Môn: Triết học Mác – Lenin Kiểm tra thường kỳ

đề nhóm 2 (thời gian nộp bài 10h15)

1. Cơ sở để phân biệt chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm trong triết học?
Cơ sở để phân biệt chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm trong triết học

1. Quan điểm về bản nguyên của thế giới

 Chủ nghĩa duy vật: cho rằng vật chất là bản nguyên của thế giới, là nguồn gốc đầu tiên của mọi sự
vật, hiện tượng. Ý thức là sản phẩm của vật chất, phản ánh khách quan thế giới vật chất.
 Chủ nghĩa duy tâm: cho rằng ý thức là bản nguyên của thế giới, là nguồn gốc đầu tiên của mọi sự
vật, hiện tượng. Vật chất là sản phẩm của ý thức, được sinh ra từ ý thức.
2. Quan hệ giữa vật chất và ý thức
 Chủ nghĩa duy vật: cho rằng vật chất có trước ý thức và quyết định ý thức. Ý thức phụ thuộc vào
vật chất, có nguồn gốc từ vật chất và phản ánh khách quan thế giới vật chất.
 Chủ nghĩa duy tâm: cho rằng ý thức có trước vật chất và quyết định vật chất. Vật chất phụ thuộc
vào ý thức, được sinh ra từ ý thức và do ý thức sáng tạo ra.

3. Vai trò của thực tiễn

 Chủ nghĩa duy vật: coi trọng vai trò của thực tiễn, cho rằng thực tiễn là tiêu chí kiểm nghiệm chân
lý. Chủ nghĩa duy vật cần được vận dụng vào thực tiễn để kiểm nghiệm và phát triển.
 Chủ nghĩa duy tâm: coi nhẹ vai trò của thực tiễn, hoặc phủ nhận vai trò của thực tiễn. Chủ nghĩa
duy tâm thường chỉ tồn tại trên lý thuyết, không có khả năng vận dụng vào thực tiễn.

4. Phương pháp nhận thức

 Chủ nghĩa duy vật: để cao phương pháp duy vật biện chứng, cho rằng mọi sự vật, hiện tượng đều
luôn vận động, biến đổi và phát triển.
 Chủ nghĩa duy tâm: có nhiều phương pháp nhận thức khác nhau, nhưng thường thiên về phương
pháp duy tâm hình thức, cho rằng mọi sự vật, hiện tượng đều tĩnh tại và không đổi.

2. Giữa phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình có sự khác biệt căn bản gì?
Giữa phương pháp biện chứng và phương pháp siêu hình có sự khác biệt căn bản gì?

Trả lời:

1. Khái niệm:

• Phương pháp biện chứng: là phương pháp nhận thức thế giới một cách toàn diện, khách
quan, xem xét mọi sự vật, hiện tượng trong mối liên hệ với nhau, trong sự vận động, biến đổi và
phát triển.

• Phương pháp siêu hình: là phương pháp nhận thức thế giới một cách phiến diện, chủ quan,
tách rời mọi sự vật, hiện tượng ra khỏi mối liên hệ với nhau, xem xét mọi sự vật, hiện tượng
trong trạng thái tĩnh tại và không đổi.

2. Đặc điểm:
Phương pháp biện chứng:

 Tính toàn diện: xem xét mọi sự vật, hiện tượng trong mối liên hệ với nhau, trong sự vận động, biến
đổi và phát triển.
 Tính khách quan: phản ánh đúng bản chất khách quan của thế giới.
 Tính khoa học: dựa trên cơ sở thực tiễn và khoa học.

Phương pháp siêu hình:

 Tính phiến diện: tách rời mọi sự vật, hiện tượng ra khỏi mối liên hệ với nhau, xem xét mọi sự vật,
hiện tượng trong trạng thái tĩnh tại và không đổi.
 Tính chủ quan: phản ánh sai bản chất khách quan của thế giới.
 Tính phi khoa học: không dựa trên cơ sở thực tiễn và khoa học.

3. Trình bày vai trò của triết học trong đời sống xã hội. Liên hệ, vai trò của triết học Mác -
Lênin đối với hoạt động nhận thức và thực tiễn ở Việt Nam từ 1986 đến nay.

1. Vai trò nhận thức:

 Triết học giúp con người nhận thức thế giới xung quanh một cách khoa học, khách quan,
toàn diện.
 Triết học giúp con người nhận thức bản thân, vị trí của bản thân trong thế giới và mối quan
hệ giữa con người với thế giới.
 Triết học giúp con người nhận thức về những giá trị đích thực của cuộc sống, về cái đúng và
cái sai, cái thiện và cái ác.

2. Vai trò thực tiễn:

 Triết học cung cấp cho con người những phương pháp tư duy khoa học, giúp con người giải
quyết những vấn đề trong cuộc sống một cách hiệu quả.
 Triết học hướng dẫn con người sống và hành động theo những giá trị đạo đức cao đẹp, góp
phần xây dựng một xã hội văn minh, tiến bộ.
 Triết học thúc đẩy sự phát triển của khoa học, kỹ thuật và nghệ thuật.
3. Vai trò giáo dục:
 Triết học giúp con người hình thành nhân cách, rèn luyện phẩm chất đạo đức.
 Triết học giúp con người phát triển tư duy sáng tạo, khả năng phân tích và giải quyết vấn đề.
 Triết học giúp con người có một cái nhìn toàn diện về thế giới và cuộc sống.

Liên hệ vai trò của triết học Mác - Lênin đối với hoạt động nhận thức và thực tiễn ở Việt Nam
từ 1986 đến nay:

 Triết học Mác - Lênin đã giúp Đảng Cộng sản Việt Nam xác định đường lối đúng đần cho công
cuộc đổi mới đất nước.
 Triết học Mác - Lênin đã giúp nhân dân Việt Nam nhận thức đúng đắn về bản thân, về vị trí
của đất nước trong thế giới và về những nhiệm vụ cần phải hoàn thành. Triết học Mác - Lênin
đã thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, kỹ thuật và nghệ thuật ở Việt Nam.
 Triết học Mác - Lênin đã góp phần xây dựng một xã hội Việt Nam văn minh, tiến bộ, công
bằng, dân chủ.