Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 100
inh ge itrae ha v8 Hh nie nite 6 hin én ty MUC LUC CHUONG I: GIGI THIEU .... 1.1 Scan thiét cia dé tai 1.2 Muc tiéu nghién ctfu 1.3 Noi dung nghién edu 14 — Gidi han dé tai 1.5 Phuong php nghién cu CHUONG Il: TONG QUAN VE MOT SO BAIRAC 6 TP.HCM............ 4 2.1 Hign trang céc bai rac 6 TP.HCM 2.1.1 Bai réc Bong Thanh., 1.1 Gidi thigu 1.2 Hién trang 6 nhiém mii trvdng... 1.3. Bign phap xitly 2.1.2 Bai réc Gd Cat . 2.1 Gigi thigu, 2.2 Hién trang 6 nhiém méi tru@ng. 2.3. Bign phap xttly 2.2 Thanh phan, tinh chat va cdc yéu t6 anh hung dén nue rd ri réc & TP.HCM. 2.2.1 Cac yéu t6 anh hudng dén nude rd ri rac 6 TP.HCM.. 2.2.2. Tinh chat nuéc rd ri bai réc Gd Cét.. 2.2.3 Tinh chat nude rd ri bai réc Dong Thanh. CHUONG III: PHUONG PHAP x) LY AMMONIA VA MOT SO CONG TRINH SINH HOC KHU NITO.. . 21 3.1 Phuong php héa ly. 3.1.1 Phuong phép Clo héa AVTH Nguy€n Dite Phuong rangi Nghien tng yng qu ih ain hoe nitrate ha va ki ilrle bing 6 hh én iyo xt it trong no 8 bic 22 23 24 24 . 24 26 32 32, 35 . 37 37 38 38 i 39 . 40 3.1.2 Phuong php tach khi 3.1.3. Phuong php trao déi 3.2. Phuong phap sinh ho 3.2.1 Qué trinh nitrate héa (NITRIFICATION). 1.1 M6 ta qué trinh.. 1.2 Céc yéu té anh huéng dén qué trinh nitrate héa 3.2.2 Qué trinh khif nitrate (DENITRIFICATION). 2.1 M6 ta qué tinh... 2.2 Ce yéu t6 nh hung dén qué trinh khit nitrate ... 3.3 MOt sO cng trinh sinh hoc khit Nita... 3.3.1, Qué tinh LUDZACK-ETTINGER hiéu chinh (1973). 3.3.2. Qué trinh BARDENPHO™ 3.3.3 SBR (SEQUENCING BATCH REACTORS) 3.3.4. Muong 6xy héa 3.3.5 BIOERG.... HUONG IV: MO HINH VA PHUONG PHAP NGHIEN CUU .. . 41 4 41 41 42 . 4B 43 43 43 4.1.2. Bé thiéu khi (ANOXIC 4.1.3 Bé khit khi. 4.2 Phuong phdp nghién cifu trén m6 hinh 4.2.1 Nude thai. 4.2.2 Vi sinh nudi cy 4.2.3 Nguén carbon bé sung cho qué trinh khif Nitrate 4.2.4 Thi nghiém trén m6 hinh. 1 44 4.2.5 Phuong phip phan tich.. . 45 HUONG V: KET QUA NGHIEN CUU VA THAO LUAN. . 47 5.1 Qua trinh Nitrate hda .. 47 ac 5.1.1 Higu qua xit ly ammonia. SVT Nguy€n Dito Phutong ‘Teangi Nghe ct, tmg.dung qui trinh sah hoc irate hoa vi kh aitate bday néhinh Hen Wye xi) sis Long nude r6 Airbed aon 54 ae 57 62 63 5.1.2 Higu qua xitly COD... 5.1.3 Dénh gid kha nang King cia bin.. 5.2 Qué tinh kh Nitrate . 5.2.1 Hiéu qua xitly 5.2.2. Khéo s4t lugng hitu co du sau qué trinh khif nitate.. 5.2.3 Danh gid kha nang lng ciia bin. CHUONG VI: DE XUAT VA TINH TOAN CONG NGHE XU LY AMMONIA TRAM XU LY NUGC RO Ri BAI RAC DONG THANH CONG SUAT 400M°/NGAY .. 6.1 Dé xuat cong nghé 6.2 Tinh toan cong nghé 6.2.1 Bé hiéu khf... 6.2.2 Bé ling dgt II sau bé hiéu khi 6.2.3 Bé thiéu khi 6.2.4 Bé khit khi. 6.2.5 Bé lang dot II sau bé thiéu khi.. 6.2.6 San phoi ban .... CHUONG VII: KET LUAT VA KIEN NGHI .. Ta TAI LIEU THAM KHAO.. PHY LUC: KET QUA NGHIEN CUU .. AY TIE Nguy8n Date Phuong Trang Nahin cu ing clang inh sinh hoe irate hava Ri trate bing | inlign nude r6 Abs rico DANH SACH CAC TU VIET TAT BCL CTR EPC EMS KNRBLT TP.HCM HOWADICO $8 GTCC -TP.HCM CTRSH HDPE MLSS. MLVSS BODs coD SVI Do TKN EM TDS SVI SRT Bai chén lap Chat thai rain Environmental Protection System Environmental Monitoring System Khif Nits riéng biét lién tue ‘Thanh pho H6 Chf Minh Céng ty Xtt ly Chat thai thanh pho Hé Chi Minh ‘S6 giao théng céng chanh- Thanh phd Hé Chi Minh Chat thai rfn sinh hoat High Density Polyethylen Mixed Liquor Suspended Solid Mixed Liquor Volatile Suspended Solid Biochemical Oxygen Demand Chemical Oxygen Demand Sludge Volume Index Dissolved Oxygen (Oxy hda tan) Total Kjeldahl Nitrogen Effective Microorganis Total Dissolved Solid Sluge Volume Imdex Solid Retention Time AV THE Nguyn Dite Phong Trang iv Bang 8 Bang 9 Bang 10: Bang 11 Bang 12: Bang 13: Bang 14: Bang 15: Bang 16: Bang 17. Bang 18: Bang 19: Bang 20: Bang 21 Bang 22: Bang 23; Bang 24: VTE NguySn DANH SACH CAC BANG Trang : Sy bién thién néng d6 chat 6 nhiém trong nuéc rac theo tuéi bai réc.. 10 : Thanh phan va tinh chat nuéc rd ri réc theo Tchobanoglous et. al.,1993 14 : Tinh chat nuéc rd ri bai réc Gd Cat 6 cdc mila khéc nhau.. 15 : Tinh chit nuéc rd i bai réc Ga Cat. . 16 : Tinh chat nude r8 ri bai rée Dong Thanh theo mia, 17 : Tinh chat muéc rd ri bai réc Bong Thanh theo Béo hoc vé “Quan ly CTRSH 6 TPHCM”,8/1997.. : Tinh chat nuéc rd ri bai réc Béng Thanh theo EMS, 01/08/2000 oes : Tinh chat nuéc rd ri réc cil va méi ca BCL Déng Thani . 19 : M6i quan hé gidta nhiét 46 va tc d6 sinh trudng riéng eve 4 : Lodi Nitrobacter bj tie ché trong khong néng d6 ammonium va NO; theo pH, 6 nhiét 46 20°C. + Céc hgp chat hitu ed gay tic ché qué tinh nitrate héa trong nuéc thai. . 18 28 30 30 : Cac chi tiéu phan tich nuiéc thai trong qué trinh thi nghiém....... 43 : Tém tat cdc théng sé ctia qué trinh nitrate héa 47 : Higu qua xit ly COD cila qué trinh nitrate héa 53 : SVI ting v6i méi mic tai trong khdc nhau . 55 : M6i quan hé gia SVI va dic tinh Iéng va nén ca bin hoat tinh. : Tém t&t cdc thong s6 cha qua trinh khif nitrat : Phéin trim lugng COD du sau qué trinh khif nitrate... 55 57 . 62 ; SV ing vdi mdi mite néng 49 ditu vao khdc nhau. 64 ): Tom t&t thong s6 thiét ké bé hiéu khi..... 70 : Tém tat thong s6 thiét ké bé ling dot II sau bé hiéu khi ... 23 : Tom tat thong sé thiét ké bé thiéu khi 76 : Tém tt thong sé thiét ké bé khit khi 77 : Tom tét thong s6 thiét ké bé lng dgt II sau bé thiéu khi . 80 Dite Phuong ‘Trang Nght ctu tg dang. hig ntnate hoe vi kh nitrate bing n hh én tye xt it trong ai HBG re cd Hinh Hinh 1 Hinh 2 Hinh 3 Hinh 4 Hinh 5 Hinh 6 Hinh 7 Hinh 8 Hinh 9 Hinh 10 Hinh 11 Hinh 12 Hinh 13 Hinh 14 Hinh 15 Hinh 16 Hinh 17 Hinh 18 Hinh 19 Hinh 20 DANH SACH CAC HINH Trang : So dé cOng nghé hé thdng xit ly nude rd rf bai réc Dong Thanh theo thiét ké ciia céng ty TNHH Quéc Viét i : So dé day chuyén céng nghé tram xi Ii nude 1d ri Gd Cat cia trung tim CENTEMA .... 9 : 80 43 qué tinh LUDZACK - ETTINGER hiéu chinh (1973) . 37 : So dé qué trinh Bardenpho™.|.. : Céc giai doan ciia qué trinh SBR : Sd 46 muong oxy héa khit nito. : Sd dé céng nghé BIOERG két hgp khif nite va phospho : M6 hinh khif nito riéng biét lién tye (KNRBLT) .. : Dé thi biéu di NH-N déu vao : Dé thi biéu dién hiéu qua khit ammonia theo tai trong. + Dé thi biéu dién hiéu qua. khi ammonia theo ti sé F/M. : Dé thi biéu dién higu qua xit ly COD qué trinh Nitrate héa : Dé thi bigu dién SVI theo tdi trong ammonia méi quan hé giifa tdi tong va néng do ra. : Dé thi biéu dién dién mi quan hé gidia tdi trong va néng 46 NO,-N va NO}-N dau vao va r : Dé thi biéu dién higu qua khif Nitrate theo tdi trong. : Dé thi biéu dién higu qua xit ly theo ti s6 F/M : Bé thj biéu dién % Ivgng COD du sau qué trinh khif nitrate... : Bé thi biéu di&n SVI theo tai trong NO,-N va NO3-N : Dé xudt cong nghé xit ly ammonia : So dé can bing vat chat SVTIL Nguy€n ite Phuong ‘Trang vi © tonsa 4 So bas CHUONG I GIGI THIEU Li. SUCAN THIET CUA DE TAL Ti nim 1990 tré lai day, bén canh nude thai va khf thai ti cdc hoat dong céng nghiép va sinh hoat 1a hai nguén gay 6 nhiém nang dén méi trudng sng ca TP.HCM. Van dé 6 nhiém méi trudng do cdc bai réc gay ra ngay cang nghiém trong, gay nhiéu van dé nan gidi trong cong téc van hanh va quan ly cdc bai chén Ip cu thé 1a nvée 10 ri. Nuc rd ri cé kha nang lam 6 nhiém nguén nuéc mat, nuéc ngdm, dit. Nuc 13 ri c6 néng 49 chét 6 nhiém cao, mét lugng 1én tran ra ngodi vao mda mua sé gay phan ting manh mé d6i vdi céng déng dan cu séng gan bai chon lap va dé 1a van dé nan gidi nhat hién nay. Nuc rd ri tif bai réc cil théng thudng cé néng 49 ammonia rat cao. Ham lugng nite cao 1a chat dinh du@ng kich thich sy phat trign ca rong réu, tdo... gay ra hign tugng phii dudng héa lim ban trd lai nguén nuéc, gay thiéu hut Oxy hda tan (DO) trong nuéc do éxy bj tiéu thy trong qué trinh Oxy héa chat hdu cd. NH hoa tan > 0.2 mg/l gay chét nhiéu loai cd. Vi vay, xif ly nito trong nude rdc 1a van dé cén quan tam. Nuféc 19 ri réc bai réc Bong Thanh c6 néng 46 ammonia cao, dao dng trong khodng 700-900 mg/l, ham Ivgng N hitu co thp (70-100 mg/l), Nits trong nue réc tén tai cht y€u duéi dang ammonia (NH,* hay NH). Ham lugng COD ti (2.000-3.000 mg/l), ham Iugng COD nay 4a bi tr, kha nang phan hiy sinh hoe rat thap. Nhu vay, vain dé chinh cia nuéc rd ri bai réc ci’ (Béng Thanh) 14 xit IY nitd ciing chin 1d xit ly ammonia. 