CHƯƠNG 3 - CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ

I. HỌC THUYẾT HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI

1. Sản xuất vật chất là cơ sở của sự tồn tại và phát triển xã hội
- Sự sản xuất xã hội, tức là sản xuất và tái sản xuất ra đời sống hiện thực, bao gồm 3 phương diện không
tách rời nhau là sản xuất vật chất, sản xuất tinh thần và sản xuất ra bản thân con người

II. GIAI CẤP VÀ DÂN TỘC

1. Giai cấp và đấu tranh giai cấp
a. Định nghĩa
- Người ta gọi là giai cấp, những tập đoàn to lớn gồm những người khác nhau về địa vị của họ trong một
hệ thống sản xuất xã hội nhất định trong lịch sử, khác nhau về quan hệ của họ( thường thường thì
những quan hệ này được pháp luật quy định và thừa nhận ) ...
+ Giai cấp là những tập đòn người có đại vị kinh tế - xh khác nhau
+ dấu hiệu chủ yếu quy định địa vị kinh tế - xã hội của các giai cáp là các mối quan hệ kte - vật chất giữa
các tập đoàn người trong phương thức sx
+ thực chất của mqh giai cấp là qhe giữa bóc lột và bị bóc lột

b. Nguồn gốc giai cấp

- nguyên nhân sâu xa: sự phát triển của lực lượng sx
- ..................... trực tiếp: sự ra đời của chế độ tư hữu

c. kết cấu giai cấp

- là tổng thể các giai cấp và mqh giữa các giai cấp, tồn tại trong một giai đoạn lịch sử nhất định
- kết cấu xã hội: gồm 2 giai cấp cơ bản và nhuwgx giai cấp k cơ bản, hoặc các tầng lớp xã hội trung gian.

1.2 Đấu tranh giai cấp

1.3 Đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản

-VD: ( đấu trnah công xã pari, cách mạng t10.. )
-eenin: giành được chính quyền đã khó, giữ được nó còn khó hơn rất nhiều ( ví dụ cuộc cách mạng nga )

- Đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên CNXH
+ tính tất yếu
+ điều kiện mới
+ nd mới
+ hình thức mới

- Đặc điểm đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên CNXH VN hiện nya
+ tính tất yếu
+ đk mới
+ nd mới
+ hình thức mới
III. NHÀ NƯỚC VÀ CMXH
1. Nhà nước
1.1 Nguồn gốc
- Nguyên nhân sâu xa: do sự phát triển của lực lượng sx dẫn đến sự dư thừa tương đốix của cải, xuất
hiện cđộ tư hữu
- nnhan trực tiếp: do mâu thuẫn giai cấp trong xã hội gay gắt không thể điều hòa được

1.2 Bản chất của nhà nước

- nhà nước là một tổ chức chính trị của một giai cấp thống trị về mặt kinh tế nhằm bảo vệ trật tự hiện
hành và đàn áp sự phản kháng của các giai cấp khác.

1.3. Đặc trưng cơ bản của nhà nước

+ quản lý cư dân trên một vùng lãnh thổ nhất định
(vd hệ thống biên giới đất liền, vùng biển, hàng không,...)
+ có hệ thống các cơ quan quyền lực chuyên nghiệp mang tính cưỡng chế
( vd quân đội, cảnh sát, nhà tù,...)
+ có hệ thống thuế khóa

1.4. Chức năng cơ bản của nhà nước

- Chức năng thống trị chính trị của giai cấp : chịu sự quy định bởi tính giai cấp của nhà nước. Là công cụ
thống trị giai cấp, nhà nước thường xuyên sd bộ máy quyền lực ...

- Chức năng xã hội: nhà nc nhân danh xã hội ...

- Chức năng đối nội

- Chức năng đối ngoại: thực hiện nvu bảo vệ chủ quyền lãnh thổ quốc gia, trao dổi kinh tế văn hóa, kh kĩ
thuật, y tế, gd ,..

1.5. Các kiểu hình thức nhà nước

- VN hiện nay đang thực hiện kiểu nhà nước vô sản ( kiểu nhà nức gồm 3 loại )
- Kiểu nhà nước => hình thức nhà nước
- Kiểu nhà nước là kn dùng để chỉ bộ máy thống trị...
- Hình thức nhà nước là khái niệm dùng để chỉ cách thức tổ chức, phương thức thực hiện quyền lực nhà
nước của giai cấp thống trị. Hình thức nhà nước thực chất ...
- Một kiểu nhà nước có thể có nhiều hình thức khác nhau
kiểu nhà nước pk
1. Hình thức
( chèn 4 ảnh từ file vào )

IV- TỒN TẠI XÃ HỘI VÀ Ý THỨC XÃ HỘI

1. Khái niệm
a. KN tồn tại xã hội và các yếu tố cơ bản của nó
- kn tồn tại xh dùng để chỉ mặt sinh hoạt( hoạt động vật chất ) và các đk sinh hoạt vật chất của xh, tức là
các đk vật chất khách quan quy định sự sinh tồn, phát triển của xh
( vd cây đa, bến nước, cây tre -> tồn tại xh của ng xưa ... )
- các yếu tố cơ bản của tồn tại xh
+ yếu tố dân cư
+ phương thức sản xuất ( quan trọng )
+ điều kiện địa lí tự nhiên

b. Ý thức xh và 2 trình độ phản ánh của ý thức xã hội