25ο Κριτήριο Φυσικής Γ Λυκείου

Εξεταζόμενη Ύλη : Όλη η Εξεταστέα Ύλη

©Γιάννης Μπατσαούρας

ΘΕΜΑ Α
Στις ερωτήσεις Α1 έως Α4 να γράψετε στο τετράδιο σας τον αριθμό της ερώτησης και
δίπλα το γράμμα που αντιστοιχεί στην επιλογή.
Α1 Υλικό σημείο βρίσκεται σε λείο οριζόντιο επίπεδο και είναι δεμένο στο άκρο
ανελαστικού νήματος μήκους 𝑙 του οποίου το άλλο άκρο είναι στερεωμένο σε
κατακόρυφο καρφί. Με το νήμα συνεχώς οριζόντιο και τεντωμένο ασκούμε τη στιγμή
𝑡𝑜 = 0 στο σώμα οριζόντια δύναμη 𝐹⃗ σταθερού μέτρου 𝐹 η οποία είναι συνεχώς
κάθετη στο νήμα. Μετά από χρόνο 𝑡 το νήμα είναι κάθετο στην αρχική του
διεύθυνση. Η στροφορμή του υλικού σημείου τη στιγμή 𝑡 έχει μέτρο:
1 𝜋
𝑎. 𝐹𝑙𝑡 𝛽. 𝐹𝑙𝑡 𝛾. 2𝐹𝑙𝑡 𝛿. 𝐹𝑙𝑡
2 2

Μονάδες 5

Α2. Ο δίσκος του σχήματος κυλάει σε οριζόντιο επίπεδο Το

νήμα που ξετυλίγεται παραμένει συνέχεια κατακόρυφο. Αν
𝜐⃗𝑐𝑚 είναι η ταχύτητα του κέντρου μάζας τότε το ανώτερο
σημείο Δ του νήματος :
α. Κινείται σε καμπύλη τροχιά
β. Έχει κάθε στιγμή ταχύτητα μέτρου 𝜐𝑐𝑚
γ. Έχει κάθε στιγμή ταχύτητα μέτρου 2𝜐𝑐𝑚
δ. Κινείται ευθύγραμμα με ταχύτητα μέτρου 𝜐𝑐𝑚 √2
Μονάδες 5
// 25ο Κριτήριο Αξιολόγησης Φυσικής Γ Λυκείου

Α3 Σε φωτοηλεκτρική διάταξη η μεταλλική άνοδος έχει σχήμα σφαιρικού φλοιού

που περιβάλλει την μεταλλική κάθοδο. Στην μεταλλική επιφάνεια της καθόδου
προσπίπτει μονοχρωματική ακτινοβολία συχνότητας 𝑓 που είναι μεγαλύτερη της
συχνότητας κατωφλίου 𝑓𝑜 . Για κάθε τιμή της συχνότητας 𝑓 ≥ 𝑓𝑜 δίδεται ότι ένα στα
χίλια φωτόνια προκαλεί εξαγωγή ηλεκτρονίου. Αν διπλασιάσουμε την συχνότητα της
ακτινοβολίας (𝑓′ = 2𝑓) χωρίς να μεταβληθεί η ένταση της τότε:
α. Διπλασιάζεται η τάση αποκοπής
β. Διπλασιάζεται ο αριθμός των εξερχομένων ηλεκτρονίων
γ. Υποδιπλασιάζεται η μέγιστη ένταση του ρεύματος
δ. Τα ηλεκτρόνια εξέρχονται από το μέταλλο με διπλάσια κινητική ενέργεια.
Μονάδες 5

Α4 Τετράγωνο πλαίσιο ΑΓΔΖ πλευρά 𝛼 περιστρέφεται

με σταθερή γωνιακή ταχύτητα 𝜔 ⃗⃗ γύρω από άξονα που
συμπίπτει με την πλευρά ΑΖ και έχει αρχικά το επίπεδο
του παράλληλο στις δυναμικές γραμμές ομογενούς
μαγνητικού πεδίου έντασης μέτρου 𝐵 όπως φαίνεται στο
σχήμα. Όταν το πλαίσιο στραφεί κατά 90𝜊 .
α. Η απόλυτη τιμή της μαγνητικής ροής που διέρχεται
από το πλαίσιο είναι μέγιστη.
β. Η τάση στα άκρα κάθε πλευράς είναι μηδέν.
γ. Το φορτίο που έχει περάσει από μία διατομή του
σύρματος είναι μηδέν.
δ. Η δύναμη Laplace στις πλευρές ΑΓ και ΔΖ έχει μέγιστο μέτρο
Μονάδες 5