8VTHE Nguyen Ditc Phuong "Trang 1 Nghién cu, ng ny oh hg ritratc ba vt Ki trate ng nd hin ie ye ait rong mde rb od 1.2, MUC TIEU NGHIEN COU Muc tiéu dai han: + Tim ra phuong phép xit ly ammonia trong nuféc rd ri bai réc c@., - Tim ra phugng phdp cdt mach corbon dé xit ly ham lugng COD trong nude 18 ri bai réc co. Muc tiéu ngdn han: Dya trén co sé chay mé hinh thyc nghiém xéc dinh céc thong s6 thiét ké cho hai qué trinh sinh hgc nitrate héa va khif nitrate d@ xif IY nite trong nude rd cii (D6ng Thanh). Céc théng sé: tai trong, ti sé CODIN, ti sé F/M, hiéu Ung dung két qua nghién cifu dé ténh ton hé thong xif ly nite trong nude 10 ri bai rac cli cé cong sudt 400 m’/ngay. 1.3. NOIDUNG NGHIEN CUU - Thu thap s6 liéu, tai n quan dén ludn van. - Tham quan, khdo sat cdc bai réc 6 TP.HCM nhu Dong Thanh, Gd Cat, Tam Tan... - Lay mau, phén tich céc chi tiéu trong nuéc rd ri bai réc Bong Thanh, + Thiét lap m6 hinh khit nito riéng biét lién tyc (KNRBLT) trong diéu kién phong thi nghiém. - Van hanh mé hinh thi nghiém, tin hanh phan tich céc chi tiéu pH, NH3-N, N hau co, COD, NON, NOsN, 46 kiém, MLSS, MLVSS, SVL trong nvéc rd ri bai réc Dong Thanh dau vao va ctia ting qué trinh. - Téng két sO ligu, xitly sé ligu, dénh gid higu qua cia tig qué trinh, x4e dinh cdc théng s6 thiét ké thich hgp cho ting qué tinh. - Dé xudt céng nghé va thiét ké Tram xif ly nvéc th: Thanh. roth SV THE Nguy€n Dre Phuong ‘Trang? Nighi cu ing dung qu tinh cod ge nitrate hoa vi kh nitrate bing n hin len We xi it trong nen 1.4. GIGIHAN CUA DE TAI Dé tai nghién citu hai qué trinh sinh hoe nitrate h6a va khif nitrate xit ly ammonia bing mé hinh KNRBLT trong nuéc 19 ri bai réc cil (Déng Thanh). 1.5. PHUONG PHAP NGHIEN CUU - Phuong phdp thyc nghiém bing mé hinh trong diéu kién phdng thi nghiém. - Phuong phdp so sénh. - Phuong phép phan tich, xét nghiém céc chi tiéu cla nuéc thai theo “Standard Methods for the Exammination of Water and Wastewater” (APHA, 1995). SVTH: Nguy€n Dite Phuong Treng3 Nehien cu. ng lug ud Lrnh sinh Roc natch v thiol bag m6 hth ene xP il ong nade beh TONG QUAN VE MOT SO BAI RAC 6 TP.HCM 2.1 HIEN TRANG CAC BAIRAC 6 TP.HCM 2.1.1 BALRAC DONG THANH 11 GIGI THIRU TPHCM hign chi c6 3 khu xit ly rée chinh 1A Bong Thanh (Héc Mén), Gd Cat (Binh Hung Hoda-Binh Chénh) va Phuéc Hiép (Tam Tan-Cii Chi). Theo ké hoach, bai rac Bong Thanh phi d6ng cita vao thang 8/2001, chuyén rac vé 6 6 Go Cat. Théng 8/2001, bai rac Gd Cat chi méi tiép nhan thi diém khdi lugng réc ty 300 tain dén 500 tén/ngay, nhung mii héi xudt hién da lan rong, nhitng ho dan sOng gan dé phan tng nén viéc tiép nh§n réc tai day phi tam ngung. Khu xi ly ric Gd Cat cho dén théng 11/2001 vn chwa dim bio céc giai phap ky thuat nén chufa thé dé rac theo ating ké hoach. Rac lai dén tré vé bai réc Dong Thanh. Bai réc Dong Thanh tinh d€n nim 2002 da qué tai vdi 6,500,000 tan, trong khi site chia thyc té cila bai réc may chi 4 triéu tin, Khu xif ly réc Dong Thanh nim trong xd Dong Thanh, phia Bac huyén H6c Mén, trén ranh gidi giép xa Binh My huyén Ci Chi, xung quanh [a ruéng. Dia hinh nai day dang déng bing cao hai nghiéng vé huéng song Sai Gdn & phia Déng va huéng Rach Tra 4 phia Bac. Suét hon 10 ném qua, héu nhw toan b6 higng réc thai ti céc khu vue ndi thanh cia thanh pho Hé Chi Minh duge chén lap tai day. Bai réc Dong Thanh bat dau hoat d6ng dé réc mot cdch ty phat ti’ nam 1989. Trude d6, day 1a céc ho khai thdc d&t. Dén nim 1991, no chinh thie td thanh cong tung xi ly réc Dong Thanh do Céng ty Xi ly Chat thai (HOWADICO) tryc thude $8 Giao Théng Céng Chanh TP.Hé Chi Minh ($6 GTCC-TP.HCM) quan ly. Dign tich SVTIE Nguy€n Dite Phuong ‘Trang 4 inet, lng qua trnh sinh hoe nitrake hd ie bing hinh en We. rong to nd a réec ban dau 10 ha, sau d6 mé r6ng thém lan Ivgt 6 ha rdi 22,6 ha. Cho dén nay, téng dign tich cOng tru@ng xif ly rc Bong Thanh da lén dén 43,5 ha véi cong sudt xit ly khodng 4,000 tan rac/ngay. Rac chén 6 bai réc Bong Thanh chi yéu a réc sinh hoat, chua duge phan loai, chua duge xif ly truéc khi chén lap. Trong a6, phn Idn c: tdi ché 43 duge ngudi dan thu lugm tén bai, cdn Iai 1a réc hitu cd, réc nilon cd, c loai réc 06 thé céc loai rac khéc khéng tdi ché duge. Céc cong tinh nghién citu rac thai & TP.HCM cho thay thanh phan thyc phdm du thiva va chat hitu co (cha yéu 1a rau, qua, thyc phdm..) chiém 61-96,6%. D6 dm lén dén 70-80%, mia mua cé thé lén dén 90% (CENTEMA, 2002). Ngoai ra con chtfa rat nhiéu chat thai sinh hoat nguy hai va chat thdi céng nghiép nguy hai do khéng phan loai chat thai rn (CTR) tai ngudn va khéng kiém sot duge CTR dé vao bai chon lip (BCL). Khuén vién e6ng trudng quy hoach tuy€n dung cho xe ché réc, tram cin xe, cdc hd chifa nude 16 ri, khu vuc chén réc.... Khu ve chon réc phan ra nhiéu 16, mi 16 dao hé sau khodng 8 m réi dé rac xudng theo ting I6p, sau dé rai mot [dp v6i bot va lap lén mét lp dat day khodng 20-30 cm. Sau m@t thdi gian nhat dinh, I6p réc nay xep xudng thi tién hanh 46 tiép 1én 46 mét lép rac khée, ctf thé Idp rc va lép dat xen ké nhau. Chiéu cao chat rac lén tdi 9 m so véi mat dat. 1.2 Hién trang 6 nhiém méi trudng Bai réc Dong Thanh do hinh thanh uf phat nén da khéng cé khoang céch li vé sinh vi khu dan cu. Theo quy dinh, khong céch li vé sinh bai réc phai céch xa khu vyc dan cur tiv 300-1000 m. Cling do khong duge quy hogch, thiét ké nh mét bai chén lép hgp vé sinh, dat tiéu chudn ngay tir dau nén bai rac hoat d6ng 44 mac phai nhing sai pham. Thye té, bai réc Dong Thanh chi 12 mot bai 46 hd, khéng cé 1ép 16t chOng thm, khéng cé hé thong thu gom khi va nuéc rd ri... Hau qué 1 6 nhiém méi trudng 6 bai rac Bong Thynh khé nghiém trong, dnh hudng xdu dén stfc khde céng déng dan cut gan dé. Réc thai chita v6 so mam bénh va 1a méi trudng t6t cho sy ly lan cdc bénh truyén nhiém. SVT: Nguyn Dite Phuong ‘Trang Nghe thainh hgcritrate hoa itu ng dy Eni oitrate bing: ‘Thanh phan CTR 6 bai rc Dong Thanh chifa phan Idn 18 chat hitu co nh thie an, v6 rau ci chat nay duéi diéu kign phan hiy ky khi da tao ra cdc chit khi. Van dé 6 day 1a khi sinh ra khong dugc xit ly vi chua c6 hé thong thu gom, Thanh phin khi gém 55% CH,, 45% CO, va mgt lvgng nhé Hp, H2S, NH, Mercaptan. Khi métan 1a nguén 6 nhiém nang nhat. Mii héi do su phan hily protein ciia dng thyc vat, dic trung 1a: H)S, NH, CO>. Néng 46 H,S vugt mic cho phép 6-1,362 ldn. Viée diéu tra nghién ctu cho thay, 6 nhiém khong khi tai bai rac chi yéu do mii cila nue rd ri. Van dé mi xif ly bing vi va thudc diét rudi. Nam 2000 da cé 3 sy c6 tran nude ri réc ra m6i trvdng xung quanh do bé bé bao trong mia mua. Nguyén nhan 1a do bd bao bang dat, myc nuéc trong hd cao hdn nén rudng, gay thiét hai nang né d6i vdi san xudt néng nghiép 1am cho hang nghin cy xanh duge tréng céch 46 khodng 4 nim dé cdi thién méi trudng bai réc Déng Thanh ciing bj chét din. Lugng nvéc rd ri sinh ra khoang 600 m’/ngay, cha ké nuéc mua. Khéi lugng nuéc ric thn dong lén dén hon 200,000 m? chifa trong 4 hd vdi dién tich khodng 3 ha. Khi tri mua, nuéc mua hda cing nude réc chay kh&p nai khé cé thé tach nude mua va nuéc ric. C6 Khodng 100,000 m* chua xif ly, 4a rd ri va tran ra xung quanh, dang c6 nguy co tran ra song rach, 6 nhiém nguén nuéc mat, nuéc ngam. Sy chuyén déi 6 nhiém nuéc ngdm tuy xdy ra cham nhung kha nang thdm sé dién ra lién tuc va anh hung c6 thé lau dai dén hang thé kj sau do cau tao dia tang thudc loai dat sét (laterit thudng, sét pha c6 46 chat khéng Ién 14m). Hién nay, tinh dén nam 2003 céng trudng xi ly réc Dong Thanh cdn tén dong 600,000 m’ nude rd ri chua duige xit ly dang Iu trif tai 7 hd. Lugng nuéc rd ri phat sinh hang ngay dugc bom vé hé chtfa. Do dic trig cilia nue rd ri uu tri? lau nim nén viée xif ly rat khé khan va phtic tap. Bai réc Dong Thanh da chim ditt hoat déng vao cudi nim 2002. Bai ric Dong Thanh da ngung tiép nhan réc sinh hoat, nhung van tiép nh4n rdc xa ban. SV TH: Nguy&n Dite Phuong, ‘Trang 6 gh cium dung qu rn i be irae ev Ki nitrate bg n hin in tye xt it trong mdr bai rhc 13 Bign phip xit lf Tix hon m§t nam qua, S’ GICC-TP.HCM, Céng ty Xit ly Chit thai Thanh phé da mii nhiéu don vi, t6 chifc va cdc nha khoa hoc tap trung xt ly lugng nuéc rd ri nay true khi thai ra séng nhu: Céng ty C6 Phan An Sinh, Trung tam Nghién ciftu Céng nghé va Thiét bj, Khoa Moi Trudng-Trutng BH Bach Khoa TP.HCM, Céng ty Thai Duong, én thdng 4/2002 viée xit ly nuéc rd ri tai bai réc Dong Thanh duge phan cho 4 don vi xit ly. Sau khi dat tiéu chudn xd