1.

prawo przedmiotowe które reguluje relacje miedzy ludźmi i określa właściwe

zachowania oraz prawo podmiotowe które uprawnienia danych podmiotów stosunków
prawnych.prawo przedmiotowe trzeba przestrzegać zaś prawo podmiotowe jest tylko i
wyłącznie uprawnieniem prawo jest to całokształt przepisów regulujący stosunki miedzy
podmiotami dzieli się na przywilejem.

2. normy społeczne norma moralna odwołuje się do moralności społeczeństwa etyki i

kultury człowieka Norma zwyczajowa-odnosi się do zwyczaju panujących w
społeczeństwie do nawyków wzorców nabywana nieświadomie Norma religijna-odnosi
się do wiary świętych ksiąg Normy prawne kontrola spisane opatrzone aparatem
państwowym mówi co można a co nie Norma obyczajowa - mówi co wypada a co nie
zasad savuarvi

3. przepis prawny o samodzielna część aktu prawnego pokazuje wzorzec postępowania

opisuje normy

4. norma prawna o abstrakcyjne i generalne wzorce postępowania nie wyrażone wprost

(norma doskonała niedoskonała więcej niż doskonała mniej niż doskonała bezwzględnie
wiążąca względnie wiążąca semiinpreatywna generalna indywidualna konkretna
abstrakcyjna

5. rodzaje i gałęzie prawa gałęzie prawa to prawo cywilne karne i administracyjne zaś
rodzaje to prawo międzynarodowe wewnętrzne miejscowe prywatne publiczne pisane
niepisane formalne materialne

6. system prawa prawo zwyczajne pozytywne religijne precedensowe

7. akty normatywne to akty stanowienie prawa źródła prawa prawo powszechnie

obowiązujące miejscowe oraz wewnętrznie obowiązujące

8. akty nienormatywne są to akty stanowienie prawa które istnieją w celu realizacji prawa
nie ma szerokiego kręgu adresata

9. obowiązywanie prawa aby prawo mogło obowiązywać mu spełnić pewne warunki musi
zostać ustanowiona przez uprawiony do tego organ musi mieć adresata oraz miejsce
obowiązywania każda norma obowiązuje do momentu jej uchylenia
10. źródła prawa prawo wywodzi się z konstytucji ustaw umów międzynarodowych
ratyfikowanych z ustawy i nie prawa UE oraz prawa miejscowego

11. prawo Unii Europejskie jest prawem wobec którego zastosowano koncepcje
multicentrycznosci prawa według jej ustaleń musi obowiązywać ponad ustawami
zasadniczymi w kraju zrzesza państw członkowskie a jego przestrzegania strzeże tsue
ustalenia prawodawstwa UE dzieli się na akty prawa pierwotnego i wtórnego

12. kodeksy to zbiory przepisów regulujące działanie w danej dziedzinie (kodeks cywilny
kodeks postępowania cywilnego kodeks rodzinny i opiekuńczy kodeks spółek
handlowych kodeks karny kodeks postępowania karnego kodeks karny wykroczeń
kodeks karny skarbowy kodeks karny wykonawczy kodeks postępowania w sprawach o
 wykroczenie kodeks wyborczy kodeks morski kodeks postępowania administracyjnego
kodeks pracy)

13. dzienniki urzędowe- każdy akt normatywny musi zostać ogłoszony w odpowiednim
dzienniku urzędowym(PROMUGULACJA) ponieważ jeżeli nie zostanie ogłoszona jest w
tak zwanym stanie (VACATIO LEGIS) dziennik ustaw RP zawiera zmiany w konstytucji
ustawy umowy międzynarodowe i rozporządzenia dotyczące publikacji w tym
dzienniku ,dziennik urzędowy monitor polski zawiera zaradzenia i uchwały oraz
orzeczenia TK w sprawie publikacji dzienniki ministrów zawieja informacje o aktach i
uchwałach danego ministra

14. prawo naturalne opiera się na bogu moralności jest niezmiennie nie ustalone przez
człowieka może i powinno być interpretowane nie jest spisywanie działa w czasach
przełomowych i wojny przeciwnicy mówią o metafizyce i wierze w religie

