POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

Wykład 1
Wykłady – 20 h dydaktycznych ( 5 spotkań )
E-learning – 15h dydaktycznych
Materiały do zapoznania się przez studentów na platformie.
Samokształcenie – praca własna studenta.
• termin –10.06.2024r.
• Tematy:
1.Współczesne trendy w karmieniu naturalnym.
2.Obserwacja i pielęgnowanie wcześniaka i noworodka po porodzie.

• forma opracowania samokształcenia – studium przypadku

Zaliczenie z oceną – test jednokrotnego wyboru

(ostatni wykład)

1. Planowanie rodziny – cykl płciowy kobiety, metody regulacji

poczęć (naturalne, antykoncepcja). ROCHEN J.W. YOKOCHI C. - ANATOMIA CZŁOWIEKA. ATLAS
FOTOGRAFICZNY 09 - NARZĄDY
2. Zapłodnienie i rozwój ciąży.

Mgr Gabriela Maziarz

 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

Cykl miesiączkowy polega na cyklicznych zmianach w obrębie jajnika i

błony śluzowej macicy, których rezultatem jest comiesięczne krwawienie
zwane menstruacją lub miesiączką.
Celem cyklu miesiączkowego jest zapłodnienie i implantacja zarodka.
Prawidłowy cykl miesiączkowy trwa średnio 28 dni i jest liczony od 1 dnia
miesiączki do 1 dnia następnej miesiączki. Od długości cyklu znacznie
ważniejsza jest jego regularność.

Cykl miesięczny (miesiączkowy) jest uwarunkowany wahaniami

uwalniania hormonów płciowych i ich efektem działania na gonady i
endometrium.

Estradiol – odpowiedzialny za rozwój żeńskich narządów rozrodczych,

rozrost błony śluzowej macicy, reguluje cykl płciowy i ma wpływ na
zachowanie seksualne.
W fazie pęcherzykowej wytwarzany jest głównie w jajnikach przez
wzrastające pęcherzyki Graafa. W fazie ciałka żółtego wydzielany w bardzo
niewielkiej ilości przez ciałko żółte. Produkowany jest także w korze
nadnerczy, a podczas ciąży w łożysku.
ROCHEN J.W. YOKOCHI C. - ANATOMIA CZŁOWIEKA. ATLAS Hormon luteinizujący LH – hormon wydzielany przez przedni płat
FOTOGRAFICZNY 09 - NARZĄDY przysadki mózgowej, indukuje owulację
Hormon folikulotropowy FSH – hormon wydzielany przez przedni płat
przysadki mózgowej, stymuluje rozwój pęcherzyka Graffa.
Progesteron – „hormon opiekun ciąży” –wytwarzany głównie przez
komórki ciałka żółtego w fazie lutealnej i wczesnej ciąży, a podczas
późniejszej ciąży przez łożysko. Umożliwia zagnieżdżenie zarodka
(implantację) w błonie śluzowej macicy.

Fazy cyklu miesiączkowego: Podział cyklu miesiączkowego:

- folikularna, - jajnikowy,
- owulacja, - endometrialny,
- lutealna. - szyjkowy.

Mgr Gabriela Maziarz

 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

Cykl miesięczny rozpoczyna się fazą krwawienia (miesiączka;

menstruacja), która trwa średnio 4-5 dni:

Hormony:
- Spada poziom estrogenów i progesteronu, gdyż nie wystąpiło,
zapłodnienie i zagnieżdżenie zygoty.

Co się dzieje w endometrium?

- spadek stężenia obu hormonów prowadzi do zahamowania funkcji
endometrium, zmniejsza się przepływ krwi, komórki ulegają nekrozie i
złuszczeniu.
- po menstruacji błona śluzowa macicy posiada jedynie cienką warstwę
nabłonka i komórek zrębu

Samopoczucie
- dolegliwości bólowe (podbrzusze, okolica kości krzyżowej) mdłości,
zmęczenie, obrzęki, tkliwość piersi, drażliwość, trądzik …

Faza folikularna (estrogenowa)

Hormony
- W fazie tej intensywnie uwalniany jest FSH z przysadki, która pobudza
rozwój pęcherzyka Graafa
- Wzrost stężenia FSH i estradiolu umożliwia działanie LH na komórki
pęcherzyka pobudzając go do sekrecji głównie progesteronu.

