—/iciinen | “———4 wa H5 Lijnen ‘Voorkennis Pagina 118: Het stargetl van In kis Sen derichtingso8 iia -2 AAlsmct | taeneemt, dan neem y met af “Tussen de pumten (4, 0) en (6,3) noemt de s-coBrdinaat met 2en de »-codrdinaatmet 3 toe. Als met | toeneemt, dan is de tosname van y ge aan } Dust helingsgetl van ijn is 3 an moet evierstappen naa inks, dan gaje 4-36 naar beneden, dus hot startgtalis 6. Deformuleisdan f:y=1$x—6. Lijn mis vande vorm y =-2x +b, Invallen van (-3, ~4) levert ~4=-2-(-3)+b. Hier volgt b=-10 Dus een formule va in mis y=-2x~ 10. ‘Tussen de punten (-2,0) en (6, 4) neemt de x-codrdinaat met 8 en de »-codrdinaatmet 4 toe. Als xmet | tocneemt, dan is de tosname van ygelk aan j Dust helingsgetal van lijnnis & Lijnnisvan devorm y=}x+ 6. Invullen van (-2,0) levert 0 Hieruit volgt b= 1, Duseen formule vanjnnis y=Lx+1 “(24h ijn gaat door (0, 7), dus heeft statgetal 7, de ichtingscoaficient -3, ditgeett y=-3x+7, Richtingscodfficién en het startgetal is dus y = jx ijn gaat door (0, 134), dushet stargetais 135 ‘Tussen de puten (0, 134) en (1,~S)neemt de x-cobrdinaat met len de yeodrdinaatmet 18} af Richtingscoefficiént is -18}, dus y=-18} x + 13}. J+ b want de richtingscoéfficiént is ook -}. De lijn gaat door (1,45), wullen geet 4}=-1-1-+2, dus 6= 5. De verging van de nis yaders “Tussen de punten (-2, 1) en (4,~4) neem de s-cobrdinaat met 6 toven de -codrdintat met Saf Als met | toencemt, dans deafuame van y gel aan $. Dusderichtingscoficint van lin lis -2 Lijn lis van de vorm y= 2 Dusen verselifking van lin fis y=—$.x~3. ‘Tussen de punten (4, I)en (1,1) neemt de x-co6rdinaat met Sen de .y-coBrdinaat met 2 toe. Als xmet I toeneemt, dan is de toename van y geljk aan 3, Dusde richtingscodfficiént van lijn is 2. Lijn is van de vorm y = 2+. lnvullen van (4, 1)levert 1 Hieruit volat Duseen vergeijking van lijn Fis 1448, 112 ‘2 Nootot UtgeebeHooFDSTUKS LINEN =-2+14=12 Klopt. € Alsxmet | toeneemt, dans de toename van y steeds glean 3 4 Derichtingscoticiét van de iis § © Gogevenisde verslijting 2x 3y= 12, Door links en rchts 2 af tetrekkenkrigje: — Rend Nu links en ects delen door -3 geeft Controle dein is van devoom y=3.x+ by bij x=0 is y dus het startgetal is 4. Hieruit volgt dat de vergelijking is Pagina 119 waa Uit 2x- 8 x volgt 34 bb Invullenvan =24 in y=25—1 geet y= Va Uit dx+y=9 volet y=n4x +9, b Gy~2-4x+9)=3 ofwel 6x + 8x— 18 =3, © Hieruitvolgt Mx=21, dus x=7=1) tif V6a_Golikstellen goett 15x y= 1,5+2= 3. Dusisde oplossing 1b Substitueren geeft x + (2x—8} y=2+5-8=2, Dusisde oplossing © Uit x-y=12 volgt y=x~ 12. Ditsubstitueren in 2x + y=9 gooft 2x+(x=12)=9. Dus 3x=21 ofwel y=7~12=-S, Dusisdeoplossing x=7 en y=-s. “15 ofwel y=-f=-§ 548=3, Dusisde