Professional Documents
Culture Documents
Acde 62
Acde 62
Acde 62
a r g a v c v l i Zveli
m e - Caxali
e m ss i ts yav am S o b l o s ! . 1.
Zveli - axali
s i t y v a
damoukidebeli gazeTi | specialuri gamocema | 7.04. 2009 # 35-36-37 (82)
_ `saqarTvelo
saqarTvelo neitraluri _ `ucxo Teslis vaWari
saxelmwifo unda iyos!~ ...
iyos!~... stumaria mkvidris eris~...
(ep. gabriel qiqoZe) (ilia WavWavaZe)
`aqamomde guli ver davajereT, rom Cvens gare Cveni xsna sizmaria~ ( ilia
ilia))
2 Zveli - axali sityva 7 aprili 2009 w.
ra unda vakeToT, upatronod mitovebul eklesias ganiT warmoaCens da qveyanas drois moTxovnis
ZaRlebi, katebi da virTxebi daepatronebian, da Sesabamis, gadarCenis gzas - ideas SemogvTavazebs;
epatronebian kidec! es ki metad samwuxaroa...
anu, ar aris es ubralo sakiTxi; da am dros vsvam kiTxvas: rogor moviqceT?..
- Tu ar gaiazre, rom saxli unda aaSeno, ar vimeoreb: pasuxi piradad maqvs, vmoqmedeb, am
Seadgine proeqti, ar gansazRvre winaswar igi sakiTxze 15 welia vlaparakob, magram, radgan
risTvis gWirdeba, rogori gWirdeba, rogoria Cemi naTqvamis gagoneba, Cemi pirovnebisa da ga-
Seni SesaZleblobebi, im saxls verasdros aaSeneb, keTebuli saqmis sajarod xsenebac aravis surs,
darCebi usaxlkaro, Tuki rac gaqvs, is Tavze gen- rogorc am qveynis Svili - rigiTi moqalaqe
greva! vkiTxulob: Tqven, moazrovne batonebo, ratom
SekeTeba, am dros, ar gamova; da amasac dadge- am sakiTxze ar saubrobT, Tqvens `migneba-mo-
na-gaazreba sWirdeba. aqedan unda daibados sazrebebs~ ratom ar gvTavazobT?..
erovnuli idea, romelsac yvela gahyveba, yvela am qaosSi, ratom ar gvaCvenebT ers gamosavlis
saxelmZRvanelod gavixdiT, Tuki igi marTlac yve- gzas?..
lasTvis misaRebi aRmoCnda. sad varT miukerZoebeli, erisa da qveynis bedze
ver vityvi, rom am qveynad moazrovne adamianebi WeSmaritad SeWirvebuli moazrovne mamuliSvile-
gvaklia, am sakiTxebze cal-calke aravis gvem- bi?.. Tu, aRar varT?..
sjelos. piriqiT, aseTi msjelobebi iqneb moWar- Tu, yvela realurad `azrobriv CixSi~ varT
bebulic gvaqvs, magram... Tu ar vcdebi, jer aravis da ar gvinda vaRiaroT, rom gamosavals ver vpou-
ukisria am yvela naTqvamis Tavmoyra, Sejereba, lobT, amitom dumils vamjobinebT?..
rogorc ityvian - gaanalizeba da aqedan gamo- maSin, ra vqnaT Cven, Tqvengan upatronod mi-
savlis SemoTavazeba. tovebulma cxvrebma - faram, erma da qveyanam?..
Tu xedavT, Cveni energia ixarjeba ngrevis pro- aris, arsebobs es kiTxvebi (Tu ara, axla vsvam
cesSi monawileTagan erTmaneTis mxilebaSi, erT- maT), da maTze pasuxia gasacemi. sxva SemTxvevaSi,
maneTis lanZRvaSi da imis mtkicebaSi, rom am ube- ermac unda icodes, rom daRupvas ver SevaCerebT,
durebis avtori sxvaa, Cven ki angelozebi varT, gzadagza warmoqmnili patar-patara imedebiT
e.i. arCevanisas Tu vis SeuZlia erisa da qveynis fons ver gavalT, da erT mSvenier dRes, yvela
Svela-gadarCena, erma unda icodes, rom es me erTad am did WaobSi bolomde CaviZirebiT; es
varo... gardauvalia.
cxadia, xelisuflebisTvis brZolaSi urT- ...
ierTdapirispirebul Zalebisgan (pozicia - Cven - adamianebi cxovelebisgan imiT ganvsx-
opoziciisgan!) erTmaneTis mxilebisas, eri vigebT vavdebiT, rom RmerTma gansakuTrebuli azrovneb-
vin aris vin, bevrs isedac vicnobT Tavisi warsu- is unari mogvca.
li saqmianobiT, magram... drois mokle periodSi, Wkviani debilisgan imiT gansxvavdeba, rom igi
imdenjer SevcdiT, imdenjer davrCiT motyuebul- samyaros, gare bunebas gansxvavebulad Seimecnebs,
gabiTurebuli, zogjer nacem-nabegvi, amasobaSi debilTan SedarebiT ukeTesi ganWvretis unari aqvs
dagvxoces, dagvamaxinjes, dagvimaxinjes suli, da adamianebs winsaval gzas gvaCvenebs, gviqebs
wagvarTves, rac gvebada - teritoriebiT, da mosawons da gviZagebs dasagmobs, sxva movaleobe-
mogviwamles cxovreba, gagvyides, gagvamaTxovres, bze rom araferi vTqvaT.
rom aRar viciT vis vendoT, vis gavyveT, vis mivan- saqarTvelo msoflioSi pirveli viyaviT
doT Cveni momavali bedi. umaRles saswavlebeldamTavrebulebiT. sad wavi-
zogadad, naTqvamia: alxanas Calxana ar dael- da, sad gaqra amdeni ganaTlebuli, e.w. eris `go-
evao, da asparezze vinc ar unda gamoCndes, mxar- nis matarebeli~, amdeni adamiani?..
damWeri gamouCndeba, Tuki misgan Tundac erTjera- sad aris, visTan aris Cveni cnobili inteligen-
di sargeblis miReba SeiZleba. cia?..