15. prawo pozytywne jest spisanie ustalone przez człowieka zmienicie bez interpretacji nie
ma powiązania z monoestralna stosowany w spokoju przeciwnicy f radbrucha

16. luka prawna- jest to brak w systemie prawa właściwych regulacji pozwalających na
rozstrzygniecie danego sporu lub podjecie legalnego działania (konstrukcyjna,Swoista
luka w prawie,Luka techniczna)

17. rodzaje wykładni- wykładnia autentyczna stosowana przez organ który ustanowił dany
akt ma moc danego aktu aktualnie rzadko stosowana legalna przeprowadzona przez
odpowiedni organ np TK nie stosowana operatywna sformułowana przez organ
prawodawczy prywatna może być dokonana przez każdego nie ma mocy wiążącej
językowa analizowanie znaków w przepis systemowa szuka znaczenia w aktualnym
systemie prawa funkcjonalna trzeba uwzględnić warunki ustrojowe i cel prawodawcy
porównawcza porównuje się z innymi podobnymi normami bez wątpliwości literalna
rozszerzając zwężająca

18. Reguły kolizyjne - norma wyższego rzędu uchyla normę niższego rzędu norma
szczególna uchyla normę generalna, norma późniejsza uchyla normę wcześniejszą,
norma późniejsza ogólna uchyla normę wcześniejsza o charakterze ogólnym.

19. Reguły dedukcyjne- argument z silniejszego, argument z większego na mniejsze ,

argument z mniejszego na większe , argument z podobieństwa analogia prawa, analogia
z ustawy

20. Zasady prawa -ogólne dyrektywy dotyczące rozumienia regulacji prawnych nie ma
przestępstwa bez ustawy, prawo nie działa wstecz nieznajomość prawa szkodzi

21. Procedura ustawodawcza- projekt jednej 2 do marszałka-> sejm-czytania - ·senat -

czytania - poprawki -głosowanie odrzucenie prezydent- TK-odrzucenie - sejm-
głosowane- podpisanie-podpisanie beż odrzucenia
22. ustawa budżetowa - jest uchwalana przez szczególna procedurę ustawodawcza,, tylko
rada ministrów może ja przedstawić 3 Msc. przed końcem roku (30 września), senat nie
może jej odrzucić (20dni ) prezydent ma 7 dni na podpisanie, tylko do trybunału (2 Msc)
i podpisanie

23. szczególne procedury legislacyjne - specjalne reguły zostały wprowadzone celu

usprawnienie procesu. obowiązuje pilny projekt ustawy, ustaw budżetowa, ustawę o
zmianie konstytucji

24. Zmiana konstytucje RP- senat, prezydent, 92 posłów, uregulowanie konstytucji

większość 213 głosów, 60dni dla senatu, nie ma poprawek 21dni podpisuje prezydent,
można ja wetować, można żądać referendum, nie ma wymogu frekwencji, TK może
ocenić procedurę przyjęcia ustawy. Zmieniono tyko 2006 i 2008.
25. weto prezydenckie- umotywowany wniosek o ponowne rozpatrzenie ustawy przez
sejm, może się kierować przesłankami politycznymi i prawnymi Izba ma możliwość
odrzucenia prezydenckiego sprzeciwu i ponownego uchwalenia ustawy większością
kwalifikowana 3/5 głosów.

26. vacatio legis - okres dzielący dzień publikacji od momentu w którym dany akt
normatywny wchodzi w życie.

27. rządy prawa - zakłada że najważniejsza częścią ustroju powinien być nakaz
bezwzględnego przestrzegania norm Prawnych przez obywateli i władzę. Prawo stało się
Zabezpieczeniem wolność jednostki

28. Państwo Prawne - zakłada że organ władzy powinien być związany z prawem i że nie
wolno swobodnie kształtować sytuacji obywateli , niedopuszczalne jest to aby prawo
dotyczyło tylko obywateli,wszystko czego prawo nie zabrania jest dozwolone, zasady
konstytucjonalizmu prymatu ustawy, legalizmu, zaufania obywateli

29. Zasada niezawisłości skład sędziowski rozstrzygający daną, sprawę podlega konstytucji i
ustawom, każdy sędzia powinien być niezależny, wolny od nacisków i wpływów

30. Zasada niezależności sądu- państwo ma obowiązek zagwarantowania niezależnego

bezstronnego i niezawisłego jawny i bezzwłoczny sądu, obiektywne wyroki kontrola
prawa.

