2.

administraciuli xelSekruleba
2.1. administraciuli xelSekrulebis sakanonmdeblo
safuZveli
administraciuli xelSekrulebis160, rogorc administraciuli
organos saqmianobis erT-erTi sajarosamarTlebrivi
formis sakanonmdeblo safuZvels qmnis saqarTvelos
zogadi administraciuli kodeqsi. igi ayalibebs administraciuli
xelSekrulebis legalur definicias (szakis
2-e muxlis 1 nawilis `z” qvepunqti) da axdens misi momwesrigebeli
specialuri normebis kodeqsis V TavSi (muxlebi
65 – 71) Tavmoyras. administraciuli organos mier administraciuli
xelSekrulebis dadebisas aseve gamoiyeneba
zogadi administraciuli kodeqsiT administraciuli
warmoebisaTvis VI TaviT dadgenili wesebi da samoqalaqo
kodeqsis Sesabamisi normebi (szak-is 65 muxlis II nawili; 70-
e muxlis I nawili).
2.2. administraciuli xelSekrulebis cneba
saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis me-2
muxlis `z” qvepunqtis Tanaxmad, administraciuli xel-
Sekruleba aris administraciuli organos mier sajaro
uflebamosilebis ganxorcielebis mizniT, fizikur an iuridiul
pirTan, agreTve sxva administraciul organos-
Tan dadebuli samoqalaqo-samarTlebrivi xelSekruleba.
xelSekruleba, rogorc samoqalaqo samarTlis instituti,
aris ormxrivi (an mravalmxrivi) nebis gamovlena,
romelic mimarTulia samarTlebrivi urTierTobis warmoSobis,
Secvlis an Sewyvetisaken. xelSekruleba ideba
xelSekrulebis mxareebis urTierTTanmxvedri, saerTo
miznisken mimarTuli nebis gamoxatvis Sedegad. Tu ar aris
160 Verwaltungsvertrag, ix. Maurer/Waldhoff, Allgemeines Verwaltungsrecht, 2017, gv.
410.
ormxrivi neba, Sesabamisad, ar aris administraciuli xel-
Sekrulebac.
rogorc administraciuli xelSekrulebis cnebis legaluri
definiciidan irkveva, misi erT-erTi savaldebulo
mxarea administraciuli organo.
administraciuli organos cneba, rogorc individualuri
administraciul-samarTlebrivi aqtis cnebis elementi da
administraciuli xelSekrulebis cnebis elementi, Tavisi
arsiT identuria. administraciuli organos funqcionaluri
gageba (`nebismieri piri, romelic kanonmdeblobis
safuZvelze asrulebs sajaro samarTlebriv uflebamosilebebs”),
romelsac aRiarebs saqarTvelos zogadi administraciuli
kodeqsi, aerTianebs rogorc administraciul
organoebs organizaciul-samarTlebrivi gagebiT,
aseve im fizikur da iuridiul pirebs, romlebic ar arian
saxelmwifo organoTa sistemis subieqtebi, magram kanonmdeblobis
safuZvelze axorcieleben sajaro-samarTlebriv
uflebamosilebebs da mis CarCoebSi deben administraciul
xelSekrulebas.
administraciuli organo administraciuli xelSekrulebis
dadebisas ver imoqmedebs kerZo pirebisaTvis damaxasiaTebeli
kerZo avtonomiis TavisuflebiT, ramdenadac
misi saqmianoba mimarTulia sajaro uflebamosilebebis
gansaxorcieleblad da moqmedebs mxolod kanoniT misTvis
miniWebuli uflebamosilebebis farglebSi.
administraciuli da samoqalaqo-samarTlebrivi xelSekrulebis
gamijvnas emsaxureba administraciuli xelSekrulebis
cnebis legalur definiciaSi mocemuli elementi:
`sajaro uflebamosilebis ganxorcielebis mizniT“.
administraciul xelSekrulebas sxva saxis xelSekrulebisagan
mijnavs xelSekrulebis sagani.
208 209
2.3. ადმინისტრაციული ხელშეკრულების გამიჯვნა სამოქალაქო‐სამართლებრივი
ხელშეკრულებისაგან
ადმინისტრაციული ორგანო უფლებამოსილია, გამოიყენოს საქმიანობის როგორც
საჯაროსამართლებრივი, ასევე კერძოსამართლებრივი ფორმები. გამომდინარე აქედან,
იბადება შეკითხვა, თუ რა შემთხვევაში იძენს ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ დადებული
ხელშეკრულება ადმინისტრაციულსამართლებრივ ხასიათს. ამ შეკითხვაზე პასუხის გაცემას
აქვს საპროცესოსამართლებრივი მნიშვნელობა: ადმინისტრაციული ხელშეკრულების
დადებასთან, შეცვლასთან ან შეწყვეტასთან დაკავშირებით წარმოშობილ დავებს
განიხილავენ და წყვეტენ საერთო სასამართლოები ადმინისტრაციული სამართალწარმოების
წესით.
ხელშეკრულების ადმინისტრაციულსამართლებრივი თუ სამოქალაქოსამართლებრივი
ბუნება უნდა განისაზღვროს ობიექტურად. არ არის არსებითი ხელშეკრულების მხარეების
სუბიექტური შეხედულება. ამასთანავე, გასათვალისწინებელია ის გარემოება, რომ
ადმინისტრაციულ ორგანოს უმეტეს შემთხვევაში კანონმდებლობით განსაზღვრული აქვს
როგორც კომპეტენცია, ასევე მისი განხორციელების სამართლებრივი საშუალება. ასეთ
შემთხვევებში ის ნორმატიული აქტი, რომელიც ადმინისტრაციულ ორგანოს აღჭურავს
ქმედების უფლებამოსილებით, გვაძლევს ინფორმაციას მისი საქმიანობის ფორმის
სამართლებრივ ბუნებაზე, ხოლო იმ შემთხვევაში, როდესაც ადმინისტრაციულ ორგანოს
მინიჭებული აქვს დისკრეციული უფლებამოსილება, შეარჩიოს ყველაზე მისაღები
საქმიანობის ფორმა, მისი ნება განსაზღვრავს საქმიანობის ფორმის (ხელშეკრულების)
სამართლებრივ ბუნებას (საქმიანობის სამართლებრივი ფორმის არჩევანის თავისუფლება).
ხელშეკრულება
საჯარო ადმინისტრაციული ორგანო
უფლებამოსილება
ადმინისტრაციული
ხელშეკრულება
სამოქალაქო ხელშეკრულება
2.3. administraciuli xelSekrulebis gamijvna
samoqalaqo-samarTlebrivi xelSekrulebisagan
administraciuli organo uflebamosilia, gamoiyenos saqmianobis
rogorc sajarosamarTlebrivi, aseve kerZosamarTlebrivi
formebi. gamomdinare aqedan, ibadeba SekiTxva,
Tu ra SemTxvevaSi iZens administraciuli organos mier
dadebuli xelSekruleba administraciulsamarTlebriv
xasiaTs. am SekiTxvaze pasuxis gacemas aqvs saprocesosamarTlebrivi
mniSvneloba: administraciuli xelSekrulebis
dadebasTan, SecvlasTan an SewyvetasTan dakavSirebiT
warmoSobil davebs ganixilaven da wyveten saerTo sasamarTloebi
administraciuli samarTalwarmoebis wesiT.
xelSekrulebis administraciulsamarTlebrivi Tu samoqalaqosamarTlebrivi
buneba unda ganisazRvros obieqturad.
ar aris arsebiTi xelSekrulebis mxareebis subieqturi
Sexeduleba. amasTanave, gasaTvaliswinebelia is garemoeba,
rom administraciul organos umetes SemTxvevaSi
kanonmdeblobiT gansazRvruli aqvs rogorc kompetencia,
aseve misi ganxorcielebis samarTlebrivi saSualeba. aseT
SemTxvevebSi is normatiuli aqti, romelic administraciul
organos aRWuravs qmedebis uflebamosilebiT, gva-
Zlevs informacias misi saqmianobis formis samarTlebriv
bunebaze, xolo im SemTxvevaSi, rodesac administraciul
organos miniWebuli aqvs diskreciuli uflebamosileba,
SearCios yvelaze misaRebi saqmianobis forma, misi neba gansazRvravs
saqmianobis formis (xelSekrulebis) samarTlebriv
bunebas (saqmianobis samarTlebrivi formis arCevanis
Tavisufleba).
zogadi administraciuli kodeqsisis me-2 muxlis I nawilis
`z” qvepunqtis Tanaxmad, xelSekrulebis samarTlebriv bunebas
gansazRvravs xelSekrulebis mizani. ar aris arsebi-
Ti xelSekrulebis mxareebis samarTlebrivi statusi. is
faqti, rom xelSekrulebis erT-erTi an orive mxare aris
administraciuli organo, ar gvaZlevs imis SesaZleblobas,
rom is miviCnioT administraciul xelSekrulebad.