oplossing x=3 en y=-13 © Substitucren gosft 2x~ S(4x—6)= 12 ofwvel -18x=-18, dus x y=4-1=6=-2. Dusisde oplossing x= 1 en y=-2. f Vit x- (2+ y=2 volgt y=-x- 2+ 2. Subsitueren geet at Cx+42+2)- B21 ofwel -x= 1-242, dus x y=-C1 +2y2): \242= 2-2. Dusisde oplossing ye 2-2 ‘© nootot utnes be 13HOOFOSTUK S -UNEN 54 Vergelijkingen van een Iijn Pagina 120 Invullen van het punt (2, 0) in de formule geeft: }°2+5,Klopt. De lijn fsnijet de x-asin punt (2,0) Invallen vanhet punt (0,5) in de formule geeft: $ De ijn (snjet de y-as in punt 0, 5) Bij iin m hoort de vergelijking: y=} x+3, Bilin hoort de vergeliking: y=} ~2 y=-2h x45 herschrijven, door eerst met 2 te vermenigvuldigen: 2y =-Sx +10. Hieruit volgt 5x-+ 2y = 10. Bijliin m hoort de vergelijking: 4 x+y ofwel x +2)=6. Bilin hoor de vergliking: -}x+y=-2 ofwel -x#2y=—4, Snijpunt metde x-as betekent dat = 0, dus Het snijpuntis (2,0). Snipuuneteyas beet at <=0,ds Het snijpuntis (0, 5). Dio mort desing +2 Din odes 2 Snijpunt met de as betekent dat y=, dos Hex snjpuntis (6,0) Snijpunt met de yas betekent dat x= 0, dus Het snijpuntis (0,3). Bijlijnjhoort de vergelijking: Fx+y=7, hieruit volgt 2x + 3y = 21. 2x43 ofwel 2x+ y= 3. Hieritvolg 2 afwel $x~ y= 1. Hieritvolgt y=4x~ 1 Pagina 121 Lijn k heeft als vergelifking. 1 of 10x+ 14y=35 of xeah Li Pee ak vergelifking y=$x-+1} of -x+5 Li m heft als vergelijking ijn het als verglijking y=-1} 14 ‘ono utzon byva HOOFDSTUK S LUNEN Danis het een horizontae in, ofwel evenwijdig aan de x-as, Dan is het een vertical ijn ofiwel evenwijdig aan de y-as. Dan is er een lineair verband, de bijbehorende lijn is niet evenvijdig aan de De lijn gaat door (0,0), odat er zelfs sprake is van een recht evenredig verband, Als a=0, 6=0 en c#0,dan ontstaat er een onware vergelifking. Als a=0, ¢=0 en 60, dan ontstaat de vergeijking 0+ + by ‘srafiek valt samen met de x-as. Als b=0, ¢=0 en a#0,dan ontstaat de vergeliking ax +0+ sgrafiek valt samen met de yas. x=0 invullen in 3x-4y=-18 geoft y= !#=44, dus het snijpunt met de Spasis (0,43 y=0 invullenin 3x 4y=-18 geet x easis (6,0) Zie grafiek bije. 0 invallen in 7p ~ 5 Sasi (0,23) 0 invallenin 7y~5 easis (34.0) 6, dus het snjjpunt met de 19 set y= lus het snijpunt met de 8 19 geeft x $, dus het snijpunt met de 18 herschrijven geeft x=4) ~6 Substitueren in 7y ~ fx = 19 geeft 7) ~ 5($y~6)=19 ofwel Ty 2 y +30 Hieruitvotat $ “33 on x= $-633)- ‘Het snijpunt van de lijaen is (~50, ~33). 50. eonhef tigen be 115HOOFDSTUK 5 LUNEN 52 na Suboutule get 2x 92 4).