arsebobs SiSis faqtoric, ra politikasac am savalalo suraTi ixateba. zustad isea, anda-
dros, rogorc wesi, xelisufleba mimarTavs, da za rom gvaqvs: bedaurebi wavidnen da virebs dar-
atarebs; - sustia mainc am sakiTxebSi adamiani; CaTo moedani... vis mivdevT, Cveni eris ganaTlebu-
Tanac, imeds ver dakargavs, vidre cocxalia da, lo nawilo, maT, romlebsac diliT or bats ver
urCevnia moityuos Tavi, gahyves viRac `mxsnels~, Caabareb, radgan saRamomde sams dakargaven?
vidre bolomde Caiqnios xeli cxovrebaze, - ase- kompromisi yvelaferze SeiZleba (gaWirveba
Ti araerTia qveyanaSi; maCvene da me gaqcevas giCvenebTo!), magram saku-
magram qveynisaTvis aseTi viTareba gamosavali Tar sindisTan?!.
rom ar aris, Wkvianma (rCeulma!) icis, igi sx- maSin, riT ganvsxvavdebiT maTgan, romlebic ers,
vanairad wuxs, Tumc ver gamoCnda-meTqi dRemde samSoblos Segnebulad hyidian?..
adamiani, romelic am sakiTxs mTeli sigrZe-si- miWirs sakiTxis ase mwared dasma, mec Tqveni
7 aprili 2009 w. Zveli - axali sityva 3
Semadgeneli nawili var, magram sworedac Cvens cota did kacebs mivmarTav: sad varT, batone-
nawils ver movuwoneb pozicias, ers Svela rom bo?..
unda, Cven ki pirSi wyali Cagvigubebia, ganze ...
gavmdgarvarT da Soridan SevcqeriT, veragi mteri ver SevZaxeb: `evrika~! - axali araferi miTq-
- Sinauri Tu gareuli, rogor jijgnis Cvens sam- vams, Cems pozicias gamovxatav; faqtia, gviWirs...
Soblos; vrceli wanamZRvari imitom damWirda, vidre
zog SemTxvevaSi, swored im mtris gverdiT vdge- `didi kacebi~ gamoaCenen Tavs, erovnuli ideis
biT - vdgavarT, da gamogvdis, rom vaqezebT,, mid- Sinaarsisa da miznobrivi datvirTva-daniSnuleb-
iT - jijgneT, oRondac Cven nu dagviviwyebT, naS- is `Cemeuli xedva~ minda gagandoT, rac dRevande-
rom-naamagars wyalSi nu gadagviyriTo, - maT li etapis amocanis gadasaWrelad gvWirdeba. Tan
gverdiT gamosaCen adgilebze viwevT da imaze vici, bevrs ar esiamovneba Cemi aseTi siTamame da,
vfiqrobT, sazeimo Tu farul trapez-purmarile- Sin Tu kuluarebSi buzRun-qiliks, iqneb sjobia,
bze daupatiJebeli ar davrCeT. es Tema sajaro msjelobis sagnad gaxadoT maT,
magram me am nawilTan rodi maqvs saqme, maT rodi sazogadoebrivi cxovrebidan gverdiT rom gavmd-
vukiJineb. ufro didi danaSaulia, Ralatis tol- garvarT, ar viRebT xmas, magram vinarCunebT mi-
fasia, erisTvis aseTi ukiduresad gaWirveba- umxrobel - ukompromiso pozicias da SegviZlia
SeWirvebis Jams, misTvis Cvengan daxmarebaze uar- obieqturi piruTvneli azris gamoTqma.
is Tqma, gaqceva da damalva. iqiT ufskrulia; dumili - danaSaulia!..
swori gza - `orientiri~ ver davinaxeT, ver ...
vxedavT, da amitom?! - Wkviani, ganaTlebulic im- farTo sazogadoebisTvis gasagebi rom gaxdes
itom gvqvia, davatanoT Tavs Zala, mivagnoT da, Sekvecili formiT, magram martivi msjelobiT
davanaxoT sxvas!.. Semovifarglebi.
ar gvaTqmevineben Cvens danaxuls?! - vimZlavroT, idea ar SeiZleba naxevrad simarTles daey-
aseTebi davdgeT erTad da ise SevutioT, vinc pirze rdnos (ase `taZarTan ver mivalT~!); emociac mT-
xels gvafarebs; aba, rogor?.. lad unda gamovricxoT. maSin, ra gvinda?..
(romelma ar viciT, veraferi aqimia, profe- dRes Cven eris gadarCenis sakiTxi gvaqvs
sor-doqtoris xarisxic rom hqondes, Rma Wri- gadasawyveti! - es aris umTavresze umTavresi
lobebiT gamowveuli tkivilebisgan gamwarebuli amocana, da aqedan unda vimsjeloT, mis gada-
avadmyofis saswrafo operaciaze uari Tu Tqva, saWrelad gvWirdeba didi qveynis saxiT, mfarve-
ra vqna, ras mTxovT, Wrilobaze xels ar mav- li, Tu umjobesia Cveni Tavi Cvenadve gveyudn-
lebinebs da, me rogor vuSveloo...). odes ?..
Tqveni xelCaqneuloba, dumili, Tu zogad-kon- iseTi SegrZnebaa (da erSic is azri inergeba),
formizmis gamovlineba, ers ukargavs imeds; ime- TiTqos daRupvis safrTxe aranairad ar gvemu-
dis dakargva ki, mis garduval sikvdils iwvevs; qreba da mTavaria, vin iqneba Cveni mfarveli Tu
da gana deda-samSoblom imitom gvawova ZuZu, megobari; TavisTavad, am dros isaxeba mter-
r om Cven igi sasikvdilod gavimetoT da moyvris xati, yvela Tavisi `simarTlis~ gatanas
gavwiroT?!. cdilobs, amasobaSi eri da qveyana viRupebiT.
me zneobriv kategorias vexebi, rasac yvelas ara, danaSauli Tu ara, didi Secdomaa, Tu
ver gavagebineb, razec debilTan ver vimsjeleb - gvgonia, rom ers am gziT daRupva ar gvelis,
ar vilaparakeb. is sxva sakiTxia, rom yvelas erT- mSvelel-mfarvelad gind ruseTi miviCnioT, gind
nairi brZolis unari ar gvaqvs, magram aseT - zogad dasavleTi: aSS-evropa; aseTi azrovne-
SemTxvevaSi, mcdar, yalb, cru-damRupvel azro- ba TviTmkvlelobas niSnavs! - ratom?..