Co się dzieje w endometrium?

- pod wpływem wzrostu poziomu estrogenów komórki nabłonka zaczynają
się namnażać i obserwuje się przyrost endometrium

Co dzieje się w szyjce macicy?

- rozwijające się komórki gruczołowe syntezują wodnisty śluz szyjkowy

Samopoczucie
- poprawa nastroju i samopoczucia, poprawa wyglądu cery, większa
witalność życiowa, większa ochota na seks (estrogeny)
Mgr Gabriela Maziarz
 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

Owulacja
Co się działo w jajniku? Owulacja to wynik wielu zmian morfologicznych i biochemicznych,
W jajniku doszło do wyboru i dojrzewanie pęcherzyka dominującego zachodzących pod wpływem czynników: neuroendokrynnych,
(pęcherzyka Graffa). hormonalnych i metabolicznych prowadzących do uwolnienia komórki
jajowej z pęcherzyka Graafa.
Hormony Występuje na 13-15 dni przed krwawieniem miesięcznym.
Z chwilą gdy poziom FSH zaczyna wzrastać pęcherzyk znajdujący się w
najbardziej zaawansowanym stadium rozwoju zaczyna dominować nad Hormony:
pozostałymi pęcherzykami które ulegają atrofii, obumarciu, nie uwalniając - wysoki poziom estrogenów przyczynia się do wzrostu stężenia poziomu
znajdującego się wewnątrz nich oocytu. LH, a ten sprawia, że pęka pęcherzyk jajnikowy i następuje moment
Dominujący pęcherzyk wytwarza rosnące ilości estrogenu, które pobudzają uwolnienia komórki jajowej z jajnika.
przysadkę mózgową do wyzwolenia napływu LH, który inicjuje ostateczne
fazy dojrzewania komórki jajowej. Co dzieje się w szyjce macicy?
- komórki gruczołowe syntezują obfity wodnisty śluz szyjkowy
(konsystencja białka jaja kurzego)

Samopoczucie
Ultrasonografia jajnika w fazie
- wzrost temperatury ciała, znaczny wzrost libido, zwiększona wrażliwość
folikularnej cyklu piersi, uczucie kłucia w podbrzuszu, plamienie owulacyjne
miesiączkowego.
Strzałka wskazuje na
dominujący pęcherzyk.

Mgr Gabriela Maziarz

 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

Faza lutealna Zapłodnienie

Co się dzieje w endometrium?
- endometrium osiąga największa grubość. Wszystkie zmiany w
endometrium mają na celu przyjęcie i zagnieżdżenie zygoty.
- Syntezowany jest gęsty, mleczny śluz, który jest bogaty w substancje.
Co dzieje się w szyjce macicy?
- Śluz szyjkowy staje się gęstszy, mniej przejrzysty, mleczny.
Po zajściu owulacji w bańce jajowodu znajdują się owulowane oocyty,
które w tym miejscu mają szansę spotkać się z plemnikami zdolnymi do
zapłodnienia.
Każdy oocyt otoczony jest glikoproteinową osłonką przejrzystą oraz
kilkoma warstwami komórek pęcherzykowych, które podczas owulacji
wraz z oocytem uwolnione zostały z pęcherzyka jajnikowego.
Plemnik, by wniknąć do oocytu, musi pokonać te bariery.

Samopoczucie
- Silne stany emocjonalne, drażliwość, narastające obrzęki, tkliwość piersi,
spadek libido (lub intensywne skoki libido)…

Co się działo w jajniku?