=30 ofl Sx posindad Hieruit volat punt (83,43) rut vol pont (8349) Lijedoor AD het verpiting 5+ 2)=20 enn door BChet versling v= 12 Soba $2124 2)=20 ofl 2p Hirt ol punt 72,20, 2,dus x=2=82 en 40 dus y=-20, Herschrijven van y—x=2+e gee y=x+2+e. Herschrijven van 2x-y=4 geeft y=2x-4. Gelijksteller: 2x-4=x+2+e geeft Hicruit volgt_y= (6+) +2+e=8+ 2c. Het snijpunt van de linen is (6 + ¢, 8 + 2c). Stelsels lineaire vergelijkingen Pagina 122 Datis beideaanbiedingen samen, dus 26+ 19 = 45 euro. Dat is het verschil van beide aanbiedingen gebruikt, dus 7 euro, Dan is de eerste vergeliking met 2 vermenigvuldigd. Danis de tweede vergeljking met 3 vermenigvuldigd. 7, dus 6g= 12 geet g= 2 5x = 20, dus x=4, Uit 2x—y=7 volgt y=2x-7. ‘Nu x=4 invullon geeft y=2-4~7= 1. Dusisdeoplossing x=4 en y Dan zi decoéficgnten van y in beide vergelikingen geik mae Aftrekken levert -16) 6xty=4 2 in de tweede vergeliking geeft 6x-2=4 ofwel 63 32, dus Invullen var dus x=1. Dusis de oplossing x=1 en y 116 ‘Ona gees beHooFDSTUKS LWINEN b [6x+4y=80 (keer 2) = 9y = 132 (keer 3) Tay =-52 Dus y=-4, Ditinvullen in 2x ~3y=44 geeft 2x +12= 44, dus Dusis de oplossing x= 16 en y=-4, © [ 2-29 + =1y Dus y=]=2}.Ditirvullen in 25—2y = 40(maal geo 2x-2-28=7, Hienatvolgt 2= 125 dus Dusisde oplossing x= 6} en y=2}. x=6E a lem O(maal2) 2etynl 3 Sy =O Dus y=4=64 Ditirvullen in 2x+y~10=0 geoft 2464 Hienuitvolgt 2+=3{,dus x Dusis de oplossing fe [25x=10y=30 (mal 5) 4x ~ 10y= 2 (mal 2) Dus y=1.Ditinvullenin x 2y=2 geeft x— Dusis de oplossing x=4 en y=1 dus 2 Pagina 123 14a Substitueren is zeker handiger bij stelsel C, Hier is de y direct te vervangen, Ook bij stelsel Ais substitueren handig. be Stelsel A: x+y =-2 herschrijven goeft y=-x-2 Substitueren: 3x~2¢x-2)=4 ofwel 3x4 2x44: Oplossing: x=0 en y=-2 dus Sx=0 Stelsel B, hier elimineren handiger: lustign ioencaly Oplossing: x noche igre bv WwW15a va Stele C, nus glikstcllen het handles. ya-2et3en y Getikstetien: 4 Hieruitolet y Oplossing: x=2 en y De beweringis waar voor x=3. Das de oplossingis Bij x=-4 hoort y=6. Debewering 0-x=0 is waar vor alle waarden van x Dan heeft het stele! oneindg veel oplossngen De linen vallen samen, x42(hxt4)=6 gooft x—x+8=6 ofwel 0-x=-2 Eis geen enkele waarde van x die deze bewering waar maakt. Delijnen hebben geen snijpunt, ze in evenviig it ft bral jek aets(2}ec+3)=6 ofel 2x= 124 15= dus -10} x=-9 Het stlsel eet én oplossing, namelik x= en y 3572) 12 sustitueren geet 3x~2(1}x—3)=1} ofivel y= thx} 3x-3rtif=1} dus 0-x=0. Het stelsel keeft oneindig veel oplossingen. 