Professional Documents
Culture Documents
Ontwikkelingsgeografie GR 11 Take 2014
Ontwikkelingsgeografie GR 11 Take 2014
TAAK 1. TERMINOLOGIE.
1
TAAK 2. ONTWIKKELING (bl. 158 – 166)
2. Noem en bespreek die TWEE aspekte wat verbetering in mense se lewens veroorsaak
tydens ontwikkeling.
7. Wat is die verskil tussen (a) ontwikkelde lande en (b) ontwikkelende lande?
Gee twee voorbeelde van lande by elkeen.
8. Waarvoor staan (Engels en Afrikaans) (a) LEDC, (b) NIC en (c) MEDC?
9. In kolom vorm, verduidelik hoe (a) LEDC, (b) NIC en (c) MEDC se ekonomieë van
mekaar verskil.
12. Wanneer het die wêreldleiers die MOD (a) aanvaar en wanneer moet (b) die doelwitte
bereik word?
18. Wat is die verband tussen volhoubare ontwikkeling en die toepaslike skaal van
ekonomiese groei? Noem AGT.
2
22. Bespreek de volgende demografiese ontwikkelings aanwysers:
(a) Lewensverwagting
(b) Kindersterftes
23. Watter van die volgende stellings van die MOI is waar?
(a) Die MOI word bereken op grond van maatstawwe van gesondheid, onderwys en
lewenstandaard.
(b) Die MOI van ʼn land word aangedui deur ʼn punt van 0-1.
(c) Die land met die hoogste MOI is geneig om in Afrika te wees.
(d) Namate ʼn land meer ontwikkeld raak, kom sy MOI-punt nader aan 1.
Wêreldwye ontwikkeling
Ontwikkelde lande het 'n groeiende werkloosheidsyfer. Op 3 November 2011 is hierdie
veranderende situasie by die Cannes G2o-konferensie in Frankryk bespreek.
Opkomende ekonomieë, soos die BRICS (Brasilië, Rusland, Indië, China en meer
onlangs, Suid-Afrika), is al hoe belangriker ekonomiese magte. Die G2o (die 20
sterkste ekonomiese lande) het grotendeels die G8 vervang. Die opkomende
ekonomieë sal 'n groter aandeel in die wêreldekonomie kan kry deur binne die
wêreldekonomiese stelsel te werk.
Streeksontwikkeling
Vissery is 'n baie belangrike ekonomiese aktiwiteit in Afrika. Dit ondersteun 'n groot
gedeelte van die bevolking betreffende inkomste, voedsel en die menslike ontwikkeling
wat met werkgeleenthede gepaardgaan. In Suider-Afrika het slegs die land-omringde
Lesotho, Swaziland en Botswana nie groot visbedrywe nie. In die ander SAOG-lande
is die visbedryf ondoeltreffend. Volgens die Wêreldbank kan produksie in die visbedryf
in Suid-Afrika verdubbel word, met die helfte van die huidige inspanning, deur die
bestaande bestuur van die industrie te verbeter.
Plaaslike ontwikkeling
Die amptelike werkloosheidsyfer in Suid-Afrika is ongeveer 25%. Dit lei
tot uiterste armoede vir baie. Plaaslike ontwikkeling rondom florerende myndorpe soos
Kathu (Noord-Kaap) en Thabazimbi (Limpopo) verlig baie vinnig die plaaslike mense
se armoede. In Kathu werk die werknemers van die plaaslike ysterertsmyne
byvoorbeeld nou saam met die drie plaaslike munisipaliteite om die belangrikste
maatskaplike en ekonomiese probleme te identifiseer. Dit het meer as 400
permanente werksgeleenthede geskep. Gesondheidsorg is geïdentifiseer as een van
die belangrikste behoeftes wat aangespreek moes word. In Kathu is 'n MIV/vigs-kliniek
langs 'n primêre gesondheidsorg-fasiliteit opgerig.
3
(a) Wat is die grootste ekonomiese krisis op ʼn wêreld-, steeks- en plaaslike vlak
onderskeidelik? Skryf die tabel hieronder oor en vul jou antwoord in die regte
kolomme in.
