5

Marcin Braun, Agnieszka Mańkowska,

Małgorzata Paszyńska

Zeszyt
ćwiczeń
DO MATEMATYKI
DLA KLASY PIĄTEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ

ROZWIĄZANIA
 Zeszyt ćwiczeń jest skorelowany z podręcznikiem Matematyka z kluczem dla klasy 5 (cz. I i II)
dopuszczonym do użytku szkolnego i wpisanym do wykazu podręczników przeznaczonych
do kształcenia ogólnego do nauczania matematyki w klasach 4–8 szkoły podstawowej.

Numer ewidencyjny podręcznika w wykazie MEN: 875/2/2018

Nabyta przez Ciebie publikacja jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy o przestrzeganie praw, jakie im przysługują. Zawartość publikacji możesz
udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym, ale nie umieszczaj jej w internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, to nie zmieniaj ich
treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. Możesz skopiować część publikacji jedynie na własny użytek.
Szanujmy cudzą własność i prawo. Więcej na www.legalnakultura.pl

© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. 2018

ISBN 978-83-267-3352-9

Opracowanie redakcyjne i redakcja merytoryczna: Elżbieta Rokicka,

Anna Nasiadka, Paulina Staniszewska-Tudruj.
Redakcja językowa: Agnieszka Grzegółka-Maciejewska, Grażyna Oleszkowicz, Zofia Psota.
Korekta językowa: Anna Gumowska, Aleksandra Hofman, Paulina Szulim.
Konsultacje dydaktyczne: Joanna Bauer, Aleksandra Łukaszewicz, Wanda Matraszek, Magdalena Spalińska.
Nadzór artystyczny: Kaia Juszczak. Opieka graficzna: Ewelina Baran, Ewa Kaletyn.
Projekt okładki: Maciej Galiński. Projekt graficzny: Maciej Galiński, Ewa Kaletyn, Paulina Tomaszewska.
Opracowanie graficzne: Klaudia Jarocka. Realizacja projektu graficznego: Dorota Gajda.
Rysunki: Krzysztof Mrawiński, Agnieszka Cieślikowska – s. 24, 69, 77, 79, 83, 85, 94, 97, 99, 100, 102, 134,
Maciej Trzepałka – s. 127.
Rysunki techniczne: Zuzanna Dudzic, Andrzej Oziębło. Mapy: Redakcja Kartograficzna Nowa Era.
Fotoedycja: Beata Chromik, Katarzyna Iwan-Malawska, Bogdan Wańkowicz.