Działanie LH sprawia, że pęknięty pęcherzyk jajnikowy przekształca się w
ciało żółte, które natomiast zaczyna produkować progesteron oraz
estrogeny.
Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, ciałko żółte obumiera, a w związku z tym
spada powoli poziom estrogenu i progesteronu. Daje to sygnał pod
wzgórzu, by rozpocząć wkrótce nowy cykl, czyli pobudzić przysadkę do
produkcji hormonu FSH. komórka jajowa otoczona wieńcem komórek ziarnistych

Po zajściu owulacji w bańce jajowodu znajdują się owulowane oocyty,

USG jajnika przedstawiające
ciałko żółte.
które w tym miejscu mają szansę spotkać się z plemnikami zdolnymi do
zapłodnienia.
Każdy oocytot oczony jest glikoproteinową osłonką przejrzystą oraz
kilkoma warstwami komórek pęcherzykowych, które podczas owulacji
wraz z oocytem uwolnione zostały z pęcherzyka jajnikowego.
Plemnik, by wniknąć do oocytu, musi pokonać te bariery.

U człowieka w ejakulacie jest średnio ok. 200 mln plemników, tymczasem

w miejscu zapłodnienia jest ich zwykle ok. 200.

Mgr Gabriela Maziarz

 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

Ejakulowane plemniki trafiają do dróg rodnych samicy i choć są już wtedy

zdolne do ruchu, to, nie są jeszcze zdolne do zapłodnienia i muszą przedtem
przejść kapacytację (modyfikację błony komórkowej).
Podkreśla się znaczenie ilości i jakości śluzu szyjkowego w tym procesie.
Negatywnie na kapacytację wpływa obecność komórek zapalnych,
przeciwciał przeciwplemnikowych oraz niedostateczna ilość śluzu
szyjkowego.
Moment połączenia jądra komórki jajowej z jądrem męskiej komórki
rozrodczej nazywamy zapłodnieniem. Do zapłodnienia dochodzi w bańce
jajowodu. W momencie zapłodnienia powstaje komórka z jednym jądrem
nazywana zygotą. Rozpoczyna się ciąża, która prawidłowo powinna trwać
280 dni.
Najważniejszym skutkiem zapłodnienia jest przywrócenie diploidalnej
liczby chromosomów pochodzących w połowie od matki i w połowie od
ojca. Zdeterminowana zostaje także płeć potomka, przy czym chromosom
X lub Y pochodzi z plemnika i determinuje odpowiednio płeć żeńską
i męską.

Trzy fazy przenikania plemników do oocytu

W fazie 1. plemniki przeciskają się między komórkami wieńca
promienistego, w fazie 2. jeden lub więcej plemników przenika przez
osłonkę przejrzystą, a w fazie 3. błona komórkowa jednego plemnika ulega
fuzji z błoną komórkową oocytu.

Mgr Gabriela Maziarz

 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

Antykoncepcja to zbiór metod lub środków służących zapobieganiu ciąży.

Czego oczekujemy od idealnej antykoncepcji?
• skuteczności,
• bezpieczeństwa (ochrony przez chorobami
przenoszonymi drogą płciową),
• odwracalności,
• niskiej ceny.

Jak więc określić czy dana metoda antykoncepcji jest skuteczna?

Korzystamy ze wskaźnika
Pearla!

Wskaźnik Pearla został opracowany w 1932 r. przez amerykańskiego

biologa Raymonda Pearla. Służy do określenia skuteczności danej metody
antykoncepcji. Wyrażany jest liczbowo i określa ilość ciąż, do których
doszło podczas stosowania danej metody antykoncepcji na 100 regularnie
współżyjących kobiet w ciągu jednego roku.

Metody antykoncepcji, dla których wskaźnik Pearla jest mniejszy, bądź

równy 2 określane są jako najskuteczniejsze. Do metod o średniej
skuteczności należą te ze wskaźnikiem Pearla od 2 do 5, natomiast
metody, dla których wskaźnik ten jest większy niż 5 uznawane są za
nieskuteczne.