SesaZlebelia, or administraciul organos Soris daidos
samoqalaqo-samarTlebrivi xelSekruleba.
xelSekrulebis mizani unda ganvsazRvroT misi Sinaarsidan
gamomdinare. arsebiTia imis dadgena, Tu rogoria saqmis
faqtobrivi garemoebebis, gansakuTrebiT, xelSekrulebiT
nakisri valdebulebebis an dadgenili moTxovnebis
samarTlebrivi buneba. administraciul xelSekrulebas-
Tan gvaqvs saqme :
a. rodesac is administraciuli samarTlis normebis Sesrulebas
emsaxureba;
b. rodesac is administraciuli aqtis gamocemis an sxva
mmarTvelobiTi RonisZiebis ganxorcielebis valdebulebas
Seicavs;
g. rodesac is moqalaqis sajaro-samarTlebriv uflebamosilebebs
an valdebulebebs adgens.
administraciuli xelSekrulebis cnebis elementi `sajaro
uflebamosilebis ganxorcielebis mizniT”, gulisxmobs,
rom xelSekruleba emsaxureba sajaro amocanis
ganxorcielebas. xelSekrulebis sagani – sajaro amocana,
gvaZlevs informacias xelSekrulebis samarTlebriv bunebaze.
xelSekrulebis dadebiT administraciuli organo
210 211
axdens sajaro (mmarTvelobiTi) amocanis ganxorcielebis
uflebamosilebis delegirebas xelSekrulebis meore mxarisTvis.
sajaro amocanis Sesrulebis uflebamosilebis
delegireba SeiZleba moxdes sajarosamarTlebrivi uflebamosilebis
gadacemiT an mis gareSe. aRniSnulis Sesaxeb
unda aRiniSnos xelSekrulebis SinaarsSi. mag., municipaluri
transportiT mosaxleobis uzrunvelyofis amocanis
kerZo pirebze gadacema xdeba sajarosamarTlebrivi
uflebamosilebis gadacemis gareSe, xolo parkirebis sferos
kerZo pirebisaTvis gadacema xdeba sajarosamarTlebrivi
uflebamosilebis delegirebiT anu maT aqvT darRvevaze
reagirebis uflebamosileba sajarosamarTlebrivi
instrumentis gamoyenebiT. mag., saqarTvelos parlamentis
mier Sps koka-kolasTan dadebuli xelSekruleba parlamentisaTvis
koka-kolas miwodebis Sesaxeb ar emsaxureba
parlamentis mier sajaro-samarTlebrivi uflebamosilebis
ganxorcielebas, xolo parlamentis mier dadebuli
xelSekruleba kanonis proeqtis Seqmnis mizniT aris administraciuli
xelSekruleba. aRniSnuli xelSekruleba
emsaxureba sajaro amocanis ganxorcielebas, Tumca ar
axdens sajaro-samarTlebrivi uflebamosilebis delegirebas.
2.4. administraciuli xelSekruleba da
individualuri administraciul-samarTlebrivi aqti
administraciuli xelSekruleba, iseve rogorc individualuri
administraciul-samarTlebrivi aqti, awesebs,
cvlis an wyvets piris an pirTa SezRuduli wris uflebebsa
da movaleobebs. maTi saerTo maxasiaTebelia is, rom orive
administraciuli warmoebis produqts warmoadgens. individualuri
administraciul-samarTlebrivi aqtisa da
administraciuli xelSekrulebis ganmasxvavebeli niSania
Semdegi: individualuri administraciul-samarTlebrivi
aqti administraciuli organos calmxrivi nebis gamoxatvis
Sedegia, xolo administraciuli xelSekruleba ki ormxrivi
nebis gamovlenis aqtia. am gansxvavebas ukavSirdeba
is Taviseburebebi, romlebic axasiaTebs am or instituts,
maT amoqmedebasTan, kanonierebasTan, cvlilebebis SetanasTan,
baTilobasTan Tu aRsrulebasTan dakavSirebiT.
aucilebelia zRvaris gavleba administraciul xelSekrulebasa
da im individualur administraciul-samarTlebriv
aqts Soris, romlis gamocemac dainteresebuli piris
Tanxmobas saWiroebs. administraciuli organos saqmianobis
am or samarTlebriv formas erTmaneTisgan mijnavs
is garemoeba, rom aseTi saxis individualuri administraciul-
samarTlebrivi aqtic administraciuli organos
calmxrivi nebis gamovlenis Sedegia. piris Tanxmobis mo-
Txovnis mizani ar aris, CarTos adresati gadawyvetilebis
miRebis procesSi (rasac adgili aqvs administraciuli
xelSekrulebis dadebis dros), igi miznad isaxavs, adresats
aacilos iseTi aRmWurveli xasiaTis RonisZieba, romelic
mis survils ar Seesabameba. adresatis mxridan nebis
gamoxatva administraciuli xelSekrulebis arsebobis
winapirobaa, xolo individualuri administraciul-samarTlebrivi
aqtis SemTxvevaSi ki misi kanonierebis ganmsazRvreli
kriteriumia. adresatis nebis gareSe ara gvaqvs
administraciuli xelSekruleba, xolo individualuri
administraciul-samarTlebrivi aqti, romlis gamocemac
saWiroebs dainteresebuli piris Tanxmobas, SeiZleba gamoices
misi nebis gauTvaliswineblad. aseTi aRmWurveli
individualuri administraciul-samarTlebrivi aqti
aris ukanono da SesaZlebelia misi gasaCivreba da gauqmeba
(aseTi individualuri administraciul-samarTlebrivi
aqtis magaliTebia samsaxurSi daniSvna, universitetSi Caricxva,
samewarmeo saqmianobis nebarTva da a.S. adresati
valdebulia, droulad ganacxados sakuTari uaryofiTi
damokidebuleba am aqtis mimarT, winaaRmdeg SemTxvevaSi
SesaZlebelia am aqtiT miniWebul privilegiebTan erTad
mTeli rigi valdebulebebic warmoiSvas).
calkeul SemTxvevebSi Znelia imis calsaxad garkveva, saxezea
administraciuli xelSekruleba Tu individualuri
212 213
administraciul-samarTlebrivi aqti, romelic saWiroebs
dainteresebuli mxaris Tanxmobas. arsebiTia samarTlebrivi
urTierTobis monawileTa neba, gansakuTrebiT – administraciuli
organos neba, romelic unda dadgindes
nebis gamoxatvis formiT da urTierTobis zogadi SefasebiT.
Tu adresats SesaZlebloba aqvs, zegavlena moaxdinos
samarTlebrivi urTierTobis Sinaarsis gansazRvraze, es
metyvelebs mmarTvelobis organos mxridan RonisZiebis
administraciuli xelSekrulebis saxiT ganxorcielebis
nebaze, xolo, rodesac RonisZiebis adresats SesaZlebloba
eZleva, mxolod Tanxmobaze uaris TqmiT winaaRmdegoba
gauwios RonisZiebis samarTlebriv Sedegebs, unda vivaraudoT
individualuri administraciul-samarTlebrivi
aqtis gamocemis neba.