Zdjęcia: Archiwum Wydawnictwa s. 26; BE&W: BEW NEWS/koziol slawomir s. 13 (Pałac Krasińskich w Warszawie), BEW STOCK/Wojciech Wójcik s. 126 (kościół w Koszalinie), s. 131 (Żuławy), Ireneusz Graff s. 73; Getty
Images: iStock/Getty Images Plus – okładka (dziewczynka); Panthermedia: Pauliene Wessel s. 126 (chleb); Shutterstock: aaaah s. 94 (ser), Ana Blazic Pavlovic s. 7 (młody mężczyzna), argonaut s. 101 (żuk), Bartlomiej
K. Kwieciszewski s. 112 (Wilanów), bergamont s. 127 (winogrona), Best_photo_studio s. 94 (frytki), Cre8tive Images s. 101 (pszczoła), Ed Phillips s. 5 (samica zięby), Eric Isselée s. 5 (kot), ffolas s. 94 (bułka maślana),
Francis Bossé s. 5 (samiec wróbla), graemo s. 101 (mucha owocówka), Jambals s. 145 (szafa), Jan Baranowski s. 14 (inskrypcja 2), Jaroslaw Grudzinski s. 145 (papier toaletowy), john330 s. 14 (inskrypcja 3), Lopatin
Anton s. 127 (gruszki), Lotus Images s. 127 (jabłka), Maciej Rawluk s. 125, manfredxy s. 4, MaraZe s. 94 (dżem), Marcin Perkowski s. 5 (samica wróbla), Meelena s. 94 (sałatka), Mikhail Nekrasov s. 69, Mircea
BEZERGHEANU s. 5 (rak), Moving Moment s. 94 (wędlina), Nigel Paul Monckton s. 93, Oleksandr Rybitskiy s. 94 (kompot), Olga OSA s. 62 (szklanka mleka), PeJo s. 94 (bułka), Petr Student s. 11 (ciężarówka), Picsfive
s. 96 (ołówek), Richard Griffin s. 134, robert8 s. 126 (czekolada), Rowena s. 5 (koń), Sebastian Knight s. 101 (biedronka), SeDmi s. 101 (słomka), Sergey Chayko s. 94 (ryba), Sharon Day s. 14 (inskrypcja 1), Studio
Araminta s. 145 (mleko), T.Allendorf s. 145 (kostka cukru), Tomasz Kowalski s. 75 (Roztocze), Tomo Jesenicnik s. 128, Ustyujanin s. 7 (nastolatek), Viktor1 s. 94 (jajecznica), Vladimir Chernyanskiy s. 5 (samiec i samica
gila), Vladimir Wrangel s. 86, wanrung stock s. 145 (torba), wjarek s. 112 (kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie), Yuri Arcurs s. 7 (chłopiec), Yuri Shirokov s. 145 (zapałki); Anna Szaniawska s. 127 (krówki), s. 136;
Thinkstock/Getty Images: iStockphoto - Nigeldowsett s. 5 (samiec zięby), Pavlo_K s. 94 (mleko), Pel_1971 s. 13 (kościół św. Anny w Wilnie), PSZ_photo s. 75 (Podhale), pum_eva s. 23, Tomeyk Marek Maruszak s. 13
(kościół św. Andrzeja w Krakowie), Photodisc/GK Hart/Vikki Hart s. 11 (krowa), PhotoObjects.net/Hemera Technologies s. 94 (herbata), Zhernosek_FFMstudio.com s. 96 (długopis); Maciej Wróbel s. 62 (kiwi, gruszka,
brzoskwinie), s. 96 (koperty, ryza papieru, baton), s. 101 (wafelek, chusteczki), s. 126 (mąka).

Wydawnictwo dołożyło wszelkich starań, aby odnaleźć posiadaczy praw autorskich do wszystkich utworów zamieszczonych w publikacji.
Pozostałe osoby prosimy o kontakt z Wydawnictwem.

Nowa Era Sp. z o.o.

Aleje Jerozolimskie 146 D, 02-305 Warszawa
www.nowaera.pl, e-mail: nowaera@nowaera.pl, tel. 801 88 10 10

Druk i oprawa: Toruńskie Zakłady Graficzne Zapolex

 Spis treści
I Liczby naturalne IV Ułamki dziesiętne
1. Działania pamięciowe 4 1. Ułamek dziesiętny 90
2. Potęgowanie8 2. Dodawanie i odejmowanie
3. Kolejność wykonywania działań 10 ułamków dziesiętnych 93
4. Cyfry rzymskie 13 3. Mnożenie ułamków dziesiętnych 96
5. Obliczenia przybliżone 15 4. Dzielenie ułamków dziesiętnych 99
6. Dodawanie i odejmowanie pisemne 17 5. Zamiana jednostek 101
7. Mnożenie pisemne 20 Powtórzenie103
8. Dzielenie i podzielność 22
9. Liczby pierwsze i liczby złożone 24 V Pola figur
10. Dzielenie pisemne 27 1. Pole figury 105
Powtórzenie31 2. Pole równoległoboku i rombu 109
3. Pole trójkąta 113
II Figury geometryczne 4. Pole trapezu 116
1. Płaszczyzna, proste i półproste 33 5. Różne jednostki pola 119
2. Kąty. Rodzaje kątów 36 Powtórzenie121
3. Mierzenie kątów 39
4. Rodzaje i własności trójkątów 42 VI Matematyka i my
5. Własności niektórych trójkątów 45 1. Kalendarz i zegar 123
6. Wysokość trójkąta 48 2. Miary, wagi i pieniądze 126
7. Równoległoboki50 3. Średnia arytmetyczna 129
8. Wysokość równoległoboku 53 4. Liczby dodatnie i ujemne 132
9. Trapezy55 5. Dodawanie liczb całkowitych 135
10. Klasyfikacja czworokątów 57 6. O ile różnią się liczby 137
Powtórzenie60 Powtórzenie 139

