1

TRƯỜNG THPT CHUYÊN LÝ TỰ TRỌNG

CHUYÊN ĐỀ QUỐC PHÒNG - AN NINH

TÌM VÀ GIỮ PHƯƠNG HƯỚNG

Nhóm 4 – 12A1A

Giáo Viên Hướng Dẫn

Bùi Duy Hạnh
Nhóm học sinh thực hiện
Đặng Hữu Bình Huỳnh Trần Quang Khải

Trần Nguyễn Trung Tín Nguyễn Lữ Lam Điền

Trần Ngọc Minh Thư Nguyễn Ngọc Hương Mai

Huỳnh Gia Bảo Cao Thăng Bảo

1
2

MỤC LỤC
I. NGUYÊN TẮC CHUNG ............................................................................................... 3
1. Mục đích, ý nghĩa: .................................................................................................. 3
2. Yêu cầu: ................................................................................................................... 3
II. GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ PHƯƠNG HƯỚNG .................................................... 3
III. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP TÌM PHƯƠNG HƯỚNG ........................................... 4
1. Bằng mặt trời .......................................................................................................... 4
2. Dựa vào mặt trăng .................................................................................................. 4
3. Xem sao .................................................................................................................... 4
4. Dựa vào địa hình, thời tiết ..................................................................................... 8
5. Dựa vào địa bàn ...................................................................................................... 9
6. Tìm bằng bản đồ ..................................................................................................... 9
IV. CÁCH GIỮA PHƯƠNG HƯỚNG .......................................................................... 10
1. Khi nhận nhiệm vụ ............................................................................................... 10
2. Trước khi vận động .............................................................................................. 10
3. Khi vận động ......................................................................................................... 10
4. Xử trí khi lạc hướng ............................................................................................. 10
V. TÀI LIỆU THAM KHẢO . ........................................................................................ 12
VI. KẾT LUẬN ................................................................................................................ 12

2
3

I. NGUYÊN TẮC CHUNG

1. Mục đích, ý nghĩa:
Để thoát ra khỏi một vùng xa lạ hoang vu, để đến đúng điểm đã định trước…. nhất thiết
phải tìm ra phương hướng. Đặt biệt tìm và giữ phương hướng là hết sức quan trọng trong
chiến đấu, giúp ta xác định được vị trí nơi đang hành động, hướng khi đến nơi và đến nơi
khỏi bị lạc.
2. Yêu cầu:
- Biết thông thạo nhiều phương hướng
- Vận dụng cách tìm thích hợp với từng điều kiện cụ thể
- Luôn đề phòng lạc hướng
- Bình tĩnh xử trí khi bị lạc
II. GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ PHƯƠNG HƯỚNG

Dựa vào la bàn ta thấy có 4 hướng chính là:

1.Hướng Đông (East) viết tắt là E 3.Hướng Nam (South) viết tắt là S
2.Hướng Tây (West) viết tắt là W 4.Hướng Bắc (North) viết tắt là N
Ngoài ra còn có 4 hướng phụ là :
1.Đông Bắc viết tắt là NE 3.Tây Bắc viết tắt là NW
2.Đông Nam viết tắt là SE 4.Tây Nam viết tắt là SW
Bên cạnh đó còn có 8 hướng phụ nhỏ là:
1.Bắc Đông Bắc (NNE) 5.Nam Tây Nam (SSW)
2.Đông Đông Bắc (ENE) 6.Tây Tây Nam (SWW)
3.Đông Đông Nam (ESE) 7.Tây Tây Bắc (WSW)
4.Nam Đông Nam (SSE) 8.Bắc Tây Bắc (NNW)
Như vậy chúng ta có 4 hướng chính - 4 hướng phụ và 8 hướng phụ nhỏ .

