‫بسم‌اهلل الرحمن الرحیم‬

‫آشنایی با ساختار و عملکرد‬

‫پمپ‌های میله‌ای مکشی‬

‫(‪)SRP‬‬

‫گردآورنده‪:‬‬

‫ثاراهلل ابوالحسنی‬
 ‫ابواحلس�‪ ،‬ث�رالهل‪- ۱۳۶۶ ،‬‬
‫ن‬ ‫رسشناسه‪:‬‬
‫ن‬ ‫ث‬ ‫ش‬
‫آشنا� ب� ساختار و معلکرد پ�پ‌های میهل‌ای مک� (‪/)SRP‬نویسنده �رالهل ابواحلس�‪.‬‬ ‫ن‬
‫عنوان و �م پديدآور‪ :‬ی‬
‫مشخصات شن�‪ :‬ت�ران‪ :‬متخصصان‪.۱۴۰۰ ،‬‬
‫ن‬
‫مشخصات ظاهری‪ 316 :‬ص‪ :‬مصور‪ ،‬جدول‪� ،‬ودار‪.‬‬
‫شابک‪978-622-292-636-6 :‬‬
‫ف‬
‫وضعیت �رست نوییس‪ :‬فیپا‬
‫ی�دداشت‪ :‬واژ ‌ه ن�مه‪.‬‬
‫ی�دداشت‪ :‬کتابنامه‪.‬‬
‫ش‬
‫موضوع‪ :‬میهل‌های مک� ‪- Sucker rods -‬چاه‌های نفت ‪ -‬پ�پ‌ها ‪ - Oil well pumps -‬چاه‌های نفت ‪ -‬فرازآوری مصنویع ‪Oil -‬‬
‫ن ق‬ ‫‪ - wells - Artificial lift‬ی ن‬
‫‌ز� ب�� ‪Pumping machinery, Electric-‬‬ ‫ماش�‌آالت تملبه‬
‫رده بندی کنگره‪۲/TN۸۷۱ :‬‬
‫دیو�‪۳۳۸۱/۶۲۲ :‬‬ ‫رده بندی ی‬
‫ش�ره کتابشنایس میل‪۸۷۳۹۵۲۳ :‬‬
‫اطالعات رکورد کتابشنایس‪ :‬فیپا‬

‫کـلـیــه حـــقـــوق حمفوظ است‪.‬‬ ‫اول(�من‌ماه ‪)1400‬‬

‫ب‬ ‫نوبت چاپ‪:‬‬
‫ت�ران؛ شن� متخصصان؛ ‪1400‬‬
‫دفــ� مـرکـزی‪:‬‬‫نـشـــانـی ت‬ ‫چـاپ و نـشـر‪ :‬مـتـخـصـصـان‬
‫ن‬
‫خیا�ن دماوند ‪� -‬سیده به‬ ‫ت‬
‫دف� مرکزی‪� :‬ران‪ -‬ب‬ ‫ن‬
‫نـشا� ت‬ ‫عل�ضـا خـضـر ئا� راد‬
‫مد� مسـئول شن�‪ :‬ی‬
‫ی‬
‫طباطبا� ‪ -‬پالک‬
‫ی‬ ‫حس�(ع) ‪ -‬نبش کوچه‬ ‫میدان امام ی ن‬
‫ساخ�ن ی ن‬
‫‪ -2‬ت‬
‫قیمت‪ 200.000 :‬تومان‬
‫نگ� ‪ -‬طبقه دوم ‪ -‬واحد ‪6‬‬
‫تـــــــلـفن‪021 -77617996 :‬‬

‫‪www. motekhassesan . com‬‬

 ‫تقدیم به‪:‬‬

‫همسر و پسر عزیزم که با از خود گذشتگی‪ ،‬من را در خلق این اثر یاری نمودند و‬
‫مرحوم نریمان ابوالحسنی‪ ،‬قهرمان و الگوی تمام دوران زندگیام‪.‬‬
 ‫فهرست مطالب‬

