9

Filipino
Ikaapat na Markahan
Sariling Linangin Kit 5:
Noli Me Tangere
Filipino – Ikasiyam na Baitang
Ikaapat na Markahan – Sariling Linangan Kit 5: Noli Me Tangere
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa Sariling Linangan Kit
na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga
ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa
SLK na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon – Rehiyon XI

Bumubuo sa Paghahanda ng Sariling Linangan Kit

Manunulat: Avelino T. Gapol, Emily G. Bayla, Juneva Ardepolla

Editor:
Tagasuri: Rene P. Sultan, Phelma O. Camacho
Tagaguhit: Hareld O. Candari, Jemar D. Alinabo
Tagalapat: Wedzmer B. Munjilul
Tagagawa ng Template: Neil Edward D. Diaz
Tagapamahala:
Allan G. Farnazo Reynaldo M. Guillena
Mary Jeane B. Aldeguer Alma C. Cifra
Analiza C. Almazan Aris B. Juanillo
Ma. Cielo D. Estrada May Ann M. Jumuad
Mary Jane M. Mejorada Rene P. Sultan

Inilimbag sa Pilipinas ng Kagawaran ng Edukasyon

Mary Jane–M.
Department of Education Mejorada
Davao City Rene P. Sultan

Office Address: DepEd Davao City Division, Elpidio Quirino Ave., Davao City
.
Telefax: 224-3274
E-mail Address: davaocity.division@deped.gov.ph
 9

Filipino
Ikaapat na Markahan
Sariling Linangin Kit 5:
Noli Me Tangere
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman
ang mag-aaral kung paano gamitin ang SLK na ito. Kinakailangan ding
subaybayan at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang
pamahalaan ang kanilang sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa
iyo na higit pang hikayatin at gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa
ang mga gawaing nakapaloob sa SLK.

Para sa mag-aaral:
Ang Sariling Linangan Kit na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong
pangangailangan. Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang
wala ka sa loob ng silid-aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga
makabuluhang oportunidad sa pagkatuto.

Ang sumusunod ay mga paalala kung paano gagamitin ang SLK:

1. Gamitin ang SLK nang may pag-iingat. Huwag susulatan ang bawat
pahina nito. Gumamit ng ibang papel na maaaring sulatan ng mga
kasagutan mula sa iba’t ibang kasanayan.
2. Huwag kalimutang sagutan and Subukin Natin bago dumako sa
susunod na gawain.
3. Basahin at unawaing mabuti ang mga panuto bago isagawa ang mga
gawain.
4. Inaasahan ang inyong katapatan at integridad sa pagsagawa, pagsagot
at pagwawasto ng mga gawain.
5. Tapusin muna ang kahingian ng bawat bahagi bago pa dumako sa
susunod na gawain.
6. Isauli/ Ipasa ang SLK sa inyong guro o tagapagdaloy pagkatapos ng
mga gawain.

Kung mayroon kayong kinahihirapan sa pagsagot sa mga inilaang

gawain, huwag mag-atubiling komunsulta sa inyong guro o tagapagdaloy.
Tandaan na hindi ka nag-iisa sa gawaing ito. Inaasahan namin na sa
pamamagitan ng SLK na ito, ay mararanasan mo ang isang makabuluhan,
masining at malalim na pagkatuto at pag-unawa sa mga kasanayang
pampagkatuto. Kaya mo iyan!

4
 Alamin Natin

Sa pag-aaral mo ng SLK na ito, matutunghayan ang kasaysayan ng Noli

Me Tangere an gang layunin ng may-akda sa pagsulat nito. Sa pagbabasa
nito ay maunawaan mo ang nilalaman at mahahalagang kaisipang
nakapaloob sa nobelang ito.
Sa pagtatapos ng SLK na ito, inaasahang maisakatuparan mo ang
sumusunod:

1. natutukoy ang mga kontekstuwal na pahiwatig sa pagbibigay-

kahulugan (F9PT-IVa-b-56);
2. nailalahad ang sariling pananaw, kongklusyon, at bisa ng akda sa
sarili at sa nakararami (F9PS-IVa-b-58);
3. naitatala ang nalikom na datos sa pananaliksik (F9PU-IVa-b-58).