SesaZlebelia, administraciuli organos da moqalaqis neba
ar emTxveodes erTmaneTs. rodesac administraciuli
organos mizania dados administraciuli xelSekruleba,
xolo moqalaqes misi neba ise esmis, rogorc aRmWurveli
aqtis gamocemaze mimarTuli gancxadeba, aseT SemTxvevaSi
saxeze ara gvaqvs arc - administraciuli xelSekruleba da
arc individualuri administraciul-samarTlebrivi aqti.
mis sapirispirod, rodesac administraciuli organos mizania,
gamosces individualuri administraciul-samarTlebrivi
aqti, xolo moqalaqe mis mier gacemul Tanxmobas
afasebs, rogorc administraciuli xelSekrulebis dadebaze
Tanxmobas, aseT SemTxvevaSi ara gvaqvs administraciuli
xelSekruleba, magram gvaqvs (ukanono) aRmWurveli
individualuri administraciul-samarTlebrivi aqti.
sasamarTlo praqtikis analizisas erT-erT problemur
sakiTxad gamoikveTa sasamarTloebis mier administraciuli
garigebis cnebaSi iseTi mmarTvelobiTi RonisZiebebis
Tavmoyra, romlebic Tavisi bunebiT warmoadgenen individualur
administraciul-samarTlebriv aqtebs. am mxriv
sagulisxmoa saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos administraciuli
samarTlisa da sxva kategoriis saqmeTa palatis
2005 wlis 19 maisis (saqme bs-174-135-k-05w.) gadawyvetileba,
romliTac sakasacio sasamarTlo ar eTanxmeba saapelacio
sasamarTlos Sefasebas saaRsrulebo biuros auqcionis
Sedegebis oqmisa da gankargulebis administraciul garigebad
miCnevis Taobaze. sakasacio sasamarTlos SefasebiT:
saaRsrulebo biuros mier Catarebuli iZulebiTi auqcioni
warmoadgens ara xelSekrulebas, aramed - saaRsrulebo
moqmedebis erT-erT saxes. administraciul garigebaSi administraciuli
organo SeiZleba Sevides mxolod sakuTari
qonebiT da sakuTari nebiT, rogorc garigebis subieqti,
kerZo samarTlis iuridiuli piri, rasac mocemul SemTxvevaSi
ver eqneba adgili im elementaruli mizezis gamo,
rom iZulebiTi auqcionis Catarebis momentSi saaRsrulebo
biuro ar SeiZleba ganxilul iqnes, rogorc garigebis
subieqti, romelic saxelmwifos saxeliT marTlmsajulebis
aqtebis aRsrulebis anu kanonis aRsrulebis miznis misaRwevad
iZulebis wesiT, movalis nebis sawinaaRmdegod,
yidis ara sakuTar, aramed - movalis qonebas kreditoris
kanonieri moTxovnis dasakmayofileblad, maSin, roca samoqalaqo
kodeqsis 50-e muxlSi mocemuli definiciis mixedviT,
garigeba aris calmxrivi, ormxrivi an mravalmxrivi
nebis gamovlena, romelic mimarTulia samarTlebrivi
urTierTobis warmoSobis, Secvlis an Sewyvetisaken.
sakasacio sasamarTlom ganmarta, rom nebis gamovlena garigebis
gansazRvris fundamentia, amasTan, samoqalaqo samarTali
im Tvalsazriss emyareba, rom pirebma urTierToba
erTmaneTs Soris TviTon unda moawesrigon. am princips
kerZo avtonomia ewodeba, romlis ganxorcielebis yvelaze
TvalsaCino da gavrcelebul saSualebas samoqalaqo
samarTalSi warmoadgens garigeba. mocemul SemTxvevaSi
samarTalurTierTobis erT-erT subieqts administraciuli
organo warmoadgens, romelsac, saqmianobis formebis
sfecifikidan gamomdinare, mmarTvelobiTi RonisZiebis
ganxorcielebis Semdegi saxeebi gaaCnia: administraciulsamarTlebrivi
aqti, realaqti da administraciuli xel-
Sekruleba. auqcionis Catarebisas aRmasruleblis nebis
gamovlena gamomdinareobs ara garigebis dadebis survi214
215
lidan, aramed - kanonismieri valdebulebidan, aRasrulos
sasamarTlos kanonier ZalaSi Sesuli aqtebi. am mmarTvelobiTi
funqciis Sesrulebisas igi Tavis nebas avlens ara
xelSekrulebis formiT, aramed - individualuri administraciul-
samarTlebrivi aqtis miRebiT, romelic savaldebuloa
Sesasruleblad. administraciuli organos
RonisZiebis Sefasebisas yuradReba unda mieqces ara mis
samarTlebriv bunebas, aramed - misi saqmianobis administraciul
formas da samarTlis im normis xasiaTs, romelic
administraciul organos qmedebis uflebamosilebiT
aRWuravs da ara imas, samarTlis romel sferoSi iCens Tavs
samarTlebrivi Sedegi, anu gadamwyvetia, saidan modis RonisZieba
da ara is, Tu saiTkenaa igi mimarTuli; sakasacio
sasamarTlo daskvnis saxiT ganmartavs, rom administraciul
samarTalSi calmxrivi nebis gamovlenis formaa administraciuli
aqtis gamocema.
sakasacio sasamarTlos SefasebiT: saaRsrulebo biuros
saaRsrulebo moqmedebis amsaxveli oqmi da auqcionis
Sedegebis amsaxveli gankarguleba warmoadgens zogadi administraciuli
kodeqsis me-2 muxlis `d“ qvepunqtiT definicirebul
individualur administraciul-samarTlebriv
aqtebs, romlebic amave dros konkretuli proceduruli
moqmedebis Sesrulebis mtkicebulebas warmoadgens. is,
rogorc administraciuli organos – saaRsrulebo biuros
mier administraciuli kanonmdeblobis - `saaRsrulebo
warmoebaTa Sesaxeb” kanonis safuZvelze gamocemuli individualuri
administraciul-samarTlebrivi aqti, wyvets
movalis sakuTrebis uflebas gayidul qonebaze, awesebs
SemZenis movaleobas – Tanxis srulad gadaxdis Taobaze da
adasturebs SemZenis uflebas SeZenil qonebaze.
aRniSnulidan gamomdinare, sakasacio sasamarTlos miaCnia,
rom administraciuli organos saqmianobis formis
swori kvalifikaciis saproceso-samarTlebrivi mniSvneloba
vlindeba imaSi, rom igi warmoadgens aucilebel
winapirobas sarCelis swori formis gansazRvrisaTvis.
administraciuli saproceso kodeqsis 22-e muxliT gansazRvruli
sarCeli damokidebulia administraciuli aqtis
arsebobasTan. gansaxilvel SemTxvevaSi saxezea ara sarCeli
administraciuli garigebis, aramed - administraciuli
aqtebis kanonierebis Taobaze.
sakasacio sasamarTlos daskvniT: `saaRsrulebo warmoeba-
Ta Sesaxeb“ kanonis normebis araswori interpretacia
da saaRsrulebo moqmedebaTa srulebiT sxva samarTalurTierTobis
formiT – xelSekrulebad kvalificireba,
usagnos xdis saaRsrulebo warmoebas, rasac Sedegad
mosdevs saxelmwifoebrivi TvalsazrisiT katastrofuli
Sedegi – marTlmsajulebis aRusrulebloba, maSin, roca
jerovani da efeqturi marTlmsajuleba miiRweva ara oden
sasamarTlos mier konkretuli konfliqtebis gadawyvetis,
aramed - kanonier ZalaSi Sesuli sasamarTlo aqtebis
kanonSesabamisi, drouli aRsrulebis uzrunvelyofiT,
rac `saaRsrulebo warmoebaTa Sesaxeb“ kanonis 17.5. muxlis
Tanaxmad, aRmasruleblis pirdapir movaleobas warmoadgens,
kerZod, `aRmasrulebeli valdebulia, miiRos yvela
kanonieri zoma gadawyvetilebis swrafad da realurad aRsrulebisaTvis“,
ganumartos mxareebs TavianTi uflebebi
da movaleobebi, daexmaros maT uflebebisa da kanonieri
interesebis dacvaSi.
daskvna:
individualuri administraciul-samarTlebrivi aqtis
calmxrivoba da misi Sesasruleblad savaldebulo Zala
cnebis is elementebia, romlebic mas ganasxvavebs administraciuli
organos saqmianobis sxva formebisagan, kerZod,
administraciuli xelSekrulebisagan. am ukanasknelisaTvis
damaxasiaTebelia is, rom uSualo samarTlebrivi
Sedegi ara administraciuli organos calmxrivi nebis,
aramed mxolod xelSekrulebis mxareTa survilis TanadamTxvevis
Sedegad dgeba.
