Dolnośląski Konkurs Polonistyczny ETAP SZKOLNY

zDolny Ślązak 16 października 2019 r.

dla uczniów szkół podstawowych godz. 12.00
w roku szkolnym 2019/2020
czas trwania 45 minut
Kuratorium Oświaty we Wrocławiu • Dolnośląski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli we Wrocławiu

Uczestnik konkursu (wpisz czytelnie, drukowanymi literami)

Nazwisko Imię

Szkoła Klasa

1. Zakreśl znakiem X właściwą odpowiedź. W zadaniach zamkniętych od 1 do 8 jest tylko jedna poprawna
odpowiedź.
2. W razie pomyłki otocz błędnie zaznaczoną odpowiedź kółkiem i jeszcze raz zaznacz poprawną odpowiedź.
3. Odpowiedzi z zadań zamkniętych od 1 do 8 przenieś do tabelki.
4. W zadaniach otwartych od 9 do 15 należy uzupełnić odpowiedzi pod zadaniami zgodnie z instrukcją podaną
w treści zadań.
5. Za każdą poprawną odpowiedź w zadaniach od 1 do 8 możesz otrzymać 1 punkt. Przy pozostałych zadaniach
zapisano możliwą do zdobycia liczbę punktów . Maksymalna liczba punktów wynosi 30.

Powodzenia!

1 2 3 4 5 6 7 8
A A A A A A A A
B B B B B B B B
C C C C C C C C
D D D D D D D D

Suma punktów ____________

Podpis sprawdzającego ___________________________________

Wojewódzka Komisja Konkursowa, zDolny Ślązak 2019/2020, JĘZYK POLSKI – etap szkolny
1
Przeczytaj tekst i wykorzystaj go do wykonania zadań 1,2,10,11,14.
Co dwie głowy, to nie jedna
Przysłowie, odn. Jakub Górski (1597)
Już w XVI wieku głoszono wyższość dwóch głów nad jedną, jeszcze z piękną liczbą podwójną: „rychlej sobie
dwie poradzą głowie”, „lepiej dwie głowie rozumieją niźli jedna”, ale ostateczną i do dziś powtarzaną
postać przysłowie zyskało dopiero na początku ubiegłego wieku. Niektóre wersje mówiły zresztą o trzech
głowach, zapewne w związku z doskonałością trójki, jakby dwie jeszcze niedostateczną miały przewagę nad
jedną. Sąd co się zowie banalny. Jeden to nie dwa, dwa to nie jeden, nie może być żadnych wątpliwości. Tu
chodzi jednak o wniosek z tej oczywistej przesłanki: że mianowicie – jeśli dwie głowy o czymś myślą, to
więcej wymyślą. A z tego, że więcej, należy dalej wnioskować, że wymyślą mądrzej, porządniej, skuteczniej
– w każdym razie lepiej. I stąd, z tego myślenia, wyniknie zapewne lepsze dalsze działanie.
Czasem może chodzić o większy zbiór danych dostarczanych przez dwie głowy nad zbiorem, który jest
w posiadaniu jednej, czasem o większą słuszność wypadkowej myślenia dwóch głów nad jednym
kierunkiem myślenia głowy jednej. W każdym razie dwugłowowość jest uznawana za lepszą przy myśleniu,
radzeniu, szukaniu rozwiązań, podejmowaniu decyzji. Co dwie głowy uradzą, lepsze będzie od tego, co
jedna.
Bo co głowa, to rozum.
Jerzy Bralczyk, 500 zdań polskich, Warszawa 2015

1. Współczesna postać przysłowia Co dwie głowy, to nie jedna pochodzi z wieku

A. XV.
B. XVI.
C. XIX.
D. XX.

2. Słowo rychlej jest dzisiaj

A. archaizmem.
B. neologizmem.
C. dialektyzmem.
D. regionalizmem.

3. Wyrazy zasuwka i skuwka piszemy przez u, gdyż

A. są to wyjątki.
B. pisownia ma charakter umowny.
C. przyrostkiem w nich jest -ka, a nie -ówka.
D. w wyrazach tych jest rdzeń -suw-, -kuw-.