III Ułamki zwykłe VII Figury przestrzenne

1. Ułamek jako część i jako iloraz 62 1. Figury przestrzenne – bryły 141
2. Rozszerzanie i skracanie ułamków 65 2. Objętość i pojemność 144
3. Dodawanie i odejmowanie ułamków 3. Objętość prostopadłościanu 146
o tych samych mianownikach 68 4. Siatki prostopadłościanów 149
4. Dodawanie i odejmowanie ułamków 5. Siatki graniastosłupów 152
o różnych mianownikach 71 Powtórzenie 155
5. Mnożenie ułamka przez
liczbę naturalną. Ułamek liczby 74
6. Mnożenie ułamków 77
7. Odwrotności liczb 80
8. Dzielenie ułamków 82
9. Działania na ułamkach 85
Powtórzenie88

3
VI.6 O ile różnią się liczby

Rozgrzewka

1 Na każdym termometrze zaznacz temperaturę zgodnie z podpisem. Uzupełnij zdanie.

a) c)
C C C C

0 0 0 0 0 0 0 0
-5 -5 -5 -5 -5 -5 -5 -5

–3°C 2°C –1°C –8°C

Na pierwszym termometrze Na pierwszym termometrze

temperatura jest temperatura jest
o 5 stopni niższa. o 7 stopni wyższa .

b) d)
C C C C

0 0 0 0 0 0 0 0
-5 -5 -5 -5 -5 -5 -5 -5

–7°C 1°C –5°C 0°C

Na pierwszym termometrze Na pierwszym termometrze

temperatura jest temperatura jest
o 8 stopni niższa . o 5 stopni niższa .

2 Zaznacz podane liczby na osi liczbowej, a następnie uzupełnij zdanie.

a) –3 i –5 b) 2 i –1

–6 –5 –4 –3 –2 –1 0 1 2 –6 –5 –4 –3 –2 –1 0 1 2

Liczba –3 jest o 2 większa od –5. Liczba 2 jest o 3 większa od –1.

137
VI.6. O ile różnią się liczby

Trening

3 W Łodzi 12 stycznia zanotowano temperaturę –2°C. Przez kolejne 4 dni temperatura

spadała: pierwszego dnia o 1°C, drugiego o 3°C, a w następnych dniach o 2°C i o 1°C.
Zaznacz na termometrach odpowiednie temperatury i zapisz je poniżej.
12.01 13.01 14.01 15.01 16.01
C C C C C

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
-5 -5 -5 -5 -5 -5 -5 -5 -5 -5

–2 °C –3 °C –6 °C –8 °C –9 °C

4 Która z podanych liczb jest większa? O ile?

a) –5 czy 4? Liczba 4 jest o 9 większa od –5 .
b) –3 czy 0? Liczba 0 jest o 3 większa od –3 .
c) –3 czy –7? Liczba –3 jest o 4 większa od –7 .
d) –5 czy –4? Liczba –4 jest o 1 większa od –5 .

5 Przejdź labirynt. Kieruj się zakodowaną instrukcją. Co cię czeka przy wyjściu?
Liczba o 3 mniejsza od 2. –1
Liczba o 5 większa od –5. 0
O tyle liczba 5 jest
większa od –3. 8
Liczba równa liczbie
przeciwnej do niej. 0

Dla dociekliwych

6 Podaj liczby, które:

a) różnią się od 0 o 7, –7, 7 d) różnią się od –22 o 7, –29, –15
b) różnią się od 0 o 6, –6, 6 e) różnią się od 5 o 7, –2, 12
c) różnią się od 17 o 7, 10, 24 f) różnią się od –3 o 7. –10, 4

138
 Powtórzenie
1 Ile czasu minęło od godziny siedemnaście po ósmej rano do wpół do pierwszej po
południu?
A. 4 godz. 13 min C. 5 godz. 13 min
B. 4 godz. 47 min D. 5 godz. 47 min

2 Pierwszy dzień 2001 roku wypadł w poniedziałek. Jakim dniem tygodnia był ostatni
dzień lutego 2001 roku?
A. poniedziałkiem C. środą
B. wtorkiem D. czwartkiem

3 Kilogram sera kosztuje 17,20 zł. Jakie działanie należy wykonać na kalkulatorze, aby
obliczyć, ile złotych kosztuje 72 dag tego sera?
A. 72 · 17,2 B. 72 : 17,2 C. 0,72 · 17,2 D. 0,72 : 17,2

4 Ile wynosi średnia liczb 7, 9, 12, 6, 8?

A. 8,4 B. 10,5 C. 14 D. 42

5 Poniżej przedstawiono oś liczbową.

–4 0

Jaką liczbę zaznaczono na osi niebieską kropką?