vao ngudn loai B (TCVN 5945- 1995) lugng nuéc nay sé thai ra Rach Tra, Nhitng don vj nay bude dau da xit ly khong 20,000 m’ bing phusng php tiv, héa, 1y, vi sinh nhung van chua dat yéu cau theo tiéu chuan chi yéu vi lung NHs-N va COD cin cao. Viée xif If khdi lugng nuéc 6 nhiém ning nay 1a hét stfc cp bach cn phai gidi quyét trong mia kh6, vi day 1a méi nguy tiém dn mdi khi mda mua dén, lugng nuéc ti cdc hd chifa nude ri réc lai ting lén nhiéu hon, de doa bd bao bi v6 hay chay tran ra khu dan cu, dé ra séng Sai Gdn de doa nguén nudc cp cila cdc nha may cp nuiéc cho thanh phd va khu vyc nhét 8 dy én nha may nude Bén Than khi di vao hoat d6ng ddi héi phi xi ly dat tiéu chudn loai A va m6t sé chi tiéu khac khdc Khe hon. Viée xif I nude réc lai cng kh6 khin hon vi tinh chit nutée thay d6i theo mia va theo thdi gian. Nuféc sau xit ly a Hinh 1: So dé cong nghé hé théng xit lf nude ré ri bai réc Bong Thanh theo thiét ké cha cong ty TNHH Quéc Viet SVTH: Nguyén Dife Phuong, ‘Trang 7 Nghién iu ing yng qu tri anh hoe nitrate do vi ki itr bing m hi én 2.1.2 BALRAC GO CAT 2.1 Gidi thigu Bai réc Gd Cat do Cong ty Xtt ly Chit thdi Thanh ph Hé Chi Minh (HOWADICO) lam chit ddu ty véi sy hd trg tai chinh va ky thudt cila chinh phi Ha Lan, 1a du dn dau tién vé xi ly chat thai ran sinh hoat (CTRSH) va tdi sit dung nang lugng cia thanh phé Hé Chi Minh va cdc tinh phia Nam. Day cing la dy dn dau tién ca Viet Nam tinh dign ky thuat xdy dung BCL hién dai véi céc hé théng thu gom va xif ly nude rd ri, thu gom khi BCL va phat dién tién tién nat bién nay. Bai réc Gd Cat dit tai x4 Binh Hung Hda huyén Binh Chénh TP.HCM, 6 dign tich 25 ha, trong dé c6 5 ha danh cho céng trinh phy tr¢ (tram cn, tram xif ly nude 13 ri, tram phat dién, dudng giao thong ngi b6...) duge xay dung theo céng nghé hién dai nhat ti truéc dén nay tai Viet Nam. Day cdc h6 chOn réc c6 Idp 16t bling vat liu HDPE (High Density Polyethylen) day 2 cm, ¢6 hé théng thu gom khi va tai st? dung khi dé phat rac. Cong sudt thiét ké bai chon Ip 1a 2000 tdn/ngay. Sng thu gom va xifly née Hin nay, bai réc Gd Cét 43 c6 cOng tinh xif ly nutéc rd ri cha Trung tam CENTEMA-DH Van Lang dang hoat dng. Ngoai ra con c6 céng trinh xif ly nue rd ri cia cOng ty ECO-B6 Quéc Phong nén van dé phat sinh do nude ri réc ciing gidm dang ké. 2.2. Hién trang 6 nhiém mdi trudng Théng 8/2001, bai rc Gd Cét chi méi tiép nbn thi diém khdi lugng rae tir 300 tan dén 500 tdn/ngay, nhung mdi héi xudt hién da lan rng, nhitng ho dan s6ng gan dé phin ting nén viée tiép nhan réc tai day phai tam ngung. Khu xit ly rc Gd Cat cho dén théng 11/2001 vn chwa dam bao cdc gidi phap ky thuat nén chufa thé dé rac theo dting ké hoach. SVT Nguyn Dire Phuong ‘Trang 8 lien ctu. mg dong qué trnh aah hoe eitatchba va kt itrate bing m8 inh ign tye aij nis trong nutord eBid cd 2.3. Bién phdp xwly Hién nay, bai réc Gd Cat da 6 hai hé théng xif ly nude rd ri réc: - He théng xif ly bling céng nghé sinh hoc véi cong suat 400 m°/ngay cila trung tim CENTEMA xay dyng vao théng 9 nim 2002. cho dén thang 12 nam 2002 hé théng nay da xif ly dugc trén 23,000 m*, tao diéu kign thuan Igi cho cho viée van hanh én dinh BCL Go Cat. - Hé théng xi ly bing céng nghé sinh hoc cia ECO-B6 Quéc Phong, hé th6ng nay da xay dyng xong va dang trong giai doan van hanh thich nghi. Hinh 2: So dé day chuyén cong nghé tram xit li nude ro ri Go Cat cita trung tam CENTEMA 2.2. THANH PHAN, TINH CHAT VA CAC YEU TO ANH HUONG DEN NUGC RO Ri RAC 2.2.1. CAC YEU T6 ANH HUONG DEN NUGC RO Ri RAC. ‘Thanh phén va tinh chat nudc rd ri réc dao dng rat 16n, 6 thé thay déi tit bai réc nay dén bai rac khdc. Céc bai réc khéc nhau thi c6 thanh phan, tinh chat khéc nhau. Thanh phan va tinh chat nuéc rd ri bj Anh hudng bdi cdc yeu to sau: SVTHL Nguy€n Dre Phuong ‘Teng? Nghia ct. ng dung qué trinh ath hoc rilrote he v8 Kh irate béng ad inh itn tue xy trong nto rd birch - Tudi bai ric; - Ché a6 van hanh ciia bai réc, chiéu cao chit rac; - Thdi tiét; - Diéu kién thiy van khu vue; - Hoat dng héa hoc, sinh hoc; - Lugng dm, nhiét d6; - pH; - Mite dé én dinh. Bang sau sé cho thay sy bién thién néng 46 chat 6 nhiém trong nuéc rac theo thai gian: Bang 1: Sy bién thién néng 46 chat 6 nhiém trong nuéc rac theo tudi bai rae, ‘Thanh phéin Néng a0, me nim 5 nim 16 nim BOD 7,500-28,000 4,000 80 cop 10,000-40,000 8,000 400 pH 5.2-6.4 63 Dé kiém (CaCO) —_ 800-4,000 5,810 2,250 Dé cting (CaCO;) —_3,500-5,000 2,200 540 P téng 25-35 12 8 NH;-N 56-482 - : NO;-N 0.2.0.8 05 16 cr 600 - 800 1,330 70 Ca 900-1,700 308 109 Fe 210-325 63 06 Mg 160-250 450 90 Mn 75-125 0.06 0.06 cu : <05 <05 Zn 10-30 0.4 O.1 Ngudn : Chian va Dewalle, 1977. 8VTH: Nguyén Dire Phuong, ‘Trang 10 Nghe ctu ing dung qu sah ah hoe nent he va Kite ng no hin én tye xy etotrong ended A bt nice Ham lugng chat hau co trong nuéc rd ri bai rac méi chua phi ddy (Khoang 8 thang tuéi) c6 thé 1én dén 71.600 mg/l (Chian va Dewalle, 1977). Ham lugng chit hu c¢ va v6 cd gidm dan theo tudi ciia bai réc. Tugng tu, th so BOD/COD ciing gidm dan theo théi gian. Mifc dO gidm nay cho thay chat hitu co dé 6xy héa sinh héa gidém nhanh, trong khi dé ham lugng chat khong phan huj sinh hoc gia tng theo tuéi cia bai réc. Nhitng chit hitu co kh6ng phan hiy sinh hoc nay théng thu@ng la cdc sin phém phan hiy do hoat dng cia vi sinh, Ngoai ra, thanh phdn va tich chat nue rd ri réc cdn thay déi theo ting ‘inh phan hiy CTR (solid waste). Qué trinh phan hiy CTR tri qua 3 giai doan (phase) chinh nhu sau: giai doan cla qué a, Giai dogn 1 Phan hiy hiéu khi xdy ra nhanh, khodng thdi gian dic trung it hon mot théng. Khi 6xy c6 sfn trong rac dude sit dung hét (triy nhitng ving gdn bé mat) thi pha phan hiy hiéu khi sé ngung. Giai doan 1 cing c6 thé kéo dai m@t vai tun. Tuy nhién né c6 thé kéo dai thém mét khodng thdi gian ngay hoc mot lau hon va tao ra mét lugng ding ké CO>, mot lugng ding ké H) cing cé thé tao ra (lén dén 20% thé tich), dc biét 6 cdc khu vuc chén lp khé réo. b. Giai doan 2 Cae chat c6 thé pl (lam ting gid tri BODs) va ammonia, inh vat ki khi va thy tign thiy phan va 1én men cellulose va cfc n hy tgo ra cdc hgp chit don gidn, hoa tan nhw acid béo bay hoi iai doan 2 c6 thé kéo dai sau mot vai ‘nam, tham chi cd thap nién. Nuéc rd ri tao ra trong giai doan nay c6 gid ti BODs cao (thudng 1dn hon 10,000 mg/l), BODs/COD > 0.7, ty sé nay cho thay thanh phén chat hifu co hoa tan chiém ty 1é cao va dé phan hily sinh hoc. Trong giai doan nay, nuéc rd ri réc c6 pH tit 5-6, dim dic, mai, néng 4 ammonia cao ($1,000 mg/l). V6i dic tinh hod hoc nay, gitip hda tan cde thinh phan khéc trong réc din dén néng d6 ciia Fe, Mn, Zn, Ca, Mg trong nude réc cao. Khi sinh ra chi yéu la CO, mdi va hydrogen vdi lugng {t hon. AV TH: Nguyén Dite Phuong ‘rong It nc. ngcungq enh anh he nitrate v ki itrate bing 6 inh ién tye x its rong aude rd bi bcd c. Gi loan 3 Sy phat trién cham ciia vi khudn methane dan dan tré nén chiém uu thé va bat ddu phan hiy nhiing hyp chat don gidn, tao ra cdc hén hgp khi CO, va CH, (c6ng véi 1 sO thanh phan vét khéc) tao ra nguén khi ctia bai rac. Trong giai doan 3, vi khudn lén men methane phat tién, ching sit dung nhitng hgp chat hu co hoa tan (chi yéu 1a nhifng acid béo) [a thanh phan chinh trong nuéc 10 ri réc 6 giai doan 2. Nhiing vi khudn nay 18 loai ki khf va chuyén déi céc hop chat hitu co hoa tan thanh methane va CO, ma sau 46 thoat ra ngoai nhu Ia khi cia bai rac. Nuéc rd ri rac tao ra trong suét giai doan 3 thuéng én dinh. Trong giai doan nay, hoat dong vé mat sinh hoc xem 1a higu qud nat. Can bing dong hoc cudi cling tao ra giita vi khudin tao methane va vi khudn tao acid, chat thai tiép tuc phan hiy tao ra khi véi t6c 46 twong déi cao, c6 thé sau nhiéu nim. Sau d6 dan dan gidm téc 46 sau nhiéu thap nién truéc khi réc thai da bi phan hu phan 16n khéi lwgng rac. Nuc 10 ri réc tao ra trong giai dogn 3 06 gid tri BODs twong d6i thap, ti s@ BODs/COD thap. Tuy nhién, ammonia van tiép tuc sinh ra bdi qué trinh lén men acid theo bac 1 va cé néng dé rat cao trong nude 1d ri rac. Céc chit v6 co nhu: Fe, Na, K, SO.” va CI tiép tuc tan vari ra tir bai réc trong nhiéu nim, Ngoai ra con c6 2 giai doan phu: ~ Thdi ki chuyén tiép tiy giai doan 2 sang giai doan 3 C6 thé xdy ra trong nhiéu nam, cé thé khng ngung trong | thap nién (d6i khi khéng bao gi’ ngung). Oxy can din va diéu kién ky khi bat ddu phat tién. Nitrate va sunphat d6ng vai trd chdt