SEJARAH TINGKATAN 3: BAB 6: KESAN PENTADBIRAN BARAT DALAM EKONOMI & SOSIAL

6.1 Pengenalan Ekonomi Moden Sarawak

Ciri-Ciri Ekonomi Moden Kuching-Serian, Lada hitam

 Modal besar Sarikei-Maredong
 Guna teknologi moden Sungai Igan, Oya, Sagu (pokok rumbia)
 Tenaga buruh yang ramai Mukah, Bintulu
 Tanah yang luas
 Pengeluaran berskala besar Modal : Getah (ditanam kerana kejatuhan
harga kopi)
Modal : Perlombongan Negeri-Negeri Melayu
Negeri-Negeri Melayu Perak, Selangor, Syarikat :
emas-Raub, arang batu- Batu Arang Negeri Sembilan, Guthrie , Sime Darby,
bijih timah-Lmbah Kinta, Lukut, Sg Johor United Plantations,
Ujong,Larut, Klang, Ampang Harrison &Crossfield
lombong bawah tanah Sg Lembing Sarawak
Dahan, Bidi, Sungai Syarikat : Syarikat
Syarikat : Malayan Tin Dredging, Gopeng Samarahan Borneo Berhad
Consolidated (monopoli)
Sabah Sarawak Sabah
Emas - Sg Segama Emas- Bau Bongaya, Sungai Syarikat: British North
Arang batu - Arang batu- Sadong Labuk, Jesselton Borneo Para Rubber,
Silimpopon , Antimoni-Bau, SBUB
Sandakan, Labuan Kuching
Minyak -Miri Teknologi: Perlombongan
Syarikat: Cowie Negeri-Negeri Melayu
Harbour Coal Syarikat: 107 buah kapal korek muncul pada tahun 1929
Borneo Berhad Syarikat terlibat:
(emas, antimoni) Pahang Consolidated Company
Anglo Saxon Malayan Tin Dredging
Petroleum Co-
Sarawak
(minyak)
Teknologi moden di lombong antimoni Bau
Sabah
Arang batu di Terowong Tanjung Kubong
Modal :Pertanian Komersial
Teknologi: Pertanian
Neger-Negeri Melayu
Pulau Pinang Lada hitam, buah pala,
Negeri-Negeri Melayu
cengkih
1897 : Sistem ibedeem / sistem torehan ikan
Seberang Prai Tebu
herring oleh HN Ridley- memanjangkan hayat
Perak, Sel, N9, Kopi
getah
Johor
Sarawak
Johor, Perak Kelapa Sawit
Teknologi moden di kilang memproses lada
Melaka, N9, Ubi kayu
hitam dan sagu
Selangor
Cameron Teh ceylon
Sabah
Highlands
Teknologi moden di kilang memproses getah
Syarikat Sime Darby, Guthrie
dan daun tembakau
Sabah
Pulau Banggi, Teluk Tembakau
Marudu, Sungai
Segama,
Kinabatangan
Syarikat London Borneo
Tobacco Company

1
 SEJARAH TINGKATAN 3: BAB 6: KESAN PENTADBIRAN BARAT DALAM EKONOMI & SOSIAL

Buruh : Perlombongan 6.2 Pentadbiran Barat Berkaitan Ekonomi

Negeri-Negeri Melayu
Cina dibawa masuk dari China -kerja lombong- Perundangan : Tanah
lombong bijih timah Negeri-Negeri Melayu
1913- Akta Simpanan Tanah Melayu
Sarawak British isytihar mana2 tanah dalam Tanah Melayu
Cina dibawa ke lombong antimoni dan emas di sebagai hak Melayu -tidak boleh diberikan kepada
Bau bukan Melayu

Sabah Sabah
Cina dibawa ke lombong emas di Sg Segama Urusniaga peribumi-eropah sebelum 1888 tidak sah
Buruh : Pertanian 1889-Proklamasi III Perlindungan Hak Peribumi
Negeri-Negeri Melayu Peribumi berhak menuntut gantirugi dan dikawalselia
India dibawa masuk ke ladang getah oleh pegawai daerah