Subukin Natin

Panuto: Sagutin ang sumusunod na tanong. Isulat ang iyong sagot sa

sagutang papel.

____ 1. Ang balak nina Maria Clara at Ibarra nang sila ay magkita sa
bahay ng dalaga.
A. magtanan C. magpakain
B. maglakbay D. magpiknik
____ 2. Siya ang piloto ng bangka sa kanilang pangingisda.
A. Elias C. Albino
B. Kapitan Tiyago D. Padre Salvi
____ 3. Ito ang nakita nila sa lawa na pinagtulungan nilang patayin.
A. pating C. buwaya
B. ahas D. piranha
____ 4. Ang nilalaro ng magkakaibigan habang sila ay nagkasiyahan sa
Kagubatan.
A. taguan C. baraha
B. gulong ng palad D. habulan
___ 5. Siya ang di nais makasama ni Maria Clara sa piknik.
A. Sinang C. Albino
B. Iday D. Padre Salvi

5
 Aralin Natin
Sa bahaging ito ay matutunghayan ang buod ng mga piling kabanata
sa nobelang Noli Me Tangere. Basahin ito nang maigi upang tiyak na
masundan at maunawaan ang mahahalagang pangyayaring naganap sa
bawat kabanata.

KABANATA 22
Liwanag at Karimlan (Buod)
Naging salita ng tahanan ang pag-uwi ni Maria dahil ilang taon din
siyang hindi nakakapag-uwi sa bayan niyang sinilangan. Napamahal siya
sa mga taong-bayan dahil sa kaniyang kabaitan at kagandahan. Kilala at
kaibigan niya ang halos lahat niyang kapitbahay at kababayan. Lahat ng
taga San Diego ay nag-aabang sa kaniyang pag-uwi dahil labis nilang
kinagigiliwan ang dalaga.
Mas pinag-usapan nila ang madalas na pagbisita ni Ibarra sa dalaga
simula ng pagbalik nito. Sapagkat, niyaya ni Ibarra si Maria sa isang piknik
kinabukasan. Natuwa ang dalaga sa kaniyang imbitasyon at agad pumayag
sa pamamasyal na inalok ni Ibarra.
Pero dahil sa pagbalik niya sa bayan, hindi maiwasang mapuna ng
mga taong-bayan ang kakaibang kilos ni Padre Salvi na napansin rin ni
Maria. Sinabi niya ito sa kasintahan niyang si Ibarra.
Nakiusap ang dalaga sa kasintahan na kung pwede sila lamang
dalawa ang sasama sa piknik at hindi na papuntahin ang mga kura. Ngunit
sa mga nagyayari sa bayan ng San Diego, pinaintindi ni Ibarra kay Maria
na kailangan silang isama dahil sa ikabubuti rin nila at iyon ang
nakaugalian.
Nahinto ang kanilang kwentuhan nang bigla namang nagpakita si
Padre Salvi. Nagpaumanhin si Maria sa dalawa para maiwan silang
makapag-usap.

Pinagkunan: https://philnews.ph/2020/04/28/kabanata-22-noli-me-
tangere-dilim-at-liwanag-buod/

