მდიდრები მდიდრდებიან და ღარიბები ღარიბდებიან.

როგორაა
შესაძლებელი ამ მანკიერი წრის გარღვევა?

„მდიდრები უფრო მდიდრდებიან და ღარიბები ღარიბდებიან“ არის

აფორიზმი, რომელიც მიეწერება პერსი ბიშე შელის.
რატომ მდიდრდებიან მდიდრები და ღარიბები ღარიბდებიან
მნიშვნელოვანია დამოკიდებულება.
დამოკიდებულება არის ძირითადი ძალა, რომელიც განასხვავებს
მდიდრებს ღარიბებისგან, როდესაც საქმე სიმდიდრის დაგროვებას ეხება.
მოკლევადიანი კმაყოფილების ნაცვლად გრძელვადიანი აზროვნებიდან, მდიდრები
აჩვენებენ აზროვნებას, რომელიც მათ ფინანსურ წარმატებას ანიჭებს. ისინი ფლობენ
თავიანთ გარემოებებს, პრიორიტეტს ანიჭებენ აქტივებს, ვიდრე ვალდებულებებს,
ეძებენ ღირებულებას ფასზე და პროაქტიულად ეძებენ გადაწყვეტილებებს
ცხოვრების გარდაუვალი საკითხებისთვის.
მიუხედავად იმისა, რომ მნიშვნელოვანია იმის აღიარება, რომ გარე
ფაქტორები თამაშობენ როლს სიმდიდრის განსხვავებულობაში, დამოკიდებულების
ძალა არ უნდა იყოს შეფასებული. ყველაფერი სწორი დამოკიდებულებით იწყება!
ღარიბი ხალხი ადანაშაულებს გარემოებებს, მდიდარი ადამიანები
ქმნიან გარემოებებს. ჩვენი დამოკიდებულება აყალიბებს იმას, თუ როგორ
ვპასუხობთ გამოწვევებზე და წარუმატებლობაზე. ნებისმიერი მიზეზის გამო, როგორც
ჩანს, დღესდღეობით "პროფესიონალი მსხვერპლის" ნაკლებობა არ არის. ჩვენ
ყველანი ვიცნობთ მათ ან შევხვედრილვართ მათ: ისეთი ადამიანი, რომელიც
გამუდმებით ადანაშაულებს სხვას ან უფრო ფართო საზოგადოებას მათ ბრძოლაში,
ივიწყებს მათ როლს საკუთარი ცხოვრების წარმართვაში! ამ ტიპის ადამიანს
შეიძლება მუდმივად განაწყენდეს რაღაცაზე ან ვინმეზე, და მოკლებული იყოს
წარმატებისთვის საჭირო მიდგომა და, შესაბამისად, არ აქვს დამოკიდებულება იყოს
მდიდარი.
ღარიბი ადამიანები ხშირად აკავშირებენ თავიანთ ფინანსურ
მდგომარეობას გარე გარემოებებთან, როგორიცაა აღქმული ან რეალური
სოციალური ბარიერები ან უფრო ფართო ეკონომიკური პირობები. მეორეს მხრივ,
მდიდრები ითვისებენ პროაქტიულ აზროვნებას, ითვისებენ თავიანთ ფინანსურ ბედს.
ისინი იდენტიფიცირებენ შესაძლებლობებს, გადალახავენ დაბრკოლებებს და
დაჟინებით იბრძვიან წარმატებისკენ. პოზიტიური და გადაწყვეტაზე ორიენტირებული
დამოკიდებულების შენარჩუნებით, მდიდრები უფრო მეტად ქმნიან ხელსაყრელ
გარემოებებს და გამოიყენებენ შესაძლებლობებს.