‫سخن گردآورنده ‪21 ............... ................................ ................................ ................................‬‬

‫فصل اول ‪00 .............................................................................................................‬‬
‫آشنایی با فرازآوری مصنوعی‬
‫‪ -0-0‬مقدمه ‪01 ........................................................................................................‬‬
‫‪ -1-2‬انواع روشهای فرازآوری مصنوعی ‪12 ......................................... ................................‬‬
‫‪ -2-1-2‬فرازآوری با گاز‪12 ........................................ ................................ GAS LIFT‬‬
‫‪ -1-1-2‬جت پمپ‪12 ............................................. ................................ JET PUMP‬‬
‫‪ -2-1-2‬پمپهای غوطهور برقی‪12 ....................................... ................................ ESP‬‬
‫‪ -4-1-2‬پمپ خأل پیشرونده‪23 ............................................. ................................ PCP‬‬
‫‪ -5-1-2‬پمپ میلهای مکشی‪21 ............................................ ................................ SRP‬‬
‫‪ -2-2‬آمار استفاده از روشهای فرازآوری مصنوعی ‪22 ...................... ................................‬‬
‫‪ -4-2‬مقایسه روشهای فرازآوری مصنوعی ‪24 .................................... ................................‬‬
‫‪ -5-2‬ظرفیتهای موجود در فرازآوری مصنوعی ‪25 ........................... ................................‬‬
‫‪ -2-2‬بهرهوری از روشهای فرازآوری مصنوعی ‪22 ............................. ................................‬‬
‫‪ -2-2‬توسعه میدانها با استفاده از روشهای فرازآوری مصنوعی ‪23 .............................‬‬
‫‪ -8-2‬جایگاه روشهای فرازآوری مصنوعی ‪43 ..................................... ................................‬‬
‫فصل دوم‪04 ............................................................................................................‬‬
‫نحوه عملکرد پمپ میلهای مکشی‬
‫‪ -2-1‬مقدمه ‪44 ........................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-1‬بخشهای مختلف پمپ میلهای مکشی ‪45 ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-1‬نحوه پمپاژ پمپ میلهای مکشی ‪48 ............................................. ................................‬‬
‫‪ -4-1‬عوامل تأثیرگذار در عملکرد پمپ ‪51 .......................................... ................................‬‬
‫‪52 ............................... ................................ ................................ Fluid Pound -2-4-1‬‬
‫‪54 ...................... ................................ ................................ Gas Interference -1-4-1‬‬
‫‪54 .............................. ................................ Chocked or Blocked Pump -2-4-1‬‬
‫فصل سوم ‪15...........................................................................................................‬‬
‫نسل اول سازه سر چاهی پمپ میلهای مکشی‬
‫‪ -2-2‬تاریخچه ‪52 ....................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-2‬معرفی نسل اول ‪21 ......................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-1-2‬مزایا و معایب ‪24 .................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-2‬انواع سازههای سر چاهی پمپ میلهای مکشی نسل اول ‪25 ..................................‬‬
‫‪ -2-2-2‬مدل ‪22........................................ ................................ Conventional Unit‬‬
‫‪ -1-2-2‬مدل ‪22 ....................................... ................................ Air Balanced Unit‬‬
‫‪ -2-2-2‬مدل‪28 ................. ................................ ................................ Mark II Unit‬‬
‫‪ -4-2-2‬مدل ‪23 ................................. Master or Reverse Mark Unit Torq‬‬
‫‪ -5-2-2‬مدل ‪23 ................................. ................................ Beam Balanced Unit‬‬
‫‪ -2-2-2‬مدل ‪22 ....................................... ................................ Low-Profile Unit 1‬‬
‫‪ -2-2-2‬مدل ‪21 ..................................... ................................ Low-Profile Unit 2‬‬
‫‪ -8-2-2‬سازههای سرچاهی قرار گرفته بر روی چاههای جهت دار ‪21 ......................‬‬
‫‪ -4-2‬تجهیزات سیستم پمپاژ سازه سر چاهی نسل اول ‪24 .............................................‬‬
‫فصل چهارم ‪65 .......................................................................................................‬‬
‫نسل دوم سازه سر چاهی پمپ میلهای مکشی‬
‫‪ -2-4‬مقدمه ‪22 ........................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-2-4‬تاریخچه کلی ‪28 .................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-2-4‬مقایسه و مزایای نسل دوم ‪83 ............................................ ................................‬‬