Α5. Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα κάθε πρότασης και δίπλα σε κάθε γράμμα
τη λέξη Σωστό, για τη σωστή πρόταση, και τη λέξη Λάθος, για τη λανθασμένη.
α. Σε κάθε φθίνουσα ταλάντωση το πλάτος μειώνεται εκθετικά με το χρόνο.
β. Η αρχή αβεβαιότητας δεν ισχύει για φωτόνια.
γ. Στο φαινόμενο Compton η ορμή του σκεδαζόμενου φωτονίου έχει μέτρο μικρότερο
του μέτρου της ορμής του αρχικού φωτονίου.
δ. Κάθε κύμα τρέχον ή στάσιμο παρουσιάζει περιοδικότητα στο χώρο την οποία
περιγράφει το μέγεθος που ονομάζεται μήκος κύματος.

2||
 ©Γιάννης Μπατσαούρας\\

ε. Η κίνηση φορτισμένου σωματιδίου σε περιοχή που υπάρχει μόνο ομογενές

μαγνητικό πεδίο είναι πάντα μία κίνηση στην οποία το μήκος κύματος de Broglie
είναι σταθερό.
Μονάδες 5

ΘΕΜΑ Β
B1. Κύβος μάζας 𝛭 = 9𝑚 είναι στερεωμένος και
ισορροπεί στο ένα άκρο οριζόντιου ιδανικού ελατηρίου
σταθεράς 𝑘 το άλλο άκρο του οποίου είναι στερεωμένο
σε κατακόρυφο τοίχο. Το ελατήριο έχει αρχικά το φυσικό του μήκος. Μικρή σφαίρα
μάζας 𝑚 κινείται οριζόντια με κινητική ενέργεια 𝛫𝜊 και σφηνώνεται στο κέντρο του
κύβου. Στη συνέχεια το συσσωμάτωμα κινείται στο οριζόντιο επίπεδο και η μέγιστη
δυναμική ενέργεια που αποκτά το ελατήριο είναι ίση με την θερμότητα 𝑄 που
αναπτύσσεται λόγω τριβής μέχρι τη στιγμή που το συσσωμάτωμα σταματάει για
πρώτη φορά. Το ποσοστό της αρχικής κινητικής ενέργειας της σφαίρας που γίνεται
θερμότητα λόγω τριβής μέχρι τη στιγμή που σταματάει για πρώτη φορά το
συσσωμάτωμα είναι:
𝛼. 20% 𝛽. 10% 𝛾. 5%
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας
Μονάδες 6

Β2. Ένα τετράγωνο πλαίσιο Π1 πλευράς 𝛼 αποτελείται από 𝛮 σπείρες και

περιστρέφεται ομαλά με γωνιακή ταχύτητα μέτρου 𝜔1 γύρω από άξονα που
διέρχεται από τα μέσα δύο απέναντι πλευρών και είναι κάθετος στις δυναμικές
γραμμές ομογενούς μαγνητικού πεδίου έντασης μέτρου Β. Στα άκρα του πλαισίου Π1
έχουμε συνδέσει αντίσταση 𝑅. Δεύτερο τετράγωνο πλαίσιο Π2 πλευράς α από το ίδιο
σύρμα αποτελείται από 2𝛮 σπείρες και περιστρέφεται ομαλά με περίοδο 𝛵2 διπλάσια
της 𝛵1 γύρω από άξονα που διέρχεται από τα μέσα δύο απέναντι πλευρών και είναι
κάθετος στις δυναμικές γραμμές του ίδιου ομογενούς μαγνητικού πεδίου έντασης
μέτρου Β. Στα άκρα του πλαισίου Π2 έχουμε συνδέσει αντίσταση 2𝑅. Αν 𝑄1 και 𝑄1
είναι η θερμότητα που αναπτύσσεται σε κάθε πλαίσιο σε χρόνο ίσο με την περίοδο
περιστροφής του θα ισχύει:
𝛼. 𝑄1 = 2𝑄2 𝛽. 𝑄1 = 𝑄2 𝛾. 𝑄2 = 2𝑄1
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας
Μονάδες 6

|| 3
// 25ο Κριτήριο Αξιολόγησης Φυσικής Γ Λυκείου

Β3. Δύο σύγχρονες σημειακές πηγές βρίσκονται

στα σημεία Κ και Λ της επιφάνειας υγρού και
εκτελούν αρμονικές ταλαντώσεις ίδιου πλάτους
𝛢. Η απόσταση 𝑑 των δύο πηγών είναι ίση με 3𝜆.
Δύο σημεία Γ και Δ βρίσκονται στην ευθεία που
συνδέει τις πηγές. Η απομάκρυνση των σημείων
Γ και Δ περιγράφεται από το διάγραμμα του σχήματος. Ο αριθμός των σημείων
ενισχυτικής συμβολής πάνω στο ευθύγραμμο τμήμα ΓΔ είναι:
𝛼. 1 𝛽. 2 𝛾. 3 𝛿. 5
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας
Μονάδες 6