216 217
2.5 administraciuli xelSekrulebis kanoniereba
160
2.5. ადმინისტრაციული ხელშეკრულების კანონიერება
2.5.1. ადმინისტრაციული ხელშეკრულების ფორმალური კანონიერება
ა. ორმხრივი ნება. ადმინისტრაციული ხელშეკრულება იდება ორმხრივი, შინაარსობრივად
თანმხვედრი ნების გამოვლენის შედეგად. ხელშეკრულების ერთი მხარის მიერ გაკეთებული
შეთავაზება (ოფერტი) და მეორე მხარის მიერ გამოხატული თანხმობა (აქცეპტი) წარმოადგენს
ადმინისტრაციული ხელშეკრულების დადების აუცილებელ წინაპირობას.
მაგალითი: ადმინისტრაციული ორგანო მოქალაქეს გასაცნობად უგზავნის
ხელშეკრულების ჯერ კიდევ ხელმოუწერელ ეგზემპლარს, რომელშიც მოცემულია
მოქალაქის ვალდებულება, გადაიხადოს 10 000 ლარი ხელშეკრულებაში შეთავაზებული
მომსახურების საფასურად. მოქალაქე თანხმობის ნიშნად ხელს აწერს ხელშეკრულებას და
უბრუნებს ადმინისტრაციულ ორგანოს. ადმინისტრაციული ორგანო ხელს აწერს
ხელშეკრულებას და ინახავს მას საქმიანი ქაღალდების განყოფილებაში. რამდენადაც
მოქალაქეს არ დაბრუნებია ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ხელმოწერილი
ხელშეკრულება, იგი ვარაუდობს, რომ შეთანხმება არ შედგა. ორი თვის შემდეგ
ადმინისტრაციულ ორგანოს სასამართლოში შეაქვს სარჩელი მოქალაქის მხრიდან
ხელშეკრულებით გათვალისწინებული თანხის გადაუხდელობის გამო. მოქალაქეს მხოლოდ
ამჯერად ეძლევა შესაძლებლობა, იხილოს ორმხრივად ხელმოწერილი ხელშეკრულება.
სახეზეა თუ არა ხელშეკრულებითი ვალდებულება?
ადმინისტრაციული ხელშეკრულების კანონიერება
ფორმალური კანონიერება მატერიალური კანონიერება
ორმხრივი ნება:
წერილობითი ფორმა
მესამე პირის და სხვა
ადმინისტრაციული ორგანოს
სამოქალაქო და ზოგად
ადმინისტრაციულ კოდექსების
ნორმებთან შესაბამისობა
საქართველოს კონსტიტუციასთან
და კანონმდებლობასთან
თავსებადობა
2.5.1 administraciuli xelSekrulebis formaluri
kanoniereba
a. ormxrivi neba. administraciuli xelSekruleba ideba
ormxrivi, Sinaarsobrivad Tanmxvedri nebis gamovlenis
Sedegad. xelSekrulebis erTi mxaris mier gakeTebuli Se-
Tavazeba (oferti) da meore mxaris mier gamoxatuli Tanxmoba
(aqcepti) warmoadgens administraciuli xelSekrulebis
dadebis aucilebel winapirobas.
magaliTi: administraciuli organo moqalaqes gasacnobad
ugzavnis xelSekrulebis jer kidev xelmouwerel egzemplars,
romelSic mocemulia moqalaqis valdebuleba,
gadaixados 10 000 lari xelSekrulebaSi SeTavazebuli
momsaxurebis safasurad. moqalaqe Tanxmobis niSnad xels
awers xelSekrulebas da ubrunebs administraciul organos.
administraciuli organo xels awers xelSekrulebas
da inaxavs mas saqmiani qaRaldebis ganyofilebaSi. ramdenadac
moqalaqes ar dabrunebia administraciuli organos
mier xelmowerili xelSekruleba, igi varaudobs, rom Se-
Tanxmeba ar Sedga. ori Tvis Semdeg administraciul organos
sasamarTloSi Seaqvs sarCeli moqalaqis mxridan
xelSekrulebiT gaTvaliswinebuli Tanxis gadauxdelobis
gamo. moqalaqes mxolod amjerad eZleva SesaZlebloba,
ixilos ormxrivad xelmowerili xelSekruleba. saxezea
Tu ara xelSekrulebiTi valdebuleba?
iuridiul literaturaSi gamoTqmuli mosazrebis Tanaxmad
, administraciuli organos mier xelSekrulebis
meore mxarisaTvis gagzavnili xelmouwereli xelSekrulebis
blanki ar warmoadgens SeTavazebas (oferts) xel-
Sekrulebis dadebaze. swored moqalaqis mier xelmowerili
xelSekruleba warmoadgens SeTavazebas (oferts), rac
saWiroebs administraciuli organos mxridan xelmoweris
saSualebiT miRebas (aqcepts) da moqalaqisaTvis gadacemas.
ramdenadac Cven mier gansaxilvel SemTxvevaSi administraciul
organos moqalaqisTvis ar gaugzavnia Tavis
mier xelmowerili xelSekruleba, amdenad, xelSekruleba
ar SeiZleba dadebulad CaiTvalos da, Sesabamisad, valdebulebiT-
samarTlebrivi urTierToba ar SeiZleboda damdgariyo.
b. forma. administraciuli xelSekruleba SeiZleba daidos
mxolod werilobiTi formiT, Tu kanoniT sxva ram ar
aris dadgenili. kanoniT dadgenili formis daucveloba
SeiZleba gaxdes administraciuli xelSekrulebis baTilobis
safuZveli.
administraciuli xelSekrulebis formaluri kanonierebis
erT-erTi kriteriumia mesame piris monawileoba administraciuli
garigebis dadebaSi. administraciuli garigeba,
romelic zRudavs mesame piris uflebas an akisrebs
raime valdebulebas, ZalaSi SeiZleba Sevides mxolod mesame
piris mier werilobiTi Tanxmobis wardgenis Semdeg.
szak-is 68-e muxlis Tanaxmad, administraciuli organo
uflebamosilia, konkretuli samarTlebrivi urTierToba,
romlis individualuri administraciul-samarTlebrivi
aqtis gamocemis gziT mowesrigebis uflebamosilebac mas
gaaCnia, moawesrigos administraciuli xelSekrulebis da218
219
debis gziT. Tu individualuri administraciul-samarTlebrivi
aqti, romlis magivradac administraciuli xel-
Sekruleba daido, saWiroebda romelime sxva administraciuli
organos werilobiT Tanxmobas, es Tanxmoba aseve
aucilebelia administraciuli xelSekrulebis ZalaSi
Sesasvlelad. kanonis am moTxovnis daucveloba SeiZleba
gaxdes administraciuli xelSekrulebis baTilobis
safuZveli.
2.5.2 administraciuli xelSekrulebis materialuri
kanoniereba
administraciuli xelSekrulebis materialuri kanoniereba
gulisxmobs mis Sesabamisobas saqarTvelos zogadi
administraciuli da samoqalaqo kodeqsebis Sesabamis
normebTan. administraciuli organos mier dadebuli administraciuli
xelSekruleba aseve ar unda ewinaaRmdegebodes
saqarTvelos konstitucias da kanonmdeblobas.
2.6 administraciuli xelSekrulebis baTiloba
szak-i iTvaliswinebs moTxovnebs, romelTa daucvelobac
SeiZleba gaxdes administraciuli xelSekrulebis baTilobis
safuZveli. administraciuli xelSekrulebis baTilad
gamocxadebas aseve awesrigebs saqarTvelos samoqalaqo
kodeqsi, romlis Tanaxmadac, administraciuli xel-
Sekruleba aris baTili, Tu:
• xelSekrulebis erT-erTi mxare qmeduunaro piria an
is dadebulia fsiqikuri moSlilobis dros an suliT
avadmyofis mier (ssk-is 58-e muxli);
• is dadebulia mxolod mosaCveneblad, im ganzraxvis gareSe,
rom mas Sesabamisi iuridiuli Sedegi mohyves (sskis
56-e muxli);
• neba gamovlenilia araseriozulad (xumrobiT) im varaudiT,
rom am araseriozulobas gamoicnobdnen (sskis
57-e muxli);
• is dadebulia kanoniT gaTvaliswinebuli formis
daucvelad (werilobiTi forma an sanotaro damowmebis
kanoniT dadgenili valdebuleba);
• im administraciuli aqtis baTilad gamocxadebis SemTxvevaSi,
romlis safuZvelzec daido es administraciuli
xelSekruleba.
