Homer „Iliada”

Cierpienie i heroizm jako dwa aspekty postawy człowieka w zmaganiu z losem.

Iliada Homera opowiada i ostatnim etapie wojny trojańskiej, w którym wojska antycznej Grecji
oblegały Troję w wyniku porwania żony króla spartańskiego, Menelaosa, Heleny, przez trojańskiego
księcia, Parysa. Troja broniła się dzielnie, a jej mieszkańcy oraz wojsko wykazywało się bardzo dużą
odwagą i samozaparciem, odpierając przez dziesięć lat kolejne ataki Greków. W końcu jeden z
herosów greckich, Achilles, w wyniku nieszczęśliwego zbiegu okoliczności, stracił swojego bliskiego
przyjaciela i kuzyna, Patroklesa.

Niepokonany żołnierz oszalał z rozpaczy i przestało go obchodzić cokolwiek oprócz zemsty. Szalał z
bólu, aż w końcu samodzielnie wybrał się pod mury Troi, by wyzwać na pojedynek najdzielniejszego
jej żołnierza, Hektora, odpowiedzialnego za śmierć Patroklesa. Hektor bał się walki z rozwścieczonym
herosem, ponieważ wiedział, że skończy się to dla niego śmiercią. Mimo to stanął do pojedynku, by
pokazać, że żołnierze trojańscy nie są tchórzami. Kosztowało go to życie. Achilles mimo dokonania
zemsty, postanowił zbezcześcić zwłoki Hektora, przywiązał go do swojego rydwanu i obwiózł wokół
murów Troi. Później sam Priam zjawił się w obozie Greków, by prosić Achillesa o wydanie mu ciała
syna. Obu mężczyzn połączyła rozpacz po stracie bliskiej osoby, więc Achilles zgodził się.

