‫بسمه تعالی‬

‫مقدمه علوم تشریح نظری‬

‫مبحث‪ :‬آناتومی‬

‫استاد‪ :‬عطارد سادات مصطفوی نیا‬

‫ورودی مهر ‪99‬‬

‫چند مورد درباره کالس های این ترم علوم تشریح نظری‪:‬‬

‫‪ 2‬جلسه آناتومی(‪ 2.5‬نمره)‪ :‬استاد مصطفوی نیا‬

‫‪ 8‬جلسه بافت شناسی(‪ 8.75‬نمره)‪ 3 :‬جلسه استاد حسن زاده ‪ 3 +‬جلسه استاد نوری ‪ 2 +‬جلسه استاد مصطفوی‬
‫نیا‬

‫‪ 7‬جلسه جنین شناسی (‪ 8.75‬نمره)‪ 3 :‬جلسه استاد جاللی ‪ 4 +‬جلسه استاد عزیزی‬

‫میان ترم‪ :‬از بافت شناسی‬

‫پایان ترم‪ :‬از جنین شناسی و آناتومی‬

‫امتحان پایان ترم آناتومی‪ :‬مطالب گفته شده سر کالس کفایت میکند‪.‬‬

‫کتابهای رفرنس آناتومی پیشنهادی استاد‪ :‬آناتومی گری و اسنل(ترجمه پیشنهادی‪ :‬دکتر حسن زاده – اون نسخه‬
‫ای که در همکاری با بقیه اساتید نوشتن)‬

‫ریشهشناسی واژه آناتومی‪:‬‬

‫واژهای با ریشهی یونانی است‪:‬‬

‫* در گذشته در علوم تشریح اجازه مطالعه روی‬

‫جسد انسان وجود نداشت و بنابراین روی اجساد‬
‫جانوران از جمله میمون و سگ مطالعه میشد‪.‬‬

‫شاخههای گوناگون علم آناتومی‪:‬‬

‫‪ .‬آناتومی ماکروسکوپیک (‪ :)Gross‬مطالعه روی اسم و موقعیت های اعضا در بدن‬

 ‫‪ .‬آناتومی میکروسکوپیک (‪ :)Histology‬بافت شناسی‬

‫‪ .‬آناتومی تکوینی (‪ :)Embryology‬مطالعه مراحل رشد بدن از زمان تشکیل زیگوت تا تولد (جنین‬
‫شناسی)‬

‫‪ .‬آناتومی مقایسهای (‪ :)Comparative‬مقایسه آناتومی بدن جانوران مختلف‬

‫‪ .‬آناتومی سطحی‪ :‬حدود تشخیص موقعیت عضالت و رگها بصورت بالینی‬

‫‪ .‬آناتومی رادیولوژی‪ :‬بررسی آناتومی اعضا از روی تصاویر رادیولوژی‬

‫‪ .‬آناتومی بالینی‪ :‬تلفیق عالئم بدست آمده از بیمار و علم آناتومی پزشک مربوطه‬

‫‪ .‬آناتومی مقطعی‪ :‬بررسی مقاظع عرضی و طولی اعضا مختلف‬

‫‪ .‬انسان شناسی‪ :‬اندازهگیری طولی و عرضی اعضا در جنسیت ها و سنین مختلف‪ .‬کاربرد‪ :‬استفاده در‬
‫ابزاراالت مورد استفاده افراد مثل مبلمان‪ ،‬لباس و ‪ ...‬که بر اساس آناتومی و شکل فیزیکی بدن ساخته میشوند‪.‬‬
‫سر و گردن ‪Head‬‬
‫‪& Neck‬‬
‫سینه‪Thorax‬‬
‫تنه‪Trunk‬‬
‫شکم ‪Abdomen‬‬ ‫ناحیه ای‬
‫‪Regional‬‬

‫تحتانی‪ :‬لگن‪ ،‬ران‪ ،‬زانو‪،‬‬

‫ساق‪ ،‬مچ پا‪ ،‬پا‬
‫اندام های فوقانی و‬
‫فوقانی‪ :‬شانه‪ ،‬بازو‪ ،‬آرنج‪،‬‬ ‫تحتانی‪Lumbs‬‬
‫ساعد‪ ،‬مچ دست‪ ،‬کف‬
‫دست‬ ‫مدلهای بررسی‬
‫اسکلتی‪Skeletal‬‬
‫آناتومی‬

‫عضالت و ماهیچه‬
‫‪Muscular‬‬

‫قلب و عروق‬
‫‪Cardiovascular‬‬
‫دستگاهی‪Systemi‬‬
‫‪c‬‬
‫عصبی‪Nervous‬‬

‫گوارشی ‪Digestive‬‬

‫‪...‬‬
‫موقعیت استاندارد بررسی آناتومی بدن (‪:)Anatomical Position‬‬

‫* ایستاده‬

‫* صورت رو به جلو‬

‫* نگاه به افق‬

‫* اندامهای فوقانی در دوطرف بدن‬

‫* کف دست رو به جلو‬

‫* اندامهای تحتانی موازی در کنار هم‬

‫* کف و انگشتان پا رو به جلو‬

‫صفحات تقسیم بندی بدن(‪:)Planes‬‬

‫سهمی(‪ :)Sagittal‬این صفحات‬

‫بدن را به قسمتهای چپ و راست تقسیم‬
‫بندی میکنند‪ .‬صفحات ساژیتال تنها‬
‫صفاتی اند که قابلیت تقسیم بدن به دو نیم‬
‫مساوی را دارد که به این صفحه ‪Mid‬‬
‫‪ Sagittal‬میگوییم‪ .‬صفحات موازی آن نیز‬
‫‪ Para Sagittal‬نام دارند‪.‬‬