(b) Verduidelik die neiging wat jy in die antwoord van (a) geïdentifiseer het.
(c) Hoekom is die wêreldekonomie in ʼn proses van onsekere verandering?
(d) Hoekom is dit voordelig vir BRICS om binne die wêreldekonomiese stelsel te
werk?
(e) Wat beteken die begrip “opkomende ekonomieë” en “G20”?
(f) Skryf die akronieme BRICS en SAGO voluit.
(g) Hoekom het Botswana, Swaziland en Lesotho nie beduidende vissery-
gemeenskappe nie?
(h) Wat is die belangrikste uitdaging in die visbedryf in Afrika?
(i) Dink jy daar is werklose mense in jou provinsie? Hoe kan die werkloosheids-
probleem opgelos word?
(j) Noem een positiewe gevolg van die mynbedrywighede in Kathu.
4
TAAK 3. RAAMWERK VIR ONTWIKKELING (bl. 168 – 169)
5
TAAK 4. ONTWIKKELINGSROERE (bl. 170 – 175)
2. Verduidelik hoe die VYF stappe van die Rostow model werk.
7. Lees die volgende stelling gemaak deur GlobalGiving ('n niewinsgewende plaaslike
organisasie wat klem lê op die invoering van iets nuut), en beantwoord die vrae wat
volg: "Klimaatsveranderingprojekte kan groot bonusse wen in 'groen' fondsinsameling."
(a) Na watter ontwikkelingsmodel word daar hierbo verwys?
(b) Gee 'n rede vir jou antwoord in (a).
(c) Verduidelik die term 'groen' fondsinsameling.
(d) Wat is die hooffokus van hierdie klimaatsveranderingsprojek?
11. Watter tipe ontwikkeling het die regering ingestel om die gemeenskapsbemagtiging te
bevorder?
6
TAAK 5. HANDEL EN ONTWIKKELING (bl. 176 – 181)
5. Noem DRIE nadele wat ontstaan a.g.v. die arm lande wat steeds primêre produkte uitvoer.
6. Met verwysing na koffie, verduidelik hoe die kommoditeit wat ʼn primêre produk is, die arm
lande wat dit uitvoer, soos Uganda en Ethiopië, beïnvloed.
7. Gee DRIE redes waarom MEDC-lande baie meer geld verdien uit handel, as die LEDC-lande.
13. Noem VIER maniere hoe lande handel met ander lande beheer.
14. Noem nog ander maniere behalwe vir kwotas en invoertariewe wat lande gebruik om handels-
versperrings te implementeer.
15. Noem en bespreek ʼn paar maniere hoe ʼn land sy eie uitvoere kan aanmoedig.
7
TAAK 6. GLOBALISERING (bl. 182 – 187)
1. Wat is globalisering?
2. Bespreek die proses van globalisering en noem ten minste ses handelsname op
figuur 6.1.
3. Hierdie kaart (figuur 6.1) aanvaar dat die wêreldwye gemeenskap op dieselfde vlak
van ekonomiese ontwikkeling is. Stem jy hiermee saam? Motiveer jou antwoord.
5. Teken ʼn kolom waarin jy VYF positiewe gevolge met VYF negatiewe gevolge van
globalisering vergelyk.
6. Hoekom het sommige van die uitvoergerigte lande nog steeds ʼn lae groeikoers
getoon?
8
TAAK 7. ONTWIKKELINGSKWESSIES (bl. 188 – 195)
4. Hoe vergelyk vroue se toegang tot mag in Afrika teenoor moderne geïndustrialiseerde
ekonomieë?
9. Noem drie beroepe wat oorheersend deur mans gevul was, maar wat nou vroue in
diens neem.
14. Noem SES maatreëls wat ingestel kan word om die effek van besoedeling te
verminder.
15. Bespreek drie maniere hoe die staat betrokke kan raak om ontwikkeling te bevorder.
16. Wat is die staat se vlak van beheer oor semi-staatsinstellings soos Transnet en
Eskom?
9
Figuur 7.1 Ruimtelike Ontwikkelings Inisiatiewe in Suid-Afrika
10