ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ-ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

ΙΣΤΟΡΙΑ Ι : ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΕΩΣ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΡΩΜΗ [ΘΚ 0105]
Χειµερινό Εξάµηνο 2020–21
Διδάσκουσα: Ρένα Φατσέα (Δρ. Ιστορίας & Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής)
ΒΟΗΘΗΜΑ ΜΕΛΕΤΗΣ 3 (14-12-2020)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
(*) Όλα τα έργα ανήκουν στην εξεταστέα ύλη εκτός και αν κάποια εξαιρεθούν μετά από σχετική ανακοίνωση.

Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ

ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ
– Προδυναστική Περίοδος (3.500–3.200 π.Χ.)
– Παλαιό Βασίλειο / 1η-10η Δυναστεία (3.200–2.158 π.Χ.)
[Πρώτη ενδιάµεση περίοδος. Εµφύλιοι Πόλεµοι, 7η-10η Δυναστεία (2.150–2.050 π.Χ.)]
– Μέσο Βασίλειο / 11η-17η Δυναστεία (2.134–1.786 π.Χ.)
[Δεύτερη ενδιάµεση περίοδος. Εισβολή των Υκσός, 14η-17η Δυναστεία (1.750–1.550 π.Χ.)]
– Νέο Βασίλειο / 18η-24η Δυναστεία (1.570–716 π.Χ.)
[Υποπερίοδος της Αµάρνα, Φαραώ Αµενχοτέπ Δ' (Ακενατόν), 1.387–1.330 π.Χ.]
– Ύστερη Αιγυπτιακή Περίοδος / 25η-30η Δυναστεία (716–332 π.Χ.)
– Πτολεµαϊκή Περίοδος / Έλληνες Βασιλείς, 32η Δυν. (332–30 π.Χ.)

• Jean François Champollion - - Αποκρυπτογράφηση των ιερογλυφικών (1822)

– Ο Λίθος της Rosetta (196 π.Χ.)
• Πρώτες συστηµατικές ανασκαφές από τον Βρεττανό αρχαιολόγο Flinders Petrie (1853–1942)

ΠΡΟΔΥΝΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (3.500 – 3.200 π.Χ.)

• "Άνθρωποι, βάρκες, ζώα", Ιερακόπολη, 3.400 π.Χ.
• "Η Παλέτα του Ναρµέρ", Ιερακόπολη, 3.200 π.Χ.

ΤΟ ΠΑΛΑΙΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ (3.200 – 2.158 Π.Χ.)

– Πρώτη πρωτεύουσα η Μέµφις. — Νεκρόπολη η Σακαρα.
– Πρώτο ταφικό µνηµείο το "µαστάµπα" (ορισµός, τύπος, δοµή)
• Ταφικό συγκρότηµα (µαστάµπα) του Φαραώ Ζοσέρ, Σακαρα, 3η Δυν., 2.750–2.610 π.Χ.
Βασιλικός αρχιτέκτονας Ιµχοτέπ.
• Συγκρότηµα πυραµίδων (& ταφικών ναών), Γκίζα, 4η Δυν., 2.575–2.500 π.Χ.
– Πυραµίδα του Χεοπα (Khufu), 2.575 π.Χ.
– Πυραµίδα του Χεφρήνου (Khafre), 2.530 π. Χ.
– Πυραµίδα του Μυκερίνου (Menkaure), 2.500 π.Χ.

• Καθιστό άγαλµα Κα του Φαραώ Χεφρήνου, Γκίζα, 4η Δυν, 2.575–2.525 π.Χ.

• Άγαλµα Φαραώ Μυκερίνου & της βασίλισσας, Γκίζα, 4η Δυν., 2.575 π.Χ.
• Καθιστά αγάλµατα Ρανχοτέπ & Νοφρέτ, Μεντούµ, 3η Δυν., 2.675–2.625 π.Χ.
• Άγαλµα καθιστού γραφέα, Σακάρα, 4η Δυν., π. 2.600 π.Χ.
• Ανάγλυφη (ξύλινη) πλάκα του Χεσίρα, Σακάρα, 3η Δυν., 2.675–2.625 π.Χ.
• Ο Τι παρατηρώντας κυνήγι ιπποποτάµου, Μαστάµπα του Τι, Σακαρα, 5η Δυν., π. 2.500 π.Χ.

ΤΟ ΜΕΣΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ (2.134–1.786 π.Χ.)

• Υπόσκαφοι τάφοι σε βράχο, Μπενί-Χασάν, π. 2.000 π.Χ.