1
 ამის საილუსტრაციოდ, განვიხილოთ მსოფლიოს უმდიდრესი ადამიანის,
ელონ მასკის ისტორია. მას ჰქონდა ცხოვრებისეული გამოწვევებისა და
წარუმატებლობის ფართო სპექტრი, არ შემოიფარგლება მხოლოდ:
• დაიბადა და გაიზარდა ყველაზე ღარიბ კონტინენტზე
• უბედური და მოძალადე ბავშვობა აპარტეიდის სამხრეთ აფრიკაში
• ემიგრაცია სხვა ქვეყანაში
• გაათავისუფლეს მისი პირველი კომპანიის, Zip2-ის აღმასრულებელი
დირექტორის თანამდებობიდან
• კინაღამ გარდაიცვალა მალარიისგან
• Paypal, მისი ერთ-ერთი პირველი ბიზნესი, დასახელდა "წლის ყველაზე ცუდ
ბიზნეს კონცეფციად".
• განქორწინება, დეპრესია
იმის ნაცვლად, რომ ეფიქრა თავის ნაკლოვანებებზე ან საკითხებზე,
მასკმა თავისი ენერგია გადაიტანა გადაწყვეტილებების პოვნაში და საკუთარი
გარემოებების შექმნაზე. მისმა მონდომებამ და გამძლეობამ აიძულა იგი რამდენიმე
ინდუსტრიის მწვერვალზე, სადაც აჩვენა აქტიური აზროვნების ძალა.
ღარიბ ადამიანებს სურთ ყველაფერი ყველაზე იაფად, მდიდრებს კი
სურთ საუკეთესო ღირებულება. დამოკიდებულება გავლენას ახდენს იმაზე, თუ
როგორ ვიღებთ გადაწყვეტილებებს შესყიდვის შესახებ. მაშინ როცა ღარიბები
ხშირად პრიორიტეტს ანიჭებენ ყველაზე იაფი ვარიანტის პოვნას, მდიდრები
განიხილავენ საერთო ღირებულების წინადადებას. მათ ესმით, რომ ხარისხის
პროდუქცია და მომსახურება შეიძლება იყოს უფრო მაღალი საწყისი ფასი, მაგრამ
შეიძლება იყოს უფრო ჭკვიანი არჩევანი გრძელვადიან პერსპექტივაში. ხარისხის
ფასზე დაფასებით, მდიდრები მაქსიმალურად ზრდიან ნებისმიერი შესყიდვის
ღირებულებას, რაც უზრუნველყოფს გრძელვადიან ფინანსურ სტაბილურობას და
ზრდას.
მდიდრებს ესმით ცოდნისა და გამოცდილების შეძენის მნიშვნელობა
წარმატების მისაღწევად. მდიდრები პრიორიტეტს ანიჭებენ პიროვნულ ზრდას და
უწყვეტ სწავლას, იმის აღიარებით, რომ განათლება არის ძლიერი ინსტრუმენტი მათი
ჰორიზონტის გაფართოებისა და ახალი შესაძლებლობების გასახსნელად. ისინი მზად
არიან განახორციელონ ინვესტიცია ხარისხიან განათლებაში, იქნება ეს
უნივერსიტეტების, სპეციალიზებული სასწავლო პროგრამების, მიკროკურსების, თუ
პირადი მწვრთნელების და მენტორების დაქირავება.
ღარიბი ხალხი ფიქრობს "მე არ შემიძლია ამის საშუალება არ მაქვს",
მდიდარი ხალხი ფიქრობს "როგორ შემიძლია ამის გაკეთება?"
ღარიბი ადამიანები ხშირად თვლიან ფინანსურ შეზღუდვებს, როგორც
გადაულახავ ბარიერებს და ფიქრობენ: „მე არ მაქვს ამის საშუალება“. ამის
საპირისპიროდ, მდიდრები იღებენ ზრდის აზროვნებას და ეკითხებიან საკუთარ თავს :
"როგორ შემიძლია ამის გაკეთება?" მდიდრები იკვლევენ კრეატიულ

