BÀI 2: VỊ TRÍ ĐỊA LÝ, PHẠM VI LÃNH THỔ

1.Vị trí địa lý:

- Nằm ở rìa phía đông của bán đảo Đông Dương, gần trung tâm khu vực Đông
Nam Á.
- Hệ tọa độ địa lý:
+ Điểm cực Bắc: 23o23’B, xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, Hà Giang.
+ Điểm cực Nam: 8o34’B, xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển, Cà Mau.
+ Điểm cực Tây: 102o09’Đ tại Sín Thầu, huyện Mường Nhé, Điện Biên.
+ Điểm cực Đông: 109o24’Đ, xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh, Khánh Hòa.
(trên vùng biển kéo dài vĩ độ 6o50’B và từ khoảng kinh độ 101oĐ đến trên
117o20’Đ tại biển Đông).
2. Phạm vi lãnh thổ:
a. Vùng đất:
-Diện tích đất liền + các hải đảo = 331212 km2 (2006).
- Biên giới:
+ Phía Bắc giáp Trung Quốc: 1400km
+ Phía Tây giáp Lào: 2100 km, Campuchia hơn 1100 km + Phía Đông
và nam giáp biển với đường bờ biển dài 3260km.
- Nước ta có 4000 đảo lớn nhỏ, trong đó có 2 quần đảo Trường Sa (khánh
hòa), Hoàng Sa (Đà Nẵng).
b. Vùng biển:
Diện tích khoảng 1 triệu km2 gồm:
- Vùng nội thủy: là vùng nước tiếp giáp với đất liền, ở phía trong đường cơ sở.
-Lãnh hải: là vùng thuộc chủ quyền trên biển, rộng 12 hải lý (song song cách đều
đường cơ sở về phía biển), đường biên giới quốc trên biển.
- Vùng tiếp giáp lãnh hải: là vùng biển được quy định nhằm đảm bảo cho việc thực
hiện chủ quyền của nước ven biển (rộng 12 hải lý)
- Vùng đặc quyền kinh tế: là vùng tiếp giáp với lãnh hải và hợp với lãnh hải thành
một vùng biển rộng 200 hải lý tính từ đường cơ sở.
- Thềm lục địa là phần ngầm dưới biển và lòng đất dưới đáy biển thuộc phần lục
địa kéo dài mở rộng ra ngoài lãnh hải cho đến bờ ngoài của lục địa, ở độ sâu
khoảng 200m hoặc hơn nữa.
c. Vùng trời: khoảng không gian bao trùm trên lãnh thổ.
3. Ý nghĩa của vị trí địa lý:
2. Ý nghĩa của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ:
a. Về tự nhiên
- Nằm ở vị trí từ vị độ 23 023’ B đến 80 34’B nên nước ta nằm hoàn toàn trong vành
đai nhiệt đới nữa cầu Bắc. do thiên nhiên nước ta mang đặc điểm cơ bản của thiên nhiên
nhiệt đới gió mùa, với nền nhiệt cao, số giờ nắng cao.
- Nước ta nằm trong khu vực chịu ảnh hưởng của gió mùa châu Á, khu vực gió mùa
điển hình trên thế giới nên khí hậu nước ta có 2 mùa rõ rệt: mùa đông bớt lạnh và khô
mùa hạ bớt nóng và mưa nhiều.
- Nước ta giáp với biển Đông là nguồn dự trữ dồi dào về nhiệt và ẩm nên chịu ảnh
hưởng sâu sắc của biển Đông vì thế thiên nhiên nước ta bốn mùa xanh tốt không bị biến
thành sa mạc hoặc bán sa mạc như một số nước cùng vĩ độ ở Tây Nam Á và Châu Phi.
- Nước ta Nằm trong vành đai sinh khoáng Châu Á- Thái Bình Dương nên có nguồn
tài nguyên khoáng sản phong phú. Đây là cơ sở để phát triển nền công nghiệp đa ngành,
trong đó có nhiều ngành công nghiệp trọng điểm và mũi nhọn.
- Nằm ở nơi gặp gỡ của nhiều luồng di cư động thực vật khiến cho tài nguyên sinh
vật nước ta rất phong phú.
- Vị trí hình thể nước ta tạo nên sự phân hoá đa dạng của tự nhiên thành các vùng tự
nhiên khác nhau giữa miền Bắc với miền Nam, giữa đông bằng với miền núi, ven biển và
hải đảo.
b. Ý nghĩa về kinh tế- xã hội và an ninh quốc phòng
- Về kinh tế:
+ Nằm ở ngã tư đường giao thông hàng hải và hàng không quốc tế, đầu mút của tuyến
đường bộ xuyên Á nên có điều kiện phát triển các loại hình giao thông, thuận lợi phát
triển quan hệ ngoại thương với các nước trong và ngoài khu vực. Việt Nam còn là cửa
ngõ mở lối ra biển của Lào, Đông Bắc Thái Lan, Campuchia và khu vực Tây Nam Trung
Quốc.
+ Vị trí này có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển các ngành kinh tế, các vùng
lãnh thổ, tạo điều kiện thực hiện chính sách mở cửa, hội nhập với các nước trong khu vực
và trên thế giới.
- Về văn hoá – xã hội:
+ Việt Nam nằm ở nơi giao thoa các nền văn hoá khác nhau nên có nét tương đồng về
lịch sử văn hoá – xã hội và mối giao lưu lâu đời giữa các nước trong khu vực. Điều đó
góp phần làm giàu bản sắc văn hoá, kể cả kinh nghiệm sản xuất trên cơ sở một nền văn
hoá chung nhưng đa dạng về hình thức biểu hiện.
+ Đây là điều kiện thuận lợi cho nước ta chung sống hoà bình, hợp tác hữu nghị và
cùng phát triển với các nước láng giềng và các nước trong khu vực Đông Nam Á.
- Về chính trị và quốc phòng:
+ Nước ta có vị trí quân sự đặc biệt quan trọng của vùng Đông Nam Á, một khu vực
kinh tế năng động và nhạy cảm với những biến động chính trị trên thế giới.
+ Biển Đông của nước ta có ý nghĩa chiến lược trong công cuộc xây dựng phát triển
và bảo vệ đất nước.
c. Khó Khăn:
-Thiên nhiên nhiệt đới gió mùa thiếu ổn định, sự phân mùa của khí hậu và thuỷ văn,
tính thất thường của thời tiết, các thiên tai: bão, lụt, hạn hán..
- Nước ta diện tích không lớn nhưng có đường biên giới trên bộ và trền biển kéo
dài. Hơn nữa, biển Đông chung với nhiều nước việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ gắn với vị
trí chiến lược của nước ta.
- Sự năng động của các nước trong và ngoài khu vực đã đặt nước ta vào tình thế
vừa phải hợp tá để cùng phát triển vừa phải cạnh tranh quyết liệt trên thị trường thế giới.