briv `politikur platformaze~ dgomas (zogad eris mdgomareobas, mis momavals, yovelTvis dro
- konformizms), mainc sjobia Cvenze iqneb naklebi da garemoeba gansazRvravda, da dResac gan-
Wkua-ganaTlebis, magram ufro meti brZolis un- sazRvravs.
arianobis mqone kolegasTan dgoma da `iqidan~ epoqalurad, aseTi mdgomareoba ers aras-
erisa da qveynis gadarCenisTvis brZola, saku- dros gvqonia, epoqac - aseTi, arasdros yofi-
Tari piruTvneli sityvis Tqma. la. teqnikurma progresma - bolo naxtomma,
sityva aris RmerTi!.. sagrZnoblad Segvicvala movlenebze warmodgenebi
yvelaferi warmavalia. sicocxle Tu gviw- da Cvens TvalSi dedamiwa SesamCnevad daapatara-
eria ers, ukvdavia samSoblo-mamulisTvis va, - adamianebs xelT gvaqvs ukve planetis daman-
Tavdadeba, da es ar aris paTeTika. greveli, mTlian dedamiwaze sicocxlis momspobi
oqro nagavSic oqroa, Tavis sibrwyinvales igi iaraRi; viRac ki am iaraRs aJRarunebs... Tavisu-
nagavSic inarCunebs. fulze da sargebelze pat- flebis ideam adamianebSi cxoveluri instinqte-
ara kacebi iyidebian, yidian sindiss. erovnuli bi gagviRviZa, da am senma planetaruli masSta-
idea-ideologia am kacebidan ver Seiqmneba. me bebi miiRo; - es yvelaferi Cvens Tvalwin xdeba.
4 Zveli - axali sityva 7 aprili 2009 w.
aseT pirobebSi, ra Tqma unda, Znelia nebismieri sxvadasxva adgilze, sxvadasxva pirobebSi gan-
calkeuli eris gadarCenaze, raime erovnul ide- saxlebis Sesabamisad, CamovyalibdiT gansxvave-
aze laparaki. magram, sworedac Seqmnili pirobebi bul adamianTa erToba, romelTa ganviTareba
gvaiZulebs saerTo gadawyvetilebasTan misvlas: sawyisTan daukavSirda calkeuli erTobis
TvaldaxuWuli mivyveT epoqalur dinebas, Tu (calkeuli adamianis) gonebriv gaxsnilobas - im
samoqmedod raime gamosavlis gza davsaxoT; mar- bunebriv pirobebTan SexamebiT, romelSic mogvi-
tivad, brmadmavlebma gangebas mivandoT bedi, Tu wia cxovrebam.
gonis moxmobiT, gadarCenisTvis xelic gavanZri- mokled, aris erTgvarad Seucnobeli sawyisi
oT? gansazRvruloba - yvela adamianisTvis `instin-
am kiTxvebze pasuxi rom gavceT, sul mcire, is qtebis~ doneze saerTo da aucilebeli; da aris
mainc unda vicodeT, saiT mivdivarT da win ra droTa dinebaSi SeZenili, romelic gare-bunebis
gvelodeba, ra erovnuli potenciali gvaqvs; riT zemoqmedebisa da gonebrivi gaxsnilobis Sedegad,
SegviZlia rom epoqalur dinebaSi sakuTari saxe adamianuri sicocxlisa da arsebobis ganmsazRvre-
SevinarCunoT, ra gziT da ra saSualebiT. li aRmoCnda, da aris.
am sakiTxebze amomwuravi pasuxis gacemas ar sawyisTan, adamianTa migracia Tu daukavSirda
vapireb, magram gaazrebis dawyebisTvis (dagvianeb- Seucnobel moTxovnilebas da erTdroulad, si-
uli Tu ar aris), ramdenime mniSvnelovan sakiTxs cocxlis SenarCunebisTvis saTanado pirobebis
ganvixilav: Ziebis aucileblobas, Semdgom da Semdgom
1. Soridan unda daviwyo; brZolisa Tu Sromis iaraRebis Seqmnis kvaloba-
sicocxlis, da masTan erTad adamianis Seqmnis, ze, misi gadaadgileba-gadmoadgileba gaxda an
iZulebiTi (Zlieri devnida susts!), an nebayofi-
CvenTvis mocemuli mizan-daniSnulebis Ziebas Tu
lobiTi - isev arsebobis ukeTesi pirobebis mo-
ar gavyvebiT, religiur da mecnierul Tval-
Taxedva-sinTeziT, sawyisidanve ganisazRvra, rom sapoveblad, rac adamians axal-axal damatebiT
adamiani mudmiv ibrZvis sicocxlisaTvis da ar- safiqral-sazrunavs uCenda, es ki, mas gonebriv
sebobisaTvis ; anu brZola gaxda, da aris,
gaxsnilobaSi uwyobda xels.
zogad-adamianuri arsebobis SenarCunebis sa- sawyisidan gansazRvruli `mewyviles~ arsebo-
Sualeba. ba (sqesobrivi moTxovnilebis dakmayofileba), ver
sxva sityvebiT, adamians (zogad cocxal sam- darCeboda cxovelur doneze, da gonebis gaxsni-
yaros), biologiurad, instinqtebis doneze, araf- lobis kvalobaze, ramac Seaqmnevina adamians
riT ar surs sikvdili da yvelafers, an TiTqmis ojaxi, saTanadod, pirovnul `me~-sTan erTad,
yvelafers akeTebs, rom sicocxle SeinarCunos. gaCnda ojaxuri `me~, ramac TavisTavad moiTxova
es aris cocxali ujredis Tviseba, masSi mim- movaleobaTa ganawileba: viRacas unda enadira,
dinare energiis miReba-gacemis uwyvetobis kano- gare saqmeebi ewarmoebina, viRacas ojaxisTvis mo-
niT, rac faqtiurad gvamoqmedebs - `gvabrZolebs~, evlo - patarebisTvis miexeda, moxucs an avadmyo-
sadac ar unda viyoT, da ra pirobebSic ar unda fs mixmareboda, da sxva;
viyoT. da ase, ojaxi gaxda pirveli ujredi, said-
amasTan Cven dedamiwaze vcxovrobT, romelzec anac daiwyo sazogadoebrivi urTierTobebis
zogan sicivea, zogan sicxe, zogan wyalia, zogan garkveuli wes-kanonis Camoyalibeba.