‫‪ -2-2-4‬معرفی نسل دوم ‪84 .............................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-2-4‬مزیتهای بالقوه ‪82 ............................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-4‬ساختار و عملکرد ‪33 ................ ................................ Rotaflex Pumping Unit‬‬
‫‪32 ............................... ................................ ................................ Power Drive -2-1-4‬‬
‫‪ -2-2-1-4‬تأمین انرژی الکتریکی سیستم پمپاژ ‪32 ............... ................................‬‬
‫‪ -1-2-1-4‬موتور الکتریکی ‪32 ..................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-2-1-4‬تسمه الکتروموتور ‪34 ................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-2-1-4‬مکانیزم چرخ و تسمه ‪34 .......................................... ................................‬‬
‫‪ -5-2-1-4‬دالیل استفاده از تسمه )‪35 ................... ................................ (V-Belt‬‬
‫‪ -2-2-1-4‬جعبهدنده کاهنده ‪32 ................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-2-1-4‬تئوری گشتاور گیربکس ‪38 ...................................... ................................‬‬
‫‪33 ................... ................................ ................................ Reversing System -1-1-4‬‬
‫‪ -2-1-1-4‬مکانیزم چرخ _ زنجیر ‪33 ......................................... ................................‬‬
‫‪ -1-1-1-4‬چرخ _ زنجیر ‪233 ..................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-1-1-4‬زنجیر ‪232 .................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-1-1-4‬زنجیر حلقوی ‪232 ....................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -5-1-1-4‬غلتک تغییر جهت ‪231 ............................................. ................................‬‬
‫‪ -2-1-1-4‬موقعیت غلتک تغییر جهت ‪234 ............................. ................................‬‬
‫‪ -2-1-1-4‬نحوه عملکرد غلتک تغییر جهت و قرارگیری آن ‪235 .......................‬‬
‫‪ -8-1-1-4‬نیروها و گشتاورهای اعمالی به غلتک تغییر جهت ‪232.....................‬‬
‫‪ -3-1-1-4‬گشتاور میله مکشی ‪232 .......................................... ................................‬‬
‫‪232 .................................. ................................ ................................ Balancing -2-1-4‬‬
‫‪ -2-2-1-4‬جعبه وزنه ‪232 ............................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-2-1-4‬گشتاور تعادل وزنی ‪238 ........................................... ................................‬‬
‫‪ -2-2-1-4‬روانکاری سیستم ‪223 ....................... ................................ Reversing‬‬
‫‪223 ............................... ................................ ................................ Suspension -4-1-4‬‬
‫‪ -2-4-1-4‬تسمه سازه سرچاهی ‪223 ........................................ ................................‬‬
‫‪ -1-4-1-4‬تحلیل پیچشی تسمه سازه سرچاهی ‪222 ............................................‬‬
‫‪ -2-4-1-4‬تأثیر کشش تسمه سازه سرچاهی ‪221 ................. ................................‬‬
‫‪ -4-4-1-4‬درام هرز گرد سازه سرچاهی ‪221 .......................... ................................‬‬
‫‪225 ................................. ................................ Polished Rod Clamp -5-4-1-4‬‬
‫‪222 ............................................. ................................ ................................ Basis -5-1-4‬‬
‫‪ -2-1-4‬مالحظات ایمنی در سازه سر چاهی پمپ میلهای مکشی ‪228 .................‬‬
‫‪ -2-1-4‬سیستم ترمز ‪213 .................................. ................................ ................................‬‬
‫‪212 ............................ ................................ ................................ Control Unit -8-1-4‬‬
‫‪ -2-4‬تاریخچه پمپهای میلهای مکشی در ایران ‪211 ...................... ................................‬‬
‫‪ -2-2-4‬مدلهای ‪214 ................ Double Chain Sprocket Unit Pumping‬‬
‫‪ -2-2-2-4‬درامهای باالی سازه سرچاهی ‪212 .......................... ................................‬‬
‫‪ -1-2-2-4‬جعبهدنده کاهنده (گیربکس) ‪212 ........................... ................................‬‬
‫‪ -2-2-2-4‬مکانیزم چرخ و زنجیر ‪213 ........................................ ................................‬‬
‫‪ -4-2-2-4‬جعبه وزنه و غلتک تغییر جهت ‪223 ....................... ................................‬‬
‫‪ -5-2-2-4‬نگهدارنده میله صیقلی ‪222 ....................................... ................................‬‬
