EL FILIBUSTERISMO
“The Reign of Greed” Crisostomo: (Nagulat at puno ng pangamba)
Scene: Ang eksena ay nagaganap sa madilim na
gubat habang si Elias at Crisostomo (Ibarra) ay
nasa isang tiyak na lugar, sinusubukang
makatakas mula sa mga guwardiya sibil na nag-
aalab na pagsalakay.
Elias: (Nagpapahinga sa isang tabi habang
humihinga nang malalim) Crisostomo, kailangan
nating magmadali. Hindi natin alam kung gaano
katagal bago tayo mahabol ng mga guwardiya.
Crisostomo: (Nag-aalala ngunit determinado)
Oo, Elias. Kailangan nating makatakas mula sa
mga ito. Hindi natin puwedeng pabayaan na
makuha nila tayo.
Biglang may narinig na ingay ng mga hakbang ng
mga guwardiya. Ang dalawa ay nagpasiya na
magpatuloy sa kanilang pagtakas.
Elias: (Nag-uutos habang nagmamaneho ng
isang bangkang malapit sa ilog) Sumakay ka,
Crisostomo! Kailangan nating lampasan ang ilog
upang makatakas!
Si Crisostomo ay sumakay sa bangka kasunod si
Elias. Habang papalayo sila sa panganib,
ramdam ang kanilang pag-asa na maaaring
makatakas.
Crisostomo: (Nagpapasalamat kay Elias)
Salamat, Elias. Kung hindi dahil sa iyo, baka'y
naabutan na tayo ng mga guwardiya.
Elias: (Ngumiti ngunit seryoso) Hindi pa tayo
ligtas, Crisostomo. Kailangan nating mag-ingat at
magplanong mabuti para sa ating susunod na
hakbang. Ang laban para sa katarungan ay hindi
pa tapos.
Ngunit habang sila'y patuloy sa kanilang
pagtakas, biglang may narinig na putok ng baril.
Si Elias ay biglang tumumba sa bangka,
tinamaan ng isang bala mula sa mga guwardiya
sibil.
Elias!
Si Elias ay nahulog sa ilog, habang ang dugo ay
unti-unting lumilipas sa tubig. Si Crisostomo ay
hindi makapaniwala sa kanyang nangyari, at sa
kanyang panghihinayang, alam niyang hindi na
nila makakasama si Elias sa kanilang
paglalakbay.
Kabanata 1: Ang Paglalakbay ng Tabo
Scene: Nagsisimula ang eksena sa loob ng
barkong Tabo, na naglalayag sa mga tubig ng
Ilog Pasig mula Manila patungo sa Laguna de
Bay. Ang mga pasahero ay abala sa iba't ibang
gawain habang ang barko ay umaandar. Kasama
sa kanila si Simoun, Doña Victorina, Paulita
Gomez, Ben-Zayb, Padre Sibyla, Padre Camorra,
Don Custodio, Padre Salvi, Padre Irene, Padre
Florentino, Isagani, at si Basilio. Sila ay nakakalat
sa paligid ng dek, may ilan na nag-uusap sa
maliit na grupo, at may iba namang abala sa
kanilang sariling mga iniisip.
Simoun: (Humaharap sa grupo, ang kanyang
boses ay nagdadala ng awtoridad) Mga kaibigan,
ang ating paglalakbay ay simula na. Tayo ay
patungo sa isang lugar na puno ng mga
kahulugan at kahirapan. Ngunit sa gitna ng lahat,
tayo ay dapat manatiling matatag at may layunin.
Doña Victorina: (May hambog na tono) Oo nga,
si Simoun ay tama. Dapat nating pahalagahan
ang bawat sandali ng ating paglalakbay. At ako,
bilang isang mapagmahal na asawa, ay
naghahangad na matagpuan si Tiburcio at ibalik
siya sa akin.
Paulita Gomez: (Tumingin sa lumilipas na
tanawin) Ako naman ay naniniwala na ang ating
paglalakbay ay simbolo ng bagong simula. Isang
bagong buhay para sa lahat.
Ben-Zayb: (Nagtatawa ng halos may
pagmamalupit) Siyempre, ang mga journalist
tulad ko ay nandito rin upang magbigay-liwanag
sa mga pangyayari. Huwag kayong mag-alala,
mga kaibigan, dahil magkakaroon kayo ng boses
sa mga pahayagan.
Padre Sibyla: (Nagpapakumbaba) Sa bawat
paglalakbay, mayroon tayong mga bagong
pagkakataon upang mas maintindihan ang ating
sarili at ang mundo sa ating paligid.
Habang nagpapatuloy ang usapan, si Simoun ay
pumupunta sa isang tahimik na sulok ng dek, ang
kanyang isipan ay abala sa mas mabigat na mga
kaisipan. Kumuha siya ng isang maliit na kahong
maganda mula sa kanyang bulsa at binuksan ito,
ipinakikita ang kanyang koleksyon ng mga armas
at bala.
Simoun: (Nagmumura sa kanyang sarili) Malapit
na, mga kaibigan. Malapit na. Ang oras para sa
aksyon ay papalapit na.
Samantala, si Basilio ay nag-iisa, nag-aaral sa
kanyang mga medikal na aklat, ang kanyang noo
ay may bahid ng pag-aalala. Lumapit si Isagani
sa kanya, may pag-aalalang ekspresyon sa
kanyang mukha.
Isagani: Basilio, kaibigan, tila ikaw ay
nababahala. Nasa maayos ka ba na kalagayan?
Basilio: (Tumingin sa kanya, ang kanyang mga
mata'y pagod ngunit determinado) Nababahala
ako para sa ating bayan, Isagani. Ang mga
injustisya na nakikita natin araw-araw, ang
paghihirap ng ating mga kababayan...ito ay
nagpapabigat sa aking puso.
Isagani: (Naglagay ng kanyang kamay sa balikat
ni Basilio) Hindi tayo dapat mawalan ng pag-asa,
Basilio. Magkasama tayo, at kahit pa maliit,
makakagawa tayo ng pagbabago.
Habang nagpapatuloy ang paglalakbay, ang mga
tensyon ay sumisiklab sa ilalim ng pag-iisip,
bawat pasahero ay nagdadala ng kanilang
