Bakım programı

Aşağıda tanımlanan kuruluşlar tarafından yeni veya değiştirilmiş bakım
talimatlarının yayın tarihinden itibaren en fazla 90 gün içinde revize
edilmiş bakım programını Genel Müdürlük onayına sunar.

Kayıtların Saklama Süresi

Hava aracı sahibi veya İşleticisi, aşağıdaki kayıtların belirtilen
süreler boyunca muhafaza edilmesini sağlayacak bir sistem kurar:
1) Hava aracının ve hava aracına takılı bulunan ömürlü komponentlerin
ilgili detaylı bakım kayıtları, hava aracının veya komponentin servise
verilmesinden sonra, 36 aydan az olmamak koşuluyla kapsam ve içerik
açısından eşdeğer olan yeni bir bakım kaydı tarafından geçersiz
kılınıncaya kadar muhafaza edilir.

Hava aracının ve hava aracına takılı bulunan tüm ömürlü komponentlerin

toplam hizmet süresi (uçuş saati ve/veya takvim süresi ve/veya uçuş
sayısı ve/veya inişler) ile ilgili kayıtlar, hava aracının veya
komponentin hizmetten tamamen çekildiği tarihten itibaren en az 12 ay
süreyle muhafaza edilir

Hava aracına, motorlara, pervanelere ve uçuş emniyeti bakımından

hayati önem taşıyan komponentlere uygulanan modifikasyon ve tamir
işlemlerinin ayrıntılı kayıtları, ilgili komponentlerin hizmetten tamamen
çekildiği tarihten itibaren en az 12 ay süreyle muhafaza edilir