Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 17

3

Mother Tongue
(Hiligaynon)
Ikaapat nga Markahan
Modyul 3: Pagkilala kag Paggamit sang
Ubay-likga nga Gawi sa Nagakalainlain
nga Degrees of Comparison

pagga

REHIYON VI – VISAYAS NAKATUNGDAN


Mother Tongue 3
Alternative Delivery Mode
Ikaapat nga Markahan Modyul 3: Pagkilala kag Paggamit sang Ubay-likga nga Gawi sa
Nagakalainlain nga Degrees of Comparison
Unang Edisyon, 2021

Paunawa hinggil sa karapatang-sipi: Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon


176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan
ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring
gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon


Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul


Manunulat: Shella May C. Bacli
Editor: Connie S. Agana
Tagasuri: Jocelyn D. Sunsona
Connie S. Agana
Tagapamahala: Ramir B. Uytico Pedro T. Escobarte, Jr.
Elena P. Gonzaga Marvic S. Martirez
Donald T. Genine Celestino S. Dalumpines IV
Connie S. Agana Jocelyn D. Sunsona

Inilimbag sa Republika ng Pilipinas


Department of Education – Region VI
Office Address: Schools Division of Roxas City
Banica, Roxas City
Telefax: 036) 520-1737 local (104)
E-mail Address: depedroxascity1975 @gmail.co

ii
3
Mother Tongue
(Hiligaynon)
Ikaapat nga Markahan
Modyul 3: Pagkilala kag Paggamit sang
Ubay-likga nga Gawi sa Nagakalinlain nga
Degrees of Comparison

iii
Pauna
Para sa mga manunudlo/manugpatigayon:

Malipayon nga pagbaton sang tulun-an sa Mother Tongue 3 sang


Alternative Delivery Mode (ADM) Modyul para sa Pagkilala kag
Paggamit sang Ubay-likga nga Gawi sa Nagakalainlain nga Degrees
of Comparison!
Sa pagbuligay sang mga eksperto sa patag sang edukasyon halin sa
pampubliko kag pangpribado nga institusyon, gindihon, ginpasanyog kag
tul-id nga gintun-an ang modyul nga ini para giyahan ka, ang mga
manunudlo ukon manugpatigayon agud mabuligan nga maangkon sang
mga bumulutho ang pagsulundan sa K to 12 Curriculum samtang
ginaatubang nila sing madinalag-on ang mga pagpanghangkat sa ila
kaugalingon, sang sosyudad kag sang pang-ekonomiko nga pagtilaw sa
ila pagtuon.

Ginalauman nga ang bulig nga ini sa ila pagtuon, makaubay sa mga
bumulutho sa pagtuon nga may paggiya kag makinaugalingon. Katuyuan
man sini nga mabuligan sila nga maangkon ang mga kasampaton sa ika-
21 nga siglo samtang padayon nga ginahatagan sang pagtamod ang ila
kinahanglanon kag kahimtangan.

Makita ninyo ang kahon nga ini sa modyul bilang dugang nga
material sa una nga teksto:

Mga Dapat Tandaan sang Manunudlo/Manugpatigayon


Ini nagaunod sang pahanumdum, bulig ukon estratehiya nga
maggamit sa paggiya sa mga bumulutho.

1
Bilang manugpatigayon, ginalauman nga mahatagan mo sang ideya
ang mga bumulutho kon paano gamiton ini nga modyul. Kinahanglan
man sia giyahan kag ilista ang iya pag-umwad samtang padayon niya ng
ginadumalahan ang iya pagtuon. Ginalauman halin sa imo nga mas
magganyat mo pa kag maggiyahan sia samtang ginaobra niya ang mga
hilikuton sa sulod sini nga modyul.

