Kozielecki

Koncepcja behawiorystyczna od 51

Rozdział IV
1)
Behawiorystów interesują zjawiska bezpośrednio obserwowalne - bodźce i reakcje.
Wielu uczonych, szczególnie psychoanalityków twierdziło, że behawioryzm stworzył
prymitywny obraz człowieka - zabrakło w nim miejsca na atrybuty takie jak: wolność,
godność czy odpowiedzialność.
Odpowiadając na te zarzuty Skinner przedstawił kontrowersyjne poglądy na temat wolności i
godności człowieka.
2)
Literatura dotycząca godności i wolności jest olbrzymia, zajmowali się nią filozofowie,
etycy ..- zdaniem Skinnera ulegli oni licznym iluzjom, które są nie do przyjęcia dla
obiektywnego uczonego o orientacji behawiorystycznej.
Według Skinnera wolność i godność są cechami zewnętrznego zachowania i można je
zdefiniować w terminach wzmocnień pozytywnych i negatywnych.
Ludzie są zależni od środowiska fizycznego i społecznego, które wywiera na nich wpływ.
Odrzucenie złudzeń ( znajdujących się tekstach filozoficznych/ pedagogicznych) pozwala na
racjonalne spojrzenie na problem wolności godności.
3)
Behawiorystyczna koncepcja wolności
Zgodnie z nią wolność zależy od tego czy w otoczeniu człowieka znajdują się awersyjne i
niepożądane bodźce zewnętrzne - są dwojakiego rodzaju: bodźce naturalne np. powodzie,
epidemie oraz celowo zaprogramowane przez ludzi po to, aby wyeliminować aspołeczne
zachowanie = wzmocnienia negatywne. Wraz z rozwojem cywilizacji bodźce te zwane też
karami, odgrywają większą rolę niż naturalne.
Zgodnie z tą koncepcją zachowanie człowieka jest tym bardziej wolne, im mniej znajduje się
w jego otoczeniu bodźców niepożądanych.
Można powiedzieć, że wolność wiążę się przede wszystkim z brakiem w otoczeniu
wzmocnień negatywnych.
Ludzie raczej walczą o wolność, na różne sposoby - np eliminacji bodźców i zdarzeń
awersyjnych/ unikają tych bodźców.
Wolność definiowana jako uwolnienie człowieka od kontroli negatywnej i kar jest w dalszym
ciągu wielkim problemem jednostki.
4) W koncepcji Skinnera pojęcie godności wiąże się z istnieniem w środowisku zewnętrznym
pewnej podkategorii wzmocnień pozytywnych, które można nazwać bodźcami moralnymi;
uznanie i szacunek. Godność jest prawem do czegoś - do wzmocnień pozytywnych.
Behawioryści sformułowali kilka praw dotyczących godności.
Jedno z nich- im gorzej poznaliśmy motywy działania człowieka, tym wyżej oceniamy jego
osiągnięcia.
Osiągnięcia ludzkości często redukują szansę zdobycia uznania i podziwu.
Między rozumianą w ten sposób godnością, a wolnością często powstaje konflikt - wolność z
reguły bierze górę nad godnością (Skinner).
5)
Wolność i godność nie są stanami świadomości, lecz cechami zachowania środowiska.
Odrzucenie negatywnej kontroli powoduje, że życie jednostki staje się wartościowe.
Zgodnie z założeniami Skinnera- nie człowiek jest wolny, lecz świat w którym działa.
Skinner odebrał jednostce atrybuty i nadał je środowisku zewnętrznemu - człowiek
behawiorystyczny więc żyje poza wolnością i godnoscią. Pogląd Skinnera jest
kontrowersyjny.
( warte porównania- Jana Pawła II vs poglądy Skinnera)
Rozdział V
Praca może wiązać się z szeregiem frustracji. Próby stworzenia technologii kształcenia
człowieka, niejednokrotnie kończyły się niepowodzeniem spowodowanym:
- cele kształcenia były niejasne i mętne
- nie znane były algorytmiczne metody modyfikacji człowieka
Zdaniem Skinnera behawiorystą udało stworzyć się inżynierię behawiorystyczną -
technologię zachowania.
Celem jej jest modyfikacja reakcji człowieka, które są obserwowalne i mierzalne.