A. 5 B. 3 C. –3 D. –5

6 Spośród liczb 2, –5, –2, 0 najmniejszą liczbą jest

A. 2 B. –5 C. –2 D. 0

7 Wśród liczb –21 567, –5312, –273, –2565 największą liczbą jest
A. –21 567 B. –5312 C. –273 D. –2565

8 Liczba przeciwna do liczby –5 to

1
A. –4 B. 5– C. 5 D. 5

139
Powtórzenie

9 Jaką liczbą jest suma 1650 + (–789)?

A. dodatnią B. 0 C. ujemną D. parzystą

10 Do każdego działania zapisanego w tabeli dobierz wynik tego działania. Przy każ-
dym z nich zaznacz właściwą literę.
A. –10 B. –4 C. 4 D. 10

10.1 3 + (–7) A B C D
10.2 (–3) + (–7) A B C D
10.3 (–3) + 7 A B C D

11 Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F –
jeśli jest fałszywe.

Liczba ‒5 jest o 2 większa od liczby ‒3. P F

Liczba ‒3 jest o 5 mniejsza od liczby 2. P F

12 Kilogram wiśni kosztuje 3,20 zł. Ile trzeba zapłacić za 2 kg 15 dag wiśni?
Zapisz wszystkie obliczenia.

1 kg – 3,20 zł 5 dag – 0,16 zł

2 kg – 6,40 zł 15 dag – 0,48 zł
10 dag – 0,32 zł 2 kg 15 dag – 6,88 zł

Odp.  Za 2 kg 15 dag wiśni trzeba zapłacić 6,88 zł.

13 W zawodach sportowych czteroosobowa drużyna w kolejnych konkurencjach zdo-

była: 5 punktów, –2 punkty, 0 punktów, 6 punktów, –5 punktów, 8 punktów. Ile punk-
tów średnio zdobyła ta drużyna za jedną konkurencję?
Zapisz wszystkie obliczenia.

5 + (–2) + 0 + 6 (–5) + 8 = 12
12 : 6 = 2

Odp.  Za jedną konkurencję drużyna zdobyła średnio 2 punkty.

140
VII.1 Figury przestrzenne – bryły Obejrzyj film

docwiczenia.pl
Kod: M5ZCNE

Rozgrzewka

1 Uzupełnij podpisy brył słowami: ostrosłup lub graniastosłup. Pokoloruj podstawy

na niebiesko (w graniastosłupie dwie, w ostrosłupie – jedną).

graniastosłup graniastosłup graniastosłup

o podstawie o podstawie o podstawie
trójkątnej czworokątnej sześciokątnej

ostrosłup ostrosłup ostrosłup

o podstawie o podstawie o podstawie
pięciokątnej czworokątnej trójkątnej

Trening

2 Pokoloruj walce, stożki i kule na zielono, ostrosłupy na niebiesko, a graniastosłupy

na żółto. Narysuj strzałki łączące bryły z ich nazwami.

walec stożek kula graniastosłup ostrosłup

141
VII.1. Figury przestrzenne – bryły

3 Pokoloruj podstawy w narysowanych bryłach. W graniastosłupach zaznacz na zielo-

no jedną z krawędzi, które są wysokościami bryły. Uzupełnij podpisy.

graniastosłup graniastosłup ostrosłup

o podstawie o podstawie o podstawie
trójkątnej sześciokątnej czworokątnej

4 Zaznacz wierzchołki brył na czerwono, a krawędzie na zielono. Podstawy zamaluj

na żółto. Uzupełnij opisy.

Ostrosłup o podstawie pięciokątnej ma:

6 wierzchołków, 10 krawędzi,
6 ścian ( 1 podstawa, 5 ścian bocznych).

Graniastosłup o podstawie czworokątnej ma:

8 wierzchołków, 12 krawędzi,
6 ścian ( 2 podstawy, 4 ściany boczne).

Ostrosłup o podstawie sześciokątnej ma:

7 wierzchołków, 12 krawędzi,
7 ścian ( 1 podstawa, 6 ścian bocznych).