2.7 administraciuli xelSekrulebis ganmartebis
problema
Tanamedrove mmarTvelobis praqtika adasturebs, rom administraciuli
organoebi TavianT saqmianobaSi sul ufro
xSirad iyeneben administraciul xelSekrulebas, rogorc
urTierTobis monawile subieqtebis mier gamovlenili
nebis Tanxvedris Sedegs, romelic mimarTulia sazogadoebrivi
(sajaro) interesebis miRwevisaken161. administraciuli
xelSekrulebis mniSvnelobis gaTvaliswinebiT,
xSiria saxelSekrulebo urTierTobidan gamomdinare davebi,
rac aqtualurs xdis misi ganmartebis meTodis Ser-
Cevas.
szak-i ar adgens administraciuli xelSekrulebis ganmartebis
meTods. aqve unda aRiniSnos, rom rogorc saxelSekrulebo
samarTlis saxelmZRvaneloSi aris aRniSnuli,
arc saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi ar adgens xelSekrulebis
ganmartebis zogad princips, romliTac unda
ixelmZRvanelos sasamarTlom xelSekrulebis ganmartebisas,
ganmarteba unda moxdes sityvasityviT Tu koteqstualurad,
upiratesoba unda mieniWos nebis Teorias,
nebis gamovlenis Teorias Tu maT Sejerebul variants162.
saxelmZRvanelos avtori samarTlainad aRniSnavs, rom
xelSekrulebis ganmartebis procesSi mxedvelobaSia mi-
161 ix. sazRvargareTis qveynebis adminidtraciuli samarTali, Tsu 2014
(mTargmnelebi: irma xarSilaZe, nunu ovsianikova), gv. 218
162 saxelSekrulebo samarTali, avtorTa koleqtivi, radaqtori: giorgi ju-
Reli, Tbilisi 2014, gv 170.
220 221
saRebi mravali garemoeba, romelic erTobliobaSi xelSekrulebis
bundovani teqstis ganmartebis SesaZleblobas
iZleva. ar arsebobs universaluri wesi, romelic yvela
tipis xelSekrulebis mimarT iqneba gamoyenebuli. is, Tu
ra aris misaRebi mxedvelobaSi xelSekrulebis ganmartebisas,
ZiriTadad damokidebulia imaze, Tu ra tipis xelSekrulebasTn
gvaqvs saqme da ra tipis Secdomaa daSvebuli
teqstSi163.
administraciuli xelSekrulebis ganmartebis samarTlebriv
farglebs qmnis szak-is 65-e muclis meore nawilSi
mocemuli daTqma, romlis Tanaxmadac, administraciuli
xelSekrulebis dadebisas gamoiyeneba am kodeqsis normebi
da saqarTvelos samoqalaqo kodeqsiT gaTvalisiwinebuli
damatebiTi moTxovnebi xelSekrulebis mimarT. aRniSnuli
daTqma gulisxmobs imas, rom samoqalaqo samarTlis normebs
aqvs Semavsebeli funqcia, rodesac aris amis saWiroeba
da is ar ewinaaRmdegeba sajaro samarTlis normebiT
dadgenil sajaro wesebs.
administraciuli xelSekrulebis ganmartebisas mxedvelobaSi
unda miviRoT is garemoeba, rom administraciuli
xelSekrulebis arseboba or winapirobas ukavSirdeba:
pirveli, xelSekrulebis sagani mWidrod unda iyos dakavSirebuli
sajaro interesebis mqone saqmianobasTan, xel-
Sekrulebidan unda ikiTxebodes sajaro interesi - mimar-
Tuli unda iyos sajarosamarTlebrivi funqciis Sesasruleblad.
meore, xelSekrulebaSi mocemuli unda iyos is
pirobebi, romelic gamomdinareobs samarTlis normebidan.
saubaria iseT pirobebze, romelTa mizania mxareebis
aRWurva iseTi uflebebiTa da movaleobebiT, romelic Tavisi
bunebiT gansxvavdeba samoqalaqo da savaWro kanonmdeblobiT
dadgenili ufleba-movaleobebisgan164.
szak-is me-2 muxlis `z“ qvepunti gvaZlevs administraciu-
163 iqve gv 164-165
164 ix. sazRvargareTis qveynebis adminidtraciuli samarTali, Tsu 2014
(mTargmnelebi: irma xarSilaZe, nunu ovsianikova), gv. 224
li xelSekrulebis kerZosamarTlebrivi xelSekrulebisgan
gamijvnis kriteriums. `sajaro uflebamosilebis
ganxorcielebis mizani“ mijnavs mas kerZosamarTlebrivi
xelSekrulebisgan, rac, gavlenas axden misi momzadebis,
dadebis da Sesrulebis procesze. rogorc administraciuli
samarTlis literaturaSi aris aRniSnuli, xelSekrulebis
Sesrulebis stadiaze yvelaze mkveTrad vlindeba
gansxvaveba administraciul da samoqalaqo xelSekrulebas
Soris. administraciuli xelSekrulebis Sesrulebisas
administraciuli organo flobs zogierTi
saxis gansakuTrebul uflebamosilebas, rac ar aqvs mis
partniors. aseTi uflebamosilebis marTlzomierebas sasamarTlo
praqtika da mecnieruli doqtrina xsnis imiT,
rom administraciuli xelSekruleba, upirveles yoflisa,
mimarTulia konkretuli sazogadoebrivi interesebis
dakmayofilebisaken, xolo damatebiTi uflebamosilebebi
aucileblad sWirdeba administraciul organos imisaTvis,
rom xelSekrulebis meore mxares - kerZo pirs - ar misces
ufleba, imoqmedos mxolod sakuTari interesebidan
gamomdinare, sazogadoebrivi interesebis sawinaaRmdegod.
165 administraciuli xelSekrulebis Sesrulebis dogmatikis

analizis farglebSi, agreTve, germanulenovani

naSromis avtori administraciuli xelSekrulebis aRsrulebis
prioritets xsnis xelSekrulebis mxare kerZo piris
mxridan valdebulebis Sesrulebisadmi sajaro interesiT.
swored xelSekrulebis Sesrulebisadmi sajaro interesebidan
gamomdinare, adminidstraciul organos unda
hqondes saTanado samarTlebrivi intrumentebi, romelic
uzrunvelyofs xelSekrulebis uwyvet Sesrulebas.166
szak-is pirvel muxlis me-2 nawilis Tanaxmad, aRniSnuli
kodeqsis mizania `administraciuli organoebis mier adamianis
uflebebis da Tavisuflebebis, sajaro interesebisa
da kanonis uzenaesobis dacva.“ administraciuli xel-
165 ix. sazRvargareTis qveynebis adminidtraciuli samarTali, Tsu 2014
(mTargmnelebi: irma xarSilaZe, nunu ovsianikova), gv. 236-239.
166 ix. Thomas Müller-Tschumi, Leistungsstörungen bei verwaltungsrechtlichen Verträgen
222 223
Sekrulebis momzadebis, dadebis da Sesrulebis procesis
szak-iT mowesrigeba emsaxureba am sami miznis miRwevis
uzrunvelyofas, Sesabamisad, konkurirebad interesebs
Soris balansis dacvas.
qarTuli administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelos
Tanaavtori167, romelic emyareba rumineli
profesoris naSroms168, romelSic ganxilulia administraciuli
xelSekrulebis ganmartebis meTodis Taviseburebebi,
aRniSnavs, rom sajaro interesebis dacvis
principi iZleva SesaZleblobas, rom keTilsindiserebis
principisgan gadaxveva moxdes, rac gulisxmobs xelSekrulebis
calmxrivad Secvlis an Sewyvetis SesaZleblobas.
aRniSnul saxelmZRvaneloSi citirebuli rumineli
avtori administraciuli xelSekrulebis ganmartebis me-
Todis Taviseburebebs afuZnebs im realobas, rom xelSekrulebebis
erT-erTi mxare aris Zalauflebis matarebeli
subieqti, romelmac unda izrunos sajaro interesebis
dacvaze, rac gamomdinareobs kargi mmarTvelobis aRiarebuli
principidan. avtori aRniSnavs, rom administraciul
xelSekrulebaSi mxareTa valdebulebebi yovelTvis
sajaro interesebis dacvis miznebidan gamomdinare unda
ganimartos, rac gulisxmobs imas, rom ivaraudeba, rom mxareebi
miiReben yvela zomebs, rac uzrunvelyofs sajaro
mmarTvelobis saTanado da Seuferxebel funqcionirebas.
xelSekrulebis mxares unda hqondes gaazrebuli, rom sajaro
interesebs yovelTvis upiratesoba eniWeba mis pirad
intersebTan SedarebiT169. imis dasturad, rom qarTuli
administraciuli kanonmdebloba icnobs aseT midgomas,
gamodgeba sask-is me-3 muxlis meore nawilSi, romlis
Tanaxmad, `administraciul samarTalwarmoebaSi monawile
167 ix. irma xarSilaZe, wignSi - administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo,
Tbilisi 2018.