Β4. Στο μέταλλο της καθόδου με έργο εξαγωγής 𝜑 προσπίπτει ακτινοβολία συνεχούς
φάσματος με συχνότητες: 𝑓1 ≤ 𝑓 ≤ 𝑓2. Η τάση μεταξύ ανόδου και καθόδου είναι
𝑉 = 𝜑/𝑒 , όπου e το στοιχειώδες ηλεκτρικό φορτίο. Οι κινητικές ενέργειες των
φωτοηλεκτρονίων όταν καταλήγουν στην άνοδο είναι αντίστοιχα: 𝛫1 ≤ 𝛫 ≤ 𝛫2
με 𝛫2 = 2𝛫1. Αν η τάση αποκοπής είναι ίση με 5𝜑/𝑒 και η συχνότητα κατωφλίου
είναι 𝑓𝜊 , τότε η ελάχιστη συχνότητα ακτινοβολίας 𝑓1 είναι:
𝛼. 1,5𝑓𝑜 𝛽. 2𝑓𝑜 𝛾. 3𝑓𝑜
Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας
Μονάδες 6

ΘΕΜΑ Γ
Ευθύγραμμη ομογενής μεταλλική ράβδος ΚΛ με μήκος
𝐿 = 0,5m, μάζα 𝑀𝜌 = 1𝑘𝑔 και αντίσταση 𝑅 = 1,5Ω έχει
το κατώτερο άκρο της Κ στερεωμένο με άρθρωση στο
μέσον ενός κατακόρυφου μονωτικού στύλου 𝛥𝛧 ύψους
𝛨 = 60 𝑐𝑚. Η ράβδος ισορροπεί όταν συνδέεται στους
πόλους ηλεκτρικής πηγής η οποία έχει ΗΕΔ ℰ = 50V και
εσωτερική αντίσταση 𝑟 = 1Ω. Στο ψηλότερο σημείο Λ
της ράβδου συνδέεται ένα οριζόντιο ιδανικό ελατήριο
𝑁
σταθεράς 𝑘 = 25 𝑚 και φυσικού μήκους 𝑙𝑜 = 30𝑐𝑚 που
το άλλο άκρο του είναι στερεωμένο στην κορυφή Ζ του κατακόρυφου στύλου ΔΖ.

4||
 ©Γιάννης Μπατσαούρας\\

Από το άκρο Λ κρέμεται κατακόρυφο ιδανικό νήμα μήκους 𝑑 = 0,15 𝑚 στο κάτω
άκρο του οποίου ισορροπεί μικρή σφαίρα μάζας 𝑚 = 0,25 𝑘𝑔. Στην κατακόρυφο του
νήματος βρίσκεται ένα δεύτερο όμοιο ελατήριο που είναι κατακόρυφο και έχει το
κατώτερο άκρο του στερεωμένο στο οριζόντιο δάπεδο και πάνω στο ελατήριο
βρίσκεται σώμα μάζας 𝑀 = 0,75 𝑘𝑔 το οποίο εκτελεί απλή αρμονική ταλάντωση με
πλάτος 𝛢 = 0,1√10 𝑚. Κάποια στιγμή κόβουμε το νήμα και τα σώματα
συγκρούονται όταν το κατακόρυφο ελατήριο έχει το φυσικό του μήκος και οι
ταχύτητες των σωμάτων έχουν αντίθετη φορά. Στην περιοχή υπάρχει οριζόντιο
⃗⃗, του οποίου οι δυναμικές γραμμές είναι
ομογενές μαγνητικό πεδίο έντασης 𝛣
οριζόντιες με φορά που φαίνεται στο σχήμα:
Γ1. Να υπολογίσετε το μέτρο της έντασης του μαγνητικού πεδίου.
Γ2. Να δείξετε ότι η δύναμη που δέχεται η ράβδος από την άρθρωση έχει μέτρο
μικρότερο από 10𝛮.
Γ3. Πόσο πρέπει να μεταβάλλουμε την ένταση του μαγνητικού πεδίου ώστε η
ράβδος να συνεχίσει να ισορροπεί στην ίδια θέση μετά το κόψιμο του νήματος;
Γ4. Να υπολογίσετε τις ταχύτητες των σωμάτων λίγο πριν την κρούση.
Γ5. Να γράψετε την χρονική εξίσωση απομάκρυνσης του συσσωματώματος αν
πάρουμε ως αρχή μέτρησης του χρόνου τη στιγμή της κρούσης και θετική φορά προς
τα πάνω. [Δίδεται 𝑔 = 10 𝑚/𝑠 2 ]
Μονάδες 25 [5+5+5+5+5]