6
 KABANATA 23
Ang Pangingisda (Buod)

Sa kabanata na ito pinapakita ang isa sa mga araw ni Maria sa pag-

uwi niya sa bayan ng San Diego. Kaagapay niya ang mga kasanggang-dikit
na sina Iday, Victoria, Sinang, at Neneng sa may dalampasigan at
nagkukuwentuhan at nagbibiruan. Iyon ay madaling araw at may mga ilang
kabataan, kadalagahan, at ilang matatandang babae ang naglalakad
papunta sa mga bangka na nag-aantay sa dalampasigan. Pinagalitan sila
ni Tiya Isabel sapagkat ang kanilang inasal ay hindi kaaya-aya bilang isang
babae. Sila ay may dala-dalang mga pagkain. Sumakay sila sa bangka. Tig-
iisang bangka ang mga dalaga at binatam sapagkat nais ng mga
matatandang magkahiwalay ang babae sa mga lalaki. Ngunit dahil sa may
mga butas ang bangka ng kadalagahan, sila’y lumipat sa bangka ng mga
binata. Nagkaroon sila ng pagkakataong makatabi ang kani-kanilang
nililigawan.
Si Maria at Ibarra ay magkasama, samantala si Victoria naman at si
Albino. Sinagwan ang dalawang bangka papunta sa dagat ng isang lalakeng
nagngangalang Elias. Siya rin ang nagsilbing piloto ng mga bangka.
Sila ay masayang nagmasid-masid sa lawa. Nagpatugtog naman si
Maria at umawit ng Kundiman. Masaya ang lahat sa piknik ng biglang
nakahagilap si Elias ng isang buwaya.
Pinagtulungan ni Elias, Ibarra, at ng ibang binata ang pagpatay sa
buwaya. Pinasalamatan naman ni Elias si Ibarra sa pagsagip ng buhay
niya. Nang matiwasay na ang lahat, nagpatuloy ang magkakaibigan sa
pangingisda at sa piknik.

https://www.panitikan.com.ph/kabanata-23-ang-pangingisda-noli-me-tangere-buod

KABANATA 24
Sa Kagubatan (Buod)

Sa kabanatang ito ay nasa kalagitnaan pa rin ng piknik ang

magkakaibigan na sila Ibarra, Maria, Victoria, Iday, Elias, Sinang, at Albino.
Sa parehong araw rin na yun ay maaga natapos ang misa ni Padre Salvi at
nakapag-almusal siya agad. Habang nag-aalmusal, bigla siyang
nakatanggap ng liham at biglang nawalan ng gana. Tumungo siya sa gubat
nang makarating siya doon, pinauwi niya na ang kaniyang sinasakyan.
Naglakad siya sa gubat nang nakarinig siya ng mga boses. Dahan-dahan
siyang lumapit sa isang malaking puno.
Nakita niya sa may ilog ang tatlong dalaga na sina Maria, Victoria, at
Silang na nagkukwentuhan at nagtatampisaw sa tubig ilog. Maiging
nagtago si Padre Salvi upang pagmasdan ang mga dalaga. Ilang minuto ay

7
 napagpasyahan niyang umalis na at hinanap ang mga kalalakihan.
Pagdating ng tanghalian ay nag-usap-usap ang mga nagpipiknik. Binanggit
ni Padre Salvi na nagkasakit si Padre Damaso kaya di ito nakapagsama.
Maya-maya ay dumating si Sisa at napag-usapan ang mga nawawala
niyang anak. Sa pagdidiskusyon nito, napunta sa matinding pagtatalo si
Don Felipo at Padre Salvi.
Iniwan ni Ibarra ang dalawa na nagtatalo at pumunta sa mga
kaibigan niya na naglalaro ng gulong ng palad. Nang naituro ng gulong si
Ibarra, tinanong sa kaniya kung natupad na ba ang binabalak nito. Agad
naman siyang sumang-ayon dahil malapit ng itatayo ang bahay-paaralan
na kaniyang pinaplano.
Inilahad niya ang kasulatan at binigay ito kay Maria at Sinang. Nang
makita ito ni Padre Salvi, agad niya iyong kinuha at pinunit dahil
makasalanan ang nasa loob ng kasulatan na yun. Nagalit ang lahat at
pinaalis ang kura. Inilahad din ni Padre Salvi ang nawawalang pera na
ninakaw umano ng magkapatid na agad namang tinuligsa ng Alperes,
sapagkat mas nag-aalala raw ang kura sa pisong nawawala kay sa kaniyang
dalawang nawawalang sacristan.
Ilang sandali lang dumating ang Gwardya Sibil at Sarhento at
hinanap si Elias sa pananakit umano kay Padre Damaso.

https://www.panitikan.com.ph/kabanata-24-sa-kagubatan-noli-me-tangere-buod

Pag-unawa sa Binasa

Panuto: Piliin ang wastong sagot at isulat ang titik ng tamang sagot sa
iyong sagutang papel.
1. Bakit kailangang isama ang mga kura sa kanilang kasiyahan ayon kay
Ibarra?
A. Dahil iyon ang nais ni Kapitan Tiyago.
B. Ito ay alinsunod sa kanilang kaugalian.
C. Upang maging kasiya-siya ang kanilang piknik.
D. nang sa ganoon ay matuloy ang kanilang kasiyahan.