xmeleTi; mravalgvaria am mxriv Cveni sacxovri- mTavari mainc, brZola iyo da gaxda, adamia-
si. da esec sawyisidanve ganisazRvra, rom sadac nuri arsebobis ganmsazRvreli; siyvarulTan er-
ar unda viyoT (vinc sadac varT!), gare samyaro - Tad, brZola da Sroma gaxda sicocxlis ar-
buneba zemoqmedebs Cvenze, masTan gvixdeba SeWide-
sebobis SenarCunebis aucilebeli piroba! -
ba - `brZola~ sicocxlisa da arsebobis Sesan- sawyisidanve, sabrZolo iyo bunebasTan, cx-
arCuneblad. am mxriv, bunebis Svilebi varT, bune- ovelebTan, mosapovebeli iyo sarCo, ojaxi iyo
ba - dedamiwa gansazRvravs rogorebi viyoT, riT dasacavi didi Tu patara cxovel-frinvelisgan,
rogor vicxovroT da viarseboT, rogor Sevi- TviT saSovarze gamosuli sxva adamianebisgan...
narCunoT sicocxle. amasobaSi mimdinareobda xocva-Jleta, erTmane-
anu, mecnierul mtkicebas Tu moviSveliebT, Tis awiokeba-darbeva, fizikurad Zlieri ipyrob-
dedamiwis mravalferovnebam - sacxovrisi pirobe- da - klavda susts, ramac bunebrivad moiTxova
ojaxebis gaerTianeba, Temebis, tomebis Seqmna,
bis gansxvavebulobam, bunebrivad Seqmna adamian-
Ta Sorisac gansxvavebuloba, Tu sqesobriv sx-
sacxovrisi adgilebis SemosazRvra, jariT,
vaobas angariSSi ar CavTvliT, radgan mamrisa da cixe-simagreebiT dacva, saqmianobis warmmarTve-
mdedris erToblivi arseboba, zogad cocxali lis, `beladis~ SerCeva, da sxva.
bunebis arsebobis aucilebeli pirobaa. bunebrivad, gaerTiandebodnen, da erTiandebod-
adamianuri ganviTarebis yovelmxrivi analizi nen erTi STamomavlobis, erT enaze molaparake,
Tu ar moviTxoveT, martivad, Cveni dedamiwaze, mis erT garemoSi mcxovrebi, erTmaneTTan keTilganw-
7 aprili 2009 w. Zveli - axali sityva 5
yobilad damokidebuli ojaxebi (ase vTqvaT, naTe- Cvengan gamosavleli es gzac (rac kvlevis faq-
savebi!), da erTiani wes-kanoniT, maT Sorisac naw- tobriv masalebze dayrdnobiT mecnierulad aris
ildeboda movaleobebi: viRac warmarTavda, vi- damtkicebuli!), RmerTisgan iyo, da aris gan-
Rac emorCileboda, viRacas ar undoda damor- sazRvruli, da RmerTis nebiT, Cveni momaval-
Cileba - mas sjidnen... da ase Camoyalibda ic, am kanonis Sesabamisad ganviTardeba!
garkveuli wesi - kanoni, rac gare-bunebriv xolo Tu es asea, saWiroebidan gamomdinare
pirobebTan SexamebiT, calkeuli erTobis, Te- moTxovnileba - gamsxvilebisa (erTi adamianidan
mis (tomis), bolos eris Tviseba-xasiaTis Camoy- saxelmwifos Seqmnamde!), imave dialeqtikuri
alibebaSi ganmsazRvreli aRmoCnda da Sede- kanonidan gamomdinare, verc saxelmwifoTa Se-
gad, tradiciul moTxovnilebad iqca, genom- qmnis doneze darCeboda, da arc darCa, - iqmne-
Si - genSi ganivTda. boda imperiebi, erTi qveynis neba, wes-kanoni vr-
(is sxva sakiTxia, rom bunebaSi (samyaroSi) celdeboda sxvebze, rasac Tan axlda omebi, xalx-
SemTxveviT araferi xdeba, rac ar arsebobs, verc ebis awiokeba-aoxreba, zogi eTnosis gaqroba,
TesliT - genetikurad gadaecema STamomavlobas, TiTqos zogi axlis warmoqmna, sazRvrebis cvale-
da Tu gzadagza SeZenilis kanons gamovricxavT badoba, da sxva.
(rom es Tvisebac aqvs gens), maSin RmerTis - si- anu, droTa dinebaSi, Tu virwmunebT, varT gan-
tyvis, saazrovno-sametyvelo enis pirveladobis viTarebis iseT etapze, roca gvewodeba axali
aRiarebasTan mivdivarT, rasac sxva axsna sWird- cnobiereba - sityva, rom dadga saxelmwifoTa
eba). bolomde SeerTebis, bolomde gamsxvilebis Jami.
daskvnis saxiT SegviZlia vTqvaT, rom sawyisidan e.i. mTliani dedamiwiseuli adamianebi unda
momdinare wes-kanoni, Cveva-xasiaTi, sazogadoe- gaverTiandeT erT-mmarTvelobis qveS, erTi
brivi ganviTarebis sxva safexurebze axliT ivse- kanon-wesiT. am gagebiT, Cveni nebis miuxedavad,
boda, erTgvarad transformirdeboda, anu dro- dadga adamianuri ganviTarebis sruliad axa-
Ta dinebaSi, gonebrivi gaxsnilobisa da moTxov- li era, marTlac axali etapi, rac moiTxovs
nilebaTa gazrdis Sesabamisad, sicocxlisa da Cveni saerTo momavlis sruliad sxva axal gaazre-
arsebobis SesanarCuneblad, adamianTa, eTnos- bas.