Sarawak Sarawak
Cina Foochow dibawa masuk ke ladang 1931- Land Order diwartakan
Orang Jawa ke ladang getah 1932- Land Settlement Order
1948- Land Order
Sabah -Melindungi tanah peribumi daripada diceroboh
Cina dibawa ke ladang tembakau
Lembaga Penasihat Orang Cina ditubuhkan Perundangan : Buruh
Sistem Kontrak
Skala Besar : Perlombongan
Negeri-Negeri Melayu Sistem kemasukan buruh dari China
Tambang, makanan,pakaian , tempat tinggal
Bijih timah dimonopoli pelombong Eropah dan
disediakan majikan
Cina.
Akhir abad ke-19, Tanah Melayu mengeluarkan
55% bijih timah dunia Sistem Kangani

Kangani adalah ketua /mandur

Sarawak
Kangani dihantar ke India mencari buruh
Arang batu dan Petroleum berkembang pesat
Kangani mengurus tambang dan perjalanan buruh
1887 - Jabatan Hal Ehwal Cina ditubuhkan
Skala Besar : Pertanian
1882- Ordinan Buruh Kontrak
Negeri-Negeri Melayu
1908- Tabung Imigran India
Keluasan ladang getah melonjak dari 5965 ekar
dalam 1901 ke 642,000 ekar dalam 1912
Jabatan & Agensi Kerajaan
Sarawak
Tahun Jabatan Fungsi
Getah eksport kedua selepas petroleum.
1872 Kerja Raya Bina bangunan Sultan Abd
Kelapa , lada hitam , tembakau ditanam meluas
Samad, Ibupejabat Keretapi,
untuk eksport
Masjid Jamek KL
1905 Pertanian Memajukan tanaman
Skala Besar : Tanah
terutama getah. (bantuan
Kawasan hutan yang belum diterokai dan teknikal penyelidikan)1926
terpisah daripada penduduk tempatan
1926 RRIM Penyelidikan getah
Didatangi pelabur syarikat eroah seperti:
1931 Parit & Pembinaan untuk pertanian
Bousted & Co Ltd
Tali Air
Guthrie & Co Ltd
Pos, Komunikasi.,perhubungan
Borne Co Ltd
Telegraf,
Sime Darby & Co Ltd
Keretapi

2
 SEJARAH TINGKATAN 3: BAB 6: KESAN PENTADBIRAN BARAT DALAM EKONOMI & SOSIAL

Syarikat Perwakilan Pengangkutan : Jalan Raya

-Dikenali sebagai Gedung Perwakilan / Crown Negeri- Negeri Melayu

Agent 1902 Kuala Lumpur - Port Kelang
-mewakili pemodal/pelabur asing lori, bas,kereta,basikal
-mempunyai sistem kewangan, insurans, 1911 Hubungkan bandar-bandar
syarikat perkapalan, pusat penyelidikan dll besar
Contoh- Boustead & Co, Harrisons & Crossfield, 1939 Hubungkan seluruh negeri
Sime Darby. Membolehkan petempatan
baru ,pembinaan ladang getah
dan lombong bijih timah
Sistem Kewangan dan Insurans
Sabah
1580- British memperkenalkan mata wang 1941 jalan raya sejauh 165 km dibina.
perak Sepanyol Jesselton, Sandakan, Kudat,
1897- Lembaga Pesuruhjaya Wang -keluarkan Lahat Datu, Tawau
wang kertas Dolar Selat untuk Negeri-negeri Sarawak
Selat Sukar dibina
1939- Dolar Malaya menggantikan Dolar Selat Keadaan bentuk muka bumi
berbukit ,paya dan sungai.
Selepas itu sistem kewangan dan perbankan Jalan raya pendek di Kuching
moden diperkenalkan dan Miri

Syarikat insurans ditubuhkan- Kemudahan Pelabuhan

1860-Syarikat Royal Insurance Company Negeri- Negeri Melayu
1885- Khean Guan Insurance, P.Pinang Pelabuhan penting kerana bijih timah dan
1919- Commercial Union , Ipoh getah:
Pulau Pinang, Klang, Kuala Sepetang, Port
Tujuan syarikat insurans: Dickson, Melaka, Singapura
- melindungi kapal dan muatan Sabah
-insurans nyawa, kemalangan, kebakaran,
Pelabuhan Labuan, Kogta Kinabalu, Tawau ,
harta , perniagaan
Lahat Datu, Sandakan
Sarawak
Kuching , Bintulu, Miri, Rajang
Kesan Pentadbiran Barat Terhadap Ekonomi
Telekomunikasi
Pengangkutan : Keretapi
Negeri- Negeri Melayu
Negeri- Negeri Melayu
Pos mula di KL sejak 1880an
1885-1896 Bandar-bandar
1886- Talian telegraf KL - Melaka
Lombong-pelabuhan
Sabah
1897-1909 Selepas NNMB terbentuk
Telegraf dan radio di bandar-bandar besar
1910-1931 Selepas NNMTB terbentuk
dibuka untuk pengangkutan Sarawak
awam Kuching , Bintulu, Miri, Rajang