2. Ang dahilan bakit naging paksa ng usap-usap si Maria Clara sa

kanilang bayan.
A. Ang dalaga ay masungit.
B. Si Maria Clara ay sobrang lambing.
C. Sapagkat sobra niyang talino.
D. Dahil sa kagandahan at kabaitan ng dalaga.

8
 3. Ang nag-aantay sa mga dalaga’t binata sa dalampasigan.
A. ng mga mangingisda
B. sila Padre Damaso at Padre Salvi
C. dalawang bangka
D. si Tiya Isabel

4. Dahilan ng pagpapasalamat ni Elias kay Ibarra.

A. Dahil isinama siya nito sa pangingisda.
B. Iniligtas ni Ibarra si Elias mula sa buwaya.
C. Sinagip ni Ibarra si Elias mula sa pagkalunod.
D. Ipinakilala ni Ibarra si Elias kay Maria Clara.

5. Ang narinig ni Padre Salvi sa gubat habang siya ay naglalakad.

A. mga kaluskos
B. narinig niyang may sumisigaw
C. may mga alulong ng aso
D. mga boses ang kaniyang narinig

Gawin Natin

Panuto: Basahin ang pangungusap at ibigay ang kahulugan ng salitang may

salungguhit sa pamamagitan ng pagsasayos ng mga letra. Isulat sa sagutang
papel ang iyong sagot.

1. Natuwa ang dalaga sa kaniyang imbitasyon at agad pumayag sa

pamamasyal na inalok ni Ibarra = YINAAY-________________
2. Inabangan nila ang pag-uwi ni Maria Clara dahil labis nilang
kinagigiliwan ang dalaga. = KAYAHISANISIN- ______________________
3. Kaagapay niya ang matatalik niyang kaibigan na sina Iday, Victoria, at
Sinang. = ANWKUTAG- ____________________
4. Siya rin ang nagsilbing piloto ng mga bangka. = AGAT NAGSAW-
____________
5. Sa pagdidiskusyon nito, napunta sa matinding pagtatalo si Don Felipo
at Padre Salvi. = PUSAPGAU- _________________

9
 Sanayin Natin

Panuto: Magnilay at suriin mo ang iyong sarili. Sa kabanata 23 may mga

paalala at kaugalian ang mga matatanda ang inilahad dito. Ibigay ang iyong
sariling pananaw o kongklusyon hinggil dito. (5 puntos bawat bilang)

Nakatala sa Kabanata Sariling Pananaw/Kongklusyon

1. Ang pagsaway ni Tiya Isabel
sa mga ikinikilos ng
kadalagahan.

2. Ang paghihiwalay ng
masasakyang bangka ng mga
dalaga at binata,

Tandaan Natin

May kaniya-kaniyang mahalagang kaganapan ang makikita sa bawat

kabanata. Sa kabanata 22, ito ay tungkol sa inis at galit na nararamdaman
ni Maria Clara kay Padre Salvi na binalak nitong huwag isama sa piknik,
ngunit ang malawak na pang-unawa ng binata ang ipinagtapat niya rito sa
dalaga.
Samantalang sa kabanata 23, pinapahalagahan rito ang pagtulong sa
kapwa. Ang wagas na pagtulong ay hindi naghahangad ng kapalit kahit pa
ang sariling buhay ang nakataya. Iyon ang pinatunayan ni Ibarra sa
pagligtas niya kay Elias mula sa buwaya.
Ang pagkakapantay-pantay ang pinapahalagahan sa kabanata 24,
taliwas ito sa ipinapakita ni Padre Salvi. Sapagkat mas pinapahalagahan ng
kura ang nawawalang piso kaysa dalawang sakristan na nawawala. Patunay
lamang ito na hindi pantay na pagtingin dahil ang magkapatid ay mga
dukha.