Malipayon nga pagbaton sa Mother Tongue 3 sang Alternative


Delivery Mode (ADM) Modyul nahanungod sa Pagkilala kag Paggamit
sang Ubay-likga nga Gawi sa Nagakalainlain nga Degrees of
Comparison!
Ang modyul nga ini ginhimo bilang sabat sa imo kinahanglanon.
Katuyuan sini nga mabuligan ka sa imo pagtuon samtang wala ka sa sulod
sang hulot-klasehan. Ginalauman man nga mahatagan ka sing
mabungahon nga oportunidad sa pagtuon.

May mga parte kag icon ang modyul nga dapat mo maintindihan.

Sa bahin nga ini, imo mahibaluan


ang mga dapat mo matun-an sa
Hibalu-a Ini
modyul (objectives/learning
competencies).

Isa ini ka pre-test. Diri makit-an kon


ano ang nahibaluan mo sa sining
Tinguha-i Ini
leksyon. Kon husto ang tanan mo
nga sabat (100%), pwede mo
laktawan ang ini nga modyul.

Malip-ot ini nga test ukon review


Balikan Mo sang natapos na nga leksyon.

2
Sa sini nga bahin sang modyul,
ipakilala sa imo ang bag-o nga
leksyon sa nagkalainlain nga
Diskubreha/Tukiba
pamaagi kasubong sang istorya,
kanta, binalaybay, problema,
ulubrahon ukon isa ka sitwasyon.

Sa, sini nga bahin, ginasaysay sing


tul-id ang leksyon (discussion).
Katuyuan sini nga mabuligan ka sa
Usisa-a Ini
pag-intindi ukon paghangop sang
bag-o nga konsepto kag mga tulun-
an.

Makit-an sa sini nga bahin ang mga


ulubrahon para sa paggiya sa imo sa
paghanas agud lubos mo nga
maintindihan ang leksyon. Pwede mo
Maghanas
nga matsek ang imo mga sabat sa
mga ulubrahon gamit ang Talamdan
sang mga Sabat nga makit-an sa
ulihi nga bahin sang modyul.

Makit-an sa sini nga bahin ang mga

Tanda-i pamangkot ukon para maproseso


mo kon ano ang natun-an mo sa
leksyon.

Ini nga bahin sang modyul may mga


hilikuton nga makabulig sa imo sa
Himu-a Ini paggamit sang imo bag-o natun-an
sa matuod nga sitwasyon o realidad
sang kabuhi. (application)

3
Katuyuan sini nga ma assess ukon
Pagtakus sang Imo
matakus ang imo nahibaluan sa
Ihibalo
leksyon.

Sa bahin nga ini, may bag-o kag


Dugang nga mga dugang nga mga ulubrahon para
Hilikuton mapasanyog ang imo nahibal-an sa
leksyon.

Makit-an sini nga bahin ang husto


Talamdan sing
Husto nga mga nga mga sabat sa tanan nga mga
Sabat buluhaton sa sini nga modyul.

Sa Katapusan sang modyul nga ini, makit-an mo man ang:

References Diri nakasulat ang tanan nga


ginkuhaan sa pagdihon ukon
pagpasanyog sang modyul.

Mga importante nga pahanumdum sa paggamit sang modyul nga ini:

1. Gamita ang modyul nga may paghalong. Indi pagbutangan sang


bisan ano nga marka ukon sulat ang anuman nga bahin sini.
Maggamit sang papel sa pagsabat sang mga hilikuton.
2. Indi pagkalimtan nga sabtan ang Tinguha-i Ini antes magpadayon
sa iban pa nga hilikuton.
3. Basaha sing maayo ang mga direksyon antes himuon ang kada
hilikuton.
4. Mangin tampad sa pag-obra sang mga hilikuton kag sa pagtsek
sang mga sabat.
5. Tapuson anay ang una nga hilikuton antes magpadayon sa
masunod pa nga hilikuton.

4
6. Palihog ibalik ang modyul sa imo manunudlo ukon manugpatigayon
kon tapos na nga masabtan ang tanan nga hilikuton.