MIT O
Prometeuszu -był tytanem, -Prometeusz -Zeus- Kara: Prometeusz został
uchodzi za ojca kochał podstęp z przywiązany do skały kaukazu gdzie
człowieka, człowieka i był wołem Bóg wygłodniały orzeł codziennie
którego dobrym ojcem wybiera wyszarpywał mu wątrobę, a ta
stworzył z gliny i Postanowił pozornie każdej nocy ponownie odrastała.
łez, a jego duszę dać dobrze
z człowiekowi wyglądającą POSTAWA PROMETEJSKA,
wykradzionego ogień z część, jednak PROMETEIZM- Postawa
ognia olimpu, były to kości iprometejska to poświęcenie się
niebieskiego którego tłuszcz dla dobra ogółu za cenę
wykradzenie własnego cierpienia.
bardzo Charakterystyczny dla
prometeizmu jest bunt wobec
rozgniewało
autorytetów, wobec władzy,
Bogów którą buntownik uważa za
niesprawiedliwą, krzywdzącą
niewinnych.
Syzyfie -władca Koryntu -oszukał Jako karę za Bohater symbolizuje ludzkie
i ulubieniec śmierć, jego swoje czyny, dążenia, które często są skazane na
Bogów żona „źle” Syzyf musiał porażkę, ale mimo to są nadal
-skory do pochowała toczyć kontynuowane.
plotek, jego ciała, ogromny głaz
przebiegły i dlatego nie na szczyt SYZYFOWA PRACA- bezowocna,
zuchwały mógł dostać góry. Za nieprzynosząca efektów i
się do hadesu, każdym niekończąca się praca
dlatego został razem gdy był
odesłany na już blisko
ziemię, ukrył celu, głaz
się ponownie
spadał na sam
 dół.
Demeter i Demeter – Bogowie Mit o Demeter i Korze pokazuje, jak
korze bogini urodzaju, zgodzili się wielką miłość może łączyć matkę i
płodności ziemi, zawrzeć córkę oraz jak wiele bólu sprawia
zboża i rolnictwa, układ, aby utrata dziecka, ale także rozstanie.
Jest Kora dwie Miłość macierzyńska ukazana jako
odpowiedzialna trzecie roku nierozłączność cierpienia i miłości.
za zmianę pór spędzała z Demeter archetyp kochającej i
roku. matką, a cierpiącej matki.
jedną trzecią z Utrata dziecka nawet na krótki okres
Kora mężem. Od czasu jest okrutnym bólem dla
(Persefona) – tej chwili na matki.
córka Demeter i jej powrót do
Zeusa, małżonka rozkwita Ostatecznie więc Demeter przez
Hadesa, przez wiosna, a na dwie trzecie roku może spędzać czas
którego została zejście do z córką, później jednak Kora musi
porwana. królestwa powrócić do Hadesu i stać się
Władczyni świata zmarłych Persefoną. Kiedy więc Kora i
podziemnego i nadchodzi Demeter są razem, matczyne serce
opiekunka dusz zima. pełne jest szczęścia i radości, ziemia
zmarłych. rodzi plony, kwiaty kwitną (jest lato
Symbolizuje i wiosna), kiedy jednak bogini musi
wiosnę, młodość oddać swoją córkę Hadesowi,
i odrodzenie. Demeter pełna jest smutku i żalu,
ziemia więc obumiera (przychodzi
jesień i zima).
Eurydyce i Orfeusz – król Eurydyka – Aristajos – MOTYW MIŁOŚCI SILNIEJSZEJ NIŻ
Orfeuszu Tracji, śpiewał i żona syn Apollina i ŻYCIE
grał na lutni, po Orfeusza, nimfy Kyreny, Orfeusz to bohater, który dla swojej
śmierci zmarła na bartnik, ukochanej nie waha się zejść do
ukochanej żony skutek lekarz, podziemi i błagać samego Hadesa o
Eurydyki udał ukąszenia właściciel uwolnienie żony. Opowieść ta ma
się do przez żmiję w winnic. dowodzić, że miłość jest
podziemi, żeby czasie Zakochał się najważniejszą wartością i że może
błagać o jej ucieczki przed w Eurydyce i przezwyciężyć każdą przeszkodę.
uwolnienie. Aristajosem. wszczął za nią
Uzyskał pogoń w
pozwolenie dolinie
Hadesa, ale Tempe, na
złamał zakaz i skutek czego
tuż przed kobieta
wyjściem zmarła.
obejrzał się za
siebie, bu
sprawdzić czy
jest za nim
Eurydyka. Po
wyjściu z
podziemi został
rozszarpany
przez orszak
 Dionizosa.
Narcyzie Ciążyła na nim Zakochał się Jego ulubionym zajęciem było
swego rodzaju w swoim polowanie i to właśnie jemu
klątwa, bowiem odbiciu. poświęcał większość czasu.
w dzieciństwie Wpatrywał się Młodzieniec wyróżniał się wielką
wieszczek w nie tak urodą. Jednakże, pomimo swojego
Tejrezjasz długo, aż piękna, był nieczuły na uczucia
przepowiedział, umarł z innych i odrzucał każdą zakochaną
że będzie żył do tęsknoty. Była w nim istotę. Zachowywał się wręcz
czasu, aż nie to bowiem egoistycznie i
dostrzeże niespełniona zarozumiale. Ostatecznie został
swojego odbicia miłość. Na ukarany i zmarł z miłości do samego
jego grobie siebie.
wyrósł piękny
biały kwiat, Kontekst- Łęcka, tak jak narcyz echo
który doprowadziła Wokulskiego do
nazwano destrukcji.
narcyzem.
Herakles symbolizującego Herakles wykonał Dwanaście Prac,
odwagę, siłę które były surowymi wyzwaniami
oraz narzuconymi mu przez króla
nieustraszoną Eurysteusa. Zadania te obejmowały
determinację w pokonanie potężnych bestii oraz
pokonywaniu wykonywanie trudnych czynności.
przeciwności
losu.