sariling mga pasanin at lihim. At sa gitna ng lahat
ng ito, si Simoun ay nanonood, ang kanyang mga
plano ay naipatupad na, naghihintay lamang ng
tamang pagkakataon upang ilabas ang kanyang
galit sa mundo.
Kabanata 1.1: Ang Pagkakabuhay ni Simoun
Scene: Sa isang masikip na kubo sa gubat,
nakaupo si Simoun sa ilalim ng madilim na
liwanag ng buwan, nagbabalak ng kanyang
susunod na hakbang.8
Simoun: (Nag-iisip nang malalim) Ang pag-asa
ay nawala sa akin nang ilibing ko si Elias. Ang
aking pag-ibig para sa bayan ay nagbago. Ang
aking pangalan, ang aking layunin - silang lahat
ay naglaho. Ngunit ang galit, ang sakit sa pusong
dulot ng pagkawala ng aking mga mahal sa
buhay, ito ay narito pa rin. At sa galit na ito, ako
ay muling muling mabubuhay. Simoun, ang aking
bagong pagkakakilanlan.
Kabanata 2: Sa Pugad ng mga Ibarra (theater)
Scene: Sa loob ng kweba sa kagubatan,
lumalabas si Simoun mula sa madilim na silong.
Nakita niya ang mausoleo ng mga Ibarra, at
muling bumalik ang alaala ng kanyang nakaraan.
Simoun: (Nakaupo sa harap ng mausoleo,
tumitig sa mga ito) Dito sa lugar na ito, maraming
alaala ng aking nakaraan. Ang mga pangarap na
nasira, ang mga kaibigan na nawala. Ngunit sa
bawat alaala, ang galit ay lalong nagigising sa
aking damdamin. Ang mundo ay hindi
magbabago hanggang hindi ako nagbabago. Ang
paghihiganti ay magiging aking sandata.
(Simoun yaw2 about sauna nga gipakita sa scene
kung unsa sauna)
Kabanata 3: Ang Pagtuklas ni Basilio
Scene: Sa loob ng mausoleo, nakita ni Basilio si
Simoun, nag-aalay ng bulaklak sa puntod ni
Ibarra.
Basilio: (Nagtataka) Sinong naroroon?
Simoun: (Tumingin kay Basilio, may bahid ng
kahangalan) Ako ang dating kaibigan ni Ibarra.
Ngunit ngayon, ako ay si Simoun.
Basilio: (Nagulat) Ibarra? Simoun? Ano ang
layunin mo rito?
Simoun: (Naglalakad patungo kay Basilio)
Layunin ko'y mapaghigantihan ang mga nagdulot
ng aking pagkasira. Gusto mo bang sumama sa
akin, Basilio?
Basilio: (Nag-aalinlangan) Hindi ko alam...
Simoun: (Nagpapakita ng mga gintong
kayamanan) Sa aking kamay, may lakas tayo.
Mayroon akong plano upang baguhin ang lahat.
Tayo ang magiging bagong hari ng lipunan. Ano,
Basilio?
Basilio: (Nagdadalawang isip) Hindi ko pa alam...
Ang eksena ay natapos na may pag-aalinlangan
sa mukha ni Basilio, habang si Simoun ay tahimik
na naglalakad palayo. (pending endng)
Kabanata 4: Sa Tahanan ni Kabesang Tales
Scene: Sa bahay ni Kabesang Tales, kung saan
si Simoun ay nananatili para sa gabi. Nakikipag-
usap siya kay Kabesang Tales, na lalaki ay
nagbubunyag ng kanyang mga hinaing.
Kabesang Tales: (Nagtatapat kay Simoun) Aking
kaibigan, ang hirap na dinaranas namin dito sa
aming lugar ay hindi kayang salubungin ng aming
mga kamay. Walang humpay ang kahirapan, at
ang gobyerno'y walang pakundangang
nagpapahirap sa aming mga tao.
Simoun: (Nakikinig ng may interes) Ang iyong
mga salita, Kabesang Tales, ay hindi bago sa
akin. Ngunit hindi natin kailangan magdusa ng
ganito. May paraan upang baguhin ang lahat.
Mayroon akong plano.
Kabesang Tales: (Nagdadalawang isip) Ano ang
iyong plano, Simoun?
Simoun: (Ngumingiti nang mapanlinlang) Ang
gobyerno ay magbabayad para sa lahat ng
kanilang kasamaan. Tayo ang magiging sandata
laban sa kanila. Kakailanganin ko ang iyong
tulong.
(kuan, kananh si kuan galakaw sa opis ni
kuan)
Kabesang Tales: (Nag-aalinlangan) At ano ang
kailangan mong gawin?
Simoun: (Nagtuturo sa isang kahon) Ito ang
sandata. Ikaw, Kabesang Tales, ay magiging
bahagi ng aking plano. Ang laban ay mag-
uumpisa na.
Ang eksena ay nagtatapos na may pagtanggap si
Kabesang Tales ng kahon, habang si Simoun ay
nagtatago ng isang masamang ngiti.
Kabanata 5: Sa Pagtatagpo kay Quiroga
Scene: Sa opisina ni Quiroga, kung saan
nagpapakita si Simoun upang ipakilala ang
kanyang mga kayamanan.
Quiroga: (Tiningnan ang mga alahas na ipinakita
ni Simoun) Ito ay kahanga-hanga, Senyor. Ngunit
bakit mo ito dinala sa akin?
Simoun: (Ngumingiti) Gusto kong itago ang aking
mga kayamanan sa isang ligtas na lugar. At alam
kong ikaw ay may kakayahang gawin ito.
Quiroga: (Nagtatango) Oo, maaari kong gawin
iyon. Ngunit bakit ako ang iyong pinili?
Simoun: (Tumatawa) Alam mo na kung bakit,
Quiroga. Mayroon ka nang utang sa akin. At
ngayon, ito ang iyong pagkakataon upang
magbayad.
Quiroga: (Napahalakhak) Tunay nga, Senyor.
Ngunit ito'y napakadelikado.
Simoun: (Naglalakad palabas) Wala nang ibang
pagpipilian. Pagkatapos nito, ikaw ay magiging
bahagi ng isang malaking pagbabago sa ating
lipunan. (gibutang ni kiroga ang box sa
butanganan
Ang eksena ay natapos na may pag-aalinlangan
sa mukha ni Quiroga, habang si Simoun ay
tahimik na naglalakad palayo.
Kabanata 6: Sa Pista sa Quiapo