‫‪ -4-4‬معرفی سازههای سر چاهی ساخته شده در ایران ‪225 ...........................................‬‬
‫‪ -2-4-4‬آشنایی با سازه سر چاهی شرکت فراز ‪222 ..................... ................................‬‬
‫‪ -1-4-4‬ایمنی چاه ‪223 ...................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-4-4‬گیربکس ‪242 ......................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-4-4‬ادوات ابزار دقیق ‪242 ........................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -5-4-4‬کنترل عملکرد ‪241 .............................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-4-4‬سیستم کنترلی یکپارچه ‪242 ............................................. ................................‬‬
‫فصل پنجم‪000 ........................................................................................................‬‬
‫نسل سوم سازههای سر چاهی‪ ،‬پمپ میلهای مکشی‬
‫‪ -2-5‬مقدمه ‪245 ........................ ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-5‬تئوری سیستم هیدرولیک ‪242..................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-5‬ساختار و نحوه عملکرد ‪243 ................... ................................ SSI Dyna Pump‬‬
‫‪ -2-2-5‬واحد پمپاژ ‪253 ..................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-2-5‬واحد تأمین قدرت سیستم هیدرولیک و الکتریک ‪254 ................................‬‬
‫‪ -2-2-5‬مدل های موجود و ظرفیت پمپاژ ‪252.............................. ................................‬‬
‫‪ -4-2-5‬حرکت جنبشی ‪252.............................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-5‬ویژگیهای عملیاتی ‪253 ............................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-4-5‬تعادل وزنی ‪253 .................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-4-5‬کنترل ‪223....................... ................................ ................................ Pump-off‬‬
‫‪ -2-4-5‬عملکرد میدانی ‪222.............................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -5-5‬مقایسه بین سه نسل از پمپهای میلهای مکشی ‪221............................................‬‬
056 ........................................................................................................‫فصل ششم‬
‫تسهیالت سرچاهی‬
228......................... ................................ ................................ ................................ ‫ مقدمه‬-2-2
223................ ................................ X Mas Tree Valve & Christmas Tree -1-2
223 ............................ ................................ Polished Rod Stuffing Box -2-1-2
222 .............. ................................ ................................ Companion Flange -1-1-2
228 ................................ ................................ ................................ Gate Valve -2-1-2
283 ........... T – Bend BOP Assembly (Blow Out Preventer) -4-1-2
283 .............................. ................................ ................................ Cross BOP -5-1-2
281 .................. ................................ ................................ Instrument Flang -2-1-2
281 .......................... ................................ ................................ Needle Valve -8-1-2
282 .......................................... ................................ Pressure Transmitter -3-1-2
284 ......................... ................................ ................................ Check Valve-23-1-2
284 ....................................... ................................ ................................ Flange -21-1-2
284 ............... ................................ ................................ Company Flange -22-1-2
285 ................................... ................................ Rod & Tubing Rotator -24-1-2
288 ............................................. ................................ ................................ Wellhead -2-2
283 ..................... ................................ ................................ Adaptor Flang -24-2-2
233 ......................... ................................ ................................ Master valve -25-2-2
233 ............................................. Double Studded Adabtor (DSA) -22-2-2
232 .................. ................................ ................................ Tie down screw -22-2-2
232 .......................... ................................ Tubing Head Spool (THS) -28-2-2