2
გადაწყვეტილებებს, ეძებენ შესაძლებლობებს შემოსავლის გაზრდის მიზნით და
გამოიყენებენ თავიანთ რესურსებს მიზნების მისაღწევად. ეს პროაქტიული აზროვნება
მათ საშუალებას აძლევს გადალახონ შეზღუდვები და გამოიყენონ მომგებიანი
შესაძლებლობები.
ღარიბი ხალხი ფიქრობს პრობლემებზე, მდიდარი ადამიანები
ფიქრობენ გადაწყვეტილებებზე. მდიდრებისა და ღარიბების აზროვნება ხშირად
შეიძლება გამოირჩეოდეს პრობლემებისადმი მიდგომით. მიუხედავად იმისა, რომ
ღარიბები, როგორც წესი, ფოკუსირებულნი არიან პრობლემებზე, მდიდრებს აქვთ
ბუნებრივი მიდრეკილება გადაწყვეტილების ძიებისკენ.
როდესაც აწყდება ცხოვრების მზარდი ღირებულება და გრძნობს, რომ
მათი შემოსავალი არასაკმარისია, ღარიბმა შეიძლება გამოხატოს იმედგაცრუება და
დაადანაშაულოს გარემოებები. მეორეს მხრივ, მდიდარი ადამიანის აზროვნება
მიმართულია გამოწვევის დაძლევის გზების პოვნაზე. ისინი საკუთარ თავს უსვამენ
პროაქტიულ კითხვებს, როგორიცაა: "როგორ შემიძლია მეტის გამომუშავება?" რაც
მათ მიიყვანს სხვადასხვა გზების შესწავლაში, როგორიცაა პრემიის ან დაწინაურების
მოძიება მათ ამჟამინდელ სამსახურში, გვერდითი აურზაურის დაწყება, ახალი
უნარების შეძენა სამუშაო ბაზარზე მათი ღირებულების გაზრდის მიზნით, ან თუნდაც
უკეთესი შესაძლებლობების მქონე სხვა ქვეყანაში გადასვლის განხილვა. მდიდრებს
ესმით, რომ პრობლემაზე ფიქრი მათ გამოსავალთან არ მიიყვანს, ამიტომ ისინი
თავიანთ ენერგიას ამახვილებენ მოქმედებაზე და ფინანსური მდგომარეობის
გაუმჯობესების შესაძლებლობებზე. ეს წინდახედული დამოკიდებულება აძლევს მათ
უფლებას იპოვონ ინოვაციური გადაწყვეტილებები, მოერგონ ცვალებად
გარემოებებს და საბოლოოდ გაზარდონ თავიანთი სიმდიდრე.
სიღარიბის მრავალი რთული თეორია არსებობს, მაგრამ ამ დისკუსიის
მიზანია იმის ილუსტრირება, თუ როგორ გამოიყენება თეორია სოციალური
დებულებების ანალიზში. იმის ნაცვლად, რომ წარმოვადგინოთ ამ თეორიების
დეტალები, განვიხილავთ სამ დამოუკიდებელ ცვლადს, რომლის გარშემოც ბევრია
ორგანიზებული: რესურსების დეფიციტი, ინდივიდუალური დეფიციტი და
ინსტიტუციური დეფიციტი.
რესურსების დეფიციტის თვალსაზრისით, საბაზისო მატერიალური
რესურსების ნაკლებობა, როგორიცაა ჯანდაცვა, საცხოვრებელი და შემოსავალი,
სიღარიბის უპირველესი მახასიათებელია და მისი განვითარებისა და მუდმივობის
ხელშემწყობი ძირითადი ფაქტორი. მარტივად რომ ვთქვათ, ეს არის ფორმალური
გამოხატულება. ჩვეულებრივი ვარაუდის შესახებ, რომ „იმისათვის, რომ მიიღოთ, ჯერ
უნდა გქონდეთ“.
ინდივიდუალური დეფიციტის თეორია, მისი ყველაზე პრიმიტიული
ფორმით, ასახავს სოციალურ დარვინისტურ შეხედულებას, რომ სიღარიბე
გამოწვეულია პიროვნული დეფექტებით: ზოგი უბრალოდ ნაკლებად ვარგისია და
ნაკლებად ადაპტირებადია, ვიდრე სხვები.
ალტერნატიულად, სიღარიბე შეიძლება აიხსნას ინსტიტუციური
დეფიციტით. აქ ძირითადი დაშვებაა, რომ სოციალური უზრუნველყოფის ინსტიტუტები