Ta, erTa urTierToba daemyara fizikur Zalasa sarwmuno niSnad, dawyebulia marTlac mTel
da gonebrivi gaxsnilobis sidides, ramac cal- msoflioSi globalizaciisa da integraciis
calke moxetiale erTi adamiani meoresTan siy- Seuqcevadi procesi, mimdinareobs mraval saxelm-
varulma gaaerTiana, daiwyo gamravleba, raode- wifoTa erTiani konstituciis farglebSi nebiT,
nobrivad zrda, aman ki moiTxova ojaxis, Temis, Tu ZaliT gaerTianebis cda (evrokavSiri, nato,
Tu bolos eris, calkeuli saxelmwifos marTvis dsT, gaero...), erTiani msoflio ekonomikuri
sistemebis (wes-kanonis) Seqmna-Camoyalibeba, safuZvlebiT - sabazro ekonomikiT, erTiani
rasac SegviZlia ganviTarebis obieqturi di- savaluto sistemiT, msoflio korporaciuli
aleqtikuri kanoni vuwodoT. gaerTianebebis SeqmniT, da sxva; da am SemTxveva-
sxva sityvebiT, SemTxveviT Tu araferi xdeba, Sic, arsebuli daweril-dauwereli kanon-kanon-
admianebma realurad gaviareT ganviTarebis ganx- ebiT, Zala da SeZleba (kapitali!) gan-
iluli evoluciuri gza, da es aris swored re- sazRvravs, vin marTos, vin vis daemorCilos.
ligiurad gaazrebuli RmerTis neba, rasac imav martivad, `dialeqtikuri kanoniT~, msoflio
`dialeqtikuri kanoniT ~, Tavisi gagrZeleba erTmmarTvelobas ver avcdebiT, - es gardu-
aqvs, da razec qvemoT visaubrebT. valia! da safiqrali gvrCeba, ra formiT davr-
... CebiT calkeuli erebi am erTmmarTvelobaSi, an
nu CavTvliT, rom ubralod naTqvami sityvebiT SevinarCunebT Tu ara axlo momavalSi patara
ubralo kanonze vsaubrobT da mas araviTari kav- mcirericxovani erebi raime saxes.
Siri ar aqvs CvenTvis saWiro, Cvengan Sesaqmnel rogorc wesi, Tu manamde didi ubedureba ar
erovnul ideasTan... moxda, es procesic ar iqneba umtkivneulo da um-
rodesac vkiTxulobT, sawyisSi visgan miecao sxverplo. mTavaria, vin ra gzas avirCevT: - gavw-
adamians gaazrebisa da samyaros Semecnebis un- evT Seurigebel winaaRmdegobas, Tu movlenebs
ari, bibliaSi vkiTxulobT: RmerTma Tavis ms- TvaldaxuWuli CavyvebiT, magram erovnuli TviT-
gavs saxed da xatad Seqmnao igi, da amiT aris myofadobis SenarCuneba - am gziT, nebismier
am kiTxvaze pasuxi gacemulic, amowurulic. SemTxvevaSi, kiTxvis qveS dadgeba, da ukve dgas
e.i. `dialeqtikuri kanoni~, rom adamians cx- kidec - Tu vxedavT.
ovrebis es gza unda gamogvevlo, sawyisidanve iyo maSin, rogor moviqceT, ras daeyrdnos Cveni
gansazRvruli; Tu ara, viqnebodiT Cvenc cxove- erovnuli idea - ideologia?..
luri instinqtebis doneze. anu, araferia sa- dialeqtikur kanons Tu msoflio erTm-
sircxvilo, Tu vaRiarebT,, rom Cveni Seqmnac da marTvelobasTan mivyavarT, es patara mcirericx-
6 Zveli - axali sityva 7 aprili 2009 w.
ovani eri ras vizamT, ra unda vqnaT, CaTrevas al- da, verafriT Segvimecnebia RmerTis, rogorc si-
baT, Cayola sjobia; tyvis arsi.
magram marTla aseTia RmerTis neba, rom erTm- suli da xorci gvereva erTmaneTSi , an su-
marTvelobis qveS erebi waviSaloT da gavqreT, lac vyofT maT erTmaneTisgan da yovels cal-
rogorc dRevandeli msoflios jer farulad calke ganvixilavT, rac gvacilebs WeSmaritebas
arsebuli mmarTvelebi gvipireben?!. da, rogorc wesi, araerT Secdomas gvadeninebs;
msoflio erTmmarTvelobamde rom mivalT, amas Tumc, Cveni dRevandeli saubris Tema es ar gax-
religiuri gaazrebac gvidasturebs da qris- lavT.
tianebma viciT, dedamiwaze antiqriste unda adamianis mier RmerTis rwmenis sakiTxs vexe-
gamefdes! (e.i. mecnierulad gansazRvruli `di- bi...
aleqtikuri kanoni~, sworia!). dabadebas Tu ganvixilavT, sawyisSi, adamianma
maSin, ra vqnaT?.. albaT icoda, rom arsebobda erTi RmerTi, ma-
dasmul kiTxvas pasuxi rom gavceT, sakiTxs sxva gram dRevandeli adamiani ver iZleva kvleviT gad-
mxridan unda SevxedoT, razec qvemoT visaubrebT. amWrel pasuxs, ase iyo Tu ara.