5 Dokończ rysunki graniastosłupów.

142
 VII.1. Figury przestrzenne – bryły

6 Uzupełnij tabelę. Posłuż się odpowiednimi modelami lub rysunkami, np. z zadań 1 i 2.
Graniastosłup, który ma w podstawie

trójkąt czworokąt pięciokąt sześciokąt piętnastokąt

w dolnej
3 4 5 6 15
wierzchołków

podstawie
Liczba

w górnej
podstawie
3 4 5 6 15
razem 6 8 10 12 30
w dolnej
podstawie
3 4 5 6 15
w górnej
3 4 5 6 15
krawędzi
Liczba

podstawie
krawędzie
boczne
3 4 5 6 15
razem 9 12 15 18 45
podstawy 2 2 2 2 2
Liczba
ścian

ściany boczne 3 4 5 6 15
razem 5 6 7 8 17

7 Dokończ rysunki ostrosłupów.

Dla dociekliwych

8 Ten sam sześcian przedstawiono w kilku różnych położeniach. Na każdym rysunku

pokoloruj odpowiednio pozostałe wierzchołki.

143
VII.2 Objętość i pojemność

Rozgrzewka

1 Wszystkie narysowane bryły zostały zbudowane z jednakowych klocków. W każdej

parze brył pokoloruj tę, której objętość jest większa.

Trening

2 Wszystkie przedstawione na rysunku budowle są zbudowane z jednakowych kloc-

ków o objętości 1 cm3. Podaj objętość każdej budowli.

11 cm3 15 cm3 28 cm3

3 Wodę z pełnych butelek trzeba przelać do pojemników w kształcie sześcianu o kra-

wędzi 1 dm. Zaznacz pojemniki, które woda wypełni w całości, a na pojemnikach
wypełnionych częściowo zaznacz poziom wody.
1 dm3 1 dm3

1 dm3 1 dm3

WODA WODA

WODA WODA
2,5 l 2,5 l
1 dm3 1 dm3
2l 2l

144
 VII.2. Objętość i pojemność

4 Do przedstawionych przedmiotów dobierz odpowiednie objętości z tabeli. Wpisz pod

liczbami odpowiednie litery i odczytaj hasło – imię córki króla fenickiego Agenora,
w której zakochał się Zeus.

P
A
U O

3 cm3 20 cm3 0,9 dm3 1 dm3 20 dm3 1,8 m3

E U R O P A

5 Do oznaczonych literami naczyń i sztućców

dobierz ich pojemności z tabeli. Wpisz litery
pod odpowiednimi wielkościami. Odczytaj
S
hasło – imię jednego z legendarnych założy-
cieli Rzymu. M
R
Pamiętaj, że 1 l = 1 dm3, 1 ml = 1 cm3.

5 ml 10 ml 150 ml 300 ml 1,5 l U

E
R E M U S

Dla dociekliwych

6 Na rysunku przedstawiono trzy konstrukcje z serii budowli utworzonych z sześcien-

nych klocków o krawędzi 1 cm.

Budowla nr 1 Budowla nr 2 Budowla nr 3

Podaj objętość budowli:
3 3 3 3
nr 1 1 cm nr 2 4 cm nr 3 7 cm nr 4 10 cm
3 3 3 3
nr 5 13 cm nr 10 28 cm nr 21 61 cm nr 100 298 cm

145
VII.3 Objętość prostopadłościanu

Rozgrzewka

1 Poniższe prostopadłościany są zbudowane z jednakowych klocków. Uzupełnij opisy.

4 rzędy klocków po 2 Liczba warstw: 3 . Liczba warstw: 4 .

klocki w rzędzie. Liczba klocków w warstwie: Liczba klocków w warstwie:
Liczba klocków: 12. 8.
4· 2 = 8 . 3 · 12 = 36 4 · 8 = 32
Prostopadłościan Prostopadłościan Prostopadłościan
jest zbudowany z 8 jest zbudowany z 36 jest zbudowany z 32
klocków. klocków. klocków.

