Historia

Daty:
 Rewolucja neolityczna – XI tysiąclecie p.n.e. do IV tysiąclecie p.n.e.
 Narodziny cywilizacji Sumerów – XXXII w. p.n.e.
 Pierwsze imperium Akadów – XXIV w. p.n.e.
 Powstanie Hammurabiego w Babilonii – XVIII w. p.n.e.
 Zjednoczenie górnego i dolnego Egiptu – XXXI w. p.n.e.
 Podbój Egiptu przez Persję – VI w. p.n.e.
 Podbój Egiptu przez Aleksandra Wielkiego – IV w. p.n.e.
 Powstanie Izraela – XI w. p.n.e.
 Niewola Babilońska – 567 do 538 p.n.e.
 Zburzenie świątyni Jerozolimskiej przez Rzymian – 70 r.
 Powstanie Cywilizacji Chińskiej – V tysiąclecie p.n.e.
 Powstanie cywilizacji doliny Indusu – III tysiąclecie p.n.e.
 Przybycie Ariów do Indii – XVI w. p.n.e.
 Powstanie buddyzmu i Konfucjanizmu – VI/V w. p.n.e.

Pojęcia:
 Historia – Nauka zajmująca się badaniem przeszłości.
 Historiografia – Dorobek badawczy historyków w postaci ich prac.
 Źródło historyczne – ślad z przeszłości który pozwala odtworzyć jej fragment.
 Archeologia – Nauka zajmująca się badaniem przeszłości na podstawie śladów materialnych
wydobywanych metodą wykopaliskową.
 Rewolucja neolityczna – proces zastępowania zbieracko – łowieckiego trybu życia rolnictwem
i hodowlą, inaczej przejście z koczowniczego na osiadły tryb życia.
 Żyzny półksiężyc – pas ziemi biegnący łukiem od półwyspu Synaj aż po Zatokę Perską, na
którym ze względu na dobre warunki utworzyło się wiele cywilizacji.
 Cywilizacja – Etap rozwoju społeczności ludzkiej charakteryzujący się istnieniem
zorganizowanej władzy i wspólnych wierzeń oraz umiejętnością korzystania z bogactw
naturalnych.
 Politeizm – Wiara w istnienie wielu bogów.
 Pismo hieroglificzne – Forma pisma Egipskiego w którym używa się hieroglifów.
 Pismo ideograficzne – Jest oparte na znakach odpowiadających całym pojęciom.
 Imperium – państwo władające rozległymi terenami i mające wśród sąsiadów znaczne
wpływy polityczne, ekonomiczne bądź kulturowe.
 Monoteizm – Wiara w jednego boga .
 Tora – Najważniejsza dla wyznawców judaizmu część biblii.
 Biblia – Zbiór ksiąg spisanych w ciągu tysiąca lat przez ludzi ,,natchnionych przez Boga”.
 Patriarchowie – Inaczej praojcowie. Tak nazywani są Abraham, Izaak, Jakub i jego dwunastu
synów, uważani za protoplastów, czyli najdawniejszych przodków, wszystkich Żydów.
 Niewola Babilońska – Okres wygnania Judejczyków z Judy. Stało się tak ponieważ kiedy król
Nabuchodonozor II po podbiciu państwa Asyryjskiego podbił królestwo Judy, a mieszkańcy
Jerozolimy stawiali opór za co ich wygnano oraz zburzono świątynię. Zakończyła się kiedy
Cyrus II Wielki podbił Babilonię i zgodził się na powrót żydów do Kanaan i odbudowę świątyni.
  Świątynia Salomona – Świątynia wzniesiona za panowania Salomona, która została zburzona z
rozkazu króla babilońskiego, po czym odbudowana oraz następnie zburzona przez Rzymian.
 Hinduizm – indyjska religia mająca na celu doprowadzenie do nirwany, czyli zaprzestania
reinkarnacji, dzięki doskonaleniu duchowemu. Czczą tam wielu bogów, dobrych i złych.
 Kasta – Występująca w Indiach zamknięta grupa społeczna, ściśle związana z wykonywanymi
funkcjami oraz wspólnymi obrzędami. Przynależność do kasty wynika z urodzenia i nie można
jej zmienić.
 Wedy – Święte księgi Hinduizmu
 Buddyzm – Religia stworzona w Indiach, opiera się na czterech szlachetnych prawdach.
 Dynastia – Grupa następujących po sobie władców danego państwa należących do tego
samego rodu.
 Biurokracja –System rządów, którego podstawę stanowi liczna grupa hierarchicznie
uszeregowanych urzędników.
 Konfucjanizm – system filozoficzny stworzony w Chinach przez Konfucjusza, opierający się na
przekonaniu o konieczności sumiennego wykonania obowiązków, poszanowania hierarchii i
etykiety.