3
არა მხოლოდ ვერ ფუნქციონირებენ გამართულად, არამედ მოქმედებენ სიღარიბის
შესანარჩუნებლად.
სიცოცხლის მანძილზე სიღარიბე აღნიშნავს იმ გზებს, რომლითაც
ღარიბი ბავშვი ან ახალგაზრდა შეიძლება გადაიზარდოს ღარიბ - ან კიდევ უფრო
ღარიბ ზრდასრულად. თაობათაშორისი სიღარიბე ეხება გზებს, რომლითაც ღარიბ
მშობელს შეუძლია სიღარიბის პირობები „გადასცეს“ შვილებზე. ჩართული პროცესები
ხშირად იმდენად მჭიდროდაა დაკავშირებული, რომ განსხვავება შეიძლება რთული
იყოს. მაგალითად, მშობლის უუნარობა მიაწოდოს ბავშვს საკმარისი განათლება,
შეიძლება ეწოდოს თაობათაშორის სიღარიბეს, ხოლო გაუნათლებელი ბავშვი,
რომელიც იზრდება უმუშევარ ზრდასრულ ადამიანად, შეიძლება მივაწოდოთ
სიცოცხლის სიღარიბე.
ჩვეულებრივ ვარაუდობენ, რომ სიღარიბის ამ სამ განზომილებას შორის
მნიშვნელოვანი გადახურვაა. სინამდვილეში, მიუხედავად იმისა, რომ ცხადია, რომ
ისინი, ვინც მძიმე და/ან მუდმივად ღარიბია, შესაძლოა იყოს ღარიბი მრავალი
განზომილებით, ანალიზი ვარაუდობს, რომ კავშირი სიმძიმესა და ქრონიკულობას
შორის უფრო რთული და მხოლოდ ნაწილობრივ გასაგებია, როგორც ქვეყნის, ისე
ოჯახის დონეზე.
სიღარიბე ერთ-ერთი მწვავე სოციალური პრობლემაა. სიღარიბე არის
მასტიგმატიზებელი სოციალური სტატუსი, რომელიც ხშირად იწვევს: სოციალური
კონტაქტების შემცირებას, სოციალურ იზოლაციასა და საზოგადოებისგან გარიყვას.
სიღარიბე უნდა განვიხილოთ როგორც პროცესი, რომელიც მჭიდროდაა
დაკავშირებული უთანასწორობასთან, დაუცველობასთან, მოწყვლადობასთან,
დისკრიმინაციასა და საზოგადოებიდან გარიყვასთან.
კვლევები ცხადყოფს, რომ სიღარიბე უარყოფით გავლენას ახდენს
ბავშვის განვითარებაზე. მრვალმხრივი ნეგატიური ზეგავლენა: მატერიაულური და
სოციალური დეპრივაცია, ღარიბად თვითაღქმასთან დაკავშირებული შიშის,
სისუსტის, შფოთვისა და სირცხვილის განცდები და სხვა მასტიგმატიზებელი
გამოცდილებები. ბავშვების უმრავლესობა სიღარიბესთან გამკლავების სხვადასხვა
სტრატეგიას იყენებს, როგორებიცაა, მაგალითად, ფინანსების დაზოგვა ტანსაცმელზე
და მათ საჭიროებებზე, ოჯახისათვის ფინანსური დახმარების მიზნით სამუშაოს ადრე
დაწყება ან მშობლებთან ერთად სამუშაოს გაზიარება.
სიღარიბე უარყოფით გავლენას ახდენს ბავშვის კოგნიტურ, ემოციურ თუ
სოციალურ განვითარებასა და ზოგადად, მათს კეთილდღეობაზე. არსებობს
მონაცემები, რომ უკვე 3 წლის ასაკში, ღარიბი ოჯახის ბავშვები მთელი წლით
ჩამორჩებიან თანატოლებს კოგნიტური და სოციალური განვითარებისა და
სკოლისათვის მზაობის მაჩვენებლით
ამარტეა სენის განსაზღვრებას, რომლის მიხედვით, სიღარიბე
შესაძლებლობების დეპრივაციას ნიშნავს. ამ მიდგომის მიხედვით, სიღარიბისას
ადამიანი განიცდის იმ „შესაძლებლობების“ სიმწირეს, რაც მისი განვითარებისათვის,
დამოუკიდებელ ინდივიდად ფორმირებისათვისაა აუცილებელი. ბროფენბრენერის