‫پیشانی یا تاجی(‪ :)Coronal‬این‬

‫قسمتهای‬ ‫به‬ ‫را‬ ‫بدن‬ ‫صفحات‬
‫قدامی(جلویی) و خلفی(عقبی) تقسیم‬
‫بندی میکنند‪.‬‬

‫)‪:Transverse (Horizontal‬‬
‫تقسیم بندی بدن به دو ناحیه فوقانی و تحتانی‬
‫* برخی از این صفحات با توجه به اهمیت مناطقی که از آن عبور میکنند نامگذاری میشوند‪(.‬مثال صفحات‬
‫ساژیتال عبوری از میان استخوان های ترقوه(‪ )Clavicle‬که ‪ Mid Clavicular‬نام دارند و یا صفحه کورونال‬
‫عبوری از وسط زیربغل که ‪ Mid Axillary‬نام دارد)‬

‫* اصطالحات ‪ Para‬و ‪ Mid‬برای صفحات ‪ Coronal‬و ‪ Transverse‬معنا ندارند چرا که این صفحات برخالف‬
‫صفحه ‪ Sagittal‬بدن را به دو نیمه مساوی تقسیم نمیکند‪.‬‬

‫* موقعیت مکانی صفحات اصلی ‪ Coronal ، Mid Sagittal‬و ‪ Transverse‬درواقع با توجه به درزهای‬
‫استخوان جمجمه(سوچر ها) مشخص شده اند‪.‬‬

‫نواحی آناتومیک شکم (‪:)Abdominopelvic areas‬‬

‫این نواحی به دو نوع ‪ 4‬قسمته و ‪ 9‬قسمته تقسیم میشود‪:‬‬

‫نوع اول‪:‬‬

‫محور افقی‪ Transverse Plane :‬عبوری بین دو مهره‪ L3‬و‪L4‬‬

‫میباشد که از جلو نیز از محوطه ناف شکم عبور کرده و ‪Umbilical Plane‬‬
‫نام دارد‪.‬‬

‫محور عمودی‪ :‬همان ‪.Mid Sagittal‬‬

‫نوع دوم‪:‬‬

‫محورهای افقی‪ :‬محور باالیی لبه پایینی دنده ها است که صفحه‬

‫‪ Transverse‬آن ‪ Subcostal Plane‬نام دارد‪ .‬همچنین محور پایینی‬
‫‪ Intertubercular Plane‬که از برجستگی استخوانهای نیملگن می‪-‬‬
‫گذرد‬

‫محورهای عمودی‪ :‬امتداد دو محور ‪ Mid Clavicular‬است که در‬

‫مبحث "صفحات تقسیم بندی بدن" به آنها اشاره شد‪.‬‬
 ‫ریشه شناسی مناطق آناتومیک شکمی در تقسیم بندی ‪9‬تایی‪:‬‬

‫‪,‬ناحیه ناف ‪, Umbillical:‬معده ‪, Gastric:‬رویی ‪ , Epi:‬غضروف ‪ , Chondriac:‬زیر ‪Hypo:‬‬

‫کشاله ران ‪Inguinal=Iliac=Grain:‬‬

‫‪Directional Terms:‬‬
‫فوقانی ‪Superior:‬‬

‫تحتانی ‪Inferior:‬‬

‫نزدیک به ریشه(ابتدا)ی اندام ‪Proximal:‬‬

‫دور از ریشه(ابتدا)ی اندام ‪Distal:‬‬

‫مثال‪ :‬مفصل آرنج نسبت به مفصل مچ دست پروکسیمال است‬

‫* اصطالحات پروکسمال و دیستال برای اندامها(‪ )Limbs‬بکار میرود‪ ،‬نه‬

‫اعضا(‪!)Organs‬‬

‫داخلی(نزدیکتر به مید سیژیتال) ‪Medial:‬‬

‫خارجی(دورتر از مید سیژیتال) ‪Lateral:‬‬

‫سَری ‪Cephalic:‬‬

‫دُمی ‪Caudal:‬‬

‫* تفاوت این دو با ‪ superior‬و ‪ inferior‬در این است که لزوما در‬

‫حالت ایستاده بررسی نمیشود و موقعیت نسبی را نسبت به سر و منطقه‬
‫نشیمنگاهی بررسی میکند‪ .‬این نوع جهت دهی در نوزادان که حالت بدنی‬
‫‪ C‬شکل دارند بیشتر استفاده میشود‬

‫خلفی ‪Posterior:‬‬

‫قدامی ‪Anterior:‬‬
 ‫حرکات بدن‪:‬‬

‫خم شدن = بسته شدن = انقباض = ‪Flexion‬‬

‫باز کردن = انبساط = ‪Extension‬‬

‫باز کردن بیش از حد طبیعی اندام = ‪( Hyper Extension‬مثل‬

‫انگشتان دست ‪) ‬‬

‫دور کردن = ‪Abduction‬‬

‫نزدیک کردن = ‪Adduction‬‬

‫چرخش به سمت داخل = ‪Medial Rotation‬‬

‫چرخش به سمت خارج = ‪Lateral Rotation‬‬

‫هل دادن به جلو = ‪Protraction‬‬

‫هل دادن به عقب = ‪Retraction‬‬