nhn electron trong céc phan tng chuyén héa sinh hoc, thu@ng bj khit dn khf Np va H,S. Trong pha nay, pH cia nuéc rd ri réc bat déu gidm do sy hién dién céc acid hifu cd va Anh hudng cia su gia tang néng d6 CO, trong bai rac. VTE Nguy€n Dito Phuong ‘rang 12 Nahi ct. dng yng qué Uriah ath hoo nitrole ho v8 kita ng mo We 1y rit trong nude Asi rde cd ‘iai doan chin mii Xudt hién sau khi cdc chat hitu co dé phan hiy sinh hoc da chuyén thanh CH, va CO>. Liic nay, téc d6 sinh khi gidm ding ké do phn Idn cdc cht dinh du@ng da ding hét 6 cdc pha truéc va chat nén con lai thi kha nang phan hy sinh hoc khé cham. Khi sinh ra chit yéu 18 CH, va CO>. Suét pha nay, nude rd ri réc chifa chat hitu co tro nhu acid humic va fulvic rat khé xit ly sinh hoc. Nhv vay, trong qué trinh phan hy CTR thi d giai dogn 2 va 3 cdc vi sinh vat ki khf va thy tién thy phén va lén men cellulose va cdc chat c6 thé phan t don gidn, hoa tan nhut acid béo bay hoi lim tang gid tri BODs va ammonia. Cho nén 6 hai giai doan nay ammonia rat cao. hily tgo ra cde hgp cl Nhin chung, 8 nhiing bai réc méi (giai doan acid), nuéc rd ri rae thutng c6 pH thap, néng d6 BOD, COD va kim loai nang cao. G nhiing bai rc lau nim (giai doan métan cia qué trinh phan hy) pH_ tif 6.5-7.5, néng d6 cdc chat 6 nhiém thép hon rat nhiéu, ndng d6 kim loai nang gidm do phan dn kim loai it tan 6 pH trung tinh. Kha nang phan hily sinh hoc cila nuéc réc thay déi theo thai gian, thé hién qua ti s6 BODs/COD. Ban dau, ti s6 sé 6 khodng trén 0.5 (Ti so 0.4-0.6 cho thay chat hu co trong nuéc réc da sn sing dé phan hiy). G nhang bai ch6n lap lau nim o6 ammonia cao (>1,000 mgi/l), ti s BODs/COD thuting 12 0.05-0.2. Ti s6 gidm do nude ré ri réc tif cc bai lau ndm chifa acid humic va fulvic khé phan hiy sinh hoc. Ngoai ra, néng a6 cdc chat 6 nhiém ciing dao d6ng theo mia trong nam (mita mvfa-mia kho). Thanh phan nue 1d ri réc ti’ CTRSH c6 ham lugng chat 6 nhiém sinh hoe, vi sinh gay bénh cao. Trong khi 46, nuéc rd ri tit ede bai chOn Ip chita chit thai cng nghiép thudng cé hm Iugng 6 nhiém v6 cd va kim loai nang cao. Néi cach khdc, thanh phan tinh chat cla nuéc rd ri réc lién quan chat ché véi thinh phan dic trung ciia réc. SVT Nguy€n Dite Phuong rang, 13 Bang 2: Thanh phan va tinh cht nuéc rd ri rac theo Tchobanoglous et. al.,1993 ritote ha Eh irate bing. hia Hen Lye ni its trong £0 bai cbect Bai méi (duéi 2 nim) Bai lau nam as Khoang Trung binh (Trén 10 nim) Nhu cu éxy héa sinh hoa (BODs), mg/l 2,000-30,000 10,000 100-200 Nhu cau 6xy héa héa hoc (COD), mg/l 3,000-60,000 18,000 100-500 N-hitu co, mg/l 10-800 200 80-120 N-ammonia, mg/l 10-800 200 20-40 Nitrat, mg/l 5-40 25 5-10 Téng lugng Photpho, mg/l 5-100 30 5-10 D6 kiém theo CaCOs, mg/l 1,000-10,000 3,000 200-1,000 pH 45-75 6 6.6-1.5 Canxi, mg/l 50-1,500 250 50-200 Clorua, mg/l 200-3,000 500 100-400 Téng lugng st, mg/l 50-1,200 60 20-200 Nguén: Tchobanoglous et. al.,1993 SVT Nguyn Dite Phuong ‘Trang 14 Nghién iu. ag yng qu ih sinh hge nitrate hoa vi ki itrae bing mo hi én te xB itt trong nde 8 a 2.2.2 TINH CHAT NUGC RO Ri BAIRAC GO CAT Tinh chat nudéc rd ri BCL mdi duge thé hién é hai bang két qua sau: Bang 3: Tinh chat nuéc rd ri réc BCL Gd Cat 6 cdc mia khdc nhau AEvenirepertl Nuée rd riméi Nuée ra ri Nulbe rdri mia kho méi mia mia cit pH 48-62 65-69 7.81 - 7.89 TDS mg/l 7,300-12,200 5,011-6,420 6,040-9,145, cop mgOz/l 39,614-59,750 6,621-31,950 —_1,186-1,436 BODs mgOz/ 30,000-48,000 4,554-25,130 200 VFA mgOy/l 21,878-25,182 2882 26 ss mg/l 1,760-4,310 896-1,320 235 Nits téng mg/l 974-1165 484.4 918.6 Phospho téng mg/l 55.8-89.6 13.3 6.4- 10.1 Dé cting tng mgCaCOs/l 5,833-9,667 ——1,840-4,250 —_1,260-1,720 Ca mg/l 1,670-2,739 465 60-80 Mg”* mg/l 404-687 165 297-381 cr mg/l 3,960-4,100 1,075 2,450-2,697 so.” mg/l 1,400-1,590 - 14 Fe tdng, mg/l 204-208 46.8 45 Cr téng mg/l 0.04-0.05 - - Zn mg/l 93-202 - - Pb mg/l 0.32-1.9 - - ca mg/l 0.02-0.1 - - Ni mg/l 2.21-8.02 - - Mn mg/l 14.5-32.17 - : Cu mg/l 3.5-4.0 : - Nguén : CENTEMA, 2002. SYTHE Nguy€n Dite Phuong ‘rang 15 it. tng dyng qu trnh aah bc itr hda v Ki irate ng m6 hin ibn Ue aif nite trong nude r8vIbBI eke oo Bang 4: Tinh chat nuéc rd ri réc BCL Go Cat Thanh phan Néng 46, mg/l (trit pH) pH 48-62 D6 kiém 1,200-4,500 TOC 18,700-31,900 cop 39,614-5,9750 BODs 30,000-48,000 VFA 21,878-25,182 TSS 1,760-4,311 vss 1,120 -3,190 Org-N 336-678 NH;-N 297-790 NO;-N 58.5 Phosphorus 55.8-89.6 Dé ciing tong 5,833-9,667 Ca 1,670-2,739 Mg* 404-678 cr 4,100-4,890 so, 1,590-2,340 Fe téng 204-208 Nguén : CENTEMA, thang 3 & 4/2002. Dua vao 2 bing trén cho thay BCL Gd Cat mdi hoat d6ng ty 2/2002 nén nuéc rd ri rc cdn mdi nhung c6 mite d6 6 nhiém hifu co cao hdn nhiéu khi so v6i cdc s6 liéu vé thanh phan va tinh chat nuéc ré ri rdc da dude ghi nhan trén thé gidi (Tchobanoglous et. al.,1993), c6é thé do BCL Gd Cat khong c6 qua trinh phan loai CTR tai ngudn va khong xif ly truéc khi dua vao BCL va thanh phan, tinh chat nude rd ri réc thay déi theo mia trong nim, SVT Nguy€n Dite Phuong ‘Trang 16 si hoe nitrate ha 2.2.3. TINH CHAT NUGC RO Ri BAI RAC DONG THANE. Khac véi BCL Gd Cat, BCL Déng Thanh c6 cd phan chén 1ép cd (nam 1990) va phan chdn lp mdi (mdi chén lap vao ndim 2001 trude khi bai réc déng cia va lugng rac xa bén dang hoat dng chén lap). Vi vay, BCL Béng Thanh c6 cd nguén nuéc rd ri réc cli dang chifa trong cdc hd va nude rd ri réc mai theo thi gian chén lép khéc nhau dang ti€p tuc sinh ra. Nuéc mua ngdm vao bai chén lp, 46 dm cia réc cao, qua trinh phdn tng sinh héa cla céc chat hitu co, viée phun thém vao réc chat khit mii hoi EM (Effective Microorganis)...!8 nhiing yéu 6 dnh hung d€n chat lugng nude rd ri bai réc Bong Thanh, Dui day 1a céc bang s@ ligu phan tich nuée rd ri bai réc Dong Thanh 3 nhing thai diém khéc nhau va trich ti cdc nguén khéc nhau sé gitip chiing ta c6 cdi nhin khdi quat vé thanh phan va tinh chat nuéc 1d ri bai réc Dong Thanh, sy thay déi tinh chat nuéc réc theo mia, thai gian va dic diém 6 nhiém ciia nude rd ri réc hién tai. Bang 5; Tinh chat nuéc rd ri bai réc Dong Thanh theo mia Thong so Don vi Mia mua Mia kho pH - 64 59 Téng chat rin hdatan mg/l 10,200 29,000 Chat rain Io ling mg/l 2,200 6,000 6 kiém (CaCOs) mgCaCOyl 8,600 10,800 N-NO; mg/l 14 52 N-NH,* mg/l 920 10,200 BODs mg/l 13,200 31,000 cop mg/l 17,600 47,000 Nguén: EPC, 1996. VTi Nguy€n Dite Phuang ‘Teang 17 ign cu. dng dng. tinh ein hge tate hoa wi Ki iate bingo i i yo AD sits wong ate si eboot Bang 6: Tinh chat nue rd ri bai réc Dong Thanh theo Béo céo khoa hoe vé “Quan ly CTRSH 6 TP.HCM”, 8/1997 Thong so Bon vi Gid trj thap Gia tri cao pH 2 5 8.29 D6 kiém mg CaCO;/l 5,000 15,600 6 citing mg CaCOy/l 2,000 17,000 P-PO.” mg/l 17 31 N-NH; mg/l 200 1,000 N hitu co mg/l 46 250 N-NO; mg/l 5 20 N-NO; mg/l ve vet cop mg/l 3,000 50,000 BODs mg/l 2,000 37,000 Nguén: Béo céo khoa hoc vé “Qudn ly CTRSH & TP.HCM”,8/1997 Bang 7: Tinh chat nuéc rd ri bai réc Dong Thanh theo EMS, 01/08/2000 ‘Thong so Don vi Két qua pH : 8,92 cop mg/l 3,008 BOD; mg/l 930 ‘Téng Photpho mgi/l 13.64 Téng Nits mg/l 698 cd mg/l <0.001 Pb mg/l < 0.02 Hg mg/l < 0.001 cu mg/l 0.01 Nguén : EMS, 01/08/2000 SVT: Nguyn Dite Phuong ‘Trang 18 Nghitn ct, mg ung qui trnh snk hoc rilrote hoe vi Kit irate béng a6 inh in te i) trong ne 8 ba rdcc Néng 46, mg/l (trit pH) Thanh phin ca Méi pH 7.9-8.2 6.0-7.3 Dékiém,mgCaCOyl—- 12,500 cop 1,079-2,507 38,533-65,333 BODs 735 33,571-56,250 Org-N 196-470 79-230 NH3-N 297-790 515-1,300 NOs-N 2.5-2.9 3,0- 4,8 Phosphorus 14,9-21.5 4,7-9.6 Cat 1,122-1,844 240-187 Mg* 356-405 154-373 Fe téng 180-303 64-132 Nguén : CENTEMA, 2002, Tit cdc bang trén ta thay ring: Chat Iugng muéc rd ri thay déi theo thdi gian chén réc, theo mia (mda Kh6, ndng 4 cdc chit 6 nhiém trong nuéc rd ri réc cao hon 2-3 lan so véi mda mwva). Phan tich cdc bang s6 liéu cho thay ring sau mét thd lugng BODs, COD khi bai réc bat déu déng cita da gidm nhiéu so vdi thai gian truéc diy. Ti 1¢ BOD,/COD hién nay da gidm xudng rat thdp, chi cdn khodng 0.2-0,3. Ham lugng chat rin Io ling (SS) ciing gidm vi nude réc da King khé lau, Hién nay pH dao d6ng trong khoang 8-8.5 do nuéc rac c6 46 kiém cao duge tao ian phan hiy, ham ra bdi cdc acid humic, fluvic, ammonia va m6t s6 hgp chat khéc. Tom lai, nude réc chifa trong cdc hé va tf dong 6 mét sé ché bi 6 nhiém rit nding, mii héi khé chiu. Nuéc c6 ham lugng chat hifu co khé phan hily sinh hoe, 46 