168 Catalin-Silviu Sararu, The interpretation of administrative contracts, (file:///C:/Users/User/
Downloads/9Sararu.pdf)
169 ix. Catalin-Silviu Sararu, The interpretation of administrative contracts, (file:///C:/Users/
User/Downloads/9Sararu.pdf)
administraciuli organo uflebamosilia saqme morigebiT
daamTavros, uari Tqvas sarCelze an cnos sarCeli mxolod
im SemTxvevaSi, Tu es ar ewinaaRmdegeba saqarTvelos
kanonmdeblobas“170. saqarTvelos administraciuli kanonmdebloba
administraciul marTlmsajulebas akisrebs
or funqcias, rogoricaa darRveuli uflebis dacva da
administraciuli organos saqmianobis kanonierebis obieqturi
kontroli. es ukanaskneli funqcia ar gaaCnia samoqalaqo
davis ganmxilvel sasamarTlos. im SemTxvevaSi,
rodesac administraciuli organos surs morigebiT daamTavros,
uari Tqvas sarCelze an cnos sarCeli, sasamarTlos,
administraciuli organos nebis da administraciuli
urTierTobis monawile kerZo mxaris interesis sawinaaRmdegod,
SeuZlia gaagrZelos davis ganxilva da miiRos
gadawyvetileba, rodesac es aucilebeblia sajaro interesebis
dacvis miznebidan gamomdinare. administraciuli
marTlmsajulebis inkviziciuri xasiaTi ar ewinaaRmdegeba
mxareTa Tanasworobis princips. sasamarTlo aris miuker-
Zoebeli arbitri, davaSi monawile mxareebi sargebloben
Tanabari saproceso uflebebiT, mosamarTlis roli vlindeba
ara romelime mxaris sasargeblod, aramed kanonierebis
principisa da sajaro interesebis dacvis miznebidan
gamomdinare gadawyvetilebis miRebaSi.171
ruminul samarTlSi gacxadebuli sajaro interesebis
dacvis mizani qarTul administraciul kanonmdebloba-
Si vlindeba imaSi, rom administraciuli xelSekrulebis
momzadeba, dadeba da gauqmeba xdeba administraciuli
warmoebis safuZvelze172. administraciuli warmoeba aris
gadawyvetilebis miRebis sajarosamarTlebrivi procedurebis
erToblioba, romelic eqvemdebareba administraciuli
kanonmdeblobis principebs da romelic emsaxureba
szak-is pirvelive muxlSi gacxadebuli miznis
170 sask-is 3-e muxlis me-2 nawili.
171 administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo, gv. 25
172 szak-is me-2 muxlis pirveli nawilis `k“ qvepunqti.
224 225
- administraciuli organoebis mier adamianis uflebebis
da Tavisuflebebis, sajaro interesebisa da kanonis uzenaesobis
dacva - uzrunvelyofas. imis gaTvaliswinebiT,
rom saqarTvelos administraciuli kanonmdebloba da
mecniereba emyareba germanul administraciul samar-
Tals, aRniSnuli mosazrebis gasamtkiceblad, aseve Segvi-
Zlia moviSvelioT germaniis administraciuli warmoebis
kanonis komentarSi mocemul 67-e muxlis ganmarteba administraciuli
xelSekrulebis mimarT kerZo samarTlSi
Camoyalibebuli xelSekrulebis interpretaciis meTodis
gavrcelebasTan dakavSirebiT, sadac avtori aRniSnavs,
rom samoqalaqo kodeqsis 157 paragrafis, romelic awesrigebs
xelSekrulebis interpretaciis sakiTxs, administraciul
xelSekrulebaze gavrcelebis SemTxvevaSi unda
moxdes sajaro samarTlis tipiuri funqciis saTanadod
gaTvaliswineba. zogadad, unda gamovideT im midgomidan,
rom aRniSnul normaSi gamoxatuli samarTlebrivi principi
ise unda ganimartos, rogorc amas keTilsindisierebis
principi, saqmian brunvaSi miRebuli Cveulebisa da sazogadoebrivi
(sajaro) keTildReobis interesebis gaTvaliswineba
amas moiTxovs173.
xelSekrulebis buneba da mizani, rogorc xelSekrulebis
ganmartebisaTvis gasaTvaliswinebli garemoeba aRiarebulia
qarTuli samoqalaqo samarTlis literaturaSi. samoqalaqo
samarTlis sferoSi ganxorcielebul samecniero
kvlevaSi174 qarTveli mecnier-mkvlevari sajarosamarTlebrivi
da kerZosamarTlebrivi xelSekrulebis ganmartebisas
calke gamoyofs sajarosamarTlebrivi mniSnelobis
mqone xelSekrulebas. avtori iqve azustebs, rom termini
`sajaro samarTlebrivi mniSvneloba“, ar gulisxmobs, rom
kerZosamarTlebriv xelSekrulebas didi sazogadoebrivi
mniSvneloba ar gaaCnia. xelSekrulebis aseT saxed gamoyofis
mizania is, rom aseT SemTxvevaSi saxelmwifo gamodis
173 Klaus Obermayer, Kommentar zum Verwaltungsverfahrensgesetz, Rn. 80,
174 sergi jorbenaZe, xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo
samarTalSi, Tbilisi 2016, gv.
sajaro da ara kerZosamarTlebrivi, e.w. damxmare miznidan.
sajarosamarTlebrivi xelSekruleba unda Sefasdes,
rogorc saxelmwifosTvis ganxorcielebuli qmedeba. administraciuli
xelSekrulebis Taviseburebebis warmosa-
Cenad civilisti avtoris mier miTiTebulia Semdegi garemoeba:
administraciuli xelSekruleba samoqalaqosamarTlebrivi
xelSekrulebis magvar xelSekrulebas warmoadgens,
romelic sajaro miznebidan gamomdinare ideba. amiT administraciuli
xelSekruleba emijneba kerZosamarTlebriv
xelSekrulebas. kerZod, absoluturad gansxvavdeba misi
mizani, forma, namdvilobis samarTlebrivi winapirobebi
da sxv. miuxedavad imisa, rom xelSekrulebis erT-erTi aucilebeli
mxare aris administraciuli organo, mis mier
dadebuli yvela xelSekruleba ar aris administraciuli.
aseTi xelSekrulebis gamijvna, upirveles yoflisa, nebis
gamovlenis namdvilobaze dafuZnebiT unda ganisazRvros.
aseve, unda iyos gamokveTili misi mizani da sxv.175
rogorc civilisti mkvlevari aRniSnavs, administraciuli
xelSekrulebis mimarT gamoiyeneba saqarTvelos samoqalaqo
kodeqsis normebi, rac miCneulia mis samoqalaqosamarTlebriv
winapirobad. miuxedavad amisa. xelSekrulebis
Tavisufleba amgvari urTierTobisas SezRudulia,
vinaidan sajaro mizani, Tavisi arsiT, absoluturad gansxvavdeba
kerZo piris miznisgan, miiRos Semosavali, moaxdinos
nebis sakuTari survilisamebr gamoyeneba da a.S. Tu
xelSekrulebis Tavisuflebis arsi samoqalaqo samarTlis
erT-erTi umTavresi samarTlebrivi institutia, sajaro
samarTalSi igi mxolod calkeul SemTxvevebSi hpovebs
asaxvas. sajaro samarTalSi xelSekrulebis moqmedebas
gaaCnia is daniSnuleba, rom sajaro dawesebuleba Car-
Tos kerZo avtonomiiis principze dafuZnebul urTier-
TobaSi, mxolod garkveuli miznis miRwevis mizniT. admi-
175 sergi jorbenaZe, xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo
samarTalSi, Tbilisi 2016, gv. 123-dan.