10
 Suriin Natin

A. Panuto: Sagutin ang sumusunod na tanong. Isulat ang iyong sagot sa

sagutang papel.

____1. Ang nilalaro ng magkakaibigan habang sila ay nagkasiyahan sa

kagubatan.
A. taguan C. gulong ng palad
B. baraha D. habulan

___ 2. Siya ang di nais makasama ni Maria Clara sa piknik.

A. Sinang C. Padre Salvi
B. Iday D. Albino

____ 3. Ito ang nakita nila sa lawa na pinagtulungan nilang patayin.

A. pating C. ahas
B. buwaya D. piranha

____4. Ang balak nina Maria Clara at Ibarra nang sila ay magkita sa
bahay ng dalaga.
A. magtanan C. magpiknik
B. maglakbay D. magpakain

____ 5. Siya ang piloto ng bangka sa kanilang pangingisda.

A. Padre Salvi C. Albino
B. Kapitan Tiyago D. Elias

____ 6. Dahilan ni Maria Clara na di nais na makasama si Padre Salvi sa

piknik.
A. ayaw niyang mapalapit sa kura
B. dahil napansin ni Maria ang kakaibang kilos ng kura
C. natatakot siya rito
D. nasusungitan siya sa kura

____ 7. Dumating at naghahanap sa piloto ng bangka.

A. si Padre Damaso C. Gwardiya Sibil
B. Kapitan Heneral D. Alperes

____ 8. Dahilan ng pagtuligsa ng Alperes kay Padre Salvi.

A. dahil nagalit siya sa pagsama sa piknik
B. nakigulo siya sa kabataang naglalaro
C. sapagkat hindi siya pinansin ng kura
D. hinanap niya ang nawawalang pera kaysa sa mga sacristan

11
____ 9. Dahilan ng paglipat ng mga dalaga sa bangka ng mga binata.
A. dahil nagtampo si Ibarra
B. gusto ni Ibarra ang makasama si Maria Clara
C. ayaw ng piloto na magkahi-hiwalay sila
D. may butas ang bangka ng mga dalaga

____10. Ang naging papel ni Maria Clara sa buhay ni Crisostomo.

A. ina
B. kasintahan
C. kaibigan
D. kaaway

Payabungin Natin

A. Panuto: Basahin ang kabanata 25 ng nobela at ibigay ang kahulugan

ng mga salitang may salungguhit ayon sa pagkagamit nito sa
pangungusap. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

Kabanata 25- Sa Bahay ng Pilosopo (Buod)

Nagtungo si Ibarra sa tahanan ni Pilosopo Tasyo. Nais niya kasing

isangguni ang binabalak niyang pagtatayo ng paaralan sa kanilang
bayan. Nakita niyang abala ang matanda sa sinusulat nito. Gayunman,
si Tasyo na mismo ang huminto sa ginagawa at sinabing ang susunod
na henerasyon pa naman daw ang makauunawa at makikinabang sa
kanyang isinusulat. Ipinaliwanag ng matanda na ang makababasa at
makunawa ng kaniyang sinulat ay sasabihin nitong “Hindi pala lahat ng
ating ninuno ay mahimbing ang pagkatulog.
Binuksan ni Ibarra ang kaniyang plano sa Pilosopo. Sinabi ng
matalinong matanda na hindi dapat sa kaniya isinasangguni ang mga
plano, bagkus sa mga makakapangyarihang tao tulad ng mga kaparian
sa simbahan.
Sumagot si Ibarra na ayaw na umano niyang mabahiran ng
kabuktutan ang maganda niyang hangarin. Mauunawaan umano siya
ng pamahalaan at taumbayan dahil maganda ang kaniyang ipupunla
para sa bayan. Sinalungat naman siya ni Tasyo at sinabing mas may
kamay na bakal pa ang simbahan kaysa pamahalaan. Kung nais daw ni
Ibarra na magtagumpay sa kaniyang mga plano, marapat daw na
padaanin ito sa simbahan na siyang may hawak sa lahat, kabilang ang
pamahalaan.
Iba naman ang pananaw ni Ibarra. Pagkat galing sa Europa,
naniniwala siya sa kapangyarihan ng pagiging liberal. Muli naman