Kon ikaw nabudlayan magsabat sa mga hilikuton, indi magkahuya


nga pamangkuton ang imo nga manunudlo ukon manugpatigayon.
Pwede man ikaw makapangayo sang bulig kay nanay ukon tatay, ukon sa
imo mga magulang ukon sin-o man sa inyo balay nga may ikasarang sa
paggiya sa imo. Tandaan mo pirme nga wala ka nagaisahanon.

Ginalauman nga paagi sa sini nga modyul, maeksperyensyahan mo


ang makahulugan nga pagtuon kag maintindihan sing maid-id ang
masunod nga mga kasampaton.

Masarangan mo ini!

Hibalu-a Ini

Kamusta! Dali na ululupod kita nga hibaluon ang kaundan sang


modyul nga ini!

Gindisenyo kag ginsulat ang modyul nga ini suno sa imo ikasarang.
Paagi sini matun-an mo ang pagkilala kag paggamit sang ubay-likga nga
gawi sa nagakalainlain nga degrees of comparison.

Pagkatapos mo matun-an ang modyul nga ini, ginalauman nga ikaw:


• Makakilala kag makagamit sang ubay-likga nga gawi sa
nagakalainlain nga Degrees of Comparison. (MT3G-IVf-g-
2.5.2)

Tinguha-i Ini

5
Pagabuhaton: Kilalaha kag gamita ang husto nga ubay-likga nga gawi sa
dinalan. Isulat ang imo sabat sa papel.

1. (Matahum, Mas matahum, Pinakamatahum) magsaot si Karen kaysa


kay Mila.
2. Nagdalagan sing (madasig, mas madasig, pinakamadasig) si Dan
pakadto sa suba.
3. (Manami, Mas manami, Pinakamanami) magluto si Nanay sa ila nga
tatlo ka mag-utod.
4. (Mahinay, Mas mahinay, Pinakamahinay) maglakat si Jane kaysa kay
Joan.
5. Nagsinggit sing (mas matunog, matunog, pinakamatunog) si Hanna.

Leksyon Pagkilala kag Paggamit sang Ubay-

1 likga nga Gawi sa Nagakalainlain


nga Degrees of Comparison

Ang isa kag isa sa aton pwede makakilala ukon makahambal kon
paano ang isa ka gawi/giho/lihok himuon. Pwede ini
mapabutyag/mapahayag sa nagakalalainlain nga degrees of comparison.

Sa sini nga leksyon, aton hibaluon kon paano gamiton ang ubay-
likga nga gawi nga nagapahayag sang nagakalainlain nga degrees of
comparison.

Pero antes naton suguran ang bag-o nga leksyon, balikan anay
naton ang mga natun-an mo sa nagligad nga modyul.

6
Balikan Mo

Pagabuhaton: Magsulat sang parapo paagi sa pagpasunod sang mga


direksyon nga ara sa idalum. Gamita ang signal words nga una, sunod,
pagkatapos, kag katapusan.

Pagtinlo sang Salog

• Bas-on ang trapo ukon mop kag pugaan ini.


• Silhigan sing maayo ang salog.
• Pamalahon ang salog.
• Nusnusan/trapuhan sang basa nga trapo ukon mop
ang salog.

Diskubreha/Tukiba

Pagabuhaton: Basaha ang masunod nga mga dinalan kag sabta ang mga
pamangkot. Isulat ang mga sabat sa papel.

a. Mas madasig ako magdalagan kaysa akon utod.


b. Gin-uyatan ko sing hugot ang baso para indi mahulog.
c. Nag-istorya sing makadali ang akon abyan.
d. Pinakatunog maghambal ang ikaapat nga tagpumalasakop sa
paindis-indis sa binalaybay.
e. Makasulat sing mas maathag ang akon magulang sang sa akon.

7
Mga Pamangkot:

1. Ano ang gamit/hilikuton sang mga tinaga nga may kurit sa


dinalan?
2. Ano ang ginalaragway sang mga tinaga nga may kurit?
3. Ano ang tawag sa mga tinaga nga may kurit?
4. Ano nga sahi sang ubay-likga ang mga ini?
5. Ano nga mga tinaga ang gingamit para ipahayag/ipabutyag ang
pagpaanggid/pagkumparar?