231 .......................... ................................ Casing Head Spool (CHS) -13-2-2
231 ............... Casing Head Housing (CHH) or Base Flang -12-2-2
232 ............................. ................................ ................................ Side Valve -11-2-2
232 ............................. ................................ ................................ Side Valve -12-2-2
232 ......................... ................................ ................................ Annulus line -14-2-2
232 ......................... ................................ ................................ Casing -12،12،15-2-2
232........................ ................................ ................................ Wellhead Facilities -4-2
232 ................ ................................ ................................ Type Swept Bend -2-4-2
232 .................. ................................ ................................ Connector Valve -1-4-2
232 .......................................... ................................ ................................ Flange -2-4-2
232 ...................... ................................ ................................ Pressure Gauge -4-4-2
238 ................................ ................................ ................................ Stone Trap -5-4-2
133 ............................................ ................................ Burning Line Valve -2-4-2
133 ............................ ................................ ................................ Choke Flang -2-4-2
132 ............................................ ................................ ................................ Spool -8-4-2
132 ........................... ................................ ................................ Sample Point -3-4-2
132 .............. ................................ ................................ Production Valve -23-4-2
131 ....................... ................................ Flowing & Production Line -22-4-2
131 ............................ ................................ ................................ Burning Pit -21-4-2
131 ..................... ................................ Pressure Gage (After choke) -22-4-2
131 .................. ................................ ................................ Anchor Support -24-4-2
132 ....................... ................................ ................................ Annulus Line -25-4-2
132 ................................. ................................ Annulus Pressure Gage -22-4-2
132 ......................... ................................ ................................ Check Valve -22-4-2
134 ............................. ................................ ................................ Gate Valve -28-4-2
615 ........................................................................................................ ‫فصل هفتم‬
‫تجهیزات و محاسبات درون چاهی پمپ میلهای مکشی‬
132 .................. ................................ ................................ ‫ انواع پمپهای درون چاهی‬-2-2
138 .......................... ................................ ................................ Tubing Pump -2-2-2
122 ................................. ................................ ................................ Rod Pump -1-2-2
122 ......................... ................................ ................................ Casing Pump -2-2-2
124 .................................. ................................ ................................ ‫ طبقهبندی پمپها‬-1-2
122 ........................ ................................ ................................ ‫ عوامل انتخاب نوع پمپ‬-2-2
122 .............................. ................................ ................................ ‫ ساختار قطعات پمپ‬-4-2
‫‪ -2-4-2‬برلِ پمپ ‪122 ........................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-4-2‬پالنجرِ پمپ ‪123 ................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ API -2-4-2‬شیرهای توپی ‪114 ..................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -5-4-2‬محفظه شیر توپی ‪112 ......................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-4-2‬نگهدارندههای پمپ ‪122 ...................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -5-2‬محاسبه حجم گاز آزاد ‪122 .......................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-2‬گاز تولیدی ‪124 ............... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-2‬اصول عملکرد تفکیکگرهای درونچاهی ‪122.......................... ................................‬‬