Mgr Gabriela Maziarz

 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE
STOSUNEK PRZERYWANY
Czytamy o nim w Księdze Rodzaju (Genesis 38.9), „Onan, gdy ilekroć
zbliżał się do żony brata swego (wdowy po bracie, którą poślubił pod
nakazem Mojżesza) wypuszczał nasienie na ziemię, aby się dzieci imieniem
jego brata nie rodziły”.
Polegająca na celowym szybkim wycofaniu penisa z pochwy na krótko
przed zbliżającym się wytryskiem nasienia (ejakulacją). W efekcie nasienie
– i zawarte w nim plemniki – nie trafiają do pochwy. Jest to bardzo
niepewny sposób antykoncepcji, gdyż wydzielina wydobywająca się z
prącia jeszcze przed wytryskiem (preejakulat) może zawierać plemniki, a
nadto często nie udaje się partnerowi wycofać penisa przed rozpoczęciem
wytrysku.
WADY - Nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
ZALETA – nie wymaga nakładu finansowego.
MECHANICZNE METODY ANTYKONCEPCJI
PREZERWATYWY MĘSKIE
Najstarsza z metod – znana już w starożytnym Egipcie
WADY: podrażnienie pochwy, uczulenie na lateks
ZALETY: bez następstw zdrowotnych, działają tylko podczas
stosunku, chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową
Nie stosuje się lubrykantów na bazie olejów, które mogą wchodzić w
reakcję z lateksem – lepiej użyć lubrykantu na bazie wody.
Prezerwatywa zmniejsza prawdopodobieństwo zakażenia się chorobami
przenoszonymi drogą płciową (np.: kiłą, rzeżączką, czy zakażeniem się
wirusem: HIV, HBV oraz HCV).
Mgr Gabriela Maziarz
Skuteczność prezerwatyw w zapobieganiu transmisji HIV
potwierdzano wielokrotnie w badaniach prowadzonych wśród
stałych par heteroseksualnych, w których jedno z partnerów było zakażone
HIV, a drugie nie. W parach, które konsekwentnie używały prezerwatyw
przy każdym kontakcie seksualnym, osoba niezakażona HIV pozostawała
niezakażona.
PREZERWATYWA DAMSKA
(femidom)
Można ją zaaplikować do 8 godzin przed planowanym stosunkiem
płciowym, na ogół femidom nawilżony jest lubrykantem zawierającym
środek plemnikobójczy.
przed pierwszym użyciem, warto zrobić test i nauczyć się ją zakładać
1.Umyj ręce.
2. Chwyć za mniejszy pierścień (ten zamknięty) i złóż go na pół lub ułóż go
między palcami w literę „C”, a następnie wsuń prezerwatywę głęboko do
pochwy.
3. Prezerwatywa powinna dochodzić aż do szyjki macicy, a mniejszy
pierścień
powinien ją niejako okalać.
4. Możesz pomóc sobie palcem, wsuwając go przez prezerwatywę do
pochwy i popychając femidom na tyle głęboko, żeby mógł się znaleźć w
odpowiednim miejscu.
5.Większy pierścień powinien pozostawać poza pochwą i wystawać z niej
na mniej więcej 2 cm.
ZALETA: dzięki zewnętrznemu pierścieniowi, femidom lepiej zabezpiecza
srom przed niektórymi wirusami, np. opryszczką narządów płciowych.
BŁONY DOPOCHWOWE, GĄBKI DOPOCHWOWE I KAPTURKI
NASZYJKOWE
Błony dopochwowe stosuje się zwykle wraz ze środkiem plemnikobójczym.
 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