12
siyang sinalungat ng matanda at sinabing hindi angkop sa bansa ang
kaisipang mula Europa.
Tulad ng isang halaman, kailangan din daw yumuko ni Ibarra sa
hangin kapag hitik na ang bunga nito upang manatiling nakatayo nang
matatag. Payo pa ng matanda, hindi karuwagan ang pagyuko sa
kapangyarihan.
Hindi man aminin, ngunit napapaisip si Ibarra sa tinuran ng
matandang Pilosopo. Bago umalis, nag-iwan pa si Tasyo ng salita kay
Ibarra na kung hindi man siya magtagumpay sa plano nito, ay may
uusbong na mga pananim upang magpatuloy ng kaniyang mga
nasimulan.
https://www.panitikan.com.ph/kabanata-25-sa-bahay ng pilosopo-noli-me-tangere-
buod

Mga Salita sa Kabanata 25 Kahulugan

1. mahimbing na pagkatulog

2. maganda ang kaniyang ipupunla

3. may kamay na bakal

4. yumuko ni Ibarra sa hangin

5. uusbong na mga pananim

B. Panuto: Ibigay ang iyong sariling pananaw o kongklusyon hinggil sa

mga sumusunod na pahayag ni Pilosopo Tasyo. (5 na puntos bawat
bilang)

1. Ipinaliwanag ng matanda na ang makababasa at makunawa ng

kaniyang sinulat ay sasabihin nitong “Hindi pala lahat ng ating
ninuno ay mahimbing ang pagkatulog.

2. Sinalungat naman siya ni Tasyo at sinabing mas may kamay na

bakal pa ang simbahan kaysa pamahalaan.

13
 Pagnilayan Natin

Panuto: Magsaliksik ng isang suliranin na binigyan ng matalinong solusyon

ng isang tao o pangkat. Halimbawa ng pagsasaliksik: Solusyon ng
pamahalaan sa mababang pasahod. Itala ang buod ng iyong nalikom na
datos sa pananaliksik. Bago pa man kayo susulat ay basahin muna ang mga
nakatalang pamantayan.

Pamatayan:

Malinaw na nailantad ang Ideya 25%

Pagkasunod-sunod ng mga ideya 25%
May sapat na batayan/sanggunian 25
Wastong Gramatika 25%

Kabuoan 100%

14
Susi sa Pagwawasto

15
 Sanggunian

Gina P. Canlas, et.al Obra Maestra Batayang Akdang Pampanitikan

Noli Me Tangere Binagong Edisyon 9
856 Nicanor Reyes Street
C.M Recto ZAvenue, Rex Bookstore, 2015, 165-193

Domingo d. de guzman, et.al Noli Me Tangere

125 Pioneer Street, Mandaluyong City, National Book Store, 2017, 101-117

“Buod ng Kabanata 22: Liwanag at Karimlan” Panitikan.com.Ph, last visited

February 3, 2021, www.panitikan.ph.com

“Buod ng Kabanata 23: Ang Pangingisda” Panitikan.com.Ph, last visited

February 3, 2021, www.panitikan.ph.com

“Buod ng Kabanata 24: Sa Kagubatan” Panitikan.com.Ph, last visited

February 5, 2021, www.panitikan.ph.com

“Buod ng Kabanata 25: Sa Bahay ng Pilosopo” Panitikan.com.Ph, last visited

February 5, 2021, www.panitikan.ph.com

16
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
Department of Education – Region XI Davao City Division

DepEd Davao City, Elpidio Quirino Ave., Davao City

Telefax: 224-3274

Email Address: davaocity.division@deped.gov.ph