4
ეკოლოგიური სისტემების ანალიზის თეორია ხშირად გამოიყენება ბავშვების
განვითარებაზე მატერიალური დეპრივაციის ნეგატიური ეფექტების შესასწავლად .
სიღარიბის შემთხვევაში, ბავშვების ფუნქციონირებაზე გავლენას ახდენს
ისეთ მიკრო სისტემების პროცესები, როგორებიცაა ოჯახი, სკოლა თუ თანატოლების
ჯგუფი. ეკონომიკურ სიდუხჭირესთან დაკავშირებული მშობლების სტრესი, ოჯახში
არსებული დაძაბულობა და კონფლიქტები ნეგატიურ გავლენას ახდენს ბავშვის
განვითარებაზე. სიღარიბეში მცხოვრები ბავშვები გაცილებით უფრო ხშირად
განიცდიან თანატოლების მხრიდან უარყოფასა და ნაკლებ აღიარებას. ტანისამოსის
უქონლობის თუ უსახსრობის გამო ისინი აღიქმებიან როგორც „განსხვავებულნი“, რაც
მათ სტიგმატიზაციასა და იზოლაციას იწვევს. თანატოლებთან ურთიერთობების
პრობლემები, წიგნებისა და სხვა სასკოლო ნივთების უქონლობასთან ერთად,
სასკოლო გარემოში ადაპტაციისა და სწავლის სირთულეებთანაც შეიძლება იყოს
დაკავშირებული.
სიღარიბე ხშირად თვალით ხილული და ადვილად ამოცნობადია
არასათანადო ტანისამოსისა თუ სხვა მატერიალური რესურსების სიმწირის გამო.
ამ ფაქტორებმა შეიძლება ხელი შეუწყონ ღარიბ ადამიანებთან
დაკავშირებული სტიგმის ჩამოყალიბებას. სტიგმას მნიშვნელოვანი ნეგატიური
სოციალური და ფსიქოლოგიური გავლენა აქვს ადამიანებზე; მისი ეფექტები
განსაკუთრებით საგულისხმოა ბავშვებზე, რადგან, მათ მიერ სტიგმის გაცნობიერებამ
და გაშინაგნებამ საზიანო გავლენა შეიძლება მოახდინოს მათი მე-კონცეფციისა და
თვითშეფასების ფორმირებაზე.
საქართველოში, ბოლო 5-6 წლის მანძილზე, შეიმჩნევა მოსახლეობის
სიღარიბის მაჩვენებლების გაუმჯობესების ტენდენცია. თუმცა, უფრო სიღრმისეული
კვლევა გვიჩვენებს, რომ პროგრესი თანაბარი არ ყოფილა და ნაკლებად აისახება
ბავშვებზე. ყოველი მეექვსე ბავშვი ისეთ შინამეურნეობაში ცხოვრობს, სადაც
მინიმალური საჭიროებები დაუკმაყოფილებელია (UNICEF, 2015
კვლევამ აჩვენა, რომ სიღარიბე ბავშვების იდენტობის ნაწილია, რასაც
ერთმნიშვნელოვნად უარყოფითად აფასებენ. ინტერვიუს პროცესში ბავშვები ხშირად
ხმარობდნენ ფრაზებს, როგორებიცაა “ჩვენ ღარიბები ვართ/მე ღარიბი ვარ” (100 %),
“ჩვენ არაფერი გვაქვს” (95%). ბავშვების ნარატივში ფიგურირებს დაყოფა “ჩვენ”,
რაშიც იგულისხმება ღარიბები, და „ისინი”, ანუ არაღარიბები. ბავშვები საკუთარი
თანატოლების დახასიათებისას, რომლებიც ასევე სიღარიბეში ცხოვრობენ, შემდეგ
ტერმინებს იყენებენ: ღარიბი, გაჭირვებული, მორცხვი, უქონელი, წარუმატებელი.
ხოლო ბავშვები საკუთარი თანატოლების დახასიათებისას, რომლებიც სიღარიბეში
არ ცხოვრობენ, შემდეგ ტერმინებს იყენებენ: მდიდარი, ბედნიერი, ლამაზი,
პოპულარული, კარგი.
ბავშვები საზოგადოებას ყოფენ კატეგორიებად და საკუთარ თავს
ცალსახად ღარიბთა კატეგორიაში აქცევენ. ჯგუფთაშორისი შედარებების
შედეგადად, კი, ღარიბთაგან განსხვავებით, სხვა ჯგუფის წარმომადგენლებს უფრო
პოზიტიურ მახასიათებლებს მიაწერენ. ეს ტენდეცია იმაზე მეტყველებს, რომ
სიღარიბეში მცხოვრები ბავშვების სოციალური იდენტობა ნეგატიურია.