ΘΕΜΑ Δ
Δύο ευθύγραμμοι και παράλληλοι μεταλλικοί αγωγοί 𝛢𝛥, 𝛤𝑍 μεγάλου μήκους
είναι οριζόντιοι , έχουν αμελητέα αντίσταση και βρίσκονται σε κατακόρυφο ομογενές
μαγνητικό πεδίο έντασης μέτρου 𝛣 = 1𝛵 όπως στο σχήμα. Στα άκρα Α και Γ έχουμε
συνδέσει πηνίο αντίστασης 𝑅𝜋 = 2𝛺 και συντελεστή αυτεπαγωγής 𝐿. Ο οδηγός ΑΔ
σε κάποιο σημείο Μ έχει μικρό διάκενο.

Μονωτής

𝛣′

|| 5
// 25ο Κριτήριο Αξιολόγησης Φυσικής Γ Λυκείου

Ένας αγωγός ΚΛ μήκους 𝑙 = 0,5𝑚, αντίστασης 𝑅 = 3𝛺 και μάζας 𝑚 = 250𝑔

είναι κάθετος στους δύο παράλληλους αγωγούς και μπορεί να ολισθαίνει χωρίς τριβές
έτσι ώστε τα άκρα του να είναι σε επαφή με τους αγωγούς. Στα άκρα Δ και Ζ
συνδέεται θερμική συσκευή όπως δείχνει το σχήμα η οποία έχει στοιχεία κανονικής
λειτουργίας "54𝑊, 18𝑉" και τροφοδοτείται με εναλλασσόμενη τάση η οποία
δημιουργείται από τετράγωνο πλαίσιο με 𝛮 = 6 σπείρες πλευράς 𝛼 το οποίο
περιστρέφεται ομαλά με περίοδο 𝛵 γύρω από άξονα που διέρχεται από τα μέσα δύο
απέναντι πλευρών σε ομογενές μαγνητικό πεδίο έντασης μέτρου 𝛣′ . Αρχικά ο
αγωγός βρίσκεται ακίνητος με τα άκρα του πολύ κοντά στα Α και Γ αντίστοιχα. Τη
στιγμή 𝑡𝑜 = 0 δίνουμε στον αγωγό ΚΛ ταχύτητα 𝜐𝜊 = 8 𝑚⁄𝑠 κάθετη στον αγωγό
και ταυτόχρονα του ασκούμε στο μέσον του κάθετη δύναμη 𝐹⃗ έτσι ο αγωγός ΚΛ να
διαρρέεται από επαγωγικό ρεύμα έντασης 𝑖 η οποία είναι ανάλογη του χρόνου
(𝛪 = 𝜆𝑡) Τη χρονική στιγμή 𝜏 = 1𝑠 ο αγωγός ΚΛ εξέρχεται από το μαγνητικό πεδίο
στο σημείο Μ και μέχρι τότε το φορτίο που έχει περάσει από μία διατομή του αγωγού
ΚΛ είναι 𝑞 = 4𝐶. Η μαγνητική ροή από κάθε σπείρα του πλαισίου μεταβάλλεται
4
σύμφωνα με την εξίσωση 𝛷 = 10−2 𝜎𝜐𝜈100𝜋𝑡 (𝑆𝐼) , μέχρι τη χρονική στιγμή τ
√5
η συσκευή λειτουργεί κανονικά και √10 = 𝜋 να βρείτε:
Δ1. Την ΗΕΔ από αυτεπαγωγή που αναπτύσσεται ως συνάρτηση του χρόνου.
Δ2. Τον συντελεστή αυτεπαγωγής του πηνίου.
Δ3. Τον ρυθμό μεταβολής της επαγωγικής ΗΕΔ που αναπτύσσεται στον αγωγό ΚΛ.
Δ4. Την ισχύ της δύναμης 𝐹⃗ και το ρυθμό αποθήκευσης ενέργειας στο μαγνητικό
πεδίο του πηνίου λίγο πριν την έξοδο του αγωγού ΚΛ από το μαγνητικό πεδίο.
Δ5. Tην αντίσταση του σύρματος του πλαισίου.
Δ6. Το φορτίο που διέρχεται από τη συσκευή στο χρονικό διάστημα από 𝑡1 = 60𝑇
μέχρι 𝑡2 = 60,5𝑇
Δ7. Την ενέργεια που καταναλώνει η συσκευή μέχρι τη χρονική στιγμή 𝑡1
Μονάδες 25 [3+4+4+4+3+4+3]

Καλή Επιτυχία !

6||