Y đức trong mối quan hệ

thầy thuốc và cộng sự

PGS. TS. Nguyễn Thị Bay

 Mục tiêu

 Trình bày những điều thầy thuốc nên cư xử

với người khác
 Nhận định các báo cáo về hành vi vi phạm y
đức của đồng nghiệp
 Trình bày những nguyên tắc chính trong hợp
tác với đồng nghiệp trong chăm sóc bệnh
nhân
 Giải quyết xung đột với các nhân viên y tế
 Thách thức về quyền hành

Vấn đề Đạo Đức

Bác sĩ Bác sĩ

Bác sĩ Nhân viên y tế

Thách thức đối với truyền thống quyền hạn của bác sĩ
 Truyền thống ngành Y

 Giữa BS và BS
 Giữa các ngành: Một số ngành “sang trọng” hay
đông hơn các ngành còn loại
 Trong cùng một ngành: BS giảng dạy, bằng cấp
cao >> BS làm việc tại BV công, phòng mạch tư
 Trong quyền hạn chăm sóc BN: BS trực tiếp điều trị
có quyền hạn cao nhất
 Giữa BS và Nhân viên y tế
 BS luôn ở thứ bậc cao hơn NVYT: điều dưỡng, kỹ
thuật viên
 Mức độ quyền hạn của BS đã
thay đổi

 Kiến thức khoa học ↑↑↑

 Đa chuyên khoa
 Kỹ thuật y học ↑↑↑ - đa ngành
 Phương tiện điều trị ↑↑↑

Mỗi BS không thể là chuyên gia của tất cả các lĩnh

vực ∆ và θ
Họ cần sự hỗ trợ của các BS chuyên khoa khác và
nhân viên y tế
Vai trò độc tôn của BS ↓↓

 Quyền tự quyết định của BN được xem

trọng  BS và BN hợp tác đưa ra quyết
định điều trị
 Nhân viên y tế ý thức trách nhiệm chuyên
môn của họ  có thể chất vấn hoặc không
làm theo y lệnh nếu họ không rõ mục đích
Quan hệ thầy thuốc, giảng viên,
sinh viên

 Truyền thống: “BS đối xử với đồng nghiệp

như người nhà, thân thiết hơn cả bạn bè”
 Tuyên ngôn Hội hành nghề y thế giới tại
Geneva: “Đồng nghiệp sẽ là anh chị em
của tôi”
 BS phải tôn trọng và hợp tác với đồng
nghiệp để đạt hiệu quả tối ưu trong chăm
sóc BN
 Bộ luật Y đức của Hội hành nghề y
thế giới:
 Nghiêm cấm nhận tiền hoặc bất kỳ khoản lợi nhuận nào
nhằm lôi kéo BN

 Nghiêm cấm lôi kéo BN của đồng nghiệp

 Nghĩa vụ báo cáo hành vi vi phạm y đức của đồng

nghiệp
 Quan hệ giảng viên – sinh viên

 Lời thề Hippocrates: Bác sĩ phải hết sức tôn trọng thầy mình
 Tuyên ngôn Geneva: “Tôi sẽ dành cho thầy mình sự tôn
trọng và lòng biết ơn xứng đáng với người”
 “Giáo trình vô hình”: Ứng xử của thầy đối với BN trong thực
tế ảnh hưởng mạnh hơn nhiều so với bài học Y đức trong
sách vở
 Thầy không được yêu cầu sinh viên thực hiện hành vi vi
phạm y đức
 Sinh viên nên ứng xử đúng mực với tư cách là bác sĩ tương
lai, và nên đối xử với bạn học như đồng nghiệp
Báo cáo về những thực trạng
trái y đức
 Ngành y đòi hỏi tiêu chuẩn cao trong hành
vi thái độ nhân viên y tế
 Nguyên tắc: Báo cáo việc vi phạm y đức,
suy kém đạo đức và giảm sút khả năng
chuyên môn của đồng nghiệp
 Thực tế không đơn giản:
 BS có thể tấn công danh tiếng của đồng nghiệp vì mục
đích không trong sáng
 BS có thể chần chừ không báo cáo hành vi vi phạm đạo
đức của đồng nghiệp khi đó là bạn thân
 Hậu quả của người đi báo cáo: bị cô lập, tẩy chay
 Tình huống

BS. X BS phẫu chính của BV:

(BS mới) - Dùng kỹ thuật mổ cũ kéo dài
- BN đau nhiều sau mổ
- Thời gian hồi phục lâu
- Pha trò thô lỗ về BN, gây khó chịu cho NV

- Chần chừ trong báo cáo với lãnh đạo

- Dù cảm thấy đó là điều nên làm để cải thiện tình hình BV
 Thái độ cần làm

 Bước đầu tiên: nói chuyện thẳng thắn về hành

động không an toàn, vi phạm y đức
 Thảo luận với người chịu trách nhiệm trực tiếp
 Báo cáo sai phạm là nghĩa vụ chuyên môn của
thầy thuốc:
- Giữ uy tín cho ngành
- Phát hiện sự suy giảm khả năng chuyên môn
- Tha hóa hay vi phạm đạo đức
Quan hệ với nhân viên y tế khác

 Tất cả: Có thể không cùng một nền

giáo dục y khoa như nhau
 Nhưng cùng là con người bình đẳng
và có cùng mối lo chung cho tình
trạng sức khỏe BN