Behawioryści formułowali jasno cele i określali metody, strategię , za pomocą których można
było je osiągnąć.
W portrecie behawiorystycznym inżynieria zachowania odgrywa wyjątkową rolę. Twórcy
tego portretu podkreślali, że należy poznać zachowanie, aby je zmienić.
Inżynieria behawiorystyczna składa się wielu metod i technik modyfikacji zachowania, ,które
odnoszą się zarówno do ludzi normalnych jak i do ludzi chorych.
W ostatnich latach rozwinęła się terapia behawiorystyczna, której celem jest oduczenie
reakcji patologicznych i dewiacyjnych.
2)
Bodźce i zdarzenia neutralne lub nawet korzystne czasem wywołują u ludzi reakcje lękowe,
gniew np. rozmowa z płcią przeciwną. Takie zachowanie utrudnia przystosowanie się
jednostki do otoczenia.
Jedną z metod jest desensibiłizacjal - polega na oduczeniu się i wyeliminowaniu szkodliwych
zachowań. Została opracowana przez Wolpego i składa się z 3 etapów:
- rozpoznaniu bodźców i zbadaniu relacji między rodzajem bodźca a siłą reakcji
lękowej
- badacz poszukuje sytuacji, które mają wartość nagradzającą i mogą zneutralizować
sytuację lękową. - sytuacje neutralizujące np. relaks, zabawa, środki
farmakologiczne.
- zestawienie bodźców lękotwórczych z sytuacjami neutralizującymi
Metoda ta z reguły daje dobre wyniki. Wadą jest czasochłonność i kosztowność.
3)
W pewnych sytuacjach bodźce szkodliwe/ niebezpieczne, mogą stać się silnymi
wzmocnieniami pozytywnymi np. alkohol, przestępstwa seksualne.
Według behawiorystów człowiek staje się alkoholikiem w trakcie uczenia się społecznego,
alkohol jest silnym wzmocnieniem reakcji człowieka.
Terapia awersyjna polega na podawaniu wzmocnienia pozytywnego - alkoholu i
negatywnego - środków farmakologicznych.
Inżynieria behawiorystyczna jest systemem algorytmicznych metod i technik modyfikacji
zachowania człowieka.
4)
Można by ją nazwać pozytywną. Skinner odrzucał techniki represyjne. Krytycy uważają, że
człowiek i jego zachowanie zależy również od świata wewnętrznego. ( behawioryści skupiają
się na zewnętrznym)
Rozdział VI
Praca Skinnera Walden Two, była pierwszą próbą stworzenia doskonałego społeczeństwa
na podstawie osiągnięć nauk behawiorystycznych.
2) Walden Twa był społecznością, ludzie Ci święcie wierzyli w potęgę nauk
behawiorystycznych. Wszelkie problemy miała rozwiązywać teoria wzmocnienia
pozytywnego.
3) W skinnerowskiej utopii zachowanie było zachowanie było organizowane przez
specjalistów wzmocnienia pozytywnego i inżynierii behawiorystycznej. Rodzice prawie nie
brali udziału w wychowywaniu dzieci. Wychowywanie dzieci od niemowlęcia. W szkołach
wyeliminowano współzawodnictwo, konkurencję.
4) Utopia Skinnera przede wszystkim uczy, że społeczeństwo organizowane według
inżynierii behawiorystycznej nie jest idealne. ( pewnego rodzaju przestroga przed takim
wzorcem)
Rozdział VII
Behawioryzm wywarł znaczny wpływ na wyobrażenia człowieka o samym sobie.
Szczególnie popularny w Stanach Zjednoczonych.
W szwedzkiej szkole ogromny nacisk kładzie się na kształceniu umiejętności i nawyków.
Behawiorystyczne idee są również bliskie wielu ekonomistom.
Największą zasługą behawiorystów jest poznanie jak środowisko fizyczne i społeczne
oddziałuje na człowieka.
Współczesne badania ( psychologów o orientacji poznawczej i psychodynamicznej) ukazują,
że zachowania człowieka regulują również czynniki wewnętrzne np. poziom aspiracji.
Percepcja jest aktywnym procesem umysłowym.
Portret Skinnera i jego zwolenników jest koncepcją jednowymiarową.
zdj-podsumowanie, krótkie ale przydatne z tekstu :)