8x-8y=4x-3 serie pet Substitueren geeft 42y +2) ~ 8 Dit stelsel heeft geen oplossingen. fe + dpy = 12 (maal 4) anyry Dus (4p + Ijy=5, ditiseen strijdigstelsel als 4p + Uit 2y=45-+8 volgt y= 2x-+4,Substituerenin gx gx Qx +4) =-4 ofwel (g-2)x=0. Dit geetcen afhankeliestlsl als q=2, revayad pet Py=2r(maalr) 4y—Py=4—2r Dus (4= Fy = 22-7) ofwel (2+ (2-y= 212-1). Athankelijkstesel als 2~r Strijdig stelsel als 2+ 18 Nootbot utgrebeHOOFDSTUK S LINEN 6249 30243) _ 3 Dus x= a 4432 (22)2+3) 35 712. Dit invulten in xs\-2p=3 geet $12 42-2y=3 ofwel 3-2y=3 dus y=0, Ditinvullenin x-+3y=4 geeft x+3 ne 9 Bee 9 3442 “3+ 342 3+ 370 3440 ees a 2x + 6y=8 (maal3) 3x42 — 6) = N(maal3) Dea Poe 8432 B_ 4843 ea Lees Oplossing: (naa'2) (maa.y2)_ Das Lm rele rs! [opp ied ate dorys xty eyes +e Dus x=2+342 Ditiwatlenin x+ \2-2y=6 geet (2+Na)-s2-29=6 ofel 292+3-29=6, Dus y= t= 2 Oplossing: x =2+3 YB en y= 2~ ‘oot igs bo 9HOOFDSTUKS LINEN Hoek tussen twee lijnen Pagina 124 De ichtingcostcént van in kis 2 RS_2_1 tan(ZROS)= 555 ‘Noem de snijpunten met de x-as punt 4 en de y-as punt B, dan is Lijn m: uit Sy =-4x volgt y ddusis de ricatingshoek « =-39°, x en tan(a) =-4, Pete menee 8 fehingshoek = 76° Linksut 2+2=1 volgt y=$45 en tan(o) =, dis de richtingshoek o»~59° 1B ieruitvolgt cen vergeliking voor de iis y 1 dus guathet om deliinen y =-x+b, tan(0?)=0 dus gaat hetom deinen y =0-x-+B ofvel y= Pagina 125 =}, dus de richtingshoek is a= 27°. 1, dus de richtingshoek is B = ~45°. Dehoek tussen de linen is 27° + 45° = 72° Herschriven geet fs y= 6-8 en m: y=-1} x43. Bijljn is tan (a) = 6, dus de ichtingshoekis = 80,58". Bij ijn mis tan(B) =-1, dus de richtingshoek is B =-56,31°. Hierut volt dat én van de hocken ongeveer 80,54" + 56,31° De gevraagde hoek is ongeveet 180° ~ 137° = 43" 36,85° = 137? is, Herschrven gaft y=Z.r#4 en m: y=-2b + Bijljn is tan(o) =3,dusderchtingshoekis =, 80. 4, dus de ichtingshoekis p=-68,20" Bij ijn mis tan(B) Hieruit volgt dat 6én van de hocken ongeveer 21,80° + 68,20° De gevraagie hoek is ongeveer 90°. 120 ‘hoot gene beHOOFDSTUKS LINEN 20a Herschrijven geet: y=-$x +5 en m: y= 3x2 Bijlijn Fis tan(o) ddusde richtingshoek is 68,20". Bijlijn mis tan(B) =3 dus de richtingshoek is = 33,69°, Hieruit volgt dat én van de hoeken ongeveer 33,69" + 68,20" De gevraagde hoek is engeveer 78°, pa3+2 en m: Herschrijven geet: Bij ijn is tana) +2, dus de richtingshoek is B = ~35,26°. Hieruit volgt dat &én van de hocken ongeveer 40,89° + 35,26° = 76° is, De gevraagde hoek is ongeveer 76° Bijlijn mis tan() Lin AB heeft vergetijking y=}.x~ 62 en in AD heeft vrgeliking.y =-3x ~ 10. Bijlin ABs tan(o) =}, dus de richtingshoekis «= 18,43" Bijlijn ADis tan(B) dus de richtingshoek is B « -71,57°. Hieruitvolgt £4 = 1843° + 71,57° = 90" Liin BC heeft verglijking y= 3x ~20 en ijn AD heeft vergeliking y=-f.x +34 Bijlin BCis tan(o) =3, dus derichtingshoekis a= 71,7" Bijlijn AD is tan(B) =-3, dus de richtingshoek is B = -18,43°. Hicruitvolgt ZC= 717° + 183° = 90" Lijn ACheet vergelifking y= x~ 6 en lin BD heeft vergliking. y ‘oem het snipunt var ACen BD punt