3
4

III. MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP TÌM PHƯƠNG HƯỚNG

1. Bằng mặt trời
Quả đất xoay quanh trục của nó thì trong 12 tiếng đồng hồ ban ngày ở nước ta nhìn thấy vị
trí mặt trời chuyển động từ hướng Đông sang hướng Tây trên mặt phẳng nghiêng lệch về
Phương Nam. Độ lệch của mặt phẳng nghiêng này lớn hay bé do độ lệch giữa trục của quả
đất và mặt trời thay đổi trong 1 năm. Dựa vào đó ta vận dụng mấy cách xác định phương
hướng như sau:
• 06 giờ sáng mặt trời ở hướng Đông.
• 12 giờ mặt ở hướng chính Nam (Bóng đen của mọi vật đều về hướng chính Bắc)
• 18 giờ mặt trời ở hướng chính Tây
Dựa vào những đặc điểm đó ta có thể tìm các hướng khác như:
• 09 giờ mặt trời ở hướng Đông - Nam
• 15 giờ mặt trời ở hướng Tây - Nam
2. Dựa vào mặt trăng
Dựa vào mặt trăng để tìm phương hướng thật đúng có nhiều vấn đề phức tạp. Nếu tìm
phương hướng với mức độ gần đúng thì chỉ cần nhớ lấy điểm chính và cách cần tìm như
sau
a) Điểm cần nhớ
• Trăng của những ngày đầu tháng âm lịch, hướng bên phần sáng của mặt trăng là
hướng Tây, hướng bên phần tối là hướng Đông.
• Trăng quá nửa đêm của những ngày cuối tháng (âm lịch) thì ngược lại.
b) Cách tìm
Khi nhìn thấy mặt trăng chia 2 phần tối và sáng ta kẻ đường đối xứng tưởng tượng chia đôi
cả 2 phần tối và sáng giống nhau. Hai đầu kéo dài của đường tưởng tượng đó sẽ chỉ cho ta
hướng Đông và Tây tại điểm cắt nhau với đường chân trời.Đường tưởng tượng kéo thắng
đó qua phần sáng là hướng Tây, qua phần tối là hướng Đông. Nêu cuối tháng âm lịch thì
ngược lại. Khi nhìn thấy trăng tròn (sáng đủ) có thể dùng cách các cách dựa vào mặt trời
để xác định phương hướng.

3. Xem sao
Ban đêm, không phải lúc nào cũng nhìn thấy được đầy đủ các sao hoặc chòm sao trên vòm
trời. Do đó muốn dựa cách xem sao phải thường xuyên xem xét, theo dõi, quen thuộc, thật
nhiều chòm sao và quy luật chuyển động của nó. Dưới đây, chỉ mới dựa vào 1 số ngôi sao
hoặc chòm sao quen thuộc (để nhận) tìm phương hướng.
a). Dựa vào chòm sao ở vòm trời phương Bắc

4
5

Ở vòm trời phương Bắc, có 1 ngôi sao tương đối sáng nằm riêng lẻ và hầu như không
thay đổi vị trí đó là sao Bắc đẩu. Từ vị trí sao này kéo đường thẳng đứng xuống đường
chân trời thì điểm cắt nhau tại đường chân trời là hướng chính Bắc.
Nhưng đó chỉ là một sao lẻ và ở vòm trời phương bắc thường có mây che nên xác định
được sao này rất khó. Do đó cần phải biết dựa vào những chòm sao xung quanh để xác
định vị trí đúng vị trí của nó như Tiểu hùng tinh, Đại hùng tinh, sao
Thiên hậu.
- Chòm sao Đại hùng tinh: Gồm 7 ngôi sao sáng kết thành hình cái xoong gọi là là đầu và
cán xoong là đuôi, lấy 2 sao đầu đặt tên là AB, gọi sao Bắc đẩu là O thì:
Nằm trên đường thẳng AB kéo dài từ B đến 0 gấp 5 lần từ A đến B.
- Chòm sao Tiểu hùng tinh: Cũng gồm 7 ngôi sao trong đó sao Bắc đẩu chính là ngôi sao
ở cuối của chòm sao Tiểu hùng tinh thường rất mờ, khó tìm nên thường dựa vào chòm sao
Đại hùng tinh và chòm Thiên hậu là chính.
- Chòm Thiên hậu: Nằm giáp với dãy Ngân hà cũng gồm 7 ngôi sao trong đó chỉ có 5 ngôi
sao thật sáng kết thành. Khi mới lên có hình con số 3; khi lên cao có hình chữ M; khi sắp
lặn có hình số 3 ngược. Khi nhìn thấy thì hướng phía trước con số 3 hoặc dưới chữ M
khoảng hơn 1 gang tay là sao Bắc đẩu.

5
6

b) Dựa vào chòm sao ở vòm trời phía Nam

Vị trí nước ta nằm về phía bắc đường mặt trời (đường xích đạo) nên không thể nhìn thấy
những ngôi sao nằm thẳng trên đường trục phía Nam của quả đất nhưng chúng ta có thể
dựa vào một số chòm sao nhìn thấy chung quanh đường trục đó để tìm hướng Nam.
- Chòm sao Nam tào: Còn có tên gọi là Thập tự giá gồm 4 ngôi sao sáng có hình cây thánh
giá. Khi nhìn thấy thì hướng theo đầu dưới của hình "thánh giá" chỉ xuống đường chân trời
hướng Nam.