Zadaniem błony jest uniemożliwienie przeniknięcia plemników do kanału • obecny stan zapalny narządów miednicy mniejszej (PID),
szyjki macicy. Zatrzymane w pochwie plemniki po 6–8 godzinach • choroby przenoszone drogą płciową,
obumierają, ze względu na nietolerancję niekorzystnych dla nich • poronienie septyczne w ciągu ostatnich 3 miesięcy,
warunków. • zmiany nowotworowe w obrębie endometrium i szyjki macicy,
Doświadczenie w stosowaniu diafragmy wśród kobiet w Polsce jest na • niewyjaśnione krwawienie z dróg rodnych,
chwilę obecną niewielkie • zaburzenia krzepnięcia (np. choroba von Willebranda),
WADY: wraz z wiekiem, ilością porodów, wahaniem masy ciała kształt • rozpoznana lub podejrzewana alergia na miedź,
szyjki macicy może się zmieniać – konieczność ponownego dopasowania;
• białaczka, przewlekła terapia glikokortykosteroidami lub lekami
uczulenie na lateks/środki plemnikobójcze; niska skuteczność
immunosupresyjnymi.
antykoncepcyjna
ŻELE I PIANKI PLEMNIKOBÓJCZE
Gąbka antykoncepcyjna (inaczej gąbka dopochwowa) to niewielki krążek z
pianki lateksowej nasączonej środkiem plemnikobójczym. W celu
Żele i pianki plemnikobójcze to środki antykoncepcyjne należące do
zapobiegania zajściu w ciążę umieszcza się ją tak, aby zakryć wejście do
spermicydów. Ich działanie polega na unieruchamianiu plemników jeszcze
kanału szyjki macicy. Można ją pozostawić w pochwie przez maksymalnie
zanim dotrą do dróg rodnych kobiety.
24 godziny, co sprzyja spontanicznym zbliżeniom i ich nie zakłóca.
Zarówno żele, jak i pianki plemnikobójcze charakteryzują się dość niską
skutecznością, dlatego poleca się łączyć je prezerwatywą albo innymi
WKŁADKI DOMACICZNE
mechanicznymi metodami antykoncepcji.
Urządzenia w kształcie litery T z plastiku, miedzi lub srebra zakładane do
Spermicydy nie uszkadzają materiału genetycznego plemnika. Dlatego
jamy macicy.
nawet jeśli nasienie przejdzie przez barierę ochronną i dojdzie do
Mechanizm działania: zmiany zapalne i pseudodoczesnowe w błonie
zapłodnienia, płód będzie rozwijać się prawidłowo.
śluzowej trzonu macicy, działanie plemnikobójcze jonów miedzi, zmiana
Środki te aplikuje się w tylne sklepienie pochwy, w okolicę szyjki macicy.
śluzu szyjkowego.
Szacuje się, że pianka działa około jednej godziny od momentu jej aplikacji,
zaś żel do trzech godzin od chwili aplikacji.
ZALETY: działają długoterminowo (3-12,5 lat), płodność wraca
natychmiast po usunięciu wkładki domacicznej
WADY: miesiączki obfitsze i przedłużone, bardziej bolesne, większe NATURALNE METODY ANTYKONCEPCJI
ryzyko zakażeń narządu rodnego, ryzyko przemieszczenia wkładki lub
perforacji macicy Komu zalecane są naturalne metody antykoncepcyjne?
1. Kobietom ze względów światopoglądowych (np. kobiety głęboko
Przeciwwskazania i środki ostrożności (dotyczące wszystkich wkładek wierzące)
domacicznych) 2. Kobietom, które zaakceptują ciążę, jeśli do niej dojdzie.
• ciąża,
• macica hipoplastyczna (na przykład wskutek użycia środków
antykoncepcyjnych podawanych drogą iniekcji), 1.Metoda rytmu płciowego- wstrzemięźliwość płciowa (okresowa
• nieprawidłowości w budowie macicy (np. wady macicy), powściągliwość seksualna)
Mgr Gabriela Maziarz
 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

2.Metoda Billingsów Metoda termiczna

3.Metoda termiczna
4.Metoda objawowo-termiczna • Opiera się na zasadzie, że przy wzroście temperatury o 0,4 ̊C
trwającym 3-4 dni nie może dojść do zapłodnienia
WADA: Żadna z metod naturalnej antykoncepcji nie chroni przed • W II fazie cyklu progesteron produkowany przez ciałko żółte
chorobami przenoszonymi drogą powoduje wzrost podstawowej temperatury ciała
płciową! • Warunkiem powodzenia jest regularny cykl miesiączkowy,
determinacja i konsekwencja w porannych pomiarach temperatury
Metoda rytmu płciowego- wstrzemięźliwość ciała (pomiar temperatury tym samym termometrem, o stałej porze,
płciowa (okresowa powściągliwość seksualna) po 6-8 godzinach snu – usta, pochwa, odbyt)

• Zakłada możliwość współżycia tylko w niepłodne dni w regularnym

28-dniowym cyklu
• Wskaźnik niepowodzeń 14-35 na 100 kobiet stosujących tę metodę
antykoncepcji przez rok
• Metoda 2-3-krotnie mniej skuteczna niż inne metody antykoncepcji

Co musimy wziąć pod uwagę wyznaczając dni płodne?