31. Poradnictwo, to instytucje które udzielają porad interesantom w potrzebie podczas

wizyt, pomagają osobom w uzyskać rozwiązanie danego problemu

32. Darmowa Pomoc Prawna - z uwagi na wysokie koszty porad prawnych w Polsce
wdrażany jest system Nieodpłatnie Pomocy Prawnej i Poradnictwa Obywatelskiego i
ramach którego wsparcia udzielają adwokaci,jest działaniem od ministerstwa pomocy
udzielają też uniwersyteckie poradnie prawne (studenci prawa, sady rejonowe

33. Notariusz nie noszą tog, sporządzają dokumenty w formie aktu notarialnych, zgłaszają
dokumenty urzędowe uwiarygodnia dokumenty i wydają kopie aktów urzędowych. 3,5v
34. Rady Prawni - granatowe togi, świadczą pomoc, tajemnica zawałowa projekty aktów
prawnych, udzielają pomoc prawna , 3v.
35. Adwokaci-zielona toga, reprezentowanie klientów, opracowywać projektów, tajemnica
zawodowa 3luta

36. Prawo do informacje publicznej-obywatele posiadają konstytucyjne prawo do informacji

o działalność organów należy do obywatelskich praw polityczny a korzystanie z nich
może bieżąco wpłynąć na obecną sytuacje.
37. 25. procedury przed ratyfikacyjne dzielą się na Duża ratyfikacje-sejm senat prezydent
czyli klasycznym model ratyfikacyjny / Wielka Ratyfikacja-sejm decyduje o ścieżce jest to
albo glosowanie większością kwalifikowana 2/3 lub referendum z udziałem więcej niż
polowa uprawnionych.Mała ratyfikacja-prezydent sam podpisuje umowę
38. 37. informacja publiczna-zalicza się do tego wszystkie dane które dotyczą działalności
instytucji i znajdują się w ich posiadaniu należna również informacje od podmiotów
prywatnych o realizacji zadań finansowanych z budżetu,struktura i zasada działania
organów
39. 38. wniosek o udzielenie informacji publicznej- każdy może skierować wniosek i musi
uzyskać odpowiedz,można się odwołowyac w przypadku nie udzielenia informacji osoby
które bez powodu nie udzieli odpowiedz czeka kara
40. 39. Biuletyn Informacji Publicznej [BIP]-aby ułatwić powszechny dostęp do danych
będących w posiadaniu instytucji realizujących zadanie publiczne na jego głównej
stronie zostały zawarte podstawowe wiadomości podmiotów które maja obowiązek
udostępnić informacji publiczna
41. 40. e-administracja-jest to rozbudowany system pozwalający składać wnioski online
Serwis rzeczypospolitej polskiej(gov) elektroniczna platforma usług administracji
publicznej(epuap) profil zaufany(pz)
Potrafić:
42. rozpoznać i charakteryzować poszczególne typy norm społecznych-
norma moralna odwołuje się do moralności społeczeństwa etyki i kultury człowieka
Norma zwyczajowa-odnosi się do zwyczaj panujących w społeczeństwie do nawyków
wzorców nabywana nieświadomie
Norma religijna-odnosi się do wiary świętych ksiąg
Normy prawne kontrola spisane opatrzone aparatem państwowym mówi co można a co nie
Norma obyczajowa - mówi co wypada a co nie zasad savuarvi

43. wyjaśnić, czym normy prawne różnią się od innych rodzajów norm społecznych;normy
prawne różnią się od innych normy tym ze są spisane maja ustalone jednakowe wzorce
postępowania co do każdego obywatela bez względu na wiarę czy moralność norma ta
jest opatrzona aparatem państwowym który gwarantuje sankcje za nie przestrzeganie
SPISANYCH NORM