2. dro - Jami, ganmsazRvrelia, gadamwyvetia!.. kvlevis Sedegebi gviCveneben, rom sawyisidanve,
Tu imis mtkicebas daviwyebT, rom jer is dro- adamians - adamianebs `raRacisadmi~ Seucnobeli
Jami ar damdgara (msoflio erTmmarTvelobas, instinqturi SiSi Camogviyalibda da gagviCnda
dedamiwaze antiqristes gamefebas rom gulisx- im uxilavisadmi Tayvaniscemis moTxovnileba,
mobs!), daRupulebi varT... rac im dros adamianis saTanado rwmenis safuZve-
Cveni arsebuli azrovneba garbis ukan da li gaxda; es rwmena mosdevdaT ojaxebs, Temebs,
gvaTqmevinebs: dedamiwaze iyvnen imperiebi, lamis tomebs, erebs, da ase gaxda RmerTis rwmena adami-
yvelam gadagviar-gadmogviara, yvelam moindoma anis arsebobis ganmsazRvreli, am erTobaTa kul-
Cveni Caylapva-gaqroba, magram... yvela imperia turuli memkvidreobis Seqmnis wyaro.
movineleT, yvela gansacdels gavuZeliT, RmerTi kiTxva gvaqvs: SemTxveviT gaCnda adamianSi
yovelTvis gvifaravda da axlac dagvifaravs. RmerTis Semecneba?..
amasTan, sul axlaxans, did rusul imperias gam- ara. SemTxveviT araferi xdeba. sxvanairad,
ovexseniT, ukve damoukideblebi varT da, sworad adamiani ver Camoyalibdeboda adamianad, ver
Tu warvmarTavT cxovrebas, erovnul mmarTvelebs ametyveldeboda, ver gamoivlida am gzas, ver Sein-
SevarCevT, qarTvelebi viqnebiT da viqnebiT... arCunebda sicocxles, miT ufro - ver Seqmnida
unda vikiTxoT: RmerTi marTla gvwams; da uSvelebel kulturul memkvidreobas! - su-
lis uaryofiT, ver iarsebebda xorci!.. e.i. es
gvwams, rom RmerTi aris sityva?..
samwuxarod, eklesiaSi siaruli, pirjvris Tema Cveni ganxilvis mTavari aucilebeli
wera, sanTlis danTeba da sxva ritualis Ses-
pirobaa, Tu gvsurs srulfasovani momavlis samo-
ruleba am kiTxvaze pasuxs ar iZleva. rwmena qmedo erovnuli idea-ideologia SevimuSavoT.
gonebis mdgomareobaa, rac adamianis qmnadoba- riT daviwyoT?..
Si vlindeba (xe nayofiT Seicnoba!), Cveni qmnado- saidanac aTvlas viwyebT, sawyisTan, vidre ad-
ba-saqmianoba ki, umTavresad ver eTanxmeba Rmer- amiani Tavisi gonebrivi SesaZleblobebiT ver
Tis Segonebebs... ixedeboda Sors, ver swvdeboda bunebis saidum-
adamianuri warmodgeniT, Cvens arsebobas Tu loebebs, dedamiwis sxvadasxva wertilSi mcxovre-
socialur fons, romelSic gvixdeba cxovreba, bi adamianisTvis Tayvansacemi `Seucnobeli~ aR-
migvaCnia, rom gviqmnis dedamiwa da arsebobis moCnda sxvadasxva movlena, Tu sagani, da ase Seiqm-
gadamwyvet faqtorad miwier cxovrebas vTvliT, na CvenTvis cnobili mraval-RmerTianoba ,
es ki urTierT brZolaSi vlindeba; anu, brZola rogorac Seiqmna mravali ojaxi, mravali Temi,
darCa Cveni adamianuri sicocxlis, arsebobis Se- mravali eri, romelTac, mere da mere, yovels cal-
narCunebis umTavresi saSualeba. calke, saerTo saazrovno-sametyvelo enasTan
sxva gaazrebiT, dedamiwa - dedaa Cveni, - deda erTad, saerTo salocavi RmerTi hyavda da
gvbadebs, deda gvifaravs, aqedan aris RvTismSob- droTa dinebaSi, tomTa, TemTa Tu erTa urTierT-
lis arsis roli! (materialisturi gaazrebiT: WidilSi, sarwmunoebrivi Widilic gamoikveTa;
`maCvene da virwmuneb~!). magram ufro mets, ramac sarwmunoebrivi gansxvavebuloba gaxda urTierT-
yvela Segvqmna - TviT es dedamiwac, mogvca sawy- dapirispirebis erT-erTi ZiriTadi gamokveTili
isidanve azrovneba, gangvisazRvra adamianuri mizez-safuZveli.
cxovreba, mas TiTqmis arafrad vTvliT, da Tu am WidilSi, erTa Tu saxelmwifoTa gamsxvile-
rames vakeTebT, yvelaferi Cvens damsaxurebad mig- basTan erTad, mravalRmerTianobamac iwyo raode-
vaCnia. nobrivi kleba da garkveuli wesiT, dedamiwaze
martivad, RmerTis xsenebisas, isev `materialu- ramdenime `msxvili~ religiuri mimdinareoba
rad arsebuli~ wverebiani kaci gvidgeba Tvalwin Camoyalibda, romlebmac Tavis rigebSi miliono-
7 aprili 2009 w. Zveli - axali sityva 7
dasxva adgilze mcxovrebi adamianebi, sxvadasxva gasarkvevad, gvrCeba kiTxva: ukve Seqmnili re-
enaze alaparakebuliyvnen; da asec iyo! alobis pirobebSi (am gaWirveba-SeWirvebis Jams!),
ismeba kiTxva: pirvel adamians Tu ver mivag- saR azrTan mainc aris axlos, rom wamoWrili
nebT, vin iyo, vin SeiZleba yofiliyo is erTi, sakiTxi msjelobis sagnad gavxadoT, an ra kavSi-
sawyis enaze molaparake Temi, tomi Tu Semdeg - ri aqvs mas - ganxiluls, qarTuli erovnuli ide-
eri, romelmac es saidumlo icoda; icoda erTi is - ideologiis SeqmnasTan?