Bilin ACis tan(a)= 1, dus de richtingshoekis a= 45°. Bijlijn BDis tan(B) =-1, dus de richtingshoek is B = ~45°. Hicruitvolgt ZB = 45° + 43° = 90° Eén met een postievehoek en één met een negatieve hoek. erst een schets maken van de situati ijn m herschrijven geeft_y=}.x~ 3, hieruit volgt dat de richtingscoéicént 2 is Bij ijn mis tan (a) = 3, dus de richtingshoek is Lijndoor (6, 1) is van de vorm y= mx +n. Nude codrdinaten van (6, 1) invullen geeft 1 = 6m +n, dus n=1~6m Dein heeft vergliking y= mx-+ 1 ~ 6m De richtingshoek van lin is 33,69" + 15 33,69" = 15° = 18,69". Nuis tan (48,69°) = 1,14, dus de richtingscoeiignt mis dongeveer 1,14 Lijn heeft vergelifking y= 1,14 ~ 5,83. ‘Nuis tan (18,69*) «0,3, dus de sichtingscosticifat m is ongeveer 0,34 Lijn heeft vergelifking y= 0,34 1,03. 33,69", 48,69" of ONontho Utgenee 12154 Loodrecht Pagina 126 Herschrijven geett mm: Danishet product van deretingscoeiciénten 3-1! PE 3 on tan(zace)= 4% =3=tan(B) dus 24CB =p. oO) ap BC 2 + B= 180" ~ 2B = 180° - 90° = 90° De hock die/en m met elkaar maken is 0.+B=90" dusiser sprake van loodrecht snijden, en AD=AB=4 DA Invullen van de codrdinaten van P(3,24) in y'= x21 geeft 24=3-+ 21, klopt De richtingscoéfficént van li is m, =-1 nis de rchtingscoéfficiént van yext21 im Dan geldt m, my Herschrijven geeft m: van lin mis mm, = 4, Invullen van de codrdinaten van Q(3, 10) in y=-}x + 103 goeft 1.3 +103 klopt 1, dus de lijnen snijden elkaar loodrecht. ix ~ 2, hieruit volgt dat de richtingscoafficignt (-2)=-1, dus de linen staan loodrecht op elkaar. PQ, 2) invullen in y=-2x+ geeft 2=-2-2+b dus b=6. ya2e+6 Pagina 127 2x ~3y=5 herschrven geet y=2x~§. Hier volt riehingsoeticiatm Danis m,=-$,duseen loodlijnis y=-x+. (-2)+d,dus b=-4. Substitutie van de codrdinaten van P goeft ea vergliting vandeloodijais y =f 4. 1 herschijen gett y= 4 x~ 3 Hier volgt ichtingsoeticient m, =§ 8, dus een loodlijn is, +. Substcutie van de codrdinaten van Q gett 3=-f-(-1) + dus 6=21 Sx 421 82425 en vergeliking van deloodlijn is y 12 onecet ungees beata oof -px+3 endusis » Danis de ichtingscotcint 3).(2) -serivotgr 2 32) =i 2 Dan moet gelden 1 ofwel 3p =-4g, dus 3p-+4g=0. Invullen van (4, 1)in p+ gy=3 gee 4p +q=3 ofwel g=3~4p. Invullen van ofiwel 49 in 3p +4q=0 gett 3p + 4(3 ~ 4p) -13p +12 iy Dit geeft de vergelijking Richtngscodficigm van in ABs I. Vrgsifking AB:y= s+ 4 Richtngscoefiient van ijn CDs, Vereliking. CD» Richtingscoéficién van lin BCis J Dusis de iehtingscobficint van de hoogteln -2 Decodrdinaten van punt AL, 3)invullen in y=-2s-+6 geet 6= 5 en dus is y=-24-+5 cen vrglifking van de hoogtelin it 4 erst een schets maken van de situatie. Herschrijven geeftx Gelijkstellen: 2+ 2p snijpunt BU, 1). Substitueren