226 227
nistraciuli xelSekruleba efuZneba sajaro samarTlis
ZiriTad wanamZRvrebs. gansxvavebiT kerZo samarTlisgan,
administraciuli organo moqceulia e.w. `samarTlebriv
CarCoebSi“, romlis farglebSic unda imoqmedos da ganaxorcielos
Sesabamisi uflebamosileba. amdenad, mas administraciuli
xelSekrulebis dadeba mxolod sajaro
funqciis gansaxorcieleblad unda sWirdebodes. es gamomdinareobs
im arsidan, rasac saxelmwifo emsaxureba.
misi umTavresi daniSnuleba da saqmianobis winapirobebi
samoqalaqo kodeqsidan ar gamomdinareobs176.
rogorc civilisti avtori wers, marTalia, xelSekruleba
kerZo xasiaTis samarTlebriv dokuments warmoadgens,
magram, aseT SemTxvevaSi erTmaneTs upirispirdeba sajaro
da kerZo interesi. amdenad, SesaZlebelia imis Tqma, rom
administraciuli xelSekrulebisas, xelSekrulebis Tavisufleba
ufro SezRudulia. zogadad, xelSekrulebis dadebisas
misi monawileTa mizani, Sexedulebebi da sxva damokidebuleba
ar miiReba mxedvelobaSi administraciuli
xelSekrulebisas ki aRniSnuli sakiTxi absoluturad sxva
konteqstSia warmodgenili. kerZod, szak-is 65-e muxli
aviwroebs administraciuli xelSekrulebis dadebis
areals da amiT igi administraciuli organos moqmedebis
SesaZleblobebze miuTiTebs - dados man aseTi xelSekruleba,
Tu mkacradaa gansazRvruli winapiroba. amdenad,
mxareTa mier nebis gamovlena ar aris klasikuri gagebiT
Tavisuflad warmodgenili administraciuli xelSekrulebisas.
177
rogorc samoqalaqo samarTlis sferoSi Sesrulebul kidev
erT samecniero naSromSi aris aRniSnuli, xelSekrulebis
Tavisuflebis principis SezRudvisadmi sxvadasxva
midgoma arsebobs anglosaqsur da kontinentur sisteme-
176 sergi jorbenaZe, xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo
samarTalSi, Tbilisi 2016, gv.
177 sergi jorbenaZe, xelSekrulebis Tavisuflebis farglebi samoqalaqo
samarTalSi, Tbilisi 2016.
bSi. avtori amis dasturad uTiTebs osakves mosazrebas,
romelic aRniSnavs, rom `samarTlis romanul-germanuli
da anglo-amerikuli sistemebis midgomaTa Sedareba saSualebas
maZlevs gamovitano daskvna, rom samarTlis angloamerikuli
sistemis saxelSekrulebo samarTlis mier dakavebuli
pozicia xelSekrulebis Tavisuflebis sakiTxis
Taobaze da misi SezRudvebi ufro liberaluria da sabazro
urTierTobebs morgebuli, vidre romanul-germanuli
samarTlis pozicia. amavdroulad, anglo-amerikuli
sistemis saxelSekrulebo samarTalic ki, iTvaliswinebs
xelSekrulebis Tavisuflebis principis SezRudvas:... Tanamedrove
samoqalaqo brunvis pirobebSi xelSekrulebis
Tavisufleba mTavrdeba iq, sadac iwyeba sajaro interesis
dacva.“178
administraciuli xelSekrulebis mimarT xelSekrulebis
ganmartebis meTodis damdgeni samoqalaqosamarTlebrivi
debulebebis gamoyeneba gavlenas ar axdens xelSekrulebis
bunebaze, is rCeba sajarosamarTlebrivi mowesrigebis
farglebSi da dauSvebelia misi ganmarteba am realobisgan
izolirebulad.
2.8 administraciuli xelSekrulebis SesrulebasTan
dakavSirebuli davebis gadawyveta
administraciuli organo uflebamosilia, konkretuli
samarTlebrivi urTierTobis mosawesrigeblad gamoiyenos
saqmianobis is samarTlebrivi forma, romelic ufro
efeqturia dasaxuli miznis misaRwevad. Tuki administraciuli
organo debs administraciul xelSekrulebas, is
valdebulia, bolomde darCes urTierTobis am sferoSi
da kargavs uflebamosilebas, gamoiyenos aRsrulebis is
saSualeba, romelic szak-iT administraciuli aqtis aRsrulebisaTvis
aris gaTvaliswinebuli. davis SemTxvevaSi
178 nino xunaSvili, keTilsindisierebis principi saxelSekrulebo samar-
TalSi, 2014, gv. 110
228 229
is valdebulia, mimarTos sasamarTlos davis gadasawyvetad.
aseve, moqalaqes erTmeva SesaZlebloba, saCivriT mimarTos
administraciul organos administarciuli xel-
Sekrulebis gauqmebis moTxovniT.
administraciuli xelSekrulebis Taobaze davis administraciuli
wesiT ganxilvisa da gadawyvetis process awesrigebs
administraciuli saproceso kodeqsi.
sask-is 251 muxli adgens saxelSekrulebo davebis gadawyvetis
wesebs. ramdenadac saxelSekrulebo urTierTobis
safuZveli SeiZleba iyos administraciuli xelSekruleba
da kerZosamarTlebrivi xelSekruleba, aRniSnuli muxli
adgens saerTo sasamarTloebis mier davis ganxilvis Sesabamis
samarTalwarmoebis wesebs. administraciuli xel-
Sekrulebidan gamomdinare davebSi uflebis dacvis saproceso-
samarTlebrivi saSualebebi gaTvaliswinebulia
sask-is 22-e-25-e muxlebiT. uflebis dacvis saproceso-samarTlebrivi
saSualebis gansazRvrisaTvis mniSvnelovania
szak-is szak-is me-2 muxlis pirveli nawilis `k“ punqtis
debuleba, romlis Tanaxmad, administraciuli warmoeba
tardeba `...administraciuli xelSekrulebis momzadebis,
dadebis an gauqmebis mizniT“, rac niSnavs imas, rom administraciuli
warmoebis farglebSi unda moxdes xelSekrulebis
gauqmebis samarTlebrivi safuZvlebis ganxilva,
administraciuli warmoebisaTvis dadgenili moTxovnebis
dacviT, maT Soris, xelSekrulebis mxaris savaldebulo
monawileobiT da a.S. meore mxriv, szak-is me-2 muxlis pirveli
nawilis `k“ punqti gansazRvravs administraciuli
warmoebis finalis anu miRebuli gadawyvetilebis samarTlebriv
formebs, romlis Tanaxmadac, administraciuli
warmoebis samarTlebrivi Sedegi SeiZleba aisaxos administraciul-
samarTlebriv aqtSi an administraciul xel-
SekrulebaSi. aRniSnuli normis Tanaxmad, administraciuli
warmoebis finali ar SeiZleba iyos administraciuli
realaqti anu administraciuli realaqtis ganxorcielebis
mizniT administraciuli warmoeba ar tardeba. Sesabamisad
SegviZlia davaskvnaT, rom Tu ki administraciuli
xelSekrulebis gauqmeba (mowesrigebis mizani) xdeba administraciuli
warmoebis Sedegad, xolo administraciuli
warmoeba ar tardeba administraciuli realaqtis (mowesrigebis
samarTlebrivi forma) ganxorcielebis mizniT,
szak-is me-2 muxlis pirveli nawilis `k“ punqtis Sinaarsi
gamorixcavs administraciuli xelSekrulebis gauqmebis
mizniT gamocemuli dokumenti Sefasdes, rogorc administraciuli
realaqti anu ubralo mmarTvelobiTi saqmianoba,
romelsac ar aqvs momwesrigebeli buneba. ramdenadac
calsaxaa, rom kanonmdebeli adgens administraciuli
xelSekrulebis gauqmebis mizniT administraciuli warmoebis
Sedegad individualuri gadawyvetilebis miRebis
aucileblobas, gadawyvetileba administraciuli xelSekrulebis
gauqmebis Taobaze SeiZleba gamoices mxolod
individualuri administraciul-samarTlebrivi aqtis
formiT. es aseve ver moxdeba administraciuli warmoebis
legalur definiciaSi mocemuli danarCeni ori formis
- normatiuli administraciul-samarTlebrivi aqtis da
administraciuli xelSekrulebis gamoyenebiT. gadawyvetileba,
romlis safuZvelzec xdeba administraciuli
xelSekrulebis dadeba, Secvla an gauqmeba aris individualuri
administraciul-samarTlebrivi aqti, xolo am
gadawyvetilebis mimarT uflebis dacvis samarTlebriv
saSalebas gansazRvravs misi samarTlebrivi forma179.
kazusi
administraciuli xelSekruleba?
saqarTvelos Tavdacvis ministris brZanebiT gamocxadebul
konkursSi gamarjvebul Sps `madasa“ da Tavdacvis
saministros Soris daido xelSekruleba saqarTvelos Tavdacvis
saministros balansze ricxuli farTis ijaris
179 ix. daviT gabaiZe, administraciuli xelSekrulebis Secvla da gauqmeba,
wignSi: Sromebi II, SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti, Tbilsi 2011
weli,
gv. 214-232.