‫‪ -8-2‬انواع تفکیکگر گاز ‪128 ................................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -3-2‬رشته میله مکشی ‪144 ................................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-3-2‬استاندارد میله مکشی ‪142................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-3-2‬اتصاالت میله مکشی ‪142 .................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-3-2‬جنس میله مکشی ‪143 ...................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-3-2‬میله مکشی از جنس فایبرگالس ‪153 .............................. ................................‬‬
‫‪ -23-2‬طراحی رشته میله مکشی ‪152 ................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-23-2‬نیروهای اعمالشده بر روی میله مکشی ‪152 .............. ................................‬‬
‫‪ -1-23-2‬نیروی اعمال شده به میله صیقلی ‪154 ......................... ................................‬‬
‫‪ -2-23-2‬سرعت میله صیقلی و عوامل گشتاور ‪155 .................... ................................‬‬
‫‪ -4-23-2‬طول حرکت پالنجر ‪152.................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -5-23-2‬جابهجایی پمپ ‪158 .......................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-23-2‬تلفات نشت پمپ ‪153 ....................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-23-2‬راندمان حجمی کارکرد پمپ ‪122................................... ................................‬‬
‫‪ -8-23-2‬عوامل تأثیرگذار در انتخاب عمق و نوع پمپ ‪122........................... SRP‬‬
‫فصل هشتم‪656 ......................................................................................................‬‬
‫فناوریها ‪ ،‬تجهیزات کنترلکننده سیستم پمپاژ و دالیل استفاده از آنها‬
‫‪ -2-8‬مقدمه ‪128......................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫‪ -1-8‬جلوگیری از سایش و اصطکاک میله مکشی و لوله مغزی ‪128.............................‬‬
‫‪ -2-8‬سیستم کنترل عملکرد پمپ میله مکشی ‪124 ........................ ................................‬‬
‫‪ -2-2-8‬کنترل ‪124 .............. ................................ ................................ PUMP _OFF‬‬
‫‪ -1-2-8‬بررسی دینامومتر ‪123 .......................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-1-2-8‬دینامومتر میله صیقلی ‪183 ....................................... ................................‬‬
‫‪ -1-1-2-8‬دینامومترهای متداول ‪183 ........................................ ................................‬‬
‫‪ -2-1-2-8‬دینامومتر الکترونیکی ‪182 ......................................... ................................‬‬
‫‪181 ....................................... Permanent DynamoMeter PDM -4-1-2-8‬‬
‫‪ -2-2-8‬دستگاه اندازهگیری وزن و نیرو ‪185 ................................. ................................‬‬
‫‪ -4-2-8‬حسگر سرعت کورس پمپ ‪182....................................... ................................‬‬
‫‪ -5-2-8‬حسگر جریان ‪182 .............................. ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-2-8‬سیستم ثبت دادهها ‪182 ...................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -2-2-8‬مبدل های موقعیت ‪188 ...................... ................................ ................................‬‬
‫‪ -8-2-8‬دیناموگراف درونچاهی ‪183 .............. ................................ ................................‬‬
‫‪ -4-8‬بررسی وضعیت شیرهای توپی پمپ ‪133 .................................. ................................‬‬
‫‪ -2-4-8‬بررسی وضعیت شیر توپی ثابت )‪133 .................... ................................ (SV‬‬
‫‪ -1-4-8‬بررسی وضعیت شیر توپی متحرک (‪131 .............. ................................ )TV‬‬
‫‪ -2-4-8‬گیرکردن شیر توپی ثابت )‪132 ............................. ................................ (SV‬‬
‫‪ -4-4-8‬گیرکردن شیر توپی متحرک )‪134 ........................ ................................ (TV‬‬
‫‪ -5-4-8‬مسدود شدن ورودی پمپ ‪135 ..................... Blocked Pump Intake‬‬
‫‪ -5-8‬نمایش و بررسی ایرادات پیرامون پمپ درونچاهی ‪132............................. SRP‬‬
‫‪ -2-8‬گرافهای عملکرد پمپ درونچاهی ‪132 ................................... ................................‬‬
‫فهرست واژگان ‪235 .................... ................................ ................................ ................................‬‬
‫منابع ‪225 ..................................... ................................ ................................ ................................‬‬
 ‫سخن گردآورنده‬