Scene: Sa Quiapo, kung saan ang mga tao ay
nagdiriwang sa pista, at si Padre Bernardo Salví
ay dumalo sa isang palabras.
Padre Bernardo(Salvi): (Nagtatago ng takot
habang nanonood ng palabas) Hindi maganda
ang mga ito. May bahid ito ng kapahamakan.
Simoun: (Nagtutuwid ng kapalaran sa tabi ni
Padre Bernardo) Mayroon kang pakiramdam ng
takot, Padre?
sandata. At ikaw, Basilio, ay magiging bahagi ng
pagbabago.
Kabanata 8: Ang Kasal ni Juanito Peláez at
Paulita Gómez
Scene: Sa malaking mansyon ng mga Peláez,
kung saan ang kasal ni Juanito Peláez at Paulita
Gómez ay ginanap. Naririto ang mga
prominenteng personalidad ng lipunan, kasama
na ang mga opisyal ng gobyerno at mga pinuno
ng simbahan.

Padre Bernardo: (Nagugulat) Sinong ikaw? Simoun: (Naglalakad patungo sa mga bisita,
may ngiti sa labi) Ito na ang araw ng pagbabago.
Ang kasal na ito ang magsisilbing simula ng ating
Simoun: (Ngumingiti nang mapanlinlang) Ako
bagong kinabukasan.
ang tagahatol, Padre. At ang oras ng paghihiganti
ay malapit na. (pun an og dayalog)
Basilio: (Naglalakad sa tabi ni Simoun, may kaba
sa boses) Pero, Simoun, sigurado ka ba sa iyong
Ang eksena ay natapos na may pagtataas ng
plano?
takot sa mukha ni Padre Bernardo, habang si
Simoun ay tahimik na naglalakad palayo.
Simoun: (Tumitingin sa malayo, nagpapakita ng
determinasyon) Oo, Basilio. Ang oras na ito ay
Kabanata 7: Ang Paglalakbay sa Dilim
hindi na maibabalik pa. Dapat nating gamitin ang
pagkakataon na ito upang baguhin ang lahat.
Scene: Sa isang masikip na kalsada sa Maynila,
kung saan si Basilio ay naglalakad nang mag-isa,
Basilio: (Nagdadalawang isip) Ngunit hindi ba't
nagmumuni-muni.
ito ay labag sa kagustuhan ng Diyos?