5
 სიღარიბესთან დაკავშირებული სტიგმის აღქმა. ინტერვიუებში
გამოვლინდა სიღარიბეში მცხოვრები ბავშვების აღქმები იმასთან დაკავშირებით , თუ
როგორ ეპყრობიან მათ საზოგადოების სხვა წევრები. მათ ნარატივში იკვეთება
აღქმული სტიგმის, დისკრიმინაციის შემთხვევები.
აშკარად ჩანს სიღარიბის უარყოფითი ფსიქოლოგიური შედეგი
ბავშვების ცხოვრებაზე - შიშის და უსუსურობის განცდა, შფოთვა, სირცხვილი. მათ
დაბალი თვითშეფასება აქვთ და ეშინიათ დაცინვის/ბულინგის, გარიყვის. ბავშვები
გამოხატავენ შიშს და წუხილს ფულის ნაკლებობაზე, სირცხვილს და შფოთვას
მატერიალური ნივთების არ ქონის გამო (“მრცხვენია” (95%), “მეშინია დაცინვის”
(95%), “მეშინია, არაფერი რომ არ გვქონდეს” (93%), “არ გვაქვს” (98%).
სოციალური დეპრივაცია. კვლევა აჩვენებს, რომ ბავშვებს ფართო
სამეგობრო წრე არ ჰყავთ; ნაკლებად ატარებენ თავისუფალ დროს მეგობრებთან ან
კლასელებთან ერთად, ნაკლებად დადიან დაბადების დღეებზე, ექსკურსიაზე, ბანაკში
თუ სპორტულ სექციებზე. არც ერთ მათგანს არ გადაუხდია დაბადების დღე
მეგობრების წრეში;
ბავშვები ერთმნიშვნელოვნად განსაზღვრავენ თავიანთ თავს ღარიბად,
რასაც მთელ რიგ ნეგატიურ მახასიათებლებს უკავშირებენ. როგორც ლიტერი
მიუთითებს, ადამიანების „ღარიბად” წოდებას მნიშვნელოვანი სიმბოლური,
კულტურული, ფსიქოლოგიური გავლენა აქვს ადამიანების ცხოვრებაზე. ეს საზიანო
ზეგავლენას შეიძლება ახდენდეს ბავშვების ცხოვრებაზე, მაღალი
სოციოეკონომიკური სტატუსის ჯგუფებთან ურთიერთობაზე და სიღარიბის თაობიდან
თაობაზე გადასვლის მიზეზი გახდეს.
სიღარიბის თაობათაშორისი გადაცემა. სიღარიბის თაობათაშორისი
გადაცემა (IGT) შეიძლება შეფასდეს, როგორც აქტივებისა და რესურსების
დეფიციტის კერძო და საჯარო გადაცემა ერთი თაობიდან მეორეზე. თაობათაშორისი
ტრანსფერები არის ფიზიკური და ფინანსური აქტივებისა და რესურსების, მიწის,
პირუტყვის და დანაზოგების ჩათვლით, გადაცემა ერთი თაობიდან მეორეზე. კვლევა
დიდწილად ფოკუსირებულია მშობლიდან შვილზე გადაცემაზე და იმაზე, თუ როგორ
შეუძლია ადრეულმა გამოცდილებამ ცხოვრებაში მოამზადოს ბავშვი მაღალ
ფუნქციონირებულ სოციალურ და ეკონომიკურ აქტორად, ან შემოიღოს
„შეუქცევადობის“ ნაკრები, რომელიც ზღუდავს შესაძლებლობებსა და ცხოვრების
შანსებს.
მარტივად რომ ვთქვათ, სიღარიბის IGT ნიშნავს, რომ სიღარიბე
გრძელდება თაობების განმავლობაში. ის შეიძლება განიხილებოდეს, როგორც
ქრონიკული სიღარიბის უკიდურესი ფორმა - რომელიც განისაზღვრება, როგორც
სიღარიბე, რომელსაც განიცდიან ინდივიდები და შინამეურნეობები დიდი ხნის
განმავლობაში. ქრონიკულად ღარიბი ადამიანები არიან ისეთები, რომლებიც
განიცდიან სიღარიბეს მრავალი წლის განმავლობაში და რომლებიც ზოგჯერ
სიღარიბეს გადასცემენ შვილებს. ქრონიკულად ღარიბი განიცდის დეპრივაციას
მრავალ დონეზე: ქრონიკული სიღარიბე, როგორც წესი, ხასიათდება დაბალი
შემოსავლითა და აქტივებით, შიმშილითა და არასაკმარისი კვებით,
გაუნათლებლობით, ძირითადი სერვისების არახელმისაწვდომობით.