44. rozpoznać rodzaje i gałęzie prawa-prawo cywilne obejmuje relacje miedzy osobami
prywatnymi które są równorzędne prawo administracyjne wskazuje obowiązki
obywateli i organów władzy w wzajemnych relacjach prawo karne określa przestępstwa
i sankcje za nie
Prawo międzynarodowe regulowane przez rożne porozumienia czy umowy obejmuje
wszystkie państwa uwzględnione w umowie dobrowolnie przyjmowane
Prawo wewnętrzne działa na terenie całego kraju ustanawiane przez odpowiednie organy
prawodawcze reguluje życie w społeczeństwie
Prawo miejscowe działa na wyznaczonym terenie danej jednostki administracyjnej
ustanawiany przez organ samorządu terytorialnego
Prawo publiczne określa relacje miedzy społeczeństwem a władza interes państwa
Prawo prywatne określa relacje miedzy prywatnymi jednostkami interes jednostek
Prawo pisane normy utrwalone i sankcjonowane od organów legislacyjnych
Prawo niepisane normy nie utrwalone wywodzi się z przekazów miedzy ludźmi
Prawo materialne uprawnienie i obowiązki podmiotów określa sankcje
Prawo procesowe-reguluje przebieg procesów w ramach egzekwowania prawa
wyjaśnić, skąd wywodzą się normy funkcjonujące w różnych systemach prawnych
zwyczajowe normy często wywodzą się z dawnych normy zwyczajowych czyli kodyfikacje
prawa rdzennego
Precedensowe normy wywodzą się z prawa precedensowego lub zwyczajowego i prawa
stanowionego przez organy prawodawcze dozwolone jest powoływanie się na moralność
Religijne normy w tym prawie wywodzą się z Religi dominującej w danym państwie często ja
narzucając opiera się często na świętych księgach
Pozytywne normy wywodzą się z ustalonych przez organy prawodawcze akty normatywne
sady nie tworzą norm są ustami prawodawcy

45. wyjaśnić znaczenie zasad

Hierarchiczności prawo musi posiadać rangi aby w momencie kolizji norm moc stwierdzić
która ma pierwsza możliwość stosowania
Spójności normy wprowadzane nie powinny być sprzeczne z innymi normami oraz nie
wykluczać ich stosowania
Zupełność zasada zakłada ze normy powinny przewidywać wszystko i dawać podstawę do
rozstrzygnięcia brak takich norm powinie być natychmiast regulowany LUKA PRAWNA

46. prawa obowiązującego w Polsce w naszym kraju obowiązuje system prawa pozytywnego
inaczej stanowionego akty dzielimy na akty normatywne i nienormatywne konstytucja
jest ustawa zasadnicza na podstawie której opierają się inne źródła prawa
47. charakteryzować źródła prawa powszechnie obowiązującego w Polsce- konstytucja akt
zasadniczy wyjątkowa ciężko ja zmienić /prawo UE konflikt z konstytucja ważny
/międzynarodowe ratyfikowane z mocy ustawy umowy które są wyżej niż ustawa ale
wymagają przegłosowania w parlamencie lub w referendum zwyczajowe prawo
międzynarodowe ponad ustawa /ustawa podstawa prawa reguluje życie społeczne i
wpływa na akty innej rangi (OBOWIAZKOWA MATERIA USTAWOWA KODEKSY)
/rozporządzenia to akty wykonawcze wydawane przez inne organy niż parlament /akty
prawa miejscowego działa na danej jednostce organizacyjnej wydawany przez samorząd
terytorialny albo organ administracji rządowej akty prawa wewnętrznego obowiązują
tylko konkretnych adresatów (JEDNOSTKI PODLEGLE)
48. rozpoznać i charakteryzować akty prawne niebędące źródłami prawa są to akty prawa
nienormatywne które służą do realizacji prawa z wąskim gronem adresatów (orzeczenia
decyzje )

49. wymienić cechy Konstytucji RP i wyjaśnić, na czym polega jej szczególna moc - ustawa
zasadnicza sztywna najważniejszy akt w kraju podstawowa regulacja w państwie
gwarantuje przestrzegania praw człowieka ciężka procedura zmiany

50. rozróżnić poszczególne rodzaje prawa Unii Europejskiej prawo pierwotne czyli
podstawowe zasady działanie UE obecnie zmodyfikowane i skonsolidowane prawo
wtórne to akty które maja na celu realizacje prawa pierwotnego

51. wymienić i rozpoznać akty prawa pierwotnego-karta praw podstawowy traktat o UE

traktat o funkcjonowaniu UE Euratom traktat lizboński wtorne-opinie dyrektywy
rozporządzenia decyzje zalecenia