WeSmariti RmerTis arseboba da dRemde moitana? pasuxi martivia, Tu gavcdebiT wminda materi-
sxvanairad SegviZlia davsvaT kiTxva: - es sai- alistur azrovnebas da gaviTvaliswinebT, rom
dumlo icoda, igi dRemde wamoiRo Temma, tomma, adamiani (aseve, eric da kacobriobac!), mx-
erma; Tu icoda, icis enam, anbanma, sityvam (rac olod sxeulebrivi arseba ar aris; anu adami-
ariso RmerTi!), swored riTac xelmZRvanelobda anebi, sxva cocxali bunebisgan mkveTrad gamov-
- azrovnebda, metyvelebda, werda da kiTxulob- irCeviT, umaRlesi gonis matareblebi varT, rac
da is erTi adamiani, Semdgom Temi, tomi, Tu bo- `raRacis~ nebiT, sawyisi ganpirobebulobiT aris
los eri?.. gansazRvruli, `TeslSi~ warmodgenili.
kanoniT, Tu suli da xorci erTia, maSin pasux- ese igi, sulier-sxeulebrivis erT-arsad war-
ic gvaqvs, - icoda erTmac, meoremac. magram, rogor modgena gvavaldebulebs, goniT (suliT!) davi-
davinaxoT dRes is sawyisi ena-anbani (damwerlo- naxoT dRemde Seucnobeli pirvelyofili adami-
ba) da misi mflobeli eri , an ram dagvanaxos, anisTvis vin Tu ra iyo `pirveli maswavlebeli~,
rom ar SevcdeT?.. ramac igi aametyvela da Semdgom wera-kiTxva as-
kacobriobam viciT, rom dedamiwaze marTlac wavla.
arsebobs erTi eri, romelic ambobs da amtki- materialisturi gagebiT, Tu dedamiwaze Seqm-
cebs, aris RmerTis rCeuli da rwmeniT moaqvs sawy- nilma gare-bunebam warmoqmna pirobebi, rom pirve-
isi codna, mravalRmerTianobis pirobebSi man lyofili adamianis SemecnebaSi sagnebsa da mov-
iqadaga erTaderTi WeSmariti RmerTis arseboba; lenebs raRac saxelebi darqmeoda, kiTxva aris:
fizikuradac, mis wiaRSi warmoiqmna sami re- vin Tu ra iyo is, romelmac ukarnaxa mas, ra
ligiuri mimdinareoba; mis wiaRSi iSva TviT ufa- bgerebiTa da sityvebiT gamoexata aRqmulis
li - ieso qriste, lamis mTeli msoflio dRes mniSvnelobebi, ra kanonzomierebiT daelage-
iq Cadis salocavad... bina da grafikulad gamoesaxa saTanado aso-
magram, aravin ambobs, aravis ukvlevia, maTi niSnebi, riTac sityvebi Seadgina?
mama - abraami, is erTi adamiani, roca `uflis es aris dabadebis saidumlo. anu, samyaros Se-
karnaxiT~ erTi ojaxiT gamovida qalaq uridan, qmnasTan erTad, am gaazrebas nebismier SemTxveva-
manamdec xom metyvelebda, werda da kiTxu- Si mivyavarT iqamde, rom adamianis `pirveli mas-
lobda adamiani, da ukve araerTi, araerT enaze, wavlebeli~ unda yofiliyo CvenTvis ucnobi
ra pirvelwyaro codna wamoiRo man - abraam- RmerTi, sawyisSi albaT, raRac Seucnobeli Zala
ma, da visgan wamoiRo, romelic Semdgom Tavis Tu warmosaxva, ramac `primat~ adamians STaago-
STamomavlobas gadasca, da maT dRemde mogvi- na, ukarnaxa - ra eTqva, rogor ametyvelebuliyo,
tanes? ra sagan-movlenisTvis ra saxeli daerqmia - rac
abraami qalaq uridan gamovida qristemde Semdgom, ganviTarebis evoluciur kanons daeqvem-
1700-1800 wlebSi. manamde aTaswleulebiT (mec- debara, isev da isev sawyisidanve uflisgan gan-
nierulad - milioni wliT!) adre cxovrobda ad- sazRvruls.
amiani dedamiwaze! amitom: sxvanairad, dResac ki, tye-RreSi, cxovel-fr-
sawyisi codna, RmerTis nakarnaxevi pirve- invelTan martod gazrdili adamiani adamianur
li ena-anbani visTan iyo?.. laparaks ver swavlobs.
an, visi STamomavali iyo da aris TviT aseTi ganmarteba-gaazreba imitom gvWirdeba,
abraami?.. rom Tu yovelive warmoiqmna erTidan (arada us-
ase rom iyo saWiro, sruliad sxva ambavia, sxva asrulo samyaroc erTi wertilidan aris warmo-
sakiTxia (SemTxveviT araferi xdeba!), magram es qmnili!), maSin am kanonzomierebiT, msgavsad,
kiTxva - kiTxvebi rom aravis dausvams, esec faq- dedamiwazec unda yofiliyo erTi - viRac ad-
tia. da, ratom?.. amiani, visganac unda dawyebuliyo adamianuri
verc Sumerebamde asvla iZleva dasrulebul ametyvelebis procesi, xolo Semdeg yofil-
pasuxs; da ratom?.. iyo erTi Temi, tomi, bolos eri, romlis wiaR-
bodiSis moxdiT, kvlav ukan - sawyiss da bib- Sic Seiqmneboda da Seiqmna anbanuri damwer-
liur cnobebs unda davubrundeT, raTa kargad loba, daiwyo adamianma wera da kiTxva, da am
gaverkvioT, raSi gvWirdeba sxva erTan, Tu erebTan gziT warimarTa mecnierulad gagebuli primati
`gapaeqreba~ (Tu aseTi braldeba vinmes gagviCn- adamianis `homosapiensad~ Camoyalibebis proce-
da). si, rac dRes sadavo aRar unda iyos.
7 aprili 2009 w. Zveli - axali sityva 9
aRniSnuli ganmarteba Tu aris misaRebi, dan gamosuli abraami da misi STamomavali `Rm-
sulisa da sxeulis erTarsad warmodgena erTis rCeuli~ ebraeli eri; ra kavSiri aqvT
gveubneba, rom sxeulma `TesliT~ (genetikuri maTs CvenTan, maT ena-anbans qarTul ena-anbanTan?..
kodiT!) icis sulis saidumlo, da sulma (an sad, raSi veZeboT msgavseba, Tu aseTi kavSiri
`goniT ~ (sicocxlis dasturiT!) icis saidum- arsebobs?..).