- Kiedy będzie pierwszy dzień prawdopodobnej owulacji
- Kiedy będzie ostatni dzień prawdopodobnej owulacji
- Przeżywalność plemników w drogach rodnych (2-3 dni)
Metoda objawowo - termiczna
- Zdolność komórki jajowej do zapłodnienia (24 godziny) Łączy metodę Billingsów z metodą termiczną
-
Możliwy okres płodny 10-17 dzień cyklu! Zalety: całkowicie obojętna dla zdrowia, dopuszczona i akceptowana przez
Kościół Katolicki
Metoda Billingsów
Wady:
• Polega na wyznaczaniu dni płodnych i niepłodnych na • konieczność powstrzymywania się od współżycia,
podstawie obserwacji śluzu szyjkowego • wymaga dużej samodyscypliny, sumienności i dokładności
• Śluz płodny (estrogenny) - śliski, gładki, jasny, przezroczysty, w wykonywaniu pomiarów,
szklisty i rozciągliwy (nie urywa się podczas rozciągania w • duża podatność na błąd spowodowany zafałszowaniem wyników na
palcach), podobny do białka jajka kurzego skutek chorób zakaźnych i infekcji przebiegających
• Śluz niepłodny (gestagenny)- lepki, gęsty, skąpy. z podwyższeniem temperatury ciała, możliwość wystąpienia
kłopotów z interpretacją wykresu, w 10-20% cykli nie obserwuje
Mgr Gabriela Maziarz
 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

się dwufazowego przebiegu wykresu temperatury co świadczy o

braku owulacji (cykl bezowulacyjny), a może być mylące w ocenie
i interpretacji. HORMONALNE METODY ANTYKONCEPCJI

Do hormonalnych metod antykoncepcji zaliczmy:

1. Produkty dwuskładnikowe,
2. Produkty progestagenowe

Jak działa antykoncepcja dwuskładnikowa?

Zawarte w tabletce hormony nie dopuszczają do uwalniania komórek

jajowych z jajników (zapobiegają owulacji). Utrudniają także plemnikom
docieranie w pobliże komórki jajowej zmieniając parametry śluzu,
a także zapobiegają zagnieżdżeniu się komórki jajowej w tkance
wyściełającej wnętrze macicy (zmieniają parametry gruczołów śluzówki
szyjki macicy). Dzięki zawartości syntetycznego estrogenu parametry te
dodatkowo hamują dojrzewanie komórek jajowych.

GESTAGENY I ESTROGENY
GESTAGEN – działa suspresyjnie na LH, zwiększa gęstość śluzu
szyjowego
ESTROGEN – działa supresyjnie na FSH, hamuje selekcję i wzrost
pęcherzyka dominującego

Antykoncepcja zawierająca estrogeny i gestageny

to dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne, plastry i ringi.