52. wyjaśnić, na czym polega zasada pierwszeństwa stosowania prawa unijnego przed
prawem krajowym kraje wstępujące do UE wyraziły zgodne na pierwszeństwo UE jednak
od pewnego czasu prowadzona jest polemika na ten temat gdyż każdy chce aby jego
prawo państwowe było pierwsze co powoduje konflikty często stosuje się zasadę
mulitycentrycznosci prawa

53. przedstawić rolę Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej [TSUE] w unijnym

porządku prawnym zajmuje się kontrolowaniem czy każde państwo unijne przestrzegło
prawa i w razie wykroczenia nakłada kary finansowe interpretuje przepisy UE

54. charakteryzować kodeksy funkcjonujące w polskim porządku prawnym kodeks cywilny

materialne ogólne cywilne /kodeks postępowania cywilnego procesowe określa sad i
tryb kodeks rodzinny materialne stosunki rodzinne opieki i kurateli kodeks spółek
handlowych procesowe określa działanie spółek handlowych kodeks karny materialne
określa występki i wykroczenia kary odpowiedzialność k.k.p-procesowe sady tryb kodeks
wykroczeń -określa wykroczenia i kary k.p.wykonawczy -orzeczenia kary środki przymusu
kodeks postępowania o wykroczeniach -postępowanie w sprawach o wykroczenie k.p.a-
postępowania administracji publicznej rozstrzyganie sporów k.m-prawo żeglugi morskiej
k.w-zasady prawa wyborczego i przeprowadzania ich k.p-zasady pracy stosunek i
świadczenia układy pracy prawa i obowiązki

55. podać przykłady aktów prawa miejscowego rozporządzenia ,zarządzenia

porządkowe,uchwały sejmików rad powiatu zarządzenia wójta burmistrza itp

56. wymienić dzienniki urzędowe prowadzone w Polsce dziennik urzędowy monitor polski
dziennik wojewodzie dziennik ustaw dziennik urzędowy UE monitor sadowy i
gospodarczy
57. rozpoznać i opisać poszczególne elementy budowy normy prawnej - hipoteza zakłada
adresata danej normy dyspozycja określa jakie zachowanie jest uznawane za poprawne
nakaz zakaz dozwolenie sankcja- określa konsekwencje za nie przestrzega dyspozycj
58. porównać ścieżkę legislacyjną wymaganą do zmiany Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej, tworzenia ustaw, ustawy budżetowej i projektów uznanych za pilne
Zmiana konstytucji-propozycja musi być złożona przez 1/5 posłów senat albo prezydenta
przedmiotem ma być zmiana najwyższego aktu w państwie uchwalana kwalifikowana
2/3 ,senat ma 60 dni na uchwalę bez poprawy senat przyjmuje bezwzględna większością
prezydent podpisuje 21 dni może wetować ustawę można wywołać referendum bez
wymogu frekwencji można ocenić przez TK tylko sam proces
Ustawa- posłowie ministry obywatele prezydent komisje proponują ustawę która może
regulować wszystko uchwala się zwykła większością senat ma 30 dni na uchwalenie zwykła
większością może dać poprawki lub odrzucić prezydent ma 21 na podpisani może wetować
może być zarządzone referendum wymagana frekwencja 50 procent zwykle badanie przez
TK
Ustawa pilna-rada proponuje na temat dowolny bez tematu prezydenta podatków wyborów
itp. Zwykła większość uchwała 14 senatu zwykła większością prezydent ma 7 dni może
wetować referendum nie jest zabronione ale średnio możliwe do zrealizowania ocena TK
zwykła
Ustawa budżetować rada ministrów 3 mac przed końcem roku przedmiotem jest projekt
budżetu, zwykła większość senat ma 20 dni na chwalenie niewielkich poprawek zwykła
większością jeśli nie uchwalone prezydent może rozwiązać parlament podpisuje ustaw 7 dni
bez weta nie ma za bardzo referendum TK ma 2 Msc na sprawdzenie

