Imię i nazwisko ………………………………………………………………… SEMESTR IV C

EGZAMIN PISEMNY Z JĘZYKA POLSKIEGO

przesłać do 7 czerwca 2021 na adres: lojama_jd@o2.pl

Zadanie 1. (1 punkt)
Zaznacz wydarzenie historyczne, które stanowiło symboliczny początek epoki pozytywizmu w Polsce.

A. upadek powstania listopadowego C. upadek powstania styczniowego

B. wybuch powstania styczniowego D. uwłaszczenie chłopów na ziemiach polskich

Zadanie 2. (3 punkty)
Zdecyduj, które informacje dotyczące pozytywizmu są prawdziwe, a które – fałszywe.

Zdanie Prawda Fałsz

Nazwa „pozytywizm” poza Polską stanowiła przede wszystkim termin odnoszący

się do myśli filozoficznej popularnej w tym okresie.

Podstawowym celem polskich pozytywistów było działanie na rzecz budowy

nowoczesnego społeczeństwa zdolnego podjąć cywilizacyjne wyzwania.

Głównym ośrodkiem propagowania idei pozytywistycznych na ziemiach polskich

była znajdująca się pod zaborem rosyjskim Warszawa.

Za manifest programowy polskiego pozytywizmu uznaje się artykuł Aleksandra

Świętochowskiego My i wy, opublikowany w 1871 r. na łamach Przeglądu
Tygodniowego.

Określenia „powieść realistyczna” oraz „powieść naturalistyczna” można uznać za

synonimiczne.

Dzieło artystyczne zostało przez teoretyków pozytywizmu zwolnione z funkcji

mimetycznej.

Zadanie 3. (1 punkt)
Zakreśl punkt zawierający zdanie najlepiej charakteryzujące stosunek pozytywistów do ideałów
romantycznych.

A. Pozytywiści całkowicie odrzucili romantyczne ideały, obarczając swoich poprzedników winą za

zapóźnienia w polskim społeczeństwie oraz za nasilanie się rusyfikacji i germanizacji.
B. Pozytywiści mieli ambiwalentny stosunek do spuścizny swoich poprzedników: z jednej strony odrzucali
romantyczny kult poety wieszcza, z drugiej – nawiązywali do okresu bohaterskiej walki o narodowe idee.
C. Pozytywiści w dużej mierze kontynuowali idee i wątki popularne w dobie romantyzmu, dążąc do
wzniecenia kolejnego ogólnonarodowego powstania mającego przynieść Polakom wolność.
D. Pozytywiści mieli obojętny stosunek do idei romantycznych, gdyż przede wszystkim byli kontynuatorami
oświeceniowego racjonalizmu.

Zadanie 4. (2 punkty)
Wyjaśnij, czym był pozytywizm warszawski, i podaj dwóch jego przedstawicieli.

pozytywizm
warszawski

przedstawiciele

Zadanie 5. (2 punkty)
Wyjaśnij, w jaki sposób polscy pisarze pozytywistyczni radzili sobie z cenzurą.

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 6. (2 punkty)
Wybierz spośród podanych gatunków literackich te, które są typowe dla pozytywizmu. Zaznacz je.

A. epos E. reportaż I. powieść tendencyjna

B. satyra F. nowela J. hymn
C. powieść epistolarna G. komedia K. opowiadanie
D. felieton H. powieść historyczna L. bajka

Zadanie 7. (1 punkt)
Wybierz szereg najpełniej oddający sposób postrzegania roli artysty w dobie pozytywizmu.

A. metafizyk, indywidualista, profeta

B. profeta, wieszcz, moralista
C. wychowawca, nauczyciel, moralista
D. metafizyk, profeta, wychowawca
Zadanie 8. (3 punkty)
Dopasuj definicje do haseł. Wpisz w wyznaczonych miejscach odpowiednie oznaczenia od I do VI.