4. Liczba podwójna dotyczy obecnie m.in. wyrazów

A. oczy, uszy.
B. słowa, pary.
C. głowy, liczby.
D. nożyczki, usta.

5. Liczebniki porządkowe odmieniają się według deklinacji

A. mieszanej.
B. liczebnikowej.
C. rzeczownikowej.
D. przymiotnikowej.

Wojewódzka Komisja Konkursowa, zDolny Ślązak 2019/2020, JĘZYK POLSKI – etap szkolny
2
6. Jeśli w dopełniaczu liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju żeńskiego piszemy -ji, to w mianowniku liczby
pojedynczej rzeczowniki te kończą się na
A. -cja.
B. -ea.
C. -ia.
D. -ja.

7. Który z podanych przymiotników nie podlega stopniowaniu bez zmiany podstawy słowotwórczej?
A. biały
B. dobry
C. piękny
D. doskonały

8. Frazeologia zajmuje się

A. sposobami tworzenia nowych wyrazów w języku.
B. badaniem nazw własnych miejscowości, imion, nazwisk.
C. analizą utrwalonych w danym języku połączeń wyrazowych.
D. pochodzeniem wyrazów, zmianami ich znaczeń na przestrzeni czasu.

9. W zdaniu: Czterej rowerzyści zgubili drogę do mety, zmień formę podmiotu z mianownika w dopełniacz
i dopasuj formę orzeczenia do podmiotu. (0-2)

Zapisz nowe zdanie: ……………………………………………..………………………………………………………..……………………………………………

10. Oceń prawdziwość podanych niżej stwierdzeń. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F, jeśli jest
fałszywe. (0-3)

1. Jerzy Bralczyk, jako pierwszy, ogłosił wyższość dwóch głów nad jedną. P F

2. Sąd banalny dotyczący trzech głów, znaczy tyle, co sąd pospolity. P F

Przysłowie Co dwie głowy, to nie jedna oznacza to samo co Gdzie kucharek sześć, tam
3. P F
nie ma co jeść.

11. Utwórz rodzinę wyrazów spokrewnioną z wyrazem głowa, składającą się z czterech różnych rzeczowników,
przymiotnika i czasownika. (0-3)

A. pokrewne rzeczowniki: …………………………………………………………………………………………………….……………………………..

B. pokrewny przymiotnik: …………………………………………………………………………………………………………..………………………

C. pokrewny czasownik: …………………………………………………………………………………..………………………..………………………

12. Z podanego wypowiedzenia wypisz przyimek, zaimek i spójnik: Mądrość i sprawność fizyczna pozwoliły mu
odnaleźć drogę do domu. (0-3)

A. przyimek ……………………………………………..

B. zaimek …………………………………………….

C. spójnik …………………………………………….

Wojewódzka Komisja Konkursowa, zDolny Ślązak 2019/2020, JĘZYK POLSKI – etap szkolny
3
13. Utwórz formę pierwszej osoby liczby pojedynczej, rodzaju męskiego, czasu przeszłego od czasowników: (0-3)

A. wyjść ………………………………
B. odejść ……………………………….
C. wziąć ………………………………

14. Wyjaśnij znaczenie podanych niżej powiedzeń. (0-4)

A. Chodzić z głową w chmurach - ……………………………………………………………………………………………………………………….….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

B. Od przybytku głowa nie boli - ……………………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

C. Mądrej głowie dość dwie słowie - …………………………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

D. Głową muru nie przebijesz - ……………………………………………………………………………………………..………………………………

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

15. Przeanalizuj budowę zapisanych w ramce wypowiedzeń i odpowiedz na pytania. W odpowiedzi wpisz literę,
którą oznaczone jest dane wypowiedzenie. (0-4)

A. Znam profesora z programów telewizyjnych.

B. I ty, i on zdaliście egzamin doskonale.
C. W zdrowym ciele zdrowy duch.
D. Trzeszczy mi w głowie.

1. W którym wypowiedzeniu występuje podmiot szeregowy? ………………….

2. W którym wypowiedzeniu występuje podmiot domyślny? …………………
3. Które wypowiedzenie jest równoważnikiem zdania? …………………
4. W którym wypowiedzeniu nie ma formalnego podmiotu? …….…………..

Wojewódzka Komisja Konkursowa, zDolny Ślązak 2019/2020, JĘZYK POLSKI – etap szkolny
4