Trening

2 Prostopadłościany przedstawione na rysunkach zbudowano z jednakowych klocków

o objętości 1 cm3. Podaj wymiary i objętość prostopadłościanów.

długość 3 cm, długość 5 cm,

szerokość 3 cm, szerokość 3 cm,
wysokość 4 cm wysokość 4 cm
Wymiary: 3 cm × 3 cm × 4 cm Wymiary: 5 cm × 3 cm × 4 cm
Objętość: 3 · 3 · 4 = 36 [cm3] Objętość: 5 · 3 · 4 = 60 [cm3]

146
 VII.3. Objętość prostopadłościanu

3 Oblicz objętość prostopadłościanów. Zwróć uwagę na jednostki.

4 cm 2 dm
2 cm 9 dm
10 cm
5 dm

Wymiary: Wymiary:
10 cm × 2 cm × 4 cm 5 dm · 9 dm · 2 dm
V = 10 · 2 · 4 V= 5·9·2
3
V = 80 cm3 V = 90 dm

44 Oblicz objętość każdego prostopadłościanu. Zapisz wyniki w tabeli w kolejności

malejącej i wpisz pod nimi litery. Utworzą one hasło – imię muzy astronomii i geo-
metrii, przedstawianej z cyrklem i kulą ziemską.
A  I A

1 cm
7 cm
4 cm
47 cm
2 cm 3 cm
10 cm 3 cm 1 cm

4 · 10 · 2 = 80 3 · 3 · 7 = 63 1 · 47 · 1 = 47
3 3
V = 80 cm3 V = 63 cm V = 47 cm

R prostopadłościan U prostopadłościan N sześcian

o wymiarach o wymiarach o krawędzi 4 cm
5 cm × 8 cm × 10 cm 7 cm × 8 cm × 10 cm
5 · 8 · 10 = 400 7 · 8 · 10 = 560 4 · 4 · 4 = 64
3 3 3
V = 400 cm V = 560 cm V = 64 cm

Objętość 560 cm3 400 cm3 80 cm3 64 cm3 63 cm3 47 cm3

Litera U R A N I A

147
VII.3. Objętość prostopadłościanu

5 Jakie wymiary może mieć prostopadłościan o objętości 48 cm3? Podaj kilka możli-
wości. Pokoloruj takie prostopadłościany na „sześciennej kratce”.

Wymiary: 12 cm × 2 cm × 2 cm

Wymiary: 3 cm · 8 cm · 2 cm

Wymiary: 12 cm x 4 cm x 1 cm

Jakie jeszcze może mieć wymiary prostopadłościan o objętości 48 cm3? Podaj kilka
przykładów.  6 cm · 8 cm · 1 cm, 2 cm · 4 cm · 6 cm, 3 cm · 4 cm · 4 cm

6 Kreski na ściankach prostopadłościennych naczyń są zaznaczone co 5 cm. Zaznacz

linią poziom, do jakiego sięgnie woda, jeśli do każdego naczynia wlejemy 12 l wody.

2 dm 20 cm 40 cm
2 dm 30 cm 60 cm

Dla dociekliwych

7 Przedstawiona bryła jest zbudowana z prostopadłościennych

klocków. Oblicz jej objętość. 2 dm
1 dm

V1 = 1 dm · 1 dm · 7 dm = 7 dm3
2 dm

V2 = 1 dm · 1 dm · 2 dm = 2 dm3
7 dm
2 · 7 + 2 · 2 = 14 + 4 = 18 [dm3]
1 dm

m
1d
1 dm

148
VII.4 Siatki prostopadłościanów Obejrzyj film

docwiczenia.pl
Kod: M5BY41

Rozgrzewka

1 Narysuj strzałki łączące każdą bryłę z jej siatką.

Trening

2 Na rysunku przedstawiono prostopadłościan. Narysuj każdą z jego sześciu ścian

w naturalnej wielkości. Pokoloruj je odpowiednio. Ściany, których na rysunku nie
widać, pozostaw białe.
a) b)

2 cm 1,5 cm
1,5 cm
1 cm 2,5 cm
3 cm

149
VII.4. Siatki prostopadłościanów

3 Na rysunku przedstawiono prostopadłościan i jego niedokończoną siatkę. Dorysuj

brakującą ścianę.
a)
1 cm
1 cm
2,5 cm

b)

1,51,5
cmcm
3 cm
3 cm
1 cm
1 cm

4 Na rysunku przedstawiono prostopadłościan oraz trzy odpowiadające mu siatki.

Równoległe ściany prostopadłościanu mają taki sam kolor. W każdej siatce pomaluj
odpowiednimi kolorami wszystkie ściany.
a)

b)

c)

150
 VII.4. Siatki prostopadłościanów

5 Uzupełnij rysunki tak, aby otrzymać różne siatki tego samego prostopadłościanu.

6 Rysunek przedstawia siatkę prostopadłościanu w naturalnej wielkości. Zmierz na siatce

odpowiednie odcinki, zapisz wymiary prostopadłościanu i oblicz jego objętość.