kiém, ammonia, vi sinh gay bénh cao. AVTH: Nguy€n Dito Phuong Trang 19 Nghign itu img dungqud 1 ki itrate bing m hin dn yo xt itstrong nue Kim logi ning trong nuée ri réc Dong Thanh Theo EMS thudéc B6 Khoa Hoc Céng Nghé Méi Trung, 8/2000 thi ham lugng Cd < 0.001 mg/l; Pb < 0.02 mg/l; Hg < 0.001 mg/l; Cu < 0.01 mg/l. Theo Céng ty xif ly chat thai TP.HCM, 2000 phan tich cdc mau nue rac lay 8 cdc vi tri khéc nhau cho thay néng dd Pb = (0.05-0.37) ppm; Hg = 0.02 ppm; Zn = (0.08-3.33) ppm. Theo céc nghién cifu truéc day vé kha nang gay te ché ciia kim loai nang 1én loai vi khudn nitrate héa nh: Skinner va Walker (1961) cho théy céc kim. loai véi néng 46 cao gay doc cho loai Nitrosomonas duge tim thdy nhu: Nickel = 0.25 mg/l, Crém = 0.25 mg/l, Déng = (0.1-0.5) mg/l. Beckman (1972) cho biét 100% loai Nitrosomonas bj tie ché Adi vi ndng 46 nickel va kém 1a 3 mg/l. Loveless va Painter (1968) cho biét loi Nitrosomonas bi tte ché hoan toan vdi néng dé déng 1a 0.1 mg/l. Theo cdc két qua phan tich trén thi néng 46 cdc kim loai nang trong nude thai réc Dong Thanh chua gay ite ché qué trinh nitrare héa. AVTH Nguy8n Dife Phuong ‘Trang 20 im tt, mgdyng qué rah sinh how tre bbe vi kite bing 6 hn trong nde 8 bai rc CHUONG II PHUONG PHAP XU LY AMMONIA VA MOT SO CONG TRINH SINH HOC KHU NITO 3.1 PHUONG PHAP HOA LY. Ammonia c6 thé chuyén thanh khi Ny bing cdc qué trinh sau: clo héa, tach khi NH, trao déi ion, loc mang... 3.1.1 PHUONG PHAP CLO HOA Ammonia bj xy héa thinh khf nito (N;). Qué trinh nay lién quan dén mt chudi phan tng phifc tap hinh thanh céc san phém trung gian nhy NH,Cl, NHC, NCls. Ngoai khi Np ra cdn c6 NOs. Phan tng don gidn duge viét nhur sau: NH," + 1.5Ch = 0.5 Noy + 3CI + 4H* NH,‘ +4Cl,+3H;0 = NO; +10H*+8Cr Nhu céu Cl, cho phan tng la 7.6 mgClo/mg NH,"-N bi éxy héa. Do ammonia chuyén thanh nitrate va mt s6 sin phém khac nén liéu hugng Cl, thye t€ khodng 10 mg/mgNH,"-N. Qué trinh clo héa tao ra mét Iwong dang ké acid HCI nén 6 kiém bj tiéu thy 18 10.7 mgCaCO,/mgNH,"-N bi dxy héa. Khong PH téi wu cho qué trinh tir 6-7. Uu diém ciia phuong phdp nay 1a chi phi dau wr thap, dim bdo mite khit tring cao, néu kiém soat thich hgp, hau nhw tat cd NH,"-N trong. nuiéc thai c6 thé bi Oxy héa thanh khi No gidm mtic d6c hai cho bau khi quyén, téc d6 phan ting nhanh, it nhay cam véi chat déc hay nhiét 46, chiém it dién tich, dong théi c6 téc dung khif trang. 8VTH: NguyEn Dite Dt rang 2 Nhuge diém 1a lugng clo du cao gay d6c cho thily sinh, nhay cdm véi pH hinh thanh it gay ung dan dén chi phi héa chat, chi phi van hanh cao, ting TDS dong ra, céc hgp chat halogen héa hitu cd nhy trihalomethanes (CHCl) Ia cl thu, Iu trit va phan ph6i phdi an todn. Céc yéu t6 anh huéng dén thiét ké va hi@u qua cia qué trinh: - Xdo tn tao sy tiép xtic gidfa nuéc thai va clo; - Thdi gian tiép xtic; - Liéu lugng clo; - pH. 3.1.2 PHUONG PHAP TACH KHi. Ammonia cé thé bj téch ra khéi nude thdi bing qué trinh tach khi dya trén cd sd cAn bling héa hoc: NH,” + OH’ <> NH; + H,0 Phan Ién ammonia chuyén sang dang khi 6 pH cao, thudng trong khodng tif 10.5-11.5. Do d6, pH 1a mét yéu t Anh hung rat Ién d€n higu qua qué trinh, Bén canh d6, qué trinh con rét nhay cdm véi sy thay déi cila nhiét 46, nhiét d6 cang gidm thi d6 hoa tan cia ammonia cang ting. Vi vay, khi nhiét 46 gidm, lugng kh6ng khi can cung cap ting déng ké nhu cdu ning lugng sit dung. Uu diém Ii néu van hanb thich hgp, qué trinh c6 thé cho higu qua khit ammonia cao, khéng nhay cdm véi cdc chat déc hai, khéng tao cin du. Tuy nhién, qué trinh cing tdn tai nhiing bat Igi nhu khi pH cao, CO, thu tir khéng Khi két hop vdi véi (néu sit dung dé nang pH) tao nén déng cin CaCO; trong thép. Mat khic, qué trinh cho higu qua thap 6 diéu kign thai tiét lanh. —— SVTH: Nguy€n Dito Phuong bai nde ol act, mg dung qué trnh sinh hoo nits hoo vb Khinitrate béng m6 inh ign tue Céc yéu té anh huéng dén thiét ké va higu qué qué trinh: - Hinh dang thiét bi; - pH; - Tai lygng; - Chiéu cao va khéng gian thiét bi; - Luu lugng khf; - Can hinh than. 3.1.3 PHUONG PHAP TRAO DOI ION. M6t trong nhifng loai nhya ty nhién ding dé khit ammonia tét nhat 1a clinoptilolite (mét dang zeolit) béi tinh chon loc cia né d6i véi ion NH," hon 1a ion Ca’*, Mg™, Na*, Nang suat cia nhya nay tudng 46i én dinh trong khodng pH t4-8. Phung trinh téng qudt cho qué trinh trao déi ion: R-A + NH," © R-NH; + A* Phuong phap nay c6 wu diém thuc hién dude 6 nhiét 46 th4p (khong thich hgp cho qué trinh sinh hoc nitrat héa va khif nitrat hay téch khi), dong ra c6 néng 46 ammonia va TDS thap, khi NH; thu hdi duc tudn hoan sit dung cho san xudt. Tuy nhién, phudng phdp trao déi ion c6 mét sé nhuge diém sau: hé thong tdi sinh phifc tap va vain dé lién quan dén vong ddi cia nhya trao déi, néng dé ciia cdc cation khée nhu Ca”*, Mg™, Na* cao lam gidm higu sudt cia qué tinh, yéu cau phai tién xit ly bing loc dé ngan ngiva tich liy can Id ling, chi phi dau tu va van hanh cao.... AVTHL Nguy€n Dito Phuong ‘Trang 23 Nehitn iu. ing dung rn sah hacia ha i khitale Bing hia Hen lve AY ntsrong ne mAb ot 3.2 PHUONG PHAP SINH HQC. Hai qué trinh sinh hoc co ban khif nitd trong nue thai [A qué trinh nitrate hoa va qué trinh khit nitrate, Hai qué tinh trén duge thyc hign ké hgp vdi nhau dé khit ammonia trong nude thai re 1n6 chi chuyén nito ti dang nay sang dang khdc. Do dé cin phai thyc hién buéc tiép theo 1a qué trinh khif nitrate dé chuyén ching thanh khi nits thoat ra khéi nvéc thai. Qué trinh nitrate héa khéng logi duge nitd trong nude thai, thy ra 3.2.1. QUA TRINH NITRATE HOA (NITRIFICATION) 1.1 M6 ta qué trinh Qué trinh nitrate héa 18 qué trinh éxy héa hgp chat chifa nit, dau tién 1a ammonia dugc chuyén thinh nitrite sau d6 nitrite duge Oxy héa thanh nitrate. Qué tinh nitrate héa dién ra theo 2 budc lién quan dén 2 chiing loai vi sinh vat ty duéng Nitrosomonas va Nitrobacter Buédc 1: Ammonium duge chuyén thanh nitrite duge thyc hién béi loai Nitrosomonas: NH," +150, ~ NOy + 2H' + H,O (1) Buéc 2: Nitrite duge chuyén thanh nitrate duge thye hién béi lodi Nitrobacter: NOy +0.50:-> NO; (2) Phuong trinh phan ting (1) va (2) tao ra ning lvgng. Theo Painter (1970), ning lugng tgo ra ti qué tinh Oxy hod ammonia khodng 66-84 kcal/mole ammonia va tif xy hod nitrite khoang 17.5 kcal/mole nitrite, Nitrosomonas va Nitrobacter sit dung ning lugng nay cho sy sinh truéng ciia 16 bao va duy tri suv s6ng. Téng hgp 2 phan ting dude viét lai nhu sau: SV TEL Nguy€n Dre Phuong ‘Trang 4 Nghién tu tng dung qué tah trate bang mo hich itn yo APY sit rong joel, NH,* + 20; > NOy +2H*+H;,O (3) Ti phuong trinh (3), lvgng O» tiéu thy I 4.57 gO2/gNH,'-N bi 6xy héa, trong 46 3.43 gO,/gNH,"-N sit dung cho tgo nitrite va 1.14 gO2/gNHy"-N sit dung cho tao nitrate, 2 duong lvgng ion H* tao ra khi 6xy héa 1 mole ammonium, ion H* tré lai phan wing voi 2 duong Iugng ion bicarbonate trong nude thai, Két qué 46 kiém bj tiéu thy 18 7.14 gCaCOs/gNH,"-N bi 6xy héa. Phuong trinh (3) sé thay di chuit ft khi qué trinh téng hgp sinh khéi due xem xét dén, nhu céu Oxy sé it hon 4.57 gOx/gNH,"-N do Oxy cdn nhdin due tit suf c6 dinh CO, , m6t sé ammonia va bicarbonate di vao trong té bao. Cing véi nding lugng dat dugc, ion ammonium dugc tiéu thy vao trong t& bao. Phan ting tao sinh kh6i duge viét nhw sau: 4CO; + HCO; + NH, +H,0 > CsH,0,N + 50, - Theo U.S.EPA Nitrogen Control Manual (1975): toan b6 phan ting oxy héa va téng hgp sinh kh6i duge viét nhw sau: NH" + 1.830, +1.98HCOy ~ 0.021CsH,O2N + 0.98 NOs + 1.041 H,0 +1.88 H,CO; Nhu céu O; 1a 4.2 gOo/gNH4* -N bi Oxy héa. - Theo Gujer va Jenkins (1974): todn bd phan tng Oxy héa va téng hop sinh khéi duge viét nh sau: 1,02 NH,” + 1.890) +2.02 HCO; > 0.021CsH;O,N +NO; + 1.06 H,O +1.92 HCO; Nhu cau O, gidm xuéng cn 4.3 gO2/gNH,* bi Oxy héa, 46 kiém tiéu thy tang lén 7.2 gCaCOy/gNH," bj Oxy héa. S SVTH: Nguyn Dite Phuong Trang 2 ~ Qué trinh nitrate héa c6 thé thuc két hgp hay tach riéng qué winh nitrate héa v6i Oxy héa chat hitu ca, Oxy héa carbon va nitrate héa cé thé xdy ra trong cling mét cong trinh don vj hay trong hai cng trinh riéng biét. Qué trinh sinh trung Io Iting hay sinh truéng bam dinh duge 4p dung cho cd hai loai trén. Vi Khudn nitrate héa c6é mat hdu hét trong céc cong trinh sinh hoc hiéu khi, nhung sO lugng bj han ché. Khé nang nitrate héa cila cc qué trinh bin hoat tinh khée nhau tay thuge vao ti sé BODS/TKN (TKN: Total Kjeldahl nitrogen). Theo