6
 პატრიარქალური ოჯახებში, ქალებსა და გოგოებს აქვთ ნაკლები
გადაწყვეტილების მიღების უფლება, ნაკლები კონტროლი აქტივებსა და
შემოსავალზე და ნაკლები წვდომა კვების, ჯანმრთელობისა და განათლების
სერვისებზე. ოჯახის დონეზე დისკრიმინაციამ შეიძლება გამოიწვიოს ადრეული
ქორწინება; თავად გოგონების მიერ გადაწყვეტილების მიღებაზე გავლენის
ნაკლებობა;
ჯონსი და სხვ. აღმოაჩენენ, რომ ასეთი ფიზიკური დაუცველობა ქალებსა
და გოგონებს ართმევს მათ უფლებამოსილებას და შესაძლებლობებს და ზრდის მათ
ქრონიკული და თაობათაშორისი სიღარიბის რისკს.
მიმოიხილავს მტკიცებულებებს რამდენიმე ქვეყნიდან, აღმოაჩენს, რომ სქესი
მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ბავშვის საგანმანათლებლო მიღწევებზე, მშობლები
განსხვავებულად ახორციელებენ ინვესტიციას შვილებში გენდერული განსხვავებების
ან დაბადების რიგის შედეგად.
აღზრდამ და ობლობამ ასევე შეიძლება ხელი შეუწყოს სიღარიბის IGT.
ბავშვებმა რომელთაც დაკარგეს ერთი ან ორივე მშობელი შეიძლება დაზარალდეს
როგორც ეკონომიკურად, ასევე ფსიქოლოგიურად და სოციალურად მათი
დანაკარგით, მაგრამ ეს დამოკიდებულია იმაზე, თუ რომელი მშობელი კვდება,
ცხოვრების პირობებზე და იმაზე, არიან თუ არა ბავშვები იმ დროს სკოლის პერიოდში .
კვლევა აჩვენებს, რომ ობლობა გავლენას ახდენს ჯანმრთელობისა და განათლების
გრძელვადიან შედეგებზე. ასევე დადგინდა, რომ დედის სიკვდილი იწვევს
ჩამორჩენას და დაბალ განათლებას; მამის სიკვდილს ასევე აქვს გავლენა
განათლების მიღწევებზე, მაგრამ მხოლოდ ცალკეულ ჯგუფებზე
სიღარიბის პრობლემის გაგება და მის დაძლევაზე მიმართული
ღონისძიებების განსაზღვრა დიდწილად დამოკიდებულია სიღარიბის გამომწვევი
მიზეზების გაგებაზე.
სიღარიბის გამომწვევი მრავალი მიზეზი არსებობს. სიღარიბის
პრობლემის გაგება და მის დაძლევაზე მიმართული ღონისძიებების შემუშავების
მიზნით აუცილებელია სიღარიბის გამომწვევი მიზეზების სიღრმისეული გააზრება და
მკაცრი გამიჯვნა და ამის საფუძველზე მის დაძლევაზე მიმართულ ღონისძიებათა
შემუშავება. ანუ, სიღარიბესთან ბრძოლა მიმართული უნდა იყოს არა სიღარიბის
გამოვლენაზე, არამედ სიღარიბის ფესვებზე, რათა ვებრძოლოთ არა შედეგებს,
არამედ მიზეზებს.