230 231
formiT gacemis Taobaze, sadac unda moewyos saministros
TanamSromelTa kvebis obieqti. ijaris xelSekrulebiT
moijare iRebs valdebulebas ijariT gacemul SenobaSi
Seqmnas saministros TanamSromlebis kvebis obieqti da
ganaxorcielos TanamSromelTa momsaxureba.
davaleba: gansazRvreT saministrosa da Sps-s Soris dadebuli
xelSekrulebis samarTlebrivi buneba.
amoxsna
I hipoTeza
SesaZlebelia, rom Tavdacvis saministrosa da Sps-s Soris
dadebuli ijaris xelSekruleba aris administraciuli
xelSekruleba.
II samarTlis norma
administraciuli xelekrulebis cnebis legaluri definicia
mocemulia saqarTvelos zogadi administraciuli
kodeqsis me – 2 muxlis `z’’ qvepunqtSi, romlis Tanaxmad,
`administraciuli xelSekruleba aris administraciuli
organos mier sajaro uflebamosilebis ganxorcielenis
mizniT, fizikur an iuridiul pirTan, agreTve sxva administraciul
organosTan dadebuli samoqalaqo samarTlebrivi
xelSekruleba.”
imisaTvis, rom saministrosa da Sps-s Soris dadebuli
ijaris xelSekruleba miviCnioT administraciul xel-
Sekrulebad, is unda akmayofilebdes legaluri definiciis
elementebs:
1. administraciuli organo;
2. sajaro uflebamosilebis ganxorcielebis mizniT;
3. ormxrivi neba.
III subsumcia
(1) administraciuli organo
hipoTeza
SesaZlebelia, rom Tavdacvis saministro aris administraciuli
organo.
samarTlis norma
szak-is me – 2 muxlis `a” qvepunqtis Tanaxmad,Aadministraciuli
organo aris yvela saxelmwifo an adgilobrivi
TviTmmarTvelobis organo, sajaro samarTlis
iuridiuli piri, agreTve nebismieri sxva piri, romelic
administraciuli kanonmdeblobis safuZvelze asrulebs
sajaro – samarTlebriv uflebamosilebas.
administraciuli organos cnebis legaluri definicia
ori nawilisagan Sedgeba. definiciis pirveli nawilSi
mocemulia administraciuli organos organizaciul –
samarTlebriv cneba, romelSic moiazreba yvela saxelmwifo
da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organo da
dawesebuleba.Aadministraciuli organos cnebis meore
nawili administraciul organos funqcionaluri gagebas
ayalibebs. igi moicavs im fizikur da iuridiul pirebs,
romlebic ar arian saxelmwifo mmarTvelobis organoTa
sistemis subieqtebi, magram kanonmdeblobis safuZvelze
axorcieleben sajaro – samarTlebriv uflebamosilebebs
da am mizniT iyeneben administraciuli organoebis
saqmianobis samarTlebriv formebs. `nebismieri sxva piri”
gulisxmobs im kerZo pirebs, romelTa saqmianoba
kanoniT gansazRvruli da saxelmwifos mier aRiarebul
SemTxvevebSi administraciuli organoebis tolfas moqmedebad
miiCneva.
subsumcia
imisaTvis, rom dadgindes aRniSnuli definiciis romel
elementSi eqceva saqarTvelos Tavdacvis saministro,
232 233
unda ganvixiloT misi adgili da roli saxelmwifo xelisuflebis
organoTa sistemaSi.
saqarTvelos kanonis `saqarTvelos mTavrobis struqturis,
uflebamosilebisa da saqmianobis wesis Sesaxeb”
me-14 muxlis pirveli punqtis Tanaxmad, saministro iqmneba
kanonis safuZvelze, saxelmwifoebrivi da sazogadoebrivi
cxovrebis gansazRvrul sferoSi saxelmwifo
mmarTvelobis uzrunvelsayofad.
amdenad, saministro aris mmarTvelobis centraluri
organo da igi administraciuli organos cnebis pirveli
nawilis Tanaxmad (administraciuli organos organizaciul-
samarTlebrivi gageba), aris administraciul
organo.
(2) sajaro uflebamosilebis ganxorcielebis mizniT
imis dadgena, rom saqarTvelos Tavdacvis saministros
aqvs administraciuli organos statusi, avtomaturad
ar gansazRvravs saministrosa da Sps-s Soris dadebuli
xelSekrulebis administraciul Sinaarss. unda ganvixiloT
mizani, ramdenad emsaxureba aRniSnuli xelSekruleba
sajaro-samarTlebrivi uflebamosilebis ganxorcielebis
mizans.
gansaxilvelia, saqarTvelos Tavdacvis saministrosa da
Sps-s Soris dadebuli xelSekruleba emsaxureba Tu ara
sajarosamarTlebriv mizans.
saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsis me – 2
muxlis `z’’ qvepunqtSi, romlis Tanaxmad, `administraciuli
xelSekruleba aris administraciuli organos
mier sajaro uflebamosilebis ganxorcielenis mizniT,
fizikur an iuridiul pirTan, agreTve sxva administraciul
organosTan dadebuli samoqalaqo samarTlebrivi
xelSekruleba.”
sajarosamarTlebrivi uflebamosileba es aris kanonmdeblobis
safuZvelze Sesabamisi organos an piris mier
gansaxorcielebeli uflebamosileba, romelic miznad
isaxavs mmarTvelobiTi funqciis Sesrulebas.
administraciuli organo iyenebs saqmianobis rogorc
sajaro, ise kerZo samarTlebriv formebs. amdenad, administraciuli
organos mier dadebuli sadavo xelSekrulebis
samarTlebrivi bunebis ganmsazRvrel Ziri-
Tad elements warmoadgens, rogorc administraciuli
organos mier sajaro uflebamosilebis ganxorcielebis
mizani, ise samarTalebriv urTierTobaSi misi, rogorc
subieqtis, samarTlebrivi statusi. A
am konkretuli SemTxvevaSi Senoba-nagebobebis konkursis
wesiT gadacemis mizania sargeblobis uflebis miniWeba
im iuridiuli pirisaTvis, romelic Tavdacvis saministros
balansze ricxul teritoriaze kvebis obieqtis
mowyobisa da jariskacebis momsaxurebis valebulebas
aiRebs.AxelSekrulebis miznis dakonkreteba xdeba misi
Sinaarsidan gamomdinare. arsebiTia imis dagena, Tu rogoria
saqmis faqtobrivi garemoebebis, gansakuTrebiT,
xelSekrulebiT nakisri valdebulebebis, an dadgenili
moTxovnebis samarTlebrivi buneba. rogorc kazusidan
ikiTxeba, ijaris xelSekrulebis mizans ar warmoadgens
Tavdacvis saministrosaTvis kanoniT dakisrebuli sajaro
amocanis aRsruleba. miuxedavad imisa, rom obieqti
ganTavsebulia daxurul teritoriaze, sadac mxolod
saministros TanamSromlebi arian da ar aris komerciuli
mizniT, misi mizania saministros ara ZiriTadi, aramed damxmare
funqciis ganxorcieleba.
daskvna
amdenad, saministrosa da Sps-s Soris dadebuli xelSekruleba
ar emsaxureba sajarosamarTlebrivi uflebamosilebis
ganxorcielebis mizans da is ar aris administraciuli
xelSekruleba.