‫از آنجاییکه بر همه روشن است آموزش نقش مهمی در بازده کاری کارکنان دارد‪ ،‬پس‬
‫بر خود واجب میدانم که با تجربیات و مهارتهای کسب شده طی این سالهاا در حاوزه‬
‫فرازآوری مصنوعی‪ ،2‬جهت پیشرفت شاغلین‪ ،‬دانشجویان و عالقهمنادان در ایان حاوزه از‬
‫هیچگونه تالشی دریغ نکنم‪ .‬در همین راستا با توجه به فراوانی کتابها و مقااالتی کاه در‬
‫این زمینه منتشر شده‪ ،‬سعی بر آن شده تا مطالبی کاربردی‪ ،‬مفید و بومی شده در قاالبی‬
‫جدید جمع آوری گردد که جهت آشنایی و آموزش در این زمینه مؤثر و مفید باشد‪.‬‬
‫دانش و روشها در زمینه فرازآوری مصنوعی دائماا در حاال تغییار اسات هماانطور کاه‬
‫تحقیق و تجربه جدید درک ما را افزایش میدهد‪ ،‬تغییر در روشهای تحقیاق‪ ،‬شایوههای‬
‫حرفهای برای تحقیق ضروری است‪ .‬در این بخش به طور خالصه نویسانده و ناشار اعاالم‬
‫میکند که مسئولیت هر نوع اتفاق و آسایب باه شاخا‪ ،‬اشاخاا و اماوال را باه عهاده‬
‫نمیگیرند‪.‬‬
‫با اینکه فرازآوری مصنوعی یک فنّاوری‪253‬ساله است‪ ،‬هنوز هم شااهد تکامال تجهیازات‬
‫جدید در ‪ Sucker-Rod Pumping‬هستیم‪.‬‬
‫روشهای جدید‪ ،‬هر روز با طرحهای بهینه ساازی شاده رو باه رو هساتند‪ ،‬ایان موضاوع‬
‫ضرورت آگاهی مهندسین از آن را باال میبرد‪ .‬به همین منظور تمام تالش مان در تهیاه و‬
‫تدوین این کتاب‪ ،‬کمک به آن دسته از کسانی است که به این فنّاوری عالقه داشته تاا باا‬
‫ایدهها‪ ،‬نظریهها و شیوههای جدید ‪ Sucker-Rod Pumping‬ارائاه شاده در ایان کتااب‬
‫بتوانند جهت پیشرفت و فراگیرتر شدن این حوزه در صانعت نفات کشاور نقاش بسازایی‬
‫داشته باشند‪.‬‬
‫در همین خصوا‪ ،‬جهت آشنایی با این حوزه ابتدا به ‪ )2‬بررسی اجمالی تاریخچه و اناواع‬
‫روشهای فرازآوری مصنوعی‪ )1 ،‬نحوه عملکرد پمپ درونچاهی و توضیحات پیرامون آن‪،‬‬
‫‪ )2‬بررسی و آشنایی با سه مدل از ساازههای سار چااهی پماپ میلاهای مکشای و ساازه‬
‫سرچاهی ساخت ایران‪ )4 ،‬آشنایی با تسهیالت سر چاهی و تاج چاه در سه بخش مجزا‪.‬‬
‫‪ )5‬آشنایی با تجهیزات و محاسبات درونچاهی پمپ میلهای مکشی و ‪ )2‬فناوریها و‬