- Chòm sao Đòn gánh: Là 2 ngôi sao sáng nhất, rõ rệt nhất ở phương Nam, nằm riêng lẻ
cách nhau khoảng 5 ngón tay. Đường vuông góc của 2 sao nay kéo thẳng xuống chân trời
hướng Nam.
c) Dựa vào những sao và chòm sao "đi" qua giữa vòm trời
- Sao Hôm sao Mai:
Sao Hôm sao Mai chỉ là 1 tên chính là sao Kim (là 1 hành tinh của hệ mặt trời gần quả đất
hơn tất cả các ngôi sao khác) có đường chuyển động ta nhìn thấy từ đông sang tây. Sao này
nhìn thấy to và sáng hơn tất cả các sao trên vòm trời, nhất là lúc chập tối và gần sáng.
Lúc gần tối thường thấy ở hướng Tây (Sao hôm)
Lúc gần sáng thường thấy ở hướng Đông (Sao mai)

6
7

- Chòm sao Thần nông: Còn có tên gọi sao chiến sĩ hoặc sao Cày, gồm 13 ngôi sao kết
thành hình người có đeo kiếm. Đầu là 3 ngôi sao nhỏ; 2 tay 2 chân là 4 sao sáng; giữ gồm
có 3 sao thành thắt lưng và 3 sao kết vào đó thành thanh kiếm.
Khi thấy sao này thi đầu người chỉ về phương Bắc, mũi kiếm chỉ về phương Nam.

- Chòm sao Tua rua: Chòm sao Tua rua còn có tên gọi sao Dua. Gồm có 9 ngôi sao nhỏ,
có hình cái diều hoặc hình quả trám và 1 ngôi sao lẻ, nếu gọi ngôi sao lẻ là đuôi thì đuôi
ấy luôn chỉ về hướng Đông, đầu chỉ về hướng Tây.

7
8

4. Dựa vào địa hình, thời tiết

a) Xem gió mùa
Ở nước ta hằng năm thường có 2 loại gió mùa: Gió mang tên hướng nào tức là chiều gió
từ hướng đó thổi qua. Ta có thể dựa vào đó để xác định phương hướng.
Nhưng có mấy điểm cần chú ý:
- Vị trí để xác định phải chọn những nơi mà gió mùa thổi đến ta không bị địa hình cản trở
làm lệch hướng.
- Không áp dụng khi trời mưa hoặc đang mưa bão…

b) Xem cây cối

Chỉ xem những cây cối đứng riêng lẻ.
Bên vỏ cây sần sùi, ẩm ướt, nhiều rêu xanh cành lá nhỏ yếu, kém xanh tươi và vân dày
hơn... là phương Bắc. Bên phía vỏ cây tròn nhẵn, khô ráo, ít rêu xanh, cành lá xanh tốt, vân
cây thưa là phương Nam.