U.S. EPA: khi tf s& BODs/TKN 2 5 thi q) két hdp, BODS/TKN < 3 hai qué trinh xy héa carbon va nitrate héa duige téch rigng. trinh éxy héa carbon va nitrate 1.2 Cée yéu té anh huéng dén qua trinh nitrate héa a. Oxy hda tan (DO) Me NY K, +N Phuong trinh dng hoc cia Monod DO: néng d6 xy hoa tan, mg/l; K,: hé s6 bat bio hdadéi vdi nits, mg/l; Ko: Hé s6 b4n bao hda déi vdi DO, mg/l. Anh hung DO lén qué trinh nitrate hoa khéc nhau dutge bao c4o tit cde nghién cifu khéc nhau cia Downing va Scragg (1958) cho thay: Néng 46 DO can thiét cho qué trinh nitrate héa xdy ra it nhdt 14 0.3 mg/l, Schoberl va Angel nghién ctu trong phong thi nghiém (1964): Téc d@ nitrate héa adi véi Nitrosomonas khéng phy thuge vao DO néu DO trén 1 mg/l va déi véi Nitrobacter néng 46 DO > 2 mg/l. Boon va Laudeluot (1962) nghién ctu tc 46 sinh trudng cia Nitrobacter winogradki 3 néng d6 DO 1a Img/l va DO bao hda nhiét d9 25-35 °C cho thy t6c d6 sinh trudng 8 néng 46 DO 1A 1 mg/l thi théfp 8VTIE Nguyn Ditc Phuong "rang 26 Nghién iu. ug dyng qué Lin sinh hg ritrte da va Kh trae bing m fh en sil trong nut r8 fbi rhe cd hon 6 néng 46 DO bao hda va tiy thuge vao nhiét 46. Téc 46 sinh trudng 6 DO = | mg/l bing 79%, 80%,70%,58% d DO bao hda twang ting vdi cdc nhiét d6 20; 23,7 ; 29 ; 35°C. Downing et. al (1964) va Wild et. al (1971) nghién ctu hn hop bin Iéng trong bé bin hoat tinh cho thdy néng dé DO > Imgil, téc 46 nitrate héa khéng bj dnh hung. Wuhrman (1963) cho thay néng 46 DO = 4-7 mg/l, t6c 49 nitrate héa khong bj Anh hung, nhung DO = mg/l thi t6c d6 chi bing 90% téc d6 6 néng d6 DO cao hon. Nagel va Haworth (1969) cho thay t6c d6 nitrate héa trong bin hoat tinh g&p déi khi néng d6 DO tang tir 1-3 mg/l. Okun (1949), Haug va McCarty (1971) cho thay vi khudn nitrate héa kh6ng bi Anh hudng bdi DO, khong c6 syf ic ch€ khi ndng 49 DO > 3 mg/l. Sv khéc nhau cia nhitng nghién citu anh hudng DO 1én dong hoc phan ting duge gidi thich dya trén co ché van chuyén va tiéu thy 6xy cla cdc bong ban hoat tinh. b. pH Mét s6 nghién cifu quan sat thay ring t6c d6 nitrate héa cye dai khi pH nim trong khodng tit 7.2-9.0. Anh hung pH 1én tc d6 nitrate héa khéc nhau duge bao céo tit cdc nghién cifu khéc nhau nhu: U.S.EPA (1975) dé xudt phuong trinh 4nh hudng cia pH lén téc d6 sinh truéng riéng cia vi khudn nitrate hoa trong céc hé théng két hop Oxy héa cacbon va nitrate héa khi pH<7.2 Hop = (H»,7.2)[ 1-0.833(7.2-pH) } University of Capetown (1984) mé td anh hudng cia pH < 7.2 Hap = (Hn 7.2(2.35) > 7? Angle va Alexander (1958) va Downing (1964) cho thay it c6 sy anh hung khi pH trong khoang tir 7.2-8 va t6c d6 nitrate héa gidm tuyén tinh khi PH < 7.2. Boon va Laudelout (1962) cho thay téc dé nitrate héa di vdi Nitrobacter 8 pH = 6.5 bing 60% t6c 46 6 pH = 7.5. Antoniou et. al (1990) sit fy chufa thich nghi cho thay t6c 6 nitrate héa 6 pH dung céc mé vi khudn nudi SY TH: Nguy€n Dito Phuong Teong 27 Neh ct, dng lung qu tinh sah he = 6.9 bing 84 % t6c 46. 3 pH =7.9 tai 20°C. Téc 46 nitrate héa 6 pH = 6.8 bing 42% t8e 43 8 pH = 7.8 tai 15°C, 6 nhiét 46 thdp hon thi anh hudng cia pH nhiéu hon. Stankwich (1972), Haug va McCarty (1972) cho thiy t6c 46 sinh tung riéng cue dai dude phyc héi sau khi thich nghi véi pH thdp hon va thich nghi hoan toan sau 10 ngay khi pH gidm tif 7-6 trong céc qué trinh sinh trudng bam dinh. c. Nhigt ao Nhiét 46 anh hudng 1én tdc 46 sinh tung riéng cue dai ca vi khudn nitrate héa. Téc 6 nitrate héa gidm véi sy suy gidm nhiét 46. Mét sO nghién ctu dé xudt méi quan hé giifa nhiét 46 va t6c d6 sinh trudng riéng cuc dai nh sau: Bang 9: Méi quan hé giifa nhiét d6 va t0c dé sinh trudng riéng cye dai Hnsmax theo nhiét 46 Masmax (ngay)7 Nguén 10°C isc 20°C Downing (1964) 0.47.9 0°81) 0.29 0.47 0.77 Hultman (1971) 0.50.00) 0.23 0.34 0.50 Barnard (1975) 0.33.(1.127)" 0.10 0.18 0.37 Painter (1983) 0.18,.e°7T) 12 0.18 0.26 Nhiét 46 anh huéng dén hé s@ bin bao hda K, cia qué trinh nitrate héa: Knowles et. al (1965) dé nghj m6i quan hé gitta K, va nhiét d6. Ky = 109057148 T: nhigt d6, °C Focht va Chang (1975); Painter (1970): Nhiét 46 ti vu cho qué trinh nitrate héa trong khodng 30-36°C, nhung ching c6 thé phat trién 6 4-50°C. 8VTH: Nguyn Dite Phuong, ‘Trang 28 ing dyng qué Linh anh hoc nitrate ha vk ritrabe Bing hin én Lye xt ite trong Nhiét 46 anh hudng lén thdi gian Iwu bin (SRT). Khi nhiét 46 gidm thi SRT phai di lau dé vi khudn nitrate hoa phat trién én dinh, vi ching rat nhay cam véi nhiét 49, d. Néng d6 ammonia va nitrite. Turk va Mavinic (1986) cho thay néng 46 khi ammonia hda tan trong Khodng ty 0.1-1 mg/l thi sy’ Oxy héa nitrite bj ie ché, qué tinh Oxy héa ammonia bi tfe ché khi néng d6 khi ammonia ti 5-20 mg/l. Ford et. al (1980) cho thy qué trinh éxy héa nitrite bi tte ch€ khi néng d6 ammonia tir 10-150 mgi/l, Bec nhay cdm han st et. al (1979) cho thay sy 6xy héa ammonia thanh nitrite ft xy héa nitrite thanh nitrate 6 pH thap. Su ttc ché qué trinh 6xy héa nitrite thanh nitrate 4 pH thap 18 do sy hién dign ciia acid nitrous (HNO,) ty do (FNA: Free Nitrous Acid). Anthonisen et. al (1976) cho thy néng 46 FNA ty 0.2-2.8 mg/l sé ttc ché loai Nitrobacter. Néng 46 khi ammonia FA (FA: free ammonia) va FNA dugc biéu dién nhu sau: eH Aho yi74) Ky/K, FA, mg. Trong a6: K,/Ky =O TA: Téng ammonia trong dung dich gém khi NH va ion NH,*, mg/l; K,,K,;: Hang s6 ion héa cia phvong trinh can bing ammonia va nuéc. (NoX46/14) FNA,mg/1 me TK, )10™ Trong d6 : T: nhiét 46 CC); NO: téng FNA va nitrite dang ion héa, mg/l. SYTHE Nguyen Dito Phuong "Trang 29 gli ctu, ing dng qu rink sinh hacia hav Kite blng.ad haha lye At its trong nde rd Ab reo Bang 10: loi Nitrobacter bj tte ché trong khoang néng 4) ammonium va NOs’ theo pH, 6 nhiét do 20°C PH NHN, mg NOs - N, mg/l 0.6 210-2,100 30-330 65 70-700 88-1,050 70 20-210 260-3,320 715 7-10 7 8.0 2-20 - e. Chat d6c hai Skinner va Walker (1961) cho thay cdc kim loai vdi néng 46 gay d6c cho cho loai Nitrosomonas duge tim thay nhu: nickel = 0.25 mg/l, Crém = 0.25mg/, Dang tiv 0.1-0.5 mg/l. Beckman et. al (1972) cho thy 100% loi Nitrosomonas bi tte ché d6i vdi néng 49 nickel va kém Ia 3 mg/l. Loveless va Painter (1968) cho thay loai Nitrosomonas bj te ché hoan toan vdi ndng 49 déng 1a 0.1 mg/l, Painter (1970) cho thy cdc tée nhan tte ché nhu thioure, allyl-thioure, 8-hydréxyquinoline, salicyladotime va histidine gay d6c cho loai Nitrosomonas. Pepton lam gidm tc d9 sinh trudng ciia lodi Nitrosomonas 25% 6 ndng dé 1 mg/l va gidm 60% 3 néng dO 10 mg/l. Bang 11: Cac hgp chat hitu co gay te ché qué trinh nitrate héa trong muée thai, Ten chit Néng 40, mg/l Ammonium 1,000 Amino acid 1-1,000 Benzen 13 Cadmium 143 Chlorine 35 Chlorobenzen 0.71-500 4VTHL Nguy€n Dre Phuong "Trang 30 Nghe city img dung qu trinh sah boc nivale hoe vi kh irate béng m6 | rts trongn com) s—~— 160 ngay thi hiéu qua khif nitrate héa dat trén 90%. ‘Thdi gian lu bin Anh hung t6i nhu cdu 6xy ma loai vi khudn nitrate héa nhay cAm véi yéu t6 nay. VTE Nguyen Dite Phuong ‘rang 31 thir bing 0 lie tye xi rita trong muse 3.2.2, QUA TRINH KHU NITRATE (DENITRIFICATION) 2.1 M6 ta qué trinh Khit nitrate, buéc thit hai theo sau qué trinh nitrate héa 1a qué tinh khit nitrate-nitrogen thanh khi nitd, nitrous 6xyde (N20) hode nitrite 6xyde (NO) dude thy hién trong méi tru@ng thiéu khi (andxyc) va ddi hdi mét ch&t cho electron 1a chit hitu cd hoje v6 cat Hai con dutng khif nitrate c6 thé xy ra trong hé thdng sinh hoc dé la: - Béng héa: Con dung déng héa lién quan dén khi nitrate thanh ammonia sit dung cho téng hgp té bao. N6 x4y ra khi ammonia khong cb sin, adc lap véi su tte ché cia Oxy. - Dj héa (hay khif nitrate): Khif nitrate bing con dudng di héa lién quan dén sy khif nitrate thanh dxyde nitrite, 6xyde nitrous va nito. NOs > NO; - NO(g) > NO (g) > No(g) M6t sé loai vi khudn khit nitrate duge biét nhu: Bacillus, Pseudomonas, Methanomonas, Paracoccus, Spirillum, va Thiobacillus, Achromobacterium, Denitrobacillus, Micrococus, Xanthomonas (Painter 1970). Hau hét vi khudn khif nitrate 1a di du@ng, nghia 1a chting ly carbon cho qué trinh téng hgp té bao tif cdc hdp chat hitu co. Bén canh d6, van cé mét sé loai ty dudng, chting nhan carbon cho téng hgp té bao tif céc hgp chat v6 cd. Vi du loai Thiobacillus denitrificans Oxy héa nguyén té S tao ning lugng va nhan nguén carbon téng hgp té bao tiy CO, tan trong nuéc hay HCOs. 8VTH: Nguyen Ditc Phuong "Trang 32 ity silo trong