Basilio: (Naglalakad nang may bigat sa loob)

Simoun: (Nagngingiti nang mapanlinlang) Ang
Ano ang gagawin ko? Ang mga pangyayari ay
Diyos ay nagbibigay sa atin ng kalayaan upang
napakasakit. Nawala si Maria Clara, nawalan ng
baguhin ang ating kapalaran. At tayo ang may
saysay ang aking pag-aaral. Wala na akong
kakayahan na gawin ito.
tiwala sa kahit sinong tao.

Ang eksena ay natapos na may pag-aalinlangan

Simoun: (Biglang lumitaw sa tabi ni Basilio)
sa mukha ni Basilio, habang si Simoun ay
Mayroon akong plano para sa iyo, Basilio.
nagpapatuloy sa kanyang mga plano.

Basilio: (Nagulat) Ikaw! Anong plano?

Kabanta 8.1 Ang Pagliligtas ni Isagani

Simoun: (Nagtatago ng balak sa kanyang mga

mata) Ang plano ng isang rebolusyon. At
kailangan ko ang iyong tulong.
Basilio: (Nag-aalinlangan) Ano ang nais mong
gawin?
Simoun: (Nagtuturo sa kanyang revolver) Ito ang
Si Isagani ay nakatayo sa labas ng bahay, ang
kanyang mga mata'y puno ng lungkot habang
tinitingnan ang mga nagsasayangang bisita sa
loob.
Basilio: (Lumalapit kay Isagani, may pag-
aalalang mukha) Isagani, huwag kang magpunta
rito. May panganib sa loob.
Isagani: (Nagtataka) Anong ibig mong sabihin,
Basilio? Bakit?
Basilio: (Nangangamba) Si Simoun... may plano
siya. Ang lampara na ibinigay niya bilang regalo
sa kasal, mayroon itong panganib.
Ang mga bisita ay nagulantang, habang ang ilog
ay nagliyab sa liwanag ng pagsabog. Sa kabila
ng takot at kaguluhan, si Isagani ay nakatayo
roon, hawak ang lamparang sumabog, ang
kanyang puso ay puno ng takot para sa
kaligtasan ni Paulita.