geeft 3+(2+2y)+y=-1 ofwel 6+ 6) + y=-L en x=0, snijpunt 4(, 1). Substitueren geelt 3-(9 ~ 5y)+y y=2en x=-l,snijpant C(-1, 2) = sy en x=2+2y, = Sy ofwel Ty=7,dus y= 1 en 1 ofiwel 27- 15p+. Richtingscoetficien van jn 4Bis 4, Verglfking vn de hoogteln op ABis y=-20, Rictingscotiint van in BCis -,Vergeikng van de hoogtelin op BCis y= 5x1. Richtingscoéficien vn ijn ACs -3. Vergeliking van de hoogtein op ACis y=} dus Snijpuntvan de erste eehoogtlnen: Sx~ 1 =-2» el 7 ous th, 3). De cosrdinatenvan punt en y invullen in de derde hoogteliin, papa} geet ‘Hieruit volet dat de hoogtelijnen van deze driehoek elkaar in &n punt snijden, encode wiped 123HOOFDSTUKS LUNEN 55 herschriven geeft y =-f.x+ dus de richtingsco8ficgnt is = d herschrijven geeft y=$ x - 4, dus de richtingscoéfficiént is 4. 1, dus de lijnen snijden elkaar loodrecht. Afstand tot een lijn Pagina 128 AB? = AC? + BC? invullen geeft ABP = 5? + 2? = 29, dus AB= 29. Gebruik de roosterfien om cen drichoek POR te tekenen PO'= RQ RP inven goeft PO! = 51+ 4 = 41, dus P= A. ‘Maak even een schets van de situatie. ~ ST?= UT? + US?, invullen geeft ST?= 12? + 5*= 169, dus ST= {169 = 13. Zie tekening. Lijn AB hee? richtingscoéfficiént 4, enon meal A(1, 0)invullen geeft O= } + n, dus Ben vergeli ing voor liin ABis y= De loodlin neeftrichtingscoéfficiént -2, duseen vergelikingis yo-detn, c{3,-14)invaten gett 3+ dus n en vergelifting voor de loodlijn op ABis y=-2x + 4}, Golitstllen geet }x—!=-2x-+ 4) ofvel 2hx=5,dus x=2, Hieruitvolgt y={-2-$=} Het snipunts (2). co= 0-9 +G- (A = WHF = 8 124 ‘Nout Ungensbe39a ‘Maak cen schets van de situatic Herschrijven van lija geet y=}. +3, De rchingscouctn van in is § Dan se rchtingscoe cin van de ood geile aan 4, dus de loodliin door Pheett als vergelijking De coordinate van punt (1-24 invallen gett -24=-44+8, dus 5 Lys ath Dan is de vergeliking van de loodijn beaged Geljkstellen: }x+3= 4x Dushetsnipuntis 4(-2,1) De afstand van punt F tot lin fis 5 ‘Maak even een schets van de situati, Herschrjven van im goeft y =3 x De richtingscoéficien van ijn mis 3 Danis de richtingscoéticint van deloodin gli aan Deloodlijn door @ heeft als vergelijking y Gelikstelen: 3x }x-taus x20 en Dus het snijpuntis BO, -1). 08= (0- y+ AF = FHF = 1B Deafstand van punt Qtot lin mis 113 De codrdinaten van punt P(3,-1) invullen geeft 2+ 3-7 Maak even en scets van desituatie Derichtingscodtiin-van ln mis2 Danis deihtingscoeficén van de lodljn gel aan -}, dude =I klopt. Joodlin door Pheetalsverelking y=-$x-+5, Gelijkstellen: 2x-+3= x=} ofvel 24r=-24,dus x=-1 en y Het snijpunt is. 1, ). pp=\ci=35 += chy er? De afstand van punt F tot liin mis 25. eee sje kunt geen ander atand vinden, ‘© ncoof utgees be 125