A. scjentyzm – …………

B. emancypacja – …………

C. praca u podstaw – …………

D. asymilacja – …………

E. praca organiczna – …………

F. utylitaryzm – …………

I. przekonanie, że użyteczność społeczna stanowi najwyższą wartość ludzkich poczynań

II. integracja mniejszości żydowskiej z polskim organizmem społecznym
III. aktywność gospodarcza, oświatowa oraz kulturalna; podejmowanie realnych działań w sytuacji zaborów
przez społeczeństwo pojmowane jako jeden wielki organizm, składający się z wielu cząstek, różnych struktur
i grup w nim współdziałających
IV. zaufanie do nauki opartej na rozumie oraz doświadczeniu, a przede wszystkim do nauk przyrodniczych,
które są jedynym źródłem niezawodnej wiedzy
V. wsparcie ludzi z nizin społecznych w procesie adaptacji do kapitalistycznych form aktywności, idea
krzewienia polskiej oświaty wśród ludu poddawanego rusyfikacji i germanizacji
VI. dążenie do równouprawnienia społecznego, zapewnienia kobietom dostępu do edukacji oraz podjęcia
godziwie opłacanej pracy

Zadanie 9. (2 punkty)
Przeczytaj fragment wiersza Adama Asnyka Do młodych. Wymień dwie zarysowane w nim idee
pozytywistyczne.

Do młodych (fragment)

Szukajcie prawdy jasnego płomienia!

Szukajcie nowych, nieodkrytych dróg...
Za każdym krokiem w tajniki stworzenia
Coraz się dusza ludzka rozprzestrzenia
I większym staje się Bóg!
Każda epoka ma swe własne cele
I zapomina o wczorajszych snach...
Nieście więc wiedzy pochodnię na czele
I nowy udział bierzcie w wieków dziele,
Przyszłości podnoście gmach!

Choć otrząśniecie kwiaty barwnych mitów,
Choć rozproszycie legendowy mrok,
Choć mgłę urojeń zedrzecie z błękitów,
Ludziom niebiańskich nie zbraknie zachwytów,
Lecz dalej sięgnie ich wzrok.
Ale nie depczcie przeszłości ołtarzy,
Choć macie sami doskonalsze wznieść;
Na nich się jeszcze święty ogień żarzy,
I miłość ludzka stoi tam na straży,
I wy winniście im cześć! [...]

∙ ………………………………………………………………….

∙ ………………………………………………………………….
Zadanie 10. (2 punkty)
Wskaż wariant fragmentu zdania (A lub B), który najpełniej oddaje sytuację poezji w dobie pozytywizmu,
a następnie wyjaśnij ten stan rzeczy.

A. poezja nie zajmowała istotnej pozycji,

pozostając w cieniu twórczości prozatorskiej,
W okresie ponieważ
pozytywizmu B. kontynuowano tradycję romantycznej
poezji zaangażowanej, mającej kreować
określone postawy społeczne,

Zadanie 11. (4 punkty)

Przyjrzyj się poniższym dziełom. Przy każdym z nich podaj nazwę stylu w sztuce oraz dwie jego cechy
dostrzeżone na danym obrazie.

a) Józef Chełmoński, Babie lato, 1875, domena publiczna

Styl artystyczny: ……………………………

∙ ……………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

∙ ……………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

b) Léon A. Lhermitte, Les Halles, 1895, domena publiczna

Styl artystyczny: ……………………………

∙ ……………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

∙ ……………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………
Zadanie 12. (2 punkty)
Omów rolę publicystyki na ziemiach polskich w II połowie XIX wieku. Podaj nazwisko jednego
z pozytywistycznych publicystów.

rola publicystyki

publicysta

Zadanie 13. (1 punkt)

Wskaż tekst pozytywistyczny, w którym pojawia się mitologizacja powstania styczniowego.

A. Mendel Gdański C. Powracająca fala

B. My i wy D. Gloria victis

Zadanie 14. (2 punkty)

Omów sposób przedstawiania motywu miasta w pozytywizmie, odnosząc się do konkretnej powieści. Zwróć
uwagę na wpływ przestrzeni miejskiej na życie bohatera literackiego.

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 15. (2 punkty)
Przy każdym opisie problematyki podaj tytuł oraz imię i nazwisko autora powieści, której ten opis dotyczy.

Najwybitniejsza polska powieść dojrzałego realizmu. W utworze przedstawiono

złożony obraz społeczeństwa polskiego po powstaniu styczniowym. Autor opowiada
o pozytywistycznych ideałach i porażkach, tworzy pogłębione portrety
psychologiczne bohaterów.

Powieść ukazująca w najdrobniejszych szczegółach szlachecką rzeczywistość po

upadku powstania styczniowego; dzieło epopeiczne, panoramiczne, korespondujące
z Panem Tadeuszem Adama Mickiewicza.