TABLETKI
Standardowe opakowanie zawiera 21 tabletek, które możemy podzielić na:
MONOFAZOWE –jednakowa dawka estrogenu i gestagenu,
DWUFAZOWE – zamienna dawka estrogenów i gestagenów w dwóch
częściach, TRÓJFAZOWE - zamienna dawka estrogenów i gestagenów w
trzech częściach.
Mgr Gabriela Maziarz
 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE
Tabletki dwu i trójfazowe do pewnego stopnia naśladują naturalny cykl
miesiączkowy z przewagą gestagenów w II fazie. Przyjmowanie
rozpoczyna się w 1 dniu krwawienia i po 21 dniach następuje 7 dni
przerwy, podczas którego występuje tzw. Krwawienie z odstawienia.
Dla uproszczenia stosowania obecnie można dostać preparaty z 4 lub 7
dniami placebo. Należy stosować regularnie,
PLASTRY – znane już od 2002 roku. Stosuje się w postaci 3 plastrów
przyklejanych raz na tydzień w dowolne miejsce oprócz piersi! Po 3
tygodniach stosowanie następuje tydzień przerwy.
RING HORMONALNY – zakłada się do pochwy raz w miesiącu na 3
tygodnie. Następnie następuje tydzień przerwy.
Antykoncepcja zawierająca wyłącznie gestageny to mini pill, iniekcje i
implanty.
MINI PILL – dostarcza ciągłą niezmienną dawkę gestagenu do organizmu.
Podczas stosowanie mini pill nie występują krwawienia mieisiączne.
Antykoncepcję hormonalną jednoskładnikową przyjmuje się codziennie,
przez cały cykl. Nowe opakowanie otwieramy od razu po tym, jak skończy
się poprzednie.
Zaleta – można przyjmować podczas karmienia piersią, po zakończeniu
połogu (6 tyg. po porodzie).
IMPLANT – wszczepia się pod skórę wewnętrznej części ramienia
ok 10 cm od łokcia. Zakładany jest na 3 lata.
INIEKCJE – wykonywane raz na 12 tygodni. Działanie analogiczne do
minipill.
Mgr Gabriela Maziarz
Tabletki antykoncepcyjne są jedną z dwóch najpopularniejszych metod
zapobiegania nieplanowanej ciąży w Polsce – szacuje się, że używa ich
16% Polek (chociaż około 50% nie stosuje żadnej).
Zalety: mają wysoką skuteczność (nawet 99%), są ogólnie dostępne,
a często także stosowane w celu leczeniu innych schorzeń – trądziku,
dolegliwości bólowych związanych z miesiączką, nasilonych lub
nieregularnych krwawień macicznych, zespołu napięcia
przedmiesiączkowego, zespołu wielotorbielowatych jajników
i endometriozy.
Antykoncepcja zawierająca wyłącznie gestageny to też tabletka po
stosunku.
• Escapelle zawiera lewonorgestrel, czyli syntetyczny odpowiednik
progesteronu. Bierze się ją maksymalnie 72 godziny po ryzykownej
sytuacji.
• EllaOne składa się z octanu uliprystalu, który wpływa na
reagowanie na progesteron. Jest droższa, za to ma dłuższy czas
zastosowania. Bierzemy ją najpóźniej 120 godzin po sytuacji, która
mogłaby się skończyć ciążą.
Tabletki „dzień po” NIE DZIAŁAJĄ WCZESNOPORONNIE!
• tabletka zawierająca lewonorgestrel w dawce 1,5 mg - po jej
zastosowaniu dochodzi do zmian w endometrium, zagęszczenia
śluzu szyjkowego, a tym samym utrudnionej migracji plemników w
drogach rodnych kobiety; co więcej tabletka "dzień po" zawierająca
lewonorgestrel generuje zmiany w błonie śluzowej macicy, co
uniemożliwia zagnieżdżenie się w niej potencjalnie zapłodnionej
komórki jajowej, natomiast w okresie przedowulacyjnym hamuje
owulację - uwalnianie komórki jajowej jest wtedy zablokowane;
 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

• tabletka zawierająca octan uliprystalu w dawce 30 mg - powoduje

opóźnienie owulacji lub jej zahamowanie, co polega za zatrzymaniu
uwalniania komórki jajowej, a dodatkowo na skutek zagęszczenia
śluzu przemieszczanie się w drogach rodnych kobiety jest znacznie
utrudnione dla plemników.
KIEDY WARTO ZASTOSOWAĆ ANTYKONCEPCJĘ
AWARYJNĄ?
✓ gdy nie zastosowano żadnej metody antykoncepcji ( a nie planujemy
ciąży)
✓ doszło do zgwałcenia bez zabezpieczenia,
✓ prezerwatywa pękła lub zsunęła się z członka w trakcie
✓ stosunku,
✓ doszło do wytrysku w pochwie bez prezerwatywy,
✓ świeża sperma dostała się w okolice wejścia do pochwy,
✓ stale stosowana antykoncepcja została przyjęta niezgodnie z
zaleceniami.
Ciąża składa się z 3 trymestrów.
Trwa 280 dni/ 9 miesięcy
Każdy trymestr składa się z określonej liczby tygodni:
• pierwszy trymestr: 1 - 13 tydzień,
• drugi trymestr: 14 - 27 tydzień,
• trzeci trymestr: 28 - 40/42 tydzień.
Wyróżniamy 3 etapy w rozwoju prenatalnym organizmu ludzkiego:
1/Przedzarodkowy 2/Zarodkowy 3/Płodowy
1/Etap przedzarodkowy – 1 tydzień życia wewnątrzmacicznego
Diploidalna zygota przemieszcza się z jajowodu do jamy macicy. Ulega w
tym czasie wielokrotnym podziałom mitotycznym w procesie
bruzdkowania. Totipotencjalne komórki macierzyste powstałe w tym czasie
nazywamy blastomerami.