ინტერვენციები/ რეკომენდაციები გარდამავალი სიღარიბის დასაძლევად

1.) ბავშვებისა და დედების ჯანმრთელობისა და კვების გაუმჯობესება

2.) უფასო (მშობიარობის მომენტში) ჯანმრთელობის დაცვა ორსული და
მეძუძური დედებისთვის;
3.) უფასო ჯანმრთელობის დაზღვევა ხუთ წლამდე ასაკის ბავშვებისთვის;
4.) უფასო ან სუბსიდირებული ანტირეტროვირუსული თერაპია.

7
 5.) ჯანმრთელობის დაზღვევა ან გადასახადებისგან გათავისუფლება და
უფასო მედიკამენტები დაბალი შემოსავლის მქონე ოჯახებისთვის
6.) განათლების მიწოდების გაფართოება და გაღრმავება
7.) მიზანმიმართულმა სტიპენდიის პროგრამებმა და პირობითმა ფულადმა
სახსრებმა ან საკვების გადარიცხვებმა ღარიბი ოჯახებისთვის შეიძლება
გაზარდოს სკოლაში დასწრება და შეამციროს ღარიბი მშობლებისთვის
განათლების საფასური
8.) დისკრიმინაციის დაძლევა და ქალების გაძლიერება
9.) უზრუნველყოფილი იყოს სოციალური დაცვა ცხოვრების სხვადასხვა
ეტაპზე
10.) ბავშვთა დახმარების გრანტები;
11.) ინვალიდობის გრანტები;
12.) არაკონტრიბუციური პენსიები, რომლებსაც ხშირად უწოდებენ
სოციალურ პენსიები
13.) უმუშევრობის/სამუშაო ასაკის მხარდაჭერა;
14.) უფასო ხელმისაწვდომობა ჯანდაცვის სერვისებზე.

და მაინც, მნიშვნელოვანია ღარიბი ადამიანების დამოკიდებულების შეცვლა

და მოტივაციის ამაღლება, უნდა ჩატარდეს მათთვის სპეციალური ტრენინგები,
რომელივ დაეხმარება რწმენა-წარმოდგენის პოზიტიურად გარდაქმნაში, რათა
თაობათაშორისი დამოკიდებულებები გარდაქიმნას და გამოვიდნენ გონებით ამ
მანკიერი წრიდან, შემდეგ კი მოტივაციასა და შთაგონებაზე ვიმუშავოთ, ზემოთ
აღინშნული რეკომენდაციების გათვალისწინებასთან ერთად.

გამოყენებული ლიტერატურა

• Escaping Poverty Traps . The Chronic Poverty Report 2008-09

• Dimensions of Social Welfare Policy. Neil Gilbert, Paul Terrell eighth EDITION

8
 • https://en.wikipedia.org/
• სტატია “მე ღარიბი ვარ “ - სიღარიბეში მცხოვრები ბავშვების გამოცდილება
საქართველოში. GESJ: Education Science and Psychology 2018 | No.1(47). ა.
ქიტიაშვილი, ნ.ფარსადანიშვილი
• Working Paper - the intergenerational transmission of poverty: Research highlights and
policy recommendations. 2011 Kate Bird Kate Higgins
• Attitude matters: unravelling the rich-poor divide https://www.become.nz/articles/why-the-
rich-get-richer-and-the-poor-get-poorer
• კონფერენცია - “ეკონომიკური უთანასწორობა და სიღარიბე ინდივიდუალურ
და გლობალურ კონტექსტში” თ. კეპულაძე, გ. კეპულაძე
https://conferenceconomics.tsu.ge/?mcat=0&cat=arq&leng=ge&adgi=225&title=
%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%9B
%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98%20%E1%83%A3%
E1%83%97%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%AC
%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%9D
%E1%83%91%E1%83%90%20%E1%83%93%E1%83%90%20%E1%83%A1%E1%83%98
%E1%83%A6%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%91%E1%83%94%20%E
1%83%98%E1%83%9C
%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%A3%E1%8
3%90%E1%83%9A
%E1%83%A3%E1%83%A0%20%E1%83%93%E1%83%90%20%E1%83%92%E1%83%9
A%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%9A
%E1%83%A3%E1%83%A0%20%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%9C
%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A5%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%A8%E1%
83%98