Ang eksena ay nagtatapos sa isang halo ng

Isagani: (Nagtataka at nag-aalala) Panganib?
tensyon at kaba, ngunit sa huli, ang buhay ng
Anong panganib?
mga bisita ay ligtas dahil sa mabilis na pagtugon
ni Isagani sa panganib na banta.

Basilio: (Nagsasalaysay) Kapag nauubos na ang Kabanata 9: Ang Huling Pag-amin

pabilo ng lampara, magkakaroon ng pagsabog.
May nitroglycerine sa loob nito, na nakatago sa
lihim na bahagi. Ang bahay kung saan gaganapin
ang piging ay sisirain, at mamamatay ang lahat
ng mga bisita, kasama na ang gobernador-
heneral, mga prayle, at mga opisyal ng
pamahalaan. At sabay-sabay ding sisirain ng mga
tagasunod ni Simoun ang lahat ng gusali ng
pamahalaan sa Maynila.
Isagani: (Nakakagulat at nag-aalalang kumilos)
Diyos ko... si Paulita! Kailangan kong iligtas si
Paulita!
Nang mapagtanto ni Isagani ang panganib na
nagbabadya sa buhay ng kanyang minamahal,
tinakbo niya ng mabilisan ang pinto ng bahay at
pumasok sa loob.
Ang mga bisita ay nagtataka sa biglang pagpasok
ni Isagani, habang ang musika ay biglang
huminto.
Juanito: (Nagtataka) Isagani, ano ang ibig mong
sabihin dito?
Si Isagani ay hindi sumagot, ngunit agad na
lumapit sa lamparang nakalagay sa mesa, na
may pabilo nang nauubos.
Scene: Ang eksena ay naglalarawan sa bahay ni
Padre Florentino malapit sa dagat. Ang paligid ay
tahimik at mapayapa, ngunit ang puso ni Padre
Florentino ay puno ng alinlangan at lungkot.
Si Simoun ay dumating sa bahay ni Padre
Florentino, ang kanyang dibdib ay puno ng sugat
at ang kanyang katawan ay humihina. Mayroon
siyang dala na kahon ng kayamanan, na sagabal
sa kanyang paglalakbay.
Simoun: (Humihinga nang malalim, puno ng
sakit at paghihinagpis) Padre Florentino...
kailangan ko ng tulong...
Padre Florentino: (Nagtataka at nag-aalala)
Simoun, anong nangyari sa iyo? Anong sakit ang
bumabalot sa iyong katawan?
Simoun: (Sa mahinang tinig) Ako ay
natuklasan... ng mga sundalo... ang aming
rebolusyonaryong plano... ako ay nasa
panganib...
Padre Florentino: (Nag-aalala) Diyos ko... dapat
nating magtago. Subalit ang mga awtoridad ay
maaaring malaman ang iyong pagkakaroon dito.
Kailangan mong magsabi sa akin ng buong
katotohanan.

Isagani: (Nang may determinasyon) Kailangan

Si Padre Florentino ay nag-aalok ng kanyang
kong ilayo ito!
tulong, habang si Simoun ay naghahatid ng
huling lakas ng loob.
Binuhat ni Isagani ang lampara at itinapon ito sa
labas ng bahay, papunta sa ilog. Ang mga bisita
Simoun: (Naglalabas ng isang sulat mula kay
ay nagulat sa biglang pangyayari, ngunit bago
Lieutenant Perez ng Guardia Civil) Padre,
nila magawang reaksyunan, biglang sumabog
sinabihan ako ni Lieutenant Perez na darating
ang lampara sa ibabaw ng ilog.
siya mamayang alas-otso ng gabi upang ako'y pananampalataya) Sa gitna ng lahat ng pagsubok
arestuhin. at kahirapan, nawa'y magkaroon tayo ng liwanag
ng pag-asa sa ating mga puso. Ang kinabukasan
ay nakasalalay sa ating mga kamay.
Padre Florentino: (Nagtatanggol) Huwag kang
mag-alala, Simoun. Hindi kita iiwan sa oras ng
iyong pangangailangan. Ang mga tao ay patuloy na nagdarasal at
nagbibigay ng pag-asa sa kinabukasan, sa harap
ng mga pagsubok at hamon ng buhay. Ang
Samantala, habang ang mga sandatahan ay
pagkamatay ni Simoun ay nagbigay daan sa pag-
malapit nang dumating, si Simoun ay nagtatago
asa at pagbabago sa lipunan, at sa patuloy na
ng lason. Sa kanyang pagkamatay, ipinapahayag
paghahanap ng katarungan at kapayapaan.
niya ang kanyang mga kasalanan at lihim kay
Padre Florentino.
(At sa dulo ng kwento, ang mga karakter ay
nagbibigay daan sa pag-asa at pagbabago, sa
Simoun: (Sa huling hininga) Padre... ako ay si
kabila ng mga pagsubok at hamon ng buhay. Ang
Simoun... ang aking kayamanan... ang aking
pagkamatay ni Simoun ay nagdulot ng pag-asa
plano... ang aking layunin... ang lahat ay
sa kinabukasan at nagbigay inspirasyon sa mga
kababalaghan... ngunit ngayon, ako'y nasa harap
tao upang magpatuloy sa laban para sa
mo... isang taong nasaktan at nabigo... humihingi
katarungan at kapayapaan.)
ako ng tawad... humihingi ako ng kapatawaran...

Ang huling mga salita ni Simoun ay naglaho sa

hangin, habang ang paligid ay napuno ng CHARACTERS:
kalungkutan at panghihinagpis. Sa kabila ng
 Elias
kanyang mga kasalanan, ang kanyang huling
 Crisostomo (Ibarra)
pag-amin ay nagdulot ng kabutihan sa kanyang
 Simoun
kaluluwa, habang si Padre Florentino ay
 Doña Victorina
nagdarasal para sa kanyang kaligtasan.
 Paulita Gomez
 Ben-Zayb
Sa pagtanggap ng tawad at biyaya ng Diyos, si  Padre Sibyla
Simoun ay tahimik na sumasakabilang-buhay, na  Padre Camorra
puno ng kapayapaan at pagsisisi.  Don Custodio
 Padre Salvi
 Padre Irene
Epilogo: Ang Pag-asa sa Kinabukasan
 Padre Florentino
 Isagani
Scene: Sa loob ng simbahan, kung saan ang  Basilio
mga tao ay nagtitipon upang magdasal para kay  Kabesang Tales
Simoun at para sa kinabukasan ng bansa.  Juanito Peláez
 Padre Bernardo Salví
 Quiroga
Basilio: (Nagdadasal nang may  Lieutenant Perez
pananampalataya) O Diyos, tanggapin mo si  Guards/Soldiers (mga guwardiya sibil)
Simoun sa Iyong kaharian at bigyan mo siya ng  Mga pasahero sa Tabo
kapayapaan sa Kanyang kaluluwa.  Iba pang pasahero sa barko
 Iba pang mga bisita sa kasal
Isagani: (Nagdarasal nang may pag-asa)  Mga tao sa pista sa Quiapo
Panalangin namin na ang mga kamalian at  Quiroga's associates (mga kasama ni
pagkukulang ni Simoun ay maging aral sa lahat Quiroga)
ng atin. Nawa'y magkaroon tayo ng pag-asa sa  Other attendees at the event (iba pang
kinabukasan. dumalo sa okasyon)
 Other people on the street

Padre Florentino: (Nagtataguyod ng

 Padre Florentino's congregation (ang mga
mananampalataya ni Padre Florentino)
 Tiburcio (Doña Victorina's husband,
mentioned by her)
 Juanito Peláez's family members and
wedding guests (mentioned in the context
of the wedding)