Diploidalna zygota

43–45 godzin od zapłodnienia zarodek po kolejnych podziałach ma już

cztery komórki potomne,

Mgr Gabriela Maziarz

 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE
67–69 godzin po zapłodnieniu zarodek powinien mieć osiem komórek
potomnych.
W 3-4 dniu rozwoju składająca się z 12-16 blastomerów morula dociera do
jamy macicy. Blastomery formują kształt blastocysty
z wypełnioną płynem jamą. Skupienie blastomerów na jednym biegunie
formuje embrioblast (węzeł zarodkowy, z którego powstaną tkanki
zarodka);
z blastomerów leżących obwodowo powstaje trofoblast (struktura dająca
początek łożysku).
Mgr Gabriela Maziarz
Miedzy 6-7 dniem od zapłodnienia, po zaniku osłonki przejrzystej dochodzi
do zagnieżdżenia (implantacji) jaja płodowego w jamie macicy.
Blastocysta wnika w ścianę trzonu macicy, najczęściej w jego górną,
przednią lub tylną ścianę.
2/ Etap zarodkowy - rozpoczyna się od 2 tygodnia i trwa do końca 8
tygodnia życia wewnątrzmacicznego.
Jest on nazywany etapem organogenezy, gdyż właśnie w tym czasie
komórki różnicują się w tkanki i dokonuje się rozwój większości narządów.
Etap ten charakteryzuje się szybkim wzrostem zarodka.
 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

Po 3 miesiącu ciąży płód mierzy 9 cm i waży ok. 30 - 40g.

Po 1 miesiącu ciąży zarodek mierzy 4-6 mm.

Po 4 miesiącu ciąży płód mierzy 12-14 cm i waży ok. 100 – 150g.

Po 2 miesiącu ciąży zarodek mierzy 3,5 cm i waży ok. 9 – 10g.

Po 5 miesiącu ciąży płód mierzy 25 cm i waży ok. 400g.

Mgr Gabriela Maziarz

 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

Po 6 miesiącu ciąży płód mierzy 25-30cm i waży ok. 700-800g. Po 8 miesiącu ciąży płód mierzy ok 48 cm i waży ok. 2,5kg.

Po 7 miesiącu ciąży płód mierzy 30-35cm i waży ok. 900-1350g

Mgr Gabriela Maziarz

 POŁOŻNICTWO, GINEKOLOGIA I PIELĘGNIARSTWO POŁOŻNICZO GINEKOLOGICZNE

Czynnik teratogenny – czynnik pochodzący ze środowiska zewnętrznego,

działający na organizm w okresie jego rozwoju wewnątrzmacicznego,
wywołujący u niego wady wrodzone.
Wyróżnia się wśród nich czynniki:
Biologiczne (infekcje wirusowe i bakteryjne),
Fizyczne (promieniowanie jonizujące),
Chemiczne:
◦ niektóre leki (np. talidomid, niektóre cytostatyki – np. metotreksat),
◦ niektóre witaminy w dużych dawkach, np. witamina A (Izotec!).
Czynniki teratogenne w I trymestrze są odpowiedzialne
za rozległe wady wrodzone płodu. W większości przypadków
doprowadzają do poronień.

https://www.instagram.com/p/C0fE-X0yOZ2/

Mgr Gabriela Maziarz