Usisa-a Ini

Pagabuhaton: Pili-a ang ubay-likga nga gawi sa kada dinalan kag


kilalaha kon ini ara sa positive, comparative ukon superlative degree of
comparison. Isulat ang imo sabat sa papel. Gamita nga giya ang tsart nga
ara sa idalum.

1. Mas madasig magdako ang bulak nga gumamela kaysa sa bulak


nga santan.
2. Si Aida ang pinakanami magsaot sa ila tanan nga mag-abyan.
3. Maabtik ako maggiho kon nagaisahanon.
4. Ginbasa sing husto ni Marvin ang mga tinaga.
5. Pinakalawig mag-istorya si Lolo Lito sa apat ka mga tigulang.

Ubay-likga Degree of Comparison


1.
2.
3.
4.
5.

8
Ang Ubay-likga nga Gawi (Adverb of Manner) nagahambal
ukon nagalaragway kon paano ang isa ka aksyon/lihok/gawi
ginhimo.

Ang tinaga nga sing, mahimo nga gamiton upod sa pangsari


para mahimo ini nga ubay-likga nga gawi.

Ang Ubay-likga nga Gawi pwede mapahayag sa


nagakalainlain nga degrees of comparison.

• Positive Degree – ini ang panguna/nahauna nga


porma sang ubay-likga nga wala sang pagpaanggid
kon paano ginhimo ang lihok/gawi/hulag ukon wala
sang relasyon sa iban.

• Comparative Degree – nagapakita sang relasyon;


pagpaanggid kon paano ginhimo ang
lihok/gawi/hulag sing duha ka tawo, bagay, hitabo,
grupo kag iban pa.
Nagagamit sang mga tinaga nga sing, mas kag kaysa
sa/kay.

• Superlative Degree – nagagamit sing pinakamataas


nga degree sang pagpahayag ukon pagpaanggid kon
paano ginhimo ang lihok/gawi/hulag sing masobra sa
duha ka tawo, bagay, hitabo, grupo kag iban pa.
Nagagamit sang tinaga nga pinaka.

9
Maghanas
Pagabuhaton: Kilalaha kon sa ano nga degree of comparison ang ubay-
likga nga gawi ang gingamit sa dinalan. Isulat ang imo sabat sa papel.

1. Nagapungko sing tadlong si Elena sa iya pulungkuan.


2. Mas mabaskog nga nagahuyop ang hangin subong kaysa kahapon.
3. Si Arman ang pinakamatunog magkadlaw sa pito ka mga bata nga
lalaki.
4. Mas manami magluto si Nanay kaysa kay Tatay.
5. Ginhugasan sing maayo ni Lola ang sandiya nga amon pagakaunon.

Tanda-i

Ang Ubay-likga nga Gawi (Adverb of Manner) nagahambal


ukon nagalaragway kon paano ang isa ka aksyon/lihok/gawi
ginhimo.

Ang tinaga nga sing, mahimo nga gamiton upod sa pangsari


para mahimo ini nga ubay-likga nga gawi.

Ang Ubay-likga nga Gawi pwede mapahayag sa


nagakalainlain nga degrees of comparison.

• Positive Degree – ini ang panguna/nahauna nga porma


sang ubay-likga nga wala sang pagpaanggid kon paano
ginhimo ang lihok/gawi/hulag ukon wala sang relasyon
sa iban.

10
• Comparative Degree – nagapakita sang relasyon;
pagpaanggid kon paano ginhimo ang lihok/gawi/hulag
sing duha ka tawo, bagay, hitabo, grupo kag iban pa.
Nagagamit sang mga tinaga sing, mas kag kaysa
sa/kay.

• Superlative Degree – nagagamit sing pinakamataas


nga degree sang pagpahayag ukon pagpaanggid kon
paano ginhimo ang lihok/gawi/hulag sing masobra sa
duha ka tawo, bagay, hitabo, grupo kag iban pa.
Nagagamit sang tinaga nga pinaka.