8
9

- Mùa hè nóng bức ở xung quanh gốc cây, bên có nhiều dấu vết người nghỉ mát là phương
Bắc, bên có cứt chim dưới đất nhiều hơn là phương Nam. Ban đêm khi có dông, chim đang
ngủ ở bên cành nào bay ra thì bên đó là phương Nam.
- Những tháng có gió mùa đông Bắc thì bên lá rụng nhiều hơn là hướng Tây - Nam, gió
nồm nam thì bên có lá rụng nhiều hơn là phương Bắc. Những cây đứng riêng lẻ lá bị cháy
xém, nếu vào những tháng có gió mùa đông bắc thì bên bị cháy nhiều hơn là hướng Tây -
Nam, nêu vào những tháng có gió nồm nam thi bên cháy nhiều hơn là phương Bắc.
c) Xem những hòn đá lẻ, vật kiến trúc đứng riêng biệt
Bên ẩm ướt, nhiều rêu xanh, màu sắc sẫm tối hơn là phương Bắc. Bên khô ráo, ít rêu xanh,
màu sắc, sáng hơn là phương Nam.
d) Dựa vào những địa hình có hướng rõ rệt trong khu vực hoạt động
Khi ta hoạt động ở khu vực nào nếu ta biết rõ phương hướng của những địa hình dễ nhận,
như hướng kéo dài của đường sá, sông ngòi, bờ biển, dãy núi... chạy dài từ hướng nào hoặc
biết rõ hướng từ nơi ta hoạt động đến những điểm cao của địa hình ở xa (đỉnh núi, tháp
chuông nhà thờ...) ta có thể dựa vào đó để tìm phương hướng. Ví dụ: Ta biết rằng trong
khu vực hoạt động có đường quốc lộ số 1 chạy từ Đông - Nam sang Tây - Bắc, có dãy
Trường Sơn kéo dài từ nam lên bắc, khi gặp đường số 1 hoặc nhìn thấy được dãy Trường
Sơn ta dựa vào đó sẽ xác định phương hướng được dễ dàng. Hoặc nơi ta hoạt động, cách
2km về hướng đông có đỉnh núi Y nằm về hướng Đông - Bắc cách nơi ta đứng khoảng
2km. Ta sẽ thấy đây là mình đang ở cách nơi hoạt động khoảng 2km về hướng Đông -
Nam...
5. Dựa vào địa bàn
Mở nắp địa bàn và chốt hãm kim nam châm. Đặt địa bàn trên 1 mặt phẳng ngang kim địa
bàn sẽ chỉ cho ta hướng bắc - nam.
Nếu muốn tìm các góc hướng khác 1 cách chính xác, xoay địa bàn hoặc xoay mặt số sao
cho kim chỉ bắc chỉ đúng số 0 độ hoặc 360 độ hay 0 ly giác... ta sẽ có hướng đó chỉ rõ mặt
chữ số 1 góc bao nhiêu độ hoặc ly giác.
* Chú ý: Tránh để địa bàn sát gần các vật kim loại.
6. Tìm bằng bản đồ
Khi không có địa bàn, chỉ có bản đồ, ta có thể dùng bản đồ để xác định phương hướng.
Cách tìm trước hết phải xác định rõ chỗ ta đang đứng và một số địa hình rõ rệt xung quanh
ở thực địa, đối chiếu xem có đúng địa hình trong bản đồ không. Nếu đúng thì đặt bản đồ
nằm thăng bằng, xoay đi xoay lại sao cho địa hình vẽ trong bản đồ ăn khớp với địa hình
thực. Ta sẽ có hướng bắc là hướng đầu tiên của bản đồ.

