BİYOLOJİ Arkeler

Arke Âlemi

Özet

1. Arkebakterilerin Genel Özellikleri

Arkebakteriler alemindeki canlılar, prokaryot hücre yapısına sahip tek hücreli
canlılardır. Arkebakteriler birçok alanda bakterilerden ayrılır. Arkebakterilerin yaklaşık
%20’lik bir kısmı aşırı soğuk, aşırı sıcak ya da aşırı tuzlu gibi ekstrem koşullarda
yaşayabilir.

Arkebakterilerde plazma zarında dallanmış lipitlere rastlanır. Arkebakterilerin büyük bir

çoğunluğunda hücre duvarı vardır. Hücre duvarında peptidoglikan tabaka bulunmaz.
DNA’ları histon proteinleri ile çevrilidir. Arkebakterilerde plazmit yapısı bulunabilir.
rRNA yapısı bakterilerden farklı olduğu için bu duruma bağlı olarak ribozom yapısı da
farklılık gösterir. Klorofil bazı türlerinde bulunur. Farklı pigmentlere sahip türleri de
vardır.

Ototrof olan türleri bulunduğu gibi heterotrof olan türleri de bulunur. Mutualist ya da
kommensal yaşayan bakteri türleri vardır. Ancak arkebakterilerin parazit olan ya da
patojen türlerine rastlanmamıştır.

Tuz havzaları gibi tuz oranı çok yüksek ortamlarda, gayzer gibi sıcaklığın çok yüksek
olduğu ya da bataklık gibi oksijen oranının çok düşük olduğu ekstrem koşullarda
yaşayabilen türleri vardır.

Biyoteknolojik çalışmalarda su arıtılması, kalitesi düşük cevherlerin işlenmesi gibi

alanlarda arkebakteriler kullanılır. Çok sıcak ve çok soğuk ortamlarda yaşayan
arkebakterilerin bu koşullarda çalışan enzimleri de endüstride kullanılır.

2. Arkebakteri Çeşitleri

1. Metanojenler
Metan gazı üretimini sağlarlar. Hidrojeni okside etmek için karbon dioksidi kullanılırlar.
Oksijenin olmadığı ortamlarda yaşarlar, zorunlu anaeroblardır. Otçul hayvanların
sindirim kanalında yaşayan selülozun sindirimini sağlayan türleri vardır. Metan sera
gazlarından biridir.

1/2
BİYOLOJİ Arkeler
Arke Âlemi

Özet

2. Halofiller
Aşırı tuzcul arkelerdir. Fotosentetik türleri vardır. Halofillerin bazı türlerinde farklı
pigmentler de bulunur.

3. Aşırı Termofiller
Derin deniz diplerindeki termal çukurlar, yanardağ bacaları ya da gayzer havzaları gibi
çok sıcak ortamlarda yaşayabilirler. Asidik ortamlarda da yaşayabilirler. Bazı türleri
kükürdü okside edebilirler ve kemoototrofturlar.

4. Psikrofilik Arkeler
Çok soğuk ortamlarda yaşayan bakterilerdir. Endüstride sütün yapımında ve peynirin
olgunlaştırılmasında kullanılırlar.

3. Bakterilerin ve Arkebakterilerin Karşılaştırılması

Bakteriler ve arkebakterilerin benzer özellikleri
• Gram boyama tekniği ile boyanma
• Biyoteknolojik yöntemlerde kullanılma
• Çekirdek zarı bulundurmama
• Zarlı organel bulundurmama
• Yuvarlak veya çubuk şekilli olma
• Halkasal DNA’ya sahip olma

Bakteriler ve arkebakterilerin farklı özellikleri

• Etrafı histon proteini ile çevrili DNA bulundurma
Bakterilerin DNA’larının etrafı histon proteinleri ile çevrili değilken arkebakterilerin
ise DNA’larının etrafı histon proteinleri ile çevrilidir.
• Plazma zarı yapısı
Bakterilerde plazma zarı dallanmamış lipitler içerirken arkebakterilerde plazma zarı
dallanmış lipitler içerir.
• Hücre duvarı yapısı
Bakterilerde hücre duvarında peptidoglikan tabaka bulunurken arkebakterilerde
peptidoglikan tabaka bulunmaz.
• 100 °C üzerinde yaşayabilme
Arkebakterilerin bazı türleri 100 °C üzeri sıcaklıkta yaşayabilirken bakterilerde bu
sıcaklığın üzerinde yaşayabilen tür bulunmaz.
• Protein sentezinin ilk amino asidi
Bakterilerde protein sentezinde kullanılan ilk amino asit fenil metioninken,
arkebakterilerde protein sentezinde ilk kullanılan amino asit metionindir.

2/2