Himu-a Ini
Pagabuhaton: Kilalaha ang ubay-likga nga gawi sa kada dinalan. Isulat
ang imo sabat sa papel.

1. Mas madasig nga ginkopya ni Nathaniel ang tinaga sang kanta


sang sa binalaybay.
2. Dali-dali nga nagpanglaba si Tiyay Rosing.
3. May kakunyag nga ginsugata ni Nanay ang iya utod nga halin sa
Manila.
4. Ginpangita ni Benjie sing masinulub-on ang nadula niya nga
kwarta.
5. Pinakadugay nga nagguwa si Junjun kay sa tatlo niya ka mga
utod.

11
Pagtakus sa Imo Ihibalo

Pagabuhaton: Kilalaha kag gamita ang husto nga ubay-likga nga gawi sa
kada dinalan. Isulat ang imo sabat sa papel.

1. Gin-inom sing (madasig, mas madasig, pinakadasig) sang bata ang


gatas nga gintimpla sang iya nanay.
2. (Malawig, Mas malawig, Pinakamalawig) nga nagatinir si Alma sa
plasa kaysa mall.
3. Nagakaon sing (maayo, mas maayo, pinakamaayo) si Anthony para
mangin mapagros sia.
4. Sa apat ka mga doktor, si Dr. Reyes ang (malipayon, mas malipayon,
pinakamalipayon) nga nagabulig sa mga pigado.
5. Nagaulan sing (mabaskog, mas mabaskog, pinakamabaskog)
samtang nagalakat ako.

Dugang nga Hilikuton


Pagabuhaton: Magsulat sang lima (5) ka dinalan nga may ubay-likga nga
gawi sa nagakalainlain nga degrees of comparison. Isulat ang mga ini sa
papel.

1. ___________________________________________________
2. ___________________________________________________
3. ___________________________________________________
4. ___________________________________________________
5. ___________________________________________________

12
13
Bamba, Nelia D. et.al, MTB-MLE Kagamitan ng Mag-aaral
Most Essential Learning Competencies (MELC) 2020 for MTB-MLE Grade III Q3
Curriculum Guide sa MTB-MLE 3
Reperensya
Balikan Tinguha-i Ini
Una, silhigan sing maayo ang
salog. Sunod, bas-on ang trapo ukon 6. Mas matahum
mop kag pugaan ini. Pagkatapos, 7. madasig
nusnusan/trapuhan sang basa nga 8. pinakamanami
trapo ukon mop ang salog. Katapusan, 9. Mas mahinay
pamalahon ang salog. 10. Matunog
Diskubreha/Tukiba Usisa-a Ini
1. nagalaragway Ubay-likga Degrees of
2. likga/lihok/gawi/hulag Comparison
3. ubay-likga 1. Mas madasig comparative
4. ubay-likga nga gawi 2. pinakamanami superlative
5. mas, pinaka 3. Maabtik positive
4. sing husto positive
5. Pinakalawig superlative
Maghanas
1. positive
2. comparative
3. superlative Himu-a Ini
4. comparative
5. positive 1. Mas madasig
2. Dali-dali
Pagtakus sang Ihibalo 3. may kakunyag
4. sing masinulub-on
1. madasig 5. Pinakadugay
2. Mas malawig
3. maayo Dugang nga Hilikuton
4. pinakamalipayon
5. mabaskog Itsek sang manunudlo
Talamdan Sing Husto Nga Sabat
(Hiligaynon - Baitang 3) 2014, 21 E Boni Serrano Ave., Quezon City, Book Media Press, Inc.

For inquiries or feedback, please write or call:


Department of Education - Bureau of Learning Resources (DepEd-BLR)
Ground Floor, Bonifacio Bldg., DepEd Complex
Meralco Avenue, Pasig City, Philippines 1600
Telefax: (632) 634-1072; 634-1054; 631-4985
Email Address: blr.lrqad@deped.gov.ph * blr.lrpd@deped.gov.ph

14

You might also like