– Τάφος του Αµενεµχέτ, 12η Δυν.
• Εργατούπολη Καχούν (και κατοικίες), Φαγιούµ, 1.900–1.800 π.Χ.
ΤΟ ΝΕΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ (1.570–716 π.Χ.)
Νέες πρωτεύουσες: Θήβες, Τελ-ελ-Αµάρνα

• Ταφικοί ναοί στο Ντέιρ-ελ-Μπαχ(α)ρί

– Ναός του Μεντουχοτέπ Β', 11η Δυν., π. 2.050 π.Χ.
– Ναός της Χατσεπσούτ, 18η Δυν., π. 1.480 π.Χ.

• Λατρευτικοί ναοί στο Καρνάκ

[Ορολογία Αιγυπτιακού ναού: Πυλώνας, Περίστυλη αυλή, Υπόστηλη αίθουσα, Ιερό/Άβατο]
– Ναός του ‘Αµον-Ρα, 18η-32η Δυν., Καρνάκ, 1.500–300 π.Χ.
– Ναός του Χόνς, 19η Δυν. (Ραµσή Γ’), Καρνάκ, 1.170 π.Χ.

• Υπόσκαφοι ναοί στο Αµπού-Σιµπέλ, Άνω Νείλος, 19η Δυν. (Ραµσής Β' & Νεφερτάρι), 1.250 π.Χ.

• Προτοµή Σενµούτ µε τη µικρή πριγκίπισσα Νεφρούα, Θήβες, 18η Δυν., 1.490–1.460 π.Χ.
• Κυνήγι πτηνών στους βάλτους. Τάφος του Νεµπαµούν, Θήβες, 18η Δυν., π. 1.400 π.Χ.
• Συµπόσιο µε Μουσικούς & Χορεύτριες, Τάφος του Νεµπαµούν, Θήβες, 18η Δυν., π. 1.400 π.Χ.
• Μοιρολογίστρες (λεπτοµ.), Τάφος του Ραµός, Θήβες, 18η Δυν., π. 1.400 π.Χ.
• Ο Κήπος του Νεµπαµούν, νωπογραφία. Τάφος του Νεµπαµούν, Θήβες, 18η Δυν., π. 1.400 π.Χ.

Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΜΑΡΝΑ (1.378–1.330 π.Χ.)

Υποπερίοδος του Νέου Βασιλείου µε ειδικά χαρακτηριστικά: Πολιτική & θρησκευτική µεταρρύθµιση (µονοθεϊσµός),
εξωστρέφεια, ανθρωποκεντρισµός.

– Πρωτεύουσα Τελ-ελ-Αµάρνα (ηµιτελής)

– Φαραώ Αµενχοτέπ Δ' (Αχενατόν)

• Η Πόλη της Αµάρνα, π. 1.355 π.Χ.

• Κολοσσιαίο Άγαλµα του Αχενατόν, ναός Άµον-Ρα, Καρνάκ, 18η Δυν., 1.355–1.335 π.Χ.
• Προτοµή βασίλισσας Νεφερτίτι, γλύπτης Τούθµοσις, Τελ-ελ-Αµάρνα, 18η Δυν., 1.360 π.Χ.
• Ο Αχενατόν µε την οικογένεια του, επιζωγραφισµένο ανάγλυφο, Τελ-ελ-Αµάρνα, 18η Δυν., π. 1.340 π.Χ.

------------------------------------------------------------------------------------------
– Ο θησαυρός του Φαραώ Τουταγχαµόν, Κοιλάδα των Βασιλέων, 1.325 π.Χ.
[Ανακαλύφθηκε το 1822 από τον Άγγλο αρχαιολόγο Howard Carter και τον ερασιτέχνη αιγυπτιολόγο Λόρδο Carnarvon]
• Νεκρική µάσκα του Τουταγχαµόν, εσώτερο φέρετρο, 18η Δυν., π. 1.325 π.Χ.
• Το εσώτερο φέρετρο του Τουταγχαµόν, 18η Δυν., π. 1.325 π.Χ.
• Η ράχη του θρόνου του Τουταγχαµόν, 18η Δυν., π. 1.355–1.342 π.Χ.
• Επιζωγραφισµένη κασέλα, 18η Δυν., π. 1.325 π.Χ.
-------------------------------------------------------------------------------------------

• Η Τελική Κρίση του Χουνεφέρ µπροστά στον Όσιρι, Εγκόλπιο των Νεκρών, ζωγραφισµένος πάπυρος, Θήβες,
19η Δυν., π. 1.290–1.280 π.Χ.
• Άγαλµα του Μεντεµχέτ, Καρνάκ, 25η Δυν., π. 650 π.Χ.
• Ναός του Ώρου, Εντφού, Πτολεµαϊκή περίοδος, 237–212 π.Χ.