Sabah
Pembentukan Masyarakat Pelbagai Kaum
1896 Bemula di Bukau ,Weston
1900 Beaufort ke Jesselton & Tenom.
Bertujuan urusan
Kaum Petempatan Kegiatan ekonomi
pembukaan ladang getah
Melay Majoriti :kamp Majoriti: Pertanian,
1910-1931 Selepas NNMTB terbentuk
u ung perikanan
dibuka untuk pengangkutan
Sedikit : bandar
awam
Cina Majoriti: Majoriti: perlombongan
Sarawak
bandar , perniagaan
1917 Bau ke Kuching
India Majoriti: Perladangan,pengangku

3
 SEJARAH TINGKATAN 3: BAB 6: KESAN PENTADBIRAN BARAT DALAM EKONOMI & SOSIAL
ladang tan, pertanian
Perkembangan Pendidikan
Negeri-Negeri Melayu
Vernakular = sekolah dengan bahasa ibunda
sebagai bahasa pengantar
Sekolah Vernakular Melayu
British tidak mahu pendidikan Melayu maju
Sekolah hanya memberi ilmu asas-membaca,
menulis, mengira
Sekolah Vernakular Cina
Sekolah di bandar berorientasi kurikulum dari
China termasuk buku teks dan guru
Masyarakat Cina NNS cenderung kepada
sekolah Inggeris
Sekolah Vernakular Tamil
Pendidikan hanya peringkat sek rendah
Sekolah dibina di ladang,
Kurikulum, buku teks, guru dari India
Sekolah Inggeris
Penang Free School- pertama
Malacca Free School - kedua
Didirikan di bandar
Berpeluang balajar ke luar negeri:-
-Bidang pentadbiran, kejuruteraan.
-Jawatan baik dalam kerajaan
Kolej Melayu KK
-1905-ditubuhkan
-untuk golongan anak raja, bangsawan Melayu
Inggeris mahukan pentadbir Melayu pendidikan
Ingeris
Maktab Perguruan
1935- Maktab Perguruan Melayu Melaka
1922-Maktab Perguruan Suktan Idris-Tg Malim
Sabah
-sekolah mubaligh Kristian:-
St Mary, St Michael
-sekolah Melayu di Papar, Kota Belud
Sarawak
-mubaligh membina >20 buah sekolah:
-cth:St Thomas , St Joseph (Kuching) , St Paul
(Banting)
1833-Sekolah Melayu pertama- Sekolah Abang
Kassim, Kampung Jawa ( Kuching )
1870- Sekolah Cina di Bau
1903-Sarawak National College
1931-Madrasah Melayu - latihan perguruan
Perkhidmatan Kesihatan
Negeri-Negeri Melayu
1878- hospital kerajaan pertama di Taiping
1890an- hospital di Selangor, N9, Pahang dan KL
1900-Institusi Penyelidikan Perubatan , KL
(tumpukan penyakit malaria dan beri-beri)
1881-Hospital Tung Shin , Kuala Lumpur oleh
kapitan Cina Yap Kwan Seng
1890an-Sanitary Board , KL untuk mengawasi
kebersihan
Jabatan Kesihatan ditubuhkan
Sarawak
1901-Hospital Kuching
1913-Hospital Sibu
1925- Hospital Raja Brooke Memorial - untuk
pesakit kusta seluruh Borneo
Sabah
-William Hood Treacher membina hospital di
KK, Sandakan, Beaufort, Tawau, Kudat
-perkhidmatan dispensari di Tambunan, Kota
Belud, Ranau
Pembinaan Penjara
Negeri-Negeri Melayu
Francis Light menjadikan Pulau Pinang pusat
banduan dari India.
Banduan -tenagaburuh murah membina
pelabuhan, bangunan, jalan raya, landasan
keretapi.
1790- Fort Conwallis -pusat banduan India
Penjara Taiping- tempat tahanan hukuman lama
Sabah
1879- The Tower Square untuk yang bakal
dihukum gantung
Sarawak
1890-Rumah Pasong (penjara)