9
10

IV. CÁCH GIỮA PHƯƠNG HƯỚNG

1. Khi nhận nhiệm vụ
Ngoài việc nắm chắc những nhiệm vụ chính trong công tác và chiến đấu phải nghe rõ nhớ
kỹ (nếu cần thì hỏi lại) để nắm chắc các điểm chính sau đây:
- Nơi phải đến đi bằng đường nào, hướng đi, hướng đi của từng chặng đường (nếu phải
chia nhiều chặng) theo đường thẳng là bao nhiêu km, đường phải đi thực tế là bao nhiêu
km, đường dễ đi hay phức tạp.
- Trên đường đi tới nơi có những đặc điểm gì rõ rệt cần phải nhớ để đề phòng và xử trí khi
bị lạc.
2. Trước khi vận động
Phải chuẩn bị đầy đủ tỉ mỉ mọi thứ cần mang theo tiện cho vận động.Ngoài ra cần thiết
chuẩn bị mang theo địa bàn, bản đồ, …để giúp cho việc xác định và giữ phương hướng.
3. Khi vận động
- Khi đi cũng như khi dừng lại ở bất cứ nơi nào, dù một mình hay trong tổ phải tự mình
xác định được phương hướng chung (đông, tây, nam, bắc) và phải hướng đến.Do đó phải
luôn xem xét nắm phương hướng địa hình vật chuẩn, vị trí nơi phát ra tiếng động,ánh sáng,
có hướng rõ rệt đã ghi nhớ để xác định đường, hướng đi chính xác: Nhớ rõ những loại địa
hình, những đoạn đường thời gian đã đi để hiểu rõ mình đang đi ở quãng nào, đang hành
quân ở đâu; dự kiến khoảng cách những đoạn đường, những nơi tiếp tục phải đi qua, hướng
đi những đoạn đường ấy .
- Khi đi qua những nơi dễ bị lạc hướng đồng thời xem xét kỹ tìm đường đi, một mặt xem
xét xung quanh, quay nhìn trở lại để nhớ hình dáng của địa hình tại đó. Khi cần thiết thì
đánh dấu để nếu đi nhầm đường phải quay trở lại chỗ cũ để nhận. Nếu không tìm được
đường tiếp tục đi rõ ràng chắc chắn, phải hết sức bình tĩnh, dừng lại xem xét nghe ngóng
không chạy lung tung, đợi người đi trước quay lại tìm (nếu có) hoặc tìm mọi cách xác định
đường, hướng thật chắc rồi mới đi.
- Nếu đi trong đội hình của tổ, phân đội phải luôn xem xét theo dõi người gần mình (đằng
trước, đằng sau, bên cạnh, ...) luôn cố bám sát người đi trước (theo khoảng cách quy
định )đồng thời đảm bảo không để người phía sau hoặc bên cạnh bị lạc hướng. Cụ thể là
khi đi qua những nơi địch dễ phát hiện, nếu là trong tầm địch có thể nghe thấy tiếng động
do hành động mạnh của ta phát ra thì dù địa hình nào vẫn phải tiến thận trọng, không vì
bám sát trước mà hành động mạnh, lộ liễu để địch có thể nghe thấy. Nếu không bám sát
được người đi trước vẫn hết sức bình tĩnh xem xét, nghe ngóng, theo dõi đường tiến, dấu
vết hoặc vật đánh dấu chỉ đường của người đi trước để đi theo. Nếu thấy người phía sau
không theo kịp thì khi qua những chỗ dễ bị lạc tự mình phải tìm cách đánh dấu đường hoặc
dừng lại cho người đến sau kịp nhận rõ đường, hướng mới đi tiếp .
4. Xử trí khi lạc hướng
a. Dựa vào đặc điểm địa hình đã đi
Trường hợp nhớ rõ nơi bắt đầu đi lạc trước hết phải xem xét kĩ địa hình, địa vật tại nơi đó
rồi mới đi trở lại (đề phòng lạc lần thứ hai). Khi đã trở lại đến nơi bắt đầu đi lạc thì xác
định lại phương hướng: Địa hình, hướng đi, xem xét nghe ngóng tìm đường hướng tiếp tục
đi.
Nếu quãng đường đi lạc xa, trở lại khó khăn sau khi xác định được phương hướng và nắm
được đường tiếp tục đi (nằm về hướng nào), thì có thể đi tắt đến đường cũ rồi tiếp tục đi,
hoặc đi thẳng đến nơi quy định.
Trường hợp tìm thấy những điểm đặc biệt về địa hình xung quanh nơi đang bị lạc đã có
ghi nhớ. Trước hết cần xác định lại phương hướng địa hình (đông, tây, nam, bắc) tại đó,
xác định hướng đi, ước lượng khoảng cách và hướng tại nơi đang đứng đến các điểm đã