nude ro ti nie cB afin ct, img dung quttriah sn boc eit ha va kh irate dng m6 hin i a. Phuong trinh sinh héa cia qué trinh kh nitrate sinh hoc. ‘Tay thuge vao nuféc thai chifa carbon va nguén nits sit dung. - Phuong trinh nang lugng si’ dung methanol lam chat nhan electron: 6NO; + 5CH;OH ~ 5CO, + 3N, + 7H20 + 60H" Toan bé phan tng gém ca téng hgp sinh khéi: NO; + 1.08 CH;OH +0.24H,CO; -> 0.056 CsH;O2N + 0.47N2 + 1.68H,0 + HCO; Q) + 0.93 CH;OH + 0.056 NOs —> 0.056 CsH;O.N + 0.47Nz + 1.04H,0 + 0.59 H,CO; + 0.56 HCOs - Phung trinh ning Ivgng st dung methanol, ammonia-N lam chat nhén electron: NOs + 2.5CH;OH +0.5 NH,* + 0.5 H,CO; > 0.5 CsH;O.N +0,5N2 +4.5H20 + 0.5 HCOs - Phuong trinh nang lung sit dung methane 14m chat nhan electron: 5H, + 8NOs > 4N, + 5 CO, + 6,0 + 80H" - Toan b6 phan tng gém cA téng hgp sinh khéi sif dung nvéc thai lam nguén carbon, ammonia-N, lam chit nhn electron: NOs + 0.345 CiHiO3N + H* + 0.267 NH,' + 0.267 HCOs > 0.612 CsH;O2N + 0.5N2 +2.3H;0 + 0.655CO, Phuong trinh sinh héa sit dung methanol lam ngudn carbon chuyén nitrate thanh khi nité c6 § nghia trong thiét ké: Nhu cdu Oxy bj khit 1a 2.86 g/g nitrate bj khit, DG kiém sinh ra 1A 3.57 gCaCOy/g nitrate bj khit néu nitrate 1a nguén nitd cho téng hgp té bao. Con néu ammonia c6 sdn, 46 kiém sinh ra thép hon tit 2.9-3 gCaCOy/g nitrate bj khit. AVTH: Nguyén Dite Phong b. Nhu cdu chit hitu co. Qué trinh khif nitrate d0i héi phi cung céip nguén carbon phan hily sinh hgc. Diéu nay c6 thé thc hién bing m6t trong ba cach sau day: - Cap ngudn carbon tir bén ngoai nh methanol, nude thai d6 thi hodc acetate. - Str dung BOD cia chinh nuéc thai lam nguén carbon, thy hién bing cach: > Tudn hoan lai phén I6n nuéc sau khi di nitrate héa dén ving thiéu khi 6 vi ti dau so 48. > Dan mét phan nvéc thai thé ddu vao hay dau ra sau x ly so b6 vao ving chtfa nitrate. - Sif dung nguén carbon cia chinh té bao do qué trinh hé hap nGi sinh. Anh huéng cia chit hitu co dén hiéu qua qué trinh khif nitrate. - Néng 49 chat nh§n electron hign dign gm nitrate, nitrite, DO va sulfate. Su hién dién cia DO phai loai triv truéc khi tién hanh khif nitrate, ~ Ban chat ty nhién eda chat cho electron: Hgp chat hitu co duge vi sinh vat sit dung lam nguén electron cho qué trinh trao déi ning Ign cing nhy nguén carbon cho téng hp té bao. Nhiing hgp chat v6 co nhu Hp va S* chi cung c&p electron cho trao déi nang lugng. - Mite d6 khif nitrate: Sy thiéu chat hiu cd lam cho qué trinh chuyén déi bi ngung, dan dén nitrate chuyén héa khong hoan toan. - Anh huéng cia tc d6 sinh trudng riéng cia vi khudn khit nitrate dén nhu cdu chat hitu co. Anh hudng nay dang ké d6i véi cdc hé théng sit dung nguén carbon bé sung tif bén ngoai. SVTIE Nguy8n Ditc Phuong, Trang 34 hie cit. ing dung qué triah sinh hoc nitrate hoa vl ritrate bing m6 hin ign yo xt its Long muse ¢. Dé kiém sinh ra. Theo McCarty (1969): ting sau: 6 kiém sinh ra dugc tinh todn phudng trinh phan NOs + 1.08 CH;OH + 0.24 HxCO; — 0.065 CsH;0,N + 0.47N2 + 1.44H,0 + 0.76CO,+OH™ (2.2.6) Do 46, 46 kiém sinh ra 3.57 mgCaCOmgNOsN bi khit khi NOs-N duge sit dung cho téng hdp t& bao. Trong nuéc thai cé sin ammonia thi d6 kiém sinh ra ft hon do mét phan nitrate chuyén thanh ammonia cho téng hgp t€ bao duge thay thé bdi ammonia c6 sn. 2.2 Cae yéu té anh hung dén qué trinh khif nitrate a. Loai va néng 46 chat hitu cd chifa carbon Chat hiu co hda tan, phan hiy sinh hoc nhanh thc dy tc 46 khit nitrate nhanh nhat. Mac di methanol duge sit dung phé bién, nhung Monteith va c6ng sy (1980) tim thay 22-30 loai nuéc thai cng nghiép nhw chét thai bia va cdn rugu thtic day téc d6 khif nitrate nhanh hon methane. b. Oxy hda tan (DO) Qué tinh khif nitrate xy ra trong diéu kién thiéu khi nén sy hién dién DO nh hung ding ké dén higu qua qué trinh vi sy hién dién cha oxy te ché cdc enzyme khit nitrite, lam cham t6c 46 khif nitrite, Oxy tte ché céc enzyme khit nitrite manh hon cdc enzyme khit nitrate, nhung qué trinh van 6 thé xy ra trong digu kiGn higu khi nh trudng hgp cia mung Oxy héa khitnitd. Theo cae nghién citu cia Skerman va MacRae (1957), Terai vi Mori (1975) cho biét loai Pseudomonas bi tie ché ¢ DO = 0.2 mg/l. Nelson va Knowles (1978) cho biét khit nitrate bj ditng khi DO = 0.13 mg/l. Wheatland et. al (1959) cho thay téc 46 khif nitrate 6 DO = 0.2 mg/l chi bing mét nifa t6c 46 SYTHE Nguy€n Dite Phuong Trang 35 Nghia ctu, dng dung qu Uriah sinh igo ritrate hoe va kh nitrate béng m6 hinh in tye xy its trong mio rir ot khit nitrate 6 DO = 0 mg/l. DO ting lén 2 mg/l thi tc 46 khif nitrate chi bing 10% 8 DO 1a 0 mg/l. ¢. BO kiém va pH Qué tinh kh nitrate sinh ra d6 kiém, acid carbonic chuyén thanh bicarbonate. Dé kiém tgo ra trong phn ting khif nitrate lam tang pH, thay vi bi gidm trong phan ting nitrate héa. Tr4i ngugc v6i vi khudn nitrate héa, ngudi ta it quan tm dén anh hudng pH lén t6c 49 khif nitrate. Mgt sO nghién citu xéc dinh pH ti wu cho qua tinh nim gitfa 7-8. Cu thé con tay thudc vio loai vi khuan hién dién va dic tinh nuéc thai. Phuong trinh sau duge sit dung dé mé ta anh hudng pH lén t6c 46 sinh trvng riéng cia vi khudn khif nitrate: Hxo = H xwomax[1/(1-10°5"" -10°%°%)] Theo nghién cttu cia Dawson vi Murphy (1972) cho biét t6c 46 khit nitrate 6 pH = 6 va 8 bing mot nia d pH = 7 cho cling mot mé nudi cy. Nommik (1956), Wiljer va Delwiche (1954), Bremner va Shaw (1958) cho thy t6c 46 khif nitrate khdng bi Anh hudng khi pH ty 7-8. pH ti 8-9.5 va tir 4-7 thi t6c a6 khi nitrate héa gidm tuyén tinh. Diéu kién pH trung hda, su chuyén déi khf nitrous thanh khf nitd chiém wu thé, d. Nhigt 46 Nhiét 49 anh hudng lén c& tc dé sinh trudng ciia vi khudn va tc 46 khit nitrate. Vi khudn kh nitrate phat trién 6 nhiét 46 ti 5-25°C. nay, t6c d6 ting gdp déi khi nhiét d6 ting 10°C. khodng nhiét 46 Hx = H x20 0° Trong d6 : H xr Hx.20: t6c 46 phan ting khif nitrate héa 6 T°C va 20°C. SVTHE Nguy€n Dite Phuong "Trang 36 Nghién cu. tng dyng qué ih sinh hoe nitrate ha va til rong aed SES rate bing 9 hh en tye e. Thdi gian lvu bin (SRT: Solid retention time) Lugng nitrate sé duge khif trong qué trinh ting vi lugng chat hu co di cho phy thugc vao thdi gian hu bin. Thdi gian lwu bin Iau hon, chit cho electron (chat hitu cd) sé di dén chat nhfn electron (nitrate) nhiéu hon 1a di vaio sinh khdi, Iugng nitrate sé bi khif nhiéu hon. Ti s6 AS/AN 1a lugng chat hiftu co sit dung tinh theo COD phai dude cung cp dé loai bé lung nitrate da cho phy thugc vao SRT. Sé lugng chat cho electron sé gidm khi théi gian iu bin ting do xay ra phan hy ndi bao. 3.3. MOT S6 CONG TRINH SINH HOC KHU NITO Hai dang c6ng tinh sinh hoc 44 duge ting dung dé khit nita trong nude thai d6 18 cOng trinh sinh hoc sinh tru@ng lo litng va bam dinh. 3.3.1 QUA TRINH LUDZACK-ETTINGER HIEU CHINH (1973) Qué tinh nay duge dé nghj béi Barnad (1973). Nitrate héa va khif nitrate héa xdy ra trong cing mét bé. Nitrate hod xay ra trong ving hiéu khi phia sau, Khif nitrate hod xy ra trong ving thiéu khi phfa truéc. Ngudn carbon hitu co cdn thiét cho qué trinh khit nitrate hod duge Idy tit dong nuéc thai dau vao. Qué trinh nay cé thé kiém sodt toan bé phdn khif nitrate bing cach thay déi ti s6 dong tudn hoan. Téng hiéu sudat khif nito va t6c d6 nitrate héa cla qué trinh duge gia ting. Thé tich ving khif nitrate héa nhé hon khi so véi qué trinh Wuhrmann va Ludzack-Ettinger. Tuan hoan bin léng \Nuée ra Bin tan hoan Bin du Hinh 3: So db qud trinh LUDZACK ~ ETTINGER higu chink (1973) VTE: Nguyen Dite Phuong ‘rong 37 hi itrnte bd Nghign itu ig dung qu rh sinh hoe nitrate 3.3.2. QUA TRINH BARDENPHO™ Qué trinh gém 4 ving hiéu khi va thiéu khi xen ké, dong tuan hoan tir vang hiéu khf dau tién dén ving thiéu khi d4u chudi vdi lwu lwgng 4-6 lan lw lugng vao. Qué trinh khif nitg hoan thign hdn so véi qué trinh mét, hai, ba bac. Ving thiéu khi thi nhat khéng dat dugc kh’ nitrate hoan toan thi ving thiéu khi thif hai khit bé sung thém va hau nhu khi Ivgng nitrate tiv ving hiéu khi thif hai sang mot cach hoan toan va sit dung carbon ti qué trinh hé hap ngi sinh cia vi sinh vat. Ving hiéu khi sau cing khif khi nit ra khéi hén hop bin léng dé ngin ngifa bin ndi 6 bé léng dgt hai. Tuan hoan bin léng Ban tudn hoai nium hoa Ban du Hinh 4: So dé qué trinh Bardenpho™ 3.3.3 SBR (SEQUENCING BATCH REACTORS) eel Nap dai Théi khi Khudy Lan; Théo p day B Hinh 5: Céc giai doan cita qua trink SBR Cac giai doan cia qud tinh SBR xay ra ndi tiép nhau trong cing mét bé. Chuéi néi tiép cdc giai doan clla qué trinh xit ly gém: Nap day, phan tng, ling, théo ra va chd. SVT: Nguy€n Dite Phuong rang 38 nc, ng dung qs inh anh hoe altrate hoa va kititrate bing mo Khif nito trong SBR cé thé chia thanh hai giai doan sau: - Giai dogn 1: Giai doan ddu tién 1a giai doan thdi khi nhiim két hgp éxy h6a carbon va nitrate héa. = Giai dogn2: Giai dogn hai 1A giai doan thiéu khi thye hién qué trinh khit nitrate. 