UNIWERSYTET KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO

w WARSZAWIE
WYDZIAŁ NAUK HUMANISTYCZNYCH
SZKOŁA JĘZYKA I KULTURY POLSKIEJ DLA CUDZOZIEMCÓW
ul. Dewajtis 5, 01-815 Warszawa – tel. (48 22) 561 89 63
www.polish.wnh.uksw.edu.pl; e-mail: polish.wnh@uksw.edu.pl

Marzena Suska

Planowanie lekcji oraz ewaluacja osiągnięć ucznia i pracy własnej

za: D. Pukas-Palimąka:Planowanie zajęć języka polskiego jako obcego – konspekt lekcji

[w:] Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego pod. red. E. Lipińskiej i A. Seretny,
Kraków 2006.

Planowanie dydaktyczne:

wytaczanie celów ogólnych precyzowanie celów szczegółowych

planowanie sposobów ich realizacji przewidywanie skuteczności własnych działań

uwzględnienie występowania trudności na poszczególnych etapach procesu dydaktycznego

Etapy planowania:

I. planowanie kierunkowe – dotyczące roku nauki lub koncepcji nauczania

przedmiotu; na tym etapie określane są cele ogólne; dokonuje się także analizy
treści kształcenia;

II. planowanie wynikowe – dotyczące działu programowego czy cyklu tematycznego

z określeniem celów etapowych (cząstkowych) i analizą materiału nauczania,
będącą podstawą decyzji metodycznych dotyczących koncepcji realizacji
programu;

III. planowanie metodyczne – dotyczące jednostki lekcyjnej lub metodycznej;

powinno być ono rezultatem wcześniej podjętych decyzji dydaktycznych;
określenie celów operacyjnych;

1
Rodzaje planów:
(w zależności od czasu realizacji – plany długoterminowe i krótkoterminowe)

1. plan całego kursu (np. programy nauczania dla różnych poziomów kształcenia);
np. kurs wakacyjny;

2. roczny, semestralny lub kilkutygodniowy plan działania, nazywany rozkładem

materiału nauczania, opracowany przez nauczyciela dla poszczególnych grup;

3. plan jednostki dydaktycznej (tematycznej) obejmującej kilka lub kilkanaście jednostek

lekcyjnych, poświęcony pewnemu spójnemu cyklowi tematycznemu; np. blok zajęć
cztero- lub ośmiogodzinnych odbywających tego samego dnia;

4. konspekt lekcji, czyli plan pojedynczej jednostki lekcyjnej, który na ogół

uwzględnia pewne elementy jednostki poprzedzającej (powtórzenie wiadomości z
poprzedniej lekcji) i następnej (zadanie domowe); w praktyce uniwersyteckiej
jednostka lekcyjna = 90 min.)

Przygotowanie nauczyciela do lekcji:

- merytoryczne (co – zakres materiału leksykalnego i gramatycznego; materiały, pomoce,

środki dydaktyczne)

- metodyczne (w jaki sposób – formy pracy, pomoce, materiały, środki dydaktyczne, techniki
pracy)
- organizacyjne (w jakim czasie)

Określenie nowego materiału gramatycznego:

- zestaw koniecznych/potrzebnych struktur gramatycznych,

- zestaw nowego koniecznego/potrzebnego słownictwa,
- zestaw znanego już uczniom materiału gramatycznego, które należy przypomnieć
w kontekście lekcji

- określenie sytuacji, w jakiej będzie prezentowany i ćwiczony nowy materiał językowy

- ustalenie celu/celów;

Cele:

- językowe :
a. wiedza językowa (gramatyka, słownictwo),

b. sprawności (rozumienie ze słuchu, mówienie, rozumienie tekstu pisanego, pisanie);

- pozajęzykowe (cywilizacyjno-kulturowe) – cele te nie muszą występować na każdej

jednostce lekcyjnej;

2
cele mogą:

- być skoncentrowane wokół jednego zadania (np. rozwijanie sprawności mówienia),

- stanowić połączenie większej liczby drobnych celów

(np. nauka wymowy, poszerzanie leksyki, poznawanie charakterystycznych struktur,

zwiększanie płynności mówienia);

Cele kursu językowego:

1.afektywne – zachęcanie uczących się do rozwijania zaufania we własne możliwości

językowe,

2.edukacyjne – rozwijanie umiejętności określania własnych stylów uczenia się języka,

rozwijanie sprawności językowych oraz strategii zdawania testów
i egzaminów językowych,

3. komunikacyjne – ustalenie i podtrzymywanie relacji poprzez wymianę informacji,

pomysłów, opinii, postaw, uczuć, doświadczeń i planów; dawanie
studentom okazji do osiągnięcia biegłości i poprawności w mówieniu,

4.kognitywne – rozwijanie umiejętności monitorowania własnych wypowiedzi ustnych

poprzez uświadamianie sobie rodzaju popełnianych błędów i ich poprawę,
rozszerzenie zasobu słownictwa, zwłaszcza w zakresie słownictwa kolokwialnego;

Fazy lekcyjne:

I.prezentacja – tu nauczyciel prezentuje studentom nowe struktury, ich budowę

i funkcje + pkt 8.;

II.praktyka (eksploatacja) – różnego rodzaju ćwiczenia wdrażające, automatyzujące,

utrwalające, mające na celu przyswojenie i systematyzację wiadomości
+ pkt 7., pkt 8., pkt 9. konspektu;

III.produkcja (transfer/transpozycja) – swobodna praktyka językowa, czyli użycie danych

struktur językowych w nowych kontekstach, np. w czasie różnego rodzaju
ćwiczeń komunikacyjnych (symulujących prawdziwą sytuację komunikacyjną)
+ pkt 7. konspektu;

Zaplanowanie faz lekcyjnych:

- rozplanowanie czasowe,

- spójność faz – sprawdza się, czy fazy lekcji w naturalny sposób łączą się i czy istnieją
logiczne przejścia z jednej fazy w drugą, a zatem czy lekcja jest zwarta
i sensowna (ewaluacja = badanie + wnioskowanie, tj. ocenianie konstruktywne);

3
Schemat konspektu lekcji:

1.Rodzaj kursu: np. roczny, semestralny, kilkutygodniowy.

2. Poziom nauczania: A1, A2, B1, B2, C1, C2 (oznakowanie poziomów według standardów
europejskich).

3. Typ zajęć: gramatyka, słownictwo, sprawności.

4. Temat lekcji.

5.Cele lekcji:
- językowe : wiedza językowa (gramatyka, słownictwo)
sprawności (rozumienie ze słuchu, mówienie, rozumienie tekstu pisanego, pisanie)
- pozajęzykowe (cywilizacyjno-kulturowe).

6. Czas trwania danej jednostki lekcyjnej – fazy lekcji (określenie czasu w minutach).

7. Formy pracy: indywidualna, w parach, w grupach, zbiorowa.

8. Pomoce, materiały, środki dydaktyczne: podręcznik (tytuł), kopie tekstów, ćwiczeń

gramatycznych, obrazków, mapy, plany, schematy, czasopisma, kasety audio i wideo, filmy,
przedmioty przyniesione na lekcję przez lektora lub studentów itd.

9.Techniki pracy: wyszukiwanie informacji w tekście, uzupełnianie luk, układanie w

kolejności, wybór prawidłowej formy, ćwiczenia w mówieniu i pisaniu, ćwiczenia
fonetyczne, dyktando itp.

10. Praca domowa.