HỌ TRÚC ĐÀO (Apocynaceae)

I. Đặc điểm chung

*Thân: cỏ, sống dai, dây leo, cây gỗ to hoặc nhỏ, cây bụi đứng
hoặc leo. Cây có mủ trắng, thường độc.

1 bụi cây trúc đào

*Lá:
- Đơn, nguyên, mọc đối hay mọc vòng, không có lá kèm
- Phiến lá hình bầu dục, lá có góc tròn
- Nhiều loài thích ứng với đời sống khô như thân mập không
lá nhưng có gai giống loài xương rồng

lá mọc vòng(Hoa sữa_Alstoria scholaris

 lá mọc đối (Mức hoa
trắng_Holarrhena antidysenterica)
*Hoa: Đều, lưỡng tính, mẫu 5. Hoa thức và hoa đồ :

-Cụm hoa: Xim ở nách lá hoa ở ngọn, có thể tụ thành tròn hay tán
-Bao hoa: 5 lá đài dính nhau phía dưới thành ống, 5 cánh hoa
dính nhau phía dưới thành ống bên trên xòe 5 tai, tiền
khai vặn.
Họng tràng mang những phần phụ giống như lông hay
vảy hoặc tạo thành tràng phụ
-Bộ nhị: 5 nhị dính trên ống tràng. Chung đới có thể kéo dài thành
mũi nhọn, mũi nhọn, có tràng phụ mang lông dài hoặc
úp lên mặt trên của đầu nhụy
Chỉ nhị rời hay dính liền thành một ống bao quanh bầu.
Bao phấn thường chụm lại với nhau tạo như một mái
che
trên dầu nhụy và có thể dính vào đầu nhụy hoặc dính
vào 5 mặt của đầu nhụy hình 5 góc.
Hạt phấn rời hay dính thành tứ tử hoặc phấn khối.
-Bộ nhụy: -2 lá noãn rời ở bầu, bầu 2 ô dính ở vòi, đầu nhụy hình
trụ ngắn hoặc hình mâm 5 góc
- Mỗi lá noãn có nhiều noãn, đính noãn mép
- Đáy bầu thường có đĩa mật
*Quả: quả đại, quả hạch hay quả mọng
 quả đại(Ba gạc)
*Hạt: có cánh hay có chùm lông và nội nhũ
*Cơ cấu học: ống nhựa mủ thật, libe
*Giải phẫu: Thường có lipe quanh tủy. Có ống nhựa mủ không
chia đốt. Nhiều loài chứa alkaloid hoặc glycoside được dung làm
thuốc

+ Đa dạng
- Thế giới: 200 chi, 2000 loài , phân bố nhiệt đới cận đới, ôn đới

- VN : 50 chi, 170 loài

- vai trò
+ Cây cảnh : Thông thiên, trúc đào , dây huỳnh, thiên lý ....

+ Cây độc :
+ Trúc đào (Nerium oleander L hay
N. indicum Mill ): lá rất độc
+ Mướp sáp (mật sáp) : cành, lá và quả đều có độc, hạt rất độc ,
1/3 quả đủ giết người
+ Thông thiên: Hạt có glucosid độc,

+ Cây thuốc
+ sữa (mò cua) : nhiều alkaloid chữa sốt rét tiêu chảy
+ Dừa cạn (bông dừa):trị huyết áp cao, ung thư máu,
+ Bông tai (ngô thi): Trị ung thư, trị lãi, trị kiết
+ Bồng bồng ta : lá chữa hen, chống ung thư

+Thiên lý: Hoa và lá dùng trị viêm kết mạc, viêm giác mạc.