3.3.4. MUONG OXY HOA Qué tinh xy héa carbon, nitrate héa va khit nitrate xy ra trong mudng trong cdc ving hiéu khi va thiéu khi dugc tao ra chay dgc theo chiéu dai mung. idm dan Trong mudng dxy héa, DO sé cao nhat trong ving xdo trén va doc theo chiéu dai mugng do sy tiéu thy 6xy ciia sinh khéi khi hdn hgp bin léng di chuyén quanh muong, Sau khi di thdi gian di chuyén, ving thiéu khi sé duge tao ra phfa sau tinh tir thiét bi xdo trén co khi. Nhuge diém cia muong Oxy héa tng dyng dé khif nits 1 tc d6 nitrate héa va khif nitrate sé thap do thdi gian Ivu bin twong déi lau cho qué tinh nitrate h6a, néng 46 chat hifu co dé phan hiy sinh hoc thé’p va do néng 46 DO tip gidp gitfa hai ving thiéu khi va hiéu khi. Do dé lugng sinh khdi sé Ién dé ba lai téc 46 phn ting cham, =“ Hinh 6: So dé muong dxy héa khit nito SV TH: Nguyen nu, ng dung gus trnh sinh hoe nitrate hoa va kh itrate bing mo hinh én ye x rong nde 6 ai reo 3.3.5. BIOERG COng nghé BIOERG duge dua ra bdi cOng ty thiét bi moi trvdng Nhat Ban Ebara, ting dung dé khif nito két hgp véi khit phospho. Bé gém 3 ngan ki khi, thiéu khi va hiéu khi ké tiép nhau va c6 cdc dac trung sau: - Khitnits va phospho két hgp. - Kéthop giifa sinh trvdng Io litng va sinh truéng dinh bam bing céch thém vao cdc gid thé dang vién c6 dudng kinh 3-5 mm ché tao tif polyethylen glycol trong ngin théi khi dé thc dy va dn dinh qué trinh nitrate héa. = Gidm thai gian xitly. + Tiét kim nang lugng van hanh. - Tach cdc gid thé 6 dau ra bing ludi chan c6 két cu dac biét. - Dé 4p dung cho cdc tram xit ly dang hoat déng. Tuan hoan bin lénj Ban dv Bun tuan hoan Hinh 7: So dé cong nghé BIOERG két hgp khit nito va phospho SV THE Nguyén Dito Phucng Nien ctu. tus dung ut ith sh hc eitrate ha v kh nitrate bang hth én tye xB nt trong te oe eiccd 25-30 vong/phuit sao cho khéng qué manh trénh pha v bong bin va ciing khong qua yéu dé bin 1Mng. Lugng carbon bé sung vio bé thiéu khi 1a mat ri duong, mat ri duge bom vao bé bing bom dinh lugng. Lugng mat ri bd sung vao bé duigc x4c dinh bing thyc nghiém. Thi gian Iuu nuéc trong bé 1a 8 gid, sau dé. nuéc sé ty chay qua bé khif khi. Khi sinh ra trong bé thiéu khi sé dude thu va dude hap thu bling dung dich xdt NaOH, khi sinh ra d day chi yéu IA khf Nite, metan, CO>, HS... 413 BE KHUKHi Bé khit khj hinh chi nhat c6 thé tich hitu ich V = 2.5 lit. Thdi gian hw nue trong bé 1a 5 gid, sau d6 nuéc sé ty chay ra bé chifa sau xt ly, Khi duge cung cfip vao bé bing may thdi khi va khuéch t4n vao nuéc thai bling cuc 44 bot phan phéi khs. 8 S 7 | 12 | 9 — WL 7 . ee | Sane i 1 1 jj 2 eu pee Ll 10 ee 4 a } Lo Hinh 8; M6 hinh khit nito riéng bigt lién tuc Ghi chi 1: Hé chifa; 5: Ngan lang; 9: Bom nuéc réc; 2: BE hiéu khi; 6: Bé khit khi; 10: Bé chifa sau xif ly; 3: Ngan ling; 7: thing chifa mat ri dung; ‘11: Motor, cénh khudy; 4: Bé thigukhi; 8: Bom mat ri dutng; 12: Binh thu khi, SVT: Nguyn Dire Phuong, ‘rang 42 Nighi cfu. ng lung qué Linh sinh hoc nitrate héa vb thi irae binge hinhién Lye xij nites rong nuendo 4.2 PHUONG PHAP NGHIEN CUU TREN MO HINH 4.2.1 NUGC THAI Nuféc 19 ri rae duge lay tir BCL Dong Thanh trong giai doan nghién citu vdi cdc chi tiéu phan tich sau: Bang 12: Céc chi tigu phan tich nuéc rd ri rac trong qué trinh thi nghiém. Chi tigu Don vi pH : N-ammonia mg/l N-hitu eo mg/l cop mg/l BODs mg/l NO3-N mg/l NO,-N mg/l Dé kiém mg CaCOyl 4.2.2. VISINH NUOI CAY Khodng gid tri 8-83 700-1,250 90-150 2,000-3,200 450-600 <10 <10 4,500-6,000 - Ban nitrate ho: Bin nuéi cay ban dau cho mé hinh 1a bin hoat tinh 1ay tir tram xif ly nude thai cla Cong ty VinaCosmo. Lutgng bin ban diu cho vio bé hiéu khi khoang 3,000-4,000 mgMLSS/I. - Ban khit nitrate: Bin khif nitrate duge lay tt bé UASB cia mé hinh pilot xit ly nue rd ri bai réc Gd Cat cba trung tam CENTEMA. Lung bin ban dau cho vao bé khif nitrate khodng tit 8,000-12,000 mgMLSS/I. 4.2.3. NGUON CARBON BO SUNG CHO QUA TRINH KHUNITRATE Ngudn carbon bé sung cho qué trinh khif nitrate 1a mat ri du@ng duge lay tai Cong ty Xi ly Chat thdi Thanh pho. Mat ri duge Idy vé va duge béo quan trong ti lanh 6 nhiét 46 duéi 4°C 4é mat ri khOng bj phan hiy sinh hoc. Mat ri BVTHE: Nauy€n Dito Dhitrne ritotrong nde rd fbsiréect iritrte bing #6 hn en Luc xt inh sinh bgcritrae hos ve ENG irl nghen ct ing ong gu Nghe cu tng dung qu ri inh hoe nitrate a va hi nitrate bag n hin en Wyo xt ils trong 6 bsinscet CHUONG IV MO HINH VA PHUONG PHAP THUC HIEN 41 MOBI Thye hign nghién citu tng dung hai qué tinh sinh hoc nitrate héa va khit nitrate bing m6 hinh thyc nghiém, m6 hinh khif nitd riéng biét lién tuc (KNRBLT). M6 hinh KNRBLT bao gém ba bé ndi tiép nhau, trong 46 qué trinh nitrate héa xdy ra & bé thif (1) va qua trinh khtf nitrate xdy ra d bé thif (2), bé thif (3) thyc hién tach khi nito bam trong béng bin. M6 hinh KNRBLT cé kich thudc va nguyén tfc hoat d6ng nu sau: 4.1.1 BE HIEU KHf (BE NITRATE HOA) Bé hiéu khi dugc lam bang kiéng c6 dang hinh chi nhat, thé tich hitu ich ciia bé V = 16 lit. Nuéc thai duc bdm vao mé hinh bing bom dinh ludng c6 thé thay d6i Iu lugng, luu lugng bom vao m6 hinh 1a 12 livngay. Khi duge khuéch tdn vao nvéc thai bang cuc dé bot phan phdi khi va cung cap bing méy théi khi, lugng khi cung cép vao bé sé duge duy tri trong khodng tir 3-4 mgOy/l. Lugng ban cho vao mé hinh ban dau khoang 3,000-4,000 mgMLSS/I. Nuéc rd ri réc duge lay ty BCL Déng Thanh vé cé thé duge pha loang hodc khéng pha long sao cho néng 46 thich hgp trong thi nghiém, thdi gian lvu nu6c trong bé hiéu khi 1a 32 gid, sau dé nuéc chdy qua ngin ling dé ling bin, thdi gian ling 1a 2 gid rdi ty chdy qua bé thiéu khi. 4.1.2 BE THIEU KHi (BE KHU NITRATE) Bé thiéu khi cé dang hinh tron, bé c6 thé tich hifu ich V = 4 lit, lvgng bin ban déu cho vao bé khif Nitrate khodng 8,000-12,000 mgMLSS/.. Nuéc thai va ban trong bé thiéu khi dude khudy tron bing cdnh khuay voi téc dé SVT Nguy€n Dite Phuong ‘Trang 41 Nahin ct, tng dung q nh sinh hgcirale hsv Kite bn W itslrongit duge pha long bing nuéc may va dug bom vao bé thiéu ky dé cung cap chat hdu co cho qué trinh khif nitrate xdy ra. Lung chit hitu co bé sung duge xdc dinh bang thyc nghié. Néu chat hitu cd bé sung vao bi thiéu thi nitrite va nitrate khéng duge chuyén hod hoan toan, chat hitu co déu ra thap. Néu du, nitrite va nitrate dau ra thp, nhung chat hitu co dau ra sé cao, khi 46 phai thém mét cong doan nifa dé xif ly chat hitu co, diéu nay sé tré nén phifc tap. Ti s6 thich hgp cho qué tinh la COD/N = Déng Thanh khdng con ngudn Carbon dé phan hiiy sinh hoc, ma trong qué trinh khif nitrate can phdi cé m6t Ivgng chat hitu co dé chuyén nitrate thanh khi nit nén ta phdi cung chat hitu co tiv nguén nude mat ri vao. :1. Nguyén nhan bé sung 1a do trong née rd ri bai réc 4.2.4 TH{ NGHIEM TREN MO HINH + Giai doan thich nghi: > Tign hanh chay thich nghi cho bé nitrate hod: cho mt lvgng bin nitrate héa vao bé hiéu khi kh ing 3,000-4,000 mgMLSS/I. Cho nvéc ré ri rdc da dude pha long vdi nuée may theo ti 1¢ nue réc/nuée may 1a 1/3, sut khi trong vai ngay cho dé khi mii ammonia trong bé kh6ng cdn nifa, ngung sut khi, dé ling 30 phiit rdi bom nuéc ra. Cho nutéc 10 ri réc vao bé va thay déi ti s6 pha loang 1a 1/2, tiép tuc sut khi. Giai doan thich nghi két thtic khi nuéc cho vao bé 1a 100% nuéc rd ri réc va higu qua ciia qué trinh trén 70%. Thdi gian thich nghi cho bé nitrate héa khodng 3 tun. > Tién hanh chay thich nghi cho bé khif nitrate: cho mt Iugng bin khit nitrate vao bé thiéu khi khodng 8,000-12,000 mgMLSS/I, Nuéc thai cho vao bé khi nitrate 1a nuéc bom ra ti bé nitrate héa d trén va dude bé sung chat hitu cd bang héa chat KNO;cé néng 46 100 mgN-nitrate/l, dugc khudy trén bing canh khudy véi t6c 46 25-30 vong/phiit. Thai gian thfch nghi cho bé khtt nitrate Khoang 4-5 ngay. > Sau khi hai bé nitrate héa va khif nitrate di thich nghi, tién hanh rép m6 hinh lai va bat dau chay tai trong dau tién. SVT: Nguy€n Dite Phung "Trang 44

You might also like