10
11

biết của địa hình để đối chiếu với hướng mình ghi nhớ từng đường đi (hoặc nơi đang hoạt
động) đến những địa hình đó, để xác minh phương hướng và khoảng cách mình đã đi lạc.
Dựa vào cơ sở đó xác định hướng đi, đường đi hoặc nơi phải đến bằng con đường gần nhất,
sau đó có thể men theo những địa hình như dãy núi, ven rừng, con sông, ... để đi đến nơi
đó.
b. Dựa vào những nơi phát ra ánh sáng, tiếng động để đi
Trường hợp chỉ nhìn thấy các loại ánh sáng hoặc nghe thấy các tiếng động mà mình có ghi
nhớ, ta phải dựa vào đó để xác định nơi đang bị lạc, khoảng cách bao xa…Trên cơ sở đó
xác định được hướng đi đến, đường hoặc nơi phải đến.
c. Đi theo góc chuẩn hoặc hướng chuẩn
Trường hợp chỉ xác định được phương hướng địa hình hướng vận động, Khoảng cách
quãng đường còn lại phải đi.
- Ở những nơi có thể tìm được vật chuẩn trên hướng đi thì tìm vật dễ thấy nằm thẳng trên
hướng đó để làm vật chuẩn nơi đến. Sau đó tìm vật chuẩn trung gian (gần hay xa tùy theo
điều kiện nhìn thấy có khi chỉ là gốc cây, vách đá nơi ta đứng cách vài ba chục mét) thường
là những nơi ta có thể đến được đó dễ dàng
- Khi đã tìm được vật chuẩn, ta ước lượng khoảng cách từ nơi ta đang đứng đến vật chuẩn.
Sau đó tìm đường bất kỳ đến đó
- Khi đã đến vật chuẩn thì dừng lại, xác định phương hướng, địa hình, hướng vận động,
tìm vật chuẩn thứ hai cứ như vậy đi chắc từng chạm đến khi nào tổng cộng khoảng cách
giữa tất cả các chặng đường bằng toàn bộ đoạn đường phải đi thì dừng lại xem rộng sang
hai bên tìm nơi mình định đến.
- Ở những nơi phải vòng tránh địa hình thường có hai cách:
• Nếu ở nơi có những vật chuẩn mà khi gặp vòng tránh qua sông nhìn trở lại vẫn thấy như
mỏm đá nhọn, đỉnh núi cao, đỉnh tháp chuông nhà thờ, ống khói nhà máy, cây riêng lẻ giữa
đồng, ... ta ước lượng khoảng cách từ nơi ta đứng đến vật chuẩn, rồi tìm đường vòng tránh
qua. Khi vòng tránh qua xong, ta tìm đến nơi khác nhìn thấy vật chuẩn có hướng ngược lại
với hướng vận động (tức là ta đang đứng ở một điểm nằm đúng trên hướng vận động).Ước
lượng khoảng cách từ nơi đứng trở lại vật chuẩn đó để biết đoạn đường thẳng đã đi qua.Sau
đó dùng cách tìm vật chuẩn trung gian và tiếp tục đi như trước .
• Trường hợp phải đi vòng qua mà không tìm được vật chuẩn như trên, khi vòng tránh
phải luôn xác định hướng và ước lượng khoảng cách của từng chặng đường đi để vòng trở
lại đường thẳng của hướng vận động và viết được khoảng cách của địa hình cản trở đã đi
qua.
- Ở những nơi tầm nhìn hạn chế ( rừng rậm,đêm tối,...)
Nếu có địa bàn dựa vào địa bàn làm hướng chuẩn để đi theo hướng vận động. Nhưng chỉ
nên đi dần từng chặng ngắn. Vừa đi vừa dừng lại đối chiếu để kịp thời điều chỉnh lại hướng
đi cho đúng .
Nếu không có địa bàn, cũng có thể dựa vào mặt trăng hoặc các ngôi sao hoặc chòm sao
sáng làm hướng chuẩn để đi nhưng không nên đi một chằng quá dài, mà từng thời gian
ngắn phải tạm dừng để xác định lại phương hướng, địa hình và hướng đi (vì trăng hoặc sao
không cố định tại chỗ trừ sao Bắc Đẩu)
Ngoài ra trong trường hợp không thấy trăng, sao còn có thể dựa vào tiếng động, ánh sáng ,...
phát ra từ những nơi gần đó (có ghi nhớ) để đi. Nhưng sau từng chặng ngắn phải dừng lại
để xác định phương hướng, địa hình và hướng đi .
Trong những trường học nói trên, đều phải hết sức thận trọng vừa tiến hành xem xét nghe
ngóng, ước lượng khoảng cách của từng chặng đã qua.

11
12

V. TÀI LIỆU THAM KHẢO .

1.https://lop12.net/giao-an-giao-duc-quoc-phong-va-an-ninh-bai-5-tim-va-giu-phuong-
huong-nam-hoc-2019-2020-trieu-hoang-quan-16245/
2.https://chuyentactical.com/cach-su-dung-la-ban/
3.https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_%
C4%91%E1%BB%8Ba_l%C3%BD#
VI. KẾT LUẬN
Qua chuyên đề “Tìm và giữ phương hướng”, chúng em đã có vốn hiểu biết khái quát về hệ
thống phương hướng và cách thức xác định phương hướng. Việc xác định phương hướng
của chúng em trở nên rõ ràng hơn, đồng thời, chúng em cũng rèn luyện kĩ năng và tư duy
cũng như xác định được tầm quan trọng của việc giữ phương hướng trong cuộc sống hằng
ngày và trong chiến đấu.
Ngoài ra, qua quá trình làm việc nhóm và nghiên cứu thực hiện chuyên đề, chúng em có
thể tự phát triển các kỹ năng như kỹ năng tự học, kỹ năng làm việc nhóm, kỹ năng tin học
văn phòng, kỹ năng giao tiếp, tư duy thẩm mỹ, … Vì vậy, chuyên đề đã giúp chúng em
phát triển toàn diện về cả kiến thức lẫn kỹ năng.

12