Osoby:
 Sargon Wielki – Władca Akadyjski, dzięki podbojom utworzył pierwsze imperium. Stał się
symbolem potęgi.
 Hammurabi – Sprawny polityk i wielki budowniczy, zasłynął tym, że jako pierwszy kazał spisać
prawa obowiązujące w państwie. Wzór dobrego władcy.
 Nabuchodonozor II – Król Babilonii, pokonał państwo Asyryjskie i spowodował tak
zwaną ,,niewolę babilońską”.
 Salomon – Król Izraela, syn i następca króla Dawida.
 Cyrus II Wielki – Władca Persów który podbił Babilonię.
 Ariowie – zniszczyli resztki cywilizacji doliny Indusu, opanowali prawie cały półwysep Indyjski.
Podzielili społeczeństwo na trzy grupy (Warny): kapłanów, wojowników i kupców, z czasem z
tych grup wykształciły się kasty.
 Szang (Shang) – pierwsza dynastia Chińska.
 Konfucjusz – Chiński filozof, twórca konfucjanizmu.
 Cesarz Qin Shi Huang – założyciel dynastii Qin, zjednoczył Chiny i ogłosił się cesarzem.
Ujednolicił pismo i zreformował państwo

Periodyzacja dziejów:
1. Prehistoria
2. Starożytność
3. Średniowiecze
4. Nowożytność
5. Współczesność
 Źródła historyczne
Niematerialne Materialne
 Przekazy ustne Pisane Niepisane
- legendy
- opowieści Aktowe Opisowe  Architektura
-podania  Malarstwo
 Nazwy własne  Akty prawne  Kroniki  Broń
 Tradycje i obyczaje  Druki i pisma  Roczniki  Narzędzia
urzędowe  Korespondencja  Fotografie
 Spisy  Pamiętniki  Monety
urzędowe  Diariusze
 Prasa
 Relacje podróżnicze

Osiągnięcia neolitu:
1. Rozwój rolnictwa i hodowli.
2. Rozwój miast.
3. Rzemiosło i handel.
4. Silne i dobrze zorganizowane państwa.
5. Rozwój religii.
6. Wynalezienie pisma.
7. Pierwszy zbiór praw.
8. Wielkie budowle starożytnego świata
a. Piramidy w Gizie
b. Chiński Wielki Mur
c. Budowle znane z przekazów historycznych

Powstanie cywilizacji Egiptu:

Ze względu na zmiany klimatyczne w VI tysiącleciu p.n.e. na terenie Egiptu, ludność
zmuszona została do skupienia się w dolinie Nilu (Górny Egipt) i Delcie Nilu (Dolny Egipt).
Coraz więcej terenów stawało się pustyniami i tylko tereny wzdłuż Nilu nadawały się do życia.
Dzięki wylewom Nilu, ziemia była żyzna. Dzięki temu w Egipcie panowała nadwyżka żywności,
przez co coraz więcej osób chciało tam mieszkać dzięki czemu rozwinęły się miasta i osady.

Zjednoczenie Egiptu:
W IV tysiącleciu Egipt Dolny pokonał Egipt Górny. W ten sposób północ zjednoczyła się z
południem. Władcy tego tworu nosili tytuł faraona.
Piramida społeczna Egiptu:
1. Najwyżej w Egipskim społeczeństwie byli Faraoni. Faraon decydował o życiu i śmierci swoich
poddanych. Mieli władzę polityczną i wojskową (władza nieograniczona). Pełnili też funkcję
religijną, uważano że są pośrednikami między bogami a ludźmi.
2. Rolę poniżej Faraona pełnił Wezyr. Koordynował on pracę całej administracji państwowej.
Wezyrów było dwóch, jeden od dolnego a drugi od górnego Egiptu.
3. Poniżej wezyra znajdowali się:
Urzędnicy – odpowiedzialni za administracje państwa. Zbierali podatki, organizowali prace
nawadniające i budowlane.
Kapłani – pełnili rolę religijną. Obowiązywało ich przestrzeganie zasad, na które składało się
obrzezanie, golenie całego ciała, noszenie wyłącznie lnianych szat oraz powstrzymywanie się
od spożywania niektórych pokarmów. Musieli umieć modlitwy i mity na pamięć. Pieniądze
zdobywali z ziemi przyznanej świątyni, której ilość zależała od faraona.
Pisarze – należeli do grupy urzędników, jednak wykonywali inne polecenia. Pisarze byli od
pisania.
4. Najniżej w społeczeństwie egipskim byli:
Chłopi – należeli oni do ziemi na której pracowali, więc wraz ze zmianą właściciela ziemi
zmieniał się również ,,pracodawca” chłopa. Byli zmuszeni do oddawania części plonów
zarządcy ziemi, a reszta służyła za pożywienie i pod zasiew. Jedynym ułatwieniem
technicznym dla Egipskiego chłopa był Żuraw.
Rzemieślnicy – zamieszkiwali miasta, wytwarzali ubrania, broń, przedmioty codziennego
użytku itp.

Judaizm:
Wyznawcy Judaizmu modlili się w Synagogach. Bardzo ważne jest święto siódmego dnia
tygodnia – Szabat. Żydom nie wolno jeść wieprzowiny, łączyć produktów mięsnych z
mlecznymi, spożywać krwi – potrawy zgodne z tymi zasadami to potrawy koszerne.

System nawadniania – irygacja:

System ten polega na budowaniu wałów przeciwpowodziowych oraz kanałów. Wały chroniły
przed powodzią, a kanały odprowadzały nadmiar wody w bezpieczne miejsce. Dzięki kanałom
nawadniano spore tereny, które w ten sposób przystosowywano do uprawy roli.

Osiągnięcia cywilizacyjne ludów Mezopotamii:

Koło, pług, radło, zegar słoneczny, kalendarz

Sumerowie:
Sumerowie są twórcami najstarszej cywilizacji. Osiedlili się w dolnej Mezopotamii. Nigdy nie
stworzyli jednego państwa, lecz 20 niewielkich państw – miast. Najważniejszymi były: Kisz,
Lagasz, Nippur, Ur i Uruk.

Najstarsze miasta to: çatalhöyük i Jerycho