„Odyseja”- Homer

Odyseusz- król Itaki

1. motyw podróży, życie jako wędrówka- HOMO VIATOR

Stara się on powrócić do Itaki, do swojego

domu po zakończeniu dziesięcioletniej wojny trojańskiej. “Odyseja” obejmuje
czterdzieści dni z tułaczki Odysa, ale przedstawione retrospekcje wskazują, że
wędrówka ta łącznie trwała dziesięć lat – wraz z wojną trojańską daje to
dwadzieścia lat nieobecności Odyseusza w domu. W trakcie podróży do Itaki
bohatera i jego załogę spotykają liczne niebezpieczeństwa, które utrudniają im
powrót do domu i zagrażają ich życiu. Spotykają oni między innymi mityczne
potwory, takie jak cyklop Polifem czy syreny. Odyseusz jest także więziony –
czarodziejka Kirke zamienia jego towarzyszy w świnie i przetrzymuje go na swojej
wyspie przez rok, a z kolei nimfa Kalipso widzi w nim swego nieśmiertelnego
męża i zmusza go do spędzenia z nią siedmiu lat. W trakcie swojej wędrówki
Odyseusz stopniowo traci statki oraz ludzi, towarzyszących mu w tej podróży.
Ostatecznie do Itaki powraca z jednym statkiem. Trudności, które bohater
napotyka na swojej drodze, wynikają z gniewu Posejdona – Odyseusz oślepił
cyklopa Polifema, syna Posejdona, bóg zaczął więc mścić się na bohaterze.
Posejdon nie jest jednak jedynym bogiem, który pojawia się w życiu Odyseusza –
wspiera go bowiem bogini Atena.
Odyseusz stał się symbolem walki przeciwko przeszkodom za wszelką cenę oraz bohatera,
który nie poddaje się i dąży do zrealizowania swojego celu.

Wędrówka, jako metafora ludzkiego życia ukazuje jego realny sens i cel. Mianem homo
viatora można określić bohatera w podróży, która w efekcie przynosi pielgrzymowi nową
wiedzę i mądrość życiową. Odyseusz, bohater powieści Homera, jest idealnym
odwzorowaniem tego toposu. Wyrusza on w podróż do domu po zakończeniu wojny
trojańskiej. Jego wędrówka trwała 10 lat przez ten czas doświadczył niemal wszystkiego,
czego człowiek może doświadczyć. Mierzył się z pragnieniami i pokusami, wykazywał się
odwagą, dokonywał trudnych wyborów. Jednak, co najważniejsze, przez cały ten czas
zmierzał do celu. Wędrówka Odyseusza ukazuje sinusoidalny charakter ludzkiego życia i
jego prawdziwą istotę, jaką jest walka z niepowodzeniami i nieustanne dążenie przed
siebie, mimo nieustannych wyzwań z jakimi może mierzyć się człowiek. Ponadto umacnia
naturalne zdolności człowieka.

Miejsce- Andrzej Stasiuk

Andrzej Stasiuk w opowiadaniu Miejsce opisuje przestrzeń, która pozostała po
niedawno rozebranej przez konserwatorów cerkwi. Narrator zastanawia się nad
tym, co stanowi o świętości takiego miejsca – czy same mury, które można
zburzyć albo przenieść, czy choćby powietrze, które zostało owymi murami
zamknięte czy ograniczone. Opisuje historie ludzi, którzy ze wsi zostali wysiedleni w
czasie wojny i wracali do nieistniejącej już wsi po dziesiątkach lat, by pomodlić się w
miejscu, w którym modlili się ich przodkowie, lub w którym sami zostali ochrzczeni.
Pewien staruszek, który odwiedził wieś z dzieciństwa, zachowywał się tak, jakby ona
nadal istniała. Szedł nieistniejącą ulicą i pokazywał, gdzie stały konkretne domy,
sklepy, gdzie były drzewa, jak położone były place. To miejsce zdecydowanie istniało,
żyło, choć było to jedynie życie w pamięci ludzi, którzy urodzili się, zanim została
zburzona.

Symbolem tego procesu jest właśnie cerkiew – istnieje nadal, istnieje w tym
samym miejscu, w którym została wybudowana, choć jej konstrukcja została
rozebrana i przeniesiona. Istnieje dzięki tysiącom wzniesionych tam modlitw,
dzięki wierze ludzi, która jest trwalsza niż jakakolwiek budowla, dzięki ich
pamięci.