‫‪2- Artifical Lift‬‬

 ‫تجهیزات کنترلی سیستم پمپاژ و دالیل استفاده از آنها پرداخته شده است‪.‬‬
‫در هماین خصااوا پااذیرای انتقادهااا و پیشاانهادهااای خواننادگان عزیااز هسااتم کااه در‬
‫ویرایشهای بعدی اثری کاملتر تقدیم به جامعه مهندسی کشور نمایم و از تماام کساانی‬
‫که با راهنماییها و همکاریشان تأثیرات مثبتی در خلق این اثر داشتهاند‪ ،‬کمال تشاکر و‬
‫قدردانی را داشته و از خداوند متعال موفقیت و بهروزی برای آن خوبان مسئلت دارم‪.‬‬

‫ثاراهلل ابوالحسنی‬
‫خرداد ‪0011‬‬
‫‪WWW.DeltaAls.ir‬‬
‫‪ALS.PERSIA.SA061@Gmail.com‬‬
 ‫سخن آخر‬
‫طبق بررسیهای به عمل آمده‪ ،‬مشخا شده است که در آیندهای نزدیک‪ ،‬تولیاد از اکثار‬
‫میدانهای موجود در کشور وابسته به فرازآوری مصنوعی باشد‪ .‬در همین راستا و با وجود‬
‫فااراهم شاادن بِسااتر مناسااب‪ ،‬فعالیاات شاارکتهای ایراناای در بااومی سااازی پمپهااای‬
‫درونچاهی(‪ )SRP،ESP،PCP‬به وضوح دیده میشود‪.‬‬
‫با توجه به هدف و موضوعیت کتاب پیش رو مشخا شد که جهت استحصال از یک چااه‬
‫نفتی توسط پمپ میلهای مکشی نیاز به انتخاب دقیق و بهینه ‪ )2‬سازه سر چااهی پماپ‬
‫میلهای مکشی ‪ )1‬تجهیزات درونچاهی به ویژه نوع و مدل پمپ درونچاهی ‪ )2‬تجهیزات‬
‫درونچاهی جانبی جهت باال بردن عمر مفید پمپ و متعلقات آن و سیستم کنترلی ماورد‬
‫نیاز جهت یکپارچه سازی و پایش وضعیت عملکرد پمپ‪ ،‬است‪ .‬پس از بررسیهاای انجاام‬
‫شده بر روی ساختار و عملکرد انواع تجهیازات ساط االرض و تحات االرض و مخصوصاا‬
‫اشکاالت پیرامون پمپهای میلهای و مکشی‪ ،‬انتخاب نوع سازه سر چاهی و الزام اساتفاده‬
‫از تجهیزات و سیستم کنترلی یکپارچه جهت بررسی و انجام پایش وضعیت دقیاق جهات‬
‫باال بردن عمر تجهیزات و کاهش هزینههای تعمیراتی بسایار حاائز اهمیات اسات‪ .‬ماوارد‬
‫بسیاری در این سالها مشاهده شده که به دلیل عدم انتخاب صحی و حتی عدم استفاده‬
‫از تجهیزات جانبی درونچاهی‪ ،‬سر چاهی و سیستم کنترلی دقیق جهت پاایش وضاعیت‬
‫سیستم سر چاهی و پمپ درونچاهی‪ ،‬باع وقفه طوالنی مدت در برداشات از چااه و در‬
‫مواردی باع پالگ شدن چاه و از دست دادن تجهیزات درونچاهی و سرمایه ملی بودهام‪.‬‬
‫به همین دلیل‪ ،‬علت باال رفتن هزینههای تعمیراتی جهت استحصال از یک چاه نفتی‪ ،‬عدم‬
‫انتخاب و استفاده از فناوریهای روز و مرسوم این حوزه است‪ .‬در صاورت اساتفاده از هار‬
‫یک از این سیستمها امکان این وجود دارد که از اکثر خرابیها و ضررهای مالی جلوگیری‬
‫شود و هزینههایی که جهت تعمیرات صرف میشود به موارد دیگر همچون ازدیااد نصاب‬
‫این نوع پمپها و استفاده از فناوریهای جدید در این حوزه اختصاا یابد‪ .‬امید اسات در‬
‫کنار بح مالی تالشهای بیشتری جهت باال بردن و استفاده از این فناوری در کشاورمان‬
‫انجام شود‪ ،‬که حتما شاهد اثرات مثبتی در هار دو جهات خاواهیم باود و امیاد اسات در‬
‫آیندهای نه چندان دور شاهد استفاده از فنااوریهاای ذکار شاده جهات بهباود عملکارد‬
‫پمپهای میلهای و مکشی در ایران باشیم‪.‬‬
‫ثااااراب ابوالحسااانی‪ /‬خااارداد ‪2433‬‬