2 cm

1 cm
1 cm
Prostopadłościan o wymiarach
1 cm × 1 cm × 2 cm
3
Objętość V = 1 · 1 · 2 = 2 cm

Dla dociekliwych

7 Pokoloruj wszystkie siatki sześcianu tak, aby można było skleić z nich identycznie
pokolorowane sześciany. Aby sprawdzić swoje rozwiązanie, wykonaj model sześcianu
z sześciu kolorowych kwadratów.

151
VII.5 Siatki graniastosłupów

Rozgrzewka

1 Każdą bryłę połącz linią z odpowiadającą jej siatką. Napisz, jaka to bryła.

graniastosłup
sześcian

graniastosłup prostopadłościan

Trening

2 Rysunek przedstawia graniastosłup oraz jego podstawy. Narysuj wszystkie ściany

boczne tego graniastosłupa w naturalnej wielkości. Pomaluj je odpowiednimi kolo-
rami. Niewidocznych na rysunku ścian nie koloruj.
a) b)

1 cm
1,5 cm
1 cm
2 cm

152
 VII.5. Siatki graniastosłupów

3 Rysunek przedstawia graniastosłup i jego siatkę, w której brakuje jednej ściany.

Dorysuj ją.

2 cm

1,5 cm

4 Rysunek przedstawia graniastosłup i jego dwie siatki. W każdej siatce pokoloruj obie
podstawy na zielono, a na czerwono zaznacz jedną wysokość.

5 Rysunek przedstawia siatkę graniastosłupa. Zmierz na niej odpowiednie odcinki

i wpisz pod szkicem bryły jej nazwę i wymiary.

graniastosłup o podstawie trójkątnej

Wysokość 2,4 cm
Krawędzie podstawy: 1,3 cm, 1,5 cm , 1,7 cm

6 Rysunek przedstawia graniastosłup. Uzupełnij jego niekompletne siatki.

153
VII.5. Siatki graniastosłupów

7 Na kratce narysowano podstawę graniastosłupa o wysokości 2 cm. Narysuj siatkę

tego graniastosłupa.

Dla dociekliwych

8 Rysunek przedstawia graniastosłup i jego niekompletne siatki. Dokończ rysunki

tak, aby otrzymać różne siatki.

154
 Powtórzenie
1 Na którym rysunku przedstawiono ostrosłup?
A. B. C. D.

2 Na rysunkach przedstawiono cztery bryły.

I II III IV

Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F –
jeśli jest fałszywe.

Na rysunkach przedstawiono tylko dwa graniastosłupy. P F

Podstawą bryły I jest czworokąt. P F

3 Rysunek przedstawia graniastosłup. Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P,

jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.

Jedną z podstaw tego graniastosłupa jest ściana pomalowana na zielono. P F

Narysowany graniastosłup ma 13 krawędzi. P F

4 Objętość sześcianu o krawędzi równej 5 m wynosi:

A. 15 m3 B. 25 m3 C. 75 m3 D. 125 m3

155
Powtórzenie

5 Trzy spośród poniższych rysunków przedstawiają siatki sześcianów. Które to ry-

sunki?
I IV

II V

III VI

6 Akwarium w zoo ma wymiary: 5 m × 4 m × 2 m. Ile maksymalnie litrów wody zmie-

ści się w tym akwarium?
Zapisz wszystkie obliczenia.

50 dm · 40 dm · 20 dm = 40 000 dm3

Odp.  W akwarium zmieści się maksymalnie 40 000 litrów wody.

7 Objętość prostopadłościanu wynosi 210 dm3. Krawędzie jego podstawy mają długo-
ści 6 dm i 7 dm. Ile wynosi jego wysokość?
Zapisz wszystkie obliczenia.

6 · 7 = 42
210 : 42 = 5 dm

Odp.  Wysokość prostopadłościanu wynosi 5 dm.

156