Dlaczego Franciszek jest patronem ekologów- Fresk przedstawia św. Franciszka

otoczonego przez zasłuchane ptaki, do których wygłasza kazanie. Wskazuje to na szczególną więź
łączącą św. Franciszka ze światem natury. Kwiatki św. Franciszka świadczą o podziwie i miłości św.
Franciszka dla świata natury: • twory natury nazywał braćmi i siostrami, • w przyrodzie dostrzegał
potęgę i mądrość Boga
Tren – gatunek:
• o charakterze żałobnym,
• zawiera pochwałę zmarłego,
• wyraża ból po jego stracie

Czyny, które można uznać, za przykłady rehabilitacji Kmicica:

obrona Częstochowy, wysadzenie kolubryny, uratowanie króla, walka w Prusach, udział w bitwie pod
Prostkami itd.

Podobnie jak Jacek Soplica Kmicic został uznany za zdrajcę ojczyzny i oczyścił swoje imię dzięki walce
ze Szwedami. Jacek Soplica jako ks. Robak, by odpokutować za śmierć Stolnika, np. przygotowuje
powstanie na Litwie, służy w legionach, jest em

Wyjaśnij, jaki związek z treścią opowiadania Marka Nowakowskiego ma Tango Sławomira

Mrożka. Odwołaj się do treści obu utworów
Podobnie jak Artur w Tangu Mrożka i tu inteligent jest fizycznie i psychicznie słabszy – kierowca
malucha przegrywa z silnym, agresywnym, nieliczącym się z nikim chamem – Edkiem, kierowcą

Przedwiośnie
Portret społeczeństwa
Portret społeczeństwa w „Przedwiośniu” to wizerunek bardzo krytyczny, piętnujący brak
dojrzałości moralnej i intelektualnej polskiego narodu. Po odzyskaniu niepodległości,
polskie społeczeństwo jest mocno rozwarstwione ekonomicznie, skonfliktowane
politycznie i światopoglądowo. Skrajnymi przykładami są z jednej strony ubogie i
niewykształcone masy wśród których usiłują „pracować” prący do rewolucji komuniści, z
drugiej obojętne na problemy społeczne zamknięte we własnym kręgu, względnie
zamożne ziemiańskie „elity”. Społeczeństwo nie jest dojrzałe na tyle aby oddolnie
zbudować obywatelskie państwo.

Etos inteligenta
Związany jest ze szczególną rolą wyznaczoną przez Żeromskiego tej grupie
społecznej. Inteligencja – czyli ludzie wykształceni, zajmujący się pracą umysłową, mają
obowiązek wziąć odpowiedzialność za świat. Ich zadaniem jest kształcić, przewodzić
intelektualnie grupom mniej wykształconym, kreować opinię
publiczną, wskazywać właściwe normy i wzorce. Przedwiośnie jest
bolesnym rozrachunkiem autora w etosem inteligenta, który zawodzi miotając się w
poszukiwaniu własnej tożsamości (Lulek, Gajowiec, Baryka). Budowa nowoczesnego
państwa wymaga odwagi, ale nie rewolucji.
Rewolucja
Rewolucja w „Przedwiośniu” to bezsensowna makabra: to bolszewickie rzezie i kaźnie, to
mordowanie ludzi, to terror i zniszczenie, to paskudna komunistyczna mrzonka
odciągająca młodych ludzi od skupienia się wokół budowania nowoczesnego państwa
polskiego (Lulek indoktrynujący Barykę, „awangarda Sowietów” w marszu na
Belweder). Rewolucja komunistyczna to najpoważniejsze zagrożenie dla Polski i jej
obywateli. Autor przestrzega przed nią, równocześnie ukazując, jakie procesy mogą do
niej prowadzić.

Modele odbudowy państwa polskiego:

1) Szymon Gajowiec (odnosi się od organicyzmu) :
- wprowadzanie systematycznych reform ekonomicznych, mających na celu umocnienie
kraju „od wewnątrz”
-zgodna współpraca klas nad odbudową Polski
-reforma edukacji- rozpowszechnienie
UMOCNIENIE MŁODEGO PAŃSTWA, ZABEZPIECZENIE GRANIC I
PRZEPROWADZENIE REFORM. Należy zaprowadzić ład i bezpieczeństwo

2) Antoni Lulek- program komunistyczny:

-przeciwny przejawom narodowym
-oddanie władzy w ręce proletariatu- Cezary- jak wynędzniała klasa może przewodzić ?
- zmuszenie burżuazji do ustąpienia ze stanowisk kierowniczych
-zniesienie klas społecznych- wszyscy byliby robotnikami
-pozbawienie metaforycznych racji
Baryka uważa, że rewolucja jest siła degradującą i niszczącą

3) Seweryn Baryka- wizja utopijna, niemożliwa do zrealizowania: SZKLANE DOMY

-postęp technologiczny
-idealne technologiczne, samoczyszczące się domy, dom mógł zostać wybudowany w
przeciągu 1h, POWSZECHNE
-schludne warunki hodowli- mięso dobre gatunkowo
-ograniczenie chorób
- Szklane domy to zarówno symbol nadziei i marzeń o wolnej, sprawiedliwej, silnej, mlekiem i
miodem płynącej Polsce, ale również symbol porażki, utraconych złudzeń i rozczarowania tą nową
Polską, która jest bardzo odległa od marzeń i wyobrażeń.

Obraz matki- matka kochająca, troskliwa, gotowa poświęcić się za syna

Jadwiga Baryka - autor ukazuje bohaterkę jako kobitę wycofaną i przeciętną, jednak to
podkreśla miłość matki do syna. Kochała Czarka nade wszytkieo. Gdy ojciec Cezarego
udał się na front wojenny, obowiązek utrzymania rodziny spada na Jadwigę. Mimo, że
Cezary zachłysnął się wolnością pi wyjeździe ojca, matka nadal o niego dbała zdobywała
jedzenie w ogołoconym przez Bolszewików mieście, sprzątała i prała, obawiając się przy
tym o los swojego syna, przesadnie zainteresowanego rewolucją. Cezary traktował matkę
jak służącą nieostrzegając jej poświęcenia i powolnej utraty sił, które je symbolizowały. –
BEZGRANICZNA MIŁOŚĆ MATKI DO DZIECKA
Do samego końca Jadwiga nie opuściła swojego dziecka. Z czasem to czyste uczucie
zaczyna zmieniać samego Cezarego. Chociaż dumny i nieskory do potępienia samego
siebie, postanawia ulżyć matce. Wszystko to przychodzi jednak zbyt późno. W wyniku
splotu niekorzystnych wydarzeń Jadwiga zostaje pobita przez krasnoarmiejców i
zabrana na roboty przymusowe. Tam ginie, osieracając jedynego syna.

Pani Rollinsonowa- obraz matki cierpiącej

Jest to uboga, niewidoma wdowa, którą opiekuje się tylko jej jedyny syn. Bez niego nie
dałaby sobie sama rady i żyłaby w głodzie i w nędzy. Jej syn jednak został uwięziony
przez carat i jest przesłuchiwany i torturowany w więzieniu. Aresztowano go za udział w
antycarskim spisku. Rollison odmawiał udzielania przesłuchującym go żołdakom
informacji, dlatego więc upozorowali oni jego próbę samobójczą i wypchnęli go przez
okno

Tymczasem pani Rollinson codziennie przychodziła błagać o litość dla swojego jedynego
syna. Płakała błagała samego senatora Nowosilcowa o miłosierdzie dla swojego dziecka,
miała nadzieję, że ból matki poruszy carskiego urzędnika.
Ponadto pani Rollinson wyczuła, że jej dziecku przytrafił się wypadek, czuła to
podświadomie- świadczy to o wielkiej miłości i więzi jaka łączyła ją z synem. Jest
archetypem matki-polki, która trwa przy dziecku w najgorszych chwilach i cierpiącej
razem z nim. Dodatkowo jej postać może zostać porównana do Maryi cierpiącej pod
krzyżem po śmierci syna. Obie przechodziły przez koszmar, gdy ich dziecko cierpiało i
ich brak mocy wobec tego bólu.