59. przedstawić różne procedury przed ratyfikacyjne w przypadku ratyfikowanych umów

międzynarodowych w Rzeczypospolitej Polskiej-dzielą się na Duża ratyfikacje-sejm senat
prezydent czyli klasycznym model ratyfikacyjny / Wielka Ratyfikacja-sejm decyduje o
ścieżce jest to albo glosowanie większością kwalifikowana 2/3 lub referendum z
udziałem więcej niż polowa uprawnionych.Mała ratyfikacja-prezydent sam podpisuje
umowę bez zgody ustawowej minister tylko informuje sejm RP

60. wskazać zależności między rozporządzeniami a ustawami oraz zarządzeniami i

uchwałami -ustawy są częścią zamkniętego katalogu prawa są podstawowym źródła
prawa zaś zaradzenia są aktami wykonawczymi są z katalogu otwartego prawa niżej
niż ustawy pochodzą od organów wykonawczych są forma stanowienia prawa ,uchwały
od organów stanowiących wieloosobowych niżej niż ustawy

61. wymienić instytucje i organy władzy w Polsce zobowiązane do udzielania informacji

publicznej- centralne organy władzy prezydent sejm senat , organy administracji
rządowej premier minister,organy samorządu terytorialnego( starosta wójt burmistrz)
lub zawodowego(rada adwokacka lekarska ) inne jednostki ( patria szkoła ośrodek
kultury)

62. wymienić obszary życia publicznego, których dotyczy informacja publiczna-informacja

na temat struktury i zasad działania organów,prowadzenie polityki wewnętrznej i
zewnętrznej,dane i majątek publiczny
63. wymienić podstawowe formy korzystania z informacji publicznej- aby moc korzystać z
informacji publicznej Polacy korzysta z stron typu gov epuap i profil zaufany ułatwia to
funkcjonowanie polakom i poszukiwania informacji publicznej

64. - wyjaśnić znaczenie terminów: „notariusz”, „radca prawny”, „adwokat” - notariusz jest
to urzędnik który należy do krajowej rady notarialnej odbywają 3,5 letnią aplikacje
sporządzają dokumenty urzędowe w formie aktów notarialnych zgłaszają dokumenty do
rejestrów urzędowych poświadczają kopie dokumentów i uwiarygodnia dokumenty
Radca prawny- może pracować na etat należy do krajowe rady radców prawnych
reprezentuje klientów udziela porad prawnych opracowywać akty prawne obwiązuje
tajemnica
Adwokat-nie może mieć etatu należy do naczelnej rady adwokackiej reprezentuje klientów
udzielają porad prawnych opracowując akty i obowiązuje ich tajemnica zawodowa

65. -uzasadnić konieczność funkcjonowania systemu nieodpłatnych poradnictwa i pomocy

prawnej w państwie demokratycznym- w państwie demokratycznym prawo ciągle się
zmienia i dostosowuje do danej partii wiec ludzie maja problem w zrozumieniu tego co
się dzieje w ich państwie nie są w stanie zrozumieć języka prawniczego a same usługi
prawnej pomocy są drogie stad konieczność udzielenia bezpłatnej pomocy prawnej

66. -wymienić działające w Polsce instytucje, w których można uzyskać pomoc prawną-
nieodpłatna pomoc prawna i pomocnictwa obywatelskiego oraz na uniwersyteckich
poradniach prawa

67. - właściwie stosować w swojej wypowiedzi terminy: „niezależność sądów”,

„niezawisłość sędziów”-sędziowie powinni orzekać z konstytucji i ustaw i być
niezależnym bez jakichkolwiek nacisków z innych stron sady maja obowiązek
zagwarantować bezstronny jawny rzetelny i niezawisły sąd orzeczenia muszą być
zgodne z prawem

68. - wymienić podstawowe zasady państwa prawnego- konstytucjonalizmy legalizmu

prymat ustawy niezawisłość sędziego i niezależność sędziów

69. - podać przykłady organów władzy i instytucji, które stoją na straży państwa prawnego
w Polsce- sad najwyższy trybunał konstytucyjny krajowa rada sadownictwa i inne sady

70. - wyjaśnić znaczenie terminów „promulgacja ustawy” i vacatio legis- promulgacja to

oficjalne podpisanie ustawy przez głowę państwa jest to potwierdzenie ze ustawa
została przyjęta zgodnie z prawem od tego czasu rozpoczyna się okres vacatio legi czyi
czas dzielący publikacje w dzienniku do wejścia ustawy w życie