lo sxeulisa, romelSic igi saxlobs da radgan am kiTxvebze mecnierulad dasabuTebu-
azrovnebis SedegiT cxaddeba. li pasuxebi ar gvaqvs, amocana TiTqos gvirTul-
Tu misaRebia ganmarteba, rom RmerTi aris si- deba, magram arc ise. anban-damwerlobaTa erTi
tyva , maSin saxarebebiT gadmocemuli ieso meoresTan upiratesobis gasarkvevad, unda vikiTx-
qristes dedamiwaze adamianis saxiT movlineba da oT: ra upiratesoba hqonda mamis Zes - qristes
mTeli misteriuli aqti - qmnadoba da xalxTan Tavis mociqulebTan SedarebiT; amasTan,
urTierToba misi, rogorc RmrTis Zisa - gansx- risTvis velodebiT da elodeba kacobrioba
eulebuli, xorcad qmnili sityvisa, romelic mis meored mosvlas?
aris `ani da hoe, dasawyisi da dasasruli ~, Semdeg, modis: qriste Tu sityvaa, ra mova?
gvacnobs CvenTvis pirveli `ucnobi mkarnaxeb- srulyofili pasuxebis mosaZebnad SekiTxvebs
lis~ - azrovnebis momcemis vinaobas, gvixsnis gavagrZeleb:
enisa da anbanis, dedamiwaze zogad-damwerlobis _ ratom Tqva saqarTvelos mwyemsmTavarma ilia
warmoqmnis saidumlos. meorem da Cvenc, qarTvelebi ratom vimeorebT:
ese igi, qriste da mis mier SerCeuli 12 mo- `lazare aRdgindeba, iberia gabrwyindeba ~?
ciquli, romelTagan erTma - iudam Tavi Camoixr- _ ras emyareba Cveni eklesiuri rwmena, saxare-
Co da Semdgom, mis nacvlad rom mataTia airCies, baTa mixedviT, vin aRadgens `4 dRis mkvdar~
jamSi gvaZlevs 14-s, aris dedamiwaze, uflis lazares; ra aRdgenaze aris laparaki; meo-
nebiT, Seqmnili 14 damwerloba, romelTagan red mosvlisas, ra ras aRadgens?
erTi marTlac `mkvdaria~; anu, igavur-simbolu- anu, `lazare~ Tu aris qarTuli ena, ras niS-
rad gadmocemuli saxarebiseuli cnoba, WeSmari- navs: `4 dRis mkvdari ~, `aRadgens~, `gaacocx-
tia. lebs~, da msgavsi?..
gvrCeba mxolod gavarkvioT, dRes moqmed 13 mizans, albaT, mivxvdiT, azrovnebis am kuTxiT
damwerlobas Soris, msgavsebiT, romelia warmarTva ratom gvWirdeba. kiTxvebze swori pa-
mamisa - `qriste~, romelic adamianebma jvarze suxebis mosaZebnad, damatebiT gvWirdeba vico-
gavakariT, fizikurad movkaliT, magram igi aRs- deT, rom bibliuri `4 dRe~ aris dedamiwiseu-
dga, amaRlda da axla, mis meored mosvlas li 4000 weli - orad warmodgenili: 2000 weli
veliT. ra saidumloa es?.. qristes sxeulebrivad movlinebamde, da 2000 weli
garkveuli erTi pasuxi ioanes saxarebaSi - mas Semdeg, imave qristes - sityvis meored mos-
ikiTxeba, saidanac vigebT, qristem rogor gaa- vlamde, ra droc ukve gavida, da raze dafiqre-
cocxla `4 dRis~ mkvdari lazare; dedamiwaze bac aucileblad gvWirdeba!
ki, mxolod qarTvelebma viciT, rom bibliuri dRemde arsebuli es saidumloebebi erTgvarad
`lazare~ aris qarTuli ena! beri zosimes is- exeba yovelive imas, razec zemoT visaubreT, ka-
toriul ZeglSi: `qebai da didebai qarTulisa cobriobisTvis `dRemde meored moslvisa~ iyo
enisai~, vkiTxulobT: - ` mkvdari ~, CvenSi ` daflul-damarxuli ~ da
`damarxul ars enai qarTuli dRedmde meo- axla igi unda gacocxldes, anu gacnobierebu-
red moslvisa~... da: li iqnes CvenTvisac, CveniT - kacobriobisTvisac.
`saxarebasa Sina amas enasa, lazare hrqvi- Cveni gadarCenisTvis, swored es cnobiereba unda
an ~!.. daedos safuZvlad qarTul erovnul ideas -
ra gvinda amiT vTqvaT?.. ideologias, mecnierulad SemecnebuliT, eris mo-
siRrmiseul analizs Tu ar moviTxovT, marti- qmedebisa da svlis swori orientiris gageba Tu
vad, bibliuri cnobebis moSveliebiT, qarTuli gvsurs.
ena-anbani dasabamiseuli unda iyos, romelic kvlav vusvam xazs: ar vayeneb ubralo `sa-
adamianebs sawyisSi RmerTisgan suliT mogvewoda diskusio~ sakiTxs. erma Tu ar viciT vin varT,
da Cvenc adamianuri azrovneba daviwyeT, da aris!.. ra droa, ar viciT ris SemZle varT, saiT wavi-
da mainc, ras veZebT, risTvis gvWirdeba aseTi deT, ra gavixadoT umTavres miznad, ratom da
ganmartebani, an asec Tua, ra upiratesoba Sei- risTvis, suli ar davakavSireT xorcs, Cveni
Zleba hqondes dRes am TvalsazrisiT, qarTul ena- moqmedeba srul wyvdiadSi bodials hgavs,
anbans dedamiwaze arsebul sxva enebTan da an- xolo asparezze gamosul e.w. politikosTa
banebTan SedarebiT, Cveni `erovnuli ideis~ Seqm- moqmedeba, erisa da qveynis brmad tarebaa,
nisTvis rom gamogvadges? riTac iRupaven Tavs, Rupaven ers.
an, ratom vaxseneT zemoT, am konteqstSi, uri- iqneb vcdebiT?..
10 Zveli - axali sityva 7 aprili 2009 w.
` Z v e l i - a x a l i s i t y v a ~ gamodis ga z e T ` m e t i s i n a T l i s ! ~ d a m a t e b i s s a x i T.
damatebaSi aisaxeba politikuri moZraoba `axali sityvis~ saqmianoba.
Tbilisi. Citaias q. # 20
saredaqcio (quCidan - sardafSi) registraciis mowmoba N 4/4-0791
kolegia 56 - 52 - 45